Jakość życia - Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

Transkrypt

SEMINARIA
IETU
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych
Zrównoważona
jakość życia – idea,
dylematy, szanse
mgr Barbara Jaros Zespół
Polityki Ekologicznej /
Zakład Zarządzania
Środowiskowego
www.ietu.katowice.pl
Plan seminarium
 Jakość życia w koncepcji zrównoważonego rozwoju
 Podstawy jakości życia
 Klasyfikacje jakości życia
 Zrównoważona jakość życia i jej składowe versus
niezrównoważona jakość życia
 Wskaźniki jakości życia
 Pomiar jakości życia
 Edukacja dla zrównoważonej jakości życia
Jakość życia w koncepcji zrównoważonego rozwoju
Szerokie rozumienie zrównoważonego rozwoju
tu: zrównoważony rozwój = poprawa jakości życia,
ład zintegrowany.
Ład zintegrowany to:
stan równowagi pomiędzy trzema obszarami życia
człowieka:
- sferą ekonomiczną (rozwój gospodarczy),
- sferą społeczną (rozwój społeczny),
- środowiskiem naturalnym (ochrona środowiska
naturalnego).
Jakość życia to:
wielowymiarowa ocena obecnego życia jednostki w
kontekście kulturowym, który ją otacza i wartości,
które wyznaje. Jakość życia jest przede wszystkim
subiektywnym poczuciem dobrobytu w jego
fizycznych, psychicznych, społecznych i duchowych
aspektach.
Celem zrównoważonego rozwoju jest trwała
poprawa jakości życia współczesnych i
przyszłych pokoleń poprzez:
 utrzymywanie w stanie równowagi trzech rodzajów
kapitału: ekonomicznego, ludzkiego i
przyrodniczego,
 Utrzymywanie w stanie równowagi trzech sfer
życia ludzkiego: MIEĆ, BYĆ i KOCHAĆ.
Przypowieść o dwóch głodach
W Afryce mawiają, że są dwa głody, większy i
mniejszy. Mniejszy to głód tego, co potrzebne
wszystkim do życia: towarów, usług oraz pieniędzy
na ich opłacenie. Większy zaś to głód odpowiedzi na
pytanie „po co?”, głód zrozumienia, po co się żyje. W
społeczeństwach kapitalistycznych natomiast
przyjmujemy jak dotąd wygodne założenie, że
najlepiej zadowolić ten większy głód zaspokajając
ten mniejszy.
(Charles Handy, Głód Ducha)
Przypowieść o białym kamyku
Zwycięzcy dam manny ukrytej i dam mu biały kamyk,
a na kamyku wypisane imię nowe, którego nikt nie
zna oprócz tego, kto je otrzymuje.
(Apokalipsa św. Jana)
Podstawy jakości życia
Składniki udanego życia:
 godny dochód, udane życie rodzinne oraz związki
międzyludzkie, dobra kondycja zdrowotna oraz
możliwość samorealizacji.
 bycie szczęśliwym, unikanie cierpienia (buddyzm,
Dalajlama)
Podstawy jakości życia
Szczęście jako:
TAK: normalny stan wynikający z tego, że się
żyje
NIE: cel życia
Klasyfikacje jakości życia
 Klasyfikacja pierwsza: wartościująca i
niewartościująca jakość życia
Klasyfikacja druga: globalna i ograniczona
jakość życia
 Trzy sfery globalnej jakości życia: sfera fizyczna,
sfera psychiczna i sfera duchowa
Klasyfikacja trzecia: obiektywna i subiektywna
jakość życia
 Obiektywna jakość życia to warunki lub poziom życia
 Subiektywna jakość życia to ocena stopnia
zaspokojenia potrzeb
 Twierdzenie Campbella o ograniczonej substytucji
między wskaźnikami obu rodzajów jakości życia
 Klasyfikacja czwarta: indywidualna i zbiorowa
jakość życia
 Klasyfikacja piąta: bezpośrednia i pośrednia
jakość życia
Klasyfikacja szósta: zrównoważona i
niezrównoważona jakość życia
 Podejście 2-modułowe: jakość typu „mieć” (having) i
jakość typu „być” (being)
 Podejście 3-modułowe: jakość typu „mieć” (having),
jakość typu „być” (being) i jakość typu „kochać”
(loving)





Klasyfikacja siódma: aksjologiczna
Egocentryczna jakość życia
Antropocentryczna jakość życia
Patocentryczna jakość życia
Biocentryczna jakość życia
Holistyczna jakość życia
Zrównoważona jakość życia
Oznacza bogactwo harmonijnego współistnienia w
życiu człowieka trzech różnych jakości: jakości typu
„mieć”, typu „być” i typu „kochać”.
Jakość typu „mieć”
Potrzeby materialne związane z przetrwaniem i
unikaniem niedostatku takie jak: dostęp do
pożywienia, wody, ochrona przed niekorzystnymi
warunkami klimatycznymi, środowiskowymi,
chorobami.
W krajach rozwiniętych analizuje się tu również
wskaźniki związane z zatrudnieniem (dostęp do
pracy, warunki w pracy), zdrowiem, edukacją,
warunkami mieszkaniowymi.
Jakość typu „być”
Oznacza integrację ze społecznością w której żyjemy
oraz życie w harmonii z naturą.
Obejmuje potrzeby związane z rozwojem osobistym,
działania relaksacyjne, możliwość wykonywania
pracy przynoszącej przyjemność, obcowanie
z naturą.
Jakość typu „kochać”
Potrzeby społeczne związane
z utrzymywaniem satysfakcjonujących związków z
innymi ludźmi.
Wskaźnik liczby przyjaciół jest najważniejszym
obiektywnym czynnikiem warunkującym subiektywne
poczucie wysokiej jakości życia.
(Janusz Czapiński, Diagnoza społeczna Polaków)
Zrównoważona jakość życia
Kraje bogatej Północy – zrównoważona jakość życia
oznacza zrównoważoną konsumpcję, style życia
oparte na „być” i „kochać”
Kraje biednego Południa – zrównoważona jakość
życia oznacza przede wszystkim zaspokojenie
podstawowych potrzeb, potrzeb elementarnych,
potrzeb typu „mieć”
Zrównoważona jakość życia jako proekologiczny styl
życia




Dziedziny charakteryzujące proekologiczny styl
życia:
Zapobieganie zanieczyszczeniu wody, oszczędne
użytkowanie wody, energii elektrycznej i gazu
Proekologiczne zakupy oraz minimalizacja odpadów
Ograniczenie szkodliwego oddziaływania transportu
na środowisko
Aktywne uczestnictwo w działaniach organizacji
zajmujących się ochroną środowiska
Niezrównoważona jakość życia
Oznacza dominację określonego typu jakości życia.
Dominacja typu „mieć” oznacza, że prym wiedzie
DOBROBYT materialny (ang. welfare)
Dominacja typu „być” oznacza, że prym wiedzie
DOBROSTAN psychiczny (ang. well-being)
Wskaźniki jakości życia
 Wskaźniki zrównoważonego rozwoju – są to
obiektywne, pośrednie wskaźniki jakości życia
 Bezpośrednie wskaźniki jakości życia:


Wskaźniki obiektywne
Wskaźniki subiektywne
Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia
Polaków.
Jakość życia to:
 kapitał społeczny,
 dobrostan psychiczny,
 dobrostan fizyczny,
 dobrostan społeczny,
 poziom cywilizacyjny,
 dobrobyt materialny,
 stres życiowy,
 patologie.
SSI - wskaźnik zrównoważonego
społeczeństwa
DOBROBYT SPOŁECZNY
Zaspokojenie podstawowych potrzeb
Rozwój osobisty
Zrównoważone społeczeństwo
Pożywienie
Woda do spożycia
Bezpieczeństwo sanitarne
Zdrowe życie
Możliwości kształcenia się
Równość płci
Dobre zarządzanie
Dystrybucja dochodów
Przyrost naturalny
społeczeństwa
DOBROBYT ŚRODOWISKOWY
Zdrowe środowisko
Jakość powietrza (ludzie)
Jakość powietrza (środowisko)
Jakość wód powierzchniowych
Klimat i energia
Zasoby naturalne
Energia odnawialna
Emisja gazów cieplarnianych
Zużycie energii
Odnawialne zasoby wodne
Zasoby leśne
Bioróżnorodność
społeczeństwa
DOBROBYT GOSPODARCZY
Zapasy na przyszłość
Gospodarka
Konsumpcja
Uprawy organiczne
Rzeczywiste oszczędności
Produkt Krajowy Brutto
Zatrudnienie
Dług publiczny
społeczeństwa
 Polska
 Punkty: 6.6 (max.10)
 Pozycja: 26 (w grupie 151 państw)
społeczeństwa
 Państwa o najwyższym wskaźniku SSI:
Szwajcaria (7,6), Szwecja (7,5), Austria
(7,4), Norwegia (7,4) i Finlandia (7,1).
 Średnia światowa wynosi 5,9.
Wskaźnik zrównoważonego społeczeństwa a poczucie
szczęścia
 Szczęście to niezbędny warunek zrównoważonej
jakości życia
ponieważ
 najszczęśliwsze państwa świata są zarazem
najbardziej zrównoważonymi
Pomiar jakości życia
Program „Wskaźniki jakości życia mieszkańców
Poznania”
Jakość życia jako wartość społeczna, na którą składają
się:
 obiektywne warunki poziomu życia (dane GUS, Urzędu
Miasta, środowisko społeczne, naturalne, warunki
ekonomiczne, organizacja miasta)
 subiektywne zadowolenie z poziomu życia (poczucie
szczęścia, zadowolenia z..., spełnienia, satysfakcji – Jak
Pan(i) ocenia...?, Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z...?)
Edukacja dla zrównoważonej jakości życia
 Edukacja na rzecz rozwoju społecznego i
emocjonalnego = nauczanie umiejętności
społecznych i emocjonalnych = kształcenie jakości
typu „być” oraz jakości typu „kochać”
 program PATHS (Promoting Alternative Thinking
Strategies – Propagowanie alternatywnych strategii
myślenia) opracowany przez Marka Greenberga.
Hedonistyczna karuzela Kahnemana
Czyli dlaczego najzamożniejsi ludzie nie są
najszczęśliwsi?
 Kiedy zarabiamy więcej, rosną nasze oczekiwania –
większe i kosztowniejsze przyjemności – jest to jak
karuzela, która nigdy nie staje
 Recepta: utrzymanie wielu dających satysfakcję
związków z innymi
Hedonistyczna karuzela Kahnemana
Rada Kahemana:
 Sporządzenie bilansu osób z naszego życia i
przyjemności, którą czerpiemy z przebywania w ich
towarzystwie, a następnie „zoptymalizowanie”
naszego dnia, spędzając z nimi więcej czasu w
sposób, który sprawia nam satysfakcję.
Zamiast podsumowania...
Whatever you do may seem insignificant, but it is most
important that you do it.
You must be the change you wish to see in the world.
(Mahatma Gandhi)
Dziękuję za uwagę
Kontakt
mgr Barbara Jaros
Zespół Polityki Ekologicznej / Zakład Zarządzania
Środowiskowego
tel. 32 254 60 31 wew. 140
e-mail: [email protected]

Jakość życia - Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

Transkrypt

Podobne dokumenty

dr Izabela Biedroń - Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

dr hab. inż. Eleonora Wcisło, prof. IETU mgr Maciej Rzychoń

Oferta pracy Instytut zatrudni na umowę o pracę, do projektu Nr

Danuta Mielżyńska-Švach Absolwentka Wydziału Biologii i Ochrony

Temat seminarium - Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

OFERTA PRACY Stanowisko Trener, instruktor Firma RONDO

Serwis Leica Katowice, Naprawa Leica Katowice