RI 4/2013 do pobrania

Transkrypt

pompy ciepła – rynek i perspektywy

przyszłość kotłów
z załadunkiem ręcznym
4/2013
rok XXI

bilans cieplny domu
energooszczędnego

rzeczywiste temperatury
do projektowania
Cena 15,50 zł (5% VAT)
ISSN 1230-9540
Indeks 344079
Nakład 10 tys. egz.
GRUPA
WWW.RYNEKINSTALACYJNY.PL
REKLAMA
Aplikacja
monitorująca
HomeControl
app
Synco – proste sterowanie HVAC
z myślą o oszczędzaniu energii
Precyzyjne regulatory do wszystkich zastosowań
Synco™ oferuje wszechstronny, modułowy typoszereg regulatorów specjalizowanych i uniwersalnych, spełniających najwyższe wymagania energetyczne – od najprostszych regulatorów autonomicznych do regulatorów
systemowych z otwartą magistralą komunikacyjną KNX. Montaż i uruchomienie mogą być przeprowadzone łatwo
i szybko dzięki fabrycznie zaprogramowanym i przetestowanym aplikacjom standardowym. Synco opłaca się
również podczas eksploatacji, przynosząc znaczne oszczędności energii bez uszczerbku na komforcie cieplnym.
Jest to możliwe dzięki precyzyjnej regulacji i wbudowanym funkcjom ograniczenia zużycia energii. Dziesięciolecia
doświadczeń firmy Siemens pozwalają zapewnić długi okres eksploatacji i najwyższą jakość.
Po więcej informacji zapraszamy do www.siemens.pl/bt
Answers for infrastructure.
Kanały oddymiające
proste i okrągłe
Odporność ogniowa do 600°C przez 120 minut
CE wyrób spełnia wymagania dyrektyw UE
KARPOL Sp. z o.o.
Al. Wojska Polskiego 66, 64-920 Piła
Tel.
067 352 55 72, 067 352 55 80
Fax
067 352 55 29, 067 352 55 31
[email protected]
www.karpol.com.pl
MIESIĘCZNIK
INFORMACYJNO-TECHNICZNY
ISSN 1230-9540, nakład 10 000
GRUPA
Wydawca
Grupa MEDIUM
www.medium.media.pl
Adres redakcji
04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18
tel./faks 22 512 60 75 do 77
e-mail: [email protected]
www.rynekinstalacyjny.pl
Redaktor naczelny
Jerzy Kosieradzki, tel. 22 512 60 75
[email protected]
Redaktor prowadzący
Waldemar Joniec, tel. 517 185 023
[email protected]
Sekretarz redakcji
Agnieszka Orysiak, tel. 600 050 378
[email protected]
Redakcja
Aleksandra Cybulska (red. portalu
internetowego), Joanna Korpysz-Drzazga
(red. językowy), Janina Myckan-Cegłowska
(red. statystyczny), Jacek Sawicki
(red. tematyczny), Bogusława Wiewiórowska-Paradowska (red. tematyczny)
Recenzenci
dr hab. inż. Witold Chmielnicki,
prof. dr hab. inż. Waldemar Jędral,
dr inż. Władysław Kasieczka,
dr inż. Jarosław Müller,
dr inż. Florian Piechurski,
prof. dr hab. inż. Zbigniew Popiołek,
prof. dr hab. inż. Władysław Szaflik,
dr inż. Grzegorz Ścieranka,
dr inż. Kazimierz Wojtas
Reklama i marketing
tel./faks 22 810 28 14, 512 60 70
Dyrektor biura reklamy i marketingu
Joanna Grabek, [email protected]
Dyrektor ds. marketingu i sprzedaży
Michał Grodzki, [email protected]
Kolportaż i prenumerata
tel./faks 22 512 60 74, 810 21 24
Specjalista ds. prenumeraty
Jerzy Lachowski, [email protected]
Prenumerata realizowana przez RUCH S.A.
Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej
i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy
kierować na adres e-mail: [email protected]
lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta
pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Skład, łamanie
[email protected]
Druk
Zakłady Graficzne TAURUS
Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji
tekstów i nie zwraca materiałów niezamówionych.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść
reklam i ogłoszeń, ma też prawo odmówić publikacji
bez podania przyczyn.
Wszelkie prawa zastrzeżone © by Grupa MEDIUM.
Rozpowszechnianie opublikowanych materiałów
bez zgody wydawcy jest zabronione.
Wersja pierwotna czasopisma – papierowa.
Za publikację w „Rynku Instalacyjnym” MNiSW
przyznaje jednostkom naukowym 5 punktów.
Grupa MEDIUM
jest członkiem Izby Wydawców Prasy
25
Obliczeniowe i rzeczywiste temperatury powietrza zewnętrznego
a efektywność ogrzewania i wentylacji
Dane klimatyczne, na podstawie których powstały normy, pochodzą sprzed pół wieku.
Przyjmowanie temperatur normatywnych prowadzi obecnie do przewymiarowania instalacji technicznych w okresie zimowym i ich niedowymiarowania w okresie letnim. Korekta
temperatur obliczeniowych powietrza na zewnątrz budynków do zgodnych z rzeczywistymi powodować będzie zmniejszenie mocy
i gabarytów urządzeń wymiany ciepła zimą
nawet o ok. 20%. Przyjęcie zaktualizowanej
obliczeniowej temperatury powietrza zewnętrznego mogłoby znacznie ograniczyć nakłady
29
inwestycyjne i eksploatacyjne ponoszone na
urządzenia grzewcze i wentylacyjne, a zatem
zwiększy się efektywność energetyczna i ekonomiczna budynku.
Całoroczny bilans cieplny
budynku energooszczędnego
Pożądane zimą ciepło promieniowania słonecznego w okresach letnich staje się bolączką użytkowników energooszczędnego budynku z dużymi przeszkleniami. Zaniedbania w kwestii ochrony budynku przed nadmiernymi zyskami od
promieniowania słonecznego spowodują niedotrzymanie komfortu wewnętrznego (i zwiększone zapotrzebowanie na chłód). Temperatury we-
36
Atlantic
Daikin
Dimplex
Fonko
Galmet
Hewalex
Rys. PN 76/B-03420
wnętrzne mogą wzrastać nawet do 31°C jeszcze w sezonie grzewczym. Stałe (pasywne)
systemy ograniczania zysków od promieniowania słonecznego odcinają jego dostęp również zimą. Najkorzystniejsze są systemy aktywne, okresowo zmieniające właściwości
komponentów budynku (np. sterowane rolety zewnętrzne).
Pompy ciepła
– zestawienie
Klimosz
Nabilaton
Panasonic
Samsung
Viessmann
ViviTherm
Fot. Klimosz
54
Kotły komorowe na paliwa stałe
z załadunkiem ręcznym w świetle nowych
uwarunkowań prawnych
Kotły komorowe zasypywane ręcznie stanowią potężny segment rynku małych kotłów na paliwa stałe. Przed ich producentami stoi poważRys. SJ
ne wyzwanie – będą oni musieli znaleźć takie rozwiązania techniczne,
aby kotły tego typu spełniały wymagania co najmniej klasy 3. wg PN-EN
303-5:2012. W niedalekiej przyszłości należy oczekiwać też wycofania z rynku klasy 3. W segmencie małych kotłów do 50 kW spowoduje to konieczność dużego ograniczenia poziomów emisji. Niezbędne zmiany konstrukcyjne i konieczność stosowania systemów sterowania spowodują
znaczący wzrost kosztów produkcji i tym samym cen tych urządzeń do poziomu cen kotłów automatycznych.
SPIS TREŚCI
67
Ochrona przed hałasem
– obliczenia akustyczne
przy doborze wentylatorów
Fot. Rosenberg
W dobie coraz większej szczelności budynków
wentylacja mechaniczna staje się standardem.
Jej nieodłączną częścią jest wentylator, postrzegany jako podstawowe źródło hałasu w instalacjach wentylacyjnych. W celu jak największej redukcji hałasu w pomieszczeniach należy poświęcić wiele uwagi wyborowi odpowiednich
elementów składowych. Nie ma uniwersalnych
rozwiązań i w każdej sytuacji należy kierować się
przede wszystkim funkcją, którą ma spełnić urządzenie.
72
Wpływ rodzaju
wymiennika wyparnego
na efektywność
solarnych systemów klimatyzacyjnych
Wyniki symulacji numerycznych wskazują, że
solarne systemy klimatyzacyjne wykorzystujące pośrednie wymienniki wyparne oraz gruntowe wymienniki ciepła mogą znaleźć szerokie pole zastosowań, szczególnie w kontekście coraz bardziej rygorystycznych przepisów
dotyczących ochrony środowiska naturalnego.
78
Uzdatnianie wody
w instalacji domowej
Dobór urządzeń uzdatniających wodę w domu należy zacząć od
jej analizy. Kolejnym krokiem jest oszacowanie zużycia wody oraz jej przepływu godzinnego i dobowego. Do obróbki
wody w instalacjach domowych
stosuje się mechaniczne filtry wstępne, odżelaziacze i odmanganiacze,
Fot. Secura
zmiękczacze, filtry węglowe, lampy UV
i systemy odwróconej osmozy. Dobór urządzeń
zależy od składu wody i jej przepływów, ale istnieją też stałe zasady ich montażu.
rynekinstalacyjny.pl
AKTUALNOŚCI
ISH 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Forum Wentylacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
SPIUG o ograniczeniach dla urządzeń grzewczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Ile OZE w nowych budynkach? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Pierwszy Puchar Sanea.pl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Mocny stelaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Targi ENEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Nowości w technice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Zapraszamy na targi i konferencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Oferty dla polskich firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Przed nami nieustanne zmiany w technice grzewczej
Rozmowa z P. Lachmanem z PORT PC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Skorzystaj ze szkoleń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
ENERGIA
Obliczeniowe i rzeczywiste temperatury powietrza zewnętrznego
a efektywność ogrzewania i wentylacji – Maria Kostka, Agnieszka Zając . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Całoroczny bilans cieplny budynku energooszczędnego
Piotr Jadwiszczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rynek pomp ciepła – Waldemar Joniec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pompy ciepła – zestawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Koszty ogrzewania domu jednorodzinnego pompą ciepła powietrze/woda
Michał Zalewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zastosowanie biwalentnych zaworów mieszających – Krzysztof Kamycki . . . . . . . . . . . . . . . .
Niezbędnik instalatora słonecznych systemów grzewczych. Cz. 2. Promieniowanie
słoneczne – podstawowe wiadomości – Jerzy Chodura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kolektory słoneczne – funkcjonalne rozwiązania i efektywne systemy . . . . . . . . . . . . . . . .
Zawory zwrotne w instalacjach – Jerzy Kosieradzki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Urządzenia do wcinki na gorąco – Stefan Dembicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kotły komorowe na paliwa stałe z załadunkiem ręcznym w świetle nowych
uwarunkowań prawnych – Sławomir Janiszewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Projektowanie kotłowni wodnych. Cz. 4. Dobór kotłów w kotłowniach wodnych małej
i średniej mocy – Kazimierz Żarski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Armaflex Protect – izolacja termiczna przepustów instalacyjnych
Jarema Chmielarski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25
29
34
36
44
46
47
50
51
53
54
57
60
POWIETRZE
Filtry powietrza w wentylacji i klimatyzacji – definicje i klasyfikacja
Anna Charkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Ochrona przed hałasem. Obliczenia akustyczne przy doborze wentylatorów
Dike Błocka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Wpływ rodzaju wymiennika wyparnego na efektywność solarnych systemów
klimatyzacyjnych
Sergey Anisimov, Demis Pandelidis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
WODA
Uzdatnianie wody w instalacji domowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Przepompownie do ścieków szarych i czarnych – Anna Stochaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Nowoczesne i innowacyjne technologie oczyszczania wody basenowej (cz. 3)
Joanna Wyczarska-Kokot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
INFORMATOR
Aktualności normalizacyjne, Jerzy Nowotczyński, Krystyna Nowotczyńska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Katalog firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Gdzie nas znaleźć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Indeks firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
kwiecień 2013
85
86
88
90
5
Od Redaktora
Czas upływa, a my się starzejemy. Nie zawsze to do nas dociera, ale niestety
nadchodzi taki moment, w którym warto się zastanowić, czy nie nadszedł już
czas, by przesunąć się trochę i zrobić miejsce następcom. Takie myśli dopadły mnie
w marcu, kiedy skończyłem 70 lat. Dużo to czy mało? Czas ograniczyć działalność
czy ją bez zmian kontynuować?
Znalezienie odpowiedzi na takie pytania jest zawsze trudne, a i sama odpowiedź
nie jest nigdy jednoznaczna. Z drugiej strony, czy powinniśmy ustępować miejsca
dopiero wtedy, gdy sami już nie dajemy rady, a następcy także zdążyli się
zestarzeć? Chyba nie, dlatego uznałem, że jednak czas najwyższy ograniczyć
aktywność. Nie było to specjalnie trudne, gdyż zespół, z którym przyszło mi
tworzyć „Rynek Instalacyjny” przez ostatnie 5 lat, jest naprawdę wyjątkowy
– nie przesadzę, jeśli powiem, że najlepszy, z jakim miałem okazję pracować.
Dziękuję im za to.
1 kwietnia przekazałem stanowisko redaktora naczelnego godnemu następcy
– Waldemarowi Jońcowi, znanemu dobrze z łamów „RI”. Sam pozostaję
członkiem redakcji i będę miał jeszcze wiele okazji, by spotkać się zarówno
z naszymi Czytelnikami, jak i Autorami.
Wydanie kwietniowe zdominowały pompy ciepła – przygotowaliśmy dla Państwa
zarówno informacje o rynku tych urządzeń w Polsce i na świecie (s. 34), jak
i ciekawą rozmowę z Pawłem Lachmanem z Polskiej Organizacji Rozwoju
Technologii Pomp Ciepła (s. 21). Kontynuujemy też m.in. tematykę budownictwa
energooszczędnego (s. 29), projektowania kotłowni wodnych (s. 57) i instalacji
kolektorów słonecznych (s. 47). Piszemy również o nowych wymaganiach
dla kotłów na paliwa stałe, które wymuszą zmiany na rynku tych urządzeń (54).
W dziale Powietrze rozpoczynamy cykl artykułów, w którym szczegółowo
opiszemy poszczególne elementy instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
– w cz. 1 filtry (s. 63). Kończymy z kolei serię publikacji na temat efektywności
solarnych systemów klimatyzacyjnych współpracujących z gruntowymi
wymiennikami ciepła (s. 72). Trochę uwagi poświęciliśmy też obliczeniom
akustycznym wentylatorów (s. 67). Natomiast tematykę wod-kan w tym wydaniu
zdominowało uzdatnianie: kolejną część opracowania na temat innowacyjnych
metod oczyszczania wody basenowej znajdą Państwo na s. 82, a praktyczne
informacje dotyczące uzdatniania wody w instalacjach domowych i zakładach
usługowych na s. 78.
Jerzy Kosieradzki
6
kwiecień 2013
AKTUALNOŚCI
ISH 2013
Do Frankfurtu na targi ISH przybywa cały instalacyjny świat. W tym roku od 12 do 16 marca blisko 200 tys.
zwiedzających (1/3 z zagranicy) mogło obejrzeć oferty 2434 wystawców z 57 krajów. Dominowały wydajne
i nowoczesne technologie HVAC wykorzystujące niskoemisyjne lub odnawialne źródła energii. Producenci
pokazali, że są gotowi urzeczywistniać ideę domów zero- i plusenergetycznych oraz samowystarczalności
energetycznej Europy. Teraz tylko trzeba zastosować te technologie i produkty w budynkach i przeprowadzić
rewolucję w systemie energetycznym, tak aby mógł on inteligentnie współpracować z mikrogeneracją. Potrwa
to w Europie do końca tego półwiecza. Idą zatem dobre czasy dla branży HVAC – budowania coraz lepszych,
wydajniejszych instalacji.
Technologie i urządzenia
– co nas czeka?
Z prognoz prezentowanych na konferencjach i wystąpień liderów branży wynika, że
na rynek wchodzą nowe technologie automa-
8
kwiecień 2013
tyzacji i sterowania, również zdalnego, budynkami i instalacjami, pozwalające pogodzić
funkcjonalność, komfort i tanią eksploatację.
Przyszłość to zautomatyzowane domy zeroi plusenergetyczne, domy prosumentów wpięte
w inteligentną sieć energetyczną łączącą rozproszonych mikrowytwórców energii elektrycznej i ciepła, wytwarzanej przy coraz większym
udziale energii odnawialnej i coraz mniejszej
emisji gazów cieplarnianych i pyłów.
Producenci urządzeń i dostawcy technologii
są już do tego przygotowani. Gorzej z sieciami energetycznymi i gazowymi, a także z wiedzą inwestorów, nawet instalatorów, a przede
wszystkim decydentów, na których naciskają
różne lobby – zarówno „brudnej”, jak i „czystej” energii. Sytuacja wygląda różnie w poszczególnych państwach Wspólnoty, jednak
UE, tworząc regulacje prawne, konsekwentnie zmierza do celu, jakim jest nie tylko ograniczenie emisji CO2, ale też osiągnięcie bezpieczeństwa, a z czasem samowystarczalności
energetycznej. Jest to nieodzowne dla rozwoju wspólnej gospodarki, to jej musimy zapewnić bezpieczeństwo energetyczne i tym samym
maksymalnie ograniczyć zużycie energii.
W Europie budynki zużywają ok. 45% energii, z tego 85% to energia na ogrzewanie i ciepłą wodę. A tymczasem uwaga społeczeństwa
nadal skupia się głównie na 15-proc. zużyciu
energii przez urządzenia AGD i RTV. Szukamy
oszczędności nie tam, gdzie należy. Świat potrzebuje również alternatywy dla ropy naftowej
i gazu ziemnego. Czeka nas rewolucja energetyczna i nie zmieni tego np. spadek cen gazu i ropy naftowej w wyniku wzrostu podaży
tych paliw pozyskiwanych z łupków (co spowodowało zmniejszenie zainteresowania energooszczędnymi technologiami w Ameryce Północnej). Tymczasem rynek europejski podąża
swoją drogą – wdrażania coraz efektywniejszych technologii ogrzewania, ograniczania
zużycia paliw kopalnych oraz emisji gazów
cieplarnianych. Cel UE, czyli gospodarka bez
CO2 za ok. 35 lat, jest ambitny i niełatwy do
zrealizowania.
Co w najbliższym czasie będzie się działo
w Europie? Można prognozować na podstawie
perspektyw kreślonych dla branży instalacyjnej
w Niemczech. Tylko 25% instalacji zamontowano tam zgodnie ze współczesnymi wymaganiami i standardami technicznymi, a reszta
ma duży potencjał oszczędności energii. To, co
było standardem 20 lat temu, obecnie wymaga modernizacji pod kątem efektywności energetycznej. Ponadto rynek niemiecki ma duży
potencjał dla nowych rozwiązań hybrydowych,
bo wiele budynków ogrzewanych jest olejem
opałowym i mogą być one wspomagane energią słoneczną. Z czasem coraz mniej instalacji
korzystać będzie wyłącznie z paliw konwencjonalnych (kopalnych). Dobre perspektywy mają też instalacje zasilane urządzeniami spalającymi drewno i korzystającymi jednocześnie
z energii słonecznej.
Jednak najszersze zastosowanie będą
mieć urządzenia kogeneracyjne zasilane gazem (ziemnym, biogazem i ewentualnie łupkowym) oraz pompy ciepła zasilane energią
elektryczną pochodzącą z mikrogeneracji lub
fotowoltaiki. Oferuje się obecnie kompaktowe
urządzenia dla mikrogeneracji w domach jednorodzinnych i zabudowie szeregowej, które
można wnieść do budynku przez drzwi. Mogą one całkowicie pokryć potrzeby cieplne i do
75% zapotrzebowania na energię elektryczną,
przy czym są to urządzenia stale doskonalone.
Ale ponieważ produkcja energii elektrycznej
odbywa się wtedy, gdy potrzeba dużo ciepła,
trudno ją w całości skonsumować na miejscu
– może ją przejąć sieć energetyczna i pompy
ciepła w innych budynkach, nawet oddalonych
o setki kilometrów. Energia z fotowoltaiki będzie też zasilać urządzenia klimatyzacyjne. Na
razie kierunki te rozwijają się powoli i stabilnie,
ale rewolucja może się dokonać, gdy powstanie sieć energetyczna zdolna przejmować energię z mikrogeneracji i skutecznie przetwarzać
ją z wysoką efektywnością na ciepło (pompy
ciepła) i do masowej produkcji wejdą akumulatory zdolne magazynować dużo energii elektrycznej. Spowoduje to też zasadnicze zmia-
AKTUALNOŚCI
ny w motoryzacji – samochody też mogą zużywać energię z fotowoltaiki rozproszonej na
dachach budynków i magazynować ją w swoich akumulatorach. Wprowadzenie technologii taniego magazynowania energii elektrycznej do produkcji spodziewane jest za 5–7 lat.
Natomiast urządzenia do mikrogeneracji, pompy ciepła oraz ogniwa PV już są i to przed nimi rysują się najlepsze perspektywy.
Technologia ogniw fotowoltaicznych jest
jeszcze młoda, ale doświadczenia niemieckie
wskazują, że większość paneli słonecznych,
które zostały zainstalowane 20 lat temu, nadal
dostarcza sporo energii, a ich sprawność rzadko spada poniżej 80%. Rynek PV został jednak
rozregulowany m.in. przez dotacje do instalacji
w wielu krajach i wojnę cenową. Np. Bosch
wycofał się z produkcji paneli PV pomimo poczynionych dużych inwestycji, a lider tego rynku – chiński Suntech – tak ostro grał na rynku
i stosował dumping, że w końcu sam zbankrutował. Obecnie nadpodaż PV oceniania jest na
ok. 50% na rynku światowym, a urządzenia
bardzo potaniały. Pomimo to nie jest spodziewany wzrost cen paneli PV.
Specjaliści widzą też duży potencjał energetyczny w śmieciach i odpadach. W Niemczech w zasadzie każdy odpad, z którego można wytworzyć energię czy biogaz, jest zakontraktowany już na parę lat wcześniej, zanim
powstanie. Także energetyka wiatrowa osiągnęła maksymalny poziom i się stabilizuje.
Nie należy oczekiwać dużych wzrostów w segmencie kolektorów słonecznych montowanych
na potrzeby przygotowania c.w.u., idą raczej
trudne czasy dla tej branży w naszym regionie,
zwłaszcza dla firm specjalizujących się jedynie
w małych instalacjach. Ubiegły rok przyniósł
kolejny kilkuprocentowy spadek sprzedaży na
niemieckim rynku. Kolektory mają natomiast
jeszcze spory potencjał w Europie Wschodniej i południowych krajach rynków wschodzących, jak np. Turcja, kraje Afryki Północnej
i Bliskiego Wschodu, a zwłaszcza Chiny. Z kolei w UE upatruje się spory potencjał w wykorzystaniu słońca w procesach przemysłowych
oraz ogrzewaniu budynków, nie będą to jednak duże i szybkie wzrosty.
Rynek kotłów gazowych wiąże się obecnie
w zasadzie całkowicie z urządzeniami kondensacyjnymi. Ale tam, gdzie jest gaz, stopniowo wchodzić też będą urządzenia kogeneracyjne.
Duży potencjał mają również technologie
magazynowania ciepła wytwarzanego z OZE.
Zmienna „podaż” słońca i biomasy, a nawet
niższe taryfy energii elektrycznej skłaniać będą do stosowania coraz większych zasobników,
nie tylko wodnych. Kotły na drewno mają szan-
se rozwoju na terenach z łatwym dostępem do
taniego lokalnego paliwa. Z kolei na terenach
zurbanizowanych i przemysłowych szanse na
rozwój mają technologie odzysku ciepła odpadowego oraz chłodzenie budynków za pomocą
energii z sieci ciepłowniczej.
Duży potencjał w zwiększaniu efektywności
instalacji grzewczych upatruje się też w ich wyregulowaniu – niejednokrotnie bywa on większy niż przy zamianie samych urządzeń na
sprawniejsze. Ważną rolę przypisuje się też
zdalnej obsłudze instalacji w ramach systemu
zarządzania budynkiem, w tym przez smartfony czy tablety, zarówno przez samego użytkownika, jak i serwis. Zanim jednak technologie te na dobre się rozwiną, będziemy natykać się też na różne gadżety, niewiele mające
wspólnego z inteligentnym budynkiem, a raczej z systemem typu włącz/wyłącz.
Rynek budowlany w UE
Perspektywa wprowadzania na rynek nowych urządzeń i technologii oraz modernizacji
budynków w celu dostosowania ich do coraz
wyższych standardów zużycia energii i zapewniania komfortu dla branży instalacyjnej rokuje dobrze. Pracy dla fachowców nie zabraknie,
a wpływać na to będą nie tylko przepisy unijne
i krajowe, ale też dążenie użytkowników do obniżania kosztów eksploatacji – energia tańsza
już nie będzie, nawet ta „darmowa” ze słońca czy wiatru jest jak na razie droga i raczej
szybko nie stanieje.
Unijny rynek budowlany jest zróżnicowany, a Polska na tle innych krajów nie wypada
tak źle. Buduje się u nas więcej mieszkań niż
w Niemczech (w przeliczeniu na liczbę mieszkańców), nie mówiąc już o Irlandii czy Hiszpanii – krajach dotkniętych głębokim kryzysem w budownictwie. Liderami są te państwa,
w których nie doprowadzono do rozregulowania rynku, jak Szwajcaria i Austria. Generalnie w skali całej UE prognozy dla budownictwa mieszkaniowego są pomyślne i zakładają
kilkuprocentowe wzrosty.
Nadal jednak brakuje specjalistów w budownictwie i branży instalacyjnej. Zmiany na
rynku energii, jej zdecentralizowane wytwarzanie oraz rozwój nowych technologii ogrzewania
i wentylacji będą wymagały nowych fachowców. Dobre perspektywy zawodowe rysują się
też przed doradcami energetycznymi i specjalistami od instalacji w skali mikro i mini.
Firmy i ich oferty
Liderzy rynku informowali na ISH o swoich
ubiegłorocznych wynikach. Viessmann odnotował wprawdzie niewielki, ale stabilny wzrost
sprzedaży. W poszczególnych krajach rynek
kwiecień 2013
9
AKTUALNOŚCI
rozwijał się różnie. Przykładowo w Belgii zakończył się program wsparcia dla kotłów kondensacyjnych, pomp ciepła i kolektorów, co
wpłynęło na obroty firmy, rynki w Polsce, Rumunii i Hiszpanii miały spore wahania, za to
dobrze rozwijała się sprzedaż w Chinach, Rosji i Ameryce Północnej. Firma pokazała wiele
nowych urządzeń w zakresie mocy od 1 kW do
ponad 100 MW – dla domów jedno- i wielorodzinnych, obiektów przemysłowych oraz lokalnych sieci ciepłowniczych. Sporym zainteresowaniem cieszyły się małe urządzenia mikrokogeneracyjne na bazie silnika Stirlinga oraz
nowe pompy ciepła, w tym gazowe adsorpcyjne z technologią zeolitową, o 25% oszczędniejsze od kotłów kondensacyjnych. Instalatorzy
interesowali się też urządzeniem do automatycznego równoważenia układów hydraulicznych oraz bezprzewodowym systemem automatyki domowej integrującym ogrzewanie,
oświetlenie i odbiorniki elektryczne w inteligentną sieć sterowaną centralnie lub np. za
pomocą smartfonu.
Także firma Bosch Termotechnika (marki Buderus i Junkers) poinformowała o małych, ale stabilnych wzrostach w skali globalnej. Ona również odnotowała różne tendencje
na poszczególnych rynkach, w tym najwyższe
wzrosty sprzedaży na rynku chińskim i rosyjskim. Buderus zaprezentował sporo innowacji, w tym urządzenia kogeneracyjne na bazie
ogniw paliwowych. W ramach projektu pokazowego urządzeń grzewczych z ogniwami paliwowymi (www.enefield.eu) zainstaluje od
przyszłego roku ok. 70 systemów tego typu
w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji oraz
Holandii. Spory potencjał firma widzi w technologiach zarządzania budynkiem, w tym za
pomocą urządzeń mobilnych (smartfony i tablety) – rozwija je w ramach Grupy specjalna spółka Bosch Software Innovations. Buderus zaprezentował też technologie dla domów
plusenergetycznych – wykorzystanie w jednym
systemie ogniw fotowoltaicznych, pomp ciepła, central wentylacyjnych i zasobników ciepła. Bosch prognozuje dla europejskiej branży instalacyjnej niewielkie wzrosty, rzędu paru procent rocznie i dobre perspektywy dla
urządzeń zasilanych gazem i wytwarzających
energię ze źródeł odnawialnych. Planuje duże
inwestycje m.in. w Rosji, Ameryce Południowej, Afryce i Azji.
Stiebel Eltron zaprezentował technologie
kontroli oraz integracji produkcji ciepła i ciepłej wody ze źródeł odnawialnych w domach
przyszłości w ramach Project Energye. Domy
te na potrzeby ogrzewania i c.w.u. korzystać
będą z energii elektrycznej, w coraz większym
stopniu produkowanej ze źródeł odnawialnych.
10
kwiecień 2013
Dziś może się to wydawać odległe, ale za kilka lat nowe domy będą potrzebować tak niewiele energii do ogrzewania i przygotowania
ciepłej wody, że korzystne będzie stosowanie
urządzeń zasilanych energią elektryczną, jak
np. pompy ciepła.
Vaillant pokazał m.in. nowości w kotłach
kondensacyjnych i pompach ciepła oraz technologie sterowania i usługi online zdalnej
diagnostyki i kontroli instalacji, np. poprzez
smartfony. Zainteresowanie zwiedzających budziły też urządzenia do kogeneracji.
Glen Dimplex zaprezentował nowe inwerterowe pompy ciepła powietrze/woda typu
split współpracujące z wieżą hydrauliczną
(zasobnikami ciepła). Zimą dostarczają one
gorącą wodę dla układu c.o. i c.w.u., a latem zimną (o temperaturze 7°C) do chłodzenia pomieszczeń za pomocą grzejników płaszczyznowych lub ściennych. Firma pokazywała
też innowacyjne techniki regulacji umożliwiające efektywne powiązanie pomp ciepła z innymi urządzeniami wykorzystującymi odnawialne źródła energii oraz systemy zdalnego sterowania.
W segmencie grzejników jak zwykle prezentowano nowe trendy we wzornictwie, ale
wyraźny był nacisk na grzejniki niskotemperaturowe i systemy ogrzewania płaszczyznowego – podłogowego, ściennego i sufitowego.
Pokazywano też nowe grzejniki kanałowe (np.
Kampmann). Zasadniczo konstruktorzy zmierzają do tego, by urządzenia mogły jak najbardziej efektywnie pracować na parametrach
zasilania, jakie dają nie tylko kotły kondensacyjne, ale też pompy ciepła i urządzenia kogeneracyjne (m.in. Purmo, Vogel & Not).
O tym, jak dużą wagę przywiązywano na
targach do regulacji instalacji, świadczy m.in.
oferta firmy TA Hydronics, która zaprezentowała wiele rozwiązań przeznaczonych do regulacji i równoważenia instalacji, m.in. innowacyjny wielofunkcyjny zawór, który umożliwia
precyzyjną regulację hydrauliczną i zapewnia
optymalny przepływ przez długi okres eksploatacji układów grzewczych i chłodniczych. Firma zapowiada, że ta nowa technologia wprowadzi jakościowe zmiany do wodnych systemów w dużych aplikacjach komercyjnych.
Urządzenia do ogrzewania i przygotowywania ciepłej wody pokazywały oczywiście
także polskie firmy. Adamus oferował niezbędne dla branży grzewczej dennice, Elektromet m.in. podgrzewacze, kolektory i kotły
na paliwa stałe, Gorgiel grzejniki dekoracyjne, Heatpol akcesoria i grzałki do zasobników i podgrzewaczy, Hewalex i Watt kolektory słoneczne i zasobniki, Kospel kotły i podgrzewacze elektryczne, Makroterm ofertę dla
AKTUALNOŚCI
instalacji wykorzystujących OZE, w tym ciekawe rozwiązania do zarządzania energią, a Termet znane na wielu rynkach kotły i podgrzewacze gazowe.
Kratki.pl pokazywały ciekawe kominki,
wkłady i akcesoria kominkowe, MK Żary kominy i kominki, Tarnawa kominki i akcesoria
do nich, a firma Darco na dwóch stoiskach
prezentowała systemy i nasady kominowe, instalacje dystrybucji gorącego powietrza i szeroką ofertę dla instalacji wentylacyjnych.
Pokazywano nowe systemy instalacyjne,
zwłaszcza zaciskowe, oraz coraz poręczniejsze i lżejsze narzędzia. W rozwiązaniach instalacyjnych wyróżniały się też m.in. nowe
stelaże (np. Geberit, Viega), w tym z regulacją wysokości położenia miski WC (zarówno dla dzieci, jak i dorosłych), i elektroniczne
przyciski do spłuczek. Kessel oferował nowe
odpływy liniowe i łazienkowe, przepompownie ścieków i urządzenia przeciwzalewowe,
a Grundfos m.in. wysokowydajne silniki nowej generacji z rotorem z magnesów trwałych
(0,25–2,2 kW), które zastąpią wszystkie obecnie stosowane silniki w pompach CRE, CME,
MTRE/SPKE. Nowe silniki mają precyzyjną regulację prędkości obrotowej w pełnym zakresie obrotów. Firma TECE pokazała m.in. terminal WC TECElux – stelaż i estetyczną obudowę z płaskiej szklanej płyty, która maskuje
spłuczkę i przyłącza. Z polskich wystawców
w tym segmencie ciekawie prezentowała się
m.in. oferta firmy Karmat – nowe zasuwy burzowe oraz elementy kanalizacji deszczowej
i bytowej.
W pawilonie z technologiami i urządzeniami dla wentylacji i klimatyzacji widać było starania producentów zmierzające do osiągnięcia coraz wyższej efektywności i sprawności działania instalacji i urządzeń. Spory udział
ma w tym elektronika, ale też nowe materiały
i technologie. Kampmann zaprezentował m.in.
prototyp innowacyjnego wymiennika adiabatycznego Ka2O dla urządzeń wentylacyjnych –
ta technologia pośredniego chłodzenia wyparnego wydaje się obiecująca. I w tym segmencie obecne były firmy polskie, dla wielu z nich
był to kolejny udział w ISH. Alnor pokazał szeroką ofertę dla instalacji wentylacyjnych. Centrum Klima oferowała wszystko, co potrzebne
do budowy instalacji wentylacyjnych, począwszy od osprzętu wentylacyjnego, przez klimatyzatory i centrale wentylacyjne i rekuperacyjne, po kratki i nawiewniki oraz tłumiki akustyczne. Juwent prezentował to, z czego słynie
– nagrzewnice, kurtyny, wentylatory i centrale wentylacyjne. Firma Klimawent przyciągała zwiedzających szeroką ofertą dla wentylacji
miejscowej wyciągowej i przemysłowej, w tym
filtry, wyciągi i odsysacze. RDJ Klima pokazała ofertę anemostatów i nawiewników, a Smay
m.in. klapy przeciwpożarowe i systemy różnicowania ciśnienia.
Na podkreślenie zasługuje rozwój i umocnienie się segmentu automatyki i sterowania,
a w zasadzie technologii dla inteligentnych budynków. W tym roku wystawcy z tej branży wyróżniali się wielkością zajmowanej powierzchni i liczbą stoisk, odnotowali też duże zainteresowanie swoją ofertą. Były tam i polskie firmy,
np. Tech ze sterownikami, Lars z regulatorami temperatury i automatyki domowej, Apator
Powogaz z systemem zdalnego odczytu i komunikacji z urządzeniami pomiarowymi, Efar
z zaworami i armaturą oraz Plum m.in. z systemami bezpieczeństwa dla budynków wielokondygnacyjnych.
Polscy wystawcy
W tym roku na ISH oferty prezentowało 61
polskich producentów. Mogłoby być ich więcej,
ale niektórym nie odpowiadała lokalizacja, jaką oferowano im w pawilonach, czasami nieadekwatna do pozycji i prestiżu firmy. Jest to
jednak problem wszystkich firm, które pokazują się na ISH, nie tylko polskich. Zdobycie
miejsca obok liderów rynku w pawilonie z kotłami i grzejnikami czy łazienkowym jest praktycznie niemożliwe – wystawcy od lat mają te
same lokalizacje i sąsiadów.
Około 25 polskich wystawców prezentowało na ISH produkty dla szeroko rozumianego
segmentu łazienek – były wśród nich firmy, które stają w jednym rzędzie ze światowymi liderami (np. Sanplast). W segmencie grzewczym
(kotły, grzejniki, kominki, kominy, kolektory)
polskie firmy (ok. 20) dostały już całkiem niezłe lokalizacje i z każdym rokiem walczą o lepsze. W pawilonie branży wentylacyjnej polscy
producenci (ponad 10 firm) też zaczynają mieć
stałe lokalizacje, jednak również i tu trudno
się im zbliżyć do „okopanych” na swoich pozycjach liderów. Pawilon z segmentem automatyki i sterowania (blisko 10 polskich firm)
miał w tym roku nowe rozdanie, ale i w nim
nie jest łatwo zająć dobre miejsce.
Lokalizacja ma na ISH tak duże znaczenie
oczywiście ze względu na liczbę wystawców
– do firm ulokowanych na peryferiach można
po prostu nie trafić, czy to z braku czasu, czy
po prostu dlatego, że zwiedzających wcześniej
przechwyci konkurent. Znamienne jest też to,
że ISH to miejsce spotkań dla firm z szeroko rozumianego Wschodu – od Tallina, Leningradu, Moskwy i Kijowa, po Sofię i Budapeszt – a to ważne rynki również dla polskich
przedsiębiorstw.
Waldemar Joniec, fot. wj
kwiecień 2013
11
AKTUALNOŚCI
Forum
Wentylacja
P
odczas tegorocznego Forum Wentylacja –
Salon Klimatyzacja (Warszawa, 5–6 marca) zaprezentowały się 102 firmy, 11 wydawnictw i 4 stowarzyszenia. Nowością była
specjalna strefa prezentacji – Arena Technologii, gdzie wyeksponowano produkty różnych producentów, m.in. w celu umożliwienia zwiedzającym ich bezpośredniego porównania. Do konkursu na najciekawszy produkt
Forum zgłoszono 44 urządzenia i systemy oraz
usługi wprowadzone na polski rynek w latach
2010–12. W kategorii Wentylacja zwyciężył
system regulacji ilości powietrza SmayLab firmy Smay, w kategorii Klimatyzacja – kondensacyjny rooftop gazowy z pompą ciepła i rekuperatorem firmy Omni Scala, a w kategorii
Bezpieczeństwo pożarowe – system zapobiegający zadymieniu klatek schodowych i szybów windowych EXIT ZZ firmy aereco. Honorowym tytułem „Branża nas lubi” nagrodzono firmę Smay.
Towarzyszące wystawie seminaria podzielono na kilka bloków tematycznych: omawiano zmiany w przepisach i normach, dyskutowano też o systemach wentylacji i klimatyzacji
w obiektach hotelowych i konferencyjnych oraz
instalacjach wentylacji bytowej i pożarowej.
W sesji poświęconej przepisom i normom
Anna Sas-Micuń ze Stowarzyszenia Nowoczesne Budynki zaprezentowała propozycje zmian
w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki
i ich usytuowanie. Na potrzeby implementacji
dyrektywy 2010/31/UE w sprawie charakte-
12
kwiecień 2013
Fot. RI
rystyki energetycznej budynków Stowarzyszenie przekazało ministerstwu swoje propozycje zmian wraz z uzasadnieniem, m.in. zdefiniowania pojęć przewody kominowe, łączniki
przewodów i wentylacja hybrydowa, wprowadzenia zakazu stosowania urządzeń z otwartą
komorą spalania, upowszechnienia stosowania
wentylacji hybrydowej, korekty przepisu zapewniającego skuteczność działania wentylacji poprzez wymóg stosowania dwóch kanałów
wentylacyjnych – jednego dla okapu, a drugiego dla wentylacji ogólnej (w budynkach wielorodzinnych), aktualizacji warunków projektowania kotłowni na paliwo stałe, olej opałowy
oraz paliwa gazowe, aktualizacji wymagań dla
przewodów kominowych z nowym katalogiem
zakazów stosowania jednocześnie określonych
rozwiązań, racjonalizacji odzysku ciepła, zmiany warunków stosowania urządzeń gazowych
– w tym propozycję zakazu wykorzystywania
urządzeń pobierających do spalania powietrze
i odprowadzających spaliny przewodem spalinowym z pomieszczenia (urządzenia typu B).
Ponadto SNB zaproponowało aktualizację załącznika z wykazem norm przywołanych w rozporządzeniu. Postuluje też rewizję przepisów
dotyczących budynków istniejących w przypadku ich przebudowy, rozbudowy, nadbudowy i zmiany sposobu użytkowania oraz złagodzenie części wymagań, które ze względów
technicznych nie mogą być spełnione tak, jak
w nowowznoszonych budynkach.
Marcin Gasiński i Adam Prawdzik z firmy aereco przygotowali na Forum interesują-
ce prognozy. Dopłaty do budynków energooszczędnych i zaostrzanie przepisów budowlanych
przyczynią się do promocji niskoenergetycznego budownictwa mieszkaniowego i stosowania oszczędnych instalacji wentylacyjnych.
W przypadku budownictwa jednorodzinnego
efektywnym energetycznie rozwiązaniem będzie budynek z przegrodami o wysokiej izolacji
termicznej i systemem wentylacji z odzyskiem
ciepła minimum 70%. Z kolei dla budynków
wielorodzinnych najbardziej atrakcyjne będą
systemy wentylacji mechanicznej wywiewnej
regulowane według obciążenia.
Prelegenci zwrócili też uwagę na to, że
projekt rozporządzenia w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie, zawiera regulacje, w tym implementację dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków
2010/31/UE, które sprawią, że najistotniejsza dla projektantów i inwestorów będzie
konieczność wybudowania budynku energooszczędnego, co zostanie osiągnięte poprzez
spełnienie wymagań w zakresie izolacyjności
cieplnej przegród oraz podanie maksymalnej
wartości wskaźnika nieodnawialnej energii
pierwotnej na potrzeby ogrzewania, wentylacji i ciepłej wody.
W odróżnieniu od dotychczas obowiązujących przepisów wartość EP nie będzie uzależniona od współczynnika kształtu, lecz od
ogrzewanej i chłodzonej powierzchni użytkowej. Stopniowemu podnoszeniu maksymalnych wartości dla wskaźnika EP towarzyszyć
AKTUALNOŚCI
będzie zwiększanie wymagań dotyczących
maksymalnego współczynnika przenikania
ciepła dla ścian, stropów, podłóg na gruncie, dachów, stropodachów, okien i drzwi
zewnętrznych. Maksymalne wartości wskaźnika EPH+W (na potrzeby ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody) dla budynków jednorodzinnych mają wynosić od
stycznia 2014 r. – 120 kWh/m2/rok, od stycznia 2017 r. – 95 kWh/m2/rok, a od stycznia
2021 r. – 70 kWh/m2/rok.
Dotychczas po zapewnieniu minimalnych
współczynników przenikania ciepła dla przegród projektant mógł wybrać system wentylacji bez względu na stopień jego energochłonności. W przypadku budynków niskich regułą było stosowanie wentylacji grawitacyjnej,
której projektowanie kończyło się najczęściej
na narysowaniu kanałów na rzutach pomieszczeń. Z symulacji dokonanej przez M. Gasińskiego wynika, że po 1 stycznia 2014 r. projektant będzie musiał rozważyć różne rozwiązania w zakresie systemów instalacyjnych oraz
źródeł energii. Wentylacja grawitacyjna nie będzie mogła być tak powszechnie stosowana jak
dotychczas. Największe wyzwanie czeka projektantów domów jednorodzinnych. Przy zasilaniu tradycyjnymi nośnikami energii nie będzie można stosować systemu grawitacyjnego,
a sama zmiana energii na bardziej ekologiczną
nie zawsze będzie możliwa. W wielu przypadkach jedynym rozwiązaniem pozostanie zastosowanie systemów wentylacji hybrydowej lub
mechanicznej, w których intensywność przepływu powietrza dostosowana będzie do potrzeb użytkowników.
W przypadku budynków wielorodzinnych
perspektywy wyglądają lepiej tylko dlatego,
że łatwiej w nich osiągnąć niższy wskaźnik
EPH+W. Jednak i dla nich w przypadku zasilania tradycyjnymi nośnikami energii nie będzie
możliwe stosowanie wentylacji grawitacyjnej.
Rodzaj wentylacji wpłynie na możliwości zastosowania w mieszkaniach urządzeń grzewczych. Te, które czerpią powietrze do spalania
wprost z pomieszczenia, wymagać będą wy-
łącznie systemu wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej.
W sesji poświęconej przepisom i normom
dr inż. Maciej Mijakowski (Politechnika Warszawska) mówił o tym, jak ma się teoria do
praktyki w odniesieniu do zagadnienia sprawności odzysku ciepła z powietrza usuwanego.
Natomiast wystąpienie dr inż. Anny Charkowskiej (PW) dotyczyło kontroli czystości systemów wentylacji i metody ich czyszczenia.
W bloku zagadnień dotyczących systemów
wentylacji i klimatyzacji w obiektach hotelowych dr inż. Piotr Bartkiewicz (PW) wskazywał, jak wybierać i eksploatować systemy klimatyzacji dla budynków hotelowych, a Igor
Sikończyk (Frapol) oceniał efektywność energetyczną central wentylacyjno-klimatyzacyjnych.
Dorota Bełkowska (PW) radziła, jak budować
komfortowe i energooszczędne sterowanie, a dr
inż. Marcin Sompoliński i dr inż. Agnieszka Zając (Politechnika Wrocławska) omówili zasady
projektowania i eksploatacji systemów klimatyzacji i wentylacji w centrach rekreacyjnych.
Bartłomiej Adamski rozważał wybór między
freonem a wodą w systemach wtórnego uzdatniania powietrza obiektów hotelowych, a dobór
klimakonwektorów w hotelach omówił dr inż.
Kazimierz Wojtas (Politechnika Krakowska).
Z kolei dr inż. Jarosław Müller (PK) przeanalizował opłacalność zastosowania pompy ciepła
w basenowych centralach wentylacyjnych.
W sesji poświęconej wentylacji pożarowej i bytowej bryg. dr Paweł Janik (Komenda
Główna Państwowej Straży Pożarnej) omówił
wymagania względem dokumentacji projektowej dotyczącej wentylacji pożarowej. Wymogi dla instalacji i systemów wentylacji bytowej
w ochronie przeciwpożarowej przedstawił st.
kpt. mgr inż. Rafał Szczypta (KG PSP), a zasady budowy scenariusza współdziałania instalacji bytowej i pożarowej w budynkach użytkowych – mgr inż. Marcin Cisek (Szkoła Główna
PSP). Przykłady systemów wentylacji pożarowej w budynkach modernizowanych zaprezentował dr inż. Grzegorz Kubicki (PW).
Waldemar Joniec
kwiecień 2013
13
AKTUALNOŚCI
Z E
Ś W I A T A
Nadprodukcja PV
Światowa podaż paneli fotowoltaicznych przewyższa dwukrotnie popyt. Bosch po odnotowaniu w tej branży ok. 1 mld euro strat zrezygnował ostatecznie z tego biznesu. W Chinach
zbankrutował m.in. największy światowy producent paneli − Wuxi Suntech Power i eksperci
prognozują dalsze problemy przeinwestowanej
branży solarnej. Powodem jest wojna cenowa
oraz spowolnienie gospodarcze i redukcje lub
zaprzestanie wsparcia dla instalacji PV przez
m.in. Czechy, Hiszpanię, Belgię, Bułgarię i Francję oraz spadek zainteresowania w USA źródłami odnawialnymi po spadku cen gazu, a dla firm
chińskich także cła antydumpingowe w UE. Zamówienia u chińskich producentów sprzętu fotowoltaicznego spadły w 2012 r. o 80% w stosunku do 2011 i wielu wstrzymało produkcję.
Rząd chiński, by ich ratować, wspiera intensywnie energetykę solarną − w tym roku ma ona
osiągnąć moc 6 GW.
PAP, Bosch
The Hive z 6 gwiazdkami
Główna siedziba Schneider Electric znajdująca
się na przedmieściach Paryża została pierwszym
na świecie budynkiem, który zdobył najwyższą
notę – „outstanding” (sześć gwiazdek) w ramach nowego programu certyfikacyjnego BREEAM In-Use. BRE Environmental Assessment
Method to metoda certyfikacji budynków, która
uwzględnia m.in. aspekty energetyczne i ekologiczne projektu. W tym budynku zużycie energii zredukowano o połowę w stosunku do standardu, a 100% odpadów jest recyklingowane
lub odzyskiwane.
Schneider Electric
Red Dot
dla grzejników Jaga
Dwa nowe grzejniki Jaga – Scape i Freedom
– otrzymały tytuł „Red Dot Award: Product Design 2013”. Jury wyróżniło ich wzornictwo i wysokiej klasy technologię oraz wykonanie z aluminium pochodzącego z recyklingu.
Jaga
Ile kosztuje
zielona energia?
Według ministra ochrony środowiska Niemiec
koszty subwencji dla elektrowni wiatrowych
i słonecznych mogą wzrosnąć do poziomu, któremu nie podoła państwo. Jeśli rząd nie ograniczy dotacji, w 2022 r. wyda na OZE 680 mld,
a w 2030 r. 1 bln euro. Niemcy rozważają zamrożenie dopłat do każdej kilowatogodziny uzyskanej z energii odnawialnej i ograniczenie subwencji dla nowych elektrowni, a duże elektrownie wiatrowe i słoneczne miałyby w przyszłości
podlegać prawom rynkowym. Zlikwidowane
mają być też ulgi dla przemysłu ciężkiego na
tanią energię elektryczną. Opozycja sprzeciwia
się tym rozwiązaniom. Obecnie właściciele elektrowni słonecznych i wiatrowych mają gwarantowaną cenę produkowanej energii przez 20 lat,
a na giełdzie ceny spadają. Zielona energia wymaga zatem wyższych subwencji i tym samym
jest ona dla konsumentów droga.
PAP
14
kwiecień 2013
SPIUG o ograniczeniach
dla urządzeń grzewczych
S
towarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych przekazało pod koniec stycznia br. do resortów budownictwa i gospodarki oraz
do parlamentu i Kancelarii Prezydenta list wskazujący na stosowanie praktyk ograniczających budowę
instalacji zasilanych indywidualnymi urządzeniami
grzewczymi. Zdaniem SPIUG są one spowodowane wprowadzeniem zmian w ustawie o efektywności energetycznej.
Kiedy w 2011 r. wprowadzano te zmiany, Stowarzyszenie zgłaszało problem odpowiednim podmiotom i wyrażało obawy, że niektóre zapisy zawarte w Prawie budowlanym i Prawie energetycznym
mogą być interpretowane przez lokalnych urzędników w taki sposób, że w praktyce zablokuje to
możliwość modernizacji źródeł ciepła w obiektach
położonych w potencjalnym zasięgu lokalnej sieci
ciepłowniczej. Zwracało też uwagę, że zmiany mogą dyskryminować inwestorów, którzy chcieliby zamontować kondensacyjny kocioł gazowy lub olejowy albo układ kaskadowy o łącznej mocy powyżej
50 kW, i ograniczą stosowanie pomp ciepła o mocy większej niż 50 kW. Resort budownictwa odpowiedział wówczas, że nie dojdzie do dyskryminacji,
gdyż ustawa pozostawia wybór sposobu zasilania
obiektu budowlanego i nie nakłada żadnych wymagań dotyczących urządzeń grzewczych.
Niestety, w ostatnich miesiącach okazało się, że
praktyka wygląda inaczej. Od lipca 2012 r. zapisy ustawy o efektywności energetycznej w art. 38
pkt 2 i Prawa budowlanego w art. 33 pkt 2 utrudniają producentom sprzedaż kotłów, a dotyczy to
konieczności dostarczania załączników do pozwoleń na budowę. Analiza regulacji zawartych w Prawie budowlanym wskazuje, że:
przepisy dotyczą budynków o szczytowym zapotrzebowaniu mocy na potrzeby c.o. ≥ 50 kW,
teoretycznie, jeżeli planowanym źródłem ciepła w budynku będzie odnawialne źródło energii, źródło kogeneracyjne lub ciepło odpadowe, nie jest konieczne dostarczanie żadnych
załączników,
jeśli planowanym źródłem ciepła nie będzie odnawialne źródło energii, źródło ciepła w kogeneracji lub ciepła odpadowego (czyli planuje się
np. kotłownię gazową), a budynek znajduje się
na terenie, na którym istnieją techniczne warunki podłączenia do sieci c.o., w której więcej niż
75% w skali roku stanowi ciepło z OZE, kogeneracji lub ciepła odpadowego oraz ceny ciepła
z sieci są niższe od średniej ceny sprzedaży ciepła ogłaszanej raz w roku przez Prezesa URE dla
przedsiębiorstw energetycznych zużywających to
samo paliwo, które planuje inwestor (czyli np.
średniej ceny ciepła dla przedsiębiorstwa energetycznego zużywającego gaz), to trzeba podłączyć się do sieci,
można zaprojektować własne źródło ciepła (np.
kotłownię gazową), gdy do wniosku o pozwolenie na budowę dołączy się odmowę wydania
warunków przyłączenia przez przedsiębiorstwo
energetyczne lub inwestor dostarczy audyt, z którego będzie wynikała wyższa efektywność energetyczna z indywidualnego źródła ciepła (np. kotłowni gazowej) niż z przedsiębiorstwa energetycznego (z sieci).
Stowarzyszenie podkreśla także, że nie jest jasne, jaki dokument ma potwierdzać fakt, że w danym przedsiębiorstwie energetycznym (w sieci ciepłowniczej) więcej niż 75% ciepła w skali roku
stanowi ciepło z odnawialnych źródeł energii, kogeneracji i ciepła odpadowego. Ponadto we wprowadzonych przepisach nie uwzględniono zdyskontowanego kosztu ciepła w przypadku węzła cieplnego zasilanego z miejskiej elektrociepłowni, który
jest wyższy od kosztów eksploatacji gazowego kotła kondensacyjnego, nie wspominając o pompach
ciepła. Powstaje zatem w tym miejscu wątpliwość,
czy tańsze i znacznie mniej obciążające środowisko naturalne w ośrodkach miejskich ciepło z gazowej kotłowni kondensacyjnej lub z małego kotła
kondensacyjnego powinno być obowiązkowo zastępowane przez droższe i bardziej obciążające środowisko naturalne ciepło z lokalnej elektrociepłowni,
tzw. ciepło systemowe.
Zdaniem SPIUG istotą zaistniałego problemu jest
wskazanie w załączniku nr 4 Prawa budowlanego
sposobu obliczania efektywności ekonomicznej z zastosowaniem współczynnika nakładu „wi”. Według
podanych tam wymagań kotłownia gazowa jest na
straconej pozycji wobec ciepła sieciowego, ponieważ
ma ona taki sam współczynnik nakładu jak inne źródła konwencjonalne bez kogeneracji. Np. pompa ciepła, która jest źródłem ciepła dostarczającym energię
odnawialną, ma współczynnik od 0,6 do 0,8, a większość spółek ciepła sieciowego podaje na stronach
internetowych współczynniki nakładu znacząco niższe od 0,8. Podstawiając te dane do wzorów z załącznika nr 4, zawsze uzyskuje się przewagę sieci
cieplnej, co wskazuje na ewidentną próbę preferencji technologii ciepła systemowego.
Nie istnieje też skuteczny wymóg posiadania
odpowiednich kompetencji przez audytorów, a rozporządzenie z sierpnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu
w paragrafie 12.1 stanowi, że sporządzenie oceny
AKTUALNOŚCI
nione przepisy Prawa budowlanego stosowane są negatywne praktyki, które Stowarzyszenie prognozowało już na etapie tworzenia
tych zmian w 2011 r. SPIUG coraz częściej
otrzymuje informacje o stosowaniu ograniczeń w budowie kotłowni. Dotyczy to np. zakazu budowania kotłowni, kiedy w zasięgu
(50–80 km) znajduje się dostawca ciepła systemowego – duża spółka energetyczna, która
wykorzystuje rozwiązania kogeneracyjne. Inwestor zmuszany bywa do zastosowania węzła cieplnego zamiast wybudowania własnej
kotłowni opartej na urządzeniu grzewczym korzystającym z wysokosprawnej techniki kondensacyjnej. Poinformowano również o przypadku zakazu wymiany starej pompy ciepła na
nową, który uzasadniano interpretacją wyżej
wymienionych przepisów. W tej konkretnej sytuacji nie została potwierdzona odległość pomiędzy dostawcą ciepła a budynkiem inwestora. Ponadto z docierających do SPIUG informacji wynika, że duże spółki dystrybucyjne
ciepła systemowego organizują szkolenia dla
pracowników instytucji wydających pozwolenia na budowę, na których wskazują, jak korzystnie dla tych spółek interpretować wprowadzone przepisy.
Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych podkreśla, że tego typu praktyki w rażący sposób naruszają
wolność wyboru technologii i swobodę konkurencji na rynku i stoją w sprzeczności z założeniami przygotowywanej obecnie ustawy
Prawo energetyczne i ustawy o OZE, które
kładą szczególny nacisk na rozwój rozproszonych źródeł energii. Takie prawo i praktyki prowadzą do tworzenia monopolu dużych spółek
dostarczających ciepło systemowe do odbiorców często wbrew ich intencjom i woli oraz
eliminują efektywne energetycznie rozproszone źródła ciepła.
Stowarzyszenie uważa, że podstawowym
kryterium wyboru źródła ciepła w nowobudowanych i modernizowanych obiektach powinna być efektywność energetyczna, co w pełni
odpowiada założeniom zawartym w preambule ustawy, a nie lokalizacja inwestycji. W tej
sytuacji skierowało do Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej swoje stanowisko w tej sprawie i propozycje rozwiązań prawnych, które ograniczą nadużycia
przy interpretacji przepisów. Trwające obecnie prace nad nowelizacją Prawa budowlanego są doskonałą okazją do wprowadzenia
zmian, które pozwoliłyby uniknąć takich sytuacji w przyszłości.
oprac. na podstawie materiałów
SPIUG z 22 lutego 2013 r. przygotowanych przez
Janusza Starościka, prezesa zarządu Stowarzyszenia
promocja
efektywności energetycznej dostarczania ciepła polega na wyznaczeniu:
1) procentowego udziału ciepła dostarczonego w ciągu roku kalendarzowego do danej sieci ciepłowniczej wytworzonego w odnawialnych źródłach energii, ciepła użytkowego w kogeneracji lub ciepła odpadowego
z instalacji przemysłowych w łącznej ilości
ciepła dostarczanego do tej sieci w ciągu roku kalendarzowego;
2) wskaźników nakładu nieodnawialnej
energii pierwotnej dla indywidualnego źródła ciepła oraz sieci ciepłowniczej i wskazaniu, który sposób dostarczania ciepła zapewnia większą efektywność energetyczną, przez
porównanie tych wskaźników, w przypadku
gdy udział procentowy ciepła, o którym mowa
w pkt 1, wynosi nie mniej niż 75%.
§12.2. Procentowy udział ciepła oraz
wskaźniki nakładu nieodnawialnej energii
pierwotnej, o których mowa w ust. 1, wyznacza się zgodnie z wzorami określonymi w załączniku nr 4 do rozporządzenia.
Niestety w załączniku nr 4 zawarta jest metodologia liczenia, która dyskryminuje rozproszone źródła ciepła, zarówno oparte na technice
kondensacyjnej gazowej i olejowej, jak i na odnawialnych źródłach energii (pompy ciepła).
Według sygnałów, które docierają w ostatnich miesiącach do SPIUG, w oparciu o zmie-
kwiecień 2013
15
AKTUALNOŚCI
Ile OZE w nowych budynkach?
S
towarzyszenia branży instalacyjno-grzewczej oraz odnawialnych źródeł energii w liście otwartym wyraziły zaniepokojenie
przedłużaniem się prac nad ustawą o OZE
oraz zmianami w Prawie energetycznym i Prawie budowlanym. Przekazały one w połowie
marca br. odpowiednim podmiotom tworzącym
prawo propozycje dotyczące treści ustawy Prawo energetyczne i powiązanych z nim ustaw.
Ich zdaniem w projektach zmian przepisów zabrakło zapisu mówiącego o minimalnym udziale procentowym energii elektrycznej, ciepła lub
paliw wytwarzanych w odnawialnych źródłach
energii w bilansie energii zużytej w nowych lub
modernizowanych budynkach.
Podczas wcześniejszych prac nad rządowym projektem ustawy o OZE zaproponowano 18,5-proc. udział energii z OZE w bilansie
energii zużytej w budynku. Obecnie proponowane 13% jest zdaniem organizacji branżowych wielkością minimalną w odniesieniu do
potrzeb i celów, jakie powinien osiągnąć nasz
kraj, a w niedalekiej przyszłości może się okazać niewystarczające. Dlatego należy przewidzieć mechanizmy pozwalające na zwiększenie udziału OZE w bilansie zużytej energii
w nowych i modernizowanych budynkach, tak
aby dopasować regulacje prawne do zapotrzebowania w danym okresie.
Stowarzyszenia te nawiązały w swoim wystąpieniu do art. 13 ust. 4 tiret 3 dyrektywy
2009/28/WE, który stanowi, że „najpóźniej
do dnia 31 grudnia 2014 r. państwa członkowskie wprowadzają w swoich przepisach
i kodeksach prawa budowlanego lub w inny
sposób mający równoważny skutek, w stosownych przypadkach, wymóg wykorzystania
w nowych budynkach i budynkach już istniejących poddawanych generalnemu remontowi
minimalnego poziomu energii ze źródeł odnawialnych. Państwa członkowskie umożliwiają
osiągnięcie tego minimalnego poziomu między
innymi przez wykorzystywanie w systemach lokalnego ogrzewania lub chłodzenia znacznego
udziału energii z odnawialnych źródeł energii”.
A ilość energii z OZE powinna być określona
w sposób wymierny.
Organizacje podkreślają, że o znaczeniu
zagadnienia energii zużywanej przez budynki
świadczy to, że sektor budynków jest odpowiedzialny za ok. 47% całkowitego zużycia energii końcowej w krajach UE. Z tego ponad 85%
Pierwszy Puchar Sanea.pl
2
marca br. odbyły się pierwsze zawody narciarskie w slalomie gigancie o Puchar Sanea.pl. Impreza zorganizowana została przez
zarząd hurtowni instalacyjnej Sanea przy współpracy szkoły narciarskiej Ptak-Team w nowym
ośrodku Poronin Suche. Do rywalizacji stanęli
przedstawiciele 17 lubelskich firm.
W ramach przygotowań do zawodów odbyło się pięć treningów na lubelskim stoku Globus, a przez dwa dni poprzedzające rywalizację uczestnicy trenowali na stokach w Jurgowie oraz na Rusińskim Wierchu, biorąc udział
w slalomie gigancie i doskonaląc jazdę pod
16
kwiecień 2013
okiem instruktorów. Każdy zawodnik otrzymał numer startowy i prawo do trzech przejazdów konkursowych. Liczył się najlepszy
osiągnięty czas, a na podium stanęli: Marcin
Mielnicki (Elpis) – I miejsce, Andrzej Kwiatkowski (Termikal) – II miejsce oraz Dariusz
Babis (Kompex) – III miejsce. Zwycięzcy zostali nagrodzeni pucharami, pierwsza szóstka
otrzymała medale, a wszyscy uczestnicy pamiątkowe dyplomy.
W organizacji imprezy pomogły również firmy Kisan, Magnaplast i Danfoss.
mat. Sanea
to energia zużywana na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody. Stowarzyszenia wskazują też, że od blisko 2 lat obserwują działania mające na celu ograniczenie możliwości
rozwoju wytwarzania ciepła ze źródeł rozproszonych, wytwarzanego zarówno w OZE, jak
i w nowoczesnych konwencjonalnych efektywnych energetycznie urządzeniach, na korzyść
energetyki systemowej.
List podpisali: Janusz Starościk – Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych; Paweł Lachman – Polska
Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła; prof. Brunon Grochal – Polskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła; prof. Jan Popczyk – Stowarzyszenie Klaster 3×20; Tomasz Malowany – Polska Korporacja Techniki Sanitarnej,
Grzewczej, Gazowej i Klimatyzacji; Michał
Ćwil – Polska Izba Gospodarcza Energetyki
Odnawialnej; Ryszard Gajewski – Polska Izba
Biomasy; dr Stanisław M. Pietruszko – Polskie
Towarzystwo Fotowoltaiki; prof. Beata Kępińska – Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne;
prof. Dorota Chwieduk – Polskie Towarzystwo
Energetyki Słonecznej.
red.
Mocny stelaż
Fot. Roca
M
iska WC na stelażu podtynkowym musi
wytrzymać ciężar 400 kg. Firma Roca
w nietypowy sposób udowodniła, że produkowany przez nią stelaż podtynkowy PRO spełnia
wymagania norm. W ramach „Akcji 400 kg”
22 marca w warszawskim studiu PIN UP na
cztery stelaże z zawieszonymi na nich miskami opuszczono samochód osobowy ważący
blisko tonę. Żeby tego dokonać, pojazd ustawiono na specjalnie skonstruowanej metalowej ramie, którą przymocowano pasami do
haka suwnicy.
Operacji z zaciekawieniem przyglądali się
zaproszeni goście – klienci i współpracownicy
firmy oraz dziennikarze z pism branżowych.
Stelaże wyszły z tej próby bez szwanku. ao
AKTUALNOŚCI
Z
K R A J U
Kredyty
na energooszczędne domy
Fot. Targi Kielce
Targi ENEX
Etykiety EHPA
XVI
Międzynarodowe Targi Energetyki i Elektrotechniki oraz Odnawialnych Źródeł
Energii ENEX (26–28 lutego, Kielce) poświęcone były nowoczesnym technologiom wytwarzania,
przesyłania i dystrybucji energii. Swoje oferty zaprezentowało blisko 200 wystawców, w tym m.in.
urządzenia do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych i technologie służące ekologii.
W tym roku w trakcie targów odbyło się wiele branżowych szkoleń i konferencji, w których
udział wzięło ponad tysiąc osób. Dyskutowano m.in.
o pompach ciepła, biogazowniach, gospodarowaniu
odpadami, gospodarce wodnej i wodno-ściekowej,
zielonej energii, selektywnej zbiórce odpadów, biomasie i fotowoltaice, a także o „gminach energetycznych”. Duże zainteresowanie wzbudziło szkolenie „Punkty selektywnej zbiórki odpadów”, podczas którego pokazywano praktyczne rozwiązania
dla gmin. Popularnością cieszyły się też warsztaty
„Instalator Solar+” skierowane do instalatorów systemów fotowoltaicznych, w trakcie których dyskutowano o zasadach doboru i budowy instalacji oraz
praktycznych aspektach montażu.
Zorganizowano też warsztaty dla rolników, przedsiębiorców i przedstawicieli samorządów lokalnych
dotyczące budowy i eksploatacji biogazowni. Ciekawostką był m.in. prezentowany przez firmę Uponor
system ogrzewania fermentatorów w mikro i małych
biogazowniach dla sektora rolniczego.
red.
Projektuj
z Mark Polska
promocja
M
ark Polska, krajowy dystrybutor największego w Europie producenta systemów wentylacyjno-grzewczych Mark BV, organizuje ekologiczny konkurs dla projektantów instalacji sanitarnych HVAC. Na laureatów czekają cenne nagrody
– 11 iPadów mini.
Mark Polska zaprasza wszystkich projektantów
instalacji grzewczych oraz wentylacyjnych do udziału w konkursie, który ma na celu promocję urządzeń energooszczędnych i poszerzanie wiedzy na
temat ochrony środowiska w projektowaniu przemysłowym.
Aby wziąć udział w konkursie, należy umieścić
w projekcie instalacji sanitarnej (HVAC) urządzenia
firmy Mark BV, które sprawiają, że jest ona bardziej
energooszczędna. Te urządzenia to: centrala wentylacyjna mark Klimat z odzyskiem ciepła i modułem gazowym kondensacyjnym, nagrzewnice gazowe kondensacyjne GS+/GC+, promienniki wodne
mark Infra Aqua oraz Infra Aqua Eco.
W ofercie kredytowej siedmiu banków znajdzie
się 300 mln zł z NFOŚiGW przeznaczonych na
12 tys. energooszczędnych mieszkań i domów
jednorodzinnych do 2018 r. Energooszczędne
budynki nie będą mogły zużywać do ogrzewania i wentylacji więcej niż 40 kWh/m2 rocznie,
a pasywne 15.
NFOŚiGW
Najlepsze projekty zostaną nagrodzone iPadami
mini, które będą przyznane w następujących kategoriach: projekty zawierające do 5 urządzeń Mark BV
(kategoria I), projekty zawierające od 5 do 10 urządzeń Mark BV (kategoria II), projekty zawierające 10
i więcej urządzeń Mark BV (kategoria III).
W kategoriach I i II wybranych zostanie po trzech
laureatów, a w kategorii III – pięciu. Komisja konkursowa, złożona z ekspertów z holenderskiej centrali firmy, przy wyborze zwycięzców będzie brała pod
uwagę przede wszystkim stopień energooszczędności zaprojektowanej instalacji, a także zgodność
zgłoszenia z założeniami i regulaminem konkursu.
Konkurs rozpoczął się w marcu, a zakończy
w październiku 2013 r. Warunkiem uczestnictwa
jest przesłanie formularza zgłoszeniowego wraz
z projektem uwzględniającym zadanie konkursowe na adres: [email protected] – formularz
wraz z regulaminem dostępny jest na stronie internetowej www.markpolska.pl/konkurs.
Jako jedne z pierwszych pompy ciepła Panasonic Aquarea powietrze/woda otrzymały etykiety Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła, które są potwierdzeniem spełnienia wymogów, jakie wprowadzi Komisja Europejska
w 2015 r. Etykiety wskazują na klasę energetyczną, podobnie jak w przypadku oznakowania sprzętu AGD. Żeby uzyskać etykietę energetyczną EHPA, pompy ciepła muszą mieć nie
tylko wysoką efektywność i energooszczędność,
ale też sprawny serwis i komplet dokumentacji.
Przed przyznaniem etykiety energetycznej pompy są badane w certyfikowanej jednostce zgodnie z wymaganiami norm.
Panasonic
65 lat Fluke
Producent sprzętu elektronicznego do pomiarów
i analiz w tym roku obchodzi 65-lecie istnienia.
Firma powstała w 1948 r. w USA, a w 1993 r.
kupiła od Philips Electronics oddział urządzeń
testowych i pomiarowych w Holandii. Fluke dostarcza produkty do ponad 100 krajów świata.
Sprzedaż w Europie stanowi ok. 40% łącznych
dochodów firmy. Fluke zatrudnia ponad 2500
pracowników na całym świecie.
fluke.pl/65
Konkurs na dom przyszłości
W marcu ruszył konkurs dla młodych studentów
architektury i budownictwa Multi EKO Dom organizowany w ramach kampanii Szóste paliwo
prowadzonej przez Rockwool Polska. Zadanie to
projekt domu jednorodzinnego, w którym komfort, bezpieczeństwo i estetyka będą połączone
z efektywnością energetyczną i ekonomiczną.
Prace można nadsyłać do końca czerwca br.,
nagroda za najlepszą to 10 tys. zł.
6paliwo.pl/yep/konkurs
Konkurs na łazienkę
Firma Hansgrohe ogłosiła konkurs dla studentów i młodych projektantów na zaprojektowanie aranżacji łazienki dla kolekcji armatury Axor
Starck Organic autorstwa Philippe Starcka. Prace można nadsyłać do 8 maja br., nagroda główna to 10 tys. zł.
ewolucjawlazience.pl
Szkolenia Envo
Envo będzie szkolić instalatorów na temat kotłów PEREKO. Program specjalistycznych szkoleń składa się z kilku poziomów zaawansowania, po zaliczeniu których uczestnik zostaje
Autoryzowanym Instalatorem PEREKO i może
przystąpić do programu lojalnościowego.
Envo
kwiecień 2013
17
AKTUALNOŚCI
N O W O Ś C I
Sterowanie
pracą wentylatorów
Firma D+H wprowadziła do oferty produkt umożliwiający kompatybilne działanie wszystkich układów
kontroli rozprzestrzeniania się dymu i ciepła. Moduł FCP
401 pozwala na sterowanie mechaniczną wentylacją
pożarową oraz skorelowanie pracy wchodzących w jej
skład wentylatorów z działaniem pożarowej wentylacji
grawitacyjnej. W połączeniu z centralą oddymiania
RZN służy do zasilania i sterowania wentylatorami
z równoczesną kontrolą ich stanu pracy. System działa
automatycznie – po rozpoznaniu zagrożenia przez czujki pożarowe lub przycisk pożarowy podłączona do nich
centrala sterująca przekazuje sygnał do modułu uruchamiającego wentylatory. Sygnały typu „uszkodzenie”,
„uruchomienie” i „zasilanie” występują w postaci diod
na panelu sygnalizacji pracy centrali, można je również
odczytać na przyciskach typu RT. Moduł wyposażony
został w zestaw zapewniający łagodny rozruch wentylatora, ochronę przed przeciążeniem i zwarciem oraz
kontrolę parametrów zasilania. W systemie z modułem
FCP 401 elementy układu wysokoprądowego (400 V),
których funkcję realizuje moduł, oddzielone są od centrali RZN. Urządzenia te dostarczane są w osobnych
obudowach, dzięki czemu można dowolnie podłączać
do nich różnego rodzaju wentylatory wykorzystywane
w systemach wentylacji pożarowej.
mat. D+H
System
grzewczy
dla biogazowni
Uponor proponuje systemy ogrzewania fermentatorów dla biogazowni wszystkich typów. Pozwalają one
uzyskać niezawodność działania i zachować stabilność
procesu fermentacji, a dzięki temu stałe uzyski biogazu. Podstawą rozwiązania są elastyczne rury Uponor
PE-Xa, które zachowują trwałość i odporność zarówno
w niskich, jak i wysokich temperaturach. W zależności
Nowa generacja silników do pomp
Firma Grundfos wprowadza na rynek silniki nowej generacji MGE/
SaVer, które zastąpią wszystkie obecnie stosowane silniki w pompach CRE, CME, MTRE/SPKE. Nowe silniki mają rotor z magnesów
trwałych, co zapewnia im bardzo wysoką sprawność, nawet powyżej
IE4, i energooszczędność. Przeznaczone są do precyzyjnej regulacji
prędkości obrotowej w pełnym zakresie (od 2000 do 5900 obr/min).
Ich moc mieści się w przedziale 0,25–2,2 kW, stopień ochrony to
IP 55 i IP 66, a komunikacja przebiega bezprzewodowo lub z wykorzystaniem podczerwieni.
mat. Grundfos
Pompa do c.w.u.
Pompa ciepła BWP 30HSD firmy Dimplex wykorzystuje ciepło z piwnic lub garaży oraz wyrzucane wraz
z powietrzem wentylacyjnym do zasilania układu podgrzewania c.w.u. do temperatury 60°C. Może też korzystać z energii elektrycznej wytwarzanej przez układ foto-
18
kwiecień 2013
woltaiczny lub turbinę wiatrową. Pompa ma dodatkową
wężownicę do podłączenia alternatywnego źródła ciepła
(np. kotła na paliwo stałe, kotła gazowego lub olejowego
czy instalacji solarnej). Sterownik pompy ma wbudowaną pełną automatykę umożliwiającą sterowanie instalacją solarną lub drugim źródłem ciepła. Współczynnik COP
pompy wynosi 3,65. Do zasilania potrzebuje tylko 550 W,
które może zapewnić instalacja fotowoltaiczna. Ciepła
woda gromadzona jest w zasobniku o pojemności 300 l.
W momencie dostępności energii elektrycznej z instalacji
PV o mocy wymaganej do napędu sprężarki zasilana jest
ona energią odnawialną i nastawiona temperatura c.w.u.
jest tak długo pomijana, aż woda osiągnie maksymalną
dopuszczalną temperaturę, co umożliwia maksymalne
wykorzystanie energii odnawialnej wtedy, gdy jest ona
dostępna. Pompa może pracować efektywnie również
w niższych temperaturach niż temperatury powietrza
wywiewanego w zakresie od –8 do 45°C. Zintegrowany układ regulacji c.w.u. umożliwia dostosowanie
sposobu przygotowywania ciepłej wody do codziennych
nawyków mieszkańców z optymalizacją wykorzystania
różnych źródeł energii.
mat. Dimplex
od potrzeb systemy grzewcze mogą być montowane
w betonowej ścianie fermentatora, na jego wewnętrznej oraz zewnętrznej ścianie – dzięki temu sprawdzą się
także przy pracach modernizacyjnych. Pętle grzewcze
podłączane są do rozdzielaczy przemysłowych Uponor
1½”. Modułowa budowa rozdzielacza umożliwia szybki
i łatwy montaż systemu nawet z 20 obiegami. W zależności od dostępnego miejsca kolektor można umieścić
bezpośrednio na zewnętrznej ścianie fermentatora lub
w jego pobliżu. Rury mogą być podłączane jednostronnie
(z lewej lub prawej strony) lub obustronnie.
mat. Uponor
AKTUALNOŚCI
N O W O Ś C I
Energooszczędne
pompy elektroniczne
FERRO oferuje nowe energooszczędne pompy elektroniczne marki Weberman przeznaczone do instalacji
grzewczych i solarnych: GPA25-40-180 i GPA25-60-180.
Oba modele pozwalają zaoszczędzić nawet do 80% energii elektrycznej do ich napędu w porównaniu z pompami starego typu. Czujnik temperatury może przełączać
pompę w tryb pracy nocnej, co umożliwia dodatkową
oszczędność energii w instalacjach z kotłami na paliwo
stałe niewyposażonymi w automatykę sterującą. W razie
braku zasilania pompy zapamiętują ostatni nastawiony
tryb, zostały także wyposażone w specjalnie zmodyfikowany wał zapobiegający zablokowaniu się po dłuższym
postoju. Maksymalna wydajność pompy GPA25-40-180
wynosi 2,4 m³/h, maks. wysokość podnoszenia to 4,1 m,
a pobierana moc wynosi od 5 do 22 W. Dla modelu
GPA25-60-180 maksymalny przepływ to 3 m³/h, maks.
wysokość podnoszenia 6,2 m, a pobór mocy od 5 do
45 W. Pod wpływem trwającego dłużej niż 2 h obniżenia temperatury zasilania w instalacji o ok. 10–15°C
(kotły na paliwo stałe bez automatyki sterującej) pompa automatycznie zmienia nastawiony tryb pracy na
obniżenie nocne. Po zarejestrowaniu zwiększenia temperatury zasilania o co najmniej 10°C pompa powróci
do nastawionego trybu pracy. Tryb nocny działa tylko
z programami pracy automatycznej i dla pomp zainstalowanych na zasilaniu.
mat. Ferro
Wymiennik z naczyniem
Makroterm wprowadził na rynek wymiennik WNW, będący urządzeniem typu 2 w 1 – wymiennikiem płaszczowo-rurowym i naczyniem wzbiorczym (rozwiązanie opatentowane). Wymiennik
WNW przeznaczony jest do układów grzewczych z kotłami na paliwo stałe lub kominkami pracującymi w układzie otwartym o mocach od 10 do 14 kW. Przystosowany jest do pracy w pozycji
pionowej, a uniwersalny system mocowania umożliwia wykonanie przyłącza hydraulicznego zarówno z lewej, jak i z prawej strony kotła. Zastosowana w wymienniku z naczyniem wyrównawczym technologia ogranicza odkładanie się kamienia i podatność na korozję (wykonano go ze stali
nierdzewnej). Jego zalety to m.in.: bezciśnieniowa praca w układzie otwartym, minimalne opory
przepływu i duża powierzchnia wymiany ciepła. Urządzenie wyposażono w automatyczny system
odpowietrzania i utrzymywania stałego poziomu cieczy w kotle oraz system odmulania.
mat. Makroterm
ECO G High Power
Panasonic poszerzył ofertę zasilanych gazem pomp
ciepła o model ECO G High Power. Sercem urządzenia
jest gazowy silnik spalinowy, który napędza generator
elektryczny i sprężarki chłodnicze. Wytwarzana przez generator energia
elektryczna służy
zasilaniu wentylatorów i pompy
wody chłodzącej. Dzięki takiej
konstrukcji możliwe było zredukowanie zużycia
energii do 1%
w porównaniu
do konwencjonalnych syste-
mów VRF. Zmniejszona o 15% pojemność silnika, do
2,1 l, gwarantuje ograniczenie zużycia paliwa i emisji
spalin. Urządzenie zawdzięcza swoją efektywność również zmiennej prędkości obrotowej oraz poprawionej
dystrybucji czynnika chłodniczego. Dla modelu o mocy
71 kW współczynnik wydajności chłodniczej COP jest
teraz o 15% wyższy niż w poprzednim modelu i wynosi
2,31 przy obciążeniu pracy na poziomie 50%. Linia ECO G
High Power oferuje kompaktowe urządzenia o nominalnej
wydajności od 45 do 71 kW (16–25 KM). Dwururowa
jednostka o mocy 71 kW może zastąpić kilka mniejszych
urządzeń o niższej wydajności. Przełożenie orurowania
chłodniczego na stronę panelu rewizyjnego i zapewnienie tylnego dostępu do skrzynki elektrycznej dodatkowo
ułatwiają instalację urządzenia. Pompy wymagają jednofazowego zasilania elektrycznego. Skonstruowano
je przede wszystkim na potrzeby większych obiektów
komercyjnych i przemysłowych.
mat. Panasonic
Klimakonwektor
czterorurowy
Naścienny klimakonwektor Purmo Vido w wersji
czterorurowej przeznaczony jest do instalacji w dużych
obiektach – hotelach, biurowcach i budynkach użyteczności publicznej. Oferowana wcześniej wersja dwururowa współpracowała przede wszystkim z pompami ciepła
i funkcje grzania czy chłodzenia realizowane były w tym
samym obiegu czynnika zasilającego, a wybraną opcję
uzyskiwano poprzez zmianę parametrów temperatury
wody w instalacji. Konstrukcja nowego czterorurowego
urządzenia umożliwia podłączenie do dwóch niezależnie działających obiegów – jednego dla ogrzewania,
drugiego dla chłodzenia. Klimakonwektor cechuje się
dużą wydajnością nawet przy niższych parametrach
instalacji ogrzewania i można go stosować zarówno
z tradycyjnymi, jak i odnawialnymi źródłami ciepła. Jego
maksymalna moc cieplna wynosi 9266 W, a chłodnicza
4147 W. Można go tak skonfigurować, by działał samodzielnie, lub dopasować do systemów sterowania BMS.
Możliwa jest także ręczna regulacja prędkości obrotów
wentylatorów umieszczonych w urządzeniu. Wymiary
klimakonwektora (wysokość×głębokość×długość):
595×153×800–1600 mm.
mat. Purmo
kwiecień 2013
19
AKTUALNOŚCI
TARGI, KONFERENCJE, OFERTY
Zapraszamy na targi i konferencje
KWIECIEÑ
EXPO-GAS Targi Techniki Gazowniczej,
17–18 kwietnia 2013 r., Kielce
Targi Grupy SBS, 24–25 kwietnia 2013 r., Stryków
MAJ
WOD-KAN Międzynarodowe Targi Maszyn
i Urządzeń dla Wodociągów i Kanalizacji,
7–9 maja 2013 r., Bydgoszcz
GREENPOWER
Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej,
14–16 maja 2013 r., Poznań
MAJ
VI Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej „Kolektory słoneczne i systemy
fotowoltaiczne w systemach energetyki prosumenckiej”, 13–14 maja 2013 r.,
Toruń – Instytut Energetyki Odnawialnej, tel./faks 22 825 46 52, 22 875 86 78,
e-mail: [email protected], www.ieo.pl
XVI Konferencja GAZTERM „Gazownictwo i ciepłownictwo – wspólne
cele i perspektywy rozwoju”, 13–15 maja 2013 r., Międzyzdroje – Studio 4u
i Wielkopolska Spółka Gazownictwa, tel. 91 485 17 10, faks 91 485 17 17,
tel. kom. 607 220 470, 512 092 384, e-mail: [email protected],
www.gazterm.pl
V Ogólnokrajowa Konferencja Naukowo-Techniczna „Instalacje
wodociągowe i kanalizacyjne – projektowanie, wykonawstwo, eksploatacja”,
16–17 maja 2013 r., Dębe k. Warszawy – Zakład Zaopatrzenia w Wodę
i Odprowadzania Ścieków Politechniki Warszawskiej, tel. 22 234 53 38,
e-mail: [email protected], www.konferencja-instalacje2013.pl
Oferty dla polskich firm
Rumunia
Firma handlowa poszukuje dostawców kotłów wodnych c.o.
Importer i dystrybutor artykułów budowlanych i sanitarnych
szuka dostawców wanien, pryszniców, zlewów, umywalek.
SC Adimet S.R.L., adres: Al. Padin 21-25, Cluj-Napoca, Cluj, 400517,
tel. +40 751 263 964, e-mail: [email protected]
– jęz. angielski.
promocja
i podgrzewaczy c.w.u., osprzętu i armatury instalacji c.o. oraz
urządzeń do klimatyzacji mieszkań. Magdolna Impex S.R.L., adres:
N. Balcescu 2, Hargita, Odorheiu Secuiesc, tel. +40 266 206 777,
e-mail: [email protected], Balint Gabor – jęz. angielski.
20
kwiecień 2013
AKTUALNOŚCI
W Y W I A D
Przed nami
nieustanne zmiany
w technice grzewczej
Rozmowa z Pawłem Lachmanem, prezesem zarządu
Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła
Jak się Panu udało przekonać tyle na
co dzień konkurujących ze sobą firm, żeby
współdziałały?
Udało się to dzięki wspólnej pracy wielu
osób z grupy roboczej w Euro-Centrum w Katowicach. Właśnie tam zrodził się pomysł opracowania wytycznych dla dolnych źródeł pomp
ciepła. W trakcie prac nad nimi stwierdziliśmy,
że bez zaangażowania szerszego grona specjalistów i firm z branży, bez nadania naszemu
działaniu ram organizacyjnych, wytyczne szybko nie powstaną. PORT PC to stowarzyszenie
od początku otwarte dla wszystkich producentów urządzeń i osób zainteresowanych wspieraniem technologii pomp ciepła w Polsce – każdy
może się do tej inicjatywy przyłączyć.
Jakie obraliście cele?
Dzięki analizie doświadczeń innych krajów
europejskich mieliśmy świadomość, że rynek
nie rozwinie się bez opanowania przez projektantów i instalatorów zagadnień projektowych,
poprawnego doboru urządzeń i montażu instalacji. Pompy ciepła to jedne z najbardziej niezawodnych urządzeń grzewczych – mają najmniejszy współczynnik awarii wśród urządzeń
grzewczych, a koszty przeglądów są niewielkie. Jest to jednak technologia bardzo czuła na
błędy, zarówno na etapie projektowania, jak
i doboru i montażu. Brak jednolitych standardów technicznych jest dużą przeszkodą w stosowaniu tej technologii w Polsce.
Punktem wyjścia była dla nas analiza błędów, zwłaszcza popełnianych przy wykonywaniu gruntowych pionowych wymienników
ciepła. Jedna źle zamontowana pompa ciepła
sprawia, że w okolicy nikt już nie zechce takiego urządzenia. Oczywiście za błędy nie odpowiada wyłącznie instalator. Budynek może
być na przykład źle zaizolowany, do tego może
dojść kilka innych czynników, jak suszenie wylewek i tynków za pomocą instalacji z grunto-
wą pompą ciepła z wymiennikiem pionowym,
co może takie dolne źródło przeciążyć, a nawet zniszczyć.
Kierowała też nami obawa, że zbyt duże
wsparcie dla nowych technologii bez dbałości o jakość wykonywanych instalacji może
spowodować regres, a nie wzrost tego rynku.
Przykładem mogą być dopłaty do kolektorów
słonecznych, za którymi nie idzie odpowiednia kontrola, przez co powstaje dużo instalacji, ale o niskiej jakości.
Nasze wytyczne mają się stać podstawą do
zawierania umów cywilnych między inwestorem a wykonawcą. W założeniu ma to działać
w obie strony – gdy wykonawca zrobi coś niezgodnie ze standardem, klient będzie w stanie
to wychwycić, a jeśli klient będzie użytkował
budynek niezgodnie z wytycznymi, instalator
zdobędzie argumenty do obrony przed nieuzasadnionymi zarzutami.
Czy wytyczne będą dotyczyć tylko instalacji z dolnym źródłem w gruncie?
W przypadku powietrznych pomp ciepła
problemem jest hałas tych urządzeń – kolejne
wytyczne opracowujemy właśnie na ten temat,
przygotowujemy też wytyczne dotyczące szacowania współczynnika efektywności.
Kiedy te standardy będą gotowe?
Wytyczne dla dolnych źródeł są już przygotowane, trwają jeszcze ostateczne konsultacje i korekty, więc za 2–3 miesiące powinny się ukazać. Uporządkują one między
innymi kwestię wypełniania odwiertów pionowych wymienników ciepła. Niestosowanie
tych wypełnień to naszym zdaniem duży błąd,
gwarantują one bowiem dobre przewodzenie
ciepła oraz bezpieczeństwo dla warstw wodonośnych, chronią także sam przewód wymiennika. Według naszych szacunków odwiertów z wypełnieniem jest obecnie w Polsce około 25%, a jeszcze 2 lata temu było to jedynie
2–5%, podczas gdy w Niemczech – 100%.
Dla inwestora wiąże się to z większym o ok.
10% kosztem wymiennika, ale gwarantuje
optymalną pracę i całkowitą eliminację ryzyka
połączenia warstw wodonośnych. Mamy nadzieję, że wymóg stosowania wypełnień znajdzie wkrótce odzwierciedlenie również w przepisach. Pozostałe wytyczne PORT PC powinny
się pojawić na początku przyszłego roku.
Jak będziemy liczyć SPF dla budowanych instalacji?
To rozległy temat. Norma PN-EN 14825
z 2012 r. ma służyć głównie oznakowaniu
urządzeń, jednak metodyka w niej zawarta jest
tak skomplikowana, że trudno ją przełożyć np.
na stronę internetową czy program komputerowy, za pomocą którego instalator mógłby szybko wyliczyć współczynnik efektywności. Naszym zdaniem w warunkach polskich lepsza
będzie metoda oparta na niemieckich wytycznych VDI 4650. Jest ona może mniej dokładna, ale prostsza i zarazem wiarygodna. Metoda
ta może być naszym zdaniem wykorzystywana
do obliczania współczynnika efektywności przy
ubieganiu się o dofinansowanie, wkrótce opublikujemy ją i będziemy upowszechniać. Liczymy, że w jej adaptacji do warunków polskich
pomoże nam m.in. p. Marek Miara z Instytutu Fraunhofera z Freiburga. Wstępna analiza
warunków klimatycznych dla Niemiec i Polski
wskazuje, że nie ma między naszymi krajami
zasadniczych różnic. Planujemy też stworzenie strony internetowej z kalkulatorem, dzięki któremu każdy będzie mógł sam wprowadzić dane instalacji, wybrać pompę i obliczyć
współczynnik SPF.
A co oznacza dla rynku pomp ciepła
niedawna decyzja Komisji Europejskiej
w sprawie SPF?
Ma ona istotne znaczenie dla statystyki
OZE krajów członkowskich UE. Za pomocą
kwiecień 2013
21
AKTUALNOŚCI
W Y W I A D
tego wskaźnika mogą oni wyliczyć ilość energii
odnawialnej wytwarzanej przez pompy ciepła
w swoich krajach. Warto podkreślić, że zgodnie z decyzją komisji pompa ciepła o mocy
10 kW typu powietrze/woda czerpiąca ciepło
z powietrza zewnętrznego dostarcza ok. 10
tys. kWh rocznie, a pompa ciepła typu solanka/woda czerpiąca ciepło z gruntu daje ponad
17 tys. kWh energii odnawialnej. Energia ta
wchodzi do krajowego bilansu energii odnawialnej, jaki powinien osiągnąć nasz kraj zgodnie z przyjętymi zobowiązaniami. W przypadku
fotowoltaiki odpowiednik 17 tys. kWh rocznie
wymagałby budowy instalacji o powierzchni
ok. 170 m2, z kolei kolektory słoneczne potrzebowałyby ok. 50 m2 powierzchni brutto. Decyzja KE zamyka dyskusję, czy pompy ciepła to
urządzenia dostarczające energię odnawialną,
i wyraźnie promuje ich zastosowanie.
Czyli Polska, chcąc spełnić przyjęte
zobowiązania co do poziomu produkcji
energii ze źródeł odnawialnych, powinna
zacząć promować też pompy ciepła?
Zilustruję to na przykładzie. Mamy w Polsce program dofinansowania kolektorów słonecznych – plan dla 100 tys. domów. Tę samą ilość energii odnawialnej wchodzącej do
ogólnego bilansu możemy uzyskać za pomocą instalacji z pompami ciepła zamontowanymi w 12 tys. domów. Poprzez odpowiedni
poziom dofinansowania można by wesprzeć
również pompy ciepła dla ok. 60–100 tys.
domów. Pompy ciepła dają szansę wypełnienia naszych zobowiązań dotyczących udziału
energii odnawialnej w całości zużywanej energii, szansę do tej pory praktycznie pomijaną
przez decydentów.
Osobiście jestem pod wrażeniem działań Komisji Europejskiej w zakresie energooszczędności, jej regulacje są bardzo spójne
i przemyślane. Narzucanie pewnych standardów jest konieczne, gdyż na bezpieczeństwie
energetycznym zyskują wszyscy – inwestor,
instalator i samo państwo. Np. milion pomp
obiegowych w klasie energetycznej A zastosowanych w układach c.o. to znacząca redukcja zużycia energii w skali kraju. To oszczędność odpowiadająca produkcji rocznej energii
z 10 000 m2 paneli fotowoltaicznych.
Co ciekawe, duża część klientów, instalatorów nie była zainteresowana zakupem pomp
obiegowych klasy energetycznej A, mimo że
okres zwrotu był naprawdę krótki i sięgał 2 lat.
My tego jeszcze nie doceniamy, jednak warto
spojrzeć na te wymagania energetyczne z innej, szerszej perspektywy.
PORT PC prognozuje, że w 2020 r. połowa nowych budynków będzie wyposażona w pompy ciepła. Jak do tego dojdzie,
22
kwiecień 2013
skoro obecnie urządzenia te mają pod
względem wsparcia rządowego status
podobny do zwykłych kotłów węglowych?
Nawet niższy – w wielu miejscach w Polsce oferowane jest wsparcie dla kotłów węglowych. Jednak o stosowaniu pomp ciepła zadecyduje ekonomia. Eksploatacja pomp gruntowych jest o 50% tańsza niż kotłów gazowych,
a pomp powietrznych o ok. 20%. Mniejsze
koszty eksploatacji to mocny argument, kolejnymi są bezobsługowość, niskie koszty przeglądów i długa żywotność urządzeń.
Ponadto gdy wprowadzony zostanie wymóg
udziału energii odnawialnej w bilansie budynku, do wyboru będziemy mieć np. kocioł gazowy z kolektorem słonecznym lub pompę ciepła.
W takim układzie różnice w kosztach inwestycyjnych będą mniejsze niż przy porównaniu
pompy jedynie z samym kotłem. Uwzględniając
ilość energii odnawialnej uzyskiwanej z kolektora słonecznego i pompy ciepła, widać wyraźnie, co państwo powinno promować. Tym bardziej że, szczególnie na południu kraju, mamy
ogromny problem z niską emisją, tak szkodliwą dla zdrowia ludzi. Panuje powszechne przekonanie, że spalanie biomasy jest ekologiczne,
a w rzeczywistości nie zawsze tak jest.
Na zmianę nastawienia inwestorów wpłynie ponadto wprowadzenie od 2015 r. klas
energetycznych dla urządzeń grzewczych.
Klient obecnie nie jest w stanie skutecznie porównać różnych urządzeń – np. kotła o sprawności 107% i pompy ciepła z COP 4,7 przy
B0/W35 oraz kotła o sprawności 90%. Klasy
energetyczne mają pomóc ocenić urządzenie
przed jego wyborem, sprawdziły się w przypadku sprzętu AGD.
Jeśli chodzi o urządzenia grzewcze, klasa
A+ lub wyższa będzie oznaczać, że korzystają one z odnawialnych źródeł energii. Uzyskanie klasy A+ dla kotła gazowego będzie możliwe tylko w pakiecie z kolektorem słonecznym,
a będzie ona osiągalna już dla pompy ciepła
powietrze/woda i zastosowania ogrzewania
płaszczyznowego, natomiast pompy gruntowe będą miały klasy A++ i A+++. Klasyfikacja będzie się odnosić do zużytej energii
pierwotnej, np. kocioł kondensacyjny o obecnej efektywności 107% zgodnie z nowymi
przepisami będzie miał ok. 90%, uwzględniona zostanie bowiem m.in. energia elektryczna, jaką zużywa.
Dodam, że nadal brakuje nam dobrej kampanii informacyjnej, pokazującej przykłady zastosowania pomp ciepła w innych niż domy jednorodzinne obiektach, np. w szkołach,
z pełną analizą kosztów, tak aby inwestor (gmina) mógł się na tych realizacjach wzorować.
Będziemy takich przykładów pokazywać coraz więcej.
Ponadto ogromny potencjał mają pompy
ciepła o dużych mocach, np. montowane na
końcówkach sieci ciepłowniczych w celu dostarczania ciepła poza sezonem grzewczym do
przygotowania c.w.u., w przemyśle do wykorzystywania dolnych źródeł o wysokiej temperaturze − nawet 100°C, by móc następnie zasilać
układy z temperaturą 150–200°C. W miastach
dolne źródła dla pomp znajdziemy nawet w sieciach kanalizacyjnych, a w przemyśle nadal
sporo ciepła zrzucane jest prosto do rzek.
Czy nie obawia się Pan, że nastąpi
nagły wzrost popytu na pompy ciepła
i rozregulowanie rynku?
Zbyt duży przyrost rynku byłby problemem,
ale jak na razie rozwija się on harmonijnie. Zainteresowanie pompami ciepła znacząco rosło
w Europie w czasie kryzysów paliwowych, gdy
drożały olej i gaz. Sprawiało to, że np. na targach we Frankfurcie w 1981 r. pojawiło się
kilkuset producentów, jednak później sprzedaż gwałtownie malała. I nie było to spowodowane tylko spadkiem cen energii, ale również błędami w doborze i montażu urządzeń,
brakiem standardów, stowarzyszeń i szkoleń.
Wywoływało to obawy nie tylko inwestorów,
ale i instalatorów – po prostu z braku wiedzy
i umiejętności odradzali klientom montowanie tych urządzeń.
Poprawie jakości wykonywanych instalacji OZE służyć mają m.in. programy
szkoleń dla instalatorów i certyfikaty – co
z nimi?
W Polsce obecnie panuje tendencja do
uwalniania zawodów i instalatorzy montujący instalacje OZE prawdopodobnie nie będą
musieli się legitymować certyfikatem. Jednak uważam, że warunkiem uzyskania wsparcia dla budowy instalacji z OZE powinien być
wymóg wykonania ich przez instalatora certyfikowanego lub mającego autoryzację producenta.
Są firmy, w których „szkolenie” instalatora pomp ciepła trwa przysłowiowe parę
minut. Nasze stowarzyszenie przygotowuje
pięciodniowe szkolenie w ramach programu
EUCERT, kończące się egzaminem i uzyskaniem certyfikatu. Program jest szeroki, ale
niezbędny – począwszy od zagadnień ekonomicznych, czyli jak policzyć koszty inwestycji i eksploatacji, przez wiedzę techniczną
na temat urządzeń, po praktyczne umiejętności doboru i montażu. Szkolenia te prowadzone są na podstawie jednolitego europejskiego
standardu, który będzie podlegał modyfikacjom w miarę zbierania doświadczeń z różnych krajów. Naszym zdaniem wprowadze-
AKTUALNOŚCI
W Y W I A D
nie takiego standardu szkoleń pomoże uzyskać wysoką jakość wykonywanych instalacji
z pompami ciepła.
Rezygnacja z obowiązkowego certyfikowania instalatorów OZE nakłada na nas zadanie
zachęcania inwestorów, by jednak wybierali wykonawców, których umiejętności zostały
wiarygodnie poświadczone. Wydawany przez
nas certyfikat instalatora Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA) będzie potwierdzał, że jego posiadacz dysponuje odpowiednią wiedzą i umiejętnościami, takimi samymi, jakie mają wykwalifikowani specjaliści
w innych krajach. W Euro-Centrum w Katowicach wystartujemy ze stacjonarnymi szkoleniami pięciodniowymi, a później planujemy
prowadzić je dwustopniowo – część w ośrodku
szkoleniowym, a część w siedzibach producentów, którzy włączą się do tego programu.
Jak zamierza Pan przekonać instalatorów, że warto się u was szkolić?
Powiem wprost – zajmuję się szkoleniami
od 18 lat i ten program to jeden z najlepszych,
jakie widziałem. Obejmuje wszystkie tematy
potrzebne instalatorowi w praktyce. Żaden producent nie jest obecnie w stanie przygotować
szkolenia w takim zakresie, nie ma po prostu
na to czasu. Jestem przekonany, że dobrzy instalatorzy mają świadomość, że muszą się cały czas kształcić, by móc pracować w swoim
zawodzie. Nawet jeśli ktoś ma doświadczenie
i dużą wiedzę – warto ją uporządkować i uaktualnić, a zmienia się sporo.
Jak wielu klientów jest zainteresowanych pompami ciepła?
Z badań wynika, że 40% inwestorów budujących nowe domy chciałoby mieć w nich
pompy ciepła. Jednak wielu rezygnuje z tego
pomysłu ze względu na brak dofinansowania
czy większe koszty niż zwykłego kotła wielopaliwowego. Klientów byłoby więcej, gdyby
funkcjonował program wsparcia dla pomp ciepła i można było wiarygodnie porównać różne warianty i przykłady realizacji oraz korzyści eksploatacyjne.
Pokażę to na przykładzie kosztów mojego
domu o powierzchni 250 m2 – koszty ogrzewania, przygotowania ciepłej wody i pasywnego
chłodzenia latem za pomocą gruntowej pompy ciepła wynoszą rocznie 2700 zł. To o połowę mniej, niż gdybym ogrzewał gazem i używał klimatyzatora.
Dodam jeszcze, że moja pompa ciepła produkuje rocznie 18 tys. kWh energii odnawialnej, którą państwo wlicza do ogółu zużywanej
energii. Przez 5 lat to już blisko 90 tys. kWh
energii odnawialnej dodanej do bilansu.
Jaka jest Pana wizja systemów ogrzewania i klimatyzacji budynków za 20–40
lat?
Inwestorzy zwracają coraz większą uwagę na koszty eksploatacji. Ogrzewanie, ciepła woda i chłodzenie pochłania blisko 90%
całej energii zużywanej w budynkach. Wiele osób już dziś zadaje sobie pytanie, czy nie
warto zbudować mniejszego domu, ale lepiej
wyposażonego, żeby tej energii zużywał jak
najmniej. W domach takich stosowane będą
m.in. pompy ciepła. Technologia ta jest stale
rozwijana i w perspektywie kilku lat możemy
się spodziewać zasadniczych zmian, nie tylko w pompach sprężarkowych. Przykładem
z ostatnich 2–4 lat jest rozwój pomp typu powietrze/woda i zastosowanie w nich np. inwertera i zaworu rozprężnego czy nowych wentylatorów, co sprawiło, że powstała zupełnie
nowa generacja tych urządzeń, pracujących
w temperaturze –20°C z efektywnością wyższą niż 1,5. Wyzwaniem dla producentów jest
obecnie skonstruowanie urządzenia, które będzie pracować efektywnie w budynkach modernizowanych, z instalacjami c.o. zasilanymi
temperaturami powyżej 70°C i zdolnego podgrzewać c.w.u. do wysokich temperatur. Bardzo obiecująca jest technologia wykorzystania
CO2 jako czynnika roboczego i za kilka lat możemy być świadkami kolejnych przewartościowań w technice grzewczej i chłodzenia. Chyba
jesteśmy skazani na ciągłe zmiany…
Rozmawiał Waldemar Joniec
reklama
Płyny niezamarzające do
instalacji solarnych, chłodniczych,
klimatyzacyjnych, grzewczych
i pomp ciepła
TRANSTHERM
PPH Glyco-Tech
tel. 22 290 56 57
[email protected]
www.transtherm.pl
kwiecień 2013
23
AKTUALNOŚCI
SZKOLENIA
Skorzystaj ze szkoleń
Aquatherm-Polska tel. 22 321 00 00,
faks 22 321 00 20, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla wykonawców, projektantów z zakresu wewnętrznych instalacji
sanitarnych i grzewczych z polipropylenu PP-R (80); technika zgrzewania
– ćwiczenia; zasady projektowania i montażu wodnego ogrzewania
podłogowego – ostatni wtorek m-ca, Warszawa
Aspol-FV tel. 42 640 73 11
Podstawy projektowania i wykonawstwa instalacji z polipropylenu:
właściwości materiału, praktyczne zapoznanie się z metodą łączenia
elementów instalacyjnych (zjawisko polifuzji termicznej), sposoby
prowadzenia instalacji, kompensacja – obliczenia, rozwiązania praktyczne
Energeo – system dolnych źródeł do pomp ciepła: podstawy doboru
i wykonawstwa, praktyczne zapoznanie się ze zjawiskiem polifuzji termicznej
(łączenie elementów instalacyjnych z HDPE), prezentacja komputerowego
programu doborowego dolnych źródeł, płyny niskotemperaturowe HENOCK
przeznaczone do instalacji dolnych źródeł
Wentylacja mechaniczna – odzysk ciepła z wentylacji: podstawy wentylacji
mechanicznej, zachowanie komfortu cieplnego, zasady doboru elementów
wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, technologia montażu,
prezentacja rekuperatorów z serii RAPTOR
Terminy do uzgodnienia
Atlantic tel. 22 487 50 76, Sławomir Rostkowski (Dział Techniczny)
Bezpłatne szkolenie z odnawialnych źródeł energii dotyczące: pomp ciepła
typu powietrze-woda, termodynamicznych ogrzewaczy wody z wbudowaną
pompą ciepła i kolektorów słonecznych
Beretta tel. 56 657 16 00, faks 56 657 16 57, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów, serwisantów – Toruń, w terenie do uzgodnienia
Broen tel. 74 832 54 32
Szkolenia dla projektantów i instalatorów: zawory Ballorex w równoważeniu
hydraulicznym
Brötje www.broetje.pl
Szkolenia instalacyjno-montażowe dla instalatorów i serwisantów kotłów BRÖTJE:
Bydgoszcz – tel. kom. 605 351 402, [email protected]
Gdańsk – tel. 601 775 716, [email protected]
Łódź – tel. 510 022 921, [email protected]
Poznań – tel. 607 689 015, [email protected]
Przyszowice k. Gliwic – tel. 605 98 76 71, [email protected]
Stanowice k. Oławy – tel. 695 100 194, [email protected]
Szczecin – tel. 605 034 158, [email protected]
Warszawa – tel. 605 987 602, [email protected]
BS4 tel. 602 555 394, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów i projektantów dotyczące projektowania i instalacji
rurociągów Durapipe z ABS-u, specjalnego tworzywa m.in. do wody lodowej
i glikolu w klimatyzacji i chłodnictwie. Szkolenia w siedzibie BS4 (bezpłatne)
lub w miejscu wskazanym przez klienta (klient pokrywa wtedy koszt pobytu
i przejazd osoby przeprowadzającej szkolenie). Terminy do uzgodnienia
Centralny Ośrodek Chłodnictwa
tel. 12 637 09 33 w. 105, 212, [email protected], www.coch.pl
F-gazy urządzenia stacjonarne
Klimatyzacja samochodowa
Certyfikacja kompetencji B
Budowa, obsługa i eksploatacja klimatyzatorów typu split
Kurs początkowy i uzupełniający dla ubiegających się o świadectwo
kwalifikacji w zakresie postępowania z substancjami kontrolowanymi
Agregaty wody lodowej
Układy termodynamiczne w pompach ciepła w teorii i praktyce
Clima Komfort tel. 507 017 354, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów instalacji grzewczych z pompami ciepła
z bezpośrednim odparowaniem oraz z pompami typu powietrze/woda,
solanka/woda i woda/woda. Terminy do uzgodnienia
Comap Polska tel. 22 679 00 25, e-mail: [email protected],
www.comap.pl
Szkolenia dla instalatorów i projektantów w zakresie instalacji ogrzewania
podłogowego BIOfloor oraz instalacji dystrybucji wody sanitarnej i grzewczej
SKINsystem – na terenie całego kraju
Danfoss Poland – Ciepłownictwo tel. 58 51 29 134
Danfoss Poland – Ogrzewnictwo i Wentylacja
tel. 22 755 06 01
Szkolenia i warsztaty techniczne dla instalatorów i projektantów – na terenie
całego kraju
De Dietrich www.dedietrich.pl
Szkolenia dla instalatorów we Wrocławiu:
T1A „Urządzenia grzewcze o mocy do 50 kW” – kotły De Dietrich małych
mocy w technice domowej: kotły atmosferyczne DTG, kotły naścienne gazowe
MS ZENA, kotły gazowe kondensacyjne AGC, EGC, MCR II, MCA, kotły olejowe
GT 120, technika solarna
T1B „Kotły żeliwne średnich i dużych mocy” – atmosferyczne DTG 230/330,
olejowo-gazowe GT 220 do GT 530, palniki nadmuchowe olejowe/gazowe,
automatyka i kaskady kotłów
T2A „Kotły kondensacyjne” – kotły MCR II, MCA z Diematic i-System, GTU C
120, AGC, EGC, MCA PRO 45-115, C 230, C310/610
T4A „Pompy ciepła” – pompy ciepła PAC
Możliwość odbycia dodatkowego szkolenia przy hurtowniach partnerskich
w ramach trasy mobilnego laboratorium De Dietrich z zakresu:
typoszereg gazowych kotłów kondensacyjnych MCR i Ecodens (warunkiem
uczestnictwa jest wcześniejsze odbycie szkolenia T2A w siedzibie firmy
De Dietrich we Wrocławiu)
pompy ciepła ROE ll i ROE+ – montaż i uruchamianie (warunkiem
uczestnictwa jest wcześniejsze odbycie szkoleń T1A lub T2A w siedzibie firmy)
zestawy Dietrisol PRO i Dietrisol Light (warunkiem uczestnictwa
jest wcześniejsze odbycie szkolenia T1A w siedzibie firmy)
24
kwiecień 2013
Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska
tel. 71 326 13 43, e-mail: [email protected]
Szkolenia z wykorzystania termowizji w diagnostyce budowlanej: ocena
energetyczna budynku, ocena stanu technicznego przegród budowlanych,
samodzielne wykonanie ekspertyz budowlanych. Szkolenia z wykorzystania
termowizji w diagnostyce energetycznej: ocena stanu technicznego urządzeń
i sieci energetycznych, samodzielne wykonanie ekspertyz termowizyjnych.
Szkolenia obejmują praktyczne ćwiczenia z użyciem kamer termowizyjnych
i obsługą specjalistycznych programów do interpretacji zdjęć
Dwudniowe szkolenia ze sporządzania świadectw charakterystyki
energetycznej oraz audytów
Ferroli tel. 32 47 33 100, 604 516 500
Chętnych na szkolenia zapraszamy do centrum szkoleniowego Ferroli
w Sosnowcu. Zakres szkoleń obejmuje: kondensacyjne kotły gazowe wiszące
i stojące, kotły gazowe wiszące i stojące, kotły stojące olejowo-gazowe, układy
solarne, agregaty wody lodowej. Szkolenia odbywają się po potwierdzeniu
uczestnictwa minimalnej liczby osób
Flowair tel. 58 669 82 20, faks 58 627 57 21, e-mail: [email protected],
www.flowair.com
Szkolenia dla projektantów i instalatorów z zakresu ogrzewania
nadmuchowego: nagrzewnic wodnych (LEO), nagrzewnic gazowych (ROBUR),
kurtyno-nagrzewnic i kurtyn powietrznych (ELiS)
Fujitsu
Szkolenie dla instalatorów, projektantów, studentów: systemy klimatyzacji
ze zmiennym przepływem VRF AIRSTAGE – Warszawa, tel. 22 517 36 00;
Gdańsk, tel. 58 768 03 33; Wrocław, tel. 71 785 49 67; Kraków,
tel. 12 341 47 07; Rzeszów, tel. 17 854 73 10; Lublin, tel. 609 690 998;
Katowice, tel. 32 209 49 26; Łódź, tel. 42 685 52 94; Poznań,
tel. 61 852 54 90; Białystok, tel. 605 886 475; Bydgoszcz, tel. 607 800 395
Gazomet tel. 65 545 02 20, e-mail: [email protected]
Stacje gazowe – budowa i eksploatacja
Technika redukcyjna i zabezpieczająca
Armatura zaporowa i urządzenia ciśnieniowe
Budowa i zasady działania urządzeń eksploatowanych w gazownictwie
Geberit tel. 22 843 06 96
Dla projektantów i wykonawców – systemy instalacyjne, kanalizacji
wewnętrznej HDPE, Public, wodociągowe Mapress i Mepla, podciśnieniowego
odwodnienia dachów Geberit Pluvia
Glen Dimplex Polska e-mail: [email protected]
Cykliczne szkolenia dla projektantów i wykonawców instalacji grzewczych
z pompami ciepła typu powietrze/woda, solanka/woda oraz woda/woda
o mocach 1,87–125,8 kW. Przekazywane informacje są też przydatne
handlowcom chcącym poszerzyć swoją wiedzę z zakresu oferowanych
produktów. Miejsce szkolenia – Poznań. Terminy oraz formularz zgłoszeniowy
na www.dimplex.pl
Grundfos www.grundfos.pl
Całoroczne szkolenia online:
Grundfos Professional/Grundfos Ecademy dla instalatorów, projektantów
– ponad 10 modułów szkoleniowych, m.in. o pompach Grundfos ALPHA2,
MAGNA, SOLOLIFT2, dyrektywie EuP, regulacji AUTOADAPT oraz nowych
pompach cyrkulacyjnych COMFORT PM i in.
Thinking Buildings Universe/Grundfos CBS e-learning dla projektantów
– aplikacje w Budownictwie Użyteczności Publicznej: m.in. Koszty Cyklu Życia
(LCC), obiegi mieszające, klimatyzacja, dezynfekcja wody, ścieki i wiele innych
HDG Bavaria tel. 52 326 76 76,
e-mail: [email protected], [email protected]
Technologie spalania biomasy drzewnej w kotłach wsadowych i w kotłach
automatycznych – Osielsko
Hewalex tel. 32 214 17 10 wew. 376, infolinia 801 000 810,
Cykl szkoleń technicznych z zakresu instalacji kolektorów słonecznych i pomp
ciepła – co drugi piątek w siedzibie firmy (Czechowice-Dziedzice)
Itron Polska (dawniej Actaris)
tel. 12 257 10 28 w. 143, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla projektantów – nowoczesne systemy opomiarowania wody
i energii cieplnej
KAN sekretariat: tel. 85 74 99 200, faks 85 74 99 201
Szkolenia dla projektantów – Białystok, Gdynia, Poznań, Tychy, Warszawa
– w każdej lokalizacji raz w miesiącu
Szkolenia dla wykonawców – Białystok, Gdynia, Poznań, Tychy, Warszawa
– w każdej lokalizacji raz w miesiącu
Szczegóły i terminy na www.kan.com.pl
Kessel tel. 71 774 67 60
Dla projektantów, wykonawców, serwisantów z zakresu zaworów zwrotnych,
przepompowni, wpustów, separatorów tłuszczu i substancji ropopochodnych,
oczyszczalni ścieków
Kisan tel. 22 701 71 30, 22 701 71 34
Warsztaty komputerowe dla projektantów: Instal-op – program
wspomagający projektowanie instalacji ogrzewania podłogowego
oraz Instal-san – wspomagający instalacje c.w. i z.w.
Klimosz tel. 32 475 21 77 w. 11 – Żory,
61 436 24 74 – Września k. Poznania, www.klimosz.pl
Szkolenie praktyczne z zakresu kotłów na węgiel, drewno, pelety i ziarno
– pierwszy i ostatni czwartek roboczy miesiąca w Żorach i raz w miesiącu
we Wrześni
Luxbud Elektryczne Systemy Grzewcze
tel. 22 766 45 60, 22 766 45 70, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów, projektantów: ochrona przed oblodzeniem
schodów, podjazdów, rur z zimną wodą, rynien i rur spustowych, ogrzewanie
podłogowe: kable i Comfort Maty, termostaty, regulatory, systemy detekcji
wycieków
Makroterm
tel. 12 37 93 781, 603 979 292,
inż. Dominik Litwiński, e-mail: [email protected]
Cykl szkoleń dla instalatorów, handlowców, serwisantów i projektantów
z zakresu Zintegrowanego Oprogramowania: Turbokominki z płaszczem
wodnym; kolektory słoneczne Turbosolar; Integratory; projektowanie systemów
ZO w domach jednorodzinnych
Warsztaty dla instalatorów: podłączanie Integratora
Terminy do uzgodnienia
Meibes tel. 65 529 49 89, e-mail: [email protected]
www.meibes.pl, www.logotermy.pl, www.solar.meibes.pl
www.ee-flow-control.pl
Dla instalatorów: armatura grzewcza i instalacyjna, systemy solarne
Dla projektantów: logotermy, węzły grzewcze, systemy solarne, efektywność
energetyczna w budownictwie
Nibco tel. 42 677 56 00
Szkolenie z zakresu instalacji sanitarnych PVC-C/PVC-U NIBCO
dla instalatorów, projektantów i inwestorów
Nibe-Biawar www.biawar.com.pl
Szkolenia z zakresu pomp ciepła i systemów solarnych, obejmujące
m.in. budowę i zasadę działania pomp ciepła i systemów solarnych, zasady
doboru poszczególnych urządzeń, praktyczne wskazówki i przykładowe
problemy
Paradigma, przedst. Georg Zylka
tel. 32 26 10 100
Szkolenia dla instalatorów, projektantów, architektów w zakresie techniki
SOLAR (kolektory słoneczne w systemach grzewczych), podstawy techniki
solar, rozwiązania systemowe, zasady doboru, planowania i rozwiązań technik
solar – Dąbrowa Górnicza
Prandelli Polska tel. 58 762 84 60, 604 29 25 50,
Szkolenia cykliczne dla projektantów i instalatorów w siedzibie firmy:
Podstawowe zasady projektowania i wykonawstwa w systemach instalacji
sanitarnych firmy Prandelli; Gdańsk – pierwszy wtorek m-ca,
w terenie – do uzgodnienia
Raychem Polska, Tyco Thermal Controls
tel. 22 33 12 950, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla projektantów, instalatorów i monterów w zakresie elektrycznych
systemów grzewczych: ochrona przed zamarzaniem instalacji wodnych,
kanalizacyjnych, rynien i rur spustowych; zabezpieczenie przed oblodzeniem
ciągów pieszych i pojazdów; ogrzewanie podłogowe; systemy detekcji
i lokalizacji wycieków
Sanha Polska tel. 76 857 32 02
Szkolenia dla instalatorów i projektantów na terenie całego kraju – techniki
połączeń zaciskowych z miedzi, stali i tworzyw sztucznych; dobór i montaż
ściennych paneli grzewczych
Sanit tel. 32 332 67 43
Szkolenie dot. zgrzewaczy rur PP i PE do wody i gazu, dające uprawnienia
IGNiG-u oraz certyfikat na zgrzewanie systemu ELGEF+ firmy GEORG
FISCHER
Sotralentz tel. 46 833 30 34
Szkolenia techniczne dla instalatorów z zakresu przydomowych
oczyszczalni ścieków, obejmujące przede wszystkim najnowsze
technologie OCZYSZCZALNIE TYPU SL BIO (połączenie złoża biologicznego
i osadu czynnego) oraz oczyszczalnie drenażowe z Tunelami Filtracyjnymi
(bez kamienia, rur ani geowłókniny), jak również tradycyjne oczyszczalnie
drenażowe (kamień, rura, geowłóknina). Szkolenia odbywają się
w ostatni wtorek miesiąca w Skierniewicach. Zapisy
– drogą mailową.
Termet tel. 74 854 70 50, 74 854 04 46
www.termet.com.pl
Szkolenia dla serwisantów, instalatorów, projektantów, handlowców
w zakresie oferty produkcyjnej Termet w ośrodkach szkoleniowych
w: Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku, Bielsku-Białej, Aleksandrowie Łódzkim,
Kielcach, Rzeszowie, Orońsku, Pile, Olsztynie, Białymstoku
i Świebodzicach
Tweetop tel. 510 091 445
Szkolenia „Systemy zaprasowywane i skręcane rur wielowarstwowych”
w hurtowniach Grupy SBS Sp. z o.o. w wybranych miastach: Kielce, Łódź,
Zduńska Wola, Płońsk, Płock
Uponor Polska
tel. 801 000 425, 22 266 82 00
Szkolenia dla instalatorów w zakresie montażu systemów do zimnej i ciepłej
wody, c.o. i ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego firmy Uponor
Szkolenia dla projektantów z wykorzystaniem programów Instalsoft
lub Audytor, w zakresie montażu systemów do zimnej i ciepłej wody, c.o.
i ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego firmy Uponor
Viessmann tel. 71 360 71 00, www.viessmann.pl,
Dla projektantów – aspekty projektowania nowoczesnych
systemów grzewczych z zastosowaniem kotłów kondensacyjnych
i niskotemperaturowych, kolektorów słonecznych i pomp ciepła
Dla instalatorów – montaż, uruchomienie, serwis pomp ciepła, kolektorów
słonecznych, kotłów wiszących oraz stojących małej i średniej mocy
2-letnia Szkoła Policealna Nowoczesnych Technik Grzewczych Akademii
Viessmann
Wavin Metalplast-Buk www.wavin.pl,
e-mail: [email protected], bezpłatna infolinia: 800 161 555
Szkolenia online dla firm:
Materiały elastyczne a materiały sztywne w systemach kanalizacji
grawitacyjnej na podstawie porównania systemu z PVC-U z systemem
z kamionki
Zehnder tel. 605 885 886
Sławomir Duda (koordynator serwisu), e-mail: [email protected]
Szkolenia dla wykonawców/serwisantów:
COMFOBOX – II poziom: 18 kwietnia, 23 maja, 13 czerwca 2013 r.
CSY – II poziom: 19 kwietnia, 24 maja, 14 czerwca 2013 r.
ENERGIA
mgr inż. Maria Kostka, dr inż. Agnieszka Zając
Instytut Klimatyzacji i Ogrzewnictwa
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej
Obliczeniowe i rzeczywiste
temperatury powietrza zewnętrznego
a efektywność ogrzewania i wentylacji
Comparison of calculation and actual temperature of the outside air in aspects of the effectiveness
of heating and ventilation
P
rojektując instalacje techniczne, w tym
systemy ogrzewania i wentylacji, zgodnie z obowiązującymi przepisami należałoby
korzystać z aktów prawnych z długoletnim
stażem. Aktualna norma PN-82/B-02403
Ogrzewnictwo. Temperatury obliczeniowe
zewnętrzne [1] dzieli Polskę na pięć stref klimatycznych i podaje obliczeniowe temperatury
powietrza zewnętrznego dla okresu zimowego.
Natomiast w przypadku wentylacji stosowana
jest norma PN-76/B-03420 Wentylacja i klimatyzacja. Parametry obliczeniowe powietrza
zewnętrznego, która oprócz temperatury podaje zawartość wilgoci, entalpię, wilgotność
względną oraz natężenie promieniowania
słonecznego, zarówno dla lata, jak i zimy. Na
okres letni dla Polski wydzielono dwie strefy
klimatyczne.
Zastosowanie przy wymiarowaniu instalacji
temperatury obliczeniowej przytoczonej w tych
normach pozwala na określenie m.in. wartości
obliczeniowego zapotrzebowania na ciepło
pomieszczeń czy strumienia powietrza wentylującego/klimatyzującego pomieszczenia.
Bezpośrednio przenosi się to na wielkość i moc
wymienników ciepła oraz całych urządzeń.
Jeśli nieprawidłowo dobrano kocioł, grzejniki,
centralę wentylacyjną, klimatyzatory, agregat
Profipress firmy Viega:
łączy bezpieczeństwo
z szybkością montażu.
Streszczenie
W artykule zwrócono uwagę na problem
aktualności norm dotyczących przyjmowanych temperatur powietrza zewnętrznego w obliczeniach technicznych
i analizie termodynamicznej instalacji
sanitarnych. Porównano dane zawarte
w polskich normach z rzeczywistymi
pomiarami ze stacji meteorologicznych.
Abstract
In the article a problem of standards
for the establishment of the outside
air temperature was presented. Data
contained in the Polish Standards with
actual measurements from meteorological stations were compared.
Cylindryczne wprowadzenie
rury zapobiega wykrzywianiu
rury oraz uszkodzeniom
elementu uszczelniającego.
Najwyższa stabilność dzięki
podwójnemu zaprasowaniu
podczas jednej czynności:
przed i za karbem na złączce.
System kontroli SC-Contur
pozwala wykryć niezaprasowane
połączenia podczas próby
szczelności.
Do wykonywania połączeń
w instalacjach wody użytkowej,
gazowych i grzewczych
wystarczy jedna zaciskarka.
reklama
Viega. Liczy się pomysł! Systemy połączeń zaprasowywanych firmy Viega umożliwiają bezpieczne i dokładne łączenie rur
wykonanych z różnych materiałów takich jak miedź, brąz, stal nierdzewna czy tworzywo sztuczne. Więcej informacji: Viega Sp. z o.o.
telefon 58 66 24 999 · telefaks 58 66 24 990 · [email protected] · www.viega.pl
SC-Cont
ur
Viega
kwiecień 2013
25
ENERGIA
Pełny artykuł dostępny odpłatnie
po zamówieniu prenumeraty
papierowej lub elektronicznej
www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata
26
kwiecień 2013
ENERGIA
kwiecień 2013
27
ENERGIA
naszej księgarni
znajdziecie
Państwo książki
z dziedziny:
□
□
□
□
□
□
□
□
□
□
budownictwa,
chłodnictwa,
ciepłownictwa i ogrzewnictwa,
gazownictwa,
instalacji sanitarnych,
ochrony środowiska,
wentylacji i klimatyzacji,
instalacji elektrycznych,
informatyki
oraz programy, słowniki,
poradniki
Księgarnia Techniczna
Grupa MEDIUM
promocja
ul. Karczewska 18
04-112 Warszawa
tel. 22 810 21 24
faks 22 810 27 42
www.ksiegarniatechniczna.com.pl
28
kwiecień 2013
ENERGIA
dr inż. Piotr Jadwiszczak
Całoroczny bilans cieplny
budynku energooszczędnego
The year-round low-energy building energy analysis
W powszechnej opinii budynek energooszczędny to budynek o prostej bryle, dobrze „zaizolowany”,
z dużymi oknami od strony południowej dla pozyskiwania ciepła słonecznego, dzięki czemu jest ciepły i tani
w ogrzewaniu zimą. Taka opinia powoduje, że w praktyce inwestorzy i projektanci kładą główny nacisk na
bilans energetyczny budynku w okresie zimowym. Powstają budynki, w których zastosowano rozwiązania
ograniczające straty ciepła i maksymalizujące wykorzystanie wewnętrznych i zewnętrznych zysków ciepła.
Rozwiązania te dobrze sprawdzają się zimą, ale stanowią trwałą część budynku i pozostają w nim przez cały rok,
wpływając na efekt energetyczny i komfort wewnętrzny – często w sposób negatywny w pozostałej części roku.
W
wypadku budynków energooszczędnych wytyczne [3] wymagają wykonywania analizy energochłonności budynku
i oceny komfortu wewnętrznego w skali całego
roku – zarówno w okresie zimnym, przejściowym, jak i gorącym. Niestety w zdecydowanej
większości projektów i inwestycji nie wykonuje się takich analiz. Podstawową przyczyną jest
ustawowy brak takiego wymogu, a dodatkowo
klasyczne metody projektowe i obliczeniowe
nie pozwalają na szybkie i komercyjnie opłacalne wykonanie wieloparametrowych analiz
całorocznych. Konieczne jest tu stosowanie
dynamicznych komputerowych modeli symulacyjnych pozwalających prześledzić zużycie
energii i parametry komfortu w budynku
w skali całego roku.
Należy podkreślić, że projektowanie budynków energooszczędnych zorientowane
jedynie na okres zimowy jest błędem. Przykładowo rozwiązania skutecznie ograniczające
zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania
budynku zimą w pozostałych okresach roku
mogą powodować problemy z przegrzewaniem się budynku. Analogicznie rozwiązania
ograniczające nagrzewanie się budynku latem
zimą mogą odcinać darmowe zyski ciepła od
promieniowania słonecznego. Celem analiz
Rys. 1. Wizualizacje 3D wariantów analizowanego budynku
całorocznych jest wskazanie czynników problematycznych, ocena ich wpływu na komfort
i energochłonność budynku oraz opracowanie
rozwiązania optymalnego.
szczytowe zapotrzebowanie na ciepło
Całoroczna analiza
energetyczna budynku
czas pracy urządzeń grzewczych i chłodni-
i chłód [kW],
temperaturę wewnętrzną w budynku [°C],
wielkość zysków wewnętrznych i zewnętrz-
nych [kWh/rok],
czych w budynku [h/rok].
W celu przedstawienia problemów i niebezpieczeństw dotyczących całorocznej eksploatacji budynku energooszczędnego w aspekcie zużycia energii i utrzymania parametrów
komfortu wewnętrznego przeprowadzono
porównawcze analizy energetyczne typowego budynku jednorodzinnego, wyposażając
go w kolejnych wariantach w rozwiązania
ograniczające zapotrzebowanie na energię
do ogrzewania, powszechnie stosowane
w budownictwie jednorodzinnym. Na potrzeby analiz zbudowano numeryczny model
energetyczny takiego budynku, wykorzystując
aplikację do symulacji energetycznych EDSL
TAS. Wynikiem symulacji są podane w kroku
godzinowym parametry energetyczne budynku
i parametry komfortu wewnętrznego w skali
całego roku. W analizie ocenie poddano następujące parametry:
sezonowe zapotrzebowanie na ciepło i chłód
[kWh/rok],
Rys. autora
Streszczenie
Koncepcja budownictwa energooszczędnego przewiduje maksymalne ograniczenie zużycia ciepła i chłodu w budynkach. Popularne metody obniżenia
zapotrzebowania na energię do ogrzewania budynków zimą i ich chłodzenia
latem to: izolowanie cieplne przegród
zewnętrznych, duże przeszklenia od południa, stałe osłony przeciwsłoneczne
czy energooszczędna wentylacja [2, 3].
Są to rozwiązania trwale zmieniające
charakterystykę energetyczną budynku,
a ich wpływ i efekty działania odczuwalne
będą w budynku mieszkalnym przez cały
rok. Ich wybiórcze stosowanie, jedynie
w aspekcie jednej pory roku, jest błędem
inżynierskim i daje negatywne wyniki
energetyczne w skali całego roku.
Abstract
The low energy consumption and heat
gains utilization are the main targets
of the low-energy buildings. Those buildings are well insulated, with the large south glazing, the solar protection
and the high performance ventilation
systems. These solutions change the
building energy efficiency permanently.
The selective appliance of these solutions, based only on the winter season
calculations, could bring the negative
energy and comfort effects during the
rest of the year.
kwiecień 2013
29
ENERGIA
30
kwiecień 2013
ENERGIA
promocja
www.rynekinstalacyjny.pl/
prenumerata
kwiecień 2013
31
ENERGIA
32
kwiecień 2013
ENERGIA
Rynek pomp ciepła
14 000
[szt.]
Rynek w UE
Europejski rynek pomp ciepła w latach
2005–2008 rozwijał się w tempie od 10 do
30% rocznie. Po kryzysie w 2009 r. odnotowano
spadek o ok. 12% i niewielkie wzrosty w następnych latach. Porównując sprzedaż w latach 2005–2011, rynek rósł średnio o 8,68%
rocznie. W 2011 r. sprzedaż przekroczyła
750 tys. sztuk.
Najlepiej sprzedawały się powietrzne pompy
ciepła – stanowią one ponad 80% urządzeń na
europejskim rynku. Hitem ostatnich lat są pompy ciepła do przygotowania ciepłej wody użytkowej. Ich sprzedaż w UE w latach 2005–2011
wzrosła o ponad 400% i osiągnęła poziom
50 tys. sztuk rocznie. Sprzedaż gruntowych
pomp ciepła w UE nie podlega takim zmianom
jak pomp powietrznych i od kilku lat utrzymuje
się na poziomie ok. 120 tys. szt. rocznie
Widać duże różnice w liczbie montowanych
pomp w poszczególnych krajach Unii. Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła podaje dane
o sprzedaży m.in. odniesione do liczby domów.
Z danych EHPA za 2011 r. wynika, że liderami
są: Norwegia z 379 pompami ciepła montowanymi rocznie na 10 tys. domów, Finlandia
– 291 szt. oraz Szwecja z 267 szt. Na kolejnych
miejscach plasują się: Szwajcaria – 67 szt.,
Austria – 46 szt. oraz Francja i Portugalia z ok.
44 szt. W Polsce rocznie montuje się 8 pomp
na 10 tys. domów.
Niemiecki rynek pomp ciepła
Z danych Niemieckiego Stowarzyszenia
Pomp Ciepła (BWP) wynika, że w Niemczech
w 2012 r. zamontowano 59,5 tys. pomp ciepła
na potrzeby ogrzewania i tym samym rynek
ten wzrósł o 4,4% w stosunku do poprzedniego
roku. W tej grupie pomp sprzedaż urządzeń
typu powietrze/woda wyniosła 37 300 szt.
i wzrosła o 14,4%. Wzrost ten jest wynikiem
m.in. wprowadzenia szeregu innowacji umożliwiających wydajną pracę w bardzo niskich
temperaturach oraz zapewnienia odporności
na uszkodzenia podczas dużych mrozów i tym
samym wzrostu zaufania klientów, zwłaszcza
w chłodniejszych regionach Niemiec.
W grupie pomp solanka/woda i woda/woda
sprzedaż wyniosła 22 tys. i wyraźnie spadła
– o 9% w stosunku do 2011 r. Zdaniem BWP
jest to wynik m.in. skomplikowanych procedur
uzyskiwania pozwoleń na wiercenia i niemałych kosztów ich wykonania.
Natomiast sprzedaż pomp ciepła do przygotowania ciepłej wody użytkowej wyniosła
34
kwiecień 2013
10,7 tys. szt. i tym samym wzrosła o 20%
w porównaniu do 2011 r. Nie został jeszcze
pobity rekord sprzedaży tych pomp, ustanowiony w 2008 r. liczbą 15,4 tys. szt. Jednak
urządzenia te coraz mocniej konkurują z kolektorami słonecznymi.
Pompy ciepła w Polsce
Polski rynek pomp ciepła zdominowany
jest przez dwa typy urządzeń: solanka/woda
oraz powietrze/woda tylko do c.w.u., które
stanowią łącznie ok. 82% rynku. Udział pomp
ciepła powietrze/woda do ogrzewania sięga
14%, ok. 3% to pompy ciepła bezpośrednie
odparowanie w gruncie/woda, a pompy woda/woda stanowią tylko 1% rynku.
Według danych Polskiej Organizacji Rozwoju
Technologii Pomp Ciepła w naszym kraju
w ubiegłym roku sprzedano 12 600 pomp
i rynek ten wzrósł o 20% w stosunku do roku
2011. Wzrosty odnotowały wszystkie rodzaje
pomp ciepła oprócz pomp woda/woda. Największą dynamikę sprzedaży miały pompy
ciepła typu powietrze/woda – 35%. Sprzedaż
pomp typu powietrze/woda tylko do c.w.u.
wzrosła o ok. 25%, a typu solanka/woda
o ok. 11%.
Sprzedaż pomp ciepła rośnie praktycznie
bez żadnego wsparcia ze strony państwa czy
ogólnopolskich kampanii informacyjnych.
Branża wciąż czeka na wdrożenie zapisów
dyrektywy OZE i uznanie pomp ciepła za
urządzenia dostarczające odnawialną energię.
Projekt ustawy o OZE nadal nie został przesłany
do Sejmu, rząd zapowiedział, że przedstawi go
w drugim tygodniu kwietnia. Ustawa ma m.in.
wdrożyć mechanizmy umożliwiające wywiązanie się ze zobowiązania Polski wobec UE
osiągnięcia 15-proc. udziału energii ze źródeł
odnawialnych do 2020 r. Wraz z projektami
Prawa energetycznego i Prawa gazowego
ustawy te będą stanowić tzw. duży trójpak
energetyczny i od ich kształtu zależeć będzie
przyszłość wielu branż gospodarki.
Ważne decyzje UE
Dla rynku pomp ciepła bardzo istotne są
działania Brukseli. 1 marca br. Komisja Europejska wydała decyzję ustanawiającą wytyczne dla państw członkowskich w sprawie
obliczania energii odnawialnej przekazywanej
przez pompy ciepła oraz szacowania wartości
współczynnika SPF (ang. Seasonal Performance Factor). Przy sprawności produkcji energii
ustalonej na poziomie 45,5% minimalna war-
350
12 000
10 000
220
5600
8000
4500
6000
4000
2000
1750
1300
250
4300
150
4800
0
2011
2012
bezpośrednie odparowanie w gruncie/woda
powietrze/woda tylko do c.w.u.
powietrze/woda
woda/woda
solanka/woda
Rynek pomp ciepła w Polsce w 2011 i 2012 roku
według liczby sprzedanych urządzeń
poszczególnych typów
Rys. PORT PC
tość SPF dla pomp ciepła zasilanych energią
elektryczną musi wynosić 2,5, by energia ta
została uznana za energię odnawialną zgodnie
z dyrektywą 2009/28/WE. Oznacza to, że
prawie wszystkie pompy ciepła dostępne
obecnie na polskim rynku traktowane będą
jako OZE, łącznie z pompami wykorzystującymi powietrze jako dolne źródło ciepła.
Dla pomp ciepła zasilanych energią cieplną
minimalna wartość SPF musi wynosić 1,15,
żeby zostały one uznane za urządzenia wytwarzające energię odnawialną. Określone przez
Komisję wartości czasu pracy w ciągu roku
i współczynników SPF różnią się w zależności
od warunków klimatycznych – Polska znajduje
się w obszarze klimatu chłodnego. Decyzja ta
upraszcza sposób szacowania energii z OZE
dla tych urządzeń w statystykach dotyczących wytwarzania energii odnawialnej przez
członków UE.
Z kolei w lutym br. Komisja Europejska
zatwierdziła projekt rozporządzenia o wprowadzeniu etykiet energetycznych dla urządzeń
grzewczych w oparciu o dyrektywę dotyczącą
ekoprojektu. Od 2015 r. konsumenci będą
mogli oceniać urządzenia grzewcze, w tym
pompy ciepła, na podstawie etykiety energetycznej, tak jak obecnie urządzenia AGD.
Duńska Agencja Energetyczna przeliczyła
wg reguł projektu ENER Lot 1 efektywność
ponad 370 instalacji z pompami ciepła różnych
typów – zdecydowana większość ma klasę
energetyczną A++ lub A+.
Nowy
Produkt
Jedyna pompa ciepła na rynku
łącząca tryb pracy A2A i A2W.
Pompa ciepła EHS firmy Samsung to zintegrowany system ogrzewania
i klimatyzacji gwarantujący komfortową temperaturę przez cały rok.
Cechy systemu:
- Jednoczesne ogrzewanie wodne i powietrzne w oparciu o jeden
agregat zewnętrzny
- Klimatyzacja w oparciu o klimakonwektory lub klasyczne jednostki
klimatyzacyjne typu ściennego i kanałowego (do 4 jednostek
wewnętrznych o łacznej mocy 16 kW)
- Przygotowanie CWU
- Współpraca z obiegiem solarnym
- COP do 4,60
- Spadek mocy grzewczej jedynie 10% przy temperaturze -10ºC
- Temperatura wody do 55ºC
Dowiedz się więcej na
www.klimatyzacja.samsung.pl
ENERGIA
Gdzie szukać
wsparcia dla inwestycji?
Pompy ciepła w naszym kraju nie były
dotychczas traktowane przez NFOŚiGW jako
źródła energii odnawialnej. Z rządu napływały
sygnały, że technologie pozwalające na szybki
zwrot inwestycji nie potrzebują dodatkowego
wsparcia, a ich upowszechnienie wymuszą
korzyści, jakie odnoszą inwestorzy. Może sytuacja zmieni się po uchwaleniu ustawy o OZE?
Inwestujący w instalacje z pompami ciepła nie
mają takich możliwości uzyskania dotacji czy
preferencyjnych kredytów i pożyczek, z jakich
korzysta np. biomasa czy kolektory słoneczne,
warto jednak ich szukać.
Z informacji podanych na stronie internetowej PORT PC wynika, że można uzyskać
dofinansowanie lub pożyczki dla instalacji
z pompami ciepła ze środków regionalnych programów operacyjnych, WFOŚiGW i NFOŚiGW.
W całym kraju NFOŚiGW oferuje program
dopłat dla budujących energooszczędnie. Do
2018 r. inwestorzy indywidualni mają do dyspo-
zycji na ten cel 300 mln zł. Ze środków tych skorzysta ok. 12 tys. domów jednorodzinnych oraz
mieszkań w budynkach wielorodzinnych.
Perspektywy
PORT PC prognozuje, że w 2020 r. połowa
budowanych obiektów będzie wyposażana
w pompy ciepła – zadecyduje o tym ekonomia,
czyli o połowę tańsza eksploatacja przy malejących różnicach w kosztach inwestycyjnych.
Jeśli przyjrzymy się temu, jak rozwijają się
rynki pomp ciepła w innych krajach o podobnym klimacie, nie są to przesadzone szacunki.
Ekonomia to jednak nie wszystko – technologia
ta nie jest powszechnie znana i łatwa do wytłumaczenia, ponadto stale się rozwija.
Przyszłością są bardzo szczelne budynki
zarządzane przez inteligentny system automatyki, w coraz większym stopniu korzystające
z energii elektrycznej do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia i przygotowania ciepłej
wody. Energia elektryczna wytwarzana będzie
w skojarzeniu albo z odnawialnych źródeł
w rozproszonych mikroźródłach, czyli w naszych domach. Właśnie w mikroinstalacjach
do produkcji energii i ciepła Unia Europejska
widzi przyszłość, a nie w dużych blokach
energetycznych i elektrowniach atomowych.
Zgodnie z założeniami w 2020 r. we Wspólnocie ma być 50 mln prosumentów.
Rozwojowi takiego rynku energii w Polsce
służyć będzie wspomniany wcześniej trójpak
energetyczny. W jego promowanie włączyć się
ma aktywnie także NFOŚiGW, który już przebudowuje wszystkie programy pomocowe,
a oferta ma być bardziej dostępna i przyjazna,
m.in. dla osób fizycznych. W budynkach takich
warto będzie konsumować wytworzoną przez
nie energię elektryczną za pomocą pomp ciepła
i kumulować ją w cieple ogrzewania płaszczyznowego i dużych zasobnikach ciepłej wody.
A nawet jeśli nie wytworzymy jej sami, tańsze
będą taryfy dobowe (fotowoltaika w ciągu
dnia). Brzmi to jak pieśń przyszłości? Coraz
częściej słychać, że te zmiany są już tuż, tuż.
Waldemar Joniec
ATLANTIC POLSKA SP. Z O.O.
03-044 Warszawa, ul. Płochocińska 99A
tel. 22 487 50 76, faks 22 614 57 00
www.atlantic-polska.pl
reklama
pompy ciepła
Alfea Excellia Tri – pompa ciepła powietrze/woda
dane techniczne:
– nominalna moc cieplna: typoszereg urządzeń o mocy od 11 do 16 kW, modulowanej płynnie w zakresie
od 15 do 100% nominalnej mocy danego modelu,
– moc chłodnicza: od 7,57 do 14,7 kW, modulowana,
– pobór mocy elektrycznej: od 1,68 do 6,31 kW, modulowany,
– współczynnik efektywności COP dla A7/W35: 4,46,
– temperatura powietrza dla pracy z maks. temp. zasilania instalacji 60°C: od –20 do 35°C,
– typ sprężarki: sterowana inwerterowo sprężarka typu twin rotary z technologią Liquid Injection,
skonstruowana specjalnie dla pomp ciepła powietrze/woda, płynnie dostosowuje moc do zapotrzebowania
na ciepło,
– skraplacz w postaci współosiowego wymiennika zanurzonego w buforze o poj. 25 dm3 (rozwiązanie
opatentowane),
– sterowanie: automatyka Siemens, sterowanie pogodowe, programowanie czasowe c.o. i c.w.u., dostosowanie
krzywych grzewczych, możliwość pracy w 8 różnych konfiguracjach hydraulicznych,
– czynnik roboczy: R410A,
– gwarancja: jednostka wewnętrzna – 2 lata, sprężarka – 5 lat;
cechy szczególne: specjalnie skonstruowana sprężarka i skraplacz zapewniają komfort cieplny i niskie koszty
eksploatacji przez cały rok. Pompa do nowych oraz istniejących obiektów (maks. temp. zasilania instalacji c.o.
60°C). Średni sezonowy COP w zależności od regionu Polski od 3 od 3,85. Możliwość chłodzenia latem.
Alfea Extensa – pompa ciepła powietrze/woda
dane techniczne:
– nominalna moc cieplna: typoszereg urządzeń o mocy od 5 do 16 kW, modulowanej płynnie w zakresie
od 15 do 100% nominalnej mocy danego modelu,
– moc chłodnicza: od 4,57 do 14,7 kW, modulowana,
– pobór mocy elektrycznej: od 1,02 do 5,18 kW, modulowany,
– temperatura powietrza dla pracy z maks. temp. zasilania instalacji 52°C: od –15 do 24°C,
– typ sprężarki: sterowana inwerterowo sprężarka typu scroll, skonstruowana specjalnie dla pomp ciepła
powietrze/woda, płynnie dostosowuje moc do zapotrzebowania,
– skraplacz w postaci współosiowego wymiennika zanurzonego w buforze o poj. 25 dm3 (rozwiązanie
opatentowane),
– sterowanie: automatyka Siemens, sterowanie pogodowe, programowanie czasowe c.o. i c.w.u., dostosowanie
krzywych grzewczych, możliwość pracy w 8 różnych konfiguracjach hydraulicznych,
– gwarancja: jednostka wewnętrzna – 2 lata, sprężarka – 5 lat;
cechy szczególne: specjalnie skonstruowana sprężarka i skraplacz zapewniają komfort cieplny i niskie koszty
eksploatacji przez cały rok. Średni sezonowy COP w zależności od regionu Polski: od 2,88 do 3,6. Możliwość
chłodzenia latem.
36
kwiecień 2013
ENERGIA
reklama
pompy ciepła
DAIKIN AIRCONDITIONING POLAND SP. Z O.O.
02-677 Warszawa, ul. Taśmowa 7
tel. 22 319 90 00, faks 22 464 88 18
www.daikinaltherma.pl, www.daikin.pl
Daikin Altherma LT – niskotemperaturowe pompy powietrze/woda typu split
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
typoszereg sześciu pomp ciepła o maks. wydajności grzewczej od 4,4 do 16,1 kW,
nominalna wydajność chłodnicza: 5–13,1 kW,
nominalny pobór mocy elektrycznej: 0,87–3,83 kW,
współczynnik efektywności COP: 5,04–4,20 dla warunków A7/W35,
zakres pracy dla dolnego źródła (temp. zewn.): grzanie od –25 do 35°C, chłodzenie od 10 do 43°C,
w temperaturze poniżej –25°C gwarantowana praca urządzeń, ale bez gwarancji wydajności,
zakres temperatur pracy dla górnego źródła (temp. wody): 25–55°C dla c.o. i do 80°C dla c.w.u.,
sprężarka: Daikin inverter typu swing lub scroll, czynnik roboczy: R410A,
w jednostce wewnętrznej znajdują się wszystkie elementy niezbędne do prawidłowej pracy instalacji:
naczynie przeponowe, pompa obiegowa, wbudowana grzałka elektryczna o wydajności 3, 6 lub 9 kW
oraz armatura hydrauliczna (zawory bezpieczeństwa i odcinające, odpowietrznik) i automatyka układu
z intuicyjnym interfejsem zawierającym regulację pogodową i programowalny zegar;
cechy szczególne: najnowsza seria C dostosowana została do surowego zimowego klimatu i dostępna jest
tylko w Polsce i Skandynawii. Ma zwiększoną o 25% wydajność grzewczą w temperaturach poniżej –10°C
i rozmrażanie tacy ociekowej jednostki zewnętrznej gorącymi parami czynnika R410A. W opcji możliwość
wyposażenia pompy ciepła w zasobnik c.w.u. Pompa przystosowana do efektywnej pracy w nowym
budownictwie i niskotemperaturowych systemach grzewczych.
Daikin Altherma HT – wysokotemperaturowe pompy powietrze/woda typu split
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
reklama
typoszereg trzech pomp ciepła o maks. wydajności grzewczej od 11 do 16 kW,
nominalny pobór mocy elektrycznej: 3,57–5,57 kW,
współczynnik efektywności COP: 3,08–2,88 dla warunków A7/W65,
zakres pracy dla dolnego źródła ciepła (temp. zewn.): od –20 do 20°C dla c.o. i do 35°C dla c.w.u.,
w temperaturze poniżej –20°C gwarantowana praca urządzeń, ale bez gwarancji wydajności,
zakres pracy dla górnego źródła ciepła (temp. wody): od 25 do 80°C dla c.o. i od 45 do 75°C dla c.w.u.,
dwa skojarzone obiegi chłodnicze na czynniki R410A/R134a w układzie kaskadowym,
sprężarka: Daikin inverter typu scroll, czynnik roboczy: R410A/R134a,
w jednostce wewnętrznej znajdują się wszystkie elementy niezbędne do prawidłowej pracy instalacji:
naczynie przeponowe, pompa obiegowa oraz armatura hydrauliczna (zawory bezpieczeństwa i odcinające,
odpowietrznik) i automatyka układu z intuicyjnym interfejsem zawierającym regulację pogodową
i programowalny zegar;
cechy szczególne: dzięki drugiemu stopniowi sprężania nie ma potrzeby stosowania grzałek elektrycznych
i urządzenie jest znacznie bardziej odporne na niskie temperatury zewnętrzne. W opcji możliwość wyposażenia
pompy ciepła w zasobnik c.w.u. Możliwość podłączenia instalacji solarnej – zasobnik EKHWP.
Z uwagi na wysoki parametr zasilania instalacji c.o., nawet do 80°C, pompy te przeznaczone są do stosowania
w modernizowanych budynkach, bez konieczności ingerencji w wewnętrzną instalację grzewczą.
FONKO POLSKA SP. Z O.O.
05-500 Piaseczno, ul. Puławska 34 bud. 26
tel. 22 649 39 83, faks 22 649 39 87
www.fonko.pl
DXW 18–65 – pompa ciepła (bezpośrednie odparowanie) ziemia/woda
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
typoszereg pięciu pomp ciepła o maksymalnej mocy cieplnej od 9 do 20,67 kW,
moc chłodnicza: od 7,61 do 18,15 kW,
maksymalny pobór mocy elektrycznej: od 3,1 do 6,9 kW,
współczynnik efektywności COP dla E4/W35: od 4,5 do 5,35,
typ sprężarki: Copeland Scroll ZH,
sterowanie: wbudowany sterownik z wyświetlaczem umożliwiający wybór trybu pracy i nastaw, odczyt
temperatury na zasilaniu i powrocie, sterowanie główną pompą cyrkulacyjną oraz pompą podgrzewu c.w.u.,
– dolne źródło ciepła: ziemia – gruntowy pionowy kolektor ziemny, sondy o głębokości 30 m,
– gwarancja: 3 lata z możliwością przedłużenia;
cechy szczególne: całkowicie odwracalna technologia bezpośredniego odparowania bez konieczności
stosowania elektrycznych grzałek szczytowych. Możliwość budowania układów kaskadowych. Wbudowany
system zabezpieczeń i diagnozy pracy, soft-start, czujnik asymetrii i zaniku fazy, zabezpieczenie przeciążeniowe,
czujnik przepływu oraz presostat niskiego i wysokiego ciśnienia. Ogrzewanie: temperatura zasilania instalacji
c.o. od 30 do 65°C. Chłodzenie: temperatura zasilania instalacji od 20 do 7°C. Niezależnie od trybu pracy
jednoczesny podgrzew c.w.u. Temperatura c.w.u. do 80°C bez żadnych dodatkowych urządzeń grzewczych.
kwiecień 2013
37
ENERGIA
pompy ciepła
reklama
GALMET SP. Z O.O. SP.K.
48-100 Głubczyce, ul. Raciborska 36
tel. 77 403 45 00, faks 77 403 45 99
www.galmet.com.pl
Easy Air Basic 2GT – pompa ciepła powietrze/woda
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
moc grzewcza: 1,92 kW – przy podgrzaniu zasobnika z temp. 10 do 45°C,
nominalny pobór mocy: 0,6 kW,
współczynnik efektywności COP: 3,2 – przy podgrzaniu zasobnika z temp. 10 do 45°C,
zakres pracy dla temp. powietrza: od 7 do 35°C,
czynnik roboczy: R134a,
funkcje sterownika dotykowego: automatyczne przypominanie o przegrzaniu zbiornika („antylegionella”),
ekonomiczny tryb podgrzewania c.w.u. (ECO), ekspresowe podgrzewanie c.w.u. (PARTY),
– gwarancja: 2 lata;
cechy szczególne: do podgrzewania c.w.u., osuszanie pomieszczenia podczas pracy urządzenia, chłodzenie
pomieszczeń w okresie letnim, kompaktowe urządzenie gotowe do montażu wewnątrz budynku, grzałka
elektryczna na dole zbiornika do okresowego dogrzewania w standardzie, wężownica do podłączenia
dodatkowego źródła (np. kotła na paliwo stałe, kolektora słonecznego itp.), możliwość ustawienia czasów
podgrzewania c.w.u. (włączanie/wyłączanie), 2 anody magnezowe, wężownica z czynnikiem na zewnątrz
zbiornika, funkcja antyzamrożeniowa.
AirMax GT – pompy ciepła powietrze/woda
dane techniczne:
– typoszereg 4 pomp o mocy grzewczej: 5,8; 7,10; 9,8 i 11,5 kW dla parametrów A7/W35,
– pobór mocy elektrycznej: 1,4; 1,7; 2,3 i 2,5 kW,
– współczynnik efektywności COP: 4,25; 4,29; 4,59 i 4,55 dla parametrów A7/W35,
– zakres temp. pracy dla dolnego źródła ciepła: od –20 do 35°C,
– typ sprężarki: Copeland Scroll, czynnik roboczy: R407A,
– sterowanie: Siemens z regulatorem pokojowym w standardzie,
cechy szczególne: do ogrzewania domu i przygotowania c.w.u., kompaktowe urządzenie gotowe do montażu
na zewnątrz budynku, bardzo cicha praca dzięki zastosowaniu najnowszej generacji wentylatorów, wysoka
sprawność dzięki elektronicznie sterowanemu wtryskowi cieczy chłodniczej do parownika, automatyczny
system rozmrażania parownika, osiąga wysokie efekty pracy nawet przy temperaturze zewnętrznej poniżej
–15°C, możliwość sterowania pracą pompy ciepła przez internet, pełna diagnostyka urządzenia, grzałki
w komplecie.
New ML Compact GT – pompa ciepła ziemia/woda
dane techniczne:
– moc cieplna: 6,84–11,05 kW dla parametrów B0/W35,
– napięcie zasilania: 400 V,
– pobór mocy elektrycznej: 1,67–2,57 kW,
– współczynnik efektywności COP dla parametrów B0/W35: 4,31– 4,36,
– typ sprężarki: Copeland Scroll ZH, czynnik roboczy: R407C;
cechy szczególne: w jednej zwartej obudowie całe niezbędne wyposażenie, m.in.: termostat pogodowy
umożliwiający sterowanie obiegiem grzewczym, 2 grzałki elektryczne do wspomagania układu w okresach
wzmożonego zapotrzebowania na ciepło, pompy obiegowe: solanki i c.o., zintegrowany z pompą w jednej
obudowie zbiornik o poj. 180 l, kompaktowy sterownik COMPIT R 420 umożliwia sterowanie obiegiem c.o.
i c.w.u., sprężarki Copeland Scroll ZH specjalnie przeznaczone do pomp ciepła (urządzenia osiągają bardzo
wysoki współczynnik COP).
EasyAir Small 2GT – pompa ciepła powietrze/woda
dane techniczne:
– moc cieplna: 1,92 kW,
– temperatura c.w.u. do 55°C dzięki aktywnemu odzyskowi ciepła,
– napięcie zasilania: 230 V,
– pobór mocy elektr.: 600 W,
– ciśnienie robocze: 6 barów,
– temp. powietrza: od 7 do 35°C,
– typ sprężarki: ASPERA, czynnik roboczy: R134a;
cechy szczególne: przeznaczona do podgrzewania c.w.u., można zintegrować ją z pracującą instalacją. EasyAir
Small 2GT charakteryzuje się niskim zużyciem energii i niewielkimi gabarytami, co umożliwia jej usytuowanie
np. na zbiorniku wolnostojącym. W wyposażeniu standardowym pompa obiegowa i gniazdo elektryczne
umożliwiające podłączenie grzałki elektrycznej w zbiorniku. Funkcje sterownika dotykowego: automatyczne
przypominanie o przegrzaniu zbiornika („antylegionella”), ekonomiczny tryb podgrzewania c.w.u. (ECO),
ekspresowe podgrzewanie c.w.u. (PARTY).
38
kwiecień 2013
ENERGIA
reklama
pompy ciepła
GLEN DIMPLEX POLSKA
60-479 Poznań, ul. Strzeszyńska 33
tel. 61 842 58 05, faks 61 842 58 06
www.glendimplex.pl
Wewnętrzne pompy kompaktowe solanka/woda Dimplex SIW 6/8/11 TU
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
–
–
trzy pompy w typoszeregu o mocy cieplnej: 6,1; 8,1 i 10,9 kW,
moc chłodnicza: 4,83; 6,48 i 8,72 kW,
pobór mocy elektrycznej: 1,27; 1,62 i 2,18 kW,
współczynnik efektywności COP: 4,8; 5,0 i 5,0 dla B0/W35,
temperatura solanki: od –5 do 25°C,
typ sprężarki: spiralna Copeland Scroll,
czynnik roboczy: R410A,
sterowanie: WPM ECON 5+ – całkowity nadzór nad urządzeniem i systemem grzewczym, tryby pracy
pomp ciepła: biwalentny (np. kocioł gazowy, olejowy), monoenergetyczny, współpraca ze źródłami
energii odnawialnych (np. biomasa, solar), sterowanie ogrzewaniem: pogodowe, stałotemperaturowe
lub temperaturą pomieszczenia (SMART RTC), kontrola 3 obiegów grzewczych bezpośrednich
lub mieszaczowych, ochrona przed zamarzaniem, przygotowanie c.w.u., wygrzew antybakteryjny,
sterowanie grzaniem basenu, cyrkulacją c.w.u., pomiar energii cieplnej, czujniki ciśnienia, interfejs
USB/Ethernet/EIB/Modbus/KNX,
– gwarancja: 2 lata, rozszerzona do 5 lat,
– rodzaje instalacji dla dolnego źródła: kolektor płaski, odwierty, woda technologiczna przez wymiennik
pośredni;
cechy szczególne: temperatura zasilania instalacji c.o. 62°C, budowa kompaktowa, bardzo prosty montaż ze
względu na zintegrowane komponenty dolnego oraz górnego źródła (elektroniczne pompy obiegowe solanki,
c.o. i c.w.u., armatura zabezpieczająca), zintegrowany zasobnik c.w.u. ze stali szlachetnej o pojemności
170 litrów, zintegrowany pomiar wytworzonej energii cieplnej, możliwość sterowania i nadzoru poprzez sieć
Ethernet, sterowanie pogodowe lub pomieszczenie referencyjne za pomocą sterownika Smart RTC, wbudowana
grzałka c.w.u. oraz c.o. o mocy 6 kW, technologia COP BOOSTER i elektroniczny zawór rozprężny, demontowany
moduł chłodniczy, kompletna automatyka WPM Econ 5.
Zewnętrzna rewersyjna pompa typu split powietrze/woda Dimplex LAW 9/15/IMTR
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
–
–
reklama
dwie pompy w typoszeregu o mocy cieplnej: 6,2 i 11 kW dla A2/W35,
moc chłodnicza: 4,26 i 7,56 kW,
pobór mocy elektrycznej: 1,94 i 3,44 kW,
współczynnik efektywności COP: 3,2 dla A2/W35 i 4,3 dla A7/W35,
zakres temp. pracy dla dolnego źródła ciepła: ogrzewanie od –20 do 30°C, chłodzenie od 10 do 43°C,
typ sprężarki: rotacyjna sterowana inwerterem,
sterowanie: WPM ECON 5+ − całkowity nadzór nad urządzeniem i systemem grzewczym, tryby
pracy pomp ciepła: biwalentny (np. kocioł gazowy, olejowy – termomodernizacja), monoenergetyczny,
współpraca ze źródłami energii odnawialnych (np. biomasa, solar), sterowanie ogrzewaniem: pogodowe,
stałotemperaturowe lub temperaturą pomieszczenia (SMART RTC), kontrola 3 obiegów grzewczych
bezpośrednich lub mieszaczowych, ochrona przed zamarzaniem, przygotowanie c.w.u., wygrzew
antybakteryjny, sterowanie grzaniem basenu i cyrkulacją c.w.u., pomiar energii cieplnej, czujniki ciśnienia,
interfejs USB/Ethernet/EIB/Modbus/KNX,
– gwarancja: 2 lata,
– rodzaj instalacji dla dolnego źródła: powietrze zewnętrzne;
cechy szczególne: bardzo prosty montaż niewymagający budowy dolnego źródła ciepła (np. odwiertów czy
kolektora płaskiego), konstrukcja typu split – ochrona pompy ciepła przed zamarzaniem, wysoka sprawność
urządzeń i efektywność średnioroczna dzięki inwerterowo sterowanej sprężarce i elektronicznemu zaworowi
rozprężnemu, odszranianie poprzez odwrócenie obiegu chłodniczego, kompletny układ hydrauliczny
w jednostce wewnętrznej ze zintegrowanym zasobnikiem c.w.u. o pojemności 300 l wraz ze zbiornikiem
buforowym c.o. o poj. 100 l i grzałką przepływową 6 kW, zaworem nadmiarowo-upustowym, elektroniczną
pompą obiegową i zaworem trójdrogowym oraz armaturą odcinającą i zabezpieczającą, krótki czas montażu,
łatwa integracja w systemach poddawanych termomodernizacji.
HEWALEX SP. Z O.O. SP.K.
43-502 Czechowice-Dziedzice, ul. Słowackiego 33
tel. 32 214 17 10, faks 32 214 50 04
www.hewalex.pl
Powietrzna pompa ciepła do c.w.u. z zasobnikiem PCWU 200K 2,3 kW lub 300SK 2,3 kW
dane techniczne:
–
–
–
–
–
moc grzewcza: 2,3 kW + 1,5 kW – dodatkowa grzałka elektryczna,
możliwość pracy na powietrzu wentylacyjnym – zapotrzebowanie na powietrze 250–350 m3/h,
COP 3,84 – dla powietrza o temp. 15°C i wody ogrzewanej z 15 do 45°C,
anoda tytanowa i zasobnik ze stali nierdzewnej – najlepsza ochrona zasobnika dostępna na rynku,
możliwość darmowego chłodzenia pomieszczeń w lecie powietrzem schłodzonym wychodzącym z pompy
ciepła,
– zasobniki o pojemności 200 lub 300 l, 200-litrowy ma jedną wężownicę o powierzchni wymiany 1 m2,
a 300-litrowy dwie o powierzchni wymiany po 1 m2,
– gwarancja: do 5 lat na zasobnik i 3 lata na pompę, części eksploatacyjne (np. anoda magnezowa i grzałka
elektryczna) – 1 rok;
cechy szczególne: opcja sterowania zdalnego za pomocą GSM lub internetu, możliwość sterowania kotłownią
c.w.u. – 9 schematów do wyboru, możliwość ustawień priorytetów grzania różnymi urządzeniami w zależności
od kosztu wyprodukowania energii cieplnej (w przypadku pompy ciepła definiujemy najniższą temperaturę
powietrza).
kwiecień 2013
39
ENERGIA
pompy ciepła
reklama
KLIMOSZ SP. Z O.O.
43-250 Pawłowice, ul. Zjednoczenia 6
tel. 32 474 39 00, faks 32 472 42 27
www.klimosz.pl
VIADRUS EcoExpert SIK 7/9/11/14 – pompa ciepła solanka/woda do c.w.u.
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
NABILATON SP. Z O.O.
03-228 Warszawa, ul. Marywilska 34
tel. 22 811 30 28, faks 22 811 37 43
www.nabilaton.pl
reklama
moc cieplna: 5,6–14,4 kW,
pobór mocy elektrycznej: 1,6–3,35 kW,
współczynnik efektywności COP dla temp. 0/35 i 0/50°C: 4,5 i 3,1,
zakres temperatury dolnego źródła ciepła: od –5 do 25°C,
typ sprężarki: Copeland, czynnik roboczy: R407C,
sterowanie: Carel WPM 2006 plus/6 R i 2007 plus/R – cyfrowy regulator pogodowy z możliwością sterowania
obiegami grzewczymi, podgrzewem c.w.u. oraz cyrkulacją c.w.u.,
– rodzaje instalacji dla dolnego źródła: wymiennik gruntowy poziomy lub pionowy,
cechy szczególne: kompaktowa pompa do c.w.u. z opcją współpracy z zasobnikowym podgrzewaczem c.w.u.,
bezfreonowy czynnik grzewczy o wartości GWP 1525, środek przeciwzamrożeniowy – monoetylenowy glikol,
klasa norm bezpieczeństwa: 5; posiada wewnętrzny regulator elektroniczny i zintegrowany licznik ciepła,
komfortowa obsługa za pomocą 6 przycisków, regulacja wg temperatury powrotu i zewnętrznej zależna
od wartości stałej lub temp. pomieszczenia, możliwość sterowania maks. 3 obiegami grzewczymi, funkcje
priorytetowe: chłodzenie, c.w.u., ogrzewanie lub basen, sterowanie drugim źródłem ciepła i mieszaczem
drugiego źródła ciepła, sterowanie zabezpiecza przed taktowaniem drugiego źródła ciepła, regulacja do 5 pomp
obiegowych, równomierne obciążenie sprężarki, licznik godzin pracy kompresora, pomp drugiego źródła ciepła
i grzałki kołnierzowej, blokada klawiszy przed dziećmi, pamięć trwała z datą i godziną, możliwość podłączenia
komputera do monitorowania pompy, program osuszania jastrychu z programowaniem czasu rozpoczęcia
i zakończenia.
Zubadan duo – pompy powietrze/woda
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
NOWOŚĆ!
4 modele w typoszeregu o nominalnej mocy cieplnej od 8 do 14 kW,
moc chłodnicza: 7,1–12,5 kW,
pobór mocy elektrycznej: 2,14–5,76 kW dla parametrów 35/7°C,
współczynnik efektywności COP: 4,65–4,22 dla parametrów 7/35°C,
zakres pracy: grzanie od –25 do 21°C, chłodzenie od –15 do 46°C;
typ sprężarki: inwerter z technologią Zubadan Flash Injection – zwiększona wydajność grzewcza, szybsza
regulacja i powrót do pracy po zakończeniu odszraniania,
– maks. temperatura zasilania instalacji c.o.: 60°C,
– przygotowanie c.w.u.: wewnętrzny zasobnik o poj. 200 l,
– poziom hałasu: 69 dB,
– sterowanie: wbudowany sterownik PAR-W31MAA,
– wymiary (wys.×szer.×gł.): jednostka wewn. 1600×595×680 mm, jednostka zewn. 1350×950×330 mm,
– gwarancja: 5 lat;
cechy szczególne: ogrzewanie do temp. zewn. –25°C i 100% wydajności nominalnej do temp. zewn. –15°C,
krótkie cykle odszraniania, możliwość podłączenia obiegu grzania bezpośredniego – grzejników bezpośrednio
do sterownika urządzenia; możliwość podłączenia obiegu ogrzewania podłogowego (układ z mieszaczem)
bezpośrednio do sterownika urządzenia; możliwość podłączenia obiegu dla instalacji kolektorów słonecznych
bezpośrednio do sterownika urządzenia; zawory przełączające obiegi grzanie/ciepła woda.
Nabilaton duo – pompy powietrze/woda
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
NOWOŚĆ!
40
kwiecień 2013
5 modeli w typoszeregu o nominalnej mocy cieplnej od 8 do 23 kW,
moc chłodnicza: 7,1–20 kW,
pobór mocy elektrycznej: 2,14–5,76 kW dla parametrów 35/7°C,
współczynnik efektywności COP: 4,65–3,65 dla parametrów 7/35°C,
zakres pracy: grzanie od –25 do 35°C, chłodzenie od –15 do 46°C,
typ sprężarki: inwerter z wykorzystaniem technologii Zubadan Flash Injection – zwiększona wydajność
grzewcza, szybsza regulacja i powrót do pracy po zakończeniu odszraniania,
– maks. temperatura zasilania instalacji c.o.: 60°C,
– przygotowanie c.w.u.: wewnętrzny zasobnik 200 l z jedną wężownicą,
– poziom hałasu: 62–72 dB(A),
– sterowanie: HMI (Human Machine Interface) z wyświetlaczem LCD,
– wymiary (wys.×szer.×gł.): jednostka wewn. 1840×650×850 mm, jednostka zewn. 1350×950×360 mm,
cechy szczególne: ogrzewanie przy –25°C i niższych temperaturach zewnętrznych, 100% wydajności nominalnej
do temperatury –15°C, krótkie cykle odszraniania (2–3 minuty), wydłużone cykle pracy do 150 minut bez
przerwy, możliwość sterowania obiegiem grzewczym z mieszaczem, możliwość sterowania obiegiem
kolektorów słonecznych (lub innym źródłem ciepła) oraz obiegiem bezpośrednim i ciepłą wodą użytkową
w wyposażeniu standardowym; sterowniki z pomiarem temperatury i wilgotności w pomieszczeniu.
ENERGIA
reklama
pompy ciepła
PANASONIC MARKETING EUROPE GMBH
02-583 Warszawa, ul. Wołoska 9A
tel. 22 338 11 11, faks 22 338 12 00
www.panasonic.pl
Pompy ciepła powietrze/woda Aquarea – linia SDF i SDC
dane techniczne:
– moc cieplna: 3–16 kW,
– moc chłodnicza: 6–12,2 kW,
– współczynnik efektywności COP: 4,10–5 przy temp. zewn. 7°C,
– współczynnik efektywności EER: 2,41–3,11 przy temp. zewn. 35°C,
– praca w temperaturach zewnętrznych: od –20 do 35°C,
– typ sprężarki: rotacyjna inverter+,
– gwarancja: 3 lata (5 lat na sprężarkę);
cechy szczególne: zgodność z wymaganiami dyrektywy ErP, opcjonalne sterowanie za pomocą smartfonu
z wykorzystaniem systemu IntensisHome, maksymalna temperatura na wyjściu z modułu hydraulicznego: 55°C,
maksymalna różnica poziomów pomiędzy jednostką zewnętrzną i modułem hydraulicznym: 30 m, wydajność
wyższa o 78% niż elektrycznego ogrzewania konwekcyjnego, optymalizacja mocy na podstawie temperatury
wody powrotnej, wbudowane sterowanie zasobnikiem ciepłej wody i ogrzewaniem.
Pompy ciepła powietrze/woda Aquarea – linia T-CAP
dane techniczne:
reklama
– moc cieplna: 9–12 kW,
– moc chłodnicza: 7–10 kW,
– współczynnik efektywności COP: 4,67–4,89 przy temp. zewn. 7°C,
– współczynnik efektywności EER: 2,78–3,11 przy temp. zewn. 35°C,
– praca w temperaturach zewnętrznych: od –20 do 35°C,
– typ sprężarki: rotacyjna inverter+,
– gwarancja: 3 lata (5 lat na sprężarkę);
cechy szczególne: zgodność z wymaganiami dyrektywy ErP, „płaskie” charakterystyki wydajności – gwarancja
wydajności nominalnej do temperatury zewn. –15°C bez konieczności wspomagania dodatkową grzałką
elektryczną, maksymalna temperatura na wyjściu z modułu hydraulicznego: 55°C; maksymalna różnica
poziomów pomiędzy jednostką zewnętrzną i modułem hydraulicznym: 30 m.
PPH COOL
05-123 Chotomów, ul. Lipowa 10
tel. 22 772 62 82, faks 22 772 65 02
www.cool.pl, www.vivitherm.com
Gruntowa pompa ciepła ViVitherm ViViGEO1-Green
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
–
–
5 modeli w typoszeregu o maks. mocy cieplnej od 5,5 do 16,6 kW,
pobór mocy elektrycznej: 1,3–3,7 kW,
współczynnik efektywności COP: 4,2–4,5 dla temp. 0/35°C,
typ sprężarki: Copeland Scroll seria ZH, czynnik roboczy: R410A,
elektroniczny zawór rozprężny,
pomiar ciśnienia parowania i skraplania,
pomiar temperatur: zasilania i powrotu górnego i dolnego źródła, zasobnika c.w.u., bufora c.o., powietrza
zewnętrznego,
– wbudowane 3 pompy obiegowe w wersji elektronicznej z płynną regulacją wydajności, regulowane sygnałem
PWM: bufora c.o., wymiennika c.w.u. i dolnego źródła,
– sterowanie: intuicyjny panel dotykowy, tryb pogodowy, tryb pracy do zadanych temperatur, podgrzew c.w.u.,
sterowanie pompą cyrkulacji c.w.u. oraz obniżaniem i podwyższaniem temperatur dla poszczególnych godzin
całego tygodnia w celu zapewnienia maksymalnego komfortu i oszczędności,
– gwarancja: 3 lata (z możliwością przedłużenia);
cechy szczególne: 7-calowy panel dotykowy z czytelnym interfejsem, współpraca z systemem inteligentnego
budynku, wysokiej jakości design, temperatury zasilania do 63°C, cicha praca dzięki zastosowaniu specjalnych
wibroizolatorów i izolacji, prosty i szybki montaż w instalacji dzięki szybkozłączom, możliwość rozszerzenia
funkcjonalności za pomocą specjalnych modułów: klimatyzowanie w trybie pasywnym lub aktywnym,
współpraca z innymi źródłami ciepła – kolektory słoneczne, kominek z płaszczem wodnym, kotły na paliwo
stałe i kotły gazowe.
Powietrzna pompa do przygotowania ciepłej wody użytkowej ViVitherm Vertical
dane techniczne:
–
–
–
–
–
moc grzewcza: 2,8 kW,
pobór mocy: 0,8 kW,
temperatura wody: do 55°C,
szczytowa grzałka o mocy 2 kW zapewniająca funkcję okresowego przegrzewu do 70°C w celu zabezpieczenia
przed bakteriami Legionella,
– współczynnik efektywności COP: 4,2 dla temp. 20/45°C,
– zasobnik na ciepłą wodę użytkową o pojemności 300 l wykonany ze stali nierdzewnej,
cechy szczególne: dodatkowa wężownica o powierzchni 1,5 m2 umożliwiająca podłączenie do zasobnika
innego źródła ciepła, np. kotła węglowego, kolektorów słonecznych, kotła gazowego, skraplacz oddający ciepło
bezpośrednio do wody, możliwość klimatyzowania, system rozmrażania parownika za pomocą odwrócenia
obiegu chłodniczego umożliwiający pracę urządzenia do temp. zewn. –20°C, izolacja z pianki poliuretanowej
zapewniająca niskie straty ciepła – maks. 2% na dobę.
kwiecień 2013
41
ENERGIA
pompy ciepła
reklama
SAMSUNG ELECTRONICS POLSKA SP. Z O.O.
02-674 Warszawa, ul. Marynarska 15
tel. 22 607 46 61, faks 22 607 44 01
www.klimatyzacja.samsung.pl
EHS MONO – pompy powietrze/woda
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
–
–
typoszereg siedmiu pomp ciepła o nominalnej mocy cieplnej od 9 do 16 kW,
moc chłodnicza: 10–17 kW,
pobór mocy elektrycznej: 2090–3810 kW w trybie ogrzewania,
współczynnik efektywności COP: od 4,2 do 4,6 w warunkach nominalnych 7/35°C,
zakres temperatur pracy dla dolnego źródła: od –20 do 46°C,
typ sprężarki: rotacyjna, inwerter Samsung,
sterowanie: za pomocą dołączonego sterownika z wbudowanym czujnikiem lub termostatu
pomieszczeniowego,
– gwarancja: 5 lat na sprężarki, 2 lata na urządzenie, możliwość wydłużenia do 5 lat;
cechy szczególne: współpraca z fabrycznym modułem hydraulicznym lub z innym podgrzewaczem c.w.u.
Minimalna konfiguracja obejmuje agregat i moduł sterujący MONO bez konieczności zakupu zbiornika c.w.u.
lub modułu hydraulicznego MONO. Pompa przeznaczona do modernizacji niskotemperaturowych instalacji
grzewczych. Zalecane stosowanie roztworu glikolu jako czynnika grzewczego. Współpraca ze źródłem
szczytowym.
EHS SPLIT – pompy powietrze/woda
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
–
–
typoszereg pięciu pomp ciepła o nominalnej mocy cieplnej od 5,8 do 16 kW,
pomieszczeniowego,
cechy szczególne: w skład zestawu wchodzi jednostka zewnętrzna i wiszący moduł hydrauliczny
wraz ze sterownikiem. Maksymalna odległość modułu hydraulicznego i agregatu wynosi 75 m, co pozwala
posadowić agregat w dogodnym miejscu na terenie posesji. Pompy przeznaczone do modernizacji
niskotemperaturowych instalacji grzewczych. Współpraca ze źródłem szczytowym.
EHS TDM − pompy powietrze/woda
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
–
–
typoszereg sześciu pomp ciepła o nominalnej mocy cieplnej od 9 do 16 kW,
pomieszczeniowego, jednostki ścienne i kanałowe za pomocą sterowników przewodowych
lub bezprzewodowych,
cechy szczególne: jedyna na rynku pompa ciepła łącząca dwa tryby pracy – powietrze/woda i powietrze/
powietrze – technologia umożliwiająca szybkie ogrzanie pomieszczeń w trybie powietrze/powietrze oraz
klimatyzację w okresie letnim. Oprócz modułu hydraulicznego do układu chłodniczego można podłączyć
maks. 4 jednostki wewnętrzne (klimatyzatory) typu kanałowego lub ściennego. Maksymalna odległość modułu
hydraulicznego i agregatu wynosi 70 m, co pozwala posadowić agregat w dogodnym miejscu na terenie
posesji. Pompy przeznaczone do modernizacji niskotemperaturowych instalacji grzewczych. Współpraca
ze źródłem szczytowym.
42
kwiecień 2013
ENERGIA
reklama
pompy ciepła
VIESSMANN SP. Z O.O.
53-015 Wrocław, ul. Karkonoska 65
tel. 71 36 07 100, faks 71 36 07 101
www.viessmann.pl
VITOCAL 161-A – pompa ciepła powietrze/woda do przygotowania c.w.u.
dane techniczne:
– moc cieplna: 1,7 kW,
– pobór mocy elektrycznej: 0,45 kW,
– współczynnik efektywności COP: do 3,7 dla temp. powietrza 15°C i wody użytkowej od 15 do 45°C,
– temperatura c.w.u.: do 65°C,
– pojemność zasobnika c.w.u.: 300 l,
– maksymalny przepływ powietrza: 300 m3/h,
– poziom ciśnienia akustycznego: < 56 dB(A),
cechy szczególne: kompaktowa pompa ciepła do przygotowania c.w.u. z zabudowanym zasobnikiem
300 litrów i regulatorem. Oferowana w wersji do pobierania powietrza z pomieszczenia, w którym się znajduje,
lub do podłączenia przewodów wentylacyjnych, także z zabudowanym dodatkowym wymiennikiem ciepła
do podłączenia kolektorów słonecznych lub np. kotła gazowego czy olejowego. Łatwa instalacja i możliwość
realizacji wentylacji wywiewnej z pomieszczeń w budynku. Osobne czasy programu dla podgrzewu c.w.u.
i wentylacji. Przygotowana do współpracy z „inteligentną siecią” (Smart Grid) i korzystania z własnej energii
elektrycznej z instalacji fotowoltaicznej.
NOWOŚĆ!
VITOCAL 200-S – pompa ciepła powietrze/woda typu split
dane techniczne:
–
–
–
–
–
–
znamionowa moc cieplna: 7,5 kW dla parametrów A2/W35 i schłodzenia 5 K (wg EN 14511),
pobór mocy elektrycznej: 2 kW,
współczynnik efektywności COP: do 3,7 dla A2/W35 i schłodzenia 5 K (wg EN 14511),
typ sprężarki: Compliant Scroll, czynnik roboczy: R410A,
zasilanie: 400 V,
sterowanie: regulator pogodowy Vitotronic 200 typ WO1C z możliwością sterowania pracą maks. 2
niezależnych obiegów grzewczych i podgrzewu wody użytkowej; sterowanie pracą dodatkowego źródła ciepła,
np. kotłem gazowym lub olejowym albo grzałką elektryczną; sterowanie funkcją chłodzenia aktywnego,
cechy szczególne: pompa ciepła o modulowanej mocy grzewczej złożona z dwóch części – jednostki
wewnętrznej i zewnętrznej (split). Zasilanie 400 V dla urządzeń o mocy grzewczej 7,5 lub 9 kW oraz wersja 230 V
o mocy od 3,0 do 10,6 kW. Optymalne rozwiązanie do ogrzewania zarówno nowych, jak i modernizowanych
budynków z możliwością chłodzenia pomieszczeń. Niskie koszty eksploatacji dzięki wysokiej efektywności
pracy, szczególnie przy obciążeniach częściowych. Dodatkowe oszczędności dzięki energooszczędnej pompie
obiegowej. Posiada znak jakości EPHA. Łatwa i intuicyjna obsługa regulatora z dużym wyświetlaczem,
komunikaty w formie tekstowej i graficznej.
NOWOŚĆ!
VITOCAL 300-G – pompa solanka/woda
dane techniczne:
–
–
–
–
moc cieplna: 10 kW,
moc chłodnicza: 8 kW,
pobór mocy elektrycznej: 2 kW,
współczynnik efektywności COP: 4,8 dla B0/W35 i schłodzenia 5 K (wg EN 14511) i COP 5,0 dla B0/W35
i schłodzenia 10 K,
– temperatura solanki: od –5 do 25°C,
– temperatura wody grzewczej: do 60°C,
– poziom ciśnienia akustycznego: < 41 dB(A),
– typ sprężarki: Compliant Scroll, czynnik roboczy: R410A,
– sterowanie: regulator pogodowy Vitotronic 200 z możliwością sterowania trzema niezależnymi obiegami
grzewczymi i przygotowaniem wody użytkowej; sterowanie dodatkowym źródłem ciepła: kotłem gazowym
lub olejowym albo grzałką elektryczną, sterowanie chłodzeniem naturalnym lub aktywnym, możliwość
łączenia urządzeń w kaskadę – do 5 pomp ciepła,
cechy szczególne: typoszereg wysokoefektywnych pomp ciepła o mocy grzewczej od 5,9 do 42,8 kW i jako
dwustopniowych do 85,6 kW, dla uzyskania większych mocy łączonych w kaskadę. Wysoką efektywność
w trakcie normalnej pracy zapewnia elektroniczny zawór rozprężny oraz system diagnostyczny RCD, który
umożliwia odczytanie parametrów w każdym charakterystycznym punkcie obiegu pompy ciepła i precyzyjną
optymalizację jej pracy. Vitocal 300-G dostępna jest również w wersji z zabudowanymi energooszczędnymi
pompami solanki, obiegu grzewczego i pompą c.w.u., a także w wersji kompaktowej z zabudowanym
zasobnikiem c.w.u. VITOCAL 333-G i 343-G. Posiada znak jakości EPHA. Łatwa i intuicyjna obsługa regulatora
z dużym wyświetlaczem, komunikaty w formie tekstowej i graficznej.
kwiecień 2013
43
ENERGIA
A R T Y K U Ł
S P O N S O R O W A N Y
Michał Zalewski
Kierownik Sekcji Szkoleń KLIMA-THERM
Koszty ogrzewania
domu jednorodzinnego
pompą ciepła powietrze/woda
Wybór źródła ciepła dla domu jednorodzinnego stanowi dla świadomego użytkownika nie lada wyzwanie.
Czasami wręcz trudno się odnaleźć w gąszczu oferowanych rozwiązań, reklam, obiegowych opinii
i rzetelnych ofert.
N
ie istnieje jeden najlepszy system ogrzewania. Z jednej strony zagadnienie techniczne polegające na ogrzewaniu prostego
obiektu, jakim jest dom jednorodzinny, ma co
najmniej kilka rozwiązań, które można uznać
za równorzędne.
Z drugiej strony o ostatecznym wyborze
decydują często indywidualne czynniki, takie
jak: lokalizacja i wielkość działki, wielkość
domu, dostępność mediów, zasobność inwestora, gwarancja, dostępność i niezawodność
serwisu, zaawansowanie techniczne użytkownika i możliwości zarządzania systemem,
zaufanie do oferenta, konsultanta czy doradcy
albo referencje pochodzące od innych użytkowników.
Rok
Miesiąc
październik
2011
Zużycie
energii Liczba
w taryfie kWh
nocnej razem
[kWh]
72
169
Koszt
energii
w taryfie
dziennej
[zł]
68,04
Łączny
Koszt
Koszt
Średnia
Średnia
koszt
energii
energii
temp.
temp.
Średnia temp.
energii w
w taryfie
w taryfie
nocy wg dnia wg wewnętrzna
taryfie G12
G11 komfort odczytów odczytów
[°C]
nocnej
elastycznej
[zł]
[zł]
[°C]
[°C]
[zł]
21,00
89,03
105,91
–0,8
bd
bd
621
445
1066
435,57
129,76
565,33
668,06
–1,0
5,5
19,7
grudzień
676
472
1148
474,15
137,64
611,78
719,45
–0,7
4,6
20,2
20,0
870
735
1605
610,22
214,33
824,54
1005,85
–5,4
–0,5
1039
791
1830
728,75
230,66
959,41
1146,86
–14,4
–5,3
19,0
marzec
555
385
940
389,28
112,27
501,54
589,10
–2,3
8,6
18,9
kwiecień
296
268
564
207,61
78,15
285,76
353,46
0,5
11,7
19,5
47
57
104
32,97
16,62
49,59
65,18
bd
bd
bd
luty
2013
97
Poniżej przedstawiono właśnie taką referencję – przez ok. 16 miesięcy, od października
2011 r. do stycznia 2013 r., użytkownik domu
jednorodzinnego zbierał dane dotyczące poboru energii i temperatur. Porównanie kosztów
paliwa – energii elektrycznej w przypadku
pompy ciepła, nie wskaże idealnego źródła
ciepła, ale może pomóc w podjęciu decyzji.
Proste podsumowanie kosztów energii na
podstawie rachunków nie uwzględnia oczywiście dodatkowych czynników: zwyczajów
domowników, podejmowania działań na rzecz
energooszczędności (świadome wietrzenie pomieszczeń, regulacja temperatury za pomocą
zaworów termostatycznych, nocne obniżenia
temperatur itp.).
Analizowany obiekt to dom jednorodzinny
o powierzchni użytkowej 250 m2 i całkowitej
powierzchni ogrzewanej 290 m2 zlokalizowany
w okolicach Białegostoku. Do ogrzewania
i przygotowania c.w.u. wykorzystano w nim
powietrzną pompę ciepła WATERSTAGE HIGH
POWER o mocy 16 kW (produkcji FUJITSU GENERAL, model WSYK160DA9 WOYK160LAT,
zasilanie trójfazowe, zakres pracy od –20
do 35°C).
System grzewczy pracuje z regulacją pogodową, a instalacja wewnętrzna opiera się głównie na grzejnikach z elementami ogrzewania
podłogowego (łazienki i posadzki ceramiczne).
listopad
styczeń
2012
Zużycie
energii
w taryfie
dziennej
[kWh]
Charakterystyka
analizowanego obiektu
maj
czerwiec
21
33
54
14,73
9,62
24,35
33,84
bd
bd
bd
lipiec–wrzesień
59
171
230
41,38
49,86
91,25
144,14
bd
bd
bd
październik
223
234
457
156,41
68,23
224,65
286,40
2,7
11,2
19,2
listopad
436
340
776
305,81
99,14
404,95
486,32
2,8
6,9
20,2
grudzień
1118
866
1984
784,17
252,53
1036,69
1243,37
–5,5
–1,2
20,1
styczeń
692
546
1238
485,37
159,21
644,58
775,85
–9,9
–0,2
17,6
–
–
–
–
6313,46
7623,81
luty
RAZEM
0
12 165
Cena brutto kWh w poszczególnych taryfach: G11 – 0,6267 zł, G12 dzienna – 0,7014 zł, G12 nocna – 0,2916 zł
Tabela 1. Temperatury zewnętrzne i wewnętrzne, pobór energii elektrycznej i koszty energii dla analizowanego domu jednorodzinnego
44
kwiecień 2013
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Data odczytu
Składnik
Jednostka
19/12/2011
30/03/2012
Typ odczytu
Wskazanie
Paliwo gazowe
m
3
Zużycie
Zużycie średniodobowe
Rzeczywisty
10 242
723
9,90
Paliwo gazowe
m3
Szacunkowy
11 601
1359
13,32
03/04/2012
Paliwo gazowe
m3
Rzeczywisty
11 655
54
13,50
06/06/2012
Paliwo gazowe
m3
Rzeczywisty
11 937
282
4,41
03/08/2012
Paliwo gazowe
m
3
Rzeczywisty
12 060
123
2,12
03/10/2012
Paliwo gazowe
m3
Rzeczywisty
12 203
143
2,34
06/12/2012
Paliwo gazowe
m
3
Rzeczywisty
12 739
536
8,38
31/12/2012
Paliwo gazowe
m
3
Szacunkowy
13 126
387
15,48
Tabela 2. Zużycie gazu w przykładowym budynku ogrzewanym za pomocą kotła kondensacyjnego (źródło: PGNiG)
Na rys. 1 pokazano roczny rozkład temperatur
na podstawie wieloletnich pomiarów ze stacji
pogodowej w Białymstoku.
40
[°C]
30
Koszty ogrzewania
Użytkownik budynku prowadził pomiary temperatur zewnętrznych i wewnętrznych, poboru energii elektrycznej oraz
kosztów energii (tabela 1). Koszty oszacowano dla jednej taryfy i dwóch (w przypadku opcji dwutaryfowej koszt jest niższy
o ok. 20%).
Ciekawie prezentuje się porównanie analizowanego budynku z domem ogrzewanym paliwem gazowym za pomocą kotła kondensacyjnego (tabela 2). Jest to obiekt o powierzchni
ok. 250 m2, również zbudowany w pierwszej
dekadzie XXI w., wyposażony w instalację
grzejnikową z elementami ogrzewania gazowego. W analizowanym okresie koszty ogrzewania paliwem gazowym wyniosły 8055 zł,
a w przypadku pompy ciepła 5600 zł (licznik
dwutaryfowy) i 6700 zł (jednotaryfowy).
Na podstawie powyższych danych stwierdzić można, że zastosowanie pompy ciepła
powietrze/woda jest interesującym rozwiązaniem systemu ogrzewania. Przy wykorzystaniu
20
10
0
M
1
1
2
2
2
3
3
3
4
4 5
5
5
6
6
6
7
7
7
8
8
9
9
9 10 10 10 11 11 11 12 12
–10
–20
Białystok
–30
Rys. 1. Wykres temperaturowy dla stacji pogodowej Białystok
odpowiednich taryf koszty takiego ogrzewania
mogą być bardzo niskie.
Przy szacowaniu kosztów eksploatacji warto
jeszcze wspomnieć o jednym wskaźniku:
wzroście cen paliw. Z analiz własnych autora
wynika, że średni koszt kWh wynosił w 2011 r.
0,59 zł, a w 2012 r. (zgodnie z tabelą 1) ok.
0,67 zł, zatem wzrósł o ok. 8%. W przypadku
gazu w 2011 r. średni koszt wynosił 2,1 zł/m3,
a w 2012 r. 2,3 zł/m3 – wzrost o ok. 9%.
KLIMA-THERM S.A.
04-041 Warszawa, ul. Ostrobramska 101A
tel. 22 517 36 00, faks 22 879 99 07
www.klima-therm.pl
ZAJRZYJ NA
relacje
komentarze
blogi
katalog firm
promocja
artykuły
kwiecień 2013
45
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Zastosowanie
Krzysztof Kamycki
biwalentnych zaworów mieszających
Zawory biwalentne firmy ESBE serii VRB140 można zastosować w każdej instalacji ogrzewczej wyposażonej
w zbiornik akumulacyjny lub dwa źródła ciepła.
S
eria VRB140 obejmuje zawory czterodrogowe ze specjalnym zawieradłem. Kształt
zawieradła zaworów biwalentnych różni się od
standardowych zaworów czterodrogowych,
co pokazano na rys. 1.
Ze względu na różnice konstrukcyjne (inny
kształt zawieradła) zawory czterodrogowe
biwalentne pełnią inne funkcje w instalacji
VRB141
a)
VRB142
b)
Rys. 1. Zawór biwalentny serii VRB140 (a) i standardowy
zawór czterodrogowy serii VRG140 (b)
Rys. 4. Współpraca dwóch źródeł ciepła: VRB140 + 90C lub ARA600
ogrzewczej niż standardowe zawory czterodrogowe (VRG140). Funkcje te opisano na
przykładzie wybranych zastosowań.
Rys. 2. Podnoszenie temperatury powrotu
Podnoszenie
temperatury powrotu
Wykorzystując zawór biwalentny do ładowania zbiornika akumulacyjnego oraz jednocześnie do ochrony temperatury powrotu
(rys. 2), zyskuje się przewagę nad standardowymi rozwiązaniami (zawory trójdrogowe)
w postaci skróconego czasu ładowania zbiornika buforowego.
Regulacja temperatury
w obiegu grzewczym
Rys. 3. Regulacja temperatury zasilania w obiegu
grzewczym: VRB140 + 90C lub ARA600
46
kwiecień 2013
Zastosowanie zaworu biwalentnego
w obiegu grzewczym w instalacji ze zbiornikiem akumulacyjnym (rys. 3) wpływa
korzystnie na układ warstw w zbiorniku, co
przekłada się na bardziej ekonomiczną pracę
układu grzewczego.
Współpraca dwóch źródeł ciepła
Zastosowanie zaworów serii VRB140
w układzie z dwoma źródłami ciepła (rys. 4)
umożliwia wykorzystanie alternatywnego źródła ciepła w zależności od zapotrzebowania.
W tym przypadku uzyskujemy oszczędności
związane z wykorzystaniem tańszej energii.
ESBE Hydronic Systems Sp. z o.o.
61-758 Poznań, ul. Garbary 56
tel. 61 85 10 728, faks 61 85 82 208
e-mail: [email protected], www.esbe.pl
ENERGIA
NIEZBĘDNIK INSTALATORA SŁONECZNYCH SYSTEMÓW GRZEWCZYCH
dr inż. Jerzy Chodura
Sun Engineering
Promieniowanie słoneczne
– podstawowe wiadomości
CZĘŚĆ II
W słonecznych systemach grzewczych wykorzystuje się proces przekształcania promieniowania słonecznego
w ciepło użyteczne. Dla lepszego poznania zasad funkcjonowania kolektorów słonecznych oraz wyjaśnienia
właściwego ich doboru pod względem energetycznym pokrótce przedstawiono podstawowe parametry
promieniowania.
Intensywność promieniowania [W/(m2·mm)]
Długość fali świetlnej promieniowania zależy od temperatury jego źródła. Jednym ze
znanych urządzeń służących do wytwarzania
promieniowania podczerwonego jest gazowy
promiennik podczerwieni – jego metalowe
płytki żarzą się przy temperaturze ok. 850°C.
Innym źródłem promieniowania jest np. lampa
halogenowa w rzutniku multimedialnym, która
może osiągać temperaturę ok. 1700°C.
Szczególnie interesujące są trzy właściwości wymienionych źródeł promieniowania:
1. pomiędzy żarem białym (lampa halogenowa)
a żarem czerwonym (promiennik podczerwieni) leży obszar światła widzialnego, to
jest promieniowania widzialnego,
2. ciała zarówno o niskiej, jak i wysokiej
temperaturze emitują promieniowanie,
3. siła (intensywność) promieniowania rośnie gwałtownie wraz ze wzrostem temperatury.
2000
200
1500
150
1000
100
Słońce, mające ekstremalnie wysoką temperaturę, jest również źródłem promieniowania. Na rys. 1 porównano różne źródła pod
względem długości fal, temperatury i intensywności promieniowania. Zaznaczono krzywe promieniowania słonecznego w obszarze
fotosfery (linia ciągła) oraz na orbicie ziemskiej
(linia przerywana). To porównanie będzie podstawą do zrozumienia takich pojęć, jak efekt
cieplarniany, absorber „normalny” czy „selektywny” w kontekście różnic intensywności
promieniowania dla obszaru promieniowania
widzialnego i podczerwieni.
Na rys. 2 porównano właściwości źródeł
promieniowania, przy czym spektrum promieniowania słonecznego (w skali liniowej)
przedstawiono na orbicie ziemskiej.
We wnętrzu Słońca zachodzą reakcje termojądrowe, w trakcie których w procesie
syntezy jądra wodoru łączą się w jądra helu.
Towarzyszący tym procesom efekt masowy
(masa jądra helu jest mniejsza niż masa
elementów składowych) w postaci uwalniania się energii rzędu 4 milionów ton na
sekundę powoduje ogrzewanie „gazu” we
wnętrzu Słońca do temperatury kilku milionów stopni Celsjusza. Na powierzchni Słońca
(fotosfera) temperatura ta wynosi „jedynie”
5770°C. W tym obszarze energia uwalnia się
w postaci promieniowania, przy czym jego
intensywność sięga 63 MW/m2, dociera ono
również do powierzchni naszej planety i tylko
dzięki olbrzymim odległościom, sięgającym
150 mln km, możliwe jest istnienie życia na
Ziemi (rys. 3). Aby uzmysłowić Czytelnikom
1000 Mio
Intensywność promieniowania [W/(m2·mm)]
Światło a promieniowanie
promieniowanie fotosfery
100 Mio
10 Mio
temperatura promieniowania
1 Mio
1700°C
100 000
850°C
10 000
1000
300°C
100
100°C
30°C
10
1
0,1
1
10
Długość fali [mm]
100
l
mm
Rys. 2. Porównanie spektrum promieniowania [1]
orbita Ziemi
obszar
podczerwieni
63 MW/m2
500
50
zakres
widzialny
0
1
0,1 0,2
0,5 1 2
5 10 20
Długość fali [mm]
50
l
1,36 kW/m2
średnica Ziemi
ok. 13 000 km
(0,07 m)
mm
Rys. 1. Spektrum promieniowania słonecznego
i podczerwonego [1]
średnica Słońca
ok. 1,4 mln km
(7 cm)
promień orbity Ziemi
ok. 150 mln km
(7 m)
Rys. 3. Ziemia na orbicie Słońca, wskaźniki promieniowania [1]
kwiecień 2013
47
ENERGIA
48
kwiecień 2013
ENERGIA
reklama
kwiecień 2013
49
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Kolektory słoneczne
Funkcjonalne rozwiązania i efektywne systemy
Firmę Hewalex wyróżnia blisko 25-letnie doświadczenie w produkcji kolektorów słonecznych i osprzętu instalacji
solarnych oraz specjalizacja w tym segmencie produktów. Bogate doświadczenie zdobywane na rynku krajowym
i zagranicznym pozwoliło firmie opracować rozwiązania zapewniające efektywną i bezpieczną pracę instalacji.
O
ferta firmy Hewalex obejmuje wszystkie
kombinacje materiałów stosowanych do
produkcji absorberów. Pozwala to przy wyborze rodzaju kolektora uwzględnić różne oczekiwania techniczne i cenowe klientów. Poza
standardowymi obecnie na rynku absorberami
aluminiowo-miedzianymi w kolektorach firmy
Hewalex zastosowanie znajdują absorbery
całkowicie miedziane lub aluminiowe.
Technologie łączenia absorberów
– trwałość i efektywność
W produkcji absorberów stosowane są
dwie nowoczesne technologie łączenia: spawanie laserowe (dla absorberów Al-Al i Al-Cu)
oraz zgrzewanie ultradźwiękowe (dla absorberów Cu-Cu). Ich cechą szczególną jest brak
dodatkowego spoiwa. Przekazywanie ciepła
odbywa się przez rodzimy materiał absorbera
bez potrzeby zwiększania powierzchni kontaktu
z rurą. Zapewnia to także pełną wytrzymałość
mechaniczną na obciążenia pojawiające się
pod wpływem zmiennych temperatur pracy.
Czarny chrom i warstwy PVD
Tak zwane pokrycia PVD („niebieskie”) absorberów zdominowały rynek kolektorów słonecznych, jednak należy zaznaczyć, że tradycyjne warstwy z czarnego chromu (stosowane
w kolektorach KS2000 SLP), czyli technologia
znana już od 40 lat, zapewniają najwyższą
potwierdzoną w praktyce i badaniach (IZT,
Berlin 2009) trwałość. Dodatkowo podkreśla
się najwyższą odporność czarnego chromu na
korozję, co wynika z faktu, że grubość warstwy
(ok. 0,011 mm) jest 70-krotnie większa od
standardowej w przypadku warstw „niebieskich”. Stosowanie kolektorów z absorberami
pokrywanymi czarnym chromem zaleca się
przykładowo w strefie nadmorskiej.
Efektywne i wygodne w montażu
zestawy pompowo-sterujące ZPS
W miejsce wcześniej stosowanych grup
dwudrogowych zastosowano własną, dopracowaną konstrukcję zestawów ZPS. Jednodrogowe zestawy ZPS zawierają wszystkie
elementy, które mają w pełni wyposażone
dwudrogowe grupy pompowe, w tym separator powietrza, przepływomierz elektroniczny
(ZPS 18e-01) i sterownik. Dodatkowo oferują
jednak wygodę montażu, gdyż o połowę redukują liczbę połączeń koniecznych do wykonania
dla grup dwudrogowych. Zaawansowany algorytm sterowania pompą obiegową Opti-Flow
(ZPS 18a-01) zwiększa o około 10% w skali
roku uzyski ciepła w instalacji solarnej poprzez
Absorber miedzianoNajwyższy standard techniczny pod względem zastosowanego mate-miedziany (Cu-Cu)
riału. Wykorzystanie miedzi umożliwia wykonanie pokrycia z czarnego
KS2000 TLP, KS2000 SLP chromu o wysokich walorach użytkowych.
Absorber aluminiowo-miedziany (Al-Cu)
KS2000 TLP AC, KS2000
TLP ACR
Standard rynkowy, optymalna proporcja ceny do wydajności. Orurowanie z miedzi pozwala zachować standardowe reguły wykonywania
instalacji.
Absorber aluminiowo-aluminiowy (Al-Al)
KS2000 TLP Am
Najkorzystniejsza na rynku proporcja ceny do wydajności. Technologia
postrzegana jako przyszłość budowy kolektorów słonecznych.
Korzystne jest wykorzystanie do budowy absorbera tylko jednego
materiału. Zastosowanie mają tu odrębne reguły wykonania instalacji solarnej z materiałów neutralnych dla aluminiowego orurowania
absorbera.
Rodzaje absorberów stosowanych w kolektorach słonecznych firmy Hewalex
50
kwiecień 2013
Zestaw pompowo-sterujący ZPS
dostosowywanie pracy pompy obiegowej do
rzeczywistej zdolności oddawania ciepła przez
wężownicę podgrzewacza c.w.u.
Trwałość
potwierdzona w praktyce
Kolektory produkowane przez Hewalex we
wczesnych latach 90. pracują bardzo często do
dnia dzisiejszego. Stanowią także eksponaty
szkoleniowe w siedzibie firmy, zaświadczając
o wysokich standardach jakościowych stosowanych od początku działalności produkcyjnej.
Doświadczenie zebrane na podstawie pracujących w kraju i za granicą instalacji solarnych
pozwala na stałe doskonalenie konstrukcji
urządzeń w myśl zasady „Postęp przez innowacje – doskonałość przez postęp”.
Hewalex Sp. z o.o. Sp.k.
43-502 Czechowice-Dziedzice, ul. Słowackiego 33
tel. 32 214 17 10, infolinia: 801 000 810
e-mail: [email protected], www.hewalex.pl
ENERGIA
Zawory zwrotne
w instalacjach
W centralnym ogrzewaniu czy instalacjach wodociągowych bardzo ważną kwestią jest prawidłowy przepływ,
ustalany już na etapie projektowania. Nieprawidłowo umiejscowiony lub źle dobrany zawór zwrotny może
wywołać wiele problemów w trakcie pracy instalacji. Będą to okresowo pojawiające się stuki lub stałe
nieprawidłowe przepływy, przez które instalacja nie zapewni oczekiwanych efektów.
D
o zilustrowania problemu posłużyć może
opis sytuacji, jaka miała miejsce w instalacji c.o. domu jednorodzinnego. W budynku
jednopiętrowym podpiwniczonym zamontowano wodne ogrzewanie grzejnikowe oraz
instalację ciepłej wody użytkowej zasilaną
z zasobnika pojemnościowego. Źródłem ciepła
był kocioł gazowy z priorytetem przygotowania ciepłej wody. Po uruchomieniu instalacji
okazało się, że przygotowanie c.w.u. przebiega
prawidłowo, ale centralne ogrzewanie nie działa tak, jak powinno, i dostarcza ciepło tylko do
grzejników zamontowanych na parterze.
Ze schematu instalacji (rys. 1) wynikało, że
wszystko wykonane zostało zgodnie z zasadami i instalacja powinna działać prawidłowo.
Dodatkowo przewody zostały odpowiednio
zaizolowane i ciepło nie mogło się wytracać
podczas transportu do grzejników. Oględziny
potwierdziły, że priorytet c.w.u. działał i kocioł
włączał się prawidłowo, gdy zasobnik ciepłej
wody żądał ciepła. Po osiągnięciu zadanej temperatury w zasobniku wyłączała się pompa Pcw,
a uruchamiała pompa Pco. Jednak po krótkiej
chwili kocioł wyłączał się, zanim ciepło dotarło
do grzejników usytuowanych na piętrze, mimo
że pompy były zasilane prawidłowo z układu
sterującego pracą kotła.
Po dokładnej analizie instalacji okazało się,
że przyczyna jest banalna – instalator nie
zamontował przewidzianego w schemacie
zaworu zwrotnego ZZ2. W czasie ładowania
zasobnika ciepłej wody brak tego zaworu
umożliwiał dostarczenie gorącej wody przez
rurociąg powrotny do grzejników na parterze,
gdyż opór przepływu do nich był bliski oporowi
instalacji zasilającej zasobnik c.w.u. Pompa
Pco po rozpoczęciu pracy przetłaczała gorącą
wodę z przewodu powrotnego c.o. do kotła,
który mierzył temperaturę i interpretował ją
jako za gorącą dla obiegu c.o., przez co się
wyłączał. Zamontowanie zaworu zwrotnego
ZZ2 w miejscu przewidzianym w projekcie
przywróciło prawidłową pracę instalacji.
Montaż
Zawory różnicowe stosuje się przy kotłach
na paliwo stałe z obiegiem wody wymuszonym przez pompę – zapobiega on przegrzaniu
kotła (rys. 3). Gdy pompa obiegowa pracuje
normalnie, zawór zwrotny różnicowy pozostaje
zasilanie
ZZ
powrót
kocioł
Rys. 3. Usytuowanie zaworu zwrotnego
w instalacji c.o. [2]
a)
ZR
pompa na zasilaniu
kocioł
Rys. 2. Zawór zapobiegający grawitacyjnej
cyrkulacji zwrotnej [2]
Rys. 1. Schemat instalacji c.o. w domu
jednorodzinnym (opis w tekście)
Rys. JK
Mówiąc „zawór zwrotny”, najczęściej na
myśli mamy klasyczny zawór grzybkowy,
w którym unoszący się grzybek umożliwia
przepływ tylko w jedną stronę. Może to być
też zawór zwrotny klapkowy, gdzie elementem
ruchomym jest klapka opadająca na gniazdo
zaworu, gdy ciśnienie pod nią jest mniejsze niż
nad nią. Produkowane są też zawory o specjalnym działaniu, np. zwrotne różnicowe [3]
nazywane także „zapobiegającymi grawitacyjnej cyrkulacji zwrotnej” (rys. 2) [2].
b)
ZR
pompa na powrocie
kocioł
Rys. 4. Montaż zaworu zwrotnego różnicowego
w obiegach z pompą na zasilaniu (a) lub powrocie
(b) wody grzewczej
Rys. JK
kwiecień 2013
51
W KAŻDYM NUMERZE
ENERGIA
artykuły techniczne
wywiady
aktualności
nowości w technice
Lider
wśród czasopism
branżowych
Pełny artykuł dostępny
odpłatnie
Grupa MEDIUM
Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością S.K.A.
ul. Karczewska 18
04-112 Warszawa
tel. 22 810 21 24
faks 22 810 27 42
www.rynekinstalacyjny.pl
cena
Kupon prenumeraty rocznej
122 zł
prenumerata
ZAMAWIAM
PRENUMERATĘ
RYNKU INSTALACYJNEGO OD NUMERU
NAZWA FIRMY
ULICA I NUMER
KOD POCZTOWY I MIEJSCOWOŚĆ
OSOBA ZAMAWIAJĄCA
RODZAJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
E-MAIL
TELEFON KONTAKTOWY
Informujemy, że składając zamówienie, wyrażacie Państwo zgodę na przetwarzanie wyżej wpisanych danych osobowych w systemie zamówień Grupy MEDIUM
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. w zakresie niezbędnym do realizacji powyższego zamówienia. Zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych
z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami)
przysługuje Państwu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania ich i poprawiania. Upoważniam Grupę MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
S.K.A. do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy. Wysyłka będzie realizowana po dokonaniu wpłaty na konto: Volkswagen Bank Polska S.A.
09 2130 0004 2001 0616 6862 0001
DATA I CZYTELNY PODPIS
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych przez Grupę MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.
oraz inne podmioty współpracujące z Wydawnictwem z siedzibą w Warszawie
przy ul. Karczewskiej 18. Informujemy, że zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami) przysługuje
Pani/Panu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania i poprawiania ich,
a także wniesienia umotywowanego sprzeciwu wobec ich przetwarzania. Podanie
danych ma charakter dobrowolny.
52
kwiecień 2013
czytelny podpis
promocja
.
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Urządzenie
Stefan Dembicki
do wcinki na gorąco
Podłączenie nowych odbiorców do istniejącej sieci, pod ciśnieniem,
może być wykonywane bez przerwy w dostawie ciepła do istniejących
odbiorców, o każdej porze roku za pomocą urządzenia nawiercającego
oraz specjalnych zaworów Naval. W tym wypadku nie ma potrzeby
opróżniania rurociągu magistralnego z kosztownej i pełnej energii
cieplnej wody sieciowej. Technologia ta stosowana jest już od dawna
w różnego typu instalacjach, a firma Naval wprowadziła ją kilkanaście lat
temu do ciepłownictwa i stale udoskonala.
Schemat budowy krótkiego trzpienia zaworu
do wcinki; 4. trzpień zaworu, 5. o-ringi Viton,
9. zaślepka metalowa, 10. obudowa trzpienia,
11. uszczelka zaślepki, 13. pierścień zabezpieczający,
14. stoper zamknięte/otwarte, 15. łożysko oporowe
z teflonu, 16. przekładka
konstrukcja pełnoprzelotowa o bardzo ni-
skim oporze hydraulicznym,
standardowe uszczelnienie trzpienia za
pomocą dwóch o-ringów,
T
echnologia wcinki na gorąco firmy Naval
jest metodą łatwą i bezpieczną, gwarantującą zarazem wysoką jakość i niezawodność przeprowadzenia operacji w trudnych
warunkach wykopu lub w ciasnej komorze
ciepłowniczej. Za pomocą jednego urządzenia
do wcinki Naval nawierca się otwory w zaworach DN 20–200.
Operacja rozpoczyna się od przyspawania
specjalnego zaworu pełnoprzelotowego do
wcinki Naval do pracującego rurociągu ciepłowniczego w miejscu, w którym planowane
jest nowe odgałęzienie. Firma Naval, bazując
na wieloletnich doświadczeniach, zrezygnowała całkowicie ze stosowania w tym miejscu
zaworów o zredukowanym przelocie, które
zbyt mocno zaburzają skręcający pod kątem
90˚ strumień, co prowadziło do niepełnego
wykorzystania projektowej mocy cieplnej
zasilanego węzła ciepłowniczego. Ponieważ
konieczny jest pełny przetop spoiny łączącej
zawór z rurą wypełnioną wodą, operację tę
powinien przeprowadzać bardzo doświadczony
spawacz.
Urządzenie Naval wyposażone jest w przewód elastyczny i zawór umożliwiający sprawdzenie szczelności spoiny za pomocą sprężonego powietrza. Ten sam przewód i zawór służą
do odprowadzenia na zewnątrz pod ciśnieniem
wody sieciowej opiłków powstałych podczas
wycinania dysku w rurociągu. Głowica fre-
zawór zaopatrzony w stoper położeń otwar-
zująca zaopatrzona jest również w magnes,
na którym osadzają się niewypłukane opiłki,
chroniąc w ten sposób uszczelnienie urządzenia. Posuw freza realizowany jest za pomocą
pokrętła, co umożliwia płynne wycinanie
dużych otworów bez zagrożenia uszkodzenia
freza. Wycinać można otwory w rurze o jedną
wielkość (rząd) mniejsze od samej rury. Stosowane są do tego celu standardowe zawory
odcinające pełnoprzelotowe o krótkim trzpieniu, co umożliwia założenie muf nasuwkowych
w celu zapiankowania złącza. Wtopienie zagłębienia/otworu w mufie polietylenowej poprzez
zgrzewanie jej z końcówką obudowy trzpienia
zaworu umożliwia używanie zaworu do wcinki
na gorąco Naval jako zaworu odcinającego
podczas zwykłej eksploatacji odgałęzienia.
Zbędnym staje się więc projektowanie drugiego zaworu odcinającego za zaworem do
wcinki na gorąco Naval.
Poza ogromnymi oszczędnościami uzdatnionej wody sieciowej oraz zawartej w niej energii
cieplnej głównym powodem powszechnego
stosowania tej metody wykonywania nowych
podłączeń w Europie Zachodniej i Skandynawii
jest to, że spełnia ona wymagania ekologiczne,
zgodnie z którymi surowo zabronione jest
spuszczanie wody sieciowej do systemu
burzowego.
Do najważniejszych zalet zaworów Naval
do wcinki na gorąco należą:
te/zamknięte oraz w zewnętrzny sześciokąt
na końcu trzpienia, co umożliwia długowieczną eksploatację zaworu w funkcji
odcinającej,
końcówka trzpienia jest chroniona przed
zanieczyszczeniami i wilgocią za pomocą
wkręcanej stalowej zaślepki z uszczelką.
Firma Naval produkuje również nierdzewne
i parowe zawory do wcinki, przez które wykonuje się otwory za pomocą tego samego
urządzenia, posiadającego niemiecki certyfikat
typu wydany przez TÜV.
Wykonywanie wcinki na gorąco wymaga
zastosowania szczegółowej procedury opracowanej przez Naval Oy, a każdy użytkownik,
który ma z tą technologią do czynienia po
raz pierwszy, jest bezpłatnie szkolony przez
specjalistę firmy. Zawory kulowe Naval wykonywane są zgodnie z europejską dyrektywą
ciśnieniową 97/23/EY.
Naval Oy
82-300 Elbląg, ul. Łokietka 9, tel. 55 232 26 62
tel. kom. 601 994 424, faks 55 232 26 62
www.naval.com.pl
kwiecień 2013
53
ENERGIA
mgr inż. Sławomir Janiszewski
Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu
Kotły komorowe
na paliwa stałe z załadunkiem ręcznym
w świetle nowych uwarunkowań prawnych
Heating boilers for solid fuel with manual stoking in the light of new legal regulations
W większości małych obiektów mieszkalnych wyposażonych w systemy centralnego ogrzewania i przygotowania
ciepłej wody użytkowej stosuje się kotły na paliwa stałe. Podyktowane jest to przede wszystkim cenami paliw
i ich dostępnością. Znaczną część tych urządzeń grzewczych nadal stanowią kotły z ręcznym (okresowym)
zasypem paliwa. Są to małe jednostki grzewcze o mocach od kilku do trzydziestu kilku kW. Swoją popularność
zawdzięczają prostocie konstrukcji, możliwości spalania różnych paliw stałych i ich mieszanek, a także (w wielu
przypadkach) możliwości pracy bez potrzeby zasilania pomocniczego energią elektryczną. Głównym czynnikiem
jest jednak ich stosunkowo niska cena zakupu, dlatego pomimo wielu wad są to nadal najczęściej kupowane
kotły do rozproszonego ogrzewnictwa komunalnego. Czy wkrótce może to ulec zmianie?
N
Rys. 1. Trzy najpopularniejsze typy konstrukcji kotłów komorowych z ręcznym zasypem paliwa
Rys. arch. autora
Streszczenie
W artykule opisano zasady działania kotłów komorowych na paliwa stale, ich parametry
energetyczne i emisyjne. Porównano ich osiągi z wymaganiami normy PN-EN 303-5:2012,
która jest zharmonizowana z Dyrektywą Maszynową (Machinery Directive) 2006/42/EC.
Tylko nieliczne konstrukcje kotłów pozwalają osiągnąć poziom emisji, który według obecnych, znacznie zaostrzonych wymagań plasuje je w najgorszej, 3. klasie, dlatego przyszłość
tych urządzeń jest zagrożona. W wielu państwach UE wprowadzających własne krajowe
kryteria – ostrzejsze niż ogólnounijne, zwłaszcza w kwestii dopuszczalnych poziomów
emisji pyłów, CO i OGC – kotły takie nie będą mogły być eksploatowane.
Abstract
In the article working idea, energetic as well as emission parameters are described.
Article presents comparison of their performance parameters with demands from
directive PN-EN 303-5:2012, which is in harmony with Machinery Directive 2006/42/
EC. Due to the fact that only few constructions of such boilers achieve emission levels,
which according to current much stricter regulations place them in the worst third
class, gives reason to think that future of heating boilers for solid fuel with manual
stoking is threatened. In a number of UE countries – where national directives bring
even stricter regulations compared to general UE law – criteria for acceptable emission
levels of solid particles, CO and OGC will cause that any form of their exploitation
there will not be possible.
54
kwiecień 2013
a rys. 1 pokazane zostały najpopularniejsze typy konstrukcji kotłów komorowych
z ręcznym zasypem paliwa, które przeanalizowano w artykule. Kotły zobrazowane na
rys. 1a i 1b przystosowane są do długotrwałej
pracy z wielokrotnym uzupełnianiem paliwa.
Po rozpaleniu i utworzeniu warstwy żaru
zalegającej na ruszcie użytkownik zasypuje
do komory porcję świeżego paliwa – często
nawet powyżej dolnej krawędzi górnych drzwiczek. Paliwo, wypalając się, zmniejsza swoją
objętość i obsuwa w dół. Popioły i żużle są
okresowo usuwane przez szczeliny między
belkami rusztowymi za pomocą prostego
narzędzia ręcznego lub dźwigniowego układu
odżużlającego. W miarę ubywania zasypanego
pierwotnie paliwa użytkownik dopełnia świeżą
porcją komorę zasypową. Tak eksploatowane
kotły pracują często wiele dni bez potrzeby
ich wygaszania. Paliwami najczęściej stosowanymi w tego typu urządzeniach są węgle
kamienne o różnym uziarnieniu – groszki i orzechy, węgle brunatne o podobnym uziarnieniu,
mieszanki różnych węgli, drewno kawałkowe,
brykiety i mieszanki różnych paliw.
Kocioł pokazany na rys. 1c przystosowany
jest do pracy okresowej. Najczęściej stosowanymi w nim paliwami są miały węglowe,
niekiedy groszki. Po zasypaniu komory paliwem do wysokości dolnej krawędzi drzwiczek
zasypowych użytkownik rozpala na nim ogień.
Gdy powstanie wystarczająca warstwa żaru,
kocioł jest zamykany i pracuje aż do pełnego
wypalenia się paliwa. Po samoczynnym wygaszeniu kotła użytkownik usuwa zalegające
na ruszcie popioły i żużle, aby przygotować
ENERGIA
kwiecień 2013
55
ENERGIA
56
kwiecień 2013
ENERGIA
PROJEKTOWANIE KOTŁOWNI WODNYCH
dr inż. Kazimierz Żarski
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska
Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy
Dobór kotłów
w kotłowniach wodnych małej i średniej mocy
Selection of boilers of small and medium sized water boiler plants
Efektem w przypadku kotła jest moc cieplna – strumień ciepła przekazany do nośnika
ciepła. Efektem doskonałym byłaby całkowita
zamiana energii chemicznej spalania paliwa w
ciepło, bez strat na zewnątrz układu (do otoczenia). Maksymalna (teoretyczna) moc kotła
jest równa strumieniowi energii chemicznej
reakcji spalania:
w przypadku odniesienia do wartości opałowej:
Streszczenie
Artykuł zawiera opis procedur doboru
kotłów w kotłowniach wodnych małej i średniej mocy w odniesieniu do
schematów ideowych prezentowanych
w poprzednich artykułach cyklu.
Abstract
In this article procedures for small
and medium sized boiler plant boilers
selection have been presented. The components have been shown in schematic
diagrams of boiler plants.
P(H i ) = BH i
do skrzynki przyłączeniowej kotła. Palnik kotła
i regulator obiegów kotłowych są zasilane
ze skrzynki przyłączeniowej. Przy większych
kotłach, gdy palnik jest dobierany oddzielnie,
wymagane może być wykonanie osobnego
elektrycznego zasilania palnika.
Pojęcie sprawności kotła, zwłaszcza w kontekście kotłów kondensacyjnych, wymaga
komentarza. Zgodnie z normą [6] producenci
podają sprawność w odniesieniu do ciepła
spalania (Hs [kJ/kg]) i wartości opałowej
paliwa (Hi [kJ/kg]) przy temperaturze obiegu
grzejnego 75/60°C. Ciepło spalania zawiera
składową będącą ciepłem skraplania pary
wodnej zawartej w spalinach przy ochłodzeniu produktów spalania do temperatury
odniesienia.
Sprawnością urządzenia (systemu) w odniesieniu do efektu nazywamy stosunek efektu
(skutku) rzeczywistego do efektu teoretycznego, największego z możliwych [3]:
η=
Ef r
Ef t
lania:
P(H s ) = BH s
(3)
gdzie:
B – strumień masy (objętości) paliwa
[kg/s, (m3/s)].
W przypadku paliw gazowych do wzoru
podstawiany jest strumień objętości gazu
oraz wartość opałowa lub ciepło spalania
w przeliczeniu na jednostkę objętości (m3)
w warunkach odniesienia (np. temperatury
0°C i ciśnienia 1 bar). Wartości obliczone ze
wzorów (2) i (3) są teoretycznie możliwymi
(1)
gdzie:
Efr – efekt rzeczywisty,
Eft – efekt teoretyczny.
Obydwie wielkości muszą być wyrażone
w tych samych jednostkach. Sprawność
odniesiona do nakładu ma inny wzór definicyjny [3]. Urządzenie działające bez strat (ciepła
lub energii) jest doskonałe i ma sprawność 1
(100%). Sprawność nie może być większa
od jedności.
(2)
w przypadku odniesienia do ciepła spa-
Wszystkie
Doboru kotła dokonuje się na podstawie
obliczeń bilansu cieplnego (patrz cz. 1 – RI
12/2012). Przy więcej niż jednym kotle wymaganą moc cieplną dzielimy na poszczególne
jednostki, zaokrąglając wynik w górę. Przy niewielkim niedomiarze mocy (1−3%) możemy
podjąć decyzję o zaokrągleniu w dół. Należy
pamiętać, że kotły o różnej mocy mogą być
stosowane jedynie w kotłowniach z pompami
kotłowymi. Wielkość kotła wybieramy z katalogu producenta. Jest to moc deklarowana
będąca strumieniem ciepła przekazanym do
nośnika ciepła. Nie jest wymagany żaden
współczynnik zwiększający – jak w dawnych
konstrukcjach jednostek kotłowych [1].
Najistotniejsze parametry doboru kotła to
[10, 11]:
moc [kW] – parametr wejściowy,
sprawność (efektywność),
ciśnienie dopuszczalne [bar],
temperatura dopuszczalna [°C],
temperatura spalin przy pełnym obciążeniu [°C],
wymiary geometryczne: szerokość, długość,
wysokość [m] (wraz z palnikiem),
wymiary przewodu spalinowego [m] (niekoniecznie tożsame z wymiarami komina),
wymiary przewodu spalinowo-powietrznego przy kotłach z zamkniętą komorą
spalania [m],
rozmieszczenie króćców przyłączeniowych:
zasilenia, powrotu, zaworu bezpieczeństwa,
wymiary fundamentu [m] (jeżeli jest to
kocioł stojący).
Opory przepływu spalin w kotłach z palnikami nadmuchowymi są pokonywane przez spręż
wentylatora palnika – nie są składową bilansu
ciśnienia przy obliczaniu wymiarów przewodów odprowadzających spaliny. W przypadku
kotłów atmosferycznych ciąg kominowy musi
pokonać opory przepływu spalin przez kocioł. Należy pamiętać o przekazaniu danych
projektantowi instalacji elektrycznej, który
w projekcie powinien doprowadzić zasilanie
artykuły
Rynku
Instalacyjnego
z lat 2008-2012
już dostępne
na
promocja
Dobór kotłów
CZĘŚĆ IV
kwiecień 2013
57
ENERGIA
KATALOG
FIRM
promocja
s. 86
58
kwiecień 2013
ENERGIA
kwiecień 2013
59
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Armaflex Protect
Jarema Chmielarski
dyrektor obsługi technicznej
sprzedaży Armacell Poland
Izolacja termiczna
przepustów instalacyjnych
Armaflex Protect to nowa elastyczna izolacja kauczukowa. Zapewnia odporność ogniową przepustów
instalacyjnych w klasie EI 120 i stanowi skuteczną, szczelną i ciągłą izolację termiczną i antyroszeniową rur
do średnicy 326 mm.
W
odniesieniu do budynków mieszkalnych przyjęta w Polsce metoda klas
odporności pożarowej rozróżnia przeznaczenie
budynku ze względu na przebywanie w nim
osób (tzw. kategoria zagrożenia ludzi ZL) oraz
wysokość budynku. W zależności od tych
dwóch parametrów każdy budynek można
przyporządkować do określonej klasy: A, B, C
i D, zgodnie z odpowiednimi tabelami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury
z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie. Przykładowo:
hotel wysokościowy będzie miał wymagania
zgodne z klasą odporności pożarowej A,
średniowysoki szpital – zgodne z klasą B,
a domek jednorodzinny – z klasą D. Budynki
o dużej powierzchni wymagają dodatkowego
podzielenia na strefy pożarowe oddzielone tzw.
elementami oddzielenia pożarowego.
Izolacja termiczna przepustów instalacyjnych
z zastosowaniem Armafleksu Protect
60
kwiecień 2013
Odnośnie do budynków produkcyjno-magazynowych nie bierze się pod uwagę zagrożenia
ludzi, lecz gęstość obciążenia ogniowego
w MJ/m2, czyli energię cieplną, która może
powstać przy spaleniu materiałów palnych
zgromadzonych w pomieszczeniu, a także
– podobnie jak w przypadku budynków mieszkalnych – wysokość budynku.
Jeżeli strop lub ściana są elementami oddzielenia pożarowego budynku, to wymagania
klasy odporności ogniowej są na ogół wyższe
(z jednym wyjątkiem) – do klasy REI 120.
Wymagania i klasa
odporności ogniowej
– dwa różne zagadnienia
Wymagania odporności ogniowej (np. EI 60)
wyrażone są w klasach opisanych w jednolitej
europejskiej normie klasyfikacji odporności
ogniowej EN 13501-2. Przyjęta w normie
nomenklatura jest prosta: wartość liczbowa
wyraża odporność ogniową liczoną w minutach, natomiast symbole R, E oraz I oznaczają
tzw. charakterystyki skuteczności działania
w założonym czasie odporności ogniowej:
R – nośność ogniową, tzn. wytrzymałość
przegrody bez utraty stabilności konstrukcyjnej,
E – szczelność ogniową przegrody uniemożliwiającą przeniknięcie na drugą stronę
płomieni lub gorących gazów,
I – izolacyjność ogniową przegrody zapewniającą ograniczenie nadmiernego nagrzania
(punktowo nie więcej niż o 180 K) powierzchni po drugiej stronie (nienagrzewanej, chronionej od skutku pożaru).
Klasa odporności ogniowej służy do opisania
proponowanego rozwiązania konstrukcyjnego
ściany, stropu bądź przepustu instalacyjnego i umożliwia dokonanie szybkiej oceny,
czy proponowane rozwiązanie spełnia postawione wymaganie. Zastosowanie jednolitej
klasyfikacji europejskiej ułatwia stosowanie
różnych dostępnych w Europie rozwiązań
bez nadmiernych formalności i konieczności
przeprowadzenia dodatkowych kosztownych
badań ogniowych.
Natomiast postawienie formalnych wymagań odnośnie do klasy odporności ogniowej
przegrody znajdującej się w konkretnym miejscu w budynku lub odnośnie do przepustu
instalacyjnego przechodzącego przez tę przegrodę pozostawione jest do decyzji poszczególnych krajów członkowskich i nie podlega
ujednoliceniu w ramach Unii Europejskiej.
Należy nadmienić, że zawarte w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych
wymagania odnośnie do ścian i sufitów,
a tym samym przepustów instalacyjnych
są wymaganiami minimalnymi, które muszą
zostać zawarte w projekcie, a następnie spełnione w realizacji, aby budynek mógł zostać
odebrany w zakresie technicznym i prawnym.
Inwestor lub projektant mogą jednak postawić
wyższe wymagania wynikające np. z przyjętej
polityki inwestora, zamiaru zapewnienia większego bezpieczeństwa pożarowego, umożliwienia łatwej zmiany użytkowania budynku
w przyszłości bez konieczności znacznych
przeróbek, wymagań ubezpieczyciela itp.
Odporność ogniowa
przepustów instalacyjnych
Nawet bez posiadania specjalnej wiedzy
w zakresie odporności ogniowej łatwo można dojść do wniosku, że otwory wykonane
w ścianie lub stropie w celu przeprowadzenia
przez przegrodę instalacji rurowych stanowią
zawsze potencjalne osłabienie przegrody i mogą punktowo obniżyć jej odporność ogniową
w tym miejscu, nawet jeżeli zostaną całkowicie wypełnione i uszczelnione odpowiednimi
materiałami. Można zadać pytanie, czy wykonanie takich otworów jest dopuszczalne i czy
obowiązują w tym zakresie odpowiednie przepisy budowlane. I rzeczywiście, rozporządzenie
ENERGIA
A R T Y K U Ł
w sprawie warunków technicznych reguluje
również sprawę przepustów instalacyjnych.
Ogólnie, z pewnymi mało istotnymi wyjątkami, przepusty instalacyjne w elementach
budynku powinny mieć taką samą klasę
odporności ogniowej (EI), jaka jest wymagana
dla tych elementów. Tak sformułowana zasada
oznacza, że odporność ogniowa ściany lub
stropu nie może być osłabiona w żadnym
miejscu. Należy tu zaznaczyć, że odnośnie do
samych przepustów wymagana jest szczelność (E) i izolacyjność ogniowa (I), nie jest
natomiast wymagana nośność ogniowa (R),
co jest oczywiste, gdyż przepust jako taki nie
jest elementem konstrukcyjnym budynku.
Właściwości izolacji
Armaflex Protect
Na rynku dostępne są pewne rozwiązania
służące zabezpieczaniu przepustów instalacyjnych, np. specjalne kołnierze, jednakże nie
spełniają one żadnej funkcji izolacyjnej. Jednocześnie standardowa izolacja kauczukowa,
np. AF/Armaflex, potrzebna zwłaszcza na instalacjach chłodniczych i klimatyzacyjnych,
może zapewnić odporność ogniową przepustu
jedynie w ograniczonym zakresie rur o małych
średnicach i tylko na krótki czas.
W tych zastosowaniach sprawdzi się Armaflex Protect. Izolacja ta zachowuje podstawowe parametry termiczne izolacji kauczukowej
i jednocześnie zapewnia wykonanie przepustu
instalacyjnego o odporności ogniowej do EI 120
na rurach stalowych i miedzianych do średnicy
326 mm oraz na rurach plastikowych do średnicy 75 mm w stropach oraz ścianach o konstrukcji sztywnej (murowanych, betonowych)
i konstrukcji podatnej (np. w zabudowie lekkiej
z płyt gipsowo-kartonowych).
Armaflex Protect to izolacja z elastycznej
pianki elastomerycznej na bazie kauczuku
syntetycznego zawierająca specjalne składniki ogniochronne pęczniejące pod wpływem
temperatury. Z uwagi na swoje właściwości
termiczne, wysoki współczynnik oporu na dyfuzję pary wodnej oraz doskonałe i szczelne
połączenia klejone z innymi izolacjami kauczukowymi z grupy Armaflex nadaje się do stosowania na rurowych instalacjach chłodniczych
i klimatyzacyjnych o temperaturze czynnika
do –50°C. Pozostałe obszary zastosowania to
instalacje wodne i grzewcze o temperaturze
czynnika do 85°C.
Instalacje rurowe mogą również obejmować
dodatkowe kable elektryczne prowadzone
wzdłuż rur lub na powierzchni izolacji. Specjalne składniki ogniochronne wchodzące
w zakres receptury wyrobu Armaflex Protect powodują, że pod wpływem wzrostu
temperatury w wyniku pożaru izolacja lekko
pęcznieje, dzięki czemu nawet po upływie
120 min pozostaje stabilna na rurze w obszarze
przepustu oraz doszczelnia otwór przepustu
przez cały ten czas.
Badanie odporności ogniowej
Armaflex Protect
Właściwości izolacji Armaflex Protect zgodnie z procedurą musiały zostać potwierdzone
w testach odporności ogniowej podczas badania w skali 1:1 według normy EN 1366-3.
Polega ono na zabudowaniu specjalnie zaprojektowanego pieca ścianą i stropem z wywierconymi otworami (łącznie wykonano ponad
50 otworów), przez które przechodzą rury
stalowe, miedziane i plastikowe o różnych
średnicach zaizolowane Armafleksem Protect
i odpowiednio uszczelnione w przepustach.
Następnie w piecu symulowany jest pożar
w taki sposób, aby wzrost temperatury do
ponad 1000°C w przeciągu 120 min przebiegał według ściśle określonej normatywnej
funkcji logarytmicznej. Zadaną odporność
ogniową uznaje się za uzyskaną, jeżeli tampony bawełniane przykładane do powierzchni
nienagrzewanej nie ulegną zapaleniu w czasie 30 s (szczelność ogniowa E) oraz jeżeli
temperatura tej powierzchni nie nagrzeje się
punktowo o więcej niż 180 K powyżej temperatury początkowej (izolacyjność ogniowa I),
przy czym niespełnienie wymagań szczelności
ogniowej automatycznie wyklucza izolacyjność ogniową.
Badania odporności ogniowej są bardzo
szczegółowe, dokładne i obszernie udokumentowane. Raport z badania liczy 185 stron
zawierających również dokumentację fotograficzną.
Europejska Aprobata Techniczna
Oczywiście sam raport z badania nie wystarcza. Dokumentem formalnym opracowanym
na podstawie wyników badań jest Europejska
Aprobata Techniczna nr ETA-11/0454, wystawiona w oparciu o Wytyczne do Europejskiej
Aprobaty Technicznej nr 26 „Wyroby do zatrzymywania ognia i uszczelniania ognia” Część 2
„Uszczelnienia przejść instalacji”, opracowane
przez EOTA – Europejską Organizację Zatwierdzeń Technicznych. Europejska Aprobata
Techniczna spełnia dwa bardzo ważne zadania: prezentuje i objaśnia wyrób w sposób
wyczerpujący i zrozumiały dla użytkownika
aprobaty, czyli projektanta i instalatora, oraz
stanowi formalny dokument odniesienia, czyli
zharmonizowaną specyfikację techniczną wyrobu budowlanego. Na podstawie Europejskiej
Aprobaty Technicznej jednostka notyfikowana
dokonuje oceny zgodności wyrobu i wystawia
certyfikat zgodności, producent natomiast
wystawia odpowiednią deklarację zgodności
i umieszcza znak CE na etykiecie wyrobu
wraz ze wszystkimi niezbędnymi informacjami
towarzyszącymi.
Instrukcja montażu
Oprócz wymienionych dokumentów formalnych Armacell przygotował dla instalatorów
specjalną instrukcję montażu omawiającą nie
tylko sam sposób klejenia izolacji Armaflex
Protect, ale podającą także niezbędne minimalne długości otulin, wielkości szczelin oraz
inne wymagane warunki montażu.
Prawidłowe zamontowanie izolacji Armaflex Protect oraz właściwe uszczelnienie
przepustu jest konieczne w celu zapewnienia
rzeczywistej odporności ogniowej przegrody, a także w celu bezproblemowego przeprowadzenia odbiorów przeciwpożarowych
budynku.
Do uszczelnienia przepustów Armacell oferuje specjalną zaprawę (pastę) Armaprotect
1000, gotową do użycia, o najwyższej klasie
reakcji na ogień A1. Pasta Armaprotect 1000
jest bardzo wygodna w zastosowaniu i, z uwagi na swoją wysoką klasę ogniową, może być
stosowana również z innymi wyrobami biernej
ochrony pożarowej.
Należy nadmienić, że instrukcja montażu
izolacji Armaflex Protect została skonsultowana z jednostką upoważnioną, która wystawiła
Europejską Aprobatę Techniczną: Austriackim
Instytutem Techniki Budowlanej w Wiedniu.
Armacell Poland Sp. z o.o.
55-300 Środa Śląska, ul. Targowa 2
tel. 71 317 50 25, faks 71 317 51 15
www.armacell.pl
kwiecień 2013
61
Bariery dla
powietrza
Dobór
do budo
Sprzęgła
hydrauliczne
Opinie
Grzejniki higieniczne
Sposoby
zmniejszan
strat wody
o
k
l
y
T na:
Przewody
stalowe
dostępne wszystkie artykuły
„Rynku Instalacyjnego” z lat 2008-2012
Aktualnoś
Met
wym
prze
do p
wody
we
komunaln
rusztowyc
Wentylatory
POWIETRZE
dr inż. Anna Charkowska
Filtry powietrza
Wydział Inżynierii Środowiska
Politechniki Warszawskiej
w wentylacji i klimatyzacji
Definicje i klasyfikacja
Air filters in ventilation and air-conditioning. Definition and classification
W celu zapewnienia odpowiedniej czystości powietrza nawiewanego do pomieszczeń za pomocą systemów
wentylacji mechanicznej oraz klimatyzacji szczególną uwagę, zwłaszcza w dużych aglomeracjach lub obszarach
uprzemysłowionych, należy zwrócić na jego oczyszczenie przed dopływem do pomieszczenia.
astosowanie pojedynczego filtru lub układu
filtrów powietrza o określonej skuteczności
filtracji zapewni nie tylko obniżenie stężenia
zanieczyszczeń w powietrzu dopływającym
do pomieszczeń ze względu na zdrowie i samopoczucie użytkowników pomieszczeń albo
wymagania technologiczne, ale też ochroni
urządzenia w centrali i w sieci przewodów oraz
w samych przewodach wentylacyjnych przed
nadmiernym obłożeniem pyłem, co przedłuży
ich czas pracy i poprawi efektywność działania. Filtr powietrza powinien się cechować jak
najlepszymi parametrami pracy: wymaganą
skutecznością zatrzymywania zanieczyszczeń
przy możliwie najniższym oporze przepływu
powietrza. Metody badania i klasyfikacji filtrów
powietrza oparte na ich skuteczności zamieszczone są w polskich normach.
Definicje
W normie zawierającej terminy stosowane
w technice wentylacyjnej i klimatyzacyjnej
[9] filtracja definiowana jest jako usuwanie
cząsteczek z cieczy lub gazu, a filtr powietrza
to urządzenie do usuwania cząstek z cieczy
lub gazu. Rozszerzoną definicję można znaleźć
w innych publikacjach. Przez filtrację rozumie
się zjawisko lub zespół zjawisk fizycznych,
pod wpływem których cząstki aerozolowe są
wydzielane ze strumienia powietrza (gazów),
w którym są zawieszone, gdy przepływając,
znajduje się on w pobliżu powierzchni kolektorów (elementów filtracyjnych, np. włókien).
i rozkładu cząstek przed włóknem. Do podstawowych mechanizmów filtracyjnych należą:
dyfuzja molekularna,
bezpośrednie zaczepienie,
osadzanie bezwładnościowe,
blokada (intercepcja),
zjawiska elektrostatyczne.
Streszczenie
W artykule przedstawiono podstawowe
informacje dotyczące opisu pracy filtrów
powietrza za pomocą wskaźników filtracyjnych, stosowane nazewnictwo oraz
klasyfikację, odnosząc się głównie do
przeciwpyłowych i wysokoskutecznych
filtrów włókninowych.
Abstract
The article presents basic information
concerning operation of air filters on the
basis of filtration rates, the nomenclature and classification, referring mainly
to dust filters and highly efficient nonwoven filters.
100
skuteczność
całkowita
dyfuzja molekularna
60
sedymentacja
40
blokada
Mechanizmy filtracyjne
Zjawiska fizyczne, których wystąpienie
prowadzi do zatrzymania cząstek w filtrze lub
na jego powierzchni, zwane są mechanizmami
filtracyjnymi. Mechanizm oddzielenia cząstki
z powietrza w warstwie filtracyjnej przez
pojedyncze włókno zależy m.in. od: średnicy
włókna, średnicy cząstek, prędkości przepływu
W miarę zmniejszania się średnic cząstek
pyłu i ich masy w kierunku wielkości cząsteczek gazu w coraz większym stopniu podlegają
one prawom rządzącym kinetyką gazów. W takich warunkach cząstki pyłu zatrzymywane
są w wyniku dyfuzji molekularnej na skutek
zderzenia cząsteczek gazu poruszających się
ruchami Browna z ziarnami pyłu, co powoduje,
że najmniejsze ziarna pyłu są wytrącane ze
strumienia gazu w kierunku powierzchni osadczej (włókna materiału filtracyjnego) [7].
Bezpośrednie zaczepienie (przechwycenie)
występuje wtedy, gdy cząsteczka poruszająca
się wzdłuż linii przepływu gazu wokół włókna
wchodzi w kontakt z włóknem w odległości
mniejszej od promienia cząsteczki i weń
uderza [20].
Osadzanie bezwładnościowe pojawia się,
gdy duże cząsteczki niemogące się poruszać wzdłuż linii przepływu i znajdujące się
wewnątrz pewnego krytycznego przedziału
odległości od osi włókien osiadają na nich pod
wpływem siły ciężkości.
80
Sprawność [%]
Z
osadzanie
bezwładnościowe
20
0
0,01
0,02
0,05
0,1
0,2
0,5
1
2
Wymiary cząstek [mikrometry]
Rys 1. Skuteczność zatrzymania cząstek przez filtry powietrza związana z występowaniem mechanizmów
filtracyjnych [3]
kwiecień 2013
63
POWIETRZE
64
kwiecień 2013
POWIETRZE
reklama
kwiecień 2013
65
POWIETRZE
66
kwiecień 2013
POWIETRZE
Ochrona
Dike Błocka
Rosenberg Klima Polska
przed hałasem
Obliczenia akustyczne przy doborze wentylatorów
Przyjęcie do obliczeń akustycznych wentylatorów niepoprawnych wartości skutkować może m.in. narażeniem
zdrowia psychicznego i fizycznego osób przebywających w budynkach.
Definicja hałasu
Hałas w języku potocznym rozumiany jest
jako dźwięki niepożądane, nieprzyjemne, przeszkadzające, oddziałujące na organ słuchu
i inne zmysły oraz elementy organizmu człowieka, które w danej sytuacji u danej osoby
mogą powodować lub powodują dyskomfort
psychofizyczny.
Hałas o niedużym nasileniu postrzegany
jest jako zjawisko subiektywne, zależne od
pory dnia, stanu psychicznego czy fizycznego.
Według ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r.
Prawo ochrony środowiska, hałas stanowią
dźwięki o częstotliwości od 16 Hz do 16 kHz.
Mowa tu oczywiście o hałasie słyszalnym,
z pominięciem infra- i ultradźwięków. Norma
P
PN-ISO 7196:2002 koryguje tę informację,
podając 20 Hz jako dolną wartość hałasu
słyszalnego. Za górną granicę uznaje się
często 20 kHz.
Źródła hałasu
i klimat akustyczny
Hałas jako czynnik szkodliwy nigdy jeszcze
nie był tak powszechny i wszechobecny jak
teraz. Jest on, poza nielicznymi wyjątkami,
produktem ubocznym postępu technologicznego i cywilizacyjnego.
Stan środowiska pod względem zanieczyszczenia hałasem określa się za pomocą zespołu
wskaźników tzw. klimatu akustycznego, rozumianego jako wynik różnych grup hałasów: ko-
ROFESJONALIŚCI
OD DOBREGO
KLIMATU
munikacyjnych (drogowych, kolejowych, lotniczych, wodnych), przemysłowych i innych.
Jakość klimatu akustycznego środowiska
określana jest najczęściej za pomocą wskaźnika tzw. poziomu ekwiwalentnego dźwięku
mierzonego w decybelach (dB), stanowiącego
w przybliżeniu uśrednienie poziomu dźwięku
w danym okresie czasowym. Na podstawie
badań w Polsce w odniesieniu do hałasów drogowych w miastach stwierdzono, że poziomy
ekwiwalentne tych hałasów wynoszą:
w miastach dużych 65–75 dB,
w miastach średnich 63–73 dB,
w miastach małych 62–71 dB,
na terenach wiejskich i osiedlowych
45–62 dB.
FABRYKA URZĄDZEŃ
WENTYLACYJNO-KLIMATYZACYJNYCH
KONWEKTOR SP. Z O.O.
87-600 LIPNO, UL. WOJSKA POLSKIEGO 6
TEL. 54 287 22 34, 54 287 25 04
FAKS 54 287 24 97
E-MAIL: [email protected]
TORUŃ
LIPNO
WŁOCŁAWEK
PŁOCK
reklama
WARSZAWA
kwiecień 2013
67
POWIETRZE
68
kwiecień 2013
POWIETRZE
*40
,3
"$FS U J ÙDBU J
P
2VBMJU¼UTNBOBHFNFOU
O
%&
8JSTJOE[FSUJÙ[JFSU
[F
S U J Ù[ J FSU
3FHFMN¼·JHFGSFJXJMMJHF
ĆFSXBDIVOHOBDI*40
kwiecień 2013
69
POWIETRZE
70
kwiecień 2013
POWIETRZE
kwiecień 2013
71
ul. Annopol 4A, 03-236 Warszawa, tel. +48 22 675 78 19, +48 22 676 95 87, e-mail: [email protected], www.ebmpapst.pl
POWIETRZE
prof. dr hab. inż. Sergey Anisimov, mgr inż. Demis Pandelidis
Wpływ rodzaju
wymiennika wyparnego na efektywność
solarnych systemów klimatyzacyjnych
Impact of evaporative air cooler type on solar air conditioning systems efficiency
W poprzednich artykułach (RI 12/2012 i 3/2013) zaprezentowano solarne systemy klimatyzacyjne [1]
współpracujące z gruntowym wymiennikiem ciepła [2], które mogą znaleźć zastosowanie w układach
wymagających precyzyjnej obróbki powietrza, szczególnie w zakresie uzyskiwania niskich temperatur i bardzo
niskiej wilgotności względnej powietrza nawiewanego. W niniejszej publikacji bardziej szczegółowo porównano
pośrednie rekuperatory stosowane w solarnych układach klimatyzacyjnych.
B
adania symulacyjne wykazały wpływ
przeważającego rodzaju zysków ciepła
występujących w pomieszczeniu (zyski ciepła
jawnego lub ciepła utajonego) na efektywność
pracy wymiennika krzyżowego pracującego
w układzie nawiewno-wywiewnym. Charakterystyka cieplna klimatyzowanego pomieszczenia nie wpłynęła na wymiennik regeneracyjny,
który pracował w układzie nawiewnym. Na
rys. 1 przedstawiono poprzednio analizowane
systemy: układ z krzyżowym wymiennikiem
wyparnym pracującym w schemacie nawiewno-wywiewnym (rys. 1a, 1b) oraz układ
z regeneracyjnym wymiennikiem wyparnym
(rys. 1c, 1d). Dla każdego z zaprezentowanych
układów przeanalizowano dwa rodzaje ułożenia wymiennika gruntowego: meandrowy
i Tichelmanna [2] – w niniejszym artykule
sposób ułożenia wymiennika gruntowego nie
będzie analizowany i wszystkie symulacje
przeprowadzono dla gruntowego rekuperatora
w schemacie Tichelmanna z sześcioma przewodami powietrznymi (rys. 1i). Uproszczenie
to przyjęto, mając na uwadze fakt, że porównanie krzyżowej i regeneracyjnej jednostki
wyparnej dotyczy indywidualnych charakterystyk termodynamicznych urządzeń, które
będą działać w sposób zbliżony w każdym
typie systemu solarnego. Symulacje przeprowadzone w programie Awadukt Thermo
[3] wykazały, że rodzaj gleby, w której ułożony jest gruntowy wymiennik ciepła (GWC),
w identyczny sposób wpływa na skuteczność
pracy jednostek w schemacie meandrowym
i Tichelmanna.
Na rys. 1e–h przedstawiono rozwiązania
konstrukcyjne krzyżowych i regeneracyjnych
pośrednich wyparnych wymienników cie-
72
kwiecień 2013
pła. Rekuperatory można podzielić na dwa
zasadnicze rodzaje: wypełnione materiałem
porowatym, gdzie ciecz rozprowadzana jest siłami kapilarnymi (rys. 1e, 1f), oraz konstrukcje
z dyszami i układem pompowym (rys. 1g, 1h).
Zastosowanie materiału porowatego zmniejsza koszty eksploatacyjne i redukuje straty
ciśnienia powodowane przez dysze, jednak
technologia ta jest droższa. Zaletą jednostek
z systemem pompowym jest z kolei łatwa
zmiana trybu eksploatacji lato/zima. Zgodnie
z założeniami przyjętymi w RI 12/2012 w ramach uproszczenia zagadnienia analizie poddane zostaną pośrednie wymienniki wyparne
wypełnione materiałem porowatym.
Pozostałe założenia i uproszczenia, które
zostały przyjęte do symulacji:
analiza prowadzona jest dla warunków
klimatycznych Wrocławia,
powietrze w rotorze sorpcyjnym osuszane
jest o stałą wartość,
temperatura powietrza wywiewanego równa jest temperaturze w pomieszczeniach,
przeanalizowano dwa typy pomieszczeń
– o dominujących zyskach ciepła jawnego oraz o dominujących zyskach wilgoci.
Obrazowane jest to poprzez współczynniki
kierunkowe przemian powietrza w pomieszczeniu (ξ):
– ξ = 20 000 kJ/kg,
– ξ = 5000 kJ/kg,
temperatura w pomieszczeniach utrzymywana jest na poziomie 25°C,
zmiany sprawności regeneracji rotora sorpcyjnego dla różnych parametrów powietrza
wywiewanego nie są brane pod uwagę,
analiza prowadzona jest dla przepływu
powietrza V = 1000 m3/h.
Wyniki obliczeń
W pośrednim regeneracyjnym wymienniku
wyparnym przyjęto zmienny stosunek strumieni
_ _powietrza pomocniczego do głównego
(W2/W1 = 0,25 – 0,85). Dla jednostki krzyżowej w układzie nawiewno-wywiewnym
_ _
stosunek przepływów W2/W1 wynosi zawsze 1
(strumień nawiewany jest równy strumieniowi
Streszczenie
W artykule przedstawiono możliwość
współpracy gruntowych wymienników
ciepła z systemami solarnymi opartymi
na pośrednich wymiennikach wyparnych.
Analizie porównawczej poddano pośrednie wymienniki wyparne o krzyżowym
i regeneracyjnym schemacie przepływu
powietrza. Dokonano także wstępnej
analizy wpływu rodzaju gleby, w której
ułożony jest wymiennik gruntowy, na
efektywność systemu. Wyniki pozwalają
na wstępne oszacowanie możliwości
zastosowania prezentowanych rozwiązań
w praktyce.
Abstract
This paper presents the cooperation
opportunity for ground heat exchangers
to work with solar systems based on
indirect evaporative heat exchangers.
Numerical study was obtained to find
out the influence of conditioned space
thermal loads characteristics on considered systems cooling efficiency. The paper
also contains the analysis of ground heat
exchangers positioning pattern on solar
systems effectiveness. The presented
results allow a preliminary assessment
of the applicability of the considered
solutions in the Polish climate.
POWIETRZE
kwiecień 2013
73
POWIETRZE
74
kwiecień 2013
POWIETRZE
Pełny artykuł dostępny
odpłatnie
po zamówieniu
prenumeraty
papierowej lub
elektronicznej
EFEKTYWNOŚĆ
ENERGETYCZNA
reklama
prenumerata
kwiecień 2013
75
POWIETRZE
76
kwiecień 2013
WODA
Uzdatnianie wody
w instalacji domowej
Filtr
mechaniczny samoczyszczący
Fot. Secura
Dobór urządzeń uzdatniających wodę w domu należy zacząć od jej analizy. To niewielki
koszt, a daje konkretną wiedzę o barwie, mętności, zapachu, odczynie, twardości, ilości
azotanów, amoniaku, manganu i żelaza. Kolejnym krokiem powinno być oszacowanie
zużycia wody oraz jej przepływu godzinnego i dobowego.
D
o obróbki wody w instalacjach domowych
stosuje się mechaniczne filtry wstępne,
odżelaziacze i odmanganiacze, zmiękczacze,
filtry węglowe, lampy UV i systemy odwróconej osmozy. Dobór tych urządzeń zależy od
składu wody i jej przepływów, ale istnieją też
stałe zasady ich montażu.
Filtracja mechaniczna to pierwszy stopień,
jej zadaniem jest usunięcie z wody zanieczyszczeń stałych (m.in. piasku, mułu, włókien
z uszczelnień, kawałków rdzy lub osadów).
Odciąża to inne urządzenia do uzdatniania
i przedłuża ich żywotność oraz chroni armaturę
i instalacje przed zamuleniem i uszkodzeniami
mechanicznymi. Filtry te należy okresowo
czyścić, można też zastosować samoczyszczące. Te drugie nie wymagają wymiany
wkładów, ale mogą mieć różną konstrukcję,
która wpływa na ich trwałość i skuteczność.
Dobrze sprawdzają się filtry ze szczotkami
i czyszczone silnym strumieniem wody. Aby
uzyskać dużą czystość wody i wychwytywać
bardzo małe zanieczyszczenia (np. mniejsze niż
80 μm), należy zastosować filtry z wkładami
wymiennymi, np. z materiałem filtracyjnym
z polipropylenu. Wkłady te mają różną jakość
i przepustowość, warto zatem starannie je
wybierać, kierując się renomą producenta.
Do wody ujmowanej z własnych ujęć zalecane są filtry mechaniczne montowane za
wyjściem z hydrofora. Dobiera się je w zależności od ilości zawiesin. W wielu przypadkach
wystarczą filtry przeznaczone do wody wodociągowej, ale w przypadku wody z dużą ilością
zawiesin i zażelazionej lepiej zastosować filtry
żwirowe. One także wymagają okresowego
płukania – ręcznego lub automatycznego.
W wielu ujęciach indywidualnych konieczne
jest odżelazianie wody. Związki żelaza wpływają na smak i zabarwienie wody, powodują
osady, korozję bakteryjną i zatykanie przewodów i urządzeń. Pozbycie się żelaza wymaga napowietrzenia wody – po zetknięciu się z tlenem
związki te stają się nierozpuszczalne i wytrącają
się, wówczas można je wychwycić na złożach
kwarcowych i usunąć. Do natleniania stosuje
78
kwiecień 2013
się m.in. dysze rozpylające wodę w hydroforze,
a na wyjściu wody ze zbiornika odżelaziacze,
których korpus wykonany jest z tworzyw, np.
zbrojonych żywic epoksydowych, a we wnętrzu
znajduje się złoże kwarcowe. Odżelaziacze mogą
być płukane ręcznie lub automatycznie. Pracują
one w następujących po sobie cyklach: filtracji
współprądowej, płukania przeciwprądowego
i układania złoża.
Do doboru odżelaziacza potrzebne są wyniki badania fizykochemicznego oraz poziomu
zużycia wody, informacja, jak ujmowana jest
woda (rodzaj studni), w jakiej ilości godzinowej
i dobowej oraz do czego jest przeznaczona (do
spożycia, nawadniania, hodowli zwierząt itp.)
Optymalny wybór powinien uwzględniać również rodzaj zastosowanej pompy, czy zbiornik
hydroforu jest membranowy, czy tradycyjny,
jak i z czego wykonana jest instalacja (średnica
i materiał), jakie są możliwości odprowadzania
popłuczyn do kanalizacji i czy dostępne jest
zasilanie elektryczne dla urządzeń automatycznych.
Proces odmanganiania powinien zostać
poprzedzony odżelazianiem. Urządzenia stosowane do tego celu zbudowane są tak samo
jak odżelaziacze, lecz do wychwytywania
związków manganu stosuje się złoże katalityczne. Gdy ilość żelaza w wodzie nie jest
zbyt wysoka (do 1,3 mg/dm3), żelazo i mangan
można skutecznie usuwać za pomocą filtrów
wielowarstwowych.
W wodzie znajdują się też związki wapnia
i magnezu. Korzystnie wpływają one na smak
wody, ale gdy jest ich zbyt dużo, powodują m.in. wytrącanie się osadów, zarówno
w instalacjach wodociągowych, jak i z ciepłą
wodą. Zmiękczanie wody prowadzi się za
pomocą procesu wymiany jonowej, który
zatrzymuje jony metali wielowartościowych,
a na ich miejsce wchodzą jony sodowe. Złoże
to regenerowane jest za pomocą roztworu soli
kuchennej. Dla instalacji domowych stosuje
się aparaty kompaktowe zintegrowane ze
zbiornikiem solanki, a dobór zależy od twardości wody i jej zużycia.
Coraz częściej
trzeba też z wody usuwać azotany, zwłaszcza
z ujęć na terenach intensywnych upraw
rolniczych oraz
w dzielnicach
skażonych
wyciekającymi szambami.
Związki azotu
mogą powodoZmiękczacz i odżelaziacz
Fot. Secura
wać choroby
niedokrwienne i nowotworowe. Azotany,
azotyny i siarczany usuwa się z wody za
pomocą urządzeń zbudowanych tak jak zmiękczacze, ale wypełnionych anionitem – złożem
jonowymiennym, także regenerowanym roztworem soli kuchennej. Montuje się je po
odżelaziaczach i odmanganiaczach.
Odwrócona osmoza polega na przepuszczaniu wody wstępnie uzdatnionej przez
membrany o tak niewielkich otworach, że
przenika przez nie tylko woda, a cząsteczki
soli, zanieczyszczenia, bakterie, koloidy itp.
zostają na membranie i odprowadzane są
do kanalizacji. Jeśli taka woda służyć ma do
spożycia, powinna być mineralizowana.
Dezynfekcja promieniami ultrafioletowymi
pozwala na niszczenie organizmów żywych: wirusów, bakterii oraz pasożytów. Proces ten nie
zmienia składu, smaku i zapachu wody, a stosuje się go na ostatnim etapie uzdatniania. Tak
samo filtrowanie w filtrze węglowym powinno
być ostatnim etapem uzdatniania wody i to
tylko tej do spożycia, dlatego montuje się je na
wylewce. Filtr węglowy pochłania chlor i jego
pochodne, substancje organiczne, humusowe
oraz fenole, pestycydy, metale ciężkie i inne
zanieczyszczenia chemiczne, a tym samym
poprawia smak, zapach i barwę wody. Filtry
te należy wymieniać lub regenerować.
Oprac. red. na podstawie materiałów firm:
BWT, Honeywell, Infracor i Secura
WODA
A R T Y K U Ł
Przepompownie
do ścieków
Anna
Stochaj
szarych i czarnych
Przepompownie stosuje się wtedy, gdy napływające ścieki (z toalet,
pralek, pryszniców) nie mogą zostać odprowadzone grawitacyjnie,
ponieważ kanał leży powyżej tzw. poziomu zalewania. Przewód tłoczny,
przez który transportowane są ścieki, musi zostać poprowadzony powyżej
tego poziomu zgodnie z normą PN-EN 12056-4.
Przepompownie do ścieków bez
fekaliów (tzw. ścieków szarych)
Pod tym pojęciem kryją się ścieki z gospodarstw domowych pochodzące z pralek, pryszniców i wanien. Ponieważ z reguły nie zawierają
one elementów stałych, do ich odprowadzania
można zwykle użyć przepompowni do wody
brudnej Aqualift S lub Minilift.
Przepompownie Minilift mają zabudowany
włącznik pływakowy do sterowania pompą.
W celu ułatwienia wyjmowania pompy urządzenie wyposażono w mocowanie obsługiwane tylko jedną ręką. Przepompownie te można
stosować w przypadku dostępnych w handlu
pralek domowych. Maksymalna temperatura
ścieków może przez dłuższy czas wynosić
50°C, a krótkotrwale 75°C.
Minilift dostępny jest w wersji wolnostojącej oraz do zabudowy w powierzchni
podłogi. Do przepompowni wolnostojącej
można podłączyć w późniejszym terminie
dodatkowe dopływy, np. z umywalek, wanien
itp. Dzięki zastosowaniu pokrywy zapachoi wodoszczelnej zbiornik z tworzywa sztucznego może zostać ustawiony w dowolnym
miejscu. Wentylowanie urządzenia odbywa się
poprzez filtr z węglem aktywnym w pokrywie.
W ten sposób zapobiega się rozprzestrzenianiu
nieprzyjemnych zapachów w pomieszczeniu,
w którym ustawiono urządzenie.
Przepompownia Minilift do instalacji podpodłogowej składa się z korpusu oraz pokrywy
z rusztem szczelinowym. Zbiornik można
zabetonować bezpośrednio podczas wykonywania stanu surowego lub później włożyć
w zagłębienie i podłączyć. Dzięki zastosowaniu
seryjnej kratki wlotowej przepompownia jest
wentylowana automatycznie. Za pomocą
dodatkowej nasady KESSEL (dostępnej jako
osprzęt) można uzyskać dowolną głębokość
zabudowy. Należy jednak pamiętać, że zabudowa na głębokości większej niż 800 mm
może stwarzać problemy przy konserwacji
i montażu pompy.
Przykład zabudowy przepompowni Aqualift F w studzience LW 800
80
kwiecień 2013
Aqualift F Compact
Przepompownie
do ścieków zawierających
fekalia (tzw. ścieków czarnych)
Do odprowadzenia wody z toalet i pisuarów należy zastosować urządzenia przeznaczone do ścieków zawierających fekalia – odpowiednie będą przepompownie
Aqualift F do zabudowy wewnątrz lub na
zewnątrz budynków.
Przykładem przepompowni do zabudowy
wewnątrz budynku jest Aqualift F Compact,
która umożliwia odprowadzanie ścieków
z całego budynku i skonstruowana została
specjalnie do zabudowy w betonie wodoszczelnym. Dostępna jest w dwóch wersjach:
do zabudowy w podłodze i do swobodnego
ustawienia. Wersję podpodłogową wyposażono w pokrywę do wklejenia płytek, która czyni
przepompownię praktycznie niewidoczną.
Zintegrowany w pokrywie wpust przyjmuje
wodę z powierzchni. Również w razie pęknięcia rury lub zalania pompa w sposób ciągły
odprowadza wodę powyżej poziomu zalewania i utrzymuje pomieszczenia piwniczne
w stanie suchym. Płynne dopasowanie do
żądanej głębokości zabudowy możliwe jest
dzięki teleskopowej nasadzie – w razie potrzeby można zastosować przedłużkę. Nasadę
można również obracać i nachylać pod kątem
maks. 5°. Niezakłócony komfort przebywania
w budynku gwarantuje izolowana akustycznie
i pracująca niemal bez hałasu pompa o wysokości podnoszenia do 9,5 mH2O i przepływie
maksymalnym 11 m3/h. W celu przeprowadzenia inspekcji lub konserwacji może ona zostać
wyjęta bez użycia narzędzi. Po wyjęciu pompy
klapa zwrotna zapobiega cofaniu się ścieków
z przewodu tłocznego. Zoptymalizowany układ
hydrauliczny w urządzeniu Aqualift F Compact
redukuje ilość odkładających się osadów
i przyczynia się do bezawaryjnej pracy. Do-
WODA
A R T Y K U Ł
datkowe bezpieczeństwo zapewnia gotowe do
podłączenia urządzenie sterownicze z funkcją
samodiagnozy SDS i podtrzymywaniem bateryjnym. Sterownik nadzoruje w sposób ciągły
wszystkie funkcje elektryczne urządzenia i prowadzi elektroniczną książkę.
Aby zapewnić niezawodność działania,
wszystkie przepompownie Aqualift F dostępne są również jako urządzenia dwupompowe. Znajdują one zastosowanie także przy
odprowadzaniu wody z separatorów tłuszczu,
ponieważ ich praca wymaga ciągłego odprowadzania ścieków.
Przepompownie
w studzienkach
W wielu przypadkach z powodu braku miejsca w budynku wymagane jest usytuowanie
przepompowni na zewnątrz, dzięki czemu
również podczas prac konserwacyjnych nie
rozprzestrzeniają się po budynku nieprzyjemne
zapachy. Warto też zwracać uwagę na staranne wykonanie studzienki pod przepompownię,
głębokość dopływu, pojemność użyteczną,
klasę obciążeń i wymagania związane z wodami gruntowymi. Idealnym rozwiązaniem są
w takich sytuacjach przepompownie w studzienkach KESSEL LW 600, LW 800 i LW
1000. Łatwy i szybki montaż możliwy jest
dzięki małemu ciężarowi poszczególnych
części studzienki i łatwej technice połączeń
części składowych. Silnik pompy jest chroniony przed przegrzaniem, a wnętrze studzienki
przed wnikaniem korzeni. Woskopodobna
struktura ścianek chroni przed osadzaniem
się zanieczyszczeń.
Przepompownie dostępne są w wersji
Mono – z jedną pompą i pływakiem, Tronic
– z jedną pompą i szafką sterowniczą SDS oraz
w wersji DUO – z dwiema pompami i szafką
sterowniczą SDS. Urządzenie sterownicze ze
zintegrowanym systemem samodiagnozy SDS
sprawdza wszystkie komponenty elektryczne
i prowadzi elektroniczny dziennik eksploatacji.
Przepompownia Minilift
– pogłębiona zabudowa z nasadką
W zależności od rodzaju i wysokości przepompowni głębokość zabudowy wynosi od 800
do 5130 mm.
Kessel Sp. z o.o.
55-040 Kobierzyce, Biskupice Podgórne
ul. Innowacyjna 2
tel. 71 774 67 60, faks 71 774 67 69
e-mail: [email protected], www.kessel.pl
promocja
Aqualift F Compact
– zabudowa w betonie wodoszczelnym
kwiecień 2013
81
WODA
dr inż. Joanna Wyczarska-Kokot
Nowoczesne
Instytut Inżynierii Wody i Ścieków
Politechnika Śląska w Gliwicach
i innowacyjne technologie
oczyszczania wody basenowej (cz. 3)
The modern and innovative technologies of swimming pool water treatment Part III
Bezpieczeństwo i wygoda użytkowników basenów kąpielowych to główny cel oczyszczania wody basenowej.
Każda nowa technologia, zanim znajdzie zastosowanie w obiekcie basenowym, powinna zostać przetestowana,
a jej skuteczność potwierdzona wynikami badań i stosownymi certyfikatami.
Przyszłość technologii
oczyszczania wody basenowej
Ambicją wielu ośrodków naukowych, zakładów badawczych i instytutów jest opracowanie technologii oczyszczania wody basenowej
bez użycia chemikaliów, które w mniejszym
lub większym stopniu wpływają na komfort
kąpieli i zdrowie kąpiących się osób. O ile
w basenach prywatnych i terapeutycznych
można uniknąć stosowania „chemii”, o tyle
w basenach publicznych na razie nie jest to
możliwe. Konieczność stosowania związku
chloru dla ochrony przed wtórnych skażeniem
wody w basenie zaprojektowanym dla „masowego odbiorcy” podyktowana jest licznymi
przepisami, wytycznymi normatywnymi i dyrektywami [1–7, 9–12].
Nowe rozwiązania w technologii oczyszczania wody basenowej dotyczą głównie:
poszukiwań nowoczesnych metod filtracji
związanych z konstrukcją filtrów, sposobem
ich działania, możliwością wydłużenia cyklu
filtracyjnego bez spadku efektu filtracji
(pogorszenia jakości filtratu), możliwością
zagospodarowania popłuczyn lub ich oczyszczania i zawracania odzyskanej wody do
Streszczenie
W artykule (cz. 1 w RI 1–2, cz. 2
w RI 3/2013) przedstawiono i porównano współczesne i innowacyjne systemy
oczyszczania wody basenowej oparte na
procesach filtracji i dezynfekcji, w skład
których wchodzą nowoczesne urządzenia,
w tym kontrolno -pomiarowe.
Abstract
The modern and innovative swimming
pool water treatment systems based on
filtration and disinfection processes,
which include modern appliances, also
monitoring devices was presented and
compared (part I – RI 1–2, part II – RI
3/2013).
82
kwiecień 2013
układu basenowego oraz zastosowania
nowego typu złóż filtracyjnych;
badań nad nowymi metodami dezynfekcji
wody uwzględniającymi dozowanie utleniaczy, stosowanych do tej pory w przemyśle,
lub wykorzystanie metod hybrydowych
(chemicznych i fizycznych) oraz zabezpieczenie wody i powietrza w obiektach basenowych przed nadmiernym namnażaniem
się bakterii z rodzaju Legionella;
sposobów uatrakcyjniania kąpieli poprzez
stosowanie tzw. suplementów wpływających na zwiększenie estetycznych walorów
wody;
systemów kontrolno-pomiarowych, regulacyjnych i sterujących dozowaniem chemikaliów oraz pracą urządzeń w obiegu
basenowym.
Innowacyjne
złoża i systemy filtracyjne
Filterclean Silver
Filterclean Silver [13] to materiał filtracyjny
nowej generacji, którego głównym zadaniem
jest ochrona wnętrza filtra i złoża filtracyjnego
przed rozwojem bakterii. Granulat (zeolit – krzemian glinu o uziarnieniu 1–2 mm) zawiera srebro, które ma działanie dezynfekujące. Granulat
stosowany jest jako dodatkowy i uzupełniający
materiał filtrujący dla filtrów ciśnieniowych ze
złożem piaskowym (kwarcowym). Pozwala
skutecznie zapobiegać namnażaniu się w złożu drobnoustrojów (rys. 1), stanowiących
częstą przyczynę problemów związanych
z jakością filtratu i wody w nieckach basenowych, i równocześnie adsorbuje z wody
niepożądane substancje (amoniak, fosforany,
żelazo). W rezultacie woda w wyniku koagulacji powierzchniowej (filtracji wspomaganej
działaniem koagulantu) charakteryzuje się
wysokim stopniem klarowności.
Materiał ten można stosować razem ze
wszystkimi dostępnymi na rynku złożami piaskowymi i przy wykorzystaniu standardowych
środków chemicznych do oczyszczania wody
w obiegu basenowym (koagulanty, dezynfektanty chlorowe). Zastosowanie mieszanki
piasku kwarcowego i granulatu zapewnia jego
czystość mikrobiologiczną przez 2–3 lata przy
zachowaniu wymaganej normą DIN 19643
częstotliwości płukania złoża.
Filterclean Silver należy stosować razem
ze zwykłym piaskiem kwarcowym. Jeśli nie
planuje się całkowitej wymiany złoża, należy
usunąć ze złoża filtra ok. 40% piasku i uzupełnić
go tym granulatem do wymaganej wysokości.
W przypadku wymiany złoża na nowe na każde
25 kg piasku kwarcowego należy użyć 10 kg
Filterclean Silver i napełnić zbiornik filtra do
wymaganej wysokości. W obu przypadkach
przed rozpoczęciem cyklu filtracyjnego należy
filtr zamknąć i płukać złoże przez 5 minut,
dzięki czemu dodany granulat wymiesza się
z piaskiem kwarcowym.
Stosowanie Filterclean Silver wspomaga
procesy oczyszczania wody, ale ich nie zastępuje. Po upływie okresu eksploatacji materiał
ten można bez problemu usunąć z filtra wraz
z piaskiem kwarcowym.
Zeolit
Ze względu na liczne zalety złoża zeolitowego (naturalnego wkładu w postaci żwirku
amonowego) [17, 18] coraz częściej proponuje
się jego zastosowanie w oczyszczaniu wody
basenowej. Złoże to może być stosowane
jako wypełnienie w filtrach ciśnieniowych
zamiast stosowanego do tej pory piasku
kwarcowego.
Naturalny zeolit ma trójwymiarową strukturę plastra miodu i szorstką, porowatą
powierzchnię nasyconą jonami sodowymi.
Dzięki swoim właściwościom nadaje się do
WODA
V Ogólnokrajowa Konferencja Naukowo-Techniczna
Instalacje wodociągowe i kanalizacyjne
– projektowanie, wykonawstwo, eksploatacja
16–17 maja 2013 r., Dębe k. Warszawy
promocja
Celem Konferencji jest prezentacja
i ocena krajowych i zagranicznych
rozwiązań, osiągnięć i doświadczeń
w dziedzinie instalacji wodociągowych
i kanalizacyjnych ze szczególnym
uwzględnieniem m.in.:
– problematyki prawnej w instalacjach
wodociągowych i kanalizacyjnych,
– projektowania, wykonawstwa
i eksploatacji instalacji wodociągowych
wody zimnej i ciepłej,
– wodnych instalacji ppoż.
– projektowania, wykonania i eksploatacji grawitacyjnych, ciśnieniowych
i podciśnieniowych instalacji i sieci
kanalizacyjnych w obrębie posesji
i osiedli,
– nowych technologii, materiałów
i urządzeń w instalacjach wodociągowych i kanalizacyjnych, badań urządzeń
i właściwości hydraulicznych elementów
instalacji.
Kontakt:
Zakład Zaopatrzenia w Wodę i Odprowadzania Ścieków
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej
00-653 Warszawa, ul. Nowowiejska 20
www.konferencja-instalacje2013.pl
Do udziału w Konferencji
organizatorzy serdecznie
zapraszają przedstawicieli
środowisk naukowych,
projektantów, wykonawców
i producentów oraz eksploatatorów
instalacji wodociągowych
i kanalizacyjnych.
tel. 501 136 845, 22 234 53 38
faks 22 825 29 92
[email protected]
kwiecień 2013
83
WODA
84
kwiecień 2013
promocja
prenumerata
INFORMATOR
NORMY
Aktualności
Jerzy Nowotczyński
Krystyna Nowotczyńska
normalizacyjne
W
zestawieniu podano wybrane nowe normy
z branży instalacyjnej oraz projekty norm. Wykaz przygotowano na podstawie informacji normalizacyjnych podawanych w czasopiśmie „Wiadomości
PKN. Normalizacja”. Katalog polskich norm znajduje
się na www.pkn.pl.
Wybrane nowe normy
ogłoszone przez PKN
PN-EN 15502-1:2012
Kotły grzewcze opalane gazem – Część 1: Ogólne
wymagania i badania (oryg.)
Określa wspólne wymagania i metody badań dotyczące
konstrukcji, bezpieczeństwa, przydatności i racjonalnego zużycia energii, jak również klasyfikacji i znakowania
kotłów grzewczych opalanych gazem wyposażanych
w palniki atmosferyczne, nadmuchowe lub z pełnym
wstępnym zmieszaniem. Do stosowania łącznie z pozostałymi częściami EN 15502. Dotyczy kotłów typu B
i C zgodnie z CEN/TR 1749, które: a) mogą być opalane
jednym lub wieloma gazami z trzech rodzin gazów przy
ciśnieniach określonych w EN 437; b) wytwarzają wodę grzewczą o temperaturze nieprzekraczającej 105°C
w trakcie normalnej pracy; c) pracują przy maksymalnym ciśnieniu w układzie wodnym nieprzekraczającym
6 barów; d) w pewnych warunkach mogą wytwarzać
kondensat; e) deklarowane są przez producenta jako kotły kondensacyjne; f) deklarowane są przez producenta
jako kotły niskotemperaturowe; g) mogą być instalowane na zewnątrz w miejscach częściowo osłoniętych;
h) przeznaczone są również do produkcji ciepłej wody
użytkowej w sposób ciągły lub w zbiorniku, sprzedawane jako całość. Dotyczy zarówno kotłów przeznaczonych
do pracy w systemach otwartych, jak i zamkniętych.
Określa wymagania dla kotłów o znanej konstrukcji. Dla
kotłów o każdej alternatywnej konstrukcji trzeba ocenić
ryzyko związane z zastosowaniem tej konstrukcji. Przykład metody oceny ryzyka, w oparciu o ocenę, podano
w normie. Nie jest ona przeznaczona do stosowania dla
wszystkich urządzeń.
Wprowadza: EN 15502-1:2012
PN-EN ISO 17769-1:2012
Pompy do cieczy oraz instalacja – Nazwy ogólne,
definicje, wielkości, symbole literowe i jednostki
Część 1: Pompy do cieczy (oryg.)
Część 2: Układ pompowy (oryg.)
Określa nazwy, symbole i jednostki miar związane
z przepływem cieczy w pompach wirowych i wyporowych oraz w instalacjach. Symbole i definicje odpowiadają w zasadzie symbolom i definicjom zawartym
w ISO 80000-1, dodatkowych wyjaśnień należy szukać
w normie.
Cz. 1 zastępuje: PN-EN 12723:2004
PN-EN 1555-3:2012
Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania paliw gazowych – Polietylen (PE)
Część 3: Kształtki
Podaje właściwości kształtek wykonanych z PE przeznaczonych do połączeń zgrzewanych oraz kształtek do
połączeń mechanicznych stosowanych w systemach
przewodów rurowych przeznaczonych do przesyłania
paliw gazowych.
Zastępuje: PN-EN 1555-3:2010
Część 4: Armatura
Określa właściwości armatury z PE stosowanej w systemach przewodów rurowych przeznaczonych do przesyłania paliw gazowych.
PN-EN 12201-1:2012
Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do przesyłania wody oraz do ciśnieniowej kanalizacji deszczowej i sanitarnej – Polietylen (PE)
– Część 1: Postanowienia ogólne
Zawiera ogólne aspekty dotyczące rur z PE przeznaczonych do przesyłania wody do spożycia przez ludzi,
wody przed jej uzdatnieniem, ciśnieniowych systemów
do kanalizacji deszczowej oraz sanitarnej, systemów
kanalizacji podciśnieniowej oraz wody z przeznaczeniem
do innych celów. Normę wraz z częściami 2–5 PN-EN
12201 stosuje się do rur z PE, kształtek, zaworów, ich
połączeń oraz połączeń z elementami wykonanymi z innych materiałów.
Projekty norm
prPN-prEN 15502-2-2
Gazowe kotły centralnego ogrzewania – Część
2–2: Norma szczegółowa dla urządzeń typu B1
o obciążeniu cieplnym nieprzekraczającym 70 kW
Określa wymagania i metody badań dotyczące konstrukcji, bezpieczeństwa, przydatności do określonego
celu i racjonalnego użytkowania energii, jak również
klasyfikacji i oznakowania gazowych kotłów c.o., które
są wyposażone w palniki atmosferyczne i wentylator
wspomagający palniki. Obejmuje gazowe kotły centralnego ogrzewania typu B11, B11BS, B12, B12BS, B13,
B13BS zgodnie z klasyfikacją w CEN /TR 1749:2009:
a) o nominalnym obciążeniu cieplnym (w odniesieniu do
wartości opałowej) nieprzekraczającym 70 kW; b) zasilanych jednym lub wieloma gazami palnymi z trzech
rodzin pod ciśnieniem podanym w EN 437; c) w których temperatura cieczy transportującej ciepło nie przekracza 105°C podczas normalnej pracy; d) w których
maksymalne ciśnienie pracy w układzie wodnym nie
przekracza 6 barów; e) w których w pewnych przypadkach może wystąpić kondensacja; f) które są deklarowane w instrukcji instalowania jako „kotły niskotemperaturowe” lub jako „kotły standardowe” – jeśli
nie przedstawiono deklaracji, kocioł traktowany jest
jako „kocioł standardowy”; g) które są przeznaczone do
instalowania wewnątrz lub w miejscu częściowo zakrytym; h) które nie są oferowane na rynku jako jednostki
w całości do produkcji ciepłej wody użytkowej w układzie przepływowym lub zbiornikowym; i) które są projektowane do współpracy z zamkniętym lub otwartym
systemem wody grzewczej; j) które mogą być zarówno
kotłami modułowymi, jak i niemodułowymi. Stosowana w połączeniu z zasadniczymi wymaganiami normy
EN 15502-1. Zgodna z: 92/42/EEC, 2009/142/EC.
Planowane uznanie za PN – grudzień 2014 r.
prPN-prEN 12309-1
Urządzenia sorpcyjne do grzania i/lub chłodzenia
opalane gazem o obciążeniu cieplnym nieprzekraczającym 70 kW
Część 1: Terminy i definicje
Część 3: Warunki badania
Część 4: Metody badania
Część 5: Wymagania
Część 6: Obliczanie wydajności sezonowej
Część 7: Przepisy szczególne dla urządzeń hybrydowych
Dotyczy urządzeń zawierających jeden z następujących
elementów lub ich kombinację: chłodziarkę sorpcyjną
opalaną gazem, chłodziarkę/podgrzewacz sorpcyjny
opalany gazem, sorpcyjną pompę ciepła opalaną gazem.
Dotyczy urządzeń tylko wtedy, gdy są one stosowane
do ogrzewania lub chłodzenia pomieszczeń albo jako
lodówki z odzyskiem ciepła lub bez. Urządzenia mogą
być typu monowalentnego lub biwalentnego albo hybrydowe. Dotyczy urządzeń posiadających system odprowadzenia spalin typu B i C (zgodnie z CEN/TR 1749)
oraz przeznaczonych do montażu na zewnątrz. Dotyczy
tylko urządzeń wyposażonych w: integralne palniki sterowane w pełni automatycznym systemem sterowania,
zamknięty system obiegu czynnika ziębniczego, gdzie
czynnik ten nie ma bezpośredniego kontaktu z wodą
lub powietrzem, które są grzane lub chłodzone, środki mechaniczne wspomagające transport powietrza
do spalania i/lub spalin. Stosowana do badania typu.
W przypadku jednostek składanych dotyczy tylko tych,
które są konstruowane i dostarczane jako kompletny
pakiet. Nie dotyczy klimatyzatorów.
prPN-prEN 1643
Zaworowe systemy potwierdzające dla automatycznych zaworów odcinających do palników
i urządzeń gazowych
Określa wymagania bezpieczeństwa, konstrukcyjne
i funkcjonalne dla zaworowych systemów potwierdzających (VPS) dla palników i urządzeń gazowych. Dotyczy wszystkich typów VPS stosowanych dla automatycznego wykrywania nieszczelności w sekcji palnika
gazowego zawierającej co najmniej 2 zawory objęte
EN 161, które podają sygnał, jeśli nieszczelność jednego z zaworów przekracza wykrywaną granicę. Dotyczy
VPS, których maksymalne deklarowane ciśnienie robocze jest równe 4 bary lub niższe i które są stosowane
w systemach paliw gazowych 1., 2. lub 3. rodziny. Nie
dotyczy VPS stosowanych w atmosferach wybuchowych. Obejmuje tylko badania typu.
Zastąpi: PN-EN 1643:2002 (U). Planowane uznanie za
PN – grudzień 2014 r.
prPN-prEN 13203-4
Domowe urządzenia wytwarzające gorącą wodę
opalane gazem
Część 4: Ocena zużycia energii urządzeń kogeneracyjnych opalanych gazem (micro CHP) wytwarzających gorącą wodę i elektryczność o obciążeniu
cieplnym nieprzekraczającym 70 kW, nieprzekraczającym 50 kWe elektrycznej mocy wyjściowej
i 500 l pojemności zasobnika wody.
Część 5: Ocena zużycia energii kombinacji urządzeń gazowych z elektrycznymi pompami ciepła
Dotyczy urządzeń gazowych produkujących ciepłą wodę dla celów domowych, zarówno przepływowych, jak
i pojemnościowych zasilanych gazem i kombinowanych
z elektrycznymi pompami ciepła. Zawiera metody oceny użytkowania energii urządzeń gazowych pracujących w kombinacji z pompami ciepła z kompresorami
napędzanymi energią elektryczną zgodnymi z EN 16417.
Nie dotyczy kotłów gazowych z systemem zawracania
spalin jako źródła ciepła dla elektrycznych pomp ciepła.
Jeśli elektryczne pompy ciepła nie pracują dla potrzeb
produkcji domowej ciepłej wody w okresie letnim,
norma ta nie ma zastosowania dla oceny użytkowania
energii, należy wtedy zastosować EN 13203-2.
prPN-EN 14364U
Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do ciśnieniowego i bezciśnieniowego odwadniania i kanalizacji – Termoutwardzalne tworzywa
sztuczne wzmocnione włóknem szklanym (GRP),
na bazie nienasyconej żywicy poliestrowej (UP)
– Specyfikacje rur, kształtek i połączeń
Określa wymagane właściwości systemu przewodów
rurowych i jego elementów wykonanych z GRP na bazie
UP, przeznaczonych do ciśnieniowego i bezciśnieniowego odwadniania i kanalizacji. Ma zastosowanie do GRPUP z elastycznymi lub sztywnymi połączeniami, na ogół
przeznaczonych do stosowania w instalacjach układanych w ziemi. Dotyczy rur, kształtek i ich połączeń od
DN 100 do DN 4000, które są przeznaczone do przesyłania, pod ciśnieniem lub bezciśnieniowo, wód powierzchniowych lub ścieków o temperaturze do 50°C.
Zastąpi: PN-EN 14364+A1:2009.
Planowane uznanie za PN – sierpień 2013 r.
kwiecień 2013
85
85
INFORMATOR
KATALOG FIRM
Armacell Poland Sp. z o.o.
55-300 Środa Śląska, ul. Targowa 2
tel. 71 31 75 025, fax 71 31 75 115
www.armacell.com
Producent materiałów izolacyjnych
dla profesjonalistów
reklama
– nowoczesne
izolacje kauczukowe
do zastosowań
w instalacjach
chłodniczych,
klimatyzacyjnych,
sanitarnych
i grzewczych
85
100% polskiego kapitału
W OFERCIE:
– KURKI KULOWE DO SIECI WODNYCH,
CIEPŁOWNICZYCH, GAZOWYCH I PAROWYCH
– PRZEPUSTNICE, FILTRY, ZAWORY ZWROTNE,
ŁĄCZNIKI AMORTYZACYJNE, ZASUWY
81
ZŁ z VAT
Krystyna Kostyrko
Paweł Wargocki
Pomiary zapachów
i odczuwalnej jakości
powietrza
w pomieszczeniach
Wyd. Instytut Techniki Budowlanej, Warszawa 2012
Euroklasa ogniowa: B/BL-s3-d0
WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR POLSKIEGO
PRODUCENTA KURKÓW KULOWYCH
FIRMY EFAWA
ORAZ PRZEDSTAWICIEL NA POLSKĘ
HISZPAŃSKIEJ FIRMY GENEBRE
GRUPA
Oprawa broszurowa, format: 16,5 x 23,5 cm, stron 452
W monografii podano informacje o środkach
technicznych i urządzeniach do ograniczania w pomieszczeniach stężeń odorantów
powodujących uciążliwe zapachy powietrza
wewnętrznego. Opisano w niej również koszty
wynikające
z pogorszonej
powietrza
Publikacja
stanowi jakości
propozycję
urew pomieszczeniach, zarówno ponoszone bezgulowania sfery rozliczania kosztów
pośrednio przez użytkowników pomieszczeń,
ciepła ii wody
w budynkach.
jak i zużycia
przez najemców
pracodawców.
Koszty
Uwzględnia
ona rozwiązania
techte związane
są z pogorszonymi
warunkami
niczne eksploatowanych
w PolsceSą
zdrowotnymi
i obniżoną produktywnością.
one znaczne
w porównaniui zcentralkosztainstalacjirównież
wodociągowych
mi niestosowania
niskoemisyjnych materiałów
nego ogrzewania.
i zwiększonego zużycia energii w budynku.
Publikacja
ta jest pierwszą na rynku polskim
Praca zbiorowa:
– dr wydawniczą
inż. Lucjan Furtak,
pozycją
zajmującą się powyższą
– dr hab.
inż. Stanisław
Rabiej,
tematyką.
Problemy
związane
z jakością
– mgr w
inż.pomieszczeniach
Czesław Wachnicki,
powietrza
są szeroko
– mgr inż. Jakub Wild
badane poza granicami kraju, w krajach wyWyd. PKTSGGiKco ma znaczący wpływ na
sokorozwiniętych,
ISBN: 83-902450-3-5
poprawę
warunków użytkowania budynków.
Rok wydania 1998
Wdrożenie do praktyki w Polsce pomiarów
opisywanych w monografii może przynieść
wymierne korzyści i rzutować na podniesienie
konkurencyjności polskiego budownictwa.
JESTEŚMY POLSKIM
PRODUCENTEM:
Wentylatorów
dachowych,
osiowych,
bębnowych,
promieniowych,
przeciwwybuchowych
Wymienników
i nagrzewnic
Urządzeń
grzewczo-wentylacyjnych
Zestawów
do uprawy grzybów
ŚWIADCZYMY USŁUGI:
Wycinania laserowego
Cynkowania ogniowego
Księgarnia Techniczna
posiadamy
certyfikaty:
ISO 9001:2000, TÜV, CE 0035
86
ul. Gołężycka 27
61-357 Poznań
tel. +48 61 870 00 11
faks +48 61 879 33 11
[email protected]
www.efar.com.pl
kwiecień 2013
Fabryka Urządzeń Wentylacyjno-Klimatyzacyjnych
„KONWEKTOR” Sp. z o.o.
87-600 Lipno
ul. Wojska Polskiego 6
tel. 54 287 22 34, 54 287 25 04
faks 54 287 23 41, 54 287 24 97
promocja
reklama
EFAR Sp.j.
Grupa MEDIUM
04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18
tel. 22 512 60 60, faks 22 810 27 42
www.ksiegarniatechniczna.com.pl
INFORMATOR
KATALOG FIRM
ADAM Sp. z o.o.
Systemy Mocowań i Izolacji Dźwiękowych
84-230 Rumia, ul. Morska 9A
tel. 58 771 38 88, faks 671 38 35
e-mail: [email protected], www.adam.com.pl
Fabryka Wentylatorów
...sprawdzone w każdym detalu
CAD – Projekt s.c.
05-822 Milanówek, ul. Staszica 2B
tel./faks 22 465 59 29
www.megacad.pl
„OWENT” Sp. z o.o.
32-300 Olkusz, aleja 1000-lecia 2a
stożkowo-membranowy
zwrotny zawór
antyskażeniowy
EWE
Brzeska Fabryka Pomp i Armatury
MEPROZET Sp. z o.o.
49-304 Brzeg, ul. Armii Krajowej 40
tel. 77 416 40 31, faks 77 416 23 48
www.meprozet.com.pl, www.polimerobetony.pl
Przedsiębiorstwo MPJ
Marek Jastrzębski
20-232 Lublin, ul. Jana Kasprowicza 15
tel. 81 472 22 22, faks 81 472 20 00
e-mail: [email protected], www.mpj.pl
www.owent.pl
oferuje:
bezwłazowe studzienki
wodomierzowe dla wodomierzy
od Qn 2,5 do Qn 6
zestawy wodomierzowe od 1/2"
do 2" i ich elementy
zawory kulowe oraz skośne
grzybkowe od 1/2" do 2"
zawory antyskażeniowe typu EA
i EB od 3/4" do 2" (połączenia
gwintowe) oraz od DN 50
do DN 200 (połączenia kołnierzowe)
stojaki hydrantowe i ich elementy
hydranty i zawory ogrodowe
nawiertki do rur wszelkich typów
przejścia przez mury
EWE Armatura Polska Sp. z o.o.
reklama
ul. Kobierzycka 24
52-315 Wrocław
Tel. 71 361 03 43, 71 361 03 49
Faks 71 361 03 52, 71 361 03 74
www.ewe-armaturen.pl
IZOLACJE TECHNICZNE
q OTULINY
PAROC Pro Section 100
PAROC Section AluCoat T
PAROC Section AL5T
q MATY:
PAROC Wired Mat 65, 80, 100
PAROC Wired Mat 80, 100 AluCoat
PAROC Wired Mat 80, 100 AL1
PAROC Pro Lamella Mat AluCoat
PAROC Lamella Mat AluCoat
PAROC Pro Felt 60 N1
PAROC Pro Felt 80 N1
q PŁYTY
PAROC Pro Slab 60, 80, 100, 120
PAROC InVent 60 N1, N3, PAROC InVent 60 N1/N1,
N3/N3, PAROC InVent 80 N1, N3
PAROC InVent 60 G1, G2
PAROC InVent 80 G1, G2
q PŁYTY SPECJALNE
PAROC Fireplace Slab 90 AL1
PAROC Pro Slab 150
Wełna luzem: PAROC Pro Loose Wool
PRODUKTY IZOLACYJNE DLA BUDOWNICTWA
Izolacje ogólnobudowlane
Płyty: PAROC UNS 37, GRS 20, SSB1
Granulat: PAROC BLT 9
Izolacje fasad
– metoda lekka mokra: płyty PAROC FAS 4 i FAL 1
– metoda sucha: płyty PAROC WAS 25 i 25t, WAS 35,
WAS 50 i 50t
Izolacje dachów płaskich
Płyty: PAROC ROS 30 i 30g, ROS 50, ROB 60 i 60t
Izolacje ogniochronne
Płyty: PAROC FPS 17
PAROC POLSKA Sp. z o.o.
ul. Gnieźnieńska 4, 62-240 Trzemeszno
Tel. +48 61 468 21 90
Faks +48 61 415 45 79
www.paroc.pl
ROCKWOOL Sp. z o.o.
66-131 Cigacice, ul. Kwiatowa 14
infolinia: 801 660 036, 601 660 033
www.rockwool.pl
steinbacher izoterm sp. z o.o.
05-152 Czosnów, Cząstków Maz. k. W-wy, ul. Gdańska 14
tel. +48 (22) 785 06 90, fax +48 (22) 785 06 89
www.steinbacher.pl, [email protected]
steinodur® PSN
płyty termoizolacyjno-drenażowe
Zastosowanie: fundamenty, ściany piwnic, cokoły, dachy płaskie
odwrócone, tarasy, parkingi, podłogi, fasady
steinodur® UKD
płyty termoizolacyjne z polistyrenu
Zastosowanie: dachy płaskie odwrócone, dachy zielone, tarasy, patio,
parkingi, podłogi, ściany piwnic
steinothan® 107
płyty termoizolacyjne z twardego poliuretanu
Zastosowanie: dachy płaskie i spadziste, fasady, ogrzewanie podłogowe
steinonorm® 300
otuliny z półsztywnej pianki poliuretanowej z płaszczem
zewnętrznym z PVC
Zastosowanie: izolacja stalowych i miedzianych rurociągów centralnego
ogrzewania, ciepłej i zimnej wody w budynkach mieszkalnych,
administracyjnych i przemysłowych
steinonorm® 700
otulina z twardej pianki poliuretanowej
Zastosowanie: izolacja rurociągów i urządzeń ciepłowniczych
usytuowanych w budynkach, piwnicach, kanałach (np. węzły
ciepłownicze, kotłownie, ciepłownie itp.) oraz izolacja rurociągów
i urządzeń w sieciach napowietrznych
steinwool®
otulina izolacyjna z wełny mineralnej
Zastosowanie: izolacja termiczna rurociągów centralnego ogrzewania,
ciepłej i zimnej wody, przewodów klimatyzacyjnych, wentylacyjnych
oraz solarnych, w budynkach mieszkalnych, administracyjnych
i przemysłowych
kwiecień 2013
87
87
INFORMATOR
GDZIE NAS ZNALEŹĆ
Gdzie
nas znaleźć
Salony sprzedaży prasy
EKO-INSTAL
Bydgoszcz, ul. Fabryczna 15B
tel. 52 365 03 70, -37, 327 03 77
FAMEL
Kępno, ul. Świerczewskiego 41
tel. 62 782 85 95
Kluczbork, ul. Gazowa 2
tel. 77 425 01 00
Namysłów, ul. Reymonta 72
tel. 77 410 48 30
Olesno, ul. Kluczborkska 9a
tel. 34 359 78 51
Oława, ul. 3 Maja 20/22
tel. 71 313 98 79
Wieluń, ul. Ciepłownicza 23
tel. 43 843 91 20
HEATING-INSTGAZ
Rzeszów, ul. Przemysłowa 13
tel. 17 854 70 10
MIEDZIK
Szczecin, ul. Mieszka I 80
tel. 91 482 65 66
PAMAR
Bielsko-Biała, ul. Żywiecka 19
tel. 33 810 05 88, -89
Dystrybutorzy
AES
Jasło, ul. Kopernika 18
tel. 13 446 35 00
ASPOL-FV
Łódź, ul. Helska 39/45
tel. 42 650 09 82
BARTOSZ Sp.j.
Białystok, ul. Sejneńska 7
tel. 85 745 57 12
BARTOSZ Sp.j. Filia Kielce
Kielce, ul. Ściegiennego 35A
tel. 41 361 31 74
BAUSERVICE
Warszawa, ul. Berensona 29P
tel. 22 424 90 90
Warszawa, ul. Albatrosów 10
tel. 22 644 84 21
Szczecin, ul. Pomorska 141/143
tel. 91 469 05 93
BOSAN
Warszawa, ul. Płowiecka 103
tel. 22 812 70 72
CENTROSAN Centrum Techniki Grzewczej
Piaseczno, ul. Julianowska 24
tel. 22 737 08 35
faks 22 737 08 28
PROMOGAZ-KPIS
Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 7
tel. 12 653 03 45, 653 15 02
SANET
Gdynia, ul. Opata Hackiego 12
tel. 58 623 41 05, 623 10 96
TERMECO
Lublin, ul. Długa 5
tel. 81 744 22 23
WILGA
Częstochowa, ul. Jagiellońska 59/65
tel. 34 370 90 40, -41
GRUPA SBS
www.grupa-sbs.pl
AND-BUD
Tarnobrzeg, ul. Kopernika 32
tel. 15 823 01 48
APIS Andrzej Bujalski, www.apis.biz.pl
Garwolin, ul. Targowa 2
tel. 25 782 27 00
Łosice, ul. 11 Listopada 6
tel. 83 359 06 67
Łuków, Aleje Kościuszki 17
tel. 25 798 29 48
Siedlce, ul. Torowa 15a
tel. 25 632 71 02
ANGUS
Warszawa, ul. Pożaryskiego 27a
tel. 22 613 38 60, 812 41 45
AQUA
Gorzów Wlkp., ul. Szenwalda 26
tel. 95 720 67 20
Gorzów Wlkp., ul. Młyńska 13
tel. 95 728 17 20
Legnica, ul. Działkowa 4
tel. 76 822 94 20
Wałcz, ul. Budowlanych 10b
tel. 67 387 01 00
Wrocław, pl. Wróblewskiego 3 A
tel. 71 341 94 67
Zielona Góra, ul. M.C. Skłodowskiej 25
tel. 68 324 08 98
B&B
Wrocław, ul. Ołtaszyńska 112
tel. 71 792 77 75, faks 71 792 77 76
ARMET
Chorzów, ul. ks. Wł. Opolskiego 11
tel. 32 241 12 39
FEMAX
Gdańsk – Kiełpinek, ul. Szczęśliwa 25
tel. 58 326 29 00
[email protected]
Osielsko k. Bydgoszczy, ul. Szosa Gdańska 1
tel. 52 381 39 50
[email protected]
GRUPA INSTAL-KONSORCJUM
88
POL-PLUS
Zielona Góra, ul. Objazdowa 6
tel. 68 453 55 55
kwiecień 2013
Katowice, ul. Opolska 23-25
tel. 32 205 01 84
BEHRENDT
www.behrendt.com.pl
Brodnica, ul. Batalionów Chłopskich 24
tel. 56 697 25 06
Nowe Miasto Lubawskie, ul. Grunwaldzka 56e
tel. 56 472 59 02
Rypin, ul. Mławska 46f
tel. 54 280 72 68
[email protected]
BORKOWSKI
Swarzędz, ul. Zapłocie 4
tel. 61 818 17 24, 818 17 25
BUD-INSTAL CHEM-PK
Opoczno, ul. Partyzantów 6
tel. 44 755 28 25
BUDEX
Wieluń, ul. Warszawska 22
tel. 43 843 11 60
CUPRUM-BIS
Toruń, ul. Lubicka 32
tel. 56 658 60 73
ELTECH
Częstochowa, ul. Kalwia 13/15
tel. 34 366 84 00
FILA
Gdańsk, ul. Jaśkowa Dolina 43
tel. 58 520 22 06
GRAMBET
Poznań – Skórzewo, ul. Poznańska 78
tel. 61 814 37 70
GROSS
Kielce, ul. Zagnańska 145
tel. 41 340 58 10, -15
HYDRASKŁAD
Koło, ul. Sienkiewicza 30
tel. 63 261 00 29
Łask, ul. 9 Maja 90
tel. 43 675 53 11
Pabianice, ul. Lutomierska 42
tel. 42 215 71 60
Sieradz, ul. POW 23
tel. 43 822 49 27
Turek, ul. Wyszyńskiego 2A
tel. 63 214 12 12
Warta, Proboszczowice
tel. 43 829 47 51
Zduńska Wola
ul. Getta Żydowskiego 24c
tel. 43 825 57 33
HYDRO-SAN
Kwidzyń, ul. Wąbrzeska 2
tel. 55 279 42 26
INSTALATOR
Ełk, ul. T. Kościuszki 24
tel. 87 610 59 30
Łomża, ul. Zjazd 2
tel. 82 216 56 47
Ostrołęka, ul. Boh. Westerplatte 8
tel. 29 760 67 37, 760 67 38
INSTALBUD
Piotrków Trybunalski, ul. Sulejowska 48
tel. 44 646 46 48
MESAN
Wejherowo, ul. Gdańska 13G
tel. 58 677 08 28, 677 90 90
METALEX
Włocławek, Planty 38a
tel. 54 235 17 93
INFORMATOR
GDZIE NAS ZNALEŹĆ
MIEDŹ
Łódź, ul. Pogonowskiego 5/7
tel. 42 632 24 53
Pabianice, ul. Tkacka 23b
tel. 42 215 76 23
NOWBUD
Radomsko, ul. Młodzowska 4
tel. 44 682 22 17
TIBEX
Łódź, ul. Inflancka 29
tel. 42 640 61 22
Gorzów Wielkopolski, ul. Podmiejska 24
tel. 95 725 60 00/06, faks 95 733 30 63
[email protected]
GRUPA TG
Katowice, ul. Leopolda 31
tel. 32 609 79 80 i 81, faks 32 609 79 83 i 85
[email protected]
CENTRUM
Węgorzewo, ul. Warmińska 16
tel. 87 427 22 53
PUH CIJARSKI, KRAJEWSKI, RĄCZKOWSKI
Płock, ul. Kazimierza Wielkiego 35a
tel. 24 268 81 82
HYDRO-INSTAL
Gniew, ul. Krasickiego 8
tel. 58 535 38 16
RADIATOR
Wałbrzych, ul. Wysockiego 20a
tel. 74 842 36 04
PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU OPAŁEM
I ARTYKUŁAMI INSTALACYJNYMI
Rzeszów, ul. Reja 10
tel. 17 853 28 74
REMBOR
Tomaszów Mazowiecki, ul. Zawadzka 144
tel. 44 734 00 61 do -65
ROMEX
Płońsk, ul. Młodzieżowa 28
tel. 23 662 87 25
RPW SANNY
Radom, ul. Limanowskiego 95e
tel. 48 360 87 96
SANITER
Płock, ul. Dworcowa 42
tel. 24 367 49 56
Warszawa, ul. Kłobucka 8 paw. 120
tel. 22 607 99 51
SAN-TERM
Łódź, ul. Warecka 10
tel. 42 611 07 81
SANTERM
Lublin, ul. Droga Męczenników Majdanka 74
tel. 81 743 89 11
SAUNOPOL
Łódź, ul. Inflacka 37
tel. 42 616 06 56
SAWO
Zielona Góra, ul. Osadnicza 24
tel. 68 320 46 16
SYSTEMY GRZEWCZE – AUGUSTOWSKI
Kutno, ul. Słowackiego 7
tel. 24 355 44 19
Łęczyca, ul. Ozorkowska 27
tel. 24 721 55 75
TERMER – MCM
Bełchatów, ul. Cegielniana 76
tel. 44 635 08 71
TERMET
Zduńska Wola, ul. Sieradzka 61
tel. 43 823 64 31
TERMOPOL 2
Kraków, ul. Wodna 23
tel. 12 265 06 35
TERWO
Łódź, ul. Pogonowskiego 69
tel. 42 636 66 02
THERM-INSTAL
Łódź, al. Piłsudskiego 143
tel. 42 677 39 60
Łódź, ul. Kopcińskiego 41
tel. 42 677 39 00
THERMEX
Łódź, ul. Wólczańska 238/248 lok. 81
tel. 42 684 78 37
THERMO-STAN
Głowno, ul. Bielawska 17
tel. 42 719 15 26, faks 42 719 05 15
[email protected], www.thermostan.pl
Łowicz, ul. Napoleońska 12, tel. 46 837 83 93
ZBI WACHELKA INERGIS
Częstochowa, ul. Kisielewskiego 18/28B
tel. 34 366 91 18
ISKO
Jastrzębie-Zdrój, ul. Świerczewskiego 82
tel. 32 473 82 40
KAN
Białystok-Kleosin, ul. Zdrojowa 51
tel. 85 749 92 00
Gdynia, Chwaszczyno
ul. Gdyńska 82, tel. 58 629 46 25
Tychy, ul. Przemysłowa 55
tel. 32 219 09 30
Kielce, ul. Batalionów Chłopskich 82
tel./faks 41 366 02 77
[email protected]
Konin-Stare Miasto, ul. Ogrodowa 21
tel. 63 245 70 10 do 15, faks 63 245 70 20
[email protected]
Kraków, ul. Rozrywka 1
tel. 12 410 12 00, faks 12 410 12 13
[email protected]
Kraków, ul. Zawiła 56
tel. 12 262 53 54, faks 12 262 53 49
[email protected]
Legnica, ul. Poznańska 12
tel. 76 852 57 58, faks 76 852 57 57
[email protected]
Lublin, ul. Olszewskiego 11
tel. 81 710 40 80, [email protected]
Nowy Sącz, ul. Magazynowa 1
tel./faks 18 442 87 94
[email protected]
Warszawa, ul. Marsa 56B
tel./faks 22 812 92 62
Olsztyn, ul. Cementowa 3
tel. 89 539 15 38, 534 54 97, faks 89 534 17 70
[email protected]
Poznań, ul. św. Michała 77
tel. 61 665 82 84
Opole, ul. Cygana 1
tel. 77 423 21 40, [email protected]
MAKROTERM
Zakopane, ul. Sienkiewicza 22
tel. 18 20 20 740
Płock, ul. Targowa 20a
tel. 24 367 10 24 do 38, faks 24 367 10 26
[email protected]
PRANDELLI POLSKA
Gdańsk, ul. Budowlanych 40
tel. 58 762 84 50
Poznań, ul. Lutycka 11
tel. 61 849 68 10 do 15, faks 61 849 68 41
[email protected]
RESPOL EXPORT-IMPORT
Czeladź, ul. Wiejska 44
tel. 32 265 95 34
Warszawa, ul. Burakowska 15
tel. 22 531 58 58
Michałowice-Reguły
Al. Jerozolimskie 333
tel. 22 738 73 00
Wrocław, ul. Krakowska 13
tel. 71 343 52 34
www.respol.pl
Poznań, ul. św. Michała 43
tel. 61 650 34 24, faks 61 650 34 20
[email protected]
TADMAR – sieć hurtowni
Centrala: Poznań, ul. Głogowska 218
®
tel. 61 827 24 00
faks 61 827 24 10
[email protected]
TADMAR
Rzeszów, ul. Instalatorów 3
tel. 17 823 24 13, faks 17 823 63 79
[email protected]
Stargard Szczeciński, ul. Limanowskiego 32
tel./faks 91 577 64 96,
[email protected]
Szczecin, ul. Żyzna 17
tel. 91 439 16 42, 91 311 38 61
[email protected]
Tarnów, ul. Tuchowska 23
tel./faks 14 626 83 23,
[email protected]
Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 27/35
tel. 52 581 22 63 do 65, faks 52 345 81 85
[email protected]
Toruń, ul. Chrobrego 135/137
tel. 56 611 63 43 do 45, faks 56 611 63 50
[email protected]
Ciechanów, ul. Przasnyska 40
tel. 23 674 36 76 do 77, faks 23 674 36 78
[email protected]
Wałbrzych, ul. Chrobrego 53
tel./faks 74 842 24 29
[email protected]
Częstochowa, ul. Bór 159/163
tel. 34 365 90 43, faks 34 365 91 07
[email protected]
Warszawa, ul. Krakowiaków 99/101
tel. 22 868 81 28 do 37
[email protected]
Gdańsk, ul. Marynarki Polskiej 71
tel. 58 342 13 22 do -24, faks 58 343 12 43
[email protected]
Wrocław, ul. Długosza 41/47
tel.71 372 69 96
[email protected]
Gdynia, ul. Hutnicza 18
tel. 58 663 02 35, 667 37 30
[email protected]
Zamość, ul. Namysłowskiego 2
tel./faks 84 627 16 14
[email protected]
kwiecień 2013
89
89
INFORMATOR
INDEKS FIRM
Zawiercie, ul. Mylna 12/7 (wjazd od ul. Równej 15A)
tel./faks 32 671 02 55, tel. 32 671 35 04
[email protected]
[email protected]
Zielona Góra, ul. Batorego 118 A
tel./faks 68 324 18 28
[email protected]
Pełna lista hurtowni Tadmar na www.tadmar.pl
TG INSTALACJE
centrala: Poznań, ul. Lutycka 111
tel. 61 843 65 64, faks 61 845 68 17
[email protected]
Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 31
tel. 52 325 58 58, faks 52 325 58 50
[email protected]
Katowice, ul. Porcelanowa 68
tel./faks 32 730 32 10
[email protected]
Łódź, ul. Stalowa 1
tel./faks 42 659 96 76, [email protected]
Piaseczno, ul. Puławska 34 bud. 28
tel./faks 22 644 91 37, [email protected]
Poznań, ul. Lutycka 111
tel. 61 845 68 03, faks 61 845 68 00
[email protected]
Siedlce, ul. Karowa 18
tel. 25 633 95 85, faks 25 640 71 65
[email protected]
Warszawa, ul. Białołęcka 233 A
tel. kom. 600 207 551, [email protected]
Wrocław, ul. Fabryczna 14 hala nr 5
tel. 71 339 00 20, tel./faks 71 339 00 24
[email protected]
Zielona Góra, ul. Lisia 10 B
tel. 68 325 70 66, faks 68 329 96 06
[email protected]
Księgarnie
FERT Księgarnia Budowlana
Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 54a
GEPRO Księgarnia Techniczna
Lublin, ul. Narutowicza 18
Główna Księgarnia Techniczna
Warszawa, ul. Świętokrzyska 14
tel. 22 626 63 38
Księgarnia Budowlana ZAMPEX
Kraków, ul. Długa 52
Księgarnia INFO-PANDA
Bydgoszcz, ul. Śniadeckich 50
Księgarnia Naukowo-Techniczna LOGOS
Olsztyn, ul. Kołobrzeska 5
tel. 89 533 34 37
Księgarnia Techniczna NOT
Łódź, pl. Komuny Paryskiej 5a
tel. 42 632 09 68
Księgarnia Naukowo-Techniczna s.c.
Kraków, ul. Podwale 4
90
Indeks
firm
FLUKE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 PLUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
FONKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 POL-PLUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
FUJITSU . . . . . . . . . . . . . . . . 24, 44 PRANDELLI . . . . . . . . . . . . . . 24, 89
GALMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 PROMOGAZ-KPIS . . . . . . . . . . . . 88
GAZOMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU
Nazwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strona GEBERIT . . . . . . . . . . . . . . . . 11, 24 OPAŁEM I ARTYKUŁAMI
ADAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 GEPRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 INSTALACYJNYMI . . . . . . . . . . . 89
ADAMUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 GLYCO-TECH . . . . . . . . . . . . . . . . 23 PURMO . . . . . . . . . . . . . . 10, 19, 33
AERECO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 GORGIEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 RADIATOR . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
AES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GRAMBET . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 RAYCHEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
ALNOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 GROSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 RDJ KLIMA . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
AND-BUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GRUNDFOS . . . . . . . . . . . 11, 18, 24 REHAU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
REMBOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ANGUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GRUPA
APATOR POWOGAZ . . . . . . . . . . 11 INSTAL-KONSORCJUM . . . . . . . 88 RESPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
APIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GRUPA SBS . . . . . . . . . . . . . . . . 88 ROCA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
75
89
89
16
AQUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GRUPA TG . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 ROCKWOOL . . . . . . . . . . . . . 17, 87
AQUATHERM . . . . . . . . . . . . . . . 24 HANSGROHE . . . . . . . . . . . . . . . 17 ROMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
ARMACELL . . . . . . . . . . . . . . 60, 86 HARTMANN . . . . . . . . . . . . . . . . 49 ROSENBERG KLIMA . . . . . . . . . . 69
ARMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 HDG BAVARIA . . . . . . . . . . . . . . 24 RPW SANNY . . . . . . . . . . . . . . . 89
ASPOL-FV . . . . . . . . . . . . . . . 24, 88 HEATING-INSTGAZ . . . . . . . . . . 88 SAMSUNG . . . . . . . . . . . . . . 35, 42
ATLANTIC . . . . . . . . . . . . . . . 24, 36 HEATPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 SAN-TERM . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
B & B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 HEWALEX . . . . . . . 1, 10, 24, 39, 50 SANEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
BARTOSZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 HYDRASKŁAD . . . . . . . . . . . . . . 88 SANET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
BAUSERVICE . . . . . . . . . . . . . . . 88 HYDRO-INSTAL . . . . . . . . . . . . . 89 SANHA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
BEHRENDT . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 HYDRO-SAN . . . . . . . . . . . . . . . . 88 SANIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
BERETTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 INFO-PANDA . . . . . . . . . . . . . . . 90 SANITER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
BORKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . . 88 INSTALATOR . . . . . . . . . . . . . . . 88 SANPLAST . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
BOSAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 INSTALBUD . . . . . . . . . . . . . . . . 88 SANTERM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
BROEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 ISKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 SAUNOPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
BRÖTJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 ITRON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 SAWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
BS4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 JAGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 SCHNEIDER ELECTRIC . . . . . . . . 14
BSH KLIMA . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 JUNKERS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 SECURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
BUD-INSTAL CHEM-PK . . . . . . . 88 JUWENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 SIEMENS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
BUDERUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 KAMPMANN . . . . . . . . . . . . . . . 10 SMAY . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11, 12
BUDEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 KAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24, 89 SOTRALENTZ . . . . . . . . . . . . . . . 24
CAD-PROJEKT . . . . . . . . . . . . . . 87 KARMAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 STEINBACHER IZOTERM . . . . . . 87
KARPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 STIEBEL ELTRON . . . . . . . . . . . . 10
CENTRALNY OŚRODEK
CHŁODNICTWA . . . . . . . . . . . . . 24 KESSEL . . . . . . . . . . . . . . 11, 24, 80 SYSTEMY GRZEWCZE
CENTROSAN . . . . . . . . . . . . . . . . 88 KISAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 – AUGUSTOWSKI . . . . . . . . . . . . 89
CENTRUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 KLIMA-THERM . . . . . . . . . . . . . . 44 TA HYDRONICS . . . . . . . . . . . . . 10
CENTRUM KLIMA . . . . . . . . . 11, 77 KLIMAWENT . . . . . . . . . . . . 11, 91 TADMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
KLIMOSZ . . . . . . . . . . . . . . . . 24, 40 TARNAWA . . . . . . . . . . . . . . . . .
CIJARSKI, KRAJEWSKI,
RĄCZKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . 89 KONWEKTOR . . . . . . . . . . . . 67, 86 TECE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
CLIMA KOMFORT . . . . . . . . . . . . 24 KOSPEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 TECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
89
11
11
11
COMAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 KRATKI.PL . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 TERMECO . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
COOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 LARS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 TERMER – MCM . . . . . . . . . . . . . 89
CUPRUM-BIS . . . . . . . . . . . . . . . 88 LOGOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 TERMET . . . . . . . . . . . . . 11, 24, 89
D+H . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 LUXBUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 TERMOPOL 2 . . . . . . . . . . . . . . . 89
DAIKIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 MAKROTERM . . . . . . 10, 19, 24, 89 TERWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
DANFOSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 MARK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 TG INSTALACJE . . . . . . . . . . . . . 90
DARCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 MEIBES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 THERM-INSTAL . . . . . . . . . . . . . 89
DE DIETRICH . . . . . . . . . . . . . . . . 24 MEPROZET . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 THERMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
DIMPLEX . . . . . . . . . . 10, 18, 24, 39 MERCURJUS . . . . . . . . . . . . . . . 90 THERMO-STAN . . . . . . . . . . . . . 89
MESAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 TIBEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
DOLNOŚLĄSKA AGENCJA
ENERGII I ŚRODOWISKA . . . . . . 24 METALEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 TWEETOP . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
EBM-PAPST . . . . . . . . . . . . . . . . 71 MIEDZIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 UNIWERSAL . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
EFAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11, 86 MIEDŹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 UPONOR . . . . . . . . . . . . . 17, 18, 24
EKO-INSTAL . . . . . . . . . . . . . . . . 88 MK ŻARY . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 VAILLANT . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
ELEKTROMET . . . . . . . . . . . . . . . 10 MPJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 VIEGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11, 25
ELTECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 NABILATON . . . . . . . . . . . . . . . . 40 VIESSMANN . . . . . . . . . . . 9, 24, 43
ENVO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 NAVAL OY . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 VIVITHERM . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Księgarnia Piastowska
Cieszyn, ul. Głębocka 6
ESBE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46, 92 NIBCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 VOGEL & NOT . . . . . . . . . . . . . . . 10
EWE ARMATURA . . . . . . . . . . . . 87 NIBE-BIAWAR . . . . . . . . . . . . . . 24 WACHELKA INERGIS . . . . . . . . . 89
FAMEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 NOWBUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 WATT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
FEMAX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 OMNI SCALA . . . . . . . . . . . . . . . 12 WAVIN
P.U.H. MERCURJUS Andrzej Warth
Gliwice, ul. Prymasa St. Wyszyńskiego 14b
tel. 32 231 28 81
FERRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 OWENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 METALPLAST-BUK . . . . . . . . . . . 24
FERROLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 PAMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 WILGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
FERT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 PANASONIC . . . . . . . . . . 17, 19, 41 ZAMPEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Księgarnia Techniczna Anna Dyl
Kraków, ul. Karmelicka 36
FILA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 PARADIGMA . . . . . . . . . . . . . . . 24 ZEHNDER . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
kwiecień 2013
FLOWAIR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 PAROC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 ZUBADAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
SYSTEMY AUTOMATYCZNEGO ODŚNIEŻANIA DACHÓW

RI 4/2013 do pobrania

Transkrypt

Podobne dokumenty

seria C - broszura informacyjna

wszystko o SPA pdf

Rynek Instalacyjny 11/2012

Pobierz promocyjne wydanie najnowszego