JAK PRZEWIDZIEĆ

Zebrała: pwd. Katarzyna Ambrożkiewicz
JAK PRZEWIDZIEĆ
ZMIANY POGODY?
Obserwacje przyrody pozwalają na przewidywanie zmian pogodowych.
Oto - głównie letnie - zwiastuny ładnej pogody (lub jej utrzymania się):













Rosa wieczorem i rano
Mgły wieczorne i nocne rozpływające się rano
Wieczorna i nocna wyższa ciepłota w lesie niż na otwartej przestrzeni
Pojawiające się latem przed południem kłębiaste pojedyncze chmury, które znikają
pod wieczór
Wiatry wschodnie latem
Jasny, "biały" zachód słońca
Biały wschód słońca
Jasny wschód księżyca w czasie pełni
Wzmagający się po bezwietrznej nocy poranny wiatr zmniejszający się od godzin
południowych
Spokojna praca pająków i mrówek
Wysoki lot jaskółek
Pionowe unoszenie się dymu
Wieczorne pojawienie się komarów latem
Złą pogodę latem wróżą:
















Czerwony wschód i zachód słońca
Blady lub żółty wschód księżyca w czasie pełni
"Halo"1 wokół księżyca i słońca
Pojawienie się chmur pierzastych lub "baranków"
Wieje wiatr z zachodu
Chmury kłębiaste wędrują w innym kierunku, niż wieje wiatr nisko przy ziemi
Chmury kłębiaste nie zanikają po południu, lecz się gromadzą
Parne powietrze, chmury kłębiaste rosną ku górze, brak wiatru
Płożenie się dymu
Jaskółki latają nisko
Mrówki pracują intensywnie i chowają się
Pszczoły spieszą się do uli
Ślimaki wpełzają na drzewa i kamienie
Bociany ochotnie wychodzą w dużej liczbie na łąki
Pająki polują podczas upału
Ważki latają nerwowo i nisko
Zimowe zapowiedzi mrozu:



Osadzanie się "szadzi" na drzewach
Wygwieżdżone niebo
Wieją wschodnie wiatry
Zimowe zapowiedzi opadów śniegu:



"Halo"1 wokół słońca i księżyca
Zamglenie powietrza
Wieją północno-zachodnie wiatry
Powyższe przykłady mogą być czasem mylące; należy brać pod uwagę kilka wspólnie
występujących elementów z jednej grupy. Należy też pamiętać o ukształtowaniu terenu
i innych lokalnych uwarunkowaniach. Pewnym źródłem wiedzy o pogodzie są chmury:



Najwcześniej złą pogodę zapowiadają chmury wysokie, jak Cirrus i Cirrostratus
(włókna i pióra - tworzą "halo"2 wokół słońca, są rodzajem zamglenia; ich zanikanie
wróży dobrą pogodę)
Deszczonośny Stratus, są to płaskie, niskie chmury, które przekształcając się, już jako
Nimbostratus, zwiastują szybkie opady (ten drugi rodzaj chmur, to niskie, piętrzące się
i siniejące kłęby)
Cumulus wróży ładną pogodę, lecz gdy przeradza się stopniowo w Cumulonimbus
zwiastuje gwałtowną burzę, zwłaszcza, gdy przypomina przewężone pośrodku
kowadło (pierwsze chmury, to nasze ulubione "kłęby bitej śmietany"; drugie są
podobne, lecz sięgają wysoko, ku górze)
1.
Mglisty okrąg.
Otwarta część "halo" wskazuje kierunek przyjścia deszczu, wielkość kręgu pokazuje, jak
szybko ten deszcz się pojawi.
2.
Rodzaje chmur
1. Cirrus (Ci) - pierzaste;
2. Cirrocumulus (Cc) - kłębiasto - pierzaste;
3. Cirrostratus (Cs) - warstwowo - pierzaste;
4. Altocumulus (Ac) - średnie kłębiaste;
5. Altostratus (As) - średnie warstwowe;
6. Nimbostratus (Ns) - warstwowe deszczowe;
7. Stratocumulus (Sc) - kłębiasto - warstwowe;
8. Stratus (St) - niskie warstwowe;
9. Cumulus (Cu) - kłębiaste;
10. Cumulonimbus (Cb) - kłębiaste deszczowe.
Cirrus
Cirrocumulus
Cirrostratus
Altocumulus
Altostratus
Stratus
Cumulus
Cumulonimbus
Nimbostratus
Stratocumulus
ROŚLINY
 Apteczka ziołowa
Podczas wakacji można pokusić się o przygotowanie apteczki ziołowej. Gromadzenie ziół
powinno odbywać się zgodnie z kalendarzem zbierania, ale należy uwzględnić anomalie
pogodowe powodujące przyspieszenie lub opóźnienie w dojrzewaniu roślin.
1. Przed suszeniem należy opłukać sioła pod bieżącą wodą. Nie zbieramy ziół w
pobliżu ruchliwych dróg lub fabryk.
2. Zioła suszymy w ocienionym i przewiewnym miejscu. Rozkładamy rośliny
cienkimi warstwami.
3. Po wysuszeniu zioła wkładamy do szczelnych pudełek, chroniących przed
wilgocią i światłem, pudełka podpisujemy. Zioła można przechowywać max. 2
lata, gdyż potem tracą swoje lecznicze właściwości.
4. Liście zbieramy dobrze wyrośnięte, zdrowe, tuż przed kwitnieniu rośliny.
5. Całe rośliny zielne zbieramy w okresie pełnego kwitnienia (zdrewniałych
łodyg nie zbieramy).
6. Zbieramy same korony kwiatów, uważając, aby nie uszkodzić płatków (gdy
ciemnieją tracą swoje właściwości).
7. Owoce zbieramy na początku dojrzewania.
Zioła stosujemy w następujących postaciach:
1. Napar – suszone zioła zalewamy wrzącą wodą i pozostawiamy pod przykryciem na
kilka lub kilkanaście minut. Napar powinien być spożyty w dniu przyrządzenia.
2. Odwar – zioła rozdrabniamy, a następnie gotujemy. Odstawiamy na kilka minut.
Trzeba spożyć w dniu przyrządzenia.
3. Maceraty – wodne wyciągi przygotowywane na zimno. Zioła zalewamy zimną wodą i
pozostawiamy na kilka godzin w temperaturze pokojowej. Po przecedzeniu nadaje się
do użycia.
4. Sok – powstaje w wyniku wyciskania owoców lub innych części roślin.
5. Syrop – wyciąg z suszonych lub świeżych ziół gotowanych w roztworze cukru.
Babka lancetowata, babka zwyczajna
1. Liście przykłada się na rany i skaleczenia
2. Sok z liści łagodzi ból i obrzęk po ukąszeniu owada
3. Napar i odwar z suszonych liści babki stosujemy przy biegunkach. Przydaje się
również do płukania gardła w przypadku nieżytu lub płukania ust w przypadku bólu
zęba.
Cebula
1. Nacieranie kawałkiem cebuli miejsca ukąszenia owada łagodzi ból i obrzęk.
2. Sok z cebuli to znakomity środek na kaszel i przeziębienie (pokrojona cebulę posypać
cukrem i odstawić na kilka godzin).
3. Sok z cebuli wzmaga porost włosów (skórę głowy smarujemy sokiem z cebuli i
odrobina soli).
4. Plasterki cebuli położone na czoło łagodzą bóle głowy.
5. Przekrojona cebula odstrasza komary.
Czosnek
1. Czosnek pomaga zwalczyć przeziębienie (1-2 ząbki czosnku rozcieramy na miazgę i
zjadamy z chlebem z masłem lub pijemy z mlekiem).
2. Kilka ząbków czosnku może być pomocne w przypadku bólu głowy.
Dziurawiec
1. Napar z dziurawca (łyżeczkę suszonego ziela zalać szklanką wrzątku, odstawić na 1015 minut) wypity przed snem działa jako środek uspokajający. Wypicie po jedzeniu
zapobiega wzdęciom.
2. Odwar z dziurawca (2 łyżki zalać 2 szklankami wrzątku i gotować przez 5 minut,
odstawić na 10 minut, pić po odcedzeniu) stosowany przed jedzeniem zapobiega
wzdęciom i kolkom.
Czarna jagoda (borówka czernica)
1. Surowe owoce działają przeciwbiegunkowo, regulują proces wypróżniania.
2. Przeciwbiegunkowo działa również odwar z suszonych owoców (łyżkę suszonych
jagód zalać szklanką wody i gotować przez 5 minut). Pic po jedzeniu. Podobne
działanie ma odwar z liści (łyżkę suszonych liści zalać szklanką wody i gotować 5
minut).
3. Przykładane na skórę rozgniecione owoce niwelują wypryski.
Pokrzywa
1. Napar z liści i korzeni stosujemy przy lekkich biegunkach, reumatyzmie, dla
oczyszczenia organizmu. Pijemy o zwykle 2-3 razy dziennie.
2. Wywar to skuteczny środek do pielęgnacji włosów przy łupieżu (2-3 łyżki zalewamy
wodą, gotujemy 20 minut).
3. Sok z liści pokrzywy, zmieszany z miodem w proporcji 1:10 można pić w przypadku
przeziębienia i grypy.
Jeżyna
1. Odwar z liści (łyżkę suszu zalać szklanka wody i gotować 3-5 minut) podajemy przy
przeziębieniach.
2. Odwar z liści jeżyny jest także pomocny w przypadku wyprysków na skórze.
3. Owoce – niedojrzałe działają zapierająco, a dojrzałe przeczyszczająco.
Lipa drobnolistna
1. Napar z kwiatów lipy (łyżkę suszu zalać szklanką wrzącej wody i pozostawić na 10-15
minut, pić w 2-3 porcjach) jest stosowany przy przeziębieniach. Dobrze jest połączyć
napar z lipy z sokiem malinowym.
Malina
1. Napar z owoców ( 2 łyżki suszonych owoców zalać 0,5 szklanki wrzątku i odstawić
pod przykryciem na 10-15 minut) pijemy przed snem w przypadku przeziębienia.
2. Sok z malin (2-3 łyżki na szklankę gorącej wody lub mleka) stosujemy również przed
snem w przeziębieniach.
3. Odwar z liści (2 łyżki suszonych liści zalewamy szklanką wrzątku i gotujemy 5-10
minut) pije się przy biegunkach i stosuje jako okłady pry wypryskach i oparzeniach.
Mięta
1. Napar z liści (łyżkę suszu zalewamy szklanką wrzątku, pozostawiamy pod
przykryciem na 10-15 minut) pije się przy bólach brzucha i wzdęciach.
Rumianek
1. Napar z kwiatów rumianku (zbieramy wyłącznie kwiaty, których koszyczki są puste w
środku) pomaga na bóle żołądka, bóle miesiączkowe, wzdęcia.
2. Stosowany na skórę głowy działa przeciwłupieżowo.
Fiołek trójbarwny
1. Odwar (łyżkę suszu zalać 2 szklankami wrzątku, gotować 10 minut) pijemy z miodem
2-3 razy dziennie przy wypryskach, wysypce, trądziku).
GRZYBY
Przy zbieraniu grzybów najlepiej korzystać z atlasu i dla pewności pokazać swoje zbiory
komuś doświadczonemu. Zatrucia grzybami są bardzo groźne i nie należy ich lekceważyć.
Zbieramy tylko te grzyby, co do których jesteśmy pewni, że są jadalne – lepiej pozostawić w
lesie te, które budzą wątpliwości.
Warto pamiętać, że:
- nie wyrywamy grzybni z podłoża ani nie obcinamy nożem, ale wkręcamy grzyba delikatnie,
przytrzymując drugą ręką podłoże,
- pozostawiony po grzybie otwór należy przykryć ściółką,
- nie należy rozgrzebywać podłoża w poszukiwaniu mniejszych grzybów,
- nie należy niszczyć grzybów, nawet niejadalnych, gdyż ich obecność w lesie jest potrzebna,
- nie wolno pozostawiać w lesie śmieci – one także niszczą grzybnię,
- nie wolno zbierać grzybów w rezerwatach i parkach narodowych.
Grzyby zbieramy do koszyków – nie worków foliowych, w których mogą ulec zaparzeniu czy
połamaniu. Przed przygotowaniem potrawy z grzybów należy je dokładnie oczyścić i umyć.
Przykłady gatunków śmiertelnie i silnie trujących:
Krowiak podwinięty
Muchomor plamisty
Muchomor jadowity
Muchomor sromotnikowy
Zasłoniak rudy
Piestrzenica
kasztanowata
ZWIERZĘTA
Tropienie to nie tylko szukanie śladów imponującej zwierzyny, jak jeleń czy wilk. To przede
wszystkim umiejętność odczytywania wszelkich śladów i wnioskowania z nich. Leśne drogi
dostarczyć nam mogą wielu informacji, a ćwiczenia i gry tropicielskie są doskonałym
treningiem dla naszych zmysłów.