docDossier prasowe Kampania Trzy Znaki Smaku marzec 2015
download 
Reklamacja Transkrypt
Dossier prasowe Kampania Trzy Znaki Smaku marzec 2015
kampania informacyjna trzy znaki smaku Dossier prasowe marzec 2O15 spis treści WSTĘP 2 ZA NAMI DRUGI ROK KAMPANII „TRZY ZNAKI SMAKU”! 3 UDZIAŁ W TARGACH I FESTIWALACH 3 NASZE KONKURSY 3 WYJAZDY PRASOWE I KULINARNE4 DZIAŁANIA W MEDIACH4 SEMINARIA DLA PRODUCENTÓW I WSPÓŁPRACA Z UM5 EUROPEJSKI SYSTEM OCHRONY PRODUKTÓW 5 REGIONALNYCH I TRADYCYJNYCH EUROPEJSKIE ZNAKI JAKOŚCI ChNP, ChOG ORAZ GTS 5 PROCEDURA REJESTRACJI PRODUKTÓW REGIONALNYCH I TRADYCYJNYCH ChNP, ChOG ORAZ GTS 7 KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z EUROPEJSKIEGO SYSTEMU OCHRONY PRODUKTÓW REGIONALNYCH I TRADYCYJNYCH 7 ZNAJOMOŚĆ SYMBOLI EUROPEJSKIEGO SYSTEMU ZNAKOWANIA I OCHRONY PRODUKTÓW REGIONALNYCH I TRADYCYJNYCH ChNP, ChOG ORAZ GTS 7 POLSKIE PRODUKTY TRADYCYJNE I REGIONALNE ChNP, ChOG ORAZ GTS 8 ChNP 8 ChOG 11 GTS 18 PRZEPISY KULINARNE 21 KONTAKT 20 Szanowni Państwo, Pragnąłbym serdecznie podziękować wszystkim z Was, którzy włączyli się w działania kampanii Trzy Znaki Smaku, mającej na celu propagowanie wiedzy o wspólnotowym systemie ochrony produktów regionalnych i tradycyjnych oraz o naszych rodzimych produktach z oznaczeniami jakości ChNP, ChOG i GTS. Poprzedni rok - drugi rok kampanii - był dla nas intensywny i bardzo różnorodny, co jest ogromnie ważne z punktu widzenia skuteczności naszych działań. Mamy dziś kilka rzetelnych źródeł, z których wszyscy zainteresowani mogą czerpać wiedzę: dobrą stronę internetową, dobry facebook, przewodnik, broszurę, liczne materiały dydaktyczne. Najważniejsze jednak, że cały czas staramy się, jako kampania, być blisko konsumentów oraz liderów opinii, jeśli chodzi o tematykę kulinarną. W ubiegłym roku byliśmy na największych festiwalach i targach kulinarnych, podczas których wszyscy goście mogli kupić produkty z oznaczeniami i nawiązać osobisty kontakt z certyfikowanymi producentami. To naprawdę bardzo ważne, aby konsument poznał człowieka, który za wyrobem stoi i samym sobą może zaświadczyć o jego historii i jakości. Produkt zaczyna mieć tożsamość, jego historia ożywa, a smak staje się częścią narodowego dziedzictwa i powodem do dumy. Dla mnie osobiście to jest bardzo, bardzo ważne. Również z tego powodu chętnie wziąłem udział w trzech cyklach wyjazdów dla szefów kuchni, blogerów i dziennikarzy. Powędrowaliśmy do źródeł smaku, mogliśmy zobaczyć gdzie się rodzą lub jak powstają oznaczone produkty, jak wygląda tradycjna technologia ich wytwarzania. Poznawaliśmy regiony, z których pochodzą, mogliśmy docenić autentyzm i jakość wspaniałego polskiego jedzenia. Właśnie ten autentyzm produktów regionalnych i tradycyjnych oraz zainteresowanie kuchnią narodową to wiodące obecnie trendy kulinarne, które promują przede wszystkim jakość, sezonowość i lokalność. Zdecydowanie sprzyja to naszej kampanii i promocji tego wszystkiego, co w polskiej kuchni mamy najlepsze. Musimy to wykorzystać! Przed nami duże wyzwanie na kolejny rok kampanii. W dalszym ciągu będziemy starali się być blisko konsumentów, łączyć ich świat, ze światem żywności regionalnej i tradycyjnej. Moim osobistym pragnieniem jest to, by lista produktów z oznaczeniami ChNP, ChOG i GTS, która liczy w tej chwili 37 pozycji, znacząco się w najbliższych latach wydłużyła. Mamy bowiem co najmniej kilkaset wspaniałych produktów, które kwalifikują się, by dołączyć do tego szacownego grona. Jest więc do czego dążyć! Ambasador kampanii Trzy Znaki Smaku Grzegorz Łapanowski 2 Za nami drugi rok kampanii „Trzy Znaki Smaku”! Szanowni Państwo. Prowadziliśmy liczne działania, których festiwalowego udaliśmy się do Gruczna, na IX Festiwal Smaku. celem było, z jednej strony, informowanie jak najszerszego Z kolei na samym początku jesieni, czyli we wrześniu, wróciliśmy grona konsumentów o wspólnotowym systemie ochrony pro- do Poznania na targi spożywcze Smaki Regionów. Wszędzie duktów regionalnych i tradycyjnych oraz o naszych rodzimych informowaliśmy o wspólnotowym systemie ochrony produktów produktach, objętych tym systemem, zaś z drugiej strony za- regionalnych i tradycyjnych, rozdawaliśmy materiały prasowe, chęcanie producentów do przyłączania się do tego systemu częstowaliśmy wyjątkowymi produktami, o których tak barwnie i do rozpoczęcia starań o przyznanie ich wyrobom jednego opowiadali ich wytwórcy oraz kucharze, którzy bawili gości fanta- z trzech europejskich znaków jakości: ChNP, ChOG lub GTS. stycznymi pokazami kulinarnymi. Udział w targach i festiwalach oraz pierwsze obchody Europejskich Dni Produktu Regionalnego i Tradycyjnego „Trzy Znaki Smaku”. Nasze konkursy Byliśmy obecni na wszystkich liczących się targach spożywczych nie internetowej www.trzyznakismaku.pl. Pierwszy, przeznaczony i festiwalach kulinarnych. Pod koniec czerwca wzięliśmy udział dla blogerów kulinarnych, pod tytułem „Blog ze Znakiem Smaku” w krakowskiej imprezie o nazwie „Jemy na polu”. W sierpniu po- składał się z kilku zadań – trzeba było opublikować na swoim blo- jechaliśmy do Zakopanego na V Europejskie Targi Produktów gu przepis na przystawkę, danie główne oraz deser, oczywiście Regionalnych oraz na VIII Ogólnopolski Festiwal Dobrego Sma- z wykorzystaniem produktów z oznaczeniami ChNP, ChOG i GTS. ku. Właśnie tam, oprócz tradycyjnego już gotowania na scenie Wybrani przez jury zwycięzcy w każdej z trzech kategorii wygrali i spotkań z producentami, miało miejsce szczególne wydarzenie: cenny robot kuchenny. Do konkursu zgłoszono w sumie 340 prze- 16 sierpnia po raz pierwszy obchodziliśmy Europejskie Dni pisów, roboty były jednak tylko trzy, a zostały nimi nagrodzone Produktu Regionalnego i Tradycyjnego „Trzy Znaki Smaku” - wy- autorki blogów Sajkofanka Smaku, Życie w apetycie oraz Mienta jątkowe święto powołane z inicjatywy Agencji Rynku Rolnego, blog. wspieranej przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju. Stało się Celem drugiego konkursu pt. „Produkt i Miejsce Roku” było, po ono ukoronowaniem wszystkich ubiegłorocznych uroczystości pierwsze, nagrodzenie miejsc, w których można skosztować jed- związanych z żywnością regionalną i tradycyjną. Mamy nadzie- nego lub wielu produktów ze znakami jakości ChNP, ChOG i GTS ję, że w dłuższej perspektywie uroczystość ta przyczyni się do (zgłaszać kandydatury mogli i bywalcy takich miejsc i ich wła- zjednoczenia polskiego środowiska wytwórców i odbiorców tej ściciele), po drugie wyróżnienie szczególnie lubianego polskiego wyjątkowej żywności. produktu z europejskim znakiem jakości. Po podliczeniu głosów Ufamy, że także w przyszłości uda nam się zainteresować ideą internautów okazało się, iż Miejscami Roku zostały Stowarzysze- święta przede wszystkim Was, dziennikarzy, którzy w 2014 roku nie Elbląg Europa (zdobyli pierwsze miejsce i voucher o wartości licznie wzięliście udział w poprzedzającej obchody święta kon- -10 tysięcy na promocję swojej działalności), Karczma Skansen ferencji prasowej w warszawskim hotelu oraz w kolacji prasowej smaków oraz Agroturystyka „Pod Lipą (II i III miejsce, nagrodzone w prestiżowej restauracji w Poznaniu, gdzie tak żywo dyskutowa- voucherami o wartości 2,5 tysiąca złotych). Natomiast tytuł Pro- liśmy o znaczeniu Europejskich Dni Produktu Regionalnego i Tra- duktu Roku zdobyła fasola wrzawska ChNP. Grupa producencka dycyjnego „Trzy Znaki Smaku”. Na zakończenie letniego sezonu zrzeszająca certyfikowanych wytwórców fasoli także otrzymała Drugi rok kampanii upłynął nam pod znakiem konkursów - zorganizowaliśmy aż trzy, wszystkie przeprowadziliśmy na naszej stro- 3 voucher o wartości 10 tysięcy, z przeznaczeniem na kampanię cze czekał na wpisanie go do rejestru produktów z tym oznacze- reklamową swojego produktu. Nagrody otrzymali również gło- niem. W ramach wyjazdów kulinarnych, we wrześniu powrócili- sujący internauci, pomiędzy których rozdzielono vouchery na śmy na Mazowsze i Podlasie oraz do Małopolski, gdzie tym razem pobyt w gospodarstwach agroturystycznych, kosze produktów odwiedziliśmy certyfikowanych producentów suski sechlońskiej z oznaczeniami oraz elektroniczne przewodniki kulinarne „Szla- ChOG, jabłek łąckich ChOG i kiełbasy lisieckiej ChOG. U progu kiem Dobrego Smaku”. jesieni, wraz z grupą dziennikarzy kulinarnych zawitaliśmy także Trzeci z naszych konkursów, pod tytułem „Bliżej źródła smaku” do Wielkopolski, aby spotkać się z wytwórcami wielkopolskiego skierowany był do fotografów amatorów. Uczestnicy mieli wyko- sera smażonego ChOG, andrutów kaliskich ChOG, oleju rydzo- nać zdjęcie o tematyce „Człowiek podczas pracy nad regionalną wego GTS i aby odwiedzić Muzeum Rogala Świętomarcińskiego i tradycyjną żywnością”. Nagrodami (dla wszystkich biorących ChOG w Poznaniu, gdzie uczestniczyliśmy w pokazie produkcji udział) były drukowane przewodniki „Szlakiem Dobrego Smaku”, i w degustacji tego wyjątkowego wypieku. udział w warsztatach fotograficznych dla autorów szczególnie udanych ujęć oraz cenny aparat fotograficzny, który ostatecznie Działania w mediach trafił do zwycięzcy całego konkursu, pana Dariusza Mitręgi. Przez cały rok byliśmy obecni we wszystkich mediach. Nasze adwertoriale ukazywały się w wiodących tytułach wszystkich Wyjazdy prasowe i kulinarne segmentów prasowych – od prasy branżowej, poprzez kobiecą, Za nami również kilka interesujących wyjazdów prasowych na opiniotwórczych tygodnikach skończywszy. Produkty z ozna- i kulinarnych. Na początku czerwca wyruszyliśmy na Mazowsze czeniami ChNP, ChOG i GTS zostały pokazane w cieszących się i Podlasie. Towarzyszyło nam dziewięcioro dziennikarzy telewizyj- ogromną popularnością kulinarnych programach telewizyjnych nych oraz przedstawicieli prasy kobiecej, lifestylowej i branżowej. TOP Chef oraz Ewa gotuje. Przygotowaliśmy nowy spot telewizyj- Odwiedziliśmy certyfikowanych producentów kabanosów GTS, ny, którego bohaterami były andruty kaliskie ChOG oraz miód dra- kiełbasy myśliwskiej GTS, pierekaczewnika GTS, miodu kurpiow- himski ChOG. Nowy spot i ubiegłoroczny dedykowany jabłkom skiego ChOG oraz sera korycińskiego swojskiego ChOG. Parę grójeckim ChOG oraz serowi korycińskiemu swojskiemu ChOG tygodni później, wraz z ambasadorem kampanii Grzegorzem Ła- były emitowane we wrześniu, w głównych stacjach telewizyjnych panowskim powędrowaliśmy do Małopolski i na Podhale. (TVN, TVP1 oraz TVP2 i Polsat), a także w licznych stacjach te- W wydarzeniu tym uczestniczyli kucharze, a także dziennikarze matycznych. Opracowaliśmy także serię czterech spotów radio- kulinarni i eksperci. Wizyty u producentów karpia zatorskiego wych, które były emitowane w największych rozgłośniach, w okre- ChNP, bryndzy podhalańskiej ChNP, oscypka ChNP, redykołki sie poprzedzającym festiwale w Krakowie, Zakopanem, Poznaniu ChNP oraz jagnięciny podhalańskiej ChOG przeplatane były po- i Grucznie. Dumni jesteśmy z naszej internetowej kampanii SEM. kazami kulinarnymi naszych mistrzów oraz wspólnym gotowa- Trwała ona ponad miesiąc, od początku września do pierwszych niem wszystkich uczestników wyprawy. W lipcu, razem z grupą dni października ubiegłego roku i udało się w niej osiągnąć wynik szefów kuchni, ekspertów kulinarnych i blogerów, ruszyliśmy na (liczący liczbą kliknięć) znacząco lepszy od zakładanego. Przez Lubelszczyznę. Złożyliśmy wizytę certyfikowanym producentom cały czerwiec, w dowolnym miejscu Polski mogli też Państwo fasoli wrzawskiej ChNP, wiśni nadwiślanki ChNP oraz cebularza widzieć nasze billboardy i citylighty, które prezentowaliśmy w ra- lubelskiego, który dziś już nosi dumnie znak ChOG, a wtedy jesz- mach zrealizowanej z rozmachem kampanii outdoorowej. 4 Seminaria dla producentów i współpraca z Urzędami Marszałkowskimi. Całe europejskie prawodawstwo zmierza w kierunku promowania W ubiegłym roku przeprowadziliśmy dwa seminaria - w maju, serię rozporządzeń, które otaczają szczególną ochroną produ- w Białymstoku i w lipcu, w Lublinie. Oba przeznaczone były dla centów, często drobnych, wytwarzających właśnie taką żywność, producentów zainteresowanych przystąpieniem do europejskie- której szczególne cechy związane są ze środowiskiem, w którym go systemu ochrony produktów regionalnych i tradycyjnych i mia- powstaje oraz z tradycją. ły podobny przebieg. Ekspert z MRiRW wprowadził uczestników W celu wyróżnienia tych wyjątkowych produktów stworzono euro- w zagadnienia związane z europejskim systemem ochrony pro- pejski system oznaczeń. Jego głównym zadaniem jest, po pierw- duktów regionalnych i tradycyjnych oraz z certyfikacją produktów. sze, informowanie konsumentów, że trzymają w ręku produkt Natomiast przedstawiciel Agencji Brandingowej opowiedział wysokiej jakości, po drugie - ochrona producentów przed nie- o strategiach marketingowych i brandingu opakowań. W szko- uczciwymi konkurentami, wypuszczającymi na rynek podróbki. leniu białostockim wzięło udział 43, natomiast w lubelskim W UE jest obecnie około 584 zarejestrowanych produktów 38 producentów. ChNP, 619 ChOG oraz 49 GTS, choć liczba ta zmienia się To był bardzo pracowity rok. Cieszymy się, ponieważ do naszych z dnia na dzień. Na rozpatrzenie oczekują kolejne produkty. działań udało nam się także włączyć grono, od którego w du- Jak widać jest to segment rynku, który cały czas dynamicznie żej mierze zależy powodzenie naszej misji, czyli sprzedawców. się rozwija. Do tej pory jednym z trzech europejskich oznaczeń Dowodem była akcja promocyjna zrealizowana w sieci sklepów wyróżniono w Polsce 37 produktów, jednak ta lista stale się po- Alma w niektórych miastach Polski, a dokładnie w Krakowie, Warsza- większa. wie (oraz Piasecznie i Pruszkowie), Sopocie, Gdyni i Wrocławiu. I nic dziwnego: ugruntowana pozycja i rozpoznawalność ozna- Przed nami kolejny rok pełen działań i wydarzeń. Będziemy infor- czeń europejskich sprawia, że przyczyniają się one do zwięk- mować o nich w naszych newsletterach, na naszym fanpage’u na szenia zainteresowania nie tylko samymi produktami, ale też Facebooku oraz stronie www.trzyznakismaku.pl, gdzie co tydzień regionem, z którego się wywodzą. Państwa wiodące pod wzglę- informujemy o działaniach kampanii i o ważnych wydarzeniach ze dem wartości produkcji objętej oznaczeniami geograficznymi to świata produktów regionalnych i tradycyjnych. Serdecznie zapra- Włochy, Niemcy, Francja i Wielka Brytania. żywności wysokiej jakości. W 1992 roku Unia Europejska przyjęła szamy do kontaktu i współpracy! Europejskie znaki jakości ChNP, ChOG oraz GTS Europejski system ochrony produktów regionalnych i tradycyjnych W ramach europejskiej polityki jakości i ochrony produktów wyjątkowych, wyróżnia się dwie kategorie produktów : produkty regionalne znanego pochodzenia, W bardzo wielu państwach, zwłaszcza tych wysokorozwiniętych, od kilku dekad widoczne jest zainteresowanie żywnością o trady- których dotyczą oznaczenia Chroniona Nazwa Pochodzenia oraz Chronione Oznaczenie Geograficzne, cyjnych metodach produkcji i znanym pochodzeniu. Potrzeba kon- produkty tradycyjne, sumentów znalazła odzwierciedlenie w europejskiej Wspólnej Po- których dotyczy oznaczenie Gwarantowana Tradycyjna Specjalność. lityce Rolnej, którą śmiało można określić mianem polityki jakości. 5 NA ZWA PO DZENIA • •C A O CH HRONION CHRONIONA NAZWA POCHODZENIA (ChNP) Jest to europejski znak przyznawany produktom regionalnym wyjątkowej jakości, o nazwie nawiązującej do miejsca w którym jest wytwarzany i podkreślającej ich związek z tym miejscem. Wszystkie surowce, potrzebne do wytworzenia tego produktu pochodzą z określonego obszaru geograficznego oraz wszystkie fazy wytwarzania odbywają się na tym obszarze. O znak ChNP mogą ubiegać się produkty rolne przeznaczone do spożycia przez ludzi (płody ziemi, produkty pochodzące z hodowli, rybołówstwa oraz produkty pierwszego przetworzenia, będące w związku z tymi produktami) lub środki spożywcze (m. in. piwo, chleb, ciasto, ciastka, wyroby cukiernicze, inne wyroby piekarnicze, makarony, korek i bawełna). Do tej pory oznaczeniem ChNP wyróżniono w Polsce 9 produktów. Polskie produkty z oznaczeniem ChNP: bryndza podhalańska, fasola Piękny Jaś z Doliny Dunajca, fasola wrzawska, karp zatorski, miód z Sejneńszczyzny / Łoździejszczyzny / Seinų / Lazdijų krašto medus, oscypek, podkarpacki miód spadziowy, redykołka, wiśnia nadwiślanka. CHRONIONE OZNACZENIE GEOGRAFICZNE (ChOG) CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN Jest to europejski znak przyznawany produktom regionalnym wyjątkowej jakości, o nazwie nawiązującej do miejsca, w którym są wytwarzane i podkreślającej ich związek z tym miejscem. Oznaczenie ChOG mówi nam także, że chociaż jeden z etapów powstawania produktu musi przebiegać na obszarze, do którego odnosi się jego nazwa. O znak ChOG mogą ubiegać się produkty rolne przeznaczone do spożycia przez ludzi (płody ziemi, produkty pochodzące z hodow- li, rybołówstwa oraz produkty pierwszego przetworzenia, będące w związku z tymi produktami) lub środki spożywcze (m. in. piwo, chleb, ciasto, ciastka, wyroby cukiernicze, inne wyroby piekarnicze, makarony, korek i bawełna). Do tej pory oznaczeniem ChOG wyróżniono w Polsce 19 produktów. Polskie produkty z oznaczeniem ChOG: andruty kaliskie, cebularz lubelski, chleb prądnicki, fasola korczyńska, jabłka grójeckie, jabłka łąckie, jagnięcina podhalańska, kiełbasa lisiec- ka, kołocz śląski / kołacz śląski, miód drahimski, miód kurpiowski, miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich, obwarzanek krakowski, rogal świętomarciński, ser koryciński swojski, suska sechlońska, śliwka szydłowska, truskawka kaszubska / kaszëbskô malëna, wielkopolski ser smażony. Wniosek o rejestrację krupnioków śląskich jako ChOG czeka na pozytywną weryfikację przez Komisję Europejską. NE • •C H A D YC Y J SPECJALN N RA TR OŚ A NA TOWAN GWARANTOWANA TRADYCYJNA SPECJALNOŚĆ (GTS) Jest to europejski znak jakości, przyznawany produktom noszącym tradycyjną nazwę, odnoszącą się do jego specyficznego charakteru lub tradycyjnie stosowaną dla tego produktu. Produkt z oznaczeniem GTS musi być wytwarzany z tradycyjnych surowców, według tradycyjnej, przekazywanej z pokolenia na pokolenie receptury lub tradycyjnymi metoda- mi. O oznaczenie GTS mogą ubiegać się produkty rolne przeznaczone do spożycia przez ludzi (płody ziemi, produkty pochodzące z hodowli, rybołówstwa oraz produkty pierwszego przetworzenia, będące w związku z tymi produktami) lub środki spożywcze (m. in. piwo, napoje z ekstraktów roślinnych, czekolada, chleb, ciasto, ciastka, wyroby cu- 6 kiernicze, makarony) a także gotowe dania. Do tej pory oznaczeniem GTS wyróżniono w Polsce 9 produktów. Polskie produkty z oznaczeniem GTS : półtorak, dwójniak, trójniak, czwórniak, kabanosy, kiełbasa jałowcowa, kiełbasa myśliwska, olej rydzowy, pierekaczewnik. Ć • • GWA Procedura rejestracji produktów regionalnych i tradycyjnych ChNP, ChOG oraz GTS Znajomość symboli europejskiego systemu znakowania i ochrony produktów regionalnych i tradycyjnych ChNP, ChOG oraz GTS O przyznanie europejskiego znaku jakości może się ubiegać Z badań przeprowadzonych w kwietniu 2013 r. przez Millword grupa producentów lub przetwórców (w szczególnych sytu- Brown wynika, że polscy konsumenci mają słabą znajomość acjach, o przyznanie znaków ChNP i ChOG może wnioskować symboli europejskiego systemu ochrony produktów regio- osoba fizyczna lub prawna, która będzie traktowana jako grupa; nalnych i tradycyjnych. Logotypy rozpoznaje zaledwie 6%-9% wyjątek ten nie dotyczy wnioskowania o GTS). Grupa składa ankietowanych, a znajomość nazw i ich znaczenia jest tylko wniosek do ministra właściwego do spraw rynków rolnych, nim o kilka procent większa, choć o samej idei znakowania pro- się to jednak stanie, członkowie grupy muszą sami ustalić zasa- duktów słyszało ok. 30% badanych. Zdecydowanie lepiej rzecz dy, które będą obowiązywać jej członków. Czyli, między innymi, wygląda wśród wytwórców i dystrybutorów: o europejskim sys- uzgodnić reguły i częstotliwość kontroli oraz mechanizmy sa- temie znakowania i ochrony produktów regionalnych i tradycyj- mokontroli, a także wybrać organ kontrolujący. nych słyszało aż 90% badanych, 80% producentów zna symbole oznaczeń, natomiast wśród dystrybutorów ta znajomość sytuuje się na poziomie ok. 50%. Korzyści wynikające z europejskiego systemu ochrony produktów regionalnych i tradycyjnych Polacy nie mają też wyrobionej opinii na temat produktów oznaczonych europejskimi znakami jakości ChNP, ChOG oraz GTS. Rzadko je kupują i nie widzą związku pomiędzy symbolem a rzeczywistą jakością produktu. Z naturalnych przyczyn, dużo większa jest ta świadomość wśród producentów i dystrybutorów. Aż 35% producentów i 43% dystrybutorów uważa, że oznakowa- europejskie oznaczenia umożliwiają łatwą identyfikację oryginal- ne produkty wyróżnia przede wszystkim wysoka jakość. Co cie- nych i wartościowych produktów, o konkretnych specyficznych kawe, aż połowa wszystkich badanych producentów zadeklaro- cechach i wysokiej jakości; wała chęć przystąpienia do europejskiego systemu znakowania i ochrony produktów w przyszłości. Widać więc, że ten segment umieszczenie na produkcie znaku jakości uzasadnia jego wyż- rynku ma ogromny potencjał. szą cenę, ale daje też gwarancję kupującemu, że płaci za wy- Kampania „Trzy Znaki Smaku” będzie się więc nadal skupiać soką jakość; produkty zarejestrowane jako ChNP, ChOG lub przede wszystkim na uświadomieniu konsumentom istnienia GTS oznaczeń i ich znaczenia oraz korzyści wynikających z kupo- podlegają ochronie prawnej na terenie Unii Europejskiej; wania produktów oznakowanych jednym z trzech oznaczeń. produkty ubiegające się o ChNP lub ChOG, których wnioski W przypadku producentów, nacisk zostanie położony przede o rejestrację zostały pozytywnie ocenione na etapie krajowym, wszystkim na przekazanie wiedzy na temat zasad, na jakich a następnie przekazane Komisji Europejskiej i oczekujące na można przystąpić do europejskiego systemu ochrony produk- rejestrację, podlegają już ochronie prawnej na terytorium RP; tów regionalnych i tradycyjnych. ochrona prawna eliminuje nieuczciwą konkurencję, zabezpiecza przed nieuprawnionym posługiwaniem się nazwą produktu i jego podrabianiem. 7 NA ZWA PO DZENIA • •C A O CH HRONION Polskie produkty tradycyjne i regionalne ChNP, ChOG oraz GTS BRYNDZA PODHALAŃSKA ChNP NA 12 czerwca 2007 r. bryndza podhalańska została wpisa- wie białej, biało-kremowej lub z lekkim odcieniem seledy- na do rejestru Komisji Europejskiej jako Chroniona Nazwa nowym. Mleko, z którego powstaje bryndza podhalańska, Pochodzenia. Była ona pierwszym polskim produktem, który pochodzi od zwierząt rasy polska owca górska. Czasem uzyskał europejski znak jakości. Produkcja jej odbywa się na dodaje się też mleko krowie od bydła rasy polska czerwona, ściśle określonym obszarze zwanym Podhalem, w powiatach zawartość tego mleka nie może jednak przekroczyć 40%. nowotarskim, tatrzańskim oraz sześciu gminach z powiatu ży- Bryndzę wytwarza się tylko od maja do września. Każdy wieckiego: Milówka, Węgierska Górka, Rajcza, Ujsoły, Jeleśnia z 10 etapów produkcji jest ściśle określony i niezmienny od i Koszarawa. lat. W ostatnim etapie poddany leżakowaniu i fermentacji ser kruszy się i ubija z solą. Dzięki temu bryndza ma równocześnie słony, lekko kwaskowaty i pikantny smak. Sama bryndza nie ma określonego kształtu, zależy on bowiem od opakowania. Nazwa „bryndza” pochodzi od rumuńskiego słowa „brinze”, a sposób wytwarzania sera przywędrował do Polski wraz z pasterzami wołoskimi. Najstarsze wzmianki o bryndzy na ziemiach polskich pochodzą już z XVI w. ZWA PO DZENIA • •C A O CH HRONION Regionalny Związek Hodowców Owiec i Kóz ul. Szaflarska 93 d/7, 34-400 Nowy Targ tel.: 18 266 46 21, fax: 18 266 46 21 [email protected] Bryndza podhalańska to miękki ser podpuszczkowy o bar- FASOLA PIĘKNY JAŚ Z DOLINY DUNAJCA ChNP Spółdzielnia „Dolina Dunajca” Zawada Lanckorońska 32, 32-840 Zakliczyn tel./fax: 14 629 30 49, 605 100 157 [email protected] Nasiona odmiany Piękny Jaś mają nerkowaty kształt, są 25 października 2011 r. fasola Piękny Jaś z Doliny Dunajca zo- bocznie spłaszczone i błyszczące, a także stosunkowo stała wpisana do rejestru Komisji Europejskiej jako Chroniona duże. Te z doliny Dunajca charakteryzują się większą niż Nazwa Pochodzenia. Uprawnienia do produkcji fasoli z ozna- gdzie indziej zawartością magnezu (80 mg/kg; wynika to czeniem ChNP mogą otrzymać jedynie rolnicy uprawiający tę z wysokiej zawartości pierwiastka w tutejszej glebie). fasolę na obszarze 11 gmin leżących w dolinie rzeki Dunajec: Piękny Jaś z Doliny Dunajca smakuje słodkawo, a jego kon- Gródek nad Dunajcem (powiat nowosądecki), Zakliczyn, Woj- systencja jest niezwykle delikatna. Ma też cienką skórkę, nicz, Wierzchosławice, Radłów, Wietrzychowice, Tarnów, Ple- dlatego gotuje się o 10 minut krócej niż inne „jasie”. Te wy- śna, Żabno (powiat tarnowski), Czchów (powiat brzeski) i Grę- jątkowe zalety fasoli nie dziwią: w dolinie Dunajca panują boszów (powiat dąbrowski) w województwie małopolskim. doskonałe warunki do uprawy Pięknego Jasia. Plantacje położone są dość nisko i osłonięte od wiatru, na który roślina jest bardzo wrażliwa. Ich sytuowanie na madach rzecznych również wpływa korzystnie na walory Pięknego Jasia. Do tego - co najważniejsze – dochodzą wyjątkowe umiejętności plantatorów kultywowane w okolicy od wielu pokoleń. 8 ZWA PO • •C DZENIA HRONION NA O CH A FASOLA WRZAWSKA ChNP NA nie trzech gmin: Gorzyce, Zaleszany i Radomyśl nad Sanem, jest do fasoli wielokwiatowej. Uprawiana jest w północnej w powiatach tarnobrzeskim i stalowowolskim w wojewódz- części Kotliny Sandomierskiej, w widłach Wisły i Sanu, a jej twie podkarpackim. Do sołectw tych należą: Wrzawy, Gorzy- nazwa pochodzi od wsi Wrzawy. Odmiana ma duże, ner- ce, Motycze Poduchowne, Trześń i Zalesie Gorzyckie (gmina kowate i lekko spłaszczone nasiona o słodkawym smaku Gorzyce); Skowierzyn, Zale- i delikatnej konsystencji. Fasola wrzawska ma o 20% cieńszą szany, Majdan Zbydniowski skórkę i większą zdolność pochłaniania wody, a także gotuje i Motycze Szlacheckie (gmina się ok. 10 min krócej niż odmiany wielokwiatowe pochodzą- Zaleszany); Dąbrówa Pniow- ce z innych regionów. Swoje zalety fasola wrzawska za- ska, Pniów, Nowiny, Witko- wdzięcza żyznym glebom madowym oraz mikroklimatowi wice, Chwałowice, Antoniów Kotliny Sandomierskiej. i Orzechów (gmina Radomyśl 13 stycznia 2012 r. fasola wrzawska została wpisana do rejestru Komisji Europejskiej jako Chroniona Nazwa Pochodzenia. Nazwą tą mogą być opatrzone tylko suche nasiona fasoli wielokwiatowej tycznej pochodzące z upraw położonych w ściśle określonych sołectwach, zlokalizowanych na tere- • Karp zatorski jest produkowany na terenie trzech sąsiadują- karmie stawowym oraz wysokiej cych ze sobą gmin w województwie małopolskim. Najwięk- jakości naturalnych zbożach od sza produkcja odbywa się na terenie Zatora - stąd nazwa lokalnych producentów, takich ryby. Zapisy o hodowli karpi znajdują się w kronikach Jana jak pszenica, jęczmień, pszenżyto Długosza, wiadomo jednak, że ryby te na małopolskich sto- i kukurydza. łach były obecne już za czasów Bolesława Krzywoustego. Karp zatorski powstał ze skrzyżowania rodzimej linii karpia polskiego (galicyjskiego) z czystymi liniami: węgierską, KARP ZATORSKI ChNP jugosłowiańską, gołyską i izraelską. Właśnie ta krzyżówka wyjątkowo szybko rośnie i jest odporna na choroby. Znaki szczególne wyróżniające karpia zatorskiego to dobre wygrzbiecenie, zwarta forma i oliwkowy lub oliwkowo-niebieski kolor. Masa karpia wynosi od 1100 g do 1800 g. Mięso jest delikatne i ma świeży, rybi zapach. Wyjątkowy smak zawdzięcza dwuletniemu systemowi chowu w stawach ziem- 20 maja 2011 r. karp zatorski został wpisany do rejestru Komisji Europejskiej jako Chroniona Nazwa Pochodzenia. Może być on hodowany na terenie trzech gmin w województwie małopolskim: Zator i Przeciszów w powiecie oświęcimskim oraz Spytkowice w powiecie wadowickim. nych i sposobowi żywienia, który oparty jest głównie na po- ZWA PO DZENIA • •C NA O CH HRONION Lokalna Grupa Producencka Karpia Zatorskiego ul. Parkowa 7, 32-640 Zator tel.: 33 841 27 09, 506 146 777, fax: 33 841 27 09 [email protected] A nad Sanem). ZWA PO DZENIA •C A O CH HRONION Stowarzyszenie Producentów Fasoli Tycznej „Piękny Jaś” we Wrzawach Waldemar Prarat, Wrzawy 485, 39-432 Gorzyce, tel.: 15 836 39 35 [email protected] Fasola wrzawska, czyli fasola tyczna Piękny Jaś, zaliczana MIÓD Z SEJNEŃSZCZYZY / ŁOŹDZIEJSZCZYZNY/ SEINU/ LAZDIJU KRASTO MEDUS ChNP Pod nazwą miód z Sejneńszczyzny/ Łoździejszczyzny/Se- sji Europejskiej jako Chroniona Nazwa Pochodzenia. Jest to inų/Lazdijų krašto medus kryje się miód pszczeli nektarowy. pierwszy polski produkt transgraniczny. Obszar produkcji Jest on wytwarzany z kilkudziesięciu gatunków roślin mio- miodu położony jest w dorzeczu Niemna, na pograniczu Pol- dodajnych, m.in.: wierzby, klonu, maliny, kruszyny, komo- ski i Litwy, na terytorium Pojezierza Wschodniosuwalskiego. nicy, nostrzyka oraz koniczyny białej i łąkowej. Pozyskuje Po stronie polskiej są to cztery gminy powiatu sejneńskiego się go od połowy maja do połowy sierp- (Sejny, Giby, Krasnopol, Puńsk) oraz nia – przy czym ten majowy ma najbo- 5 gmin powiatu suwalskiego (Suwał- gatszy smak, bowiem kwitnie wówczas ki, Szypliszki, Jeleniewo, Rutka-Tar- najwięcej roślin. Miód ma zabarwienie od tak, Wiżajny). Po stronie litewskiej ciemnożółtego do ciemnozłotego. Jego jest to 12 gmin regionu Łoździeje cechą charakterystyczną jest też lekkie (Kapčiamiestis, Veisejai, Kuciunai, zmętnienie. Swoją jakość miód zawdzię- Lazdijai, Seirijai, Norageliai, Sven- cza wiedzy bartników. Tradycje bartnicze tezeris, Teizai, Slavantai, Budvietis, sięgają bowiem na Sejneńszczyźnie i Łoź- Sestokai, Krosna). Terenowe Koło Pszczelarzy w Sejnach dziejszczyźnie XIV w. (Polska) Skr. Pocztowa 37, 16-500 Sejny 31 stycznia 2012 r. miód z Sejneńszczyzny/ tel.: 87 516 35 69, 503 668 864 Łoździejszczyzny/Seinų/Lazdijų krašto [email protected] medus został wpisany do rejestru Komi- Regionalny Związek Pszczelarzy w Łoździejach - Lazdijų rajono bitininkų draugija (Litwa) Majronio 20, 67-106 Lazdijai, Litwa [email protected] 9 ZWA PO • •C DZENIA HRONION NA O CH Oscypek to wędzony ser wytwarzany na Podhalu. Robi 14 lutego 2008 r. oscypek został wpisany do rejestru Komisji się go ręcznie od maja do września z owczego mleka po- Europejskiej jako Chroniona Nazwa Pochodzenia. Może on chodzącego od zwierząt rasy polska owca górska, czasem być wytwarzany w części gmin województwa śląskiego i ma- z niewielką domieszką mleka polskiej krowy czerwonej. łopolskiego, na terenie historyczno-etnograficznym podnóża Do mleka dodaje się wysuszoną podpuszczkę (czyli tzw. Tatr zwanego Podhalem. klag), która je ścina (po góralsku: klaga). Następnie masę odciska się z serwatki i formuje w kształt wrzeciona. Oscypki moczy się przez dobę w solance i układa pod dachem OSCYPEK ChNP Regionalny Związek Hodowców Owiec i Kóz ul. Szaflarska 93 d/7, 34-400 Nowy Targ tel.: 18 266 46 21, fax: 18 266 46 21 [email protected] bacówki. Tam wędzą się w zimnym dymie i nabierają specyficznego zapachu oraz jasnobrązowego koloru. Nazwa serka może wywodzić się od słowa „oszczypywać”, czyli rozdrabniać (to jeden z etapów produkcji) lub od „oszczypek”, w znaczeniu mały oszczep, co byłoby nawiązaniem do kształtu wyrobu. Natomiast sama metoda wyrabiania sera przywędrowała do nas wraz z wędrującymi wzdłuż całych Karpat pasterzami wołoskimi. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z XV wieku: znajdują się w dokumentach lokacyj- NA ZWA PO • •C A DZENIA HRONION nych wsi Ochotnica w Gorcach. O CH Podkarpacki miód spadziowy jest płynny lub skrystalizo- 7 sierpnia 2010 r. podkarpacki miód spadziowy został wpisany wany, dominuje w nim spadź pochodząca z jodły pospolitej do rejestru Komisji Europejskiej jako Chroniona Nazwa Pocho- (średnio 70% lub więcej). Miód może też zawierać spadź in- dzenia. Uprawnienia do jego produkcji mogą otrzymać jedynie nych drzew iglastych (głównie świerku lub sosny) czy ślado- pszczelarze wytwarzający miód na obszarze 17 nadleśnictw we ilości pyłków roślin nektarodajnych lub wiatropylnych. województwa podkarpackiego i dwóch parków narodowych: Jego konsystencja jest gęsta i lepka, a barwa − ciemnobrą- Bieszczadzkiego i Magurskiego. zowa z zielonkawymi refleksami, po krystalizacji zaś powoli jaśnieje. Podkarpacki miód spadziowy ma typowo żywicz- PODKARPACKI MIÓD SPADZIOWY ChNP Wojewódzki Związek Pszczelarzy w Rzeszowie ul. 8-go Marca 3, 35-065 Rzeszów tel.: 17 853 40 59, fax: 17 853 54 27 [email protected] ny aromat przypominający zapach igliwia i łagodny, słodki smak. Do produkcji tego miodu można wykorzystywać wyłącznie pszczoły ras: zachodnio-/środkowoeuropejskiej, kraińskiej (krainka) i kaukaskiej. Bartnictwo na Podkarpaciu ma bardzo długą historię – pierwsze wzmianki na ten temat pochodzą już z XV w. Dowodem, jak żywe na tym terenie są tradycje bartnicze, może być większa niż gdziekolwiek indziej liczba pszczelarzy zbierających miód tradycyjnymi NA ZWA PO • •C A DZENIA HRONION metodami sięgająca ponad 3000. O CH 9 A REDYKOŁKA ChNP Regionalny Związek Hodowców Owiec i Kóz ul. Szaflarska 93 d/7, 34-400 Nowy Targ tel.: 18 266 46 21, fax: 18 266 46 21 [email protected] Redykołka to serek w kształcie małego zwierzątka lub 1 grudnia 2009 r. redykołka została wrzeciona. Wytwarza się go z niepasteryzowanego mleka wpisana do rejestru Komisji Europej- owczego polskiej owcy górskiej, dopuszczalny jest jednak skiej jako Chroniona Nazwa Pocho- dodatek mleka krowiego, pochodzącego od zwierząt rasy dzenia. Nazwę tę można stosować dla polska krowa czerwona, nieprzekraczający 40%. Waga re- serków wytwarzanych w części gmin dykołki nie może być większa niż 300 g, ale te najmniejsze, i powiatów województwa śląskiego o kształcie wrzeciona, ważą od 30 do 60 g. Serek ma słom- oraz małopolskiego, na terenie histo- kową, lśniącą skórkę, jest lekko słony, o zapachu wędzenia. ryczno-etnograficznym podnóża Tatr Cały cykl produkcyjny odbywa się na Podhalu i wszystkie zwanym Podhalem. etapy produkcji przebiegają w szałasach na stokach górskich. Redykołki swoją nazwę zawdzięczają temu, iż rozdawano je w czasie „redykania się” czyli powrotu owiec z wypasu do domu – bacowie robili je dla swoich dzieci lub ukochanych z resztek, których nie starczyło już do uformowania całego oscypka – produkcja redykołki przebiega więc podobnie, jak w przypadku tego drugiego podhalańskiego specjału. 10 ZWA PO • •C DZENIA HRONION NA O CH A Wiśnia nadwiślanka jest lokalnym typem wiśni sokowej, dojrzewającej na drzewach sokówki odroślowej. Drzewa te występują w pasie nadwiślańskim od Ożarowa do Lipska. Nadwiślanka ma owoce wyraźnie mniejsze od owoców odmian uprawnych. Intensywniejsza jest także jej barwa - od ciemnoczerwonej do bordowej, taki sam kolor ma jej sok. Charakteryzuje się ona wyrazistym, lekko cierpkim i wyraź- 16 grudnia 2009 r. wiśnia nadwiślanka została wpisana do rejestru Komisji Europejskiej jako Chroniona Nazwa Pochodzenia. Uprawnienia do produkcji tych owoców mogą otrzymać jedynie sadownicy w ściśle określonych rejonach województw mazowieckiego (gminy Lipsko, Sienno, Solec nad Wisłą), świętokrzyskiego (gminy Ożarów i Tarłów) i lubelskiego (w powiecie kraśnickim, gmina Annopol). nie kwaskowatym smakiem, a także mocnym aromatem. WIŚNIA NADWIŚLANKA ChNP Spółdzielnia Producentów Owoców i Warzyw „Nadwiślanka” ul. Kościuszki 34, 27-530 Ożarów tel.: 15 839 30 77, fax: 15 839 30 78 [email protected] Wiśnia nadwiślanka znana jest też pod nazwami: słupska, słupianka lub słupiec, od nazwy miejscowości Słupia Nadbrzeżna, gdzie na początku XX w. pojawiły się jej pierwsze nasadzenia. Historia uprawy tej wiśni sięga około 120 lat wstecz. Za ojca jej dzisiejszego sukcesu można uznać Teofila Zająca ze Słupi Nadbrzeżnej, który jako pierwszy posadził większą liczbę drzewek nadwiślanki. [email protected] CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN NE • •C H ANDRUTY KALISKIE ChOG Zakład Cukierniczy Ryszard Marczak ul. Jagodowa 11, 62-800 Kalisz tel.: 691 722 566 [email protected] CZENIE RAFIC Z N I ON E O RO różne słodkie smakołyki, w tym andruty. Z czasem wafle te stały się swoistą atrakcją, a ich renoma przekroczyła granice Cebularz lubelski jest okrągłym placuszkiem wykonanym 23 lipca 2014 r. cebularz lubelski został wpisany do rejestru Ko- z pszennego ciasta wyborowego. Na jego powierzchni misji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. znajduje się warstwa farszu, na którą składa się pokrojona Oznaczeniem tym mogą być opatrzone wyłącznie produkty w grubą kostkę cebula wymieszana z makiem i olejem ro- wytworzone na obszarze województwa lubelskiego. nie tylko parku, ale i samego Kalisza. 22 kwietnia 2009 r. andruty kaliskie zostały wpisane do rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. Uprawnienia do wyrobu tego produktu mogą otrzymać wyłącznie producenci z Kalisza. G G EO A ZN Te popularne wafle z województwa wielkopolskiego wytwarzane są głównie w Kaliszu i powiecie kaliskim. Andruty kaliskie to chrupiące, lekko słodkie krążki o regularnych brzegach i delikatnie połyskującej, gładkiej powierzchni oraz średnicy 15–17 cm. Są bardzo cienkie, ich grubość waha się od 0,8 do 1,5 mm. Barwa wafli nie jest jednolita, przechodzi od jasnokremowej, poprzez słomkową, aż do ciemnozłotej. Andruty są wyrabiane według ściśle określonej receptury z czterech składników: wody, cukru, mąki pszennej i oleju rzepakowego. Wypieka się je w rozgrzanych do temperatury 180°C (maksymalnie 220°C) andruciarkach. Badacze zwykli wywodzić andruty od żydowskiej macy. Jednak sama nazwa pochodzi zapewne od niemieckiego słowa anblatt, które oznacza jedną z odmian opłatka. Pierwszy andrut taki jaki znamy dzisiaj - trafił do sprzedaży w XIX w., a jego dzieje związane są z kaliskim parkiem miejskim. Ustawione w alejkach parkowych stragany oferowały spacerowiczom NE ślinnym - rzepakowym lub słonecznikowym. Mak to charakterystyczny dodatek, po nim właśnie można poznać oryginalny cebularz. Brzeg placka tworzy wieniec zrumienionego ciasta o szerokości od pół do półtora centymetra. CEBULARZ LUBELSKI ChOG Stowarzyszenie „Partnerstwa Producentów Cebularza Lubelskiego” Rynek 2 20-111 Lublin tel.: 81/503-17-17 fax: 81/440-30-99 e-mail: [email protected] Cały cebularz może mieć średnicę od 5 do 25 cm. Najsmaczniejszy jest zaraz po wyjęciu z pieca, ale przydatny do spożycia przez 48 godzin od wypieku. Tradycję wypieku cebularzy zawdzięczamy Żydom, którzy w XIX w. rozpowszechnili w Lublinie te niezwykle smakowite placki. Z czasem cebularze zaczęto wypiekać także w innych miejscowościach w województwie lubelskim, w tym także w Zamościu. Po wojnie Żydzi zniknęli z lubelskiej starówki, jednak tradycja wypieku cebularzy przetrwała dziejowe wichury. 11 • •C H CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN Chleb prądnicki pochodzi z Krakowa. Jest to tradycyj- recepturę, dlatego dziś możemy się ny chleb żytni wytwarzany na dojrzałym kwasie żytnim. cieszyć tym smakowitym chlebem. NE Wypieka się go z mąki żytniej z dodatkiem mąki pszennej, • •C H gotowanych ziemniaków lub płatków ziemniaczanych, otrąb żytnich oraz świeżych drożdży. Ma on formę okrągłych lub owalnych bochenków o wadze 4,5 kg, a na specjalne okazje, na przykład na wesela, piecze się nawet 14-kilogramowe bochny. Chleb prądnicki bardzo długo zachowuje CHLEB PRĄDNICKI ChOG Krakowskie Wypieki S.C. M. Masier, Ł. Romaniszyn ul. K. Makuszyńskiego 8A 31-752 Kraków tel.: 12 684 39 20, 12 422 85 48 świeżość - nawet kilka tygodni (to zasługa wspomnianego ziemniaczanego dodatku), a także dojrzewa po upieczeniu. 12 marca 2011 r. chleb prądnicki został wpisany do rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. Oznaczeniem tym mogą być opatrzone tylko chleby wypiekane w granicach administracyjnych miasta Krakowa. Pełnię smaku i aromatu osiąga dopiero w drugiej dobie. Nazwa pieczywa pochodzi od podkrakowskich wsi Prądnik Biały i Prądnik Czerwony - gdzie dawniej był wypiekany (dziś obie leżą w granicach miasta Krakowa). Tradycja jego wypieku sięga czasów Władysława Jagiełły, jednak w okresie PRL-u zanim zaprzestano wyrobu tego wyjątkowego pieczywa. Po 1989 r., dzięki zachowanym zapiskom oraz rozmowom ze starszymi mieszkańcami, udało się odtworzyć CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN Fasola korczyńska, czyli Piękny Jaś Karłowy biczykowy, za- fasoli, pochodzące z upraw na liczany do odmian wielokwiatowych to najpopularniejsza obszarze gmin: Nowy Korczyn, odmiana fasoli uprawiana w okolicach Nowego Korczyna. Wiślica, Solec Zdrój i Pacanów Jej ziarna są wyjątkowo duże: w stu gramach mieści się w powiecie buskim oraz gminy ich maksymalnie 90 sztuk. Mają one kształt nerkowaty Opatowiec w powiecie kazi- o bocznych spłaszczeniach i okrywa je bardzo cienka, biała mierskim (województwo świę- skórka. Między innymi dlatego są tak smakowite, delikatne tokrzyskie). NE • •C H i pozbawione goryczy. Zalety fasoli korczyńskiej wynikają FASOLA KORCZYŃSKA ChOG Stowarzyszenie Producentów Fasoli w Nowym Korczynie ul. Krakowska 1, 28-136 Nowy Korczyn tel.: 601 575 652, fax: 41 377 10 44 [email protected] przede wszystkim z korzystnego dla tej ciepłolubnej rośliny mikroklimatu panującego na Ponidziu. Prawdziwa ekspansja odmiany korczyńskiej zaczęła się w połowie XX w., kiedy wylewająca Nida doszczętnie zniszczyła uprawy roślin w regionie. Na zalanych obszarach zaczęto wówczas uprawiać fasolę wyróżniającą się dorodnymi nasionami. Z czasem zaczęto ją nazywać fasolą korczyńską. 13 lipca 2010 r. fasola korczyńska została wpisana do rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. Nazwą tą mogą być opatrzone tylko suche nasiona CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN Termin „jabłka grójeckie” odnosi się do grupy 27 odmian wyjątkowy smak owoców), większą jędrnością, a przede (w tym m. in. Gala, Gloster, Idared, Lobo, Ligol) uprawianych wszystkim mocniejszym rumieńcem, co wynika z wyższej w tzw. regionie grójeckim, słusznie nazywanym najwięk- o 5% zawartości barwników pod skórką. NE szym sadem Europy. I to sadem o ugruntowanej renomie, jego początki sięgają bowiem XVI w., kiedy to królowa Bona otrzymała tu ogromne połacie ziemi i postanowiła przeznaczyć je właśnie na królewski sad. Wielkie zasługi dla rozwoju sadownictwa w okolicach Grójca poczynili też w XIX w. JABŁKA GRÓJECKIE ChOG Stowarzyszenie Sady Grójeckie ul. Piłsudskiego 59, 05-600 Grójec tel.: 604 473 413, 606 420 260 [email protected] [email protected] duchowni doskonaląc metody uprawy i przechowywania jabłek. Jabłka grójeckie mają wiele wyjątkowych walorów: charakteryzują się między innymi kwasowością większą o 5% niż jabłka tych samych odmian z innych rejonów (właśnie ten korzystny stosunek kwasów do cukrów wpływa na 12 5 października 2011 r. jabłka grójeckie zostały wpisane do rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. Ochroną objęto owoce pochodzące ze ściśle wyznaczonego obszaru. W województwie mazowieckim jest to 21 gmin, w łódzkim 5 gmin. Gminy o największej koncentracji upraw to: Błędów, Belsk Duży, Grójec i Warka. • •C H CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN NE • •C H JABŁKA ŁĄCKIE ChOG Stowarzyszenie „Łącka Droga Owocowa” Łącko 445, 33-390 Łącko 31-060 Kraków tel.: 18 444 64 27, 601 877 001 [email protected] CZENIE RAFIC Z N I ON E O RO 5 listopada 2010 r. jabłka łąckie zostały wpisane do rejestru ślonych odmian (tj. Idared, Jonagold, Szampion, Ligol, Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie Geograficz- Golden Delicious, Gala, Boskoop, Red Boskoop, Elise, Early ne. Nazwą tą mogą być opatrzone wyłącznie jabłka należą- Geneve, Topaz, Lobo, Rubin, Gloster i Jonagored) uprawia- ce do klasy ekstra lub I o określonej kwasowości i jędrności, nych na terenie Kotliny Łąckiej. Sadownictwo w tym rejonie wyprodukowane na obsza- ma wielowiekową tradycję ze względu na panujące tu ko- rze gmin: Łącko, Podegro- rzystne warunki. Jak wynika z przekazów historycznych, już dzie i Stary Sącz w powiecie w XII w. suszone owoce z okolic Łącka spławiano Dunajcem nowosądeckim oraz gminy do Wisły i dalej do Gdańska, skąd trafiały na stoły możnych Łukowica w powiecie lima- w całej Europie. Jabłka łąckie charakteryzują się dość wy- nowskim w województwie soką kwasowością, tzw. górską zieloną nutką, wyjątkową małopolskim. soczystością i aromatem, a także wysoką jędrnością miąższu oraz rumieńcem większym i wyraźniejszym niż u jabłek danego gatunku pochodzących z innych miejsc. W dodatku, jak mawiają sadownicy owoce te „nie rdzewieją” - czyli obrane nie brązowieją. G G EO A ZN Nazwa „jabłka łąckie” jest zarezerwowana dla grupy okre- O hodowli owiec na Podhalu możemy przeczytać już w kronikach Jana Długosza. Nazwa „jagnięcina podhalań- NE ska” może być używana tylko w stosunku do mięsa i podro- • •C H bów jagniąt ras: polska owca górska, polska owca górska odmiany barwnej lub cakiel podhalański, których wiek nie przekroczył 60 dni. Są to tzw. tuszki mleczne, gdyż w tym wieku jagnięta żywione są wyłącznie mlekiem matki. Oznaczenie Geograficzne. Znakiem tym może być opatrzone tylko mięso jagniąt urodzonych i chowanych w powiatach nowotarskim i tatrzańskim oraz na obszarze określonych gmin w powiatach cieszyńskim, żywieckim, suskim, limanowskim oraz nowosądeckim. Tylko z tych obszarów może pochodzić też pasza owiec - wyjątkiem są pasze treściwe podawane w czasie zimy. Ich waga może się wahać od 4 do 8 kg. Jagnięcina podha- JAGNIĘCINA PODHALAŃSKA ChOG Tatrzańsko-Beskidzka Spółdzielnia Producentów „Gazdowie” w Leśnicy ul. Polna 33, 34-403 Leśnica tel.: 18 265 64 98, 608 120 268 [email protected] lańska charakteryzuje się jasnoróżową barwą, ma miękką i sprężystą strukturę, w smaku jest delikatna, a zapachem przypomina dziczyznę (w szczególności sarninę). Smakosze podkreślają, że jagnięcina podhalańska jest też bardzo soczysta. Wynika to z jej „marmurkowatości”, czyli zawartości tłuszczu śródmięśniowego. Podczas pieczenia lub gotowania jego drobinki rozpuszczają się, ale pozostają wewnątrz mięśnia, nadając mu soczystość. 11 października 2012 r. jagnięcina podhalańska została wpisana do rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione •• NNEE N I ON E O RO GRAFICZ EO E NIIEE A ACCZZEN GG ZZNN Kiełbasa lisiecka wywodzi się od kiełbasy krakowskiej, pod średnicy. Sama kiełbasa jest grub- własną nazwą znana jest od lat 30. XX w. W części Małopol- sza niż przeciętna: w przekroju ma ski, gdzie jest wytwarzana, rzemiosło masarskie zaczęło się 52 mm. prężnie rozwijać już od połowy XIX w. Wówczas miejscowi masarze sprzedawali swoje wyroby na tzw. wolnicach, czyli wolnych targach. Sława ich smakołyków docierała do najdalszych regionów Polski. Jest to więc wyrób z długą tradycją i ugruntowaną renomą. Lisiecką wytwarza się z wysokiej KIEŁBASA LISIECKA ChOG Konsorcjum Producentów Kiełbasy Lisieckiej Nowa Wieś Szlachecka 77, 32-060 Liszki tel.: 12 270 25 42, fax: 12 270 25 42 [email protected] jakości mięsa, głównie szynki (85% składu) pozyskiwanej z tusz wieprzowych klasy „E”, o zawartości chudego mięsa 55–60%. Mięsa tego nie wolno konserwować inaczej niż przez schładzanie. Pozostałe składniki kiełbasy lisieckiej to świeży czosnek, peklosól i mielony biały pieprz. Lisiecką wędzi się na dymie z drewna olchowego lub bukowego. Gotowy wyrób ma ciemną, suchą skórkę, a w środku, w obrębie farszu, widać jasne kawałki szynki. Wianki lisieckiej mają 35–40 cm 13 13 października 2010 r. kiełbasa lisiecka została wpisana do rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie Geograficzne. Znakiem tym może być opatrzona jedynie kiełbasa wyprodukowana według tradycyjnej, skodyfikowanej receptury w granicach gmin Czernichów i Liszki w powiecie krakowskim województwa małopolskiego. •• CC HH CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN NE •C • H KOŁOCZ ŚLĄSKI / KOŁACZ ŚLĄSKI ChOG Konsorcjum Producentów „Kołocza śląskiego” ul. XXX-lecia 30A, 46-211 Kujakowice Górne tel.: 500 367 730 [email protected] www.kolocz.info.pl CZENIE RAFIC Z N I ON E O RO 27 lipca 2011 r. kołocz śląski/kołacz Górnym Śląsku i Śląsku Opolskim. Wyróżnia go maśla- śląski został wpisany do rejestru ny smak oraz pracochłonna posypka (w typie kruszonki). Komisji Europejskiej jako Chronione Ciasto występuje w dwóch wariantach: bez nadzienia lub Oznaczenie Geograficzne. Zna- z nadzieniem serowym, makowym albo jabłkowym. Zdecy- kiem tym mogą być opatrzone wy- dowanie popularniejsze są kołocze z nadzieniem, któremu pieki wytwarzane w województwie zawdzięczają swoją lekko wilgotną, smakowitą konsysten- opolskim oraz w niektórych powia- cję. Placek ma zazwyczaj wymiary ok. 40×60 cm – jest więc, tach województwa śląskiego. wbrew swojej nazwie, prostokątny. Jego wysokość to ok. 3,5 cm, czyli jest odrobinę niższy niż większość podobnych wypieków. Masa ciasta z jednej blachy to ok. 5–6 kg. Śląski specjał bezsprzecznie jest regionalnym spadkobiercą staropolskiego kołacza, uwiecznionego choćby w powiedzeniu „bez pracy nie ma kołaczy”. Jak ważną odgrywał on rolę w historii regionu, świadczy obecność tego niezwykłego ciasta w licznych śląskich legendach oraz jego rytualny charakter: do dziś trudno wyobrazić sobie wesele czy chrzciny bez tego wybornego wypieku. G G EO A ZN Kołocz śląski / kołacz śląski to słodki placek popularny na Nazwa miodu wywodzi się od pierwotnej nazwy miejscowo- ne. Nazwa może być stosowana dla miodów zebranych na ści Stare Drawsko, która brzmiała właśnie Drahim. O istnie- terenie gmin położonych na Pojezierzu Drawskim, tj.: Czapli- niu tradycji pszczelarskich w okolicach Drawska świadczą nek, Wierzchowo, Barwice, Borne Sulinowo oraz Nadleśnic- zachowane dokumenty, które wskazują, że już w 1565 r. twa Borne Sulinowo. Wszystkie etapy produkcji miodu muszą w starostwie było 11 bartników. Pod nazwą „drahimski” odbywać się na ściśle określonym obszarze, począwszy od może występować 5 różnych miodów nektarowych: gry- stacjonowania pasiek, aż do ostatecznego pakowania miodu. NE • •C H czany, rzepakowy, wrzosowy, lipowy oraz wielokwiatowy. Miód drahimski może mieć postać płynną (tzw. patoka), MIÓD DRAHIMSKI ChOG Stowarzyszenie Producentów Miodu Drahimskiego ul. Mazurska 4, 78-550 Czaplinek tel.: 601 409 356 [email protected] kremowaną lub skrystalizowaną (tzw. krupiec). W miodzie mogą występować niewielkie ilości spadzi, której obecność nie może jednak zmieniać smaku, zapachu lub cech charakterystycznych miodu. Miód drahimski spośród innych miodów wyróżnia między innymi wysoka zawartość cukrów oraz pyłku przewodniego, a także o 3% niższa zawartość wody, niż w przypadku innych miodów, czemu zawdzięcza swój wyrazisty smak. 16 czerwca 2011 r. miód drahimski został wpisany do rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie Geograficz- CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN NE MIÓD KURPIOWSKI ChOG Kurpiowsko-Mazowiecki Związek Pszczelarzy w Ostrołęce ul. Sienkiewicza 28, 07-410 Ostrołęka tel.: 29 745 15 13 [email protected] Miód pochodzący z obszaru Kurpiów jest miodem wielo- 13 lipca 2010 r. miód kur- kwiatowym, nektarowym, z ewentualnym dodatkiem spa- piowski dzi. Może występować w dwóch postaciach: płynnej zwanej do rejestru Komisji Euro- patoką i skrystalizowanej zwanej krupcem. Ma barwę od pejskiej jasnożółtej, słomkowej aż do brązowej z zielonkawymi re- Oznaczenie Geograficzne. fleksami. Te zielonkawe refleksy stanowią wyróżnik i ozna- Wszystkie etapy produkcji czają udział spadzi w miodzie. Miód ma intensywny aromat miodu, od stacjonowania ze specyficznym korzennym zapachem i delikatny, lekko pasiek do rozlewania i pa- słodki smak. Produkcja miodu zakorzeniona jest w historii kowania, odbywają się na Kurpiów bardzo mocno – dokumenty każą liczyć jej dzieje ściśle określonym obszarze od czasów średniowiecza. O tym, jak ważna jest dla współ- historyczno-etnograficz- czesnych mieszkańców regionu, świadczy chociażby odby- nym nazywanym Kurpiami, wające się w ostatnią niedzielę sierpnia, nieprzerwanie od znajdującym się w woje- 1976 r. „Kurpiowskie miodobranie”. Impreza organizowana wództwach mazowieckim jest w gminie Myszyniec i przyciąga dziesiątki tysięcy ludzi. i podlaskim. 14 został jako wpisany Chronione • •C H CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN W miodzie z Borów Dolnośląskich zawartość pyłku wrzoso- 31 maja 2008 r. miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich zo- wego dochodzi do 80%, co stanowi o jego wyjątkowości na- stał wpisany do rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione wet wśród miodów wrzosowych. Wyjątkowy jest także jego Oznaczenie Geograficzne. Nazwą tą mogą być opatrzone skład: wysoka zawartość proliny (aminokwasu), niska sa- wyłącznie miody pozyskiwane na ściśle określonym obszarze charozy i wody. Miód wrzosowy ma barwę od bursztynowo- województwa dolnośląskiego, leżącym pomiędzy Zgorzel- -herbacianej do czerwono-brunatnej, a po krystalizacji od cem, Chojnowem i Żarkami Wielkimi. NE • •C H żółtopomarańczowej do brunatnej. Często ma gęstą, galaretowatą konsystencję, niekiedy jest w formie żelu. Charak- MIÓD WRZOSOWY Z BORÓW DOLNOŚLĄSKICH ChOG Dolnośląski Zwiazek Pszczelarzy we Wrocławiu ul. Komuny Paryskiej 72, 50-542 Wrocław tel.: 71 348 42 48, fax: 71 363 28 99 [email protected] CZENIE RAFIC Z N I ON E O RO słodkim smakiem oraz bardzo silnym aromatem podobny do zapachu wrzosu. Do produkcji miodu wykorzystuje się wyłącznie pszczoły ras: zachodnio-/ środkowoeuropejskiej, kraińskiej (krainka) i kaukaskiej oraz krzyżówki tych ras, a zbiór nektaru musi być przeprowadzony w okresie kwitnienia wrzosu (sierpień i wrzesień). G G EO A ZN teryzuje się też dość wytrawnym, ostrym i stosunkowo mało NE • •C H OBWARZANEK KRAKOWSKI ChOG Grupa producentów obwarzanków krakowskich działających przy Jurajskiej Izbie Gospodarczej ul. Kolejowa 38, 32-080 Zabierzów tel.: 12 285 23 75, fax: 12 285 20 93 [email protected] Obwarzanek to wypiek wytrawny, wytwarzany z mąki 30 października 2010 r. pszennej (możliwe jest stosowanie do 30% mąki żytniej), obwarzanek tłuszczu, cukru, drożdży, soli i wody. Wyrobione ciasto jest został wpisany do rejestru na krótko pozostawione do wyrośnięcia. Następnie dzieli się Komisji Europejskiej jako je na małe kawałki i formuje w podłużne walce, tzw. sulki, Chronione które skręca się ze sobą po 2–3 sztuki i zamyka w pierścień. Geograficzne. Uformowane obwarzanki o średnicy 12-17 cm są ponownie tym mogą być opatrzone odstawiane do wyrośnięcia, po czym zanurza się je na chwilę tylko obwarzanki wypie- we wrzątku i obgotowuje, czyli obwarza (stąd nazwa wyro- kane w granicach bu), dopóki nie wypłyną na powierzchnię. Po osączeniu, de- ministracyjnych koruje się je makiem, solą, sezamem lub innymi posypkami Krakowa i powiatów kra- i piecze do zrumienienia. Tradycja wypieku obwarzanków kowskiego i wielickiego. krakowski Oznaczenie Znakiem ad- miasta w Krakowie jest bardzo stara, a pierwsze zachowane wzmianki na ich temat pochodzą z XIV-wiecznych rachunków dworu Władysława Jagiełły i Jadwigi. Każdego dnia na Rynku Głównym w Krakowie sprzedaje się do 150 tys. sztuk tego specjału! G Rogal świętomarciński jest zwyczajową nazwą słodkie- 31 października 2008 r. rogal świętomarciński został wpisany go pieczywa wypiekanego w Poznaniu i okolicach. Jego do rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie historia sięga 1891 r., gdy proboszcz kościoła św. Marcina Geograficzne. Może być wytwarzany w Poznaniu, powiecie poprosił wiernych, aby uczcili patrona i w dniu jego święta, poznańskim oraz 25 innych powiatach województwa wielko- czyli 11 listopada, zrobili coś dla ubogich. Na apel odpowie- polskiego. RAFIC Z N I ON E O RO CZENIE G EO A ZN NE dział cukiernik Józef Melzer, który upiekł trzy blachy rogali i przyniósł pod kościół. Zapoczątkował w ten sposób zwyczaj wypiekania rogali z okazji święta patrona. Współcześni cukiernicy rokrocznie sprzedają tego dnia 250 ton tego słodkiego wypieku. Rogal ma kształt półksiężyca, jest posma- ROGAL ŚWIĘTOMARCIŃSKI ChOG Grupa Producentów Środka Spożywczego „Rogal Świętomarciński” ul. T.Kośiuszki 40, 62-031 Luboń tel.: 61 853 26 51, fax: 61 853 26 51 [email protected] [email protected] rowany pomadą i posypany rozdrobnionymi orzechami. Waży średnio 150–250 g. Jest szeroki na ok. 10 cm i wysoki w najgrubszym miejscu na ok. 7 cm. Skórka rogala ma barwę od ciemnozłocistej do jasnobrązowej, a ciasto - kremową. Rogal jest zrobiony z ciasta półfrancuskiego. Smakowite wnętrze kryje nadzienie z białego maku, cukru, okruchów, masy jajowej, margaryny, rodzynek, orzechów, owoców w syropie lub kandyzowanych (czereśni, gruszek), skórki pomarańczowej i aromatu migdałowego. 15 • •C H CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN Ser koryciński swojski to ser dojrzewający wyrabiany z nie- 10 sierpnia 2012 r. ser koryciński swojski został wpisany do pasteryzowanego pełnego mleka krowiego z dodatkiem rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie podpuszczki oraz soli kuchennej. Ma kształt spłaszczonej Geograficzne. Wytwarzany jest on na obszarze trzech gmin kuli o średnicy do 30 cm. Wielkość sera zależy od ilości masy województwa podlaskiego w powiecie sokólskim: Korycin, serowej włożonej do cedzaka (od 2,5 do 5 kg) i okresu doj- Suchowola oraz Janów. NE • •C H rzewania. Poszczególne sery różnią się od siebie okresem leżakowania. Świeży dojrzewa od 2 do 4 dni, leżakowany od 5 do 14 dni, a ser dojrzały powyżej 14 dni. Długi okres leża- SER KORYCIŃSKI SWOJSKI ChOG Zrzeszenie Producentów Sera Korycińskiego Urząd Gminy Korycin, ul. Knyszyńska 2a, 16-140 Korycin tel.: 85 722 91 89, fax: 85 722 91 80 [email protected] CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN kowania nie zmienia specyficznych cech sera. Aby wzbogacić smak wyrobu, można do niego dodać przyprawy i zioła suszone: pieprz, chili, bazylię, koperek, pietruszkę, lubczyk, miętę, czarnuszkę, czosnek niedźwiedzi, paprykę, majeranek, kminek, oregano, a nawet suszone grzyby. Według lokalnej legendy, wyrobu sera nauczyli miejscową ludność Szwajcarzy, którzy przybyli do Polski w czasach potopu szwedzkiego. Zachwyceni pięknem korycińskiej ziemi, postanowili tu pozostać. Suska sechlońska to podsuszona i podwędzona śliwka. Geograficzne. Obszar, na którym jest wytwarzana, położony W miejscowej gwarze „suska” znaczy tyle co suszona, jest w województwie małopolskim w granicach administra- a „sechlońska” pochodzi od nazwy miejscowości Sechna cyjnych czterech gmin: Laskowa, Iwkowa, Łososina Dolna w Małopolsce, z której wywodzi się tradycja suszenia śliwek. i Żegocina. NE • •C H Według legendy, na pomysł suszenia śliwek wpadł pewien bezimienny proboszcz, który kazał swoim parafianom w ramach zadośćuczynienia za grzechy sadzić śliwy. Wierni, owszem, chętnie to robili, gdy jednak owoce na drzewach SUSKA SECHLOŃSKA ChOG Stowarzyszenia Producentów Owoców i Warzyw w Ujanowicach Sechna 32, 34-603 Ujanowice tel.: 18 333 41 58, fax: 18 333 30 76 [email protected] dojrzewały, zaczęli pędzić z nich śliwowicę, a potem radośnie jej nadużywać. To oczywiście nie spodobało się pobożnemu księdzu, który nakazał w konsekwencji suszenie owoców dymem – tak przetworzone – nie dały się przerobić na alkohol. Suska sechlońska ma elastyczny, mięsisty miąższ i pomarszczoną, lepką skórkę w kolorze od ciemnogranatowego do czarnego. W smaku jest lekko słodka z dymnym posmakiem i aromatem wędzenia. 9 października 2010 suska sechlońska została wpisana do rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie CZENIE G NE N I ON E O RO GRAFICZ EO A ZN Śliwki szydłowskie to owoce z pestką lub bez, które podda- 30 października 2010 r. śliwka szydłowska została wpisana no procesowi jednoczesnego suszenia i wędzenia dymem do rejestru Komisji Europejskiej jako Chronione Oznaczenie oraz gorącym powietrzem. Metoda ta – zwana suszeniem Geograficzne. Oznaczeniem tym mogą być opatrzone wy- na laskach - przywędrowała w okolice Szydłowa w XIX w., łącznie produkty wytworzone na obszarze gminy Szydłów a pierwszymi, którzy ją stosowali, byli miejscowi Żydzi. (108 km²) w województwie świętokrzyskim. Do produkcji śliwki szydłowskiej wykorzystuje się jedynie dojrzałe, zdrowe owoce różnych odmian śliwy domowej węgierki i jej pochodnych charakteryzujące się dużą za- ŚLIWKA SZYDŁOWSKA ChOG Kółko Rolnicze w Szydłowie, Spółdzielnia Producentów Owoców „DOBRYSAD” w Szydłowie oraz Stowarzyszenie Producentów Owoców w Szydłowie. ul. Rynek 27, 28-225 Szydłów tel.: 501 569 101, fax: 41 354 52 75 [email protected] wartością cukru oraz stosunkowo małą zawartością wody. Suszenie odbywa się w suszarniach o wysokości do 3 m. Znajdują się w nich pionowe regały służące do instalowania „lasek”, czyli ażurowych tac, na których układa się owoce. Śliwka szydłowska charakteryzuje się jednolitą, elastyczną konsystencją miąższu i ma bardzo intensywny, specyficzny smak i zapach wędzenia. Jej skórka powinna być silnie pomarszczona ale błyszcząca. 16 • •C H CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN NE • •C H TRUSKAWKA KASZUBSKA / KASZËBSKÔ MALËNA ChOG Kaszubskie Stowarzyszenie Producentów Truskawek ul. Długa 13, 83-323 Kamienica Szlachecka tel.: 58 684 63 57, fax: 58 684 63 57 [email protected] CZENIE RAFIC Z N I ON E O RO 28 listopada 2009 r. truskawka kaszubska/kaszëbskô malëna produktem województwa pomorskiego. Jej owoce mają została wpisana do rejestru Komisji Europejskiej jako Chro- dość zmienny kształt, jednak wszystkie podczas dojrzewa- nione Oznaczenie Geograficzne. Oznaczeniem tym mogą się nia wybarwiają się na intensywnie ciemnoczerwony kolor, legitymować owoce wyprodukowane na obszarze powiatu wyrównany na całej powierzchni. Są lekko błyszczące i po kartuskiego, kościerskiego, bytowskiego oraz gminy Przy- przekrojeniu intensywnie czerwone. Jędrne i bardzo so- widz, Wejherowo, Luzino, Szemud, Linia, Łęczyce oraz Cewice, czyste, mają wyjątkowy aromat i zapach, który odróżnia je czyli, ogólnie rzecz ujmując, na terenie Pojezierza Kaszubskie- od truskawek uprawianych w innych regionach. Truskawki go lub historycznych Kaszub. kaszubskie są znacznie słodsze, niż inne odmiany, zawierają bowiem więcej cukrów. Owoce te zostały sprowadzone na teren Kaszub na początku XX w. Na ich wyjątkowość wpływa specyficzny mikroklimat Pojezierza Kaszubskiego, a w szczególności występujące latem dobowe wahania temperatury: chłodne noce i upalne dni. Właśnie ten „stres termiczny” sprawia, że truskawki kaszubskie charakteryzują się powyższymi walorami smakowymi. G G EO A ZN Truskawka kaszubska/kaszëbskô malëna jest tradycyjnym NE • •C H WIELKOPOLSKI SER SMAŻONY ChOG Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska „TOP - TOMYŚL” ul. Kolejowa 33, 64-300 Nowy Tomyśl tel.: 61 442 26 31, fax: 61 442 26 30 [email protected] Wielkopolski ser smażony robi się z twarogu z mleka kro- 21 kwietnia 2009 r. wiel- wiego doskonałej jakości. Cały cykl produkcyjny trwa od kopolski ser smażony 6 do 7 dni. Przed smażeniem - wyłącznie na maśle - twaróg został wpisany do reje- jest poddawany procesowi dojrzewania, zwanemu tra- stru Komisji Europejskiej dycyjnie gliwieniem. To właśnie gliwieniu zawdzięcza on jako Chronione Ozna- swój charakterystyczny ostry smak i zapach. A gliwienie czenie to nic innego jak naturalny rozkład białek. Wielkopolski ser Jeden z etapów jego pro- smażony może mieć dwie postacie: naturalną, bez jakich- dukcji musi przebiegać kolwiek dodatków, bądź z kminkiem, który jest dodawany w granicach wojewódz- na końcu produkcji, podczas smażenia. Powyższy sposób twa wielkopolskiego. Geograficzne. wyrobu sera jest zgodny z przekazywaną z pokolenia na pokolenie recepturą. Dla wielu poznaniaków (choć nie tylko dla nich) zapach i smak wielkopolskiego sera smażonego jest nieodłączną częścią dzieciństwa: ich mamy i babcie wykorzystywały do jego produkcji resztki twarogu. Dzisiejszy wielkopolski ser smażony jest więc kontynuacją tej domowej tradycji oszczędnych gospodyń. CZENIE G RAFIC Z N I ON E O RO G EO A ZN Wizualnie krupnioki śląskie mogą się wydawać podob- W dniu 23 lutego do Komisji Europejskiej trafił wniosek ne do kaszanki, jest to bowiem długi, brązowy baton, na o rejestrację nazwy „krupnioki śląskie” jako Chronione Ozna- który składa się osłonka wypełniona farszem z mięsa wie- czenie Geograficzne. NE przowego, wraz z podrobami i odrobiną krwią, z dodatkiem kaszy gryczanej lub jęczmiennej, albo obu tych kasz. Całość doprawiana jest cebulą, pieprzem i zielem angielskim. Krupnioki bardzo silnie związane są ze Śląskiem - stanowią KRUPNIOKI ŚLĄSKIE ChOG Produkt w trakcje procedury rejestracyjnej. one tradycyjny podarek, wręczany bliskim i przyjaciołom po świniobiciu. Były też doskonałym, wysokokalorycznym i pożywnym posiłkiem ciężko pracujących w kopalniach górników. O związku z regionem świadczy także sama nazwa produktu: słowo „krupa” wywodzi się bezpośrednio ze śląskiej gwary i oznacza kaszę. 17 • •C H N RA SPECJALN TOWAN ADYCY J OŚ TR NA A Ć • • GWA KABANOSY GTS Związek „Polskie Mięso” ul. Chałubińskiego 8, 00-613 Warszawa tel.: 22 830 26 56 fax: 22 830 16 48 [email protected] Kabanosy to cienkie, długie batony suchej kiełbasy odkrę- 20 października 2011 r. kabanosy cone z jednej strony. Mają suchą i równomiernie pomarsz- zostały wpisane do rejestru Komisji czoną powierzchnię. W przekroju widoczne są ciemnoczer- Europejskiej wone kawałki mięsa oraz jasne kawałki tłuszczu. Ich cechą Tradycyjna Specjalność. Rejestracja charakterystyczną jest smak peklowanej i pieczonej wie- nastąpiła bez zastrzeżenia nazwy. przowiny oraz lekki posmak kminku oraz pieprzu. Charak- Kabanosy mogą być produkowane we ter tego wyrobu wynika z kruchości, soczystości i specyfiki wszystkich krajach Unii Europejskiej, mięsa, wyjątkowego smak i zapachu oraz jednolitego cha- ale tylko polscy, certyfikowani produ- rakterystycznego kształtu. Dowodem na to, że trzymamy cenci mogą umieszczać na opakowa- w rękach wyrób oryginalny, a nie „kabanosopodobny” jest niu unijne oznaczenie GTS. jako Gwarantowana charakterystyczny trzask, który słychać w momencie przełamania kiełbaski (dźwięk ten bywa nazywany strzałem). Świadczy on o kruchości mięsa, a także o odpowiednim procesie suszenia i wędzenia. Smak i zapach kabanosy zawdzięczają odpowiednim proporcjom przypraw. Dzieje nazwy „kabanos” prowadzą nas na wschodnie rubieże dawnej Rzeczpospolitej. W XIX w., na terenach polsko-litewskiego pogranicza, kabanem nazywano tuczonego na mięso wie- ADYCY J Kiełbasa jałowcowa, wyrabiana w Polsce co najmniej od 19 kwietnia 2011 r. kiełbasa XVIII w. z mięsa wieprzowego, swoją nazwę zawdzięcza jałowcowa rozdrobnionym dla mocniejszego smaku owocom jałow- do ca, którymi przyprawiany jest jej farsz. Gotowa kiełbasa pejskiej wędzona jest w zimnym dymie - przy użyciu zrębków buko- Tradycyjna Specjalność. Jako wych oraz jałowcowych gałązek. Specyficzną cechą tej że ten typ ochrony produktu wędliny jest także kruchość mięsa, które pochodzi od świń nie obejmuje jego nazwy, która ras późno dojrzewających, ze średnią zawartością tłuszczu w śródmięśniowego powyżej 3% (z tzw. marmurkowatością). może być nadal używana do Jałowcowa ma wygląd równomiernie pomarszczonego określania kiełbas nieodpowiada- batona zwiniętego w wianek. Kiełbasa ta jest sprzedawana jących chronionej recepturze, pro- wyłącznie w dwóch bardzo do siebie zbliżonych formach: Związek „Polskie Mięso” ul. Chałubińskiego 8, 00-613 Warszawa małych wianków o średnicy powyżej 32 mm i masie ok. tel.: 22 830 26 56 , fax: 22 830 16 48 0,5 kg i dużych wianków o średnicy 36 mm i masie ok. 0,8 kg. [email protected] dukty chronione odróżniają się od SPECJALN N RA TR OŚ A NA TOWAN przaka, którego mięso cechowała wysoka jakość. Ć • • GWA KIEŁBASA JAŁOWCOWA GTS została rejestru Komicji jako niektórych wpisana Euro- Gwarantowana przypadkach zwykłych oznaczeniem unijnym GTS na etykiecie. Kiełbasa jałowcowa jest jedną z najlepiej rozpoznawalnych ADYCY J SPECJALN N RA TR OŚ A NA TOWAN polskich kiełbas. Kiełbasa myśliwska to suszona kiełbasa z mięsa wieprzo- 19 kwietnia 2011 r. kiełbasa myśliwska została wpisana do wego, wyróżniająca się smakiem, kruchością, zapachem, rejestru Komisji Europejskiej jako Gwarantowana Tradycyjna kształtem, a także trwałością. Specjalność. Jako że ten typ ochrony produktu nie obejmuje Mięso użyte do produkcji myśliwskiej charakteryzuje się jego nazwy, która w niektórych przypadkach może być nadal zawartością tłuszczu śródmięśniowego powyżej 3% (tzw. używana do określania kiełbas nieodpowiadających chronio- marmurkowatością). Dzięki temu kiełbasa jest soczysta nej recepturze, produkty chronione odróżniają się od zwykłych i krucha. Aromat mięsa jest uzupełniony mieszanką przy- znakiem unijnym oznaczeniem GTS na etykiecie. praw: jałowcem, pieprzem naturalnym, cukrem, mieszanką KIEŁBASA MYŚLIWSKA GTS Związek „Polskie Mięso” ul. Chałubińskiego 8, 00-613 Warszawa tel.: 22 830 26 56 , fax: 22 830 16 48 [email protected] peklującą, świeżym czosnkiem, a także mieszanką octu, wody i oleju rzepakowego lub słonecznikowego. Efekt końcowy osiąga się za pomocą wędzenia, osuszania i przedłużonego podsuszania. Świeży czosnek oraz wydłużony okres podsuszania sprawiają, że kiełbasa myśliwska jest produktem trwałym. Myśliwska występuje w postaci krótkich, równomiernie pomarszczonych, wygiętych batonów. 18 Ć • • GWA N RA SPECJALN TOWAN ADYCY J OŚ TR NA A Olej rydzowy to olej tłoczony na zimno z rośliny o na- go. Z tego powodu przyjęło się zwie lnianka siewna, której ludowa nazwa brzmi „rydz”, powiedzenie „lepszy rydz niż „rydzyk”, „ryżyk” oraz - choć rzadziej - „lennica”. Wyrabia- nic”, które odnosi się właśnie do ny z niej olej jest klarowny, przejrzysty, z niewielką ilością lnianki. Ć • • GWA osadu na dnie. W zależności od stosowanej odmiany lnianki jarej lub ozimej, barwa oleju waha się od złocistej do czerwonobrunatnej. Zawiera on 90% kwasów nienasyconych, w tym 54 % omega 3 i omega 6, w stosunku 2:1. Ze wzglę- OLEJ RYDZOWY GTS długo przechowywać. Olej rydzowy ma charakterystyczny korzenny posmak z wyraźną nutą cebuli i gorczycy, a także mocny soczysty aromat. W Polsce największe plantacje lnianki znajdują się w Wielkopolsce i to właśnie tam tłoczy się najwięcej oleju rydzowego. Nazwa lnianki siewnej - rydz - wzięła się od rdzawego koloru jej nasion (z tego samego powodu rudawy, pospolity grzyb nazywany jest rydzem). Dawniej lnianka porastała ugory i pola leżące odłogiem. Wschodziła nawet tam, gdzie nie chciało rosnąć nic inne- ADYCY J SPECJALN N RA TR OŚ A NA TOWAN „SemCo” S.G.N.iP. Krystyna Just, Instytut Włókien Naturalnych – Tłocznia Oleju, Krzysztof Gałkowski - Zakład Wytłaczania Oleju i Wyrób Kitu, Zakład Doświadczalno- Dydaktyczny Uprawy Roli i Roślin w Gorzyniu Śmiłowo 16, 64-500 Szamotuły tel.: 61 292 04 02, fax: 61 292 07 16 [email protected] du na obecność naturalnych antyoksydantów można go Pierekaczewnik to tatarski pieróg, robiony na Podlasiu. Jego rozmiary są imponujące: średnica wynosi ok. 26-27 cm a cały, po upieczeniu waży ok. 3 kg. Pierekaczewnik powstaje przez nałożenie na siebie sześciu bardzo cienkich warstw ciasta, które przekłada się farszem i zwija w rulon. Nadzieniem może być baranina, wołowina, gęsina, mięso z indyka lub - w wersji na słodko: biały ser, rodzynki, jabłka lub suszone śliwki. Pieróg ten piecze się w okrągłym na- PIEREKACZEWNIK GTS Konsorcjum producentów „Pierekaczewnika” ul. Słowackiego 26, 16-030 Supraśl tel.: 85 749 40 52, 85 710 84 60, 606 603 760, fax: 85 749 40 52 [email protected] czyniu, które nadaje mu pożądany kształt. Nazwa potrawy pochodzi od czasownika „pierekatywat”, który w językach białoruskim i rosyjskim oznacza rozwałkowywanie. Pierekaczewnik robi się przede wszystkim w Kruszynianach i Bohonikach, gdzie żyją polscy Tatarzy. Podaje się go podczas ważnych muzułmańskich świąt. Tatarscy mieszkańcy Podlasia to potomkowie muzułman walczących po stronie Polski podczas wojny z Turkami w XVII w. Za zasługi dla Rzeczpospolitej Jan III Sobieski nadał Tatarom kilka wsi, w tym Kruszyniany, w których osiadł na stałe m.in. pułkownik Samuel Murza Krzeczowski, bohater bitwy pod Parkanami. 30 czerwca 2009 r. pierekaczewnik został wpisany do rejestru Komisji Europejskiej jako Gwarantowana Tradycyjna Specjalność, z zastrzeżeniem nazwy. 19 Od 16 czerwca 2009 r. olej rydzowy został wpisany do rejestru Komisji Europejskiej jako Gwarantowana Tradycyjna Specjalność. Produkt został zarejestrowany bez zastrzeżenia nazwy. Ć • • GWA TOWAN SPECJALN N RA ADYCY J OŚ TR NA A Miody pitne to napoje alkoholowe, powstające w wyniku fermentacji alkoholowej brzeczki (czyli miodu pszczelego rozcieńczonego wodą). W zależności od sposobu przygotowania brzeczki lub zastosowanych dodatków rozróżniamy różne rodzaje miodów pitnych. Sycone, w których brzeczkę się gotuje i niesycone (naturalne) – niegotowane. Miody można też podzielić według dodatków użytych do zaprawiania brzeczki: miody naturalne, bez dodatków, owocowe – w których część wody zastąpiono sokiem, korzenno-ziołowe, przygotowane z dodatkiem przypraw oraz chmielowe, w których brzeczka została zaprawiona chmielem. Najbardziej jednak znany i jedyny oficjalnie używany w handlu jest podział miodów w zależności od proporcji pomiędzy miodem a wodą użytą do sporządzenia brzeczki: MIODY PITNE GTS Spółdzielnia Pszczelarska APIS w Lublinie ul. Diamentowa 23, 20-471 Lublin tel.: 81 744-29-42 wew.: 18 fax. 81 441-86-46 [email protected] www.miodytradycyjne.pl - półtorak: 1 część objętości miodu i 0,5 części objętości wody, - dwójniak: 1 część objętości miodu i 1 części objętości wody, - trójniak: 1 część objętości miodu i 2 części objętości wody, - czwórniak: 1 część objętości miodu i 3 części objętości wody. PÓŁTORAK GTS TRÓJNIAK GTS Miód pitny półtorak powstaje w wyniku fermentacji alko- Miód pitny trójniak powstaje w wyniku fermentacji alko- holowej brzeczki, czyli miodu pszczelego rozcieńczonego holowej brzeczki, czyli miodu pszczelego rozcieńczonego wodą w proporcji 1:0,5. Jest to więc najsłodszy z miodów wodą w proporcji 1:2. Jest dość wytrawny, dlatego możemy pitnych. W związku z tym półtorak jest doskonałym do- go podawać do dań mięsnych i rybnych. Ponadto można go datkiem do deserów, pasztetów i ostrych w smaku serów. serwować w drinkach z lodem i cytryną, a także jako grza- Zgodnie z zapisami rejestracyjnymi, półtorak musi zawie- niec z dodatkiem goździków i cynamonu. Trójniak musi za- rać 15 - 18% alkoholu, a jego czas leżakowania nie może być wierać 12 - 15% alkoholu, a jego czas leżakowania nie może krótszy niż 3 lata. być krótszy niż rok. 29 lipca 2008 r. wszystkie miody pitne zostały wpisane do rejestru Komisji Europejskiej jako GwarantowanaTradycyjna Specjalność. Ponieważ tentyp ochrony produktów nie obejmuje ich nazwy, która w niektórych przypadkach może nadal CZWÓRNIAK GTS być używana do nazywania produktów nieodpowiadających chronionej recepturze, produkty chronione odróżniają się od Miód pitny czwórniak powstaje w wyniku fermentacji al- zwykłych unijnym oznaczeniem GTS na etykiecie. koholowej brzeczki, czyli miodu pszczelego rozcieńczo- Dokumenty rejestracyjne szczegółowo określają m.in., jakie nego wodą w proporcji 1:3. Jest najlżejszym i najbardziej surowce mogą być użyte do produkcji miodów pitnych ozna- wytrawnym z miodów pitnych. Świetnie sprawdza się jako czonych jako GTS, jakie są metody i poszczególne etapy ich aperitif lub grzaniec. Można go również serwować do dań produkcji oraz jakimi cechami muszą się charakteryzować głównych, a także używać jako składnik marynat do mięs. produkty końcowe. Czwórniak musi zawierać 9 - 12% alkoholu, a jego czas leżakowania nie może być krótszy niż 9 miesięcy. DWÓJNIAK GTS Miód pitny dwójniak powstaje w wyniku fermentacji alkoholowej brzeczki, czyli miodu pszczelego rozcieńczonego wodą w proporcji 1:1. Jest dość słodki i podobnie jak półtorak stanowi idealne uzupełnienie deserów. Można go też podawać zimą jako grzaniec lub latem z kostkami lodu. Dwójniak musi zawierać 15 - 18% alkoholu, a jego czas leżakowania nie może być krótszy niż 2 lata. 20 Ć • • GWA Przepisy kulinarne Placek ucierany z truskawką kaszubską / kaszëbskô malëną ChOG i podkarpackim miodem spadziowym ChNP Ciasto: Jajka utrzeć z cukrem na puszystą masę. Mąkę przesiać. Wymieszać z proszkiem do pieczenia. Dodać do ubitych jajek. Delikatnie zamieszać. Wlać jogurt i olej. Wymieszać krótko na najwyższych obrotach miksera. Wylać ciasto do wysmarowanej masłem i wysypanej bułką tartą blachy lub tortownicy (26 cm). Na wierzchu ciasta ułożyć umyte i pokrojone w ćwiartki truskawki kaszubskie/kaszëbskô malëna. Całość obsypać kruszonką. Wstawić do nagrzanego do 170°C piekarnika i piec około 45-50 minut. Podawać polane podkarpackim miodem spadziowym (według uznania) z łyżką bitej śmietany. Kruszonka: Do miseczki z mąką dorzucić cukier oraz pokrojone na mniejsze kawałki masło. Palcami rozetrzeć wszystkie składniki, tak aby się połączyły i powstały nieduże grudki ciasta. Składniki: Ciasto: · 1 słoik (500 ml) podkarpackiego miodu spadziowego · 1 kg truskawek kaszubskich / kaszëbskô malëna · Do wysmarowania formy: kawałek masła , kilka łyżek bułki · 4 jajka tartej · 1 szklanka cukru · 2 szklanki mąki pszennej Kruszonka: · ½ szklanki jogurtu naturalnego 180 g mąki · ½ szklanki oleju słonecznikowego 100 g zimnego masła · 1 czubata łyżeczka proszku do pieczenia 100 g cukru · 1 łyżka bitej śmietany Zupa na winie z borowikami i z wielkopolskim serem smażonym ChOG Cebule i czosnek obrać. Pokroić w drobną kostkę. Zeszklić na maśle. Dorzucić oczyszczone i pokrojone na cząstki grzyby. Chwilę razem smażyć. Podlać białym wytrawnym winem. Trzymać na ogniu, aż połowa płynu odparuje. Przyprawić odrobiną soli i pieprzu. Wrzucić całość do zagotowanego bulionu z kurczaka (uprzednio odlać szklankę bulionu). Wielkopolski ser smażony podzielić na mniejsze kawałki. W małym rondelku wymieszać razem ze szklanką gorącego bulionu i śmietaną (ser łatwiej się rozpuści). Wlać rozpuszczony ser do garnka z bulionem. Mieszać, aż wszystko razem się połączy. Doprawić do smaku solą i świeżo mielonym czarnym pieprzem. Przed podaniem każdą porcję zupy posypać tłuczonymi prażonymi orzechami laskowymi i pokrojoną drobno natką pietruszki. Składniki: 250 g wielkopolskiego sera smażonego naturalnego 2 ząbki czosnku 400 g borowików kawałek masła 2 średnie cebule garść prażonych orzechów laskowych 100 ml białego wytrawnego wina 1½ l bulionu z kurczaka 80 ml śmietany 30% przyprawy: sól, czarny pieprz, kilka gałązek natki pietruszki Przepisy rekomenduje Ambasador Kampanii Trzy Znaki Smaku Grzegorz Łapanowski 21 Przepisy kulinarne Pierogi „ruskie” z bryndzą podhalańską ChNP, oscypkiem ChNP i miodem kurpiowskim ChOG Do podania: posiekana natka pietruszki lub lubczyk, gęsta, kwaśna śmietana Ziemniaki ugotować w mundurkach do miękkości. Następnie lekko ostudzić, obrać i jeszcze ciepłe przecisnąć przez praskę. Dodać twaróg, bryndzę podhalańską, starty oscypek, posiekaną i przesmażoną cebulkę i doprawić farsz solą, pieprzem oraz miodem kurpiowskim. Przygotować ciasto na pierogi. Połączyć mąkę z gorącą wodą, jajkiem i rozpuszczonym masłem. Wyrabiać ręcznie lub maszynowo, aż ciasto będzie gładkie. Oprószone mąką ciasto odstawić pod ściereczką na 30 minut. Po tym czasie wałkować cienko porcje ciasta, wycinać kółeczka i zlepiać klasyczne pierogi z farszem serowym. Gotować w lekko osolonym wrzątku. Podawać polane roztopionym masłem, posypane posiekaną natką pietruszki lub lubczykiem oraz polane gęstą kwaśną śmietaną. Składniki: 200 g bryndzy podhalańskiej ChNP 1 jajko 200 g twarogu mielonego półtłustego 300 ml wody 100 g oscypka ChNP 100 g masła 400 g ziemniaków 1 cebula 400 ml miodu kurpiowskiego ChOG 500 g mąki Plastry półgęska z jabłkami grójeckimi ChOG, z marynowaną dynią i serem korycińskim swojskim ChOG Dynię pokroić na krajalnicy w cieniutkie wstążki lub pomóc sobie obieraczką do ziemniaków. Należy uzyskać bardzo cienkie paseczki. Zamarynować je w oleju rydzowym, miodzie kurpiowskim, occie jabłkowym, doprawiając solą, kruszonym pieprzem czerwonym i drobno posiekanym czosnkiem. Odstawić na 4 godziny. Dwie łyżki oleju rzepakowego rozgrzać na patelni.Wrzucić igiełki rozmarynu i krótko smażyć na chrupko. Rozmaryn odsączyć na sicie nad rozłożonymi na blaszce do pieczenia kromkami chleba prądnickiego. Dla uzyskania mocniejszego aromatu rozmarynu na grzankach z chleba prądnickiego warto je polać olejem, który pozostał po smażeniu rozmarynu. Piec w rozgrzanym do 200°C piekarniku na twarde grzanki, potem je zgnieść razem z chrupkimi igłami rozmarynu. Półgęsek lekko zmrozić (będzie łatwiej go pokroić) i pokroić na cienkie plastry, ułożyć na talerzu. Pomiędzy części mięsa wsunąć cieniutko pokrojone plasterki jabłek grójeckich. Obok wyłożyć odcedzoną zamarynowaną dynię. Ser koryciński swojski zetrzeć lub pokruszyć. Półgęsek z jabłkami grójeckimi posypać pokruszonymi grzankami z rozmarynem i serem korycińskim swojskim. Składniki: · 500 g wędzonego półgęska · 2 łyżki miodu kurpiowskiego · 250 g obranej, mocno pomarańczowej młodej dyni · 2 ząbki czosnku · 250 g sera korycińskiego swojskiego · 2 jabłka grójeckie · 3 łyżki octu jabłkowego · 4 cieniutkie kromki (½ cm) chleba prądnickiego · 4 łyżki oleju rydzowego · przyprawy: sól, czerwony pieprz · 2 łyżki oleju rzepakowego · 2 gałązki świeżego rozmarynu Przepisy rekomenduje szef kuchni Agata Wojda 23 notatki Po więcej ciekawych i smacznych przepisów zapraszamy na stronę www.trzyznakismaku.pl Kontakt: Sopexa S.A. Oddział w Polsce tel. +48 22 395 38 70, fax +48 22 395 38 79 e-mail: [email protected] Kontakt dla mediów: Biuro prasowe kampanii “Trzy Znaki Smaku”: e-mail: [email protected] 25 www.trzyznakismaku.pl
