Europejskie prawo konkurencji a rozwój polskich przedsiębiorstw

Transkrypt

Publikacja wydana w ramach projektu współfinansowanego przez Unię Europejską z
Europejskiego Funduszu Społecznego oraz budżetu państwa w ramach Zintegrowanego
Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Jest ona elementem projektu pod tytułem
Biblioteka Przedsiębiorcy przy Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Sulechowie.
Część I
Europejskie prawo konkurencji
a rozwój polskich przedsiębiorstw
(Andrzej Łączak)
1
I. Konkurencja na jednolitym rynku europejskim
1.1. Zakres stosowania
Stworzenie systemu gwarantującego równe zasady konkurencji we Wspólnotach
Europejskich leży u podstaw funkcjonowania jednolitego rynku europejskiego1. Przyjęte
zasady konkurencji są budowane w oparciu o art. 81 i 82 Traktatu i wprowadzone w życie na
mocy rozporządzenia w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych2.
Postępowanie spełniające określone w nim warunki jest zgodne z rozporządzeniem i nie
wymaga podejmowania w tym celu uprzedniej decyzji. Jeżeli warunki te nie są spełnione, to
praktyki takie są zakazane bez konieczności podejmowania w tym celu uprzedniej decyzji. W
przypadku naruszenia art. 81 ust. 1 lub art. 82 Traktatu ciężar udowodnienia naruszenia
spoczywa na stronie zarzucającej naruszenie. Z kolei przedsiębiorstwa ubiegające się o
wyłączenie mają obowiązek udowodnienia, że przesłanki określone w zapisach traktatowych
są spełnione. Jeżeli do postępowania w sprawie konkurencji zastosowano krajowe prawo, to
nie może ono prowadzić do zakazania porozumień, decyzji związków przedsiębiorstw lub
praktyk uzgodnionych, które mogą wpływać na handel miedzy państwami członkowskimi,
lecz nie ograniczają konkurencji. Państwa członkowskie mogą na swoim terytorium
przyjmować i stosować bardziej restrykcyjne przepisy prawne, które zakazują lub przewidują
sankcje za jednostronne praktyki stosowane przez przedsiębiorstwa. Przepisy powyższe nie
mają zastosowania, jeżeli organy ochrony konkurencji i sądy państw członkowskich3 stosują
krajowe przepisy dotyczące kontroli koncentracji przedsiębiorstw. Krajowe przepisy prawne
mogą być również stosowane, gdy państwo członkowskie dąży do celu odmiennego niż ten,
do którego prowadzą art. 81 i 82 Traktatu. Krajowe organy ochrony konkurencji państwa
członkowskich mogą podejmować działania z urzędu lub na wniosek oraz wydawać
następujące decyzje:
• domagające się zaprzestania naruszenia,
• zarządzające środki tymczasowe,
• akceptujące zobowiązania,
• nakładające grzywny lub okresowe kary pieniężne, lub inne kary przewidziane w
krajowych przepisach prawa.
W przypadku istnienia wyłączeń ze stosowania niniejszego rozporządzenia Komisja
może w indywidualnych przypadkach wycofać wyłączenie przewidziane w rozporządzeniu o
1
Rozporządzenie Rady WE Nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł
konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Tekst mający znaczenie dla EOG), Opublikowane w
Wydaniu Specjalnym Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej Rozdział 08 Polityka konkurencji, Tom 02, str.
205. Zob.: także opinię Parlamentu Europejskiego, Dz. U. C 72 E z 21 marca 2002, oraz opinię Europejskiego
Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Dz. U. C 155 z 29 maja 2001.
2
konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Tekst mający znaczenie dla EOG).
3
Państwa Członkowskie wyznaczą organ lub organy ochrony konkurencji odpowiedzialne za stosowanie
art. 81 i 82 Traktatu w sposób, który zapewni skuteczne wykonanie przepisów niniejszego rozporządzenia.
Środki konieczne do nadania organom uprawnień do stosowania tych artykułów musiały zostać podjęte przed
dniem 1 maja 2004 r. Wyznaczonymi organami ochrony konkurencji mogą być również sądy. Jeżeli
egzekwowanie wspólnotowego prawa konkurencji powierzono krajowym organom administracyjnym i organom
sądowym, państwa członkowskie mogą przydzielić im różne uprawnienia i funkcje.
2
wyłączeniu, jeżeli uzna, że w danym przypadku porozumienie, decyzja lub praktyka
uzgodniona, do których stosuje się wyłączenie, spowoduje skutki niezgodne z art. 81 ust. 3
Traktatu4. Decyzje o wyłączeniu może podjąć także organ ochrony konkurencji państwa
członkowskiego w odniesieniu do tego terytorium państwa, które reprezentuje5.
1.2. Małe i średnie przedsiębiorstwo
Szczególne miejsce w polityce wspólnotowej zajmuje małe i średnie przedsiębiorstwo.
Przedsiębiorstwem jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na jego
formę prawną6. Definicją objęte są osoby prowadzące działalność na własny rachunek oraz
firmy rodzinne zajmujące się rzemiosłem lub inną działalnością, a także spółki lub konsorcja
prowadzące regularną działalność gospodarczą. Przedsiębiorstwa kwalifikuje się do małych
bądź średnich na podstawie progu zatrudnienia oraz pułapu finansowego. Średnie
przedsiębiorstwo to takie przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 250 pracowników i
którego roczny obrót nie przekracza 50 milionów EUR lub całkowity bilans roczny nie
przekracza 43 milionów euro. Małe przedsiębiorstwo to takie, które zatrudnia mniej niż 50
pracowników i którego roczny obrót lub całkowity bilans roczny nie przekracza 10 milionów
euro. Z kolei mikroprzedsiębiorstwo to przedsiębiorstwo zatrudniające mniej niż 10
pracowników i którego roczny obrót lub całkowity bilans roczny nie przekracza 2 milionów
euro. Przy obliczaniu progu zatrudnienia oraz pułapu należy wziąć pod uwagę typy
przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwo niezależne oznacza każde przedsiębiorstwo, które nie jest
zakwalifikowane jako spółka ani jako przedsiębiorstwo związane7. Przedsiębiorstwa
partnerskie oznaczają te przedsiębiorstwa, które nie są przedsiębiorstwami związanymi oraz
nie pozostają w następującym wzajemnym związku:
• przedsiębiorstwo posiada, samodzielnie lub wspólnie z jednym lub kilkoma
przedsiębiorstwami związanymi, 25% lub więcej kapitału lub praw głosu drugiego
przedsiębiorstwa.
Jednakże przedsiębiorstwo może zostać zakwalifikowane jako samodzielne i w związku z tym
nie mające żadnych przedsiębiorstw partnerskich nawet, jeśli wartość 25% została osiągnięta
lub przekroczona przez poniższych inwestorów, pod warunkiem że inwestorzy ci nie są
związani indywidualnie lub wspólnie, z przedmiotowym przedsiębiorstwem:
• publiczne korporacje inwestycyjne, spółki kapitałowe podwyższonego ryzyka,
osoby fizyczne lub grupy osób prowadzące regularną działalność inwestycyjną
podwyższonego ryzyka, które inwestują kapitał własny w firmy nie notowane na
giełdzie („business angels”), pod warunkiem że cała kwota inwestycji tych
inwestorów „business angels” w to samo przedsiębiorstwo nie przekroczy
1.250.000 EUR;
• uniwersytety lub niedochodowe ośrodki badawcze;
4
Komisja uzyskała takie uprawnienia na mocy rozporządzeń Rady, takich jak rozporządzenie 19/65/EWG,
rozporządzenie (EWG) nr 2821/71, rozporządzenie (EWG) nr 3976/87, rozporządzenie (EWG) nr 1534/91
lub rozporządzenie (EWG) nr 479/92.
5
konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Tekst mający znaczenie dla EOG), Rozdział IX.
6
Zalecenie Komisji WE 361/2007 z dnia 6 maja 2003 r. dotyczące definicji małych i średnich
przedsiębiorstw, Dz. U. L 124 z 20 maja 2003.
7
Szerzej zobacz w dalszej części.
3
•
•
inwestorzy instytucjonalni łącznie z regionalnymi funduszami rozwoju;
samorządy lokalne z rocznym budżetem nieprzekraczającym 10 milionów EUR
oraz liczbą mieszkańców poniżej 5.000.
Przedsiębiorstwa związane to takie, które pozostają w jednym z poniższych związków:
• przedsiębiorstwo posiada większość praw do głosowania udziałowców lub
członków w innym przedsiębiorstwie;
• przedsiębiorstwo ma prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu
administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innego przedsiębiorstwa;
• przedsiębiorstwo ma prawo wywierać dominujący wpływ na inne
przedsiębiorstwo zgodnie z umową zawartą z tym przedsiębiorstwem lub do
postanowienia w jego memorandum lub statucie;
• przedsiębiorstwo będące udziałowcem lub członkiem innego przedsiębiorstwa
kontroluje samodzielnie, zgodnie z umową z innymi udziałowcami lub członkami
tego przedsiębiorstwa, większość praw do głosowania udziałowców lub członków
w tym przedsiębiorstwie.
Do dominacji nie dochodzi, jeżeli inwestorzy nie angażują się bezpośrednio lub pośrednio w
zarządzanie przedsiębiorstwem. Przedsiębiorstwa i inwestorzy, którzy pozostają w którymś ze
związków opisanych powyżej z jednym lub kilkoma innymi przedsiębiorstwami są również
traktowani jako związani. Podobnie, jako przedsiębiorstwa związane, traktowane są
przedsiębiorstwa pozostające w związku z osobą fizyczną lub grupą osób fizycznych
działających wspólnie, pod warunkiem, że prowadzą swoją działalność lub część swojej
działalności na tym samym rynku lub rynkach pokrewnych8.
Z wyjątkiem uniwersytetów i niedochodowych ośrodków badawczych przedsiębiorstwo
nie może być uznane za małe lub średnie przedsiębiorstwo, jeżeli 25% lub więcej kapitału lub
praw do głosowania jest kontrolowane bezpośrednio lub pośrednio, wspólnie lub
indywidualnie, przez jedno lub kilka organów państwowych. Przedsiębiorstwa ubiegające się
o wsparcie powinny złożyć oświadczenie o statusie prawnym, w którym podają czy są
przedsiębiorstwem niezależnym, przedsiębiorstwem partnerskim lub przedsiębiorstwem
związanym. Oświadczenie powinno zawierać pułapy finansowe, o których była mowa wyżej.
Oświadczenie powinno zostać złożone nawet, gdy kapitał jest do tego stopnia rozdrobniony,
iż nie można określić, kto jest jego właścicielem.
Określając liczbę personelu i kwot finansowych brane są pod uwagę dane odnoszące się
do ostatniego zatwierdzonego okresu obrachunkowego i są obliczone na podstawie rocznej od
dnia zamknięcia rozliczenia. Kwota obrotów jest obliczana bez uwzględniania podatku VAT
oraz innych podatków pośrednich. W przypadku, gdy średnie, małe lub
mikroprzedsiębiorstwo na ostatni dzień bilansu przekracza lub spada poniżej progu
zatrudnienia lub pułapu finansowego uzyskuje lub traci swój status tylko wówczas, gdy
zjawisko to powtórzy się w ciągu dwóch kolejnych lat. W przypadku nowoutworzonych
przedsiębiorstw, których księgi finansowe jeszcze nie zostały zatwierdzone dane, które mają
zastosowanie pochodzą z oceny dokonanej bona fide w trakcie roku finansowego.
8
Za rynek pokrewny uważa się rynek dla danego produktu lub usługi znajdujący się bezpośrednio na
poziomie upstream lub downstream w stosunku do odpowiedniego rynku.
4
Przy określeniu liczby zatrudnionych osób9 brana jest pod uwagę liczba pracowników
zatrudnionych na pełnych etatach w obrębie danego przedsiębiorstwa lub w jego imieniu
w ciągu całego roku referencyjnego, który jest brany pod uwagę. Okres pracy osób, które nie
przepracowały pełnego roku, pracowały w niepełnym wymiarze godzin lub pracowników
sezonowych oblicza się jako część ułamkowa RJR. Personel składa się z:
• pracowników;
• osób pracujących dla przedsiębiorstwa, podlegających mu i uważanych za
pracowników na mocy prawa państwowego;
• właścicieli - kierowników;
• partnerów prowadzących regularną działalność w przedsiębiorstwie i czerpiących
z niego korzyści finansowe.
W skład personelu nie są zaliczani praktykanci oraz studenci odbywający szkolenie
zawodowe na podstawie umowy o praktyce lub szkoleniu zawodowym. Do okresu
zatrudnienia personelu nie zalicza się także urlopów macierzyńskich i wychowawczych. Dane
dotyczące liczby osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie samodzielnym ustala się wyłącznie
na podstawie rachunków przedsiębiorstwa. W przypadku przedsiębiorstwa partnerskiego lub
przedsiębiorstwa związanego liczbę zatrudnionych ustala się na podstawie rachunków i
innych danych przedsiębiorstwa lub, jeżeli takie istnieją, rachunków zbiorczych
przedsiębiorstwa lub rachunków zbiorczych, w których ujęte jest przedsiębiorstwo. Do
danych tych dodaje się dane dotyczące każdego przedsiębiorstwa partnerskiego dla danego
przedsiębiorstwa znajdującego się bezpośrednio na poziomie „upstream” lub „downstream” w
stosunku do niego, w wysokości proporcjonalnej do procentowego udziału w kapitale lub
praw do głosowania. W przypadku, gdy dane te nie zostały wcześniej dodane przez kumulację
rachunków dodaje się 100% danych przedsiębiorstw, które są związane z tymi
przedsiębiorstwami partnerskimi. Jeżeli w rachunkach skumulowanych nie ma danych
dotyczących zatrudnienia w danym przedsiębiorstwie, dane dotyczące zatrudnienia są
obliczane przez proporcjonalną kumulację danych z przedsiębiorstw partnerskich oraz
przedsiębiorstw, z którymi dane przedsiębiorstwo jest związane.
1.3. Postępowanie przed Komisją
Szerokie kompetencje w zakresie konkurencji posiada Komisja Europejska. Może ona
działać zarówno z urzędu jak i na wniosek. Komisja może wszcząć postępowanie w
dowolnym czasie, lecz nie później niż w dniu wydania wstępnej oceny lub przedstawienia
oświadczenia w sprawie zarzutów lub w dniu, w którym publikowane jest streszczenie
sprawy, w zależności od tego, co jest wcześniejsze. Informacja o wszczęciu postępowania
może zostać podana do publicznej wiadomości. Przed dokonaniem tego Komisja musi
poinformować o tym fakcie zainteresowane strony10.
9
Powinna odpowiadać liczbie „rocznych jednostek roboczych” (RJR),
Rozporządzenie Komisji (WE) NR 773/2004 z dnia 7 kwietnia 2004 r. odnoszące się do prowadzenia
przez Komisję postępowań zgodnie z art. 81 i art. 82 Traktatu WE (Tekst mający znaczenie dla EOG),
10
5
W drodze decyzji może nakazać przedsiębiorstwom lub związkom przedsiębiorstw, aby
zaprzestały takiego naruszenia. Ma prawo zastosować wobec przedsiębiorstw środki zaradcze
o charakterze behawioralnym lub strukturalnym. Rozmiar tych środków powinien być
proporcjonalny do popełnionego naruszenia i koniecznych do jego skutecznego zakończenia.
W pierwszej kolejności Komisja powinna rozpatrzyć możliwość zastosowania środków
behawioralnych. Środki strukturalne zastosować można jedynie, gdy nie istnieją równie
skuteczne środki behawioralne lub, gdy równie skuteczne środki behawioralne byłyby
bardziej uciążliwe dla zainteresowanych przedsiębiorstw niż środki strukturalne. Komisja
posiada także uprawnienia do działania wstecz w sytuacji, gdy stwierdzi, że istnieje
uzasadniony interes Wspólnoty do takiego działania.
Wnioski w tej sprawie do Komisji mogą składać osoby fizyczne lub osoby prawne, pod
warunkiem, że wykażą uzasadniony interes, oraz państwa członkowskie. Jeżeli istnieje ryzyko
powstania poważnej i nienaprawialnej szkody dla konkurencji, Komisja działając z urzędu,
może w drodze decyzji zarządzić zastosowanie środków tymczasowych. Tak podjęta decyzja
obowiązuje przez określony czas i może być przedłużona, jeżeli będzie to konieczne. W
trakcie prowadzonego przez Komisję postępowania, ale przed jej zakończeniem
zainteresowane
przedsiębiorstwa
mogą
zaproponować
przyjęcie
zobowiązania
uwzględniające zastrzeżenia wyrażone przez Komisję we wstępnej fazie rozpatrywania
sprawy. Komisja może wydać na tym etapie decyzję, wiążącą dla przedsiębiorstw. Decyzja
taka może zostać przyjęta na czas określony i oznacza, że nie ma już dalszych podstaw do
podejmowania działań przez Komisję.
Wznowienie postępowania prowadzonego przez Komisję może nastąpić:
jeżeli nastąpiła istotna zmiana odnośnie do jakiegokolwiek faktu, który był podstawą
do podjęcia decyzji;
• jeżeli zainteresowane przedsiębiorstwo działa wbrew swoim zobowiązaniom; lub
• jeżeli decyzja została podjęta na podstawie niekompletnych, nieprawdziwych lub
wprowadzających w błąd informacji dostarczonych przez strony.
Komisja, dostrzegając ważny interes Wspólnoty, może również w drodze decyzji
stwierdzić, że art. 81 Traktatu nie ma zastosowania do porozumienia, decyzji związków
przedsiębiorstw lub praktyki uzgodnionej, ponieważ warunki określone w art. 81 ust. 1
Traktatu nie zostały spełnione lub warunki określone w art. 81 ust. 3 Traktatu zostały
spełnione. Podobnie Komisja może postąpić odnośnie art. 82 Traktatu.
Państwa członkowskie powinny ściśle współpracować z Komisją w sprawach stosowania
reguł konkurencji. Komisja zobowiązana jest do przekazania organom ochrony konkurencji
Państw Członkowskich kopie najistotniejszych dokumentów. Natomiast organy ochrony
konkurencji Państw Członkowskich informują Komisję pisemnie o wszczęciu bądź zamiarach
wszczęcia pierwszych formalnych działań dochodzeniowych. Informacja ta może być
również udostępniona organom ochrony konkurencji innych państw członkowskich. Państwa
członkowskie przekazują również w ciągu 30 dni przed przyjęciem decyzji nakazującej
zaprzestania naruszenia, akceptującej zobowiązania lub wycofującej stosowanie
rozporządzenia o wyłączeniu grupowym. Przesyłają one Komisji streszczenie sprawy,
przewidywaną decyzję, a jeśli jej nie ma inny dokument przedstawiający proponowany
kierunek działań. Inne Państwa Członkowskie powinny mieć prawo wglądu do tej
•
Opublikowany w Wydaniu Specjalnym Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej Rozdział 08 Polityka
konkurencji, Tom 03, str. 81.
6
dokumentacji. Wszystkie decyzje związane ze stosowaniem prawa wspólnotowego mogą być
konsultowane z Komisją Europejską11. W przypadku wszczęcia postępowania przez Komisję
w celu podjęcia decyzji organy ochrony konkurencji Państw Członkowskich tracą swoje
kompetencje. Nawet, jeżeli organy ochrony konkurencji Państwa Członkowskiego prowadzą
już postępowanie w sprawie, to Komisja może przejąć sprawę. Wszczęcie postępowania
następuje w takiej sytuacji po zasięgnięciu opinii krajowego organu ochrony
konkurencji. Państwa Członkowskie oraz Komisja powinny przekazywać wzajemnie
informacje w celu ich wykorzystania jako materiałów o charakterze faktycznym lub
prawnym, w tym informacji poufnych. Informacje pozyskane w ten sposób można
wykorzystać wyłącznie jako dowód w celu stosowania art. 81 lub 82 Traktatu i w odniesieniu
do przedmiotu, w którego sprawie zostały zebrane przez przekazujący organ.
Jeżeli organy ochrony konkurencji dwóch lub więcej Państw Członkowskich działają na
wniosek lub z urzędu na mocy art. 81 lub 82 Traktatu w sprawie tego samego porozumienia,
decyzji związku lub praktyki uzgodnionej, okoliczność, iż jeden organ zajmuje się tą sprawą,
jest wystarczającą podstawą dla innych organów do zawieszenia postępowania toczącego się
przed nimi lub odrzucenia wniosku. Komisja może odrzucić wniosek na tej podstawie, że
organ ochrony konkurencji Państwa Członkowskiego zajmuje się tą sprawą. Organ ochrony
konkurencji Państwa Członkowskiego lub Komisja może odrzucić wniosek w sprawie
porozumienia, decyzji związku lub praktyki uzgodnionej, jeżeli sprawa jest już rozpatrywana
przez inny organ ochrony konkurencji12.
1.4. Komitet Doradczy
Komisja, przed wydaniem jakiejkolwiek decyzji na mocy art. 7, 8, 9, 10, 23, 24 ust. 2 i
29 ust. zobowiązana jest do przeprowadzenia konsultacji z Komitetem Doradczym ds.
Praktyk Ograniczających Konkurencję i Pozycji Dominujących. W celu przedyskutowania
poszczególnych spraw tworzy się Komitet Doradczy składający się z przedstawicieli organów
ochrony konkurencji Państw Członkowskich. Na posiedzenia, na których omawia się kwestie
inne niż postępowania w indywidualnych sprawach, można wyznaczyć dodatkowo
przedstawiciela Państwa Członkowskiego właściwego w sprawach ochrony konkurencji.
Jeżeli nie mogą się stawić, to mogą zostać zastąpieni przez innych
przedstawicieli. Konsultacje mogą odbywać się podczas posiedzeń zwołanych i
prowadzonych przez Komisję w terminie, co najmniej 14 dni od dostarczenia zawiadomienia
o zwołaniu posiedzenia wraz z dołączonym streszczeniem sprawy, wskazaniem
najważniejszych dokumentów i wstępnego projektu decyzji. W przypadku decyzji
wydawanych na mocy art. 8 posiedzenie może być zwołane w terminie 7 dni po dostarczeniu
zasadniczej części projektu decyzji. Jeżeli Komisja dostarczy zawiadomienie o zwołaniu
posiedzenia w terminie krótszym niż wyżej wskazany, posiedzenie może odbyć się w
zaproponowanym terminie, jeżeli nie sprzeciwi się temu żadne państwo członkowskie.
Komitet Doradczy wydaje pisemną opinię na temat wstępnego projektu decyzji Komisji.
Opinia może zostać wydana nawet pod nieobecność i wobec braku reprezentacji niektórych
11
konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Tekst mający znaczenie dla EOG), rozdział IV.
12
konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Tekst mający znaczenie dla EOG), art. 13.
7
członków. Opinia powinna zostać uzasadniona, jeżeli prośbę taką założy przynajmniej jeden z
członków. Konsultacje można przeprowadzać również w trybie procedury pisemnej pod
warunkiem, żadne Państwo Członkowskie nie wyrazi sprzeciwu. Wówczas Komisja zwołuje
posiedzenie. W przypadku zastosowania procedury pisemnej, Komisja wyznacza termin nie
krótszy niż 14 dni, w którym Państwa Członkowskie mają zgłosić swoje uwagi, które zostaną
przekazane do wszystkich innych Państw Członkowskich. W przypadku decyzji wydawanych
na mocy art. 8 termin 14 dni ulega skróceniu do 7 dni. Jeżeli Komisja wyznaczy dla
procedury pisemnej termin krótszy niż wyżej wskazany, zaproponowany termin jest wiążący
w razie braku sprzeciwu ze strony któregokolwiek Państwa Członkowskiego.
Komisja powinna wziąć pod uwagę opinię wydaną przez Komitet Doradczy i
poinformować go, w jakim zakresie jego opinia została uwzględniona.
Jeżeli Komitet Doradczy wyda pisemną opinię, to musi być ona dołączona do projektu
decyzji. Komisja, na wniosek Komitetu Doradczego może opublikować decyzję. Powinien
wziąć jednak pod uwagę interes przedsiębiorstwa odnośnie do ochrony tajemnicy handlowej.
Komitet Doradczy może wziąć udział w posiedzeniu na wniosek Państwa Członkowskiego i
za zgodą Komisji lub z inicjatywy samej Komisji. Zawsze o fakcie tym Komisja informuje
zainteresowane strony. Komitet Doradczy nie może wydawać opinii w sprawach
prowadzonych przez organy ochrony konkurencji Państw Członkowskich, może jednak
omawiać kwestie ogólne dotyczące wspólnotowego prawa konkurencji13.
1.5. Współpraca z sądami krajowymi
W postępowaniach, które dotyczą stosowania art. 81 lub art. 82 Traktatu sądy Państw
Członkowskich mogą prosić Komisję o przekazanie posiadanych przez nią informacji
dotyczących stosowania wspólnotowego prawa konkurencji. Państwa Członkowskie,
niezwłocznie po doręczeniu stronom wyroku na piśmie, muszą przekazać Komisji kopie
wszelkich wyroków, w których stosowane były art. 81 lub 82 Traktatu. Organy ochrony
konkurencji Państw Członkowskich mogą przedstawiać sądom krajowym własnych państw
uwagi dotyczące stosowania art. 81 lub 82 Traktatu. Uwagi sądom krajowym może przesyłać
także Komisja. Organy ochrony konkurencji Państw Członkowskich oraz Komisja,
rozpatrując sprawę, mogą zwracać się z wnioskiem do odpowiedniego sądu o przekazanie lub
zapewnienie przekazania wszelkich dokumentów koniecznych do jej rozstrzygnięcia.
Sądy krajowe orzekając w sprawach porozumień, decyzji lub praktyk na mocy art. 81
lub 82 Traktatu w stosunku, do których Komisja wydała już decyzję, nie mogą wydawać
decyzji sprzecznych z decyzją wydaną przez Komisję. Powinny również unikać wydawania
decyzji sprzecznych z decyzją rozważaną przez Komisję w trakcie prowadzonego przez nią
postępowania. Sądy krajowe mogą w takiej sytuacji zawiesić toczące się postępowania do
czasu wydania decyzji przez Komisję14.
1.6. Uprawnienia dochodzeniowe
13
14
konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Tekst mający znaczenie dla EOG), art.15.
8
Komisja może przeprowadzić dochodzenie w stosunku do określonego sektora
gospodarki lub typu porozumień w różnych sektorach gospodarki. Postępowanie wszczyna,
jeżeli uzna, że konkurencja może być ograniczona lub zakłócona na obszarze wspólnego
rynku w wyniku pojawienia się określonych tendencji w handlu między Państwami
Członkowskimi, sztywności cen lub innych okoliczności. Następnie informuje na piśmie
zainteresowane strony o wniesionych przeciwko nim zarzutach. Komisja wyznacza termin, w
którym strony mogą poinformować ją pisemnie o swoich opiniach. Przy czym wnioski, które
wpłyną po terminie, mogą zostać nieuwzględnione. Strony w swoich wnioskach mogą
przedstawić znane im fakty, które mają znaczenie dla ich obrony przeciwko zarzutom
podniesionym przez Komisję. Mają prawo do dołączenia wszelkich istotnych dla sprawy
dokumentów. Dostarczają zarówno oryginał na papierze, jak również kopię elektroniczną,
lub, w przypadku niedostarczenia elektronicznej kopii, 30 kopii papierowych oraz
załączonych dokumentów. Mogą one zaproponować także, aby Komisja wysłuchała osób,
które mogą potwierdzić fakty przedstawione w ich uwagach15.
W trakcie dochodzenia Komisja może prosić przedsiębiorstwa lub związki
przedsiębiorstw, których sprawa dotyczy, o dostarczenie informacji koniecznych do
stosowania art. 81 i 82 Traktatu oraz może przeprowadzić w tym celu kontrole. Komisja może
żądać ujawnienia przede wszystkim wszystkich porozumień, decyzji i praktyk, które zostały
uzgodnione pomiędzy przedsiębiorstwami. Sprawozdanie może zostać opublikowane a strony
mogą wówczas zgłaszać w stosunku do niego swoje uwagi.
Przedsiębiorstwa są zobowiązane do dostarczenia Komisji wszystkich żądanych przez
nią informacji w określonym przez nią czasie. O żądaniu informacji Komisja powiadamia
organ ochrony konkurencji Państwa Członkowskiego, w którym znajduje się siedziba
przedsiębiorstwa i organ ochrony konkurencji Państwa Członkowskiego, którego terytorium
dotyczy sprawa. Do dostarczenie wszelkich informacji Komisji zobowiązane są także rządy i
organy ochrony konkurencji Państw Członkowskich. Za dostarczenie informacji
nieprawdziwych przedsiębiorcom grozi kara16.
Prowadząc dochodzenie Komisja może przesłuchiwać wszelkie osoby fizyczne i prawne,
które wyrażą zgodę na przesłuchanie17. Przesłuchanie może być przeprowadzone w różny
sposób, w tym za pomocą telefonu lub środków elektronicznych. Jeżeli jednak strony w
swoich pismach zażądają przesłuchania ustnego, to Komisja powinna dać im taką możliwość.
Oświadczenia składane przez osoby przesłuchiwane mogą być rejestrowane w dowolnej
formie. Kopia każdego zapisu jest udostępniana osobie przesłuchiwanej do zatwierdzenia.
Tam, gdzie to konieczne, Komisja musi wyznaczyć termin, w którym przesłuchiwana osoba
może się z nią skontaktować w celu skorygowania oświadczenia18. Kopia każdego zapisu
udostępniana jest zainteresowanemu przedsiębiorstwu lub związkowi przedsiębiorstw po
inspekcji. Jeżeli przesłuchanie przeprowadzane jest w pomieszczeniach przedsiębiorstwa,
Komisja informuje o tym organ ochrony konkurencji państwa członkowskiego, w którym
15
przez Komisję postępowań zgodnie z art. 81 i art. 82 Traktatu WE (Tekst mający znaczenie dla EOG), art. 10.
16
Na temat kar szerzej w dalszej części pracy.
17
konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Tekst mający znaczenie dla EOG), art. Rozdział VII.
18
9
odbywa się przesłuchanie. Na żądanie organu ochrony konkurencji państwa członkowskiego
jego urzędnicy mogą pomagać w przeprowadzeniu przesłuchania.
Przesłuchanie musi być prowadzone przez całkowicie niezawisłego funkcjonariusza ds.
przesłuchań. Termin przesłuchania wyznacza Komisja Europejska. Zaprasza także organy
ochrony konkurencji państw członkowskich do uczestnictwa w ustnym przesłuchaniu oraz
urzędników i pracowników służby cywilnej innych organów Państw Członkowskich, jeżeli
uzna to za uzasadnione. Zaproszone osoby stawiają się osobiście lub są reprezentowane przez
przedstawicieli ustawowych, lub należycie upoważnionych pełnomocników. Przedsiębiorstwa
mogą także być reprezentowane przez pełnomocnika wyznaczonego spośród ich stałego
personelu. Osoby przesłuchiwane mogą stawić się przed Komisją w towarzystwie swoich
prawników lub innych wykwalifikowanych osób dopuszczonych przez funkcjonariusza ds.
przesłuchań. Przesłuchania ustne są tajne. Każda osoba może być przesłuchiwana oddzielnie
lub w obecności innych osób zaproszonych do stawienia się, z uwzględnieniem
uzasadnionego interesu przedsiębiorstw w zakresie ochrony tajemnic handlowych i innych
poufnych informacji. Za zgodą funkcjonariusza ds. przesłuchań strony mogą zadawać pytania
wnioskodawcom, innym osobom zaproszonym na przesłuchanie, służbom Komisji oraz
organom Państw Członkowskich. Oświadczenia składane przez każdą przesłuchiwaną osobę
są rejestrowane. Na żądanie zapis przesłuchania udostępniany jest osobom, które
uczestniczyły w przesłuchaniu, z uwzględnieniem uzasadnionego interesu stron w zakresie
ochrony tajemnic handlowych oraz innych poufnych informacji.
Prowadząc dochodzenie, urzędnicy prowadzący kontrolę, mają prawo do:
• wchodzenia do wszelkich pomieszczeń, na teren i do środków transportu
przedsiębiorstwa i związków przedsiębiorstw;
• sprawdzania ksiąg i innych rejestrów dotyczących spraw prowadzonych przez
przedsiębiorstwo, bez względu na sposób ich przechowywania;
• pobrania lub uzyskiwania w każdej formie kopii lub wyciągów z tych ksiąg lub
rejestrów;
• pieczętowania wszelkich pomieszczeń przedsiębiorstwa i ksiąg lub rejestrów na
czas i w zakresie koniecznym do przeprowadzenia kontroli;
• zadawania
pytań
przedstawicielom
pracowników
lub
pracownikom
przedsiębiorstwa albo związku przedsiębiorstwa w celu uzyskania wyjaśnień co do
faktów lub dokumentów dotyczących przedmiotu i celu kontroli oraz do
rejestrowania odpowiedzi19.
W przypadku nie dopuszczenia do kontroli przez przedsiębiorstwo państwa
członkowskie zobowiązane są do udzielenia koniecznej pomocy włącznie z pomocą policji.
Jeżeli sprawa kontroli trafia do krajowych organów sądowych to sprawdza on czy decyzja
Komisji jest autentyczna, a przewidziane środki przymusu nie są arbitralne ani nadmiernie
uciążliwe w stosunku do przedmiotu kontroli. Sądy krajowe mogą zażądać szczegółowego
wyjaśnienia dotyczącego w szczególności podstaw, na jakich Komisja powzięła podejrzenie o
naruszeniu art. 81 i 82 Traktatu, jak również o wyjaśnienia dotyczące wagi zarzucanego
naruszenia oraz charakteru uczestnictwa w nim danego przedsiębiorstwa. Nie mogą jednak
podważać konieczności przeprowadzenia kontroli, ani żądać dostarczenia im informacji
19
10
znajdujących się w aktach Komisji. Legalność decyzji Komisji może być rozpatrywana
wyłącznie przez Trybunał Sprawiedliwości.
Komisja może w drodze decyzji nakazać przeprowadzenie kontroli w innych
pomieszczeniach, na innym terenie przedsiębiorstwa lub w środkach transportu, oraz w
miejscach zamieszkania dyrektorów, menedżerów lub innych pracowników przedsiębiorstwa,
jeżeli zaistnieje uzasadnione podejrzenie, że księgi lub inne rejestry dotyczące spraw
przedsiębiorstwa, będące przedmiotem kontroli są tam przechowywane. Czynności te nie
mogą zostać wykonana bez uprzedniego uzyskania zgody krajowego organu sądowego
zainteresowanego Państwa Członkowskiego.
Na wniosek Komisji Europejskiej dochodzenie może zostać także przeprowadzone przez
organ ochrony konkurencji Państwa Członkowskiego na terytorium objętym jego jurysdykcją.
Kontrolę przeprowadzają urzędnicy organów ochrony konkurencji Państw Członkowskich
odpowiedzialni za przeprowadzenie tych kontroli, jak również osoby upoważnione lub
wyznaczone przez nich. Kontrola jest prowadzona zgodnie z prawem krajowym.
Prowadząc dochodzenie Komisja może przed podjęciem decyzji wysłuchać
przedsiębiorstwa lub związku przedsiębiorstw, które są stronami postępowań prowadzonych
przez Komisję w zakresie objętym przedstawionymi zarzutami. Podstawą decyzji wydanej
przez Komisję mogą być wyłącznie zarzuty, co, do których strony mogły się wypowiedzieć.
Strony mają prawo do obrony. Przede wszystkim mają prawo wglądu do akt Komisji, przy
zachowaniu uzasadnionego interesu przedsiębiorstw w zakresie ochrony tajemnicy
handlowej. Prawo wglądu do akt nie obejmuje informacji poufnych i wewnętrznych
dokumentów Komisji lub organów ochrony konkurencji Państw Członkowskich. Nie
obejmuje ono wglądu do korespondencji między Komisją a organami ochrony konkurencji
Państw Członkowskich lub między tymi ostatnimi20. W przypadku, gdy Komisja przedstawi
zarzuty wówczas dostarcza wnioskodawcy kopię jawnej wersji przedstawienia zarzutów oraz
wyznacza termin, w którym wnioskodawca może pisemnie przedstawić swoją opinię21.
Dokumenty zawierające tajemnice handlowe lub inne poufne informacje nie są udostępniane
przez Komisję. Każda osoba, która wyraża swoje opinie lub przedkłada Komisji informacje
w toku tej samej procedury, powinna wyraźnie określić każdy materiał, który uznaje za
poufny, przedstawiając powody, Powinna także dostarczyć odrębną, jawną wersję najpóźniej
do wyznaczonego przez Komisję dnia wyrażenia swojej opinii. Komisja może wyznaczyć
termin, w którym przedsiębiorstwa oraz związki przedsiębiorstw zobowiązane są do:
• uzasadnienia żądania poufności w odniesieniu do każdego pojedynczego
dokumentu lub części dokumentu, oświadczenia lub części oświadczenia;
• dostarczenia Komisji jawnej wersji dokumentów lub oświadczeń, z których zostały
usunięte poufne fragmenty;
• dostarczenia zwięzłego opisu każdej usuniętej informacji.
Jeżeli przedsiębiorstwa nie dopełnią wyżej określonych obowiązków, Komisja może
uznać, że dane dokumenty lub oświadczenia nie zawierają poufnych informacji.
1.7. Kary
20
21
11
Komisja może w drodze decyzji nałożyć na przedsiębiorstwo grzywny w wysokości
nieprzekraczającej 1% całkowitego obrotu uzyskanego w poprzedzającym roku obrotowym,
jeżeli umyślnie lub w wyniku zaniedbania:
• dostarczają one nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd informacje
w odpowiedzi na żądanie, o którym mowa w art. 17 lub 18 ust. 2;
• w odpowiedzi na żądanie zawarte w decyzji wydanej na mocy art. 17 i 18 ust. 3
dostarczają nieprawdziwe, niepełne lub wprowadzające w błąd informacje lub nie
dostarczają informacji w wyznaczonym terminie;
• podczas kontroli przeprowadzanej na mocy art. 20 przedstawiają wymagane księgi
lub inne rejestry związane z działalnością gospodarczą w niekompletnej formie lub
odmawiają poddania się kontroli nakazanej w decyzji wydanej na mocy art. 20
ust. 4;
• w odpowiedzi na pytania zadane na mocy art. 20 ust. 2 lit. e,
udzielają nieprawdziwej lub wprowadzającej w błąd odpowiedzi,
nie korygują w wyznaczonym przez Komisję terminie nieprawdziwej,
niepełnej lub wprowadzającej w błąd odpowiedzi udzielonej przez
pracownika, lub
nie udzielają odpowiedzi lub odmawiają dostarczenia pełnej odpowiedzi
dotyczącej faktów związanych z przedmiotem i celem kontroli nakazanej w
decyzji wydanej na mocy art. 20 ust. 4;
• pieczęcie, nałożone na mocy art. 20 ust. 2 lit. d przez urzędników lub inne osoby
upoważnione przez Komisję, zostały złamane22.
Komisja może również, w drodze decyzji, nałożyć grzywnę na przedsiębiorstwa, jeżeli
umyślnie lub w wyniku zaniedbania:
• naruszają art. 81 lub 82 Traktatu, lub
• działają wbrew decyzji, wydanej na mocy art. 8, nakładającej środki tymczasowe,
lub
• nie wykonują zobowiązań uznanych za wiążące w decyzji wydanej na mocy art. 9.
Grzywna nie może przekroczyć 10% całkowitego obrotu uzyskanego w poprzedzającym
roku obrotowym. Jeżeli naruszenie dotyczy związku przedsiębiorstw i wiąże się z
działalnością jego członków, wówczas grzywna nie może przekroczyć 10% sumy
całkowitego obrotu każdego z członków, na który miało wpływ naruszenie dokonane przez
związek. Przy ustalaniu wysokości grzywny należy uwzględnić ciężar i czas trwania
naruszenia. W przypadku, gdy związek przedsiębiorstw jest niewypłacalny to wszyscy jego
członkowie są zobowiązani do złożenia składki, aby pokryć kwotę grzywny. Jeżeli składka
taka nie zostanie wpłacona do związku w terminie wyznaczonym przez Komisję, Komisja
może żądać zapłaty grzywny bezpośrednio od każdego przedsiębiorstwa, którego
przedstawiciele byli członkami organów decyzyjnych związku. Komisja może również
zażądać zapłaty części kary przez każdego z członków związku, który prowadził działalność
na rynku, na którym wystąpiło naruszenie. Należy pamiętać, iż odpowiedzialność finansowa
22
12
każdego przedsiębiorstwa w zakresie zapłaty grzywny nie przekracza 10% jego rocznego
obrotu, uzyskanego w poprzedzającym roku obrotowym.
Komisja może w drodze decyzji nałożyć na przedsiębiorstwa lub związki
przedsiębiorstw także okresowe kary pieniężne. Wysokość ich nie może przekroczyć 5%
średniego dziennego obrotu w poprzedzającym roku obrotowym za każdy dzień. Naliczanie
następuje od daty ustalonej w decyzji. Celem kar okresowych jest nakłonienie
przedsiębiorstwa do:
• zaprzestania naruszenia art. 81 lub art. 82 Traktatu stosownie do decyzji wydanej
na mocy art. 7;
• zastosowania się do decyzji nakazującej środki tymczasowe, wydanej na mocy
art. 8;
• zastosowania się do decyzji uznającej zobowiązania za wiążące, wydanej na mocy
art. 9;
• dostarczenia kompletnych i prawdziwych informacji, których żądała Komisja
w decyzji wydanej na mocy art. 17 lub 18 ust. 3;
• poddania się kontroli nakazanej przez Komisję w decyzji wydanej na mocy art. 20
ust. 423.
Przedawnienie kar następuje:
• po trzech latach w przypadku naruszeń przepisów dotyczących żądanych
informacji lub przeprowadzania kontroli;
• po pięciu latach w przypadku wszystkich innych naruszeń.
Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym popełniono naruszenie.
Jednakże w przypadku ciągłych lub powtarzających się naruszeń bieg przedawnienia
rozpoczyna się od dnia zaniechania naruszenia. Bieg przedawnienia do nałożenia grzywien
lub okresowych kar pieniężnych zostaje przerwany w przypadku podjęcia jakichkolwiek
działań przez Komisję lub organy ochrony konkurencji Państw Członkowskich. Bieg
przedawnienia zostaje przerwany w dniu, w którym co najmniej jedno przedsiębiorstwo lub
związek przedsiębiorstw, który uczestniczył w naruszeniu, zostanie powiadomiony o
podjętych działaniach. Działaniami przerywającymi bieg przedawnienia są w szczególności:
• pisemne żądanie informacji ze strony Komisji lub organu ochrony konkurencji
Państwa Członkowskiego;
• pisemna zgoda na przeprowadzenie kontroli, wydana urzędnikom przez Komisję
lub organ ochrony konkurencji Państwa Członkowskiego;
• wszczęcie postępowania przez Komisję lub organ ochrony konkurencji Państwa
Członkowskiego;
• przedstawienie zarzutów przez Komisję lub organ ochrony konkurencji Państwa
Członkowskiego24.
Każde przerwanie przedawnienia powoduje wszczęcie jego biegu na nowo. Termin
przedawnienia upływa natomiast najpóźniej w dniu, w którym upływa okres odpowiadający
23
24
konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Tekst mający znaczenie dla EOG), art. Rozdział VII.
13
podwójnemu terminowi przedawnienia, a Komisja nie nałożyła grzywny lub okresowej kary
pieniężnej. Okres ten przedłuża się o czas, w którym przedawnienie zostało zawieszone.
Jeżeli sprawa dotycząca decyzji Komisji trafia do Trybunału Sprawiedliwości, to bieg
przedawnienia dla nakładania grzywien lub okresowych kar pieniężnych ulega zawieszeniu
do czasu wydania przez niego rozstrzygnięcia.
Termin przedawnienia dla egzekwowania kar upływa po pięciu latach. Bieg
przedawnienia rozpoczyna się w dniu, w którym decyzja stała się ostateczna. Bieg
przedawnienia egzekwowania kar może zostać przerwany:
• przez zgłoszenie decyzji różnicującej pierwotne kwoty grzywien lub okresowych
kar pieniężnych, bądź odrzucającej wniosek o zróżnicowanie;
• przez działanie Komisji lub Państwa Członkowskiego działającego na wniosek
Komisji, mające na celu wyegzekwowanie zapłaty grzywny lub okresowej kary
pieniężnej.
Po przerwaniu biegu przedawnienia następuje wszczęcie go na nowo. Z kolei bieg
przedawnienia dla egzekucji kar ulega zawieszeniu na tak długo, jak:
• zezwala na to czas na zapłatę;
• egzekucja płatności jest zawieszona zgodnie z decyzją Trybunału
Sprawiedliwości.
Odwołania od wszystkich spraw prowadzonych przez Komisję należy kierować do
Trybunał Sprawiedliwości, który ma nieograniczoną jurysdykcję do rozpatrywania odwołań
od decyzji. Trybunał Sprawiedliwości może uchylić, obniżyć lub podwyższyć nałożoną
grzywnę lub okresową karę pieniężną.
II. Koncentracja przedsiębiorstw w świetle obowiązującego prawa konkurencji
2.1. Definicje i kryteria koncentracji
Wprowadzenie rynku wewnętrznego oraz unii gospodarczej i walutowej, rozszerzenie
Unii Europejskiej oraz zmniejszenie międzynarodowych barier w handlu i inwestycjach
będzie powodować znaczne reorganizacje przedsiębiorstw, szczególnie w formie
koncentracji. Wspólnoty podejmują tę kwestię już od wielu lat25. Obecnie koncentrację
przedsiębiorstw reguluje rozporządzenie Rady z 2004 roku26. Przepisy muszą być zgodne z
wymogami dynamicznej konkurencji i sprzyjać zwiększeniu konkurencyjności przemysłu
europejskiego, poprawiać warunki wzrostu oraz podwyższać poziom życia we Wspólnocie. Z
drugiej strony powinny stać na straży równej konkurencji, dlatego też prawodawstwo
25
Zob.: rozporządzenie Rady (EWG) nr 4064/89 z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie kontroli koncentracji
przedsiębiorstw, Dz. U. L 395 z 30 grudnia 1989, wersja poprawiona w Dz. U. L 257 z 21 września 1990,
rozporządzenie zostało zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1310/97, Dz. U. L 180 z 9 lipca 1997, Corrigendum
w Dz. U. L 40 z 13 lutego 1998.
26
Rozporządzenie Rady (WE) NR 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji
przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw), opublikowano w Wydaniu
Specjalnym Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej Rozdział 08 Polityka konkurencji, Tom 03, str. 40. Na
temat koncentracji przedsiębiorstw zobacz także opinię Parlamentu Europejskiego wydaną dnia 9 października
2003, dotychczas nieopublikowaną w Dzienniku Urzędowym, opinię Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpołecznego wydaną 24 października 2003 roku, dotychczas nieopublikowaną w Dzienniku Urzędowym.
14
wspólnotowe musi zawierać przepisy regulujące koncentracje, które mogą znacząco
przeszkadzać w skutecznej konkurencji na wspólnym rynku lub na jego znacznej
części. Trzeba było zatem stworzyć nowy instrument prawny w celu umożliwienia skutecznej
kontroli wszystkich koncentracji, z punktu widzenia ich wpływu na strukturę konkurencji we
Wspólnocie oraz, aby był jedynym instrumentem mającym zastosowanie do takich
koncentracji. Koncentracja występuje w przypadku, gdy trwała zmiana kontroli wynika z:
• łączenia się dwóch lub więcej wcześniej samodzielnych przedsiębiorstw lub części
przedsiębiorstw; lub
• przejęcia, przez jedną lub więcej osób już kontrolujących co najmniej jedno
przedsiębiorstwo albo przez jedno lub więcej przedsiębiorstw, bezpośredniej lub
pośredniej kontroli nad całym lub częścią jednego lub więcej innych
przedsiębiorstw, czy to w drodze zakupu papierów wartościowych lub aktywów,
czy to w drodze umowy lub w jakikolwiek inny sposób.
Podstawę kontroli stanowią umowy lub inne środki faktyczne lub prawne dające możliwość
wywierania decydującego wpływu na przedsiębiorstwo, w szczególności przez:
• własność lub prawo użytkowania całego lub części aktywów przedsiębiorstwa;
• prawa lub umowy przyznające decydujący wpływ na skład, głosowanie lub
decyzje organów przedsiębiorstwa.
Kontrolę przejmują osoby lub przedsiębiorstwa, które są posiadaczami praw albo
uprawnionymi do nich na mocy odpowiednich umów lub nie będąc ani posiadaczami takich
praw, ani uprawnionymi do nich na mocy odpowiednich umów, mają uprawnienia
wykonywania wypływających z nich praw. Przez koncentrację rozumiemy również
utworzenie wspólnego przedsiębiorstwa pełniącego w sposób trwały wszystkie funkcje
samodzielnego podmiotu gospodarczego. Koncentracja nie występuje natomiast w przypadku,
gdy:
• instytucje kredytowe lub inne instytucje finansowe, bądź też firmy
ubezpieczeniowe, których normalna działalność obejmuje transakcje i obrót
papierami wartościowymi, prowadzone na własny rachunek lub na rachunek
innych, czasowo posiadają papiery wartościowe nabyte w przedsiębiorstwie w celu
ich odsprzedaży, pod warunkiem, że nie wykonują one praw głosu w stosunku do
tych papierów wartościowych w celu określenia zachowań konkurencyjnych
przedsiębiorstwa lub pod warunkiem, że wykonują te prawa wyłącznie w celu
przygotowania zbycia całości lub części tego przedsiębiorstwa lub jego aktywów,
bądź zbycia tych papierów wartościowych oraz pod warunkiem, że wszelkie takie
zbycie następuje w ciągu jednego roku od daty nabycia; okres ten może być
przedłużony przez Komisję działającą na wniosek, w przypadku gdy takie
instytucje lub firmy udowodnią, że zbycie nie było w zasadzie możliwe w ciągu
tego okresu;
• kontrolę przejmuje osoba upoważniona przez władze publiczne zgodnie z prawem
Państwa Członkowskiego dotyczącym likwidacji, upadłości, niewypłacalności,
umorzenia długów, postępowania układowego lub analogicznych postępowań;
• działania określone wyżej przeprowadzane są przez holdingi finansowe, określone
w art. 5 ust. 3 czwartej dyrektywy Rady 78/660/EWG z dnia 25 lipca 1978 r.
ustanowionej w oparciu o art. 54 ust. 3 lit. g) Traktatu, w sprawie rocznych
15
sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek27, jednakże pod warunkiem,
że prawa głosu w odniesieniu do holdingu wykonywane są, w szczególności w
stosunku do mianowania członków organów zarządzających lub nadzorczych
przedsiębiorstw, w których mają one udziały, wyłącznie w celu zachowania pełnej
wartości tych inwestycji, a nie ustalania, bezpośrednio lub pośrednio, zachowania
konkurencyjnego tych przedsiębiorstw28.
W wymiarze wspólnotowym konkurencja ma miejsce wówczas, gdy zagregowany obrót
zainteresowanych przedsiębiorstw przekracza dane progi, niezależnie od tego, czy
przedsiębiorstwa dokonujące koncentracji mają swoją siedzibę lub prowadzą podstawową
działalność na terenie Wspólnoty, pod warunkiem, że prowadzą tam znaczące
działania. Rozporządzenie o kontroli koncentracji przedsiębiorstw stosuje się do wszystkich
koncentracji o wymiarze wspólnotowym. Koncentracja ma wymiar wspólnotowy, jeżeli:
• łączny światowy obrót wszystkich zainteresowanych przedsiębiorstw wynosi
więcej niż 1 mld euro; oraz
• łączny obrót przypadający na Wspólnotę, każdego z co najmniej dwóch
zainteresowanych przedsiębiorstw, wynosi więcej niż 250 mln euro.
O koncentracji takiej nie może być mowy, gdy każde z zainteresowanych przedsiębiorstw
uzyskuje więcej niż dwie trzecie swoich łącznych obrotów przypadających na Wspólnotę w
jednym i tym samym państwie członkowskim. Koncentracja, która nie osiąga progów
ustanowionych w ust. 2, ma wymiar wspólnotowy, w przypadku, gdy:
• łączny światowy obrót wszystkich zainteresowanych przedsiębiorstw wynosi
więcej niż 2,5 mld euro;
• w każdym z co najmniej trzech państw członkowskich łączny obrót wszystkich
zainteresowanych przedsiębiorstw wynosi więcej niż 100 mln euro;
• w każdym z co najmniej trzech państw członkowskich łączny obrót każdego z co
najmniej dwóch zainteresowanych przedsiębiorstw wynosi więcej niż 25 mln
EUR; oraz
• łączny obrót przypadający na Wspólnotę każdego z co najmniej dwóch
zainteresowanych przedsiębiorstw wynosi więcej niż 100 mln EUR.
Łączny obrót obejmuje kwoty uzyskane przez przedsiębiorstwa w poprzednim roku
finansowym ze sprzedaży produktów i świadczenia usług składających po odliczeniu rabatów
związanych ze sprzedażą, podatku od wartości dodanej i innych podatków bezpośrednio
związanych z obrotem. Obejmuje on kwoty uzyskane we Wspólnocie lub w państwie
członkowskim pochodzące ze sprzedaży produktów i usług świadczonych przedsiębiorstwom
lub konsumentom. W przypadku, gdy koncentracja polega na przejęciu części jednego lub
więcej przedsiębiorstw, niezależnie od tego, czy części te mają lub nie osobowość prawną,
bierze się pod uwagę jedynie obrót przypadający na części będące przedmiotem transakcji.
Wszystkie transakcje w ciągu dwóch lat między tymi samymi osobami lub
przedsiębiorstwami traktowane są jako jedna i ta sama koncentracja zachodząca w dniu
27
Dz. U. L 222 z 14 sierpnia 1978. Dyrektywa została zmieniona dyrektywą 2003/51/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady, Dz. U. L 178 z 17 lipca 2003.
28
przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw), art. 3.
16
zawarcia ostatniej transakcji. Łączny obrót przedsiębiorstw może być także obliczany poprzez
dodanie odpowiednio obrotów:
a) zainteresowanego przedsiębiorstwa;
b) przedsiębiorstw, w stosunku do których zainteresowane przedsiębiorstwo, pośrednio
lub bezpośrednio:
• posiada więcej niż połowę kapitału lub aktywów; lub
• dysponuje więcej niż połową głosów; lub
• ma uprawnienia do mianowania więcej niż połowy członków rady nadzorczej,
organu zarządzającego lub organów upoważnionych do reprezentacji prawnej
przedsiębiorstw; lub
• ma prawo do zarządzania sprawami przedsiębiorstwa;
c) przedsiębiorstw, które posiadają w zainteresowanym przedsiębiorstwie prawa i
uprawnienia wymienione wyżej;
d) przedsiębiorstw, w których przedsiębiorstwo określone w punkcie c) posiada prawa
i uprawnienia wymienione w punkcie b);
e) przedsiębiorstw, w których dwa przedsiębiorstwa lub więcej określone w punktach
a)-d) mają wspólnie prawa i uprawnienia wymienione w punkcie b).
Jeżeli przedsiębiorstwa mają wspólnie prawa i uprawnienia wymienione w punkcie b), w
obliczaniu łącznego obrotu przedsiębiorstw nie uwzględnia się obrotu wynikającego ze
sprzedaży produktów lub świadczenia usług między wspólnym przedsiębiorstwem i każdym z
przedsiębiorstw lub z jakimkolwiek innym przedsiębiorstwem powiązanym z jednym z nich.
Uwzględnia się natomiast obrót wynikający ze sprzedaży produktów i świadczenia usług
między wspólnym przedsiębiorstwem i jakimikolwiek przedsiębiorstwami trzecimi. Obrót ten
rozdziela się równo między zainteresowane przedsiębiorstwa. Do obliczenia wartości
koncentracji mający wymiar wspólnotowy, w stosunku do niektórych instytucji stosowane są
następujące kryteria:
a) dla instytucji kredytowych i innych instytucji finansowych suma kolejnych pozycji
dochodu29, po odjęciu podatku od wartości dodanej lub innych podatków
bezpośrednio odnoszących się do tych pozycji, w odpowiednim przypadku:
• dochody z oprocentowania lub podobne dochody;
• dochody z papierów wartościowych:
dochody z akcji, innych tytułów do udziałów i zmiennych zysków
z papierów wartościowych;
dochody z udziałów;
dochody z udziałów w przedsiębiorstwach afiliowanych;
• pobierane prowizje;
• zysk netto z operacji finansowych;
• inne dochody z działalności.
Obrót instytucji kredytowej lub finansowej we Wspólnocie lub państwie członkowskim
obejmuje pozycje wpływów, uzyskanych przez oddział lub filię tej instytucji powstałej we
Wspólnocie lub danym państwie członkowskim;
b) dla zakładów ubezpieczeń wartość brutto składek, która obejmuje wszystkie kwoty
otrzymane i należne z tytułu umów ubezpieczeniowych zawartych przez lub w
29
Zasady te zostały określone w dyrektywie Rady 86/635/EWG, Dz. U. L 372 z 31 grudnia 1986.
Dyrektywa została zmieniona dyrektywą 2003/51/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.
17
imieniu zakładów ubezpieczeń, łącznie z wydatkami na składki reasekuracyjne
i po odjęciu podatków i opłat parafiskalnych lub obciążeń naliczanych od
indywidualnych składek lub od całkowitej wielkości składek, przy czym
uwzględnia się składki brutto wniesione odpowiednio przez stałych rezydentów
Wspólnoty i rezydentów jednego Państwa Członkowskiego30.
O koncentracji nie ma natomiast mowy, gdy każde z zainteresowanych przedsiębiorstw
uzyskuje więcej niż dwie trzecie swoich łącznych obrotów przypadających na Wspólnotę w
jednym i tym samym państwie członkowskim. Określone progi i kryteria może skorygować
Rada stanowiąc większością kwalifikowaną. Decyzje podejmuje na wniosek Komisji, która
na podstawie danych statystycznych dostarczonych przez Państwa Członkowskie
przygotowuje sprawozdanie.
Komisja dokonując oceny koncentracji czy są one zgodne czy nie ze wspólnym rynkiem
uwzględnia:
• potrzebę zachowania i rozwoju skutecznej konkurencji na wspólnym rynku, z
punktu widzenia między innymi struktury wszystkich danych rynków oraz
rzeczywistej lub potencjalnej konkurencji ze strony przedsiębiorstw
zlokalizowanych we Wspólnocie lub poza nią;
• pozycję rynkową zainteresowanych przedsiębiorstw oraz ich siłę ekonomiczną i
finansową, możliwości dostępne dla dostawców i użytkowników, ich dostęp do
zaopatrzenia lub rynków, wszelkie prawne lub inne bariery wejścia na rynek,
trendy podaży i popytu w stosunku do właściwych dóbr i usług, interesy
konsumentów pośrednich i końcowych oraz rozwój postępu technicznego i
gospodarczego, pod warunkiem, że dokonuje się on z korzyścią dla konsumentów
i nie stanowi przeszkody dla konkurencji31.
Za zgodną ze wspólnym rynkiem uznaje się jednak koncentrację, która nie
przeszkadzałaby znacząco skutecznej konkurencji na wspólnym rynku lub znacznej jego
części, w szczególności w wyniku stworzenia lub umocnienia pozycji dominującej. Natomiast
koncentrację uznaje się za niezgodną ze wspólnym rynkiem, jeżeli przeszkadzałaby znacząco
skutecznej konkurencji na wspólnym rynku lub znacznej jego części, w szczególności w
wyniku stworzenia lub umocnienia pozycji dominującej. Zachowania konkurencyjne
przedsiębiorstw, które pozostają samodzielne jest ocenianie zgodnie z kryteriami art. 81 ust. 1
i 3 Traktatu, w celu stwierdzenia, czy działanie to jest zgodne czy nie ze wspólnym
rynkiem. Komisja bierze przy ocenie pod uwagę w szczególności, czy dwie lub więcej firm
macierzystych utrzymuje, w znaczącym stopniu, swoją działalność na tym samym rynku, co
wspólne przedsiębiorstwo lub na rynku, który stanowi poprzednie lub następne ogniwo rynku
w stosunku do tego wspólnego przedsiębiorstwa, lub na rynku sąsiednim ściśle powiązanym z
tym rynkiem. Analizuje także czy koordynacja, będąca bezpośrednim wynikiem utworzenia
wspólnego przedsiębiorstwa, daje zainteresowanym przedsiębiorstwom możliwość
30
31
Rady (WE) NR 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw
(rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw), art. 2.
18
eliminowania konkurencji w zakresie znacznej części produktów lub usług, o których
mowa32.
Zgodne z polityką konkurencji są zatem porozumienia zawierane między:
•
konkurentami, których łączny udział w rynku w roku kalendarzowym
poprzedzającym zawarcie porozumienia nie przekracza 5%;
•
przedsiębiorcami, którzy nie są konkurentami, jeżeli udział w rynku posiadany
przez któregokolwiek z nich w roku kalendarzowym poprzedzającym zawarcie
porozumienia nie przekracza 10%33.
Zakazu porozumień nie stosuje się także do porozumień, które jednocześnie:
•
•
•
•
przyczyniają się do polepszenia produkcji, dystrybucji towarów lub do postępu
technicznego lub gospodarczego;
zapewniają nabywcy lub użytkownikowi odpowiednią część wynikających z
porozumień korzyści;
nie nakładają na zainteresowanych przedsiębiorców ograniczeń, które nie są
niezbędne do osiągnięcia tych celów;
nie stwarzają tym przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na
rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów.
Obowiązek udowodnienia, że zachodzą powyższe okoliczności spoczywa na
przedsiębiorcy. Państwo członkowskie może wyłączyć określone rodzaje porozumień
spełniające wymienione warunki spod zakazu, biorąc pod uwagę korzyści, jakie mogą
przynieść określone rodzaje porozumień34.
2.2. Postępowanie w sprawie koncentracji
Koncentracje o wymiarze wspólnotowym należy zgłosić do Komisji przed jej
rozpoczęciem, ale po zawarciu umowy lub po ogłoszeniu publicznej oferty przejęcia albo po
nabyciu kontrolnego pakietu akcji. Zgłoszenia można również dokonać, gdy przedsiębiorstwa
przedstawią Komisji szczerą intencję zawarcia umowy lub, w przypadku publicznej oferty
przejęcia, gdy podały do publicznej wiadomości zamiar wprowadzenia takiej oferty. Zasady
te stosujemy, pod warunkiem, że zamierzona umowa lub oferta doprowadziłaby do
koncentracji o wymiarze wspólnotowym. Koncentracja polegająca na łączeniu
się przedsiębiorstw powinna być zgłoszona wspólnie przez strony uczestniczące w połączeniu
lub przez przejmujących wspólną kontrolę, w zależności od przypadku. We wszystkich
innych przypadkach zgłoszenie jest dokonywane przez osobę lub przedsiębiorstwo
przejmujące kontrolę nad całością lub częścią jednego lub więcej przedsiębiorstw. Komisja
fakt zgłoszenia publikuje, podając do wiadomości nazwy przedsiębiorstw, kraj ich
pochodzenia, charakter koncentracji oraz odnośne sektory gospodarki.
32
33
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r., Dz. U. Nr 99, poz. 660, z dnia
20 czerwca 2007 roku, art. 7.
34
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r., Dz. U. Nr 99, poz. 660, z dnia
20 czerwca 2007 roku, art. 8.
19
Zainteresowane osoby lub przedsiębiorstwa mogą złożyć wniosek do Komisji, jeżeli
uznają, iż koncentracja może znacząco wpłynąć na konkurencję na rynku Państwa
Członkowskiego. Wniosek powinien bezzwłocznie zostać przekazany do wszystkich państw
członkowskich. Państwo członkowskie wymienione we wniosku powinno, w terminie 15 dni
od otrzymania wniosku, wyrazić wobec niego zgodę lub sprzeciw. Jeżeli w tym terminie nie
podejmie żadnej decyzji, uważa się, iż wyraziło zgodę.
Komisja uznając, iż koncentracja może mieć znaczący wpływ na konkurencję na tym
rynku, może zdecydować o odesłaniu sprawy, w całości lub w części, do właściwych władz
tego Państwa Członkowskiego, mając na względzie stosowanie przepisów krajowego prawa
tego państwa dotyczącego konkurencji. Decyzja o odesłaniu sprawy zostaje podjęta w
terminie 25 dni roboczych35, począwszy od dnia otrzymania przez Komisję uzasadnionego
wniosku. O swojej decyzji informuje ona pozostałe Państwa Członkowskie i zainteresowane
osoby lub przedsiębiorstwa. Jeżeli Komisja nie podejmie decyzji w tym terminie, uznaje się
tym samym, iż decyzja o odesłaniu sprawy została podjęta zgodnie z wnioskiem złożonym
przez zainteresowane osoby lub przedsiębiorstwa.
Mając na względzie koncentrację, która nie ma wymiaru wspólnotowego i która może
być poddana zbadaniu zgodnie z krajowym prawem dotyczącym konkurencji, co najmniej
przez trzy Państwa Członkowskie, osoby lub przedsiębiorstwa mogą, przed dokonaniem
zgłoszenia do właściwych władz, złożyć do Komisji wniosek z informacją, że koncentracja
powinna zostać zbadana przez Komisję. Wówczas Komisja niezwłocznie przesyła wniosek do
wszystkich państw członkowskich. Każde państwo członkowskie uprawnione do badania
koncentracji zgodnie z przepisami krajowego prawa dotyczącego konkurencji może w
terminie 15 dni roboczych od otrzymania wniosku wyrazić swój sprzeciw wobec wniosku.
Jeżeli jedno państwo członkowskie wyrazi swój sprzeciw w terminie 15 dni roboczych,
sprawa nie zostaje odesłana. Komisja niezwłocznie informuje wszystkie Państwa
Członkowskie i zainteresowane osoby lub przedsiębiorstwa o każdym przypadku takiego
sprzeciwu. Gdy żadne państwo członkowskie nie wyrazi jednak swojego sprzeciwu w
terminie 15 dni roboczych, uznaje się, że koncentracja ma wymiar wspólnotowy i zgłoszona
zostaje do Komisji. Żadne państwo członkowskie nie stosuje wówczas wobec koncentracji
przepisów krajowego prawa dotyczącego konkurencji36. Zgłoszenie powinno zostać zbadane
przez Komisję niezwłocznie po jego otrzymaniu. Jeżeli uzna ona, że nie dochodzi do
koncentracji w wymiarze wspólnotowym, fakt ten odnotowywany jest w formie
decyzji. Zgłoszenia powinny być składane na odpowiednim formularzu. Wspólne zgłoszenia
składane są na jednym formularzu. Do Komisji składa się jeden oryginał i 37 kopii oraz
dokumenty uzupełniające37.
Jeżeli do koncentracji dochodzi, ale nie wzbudza ona poważnych wątpliwości, co do jej
zgodności ze wspólnym rynkiem, Komisja podejmuje decyzję o niezgłoszeniu sprzeciwu
35
Określenie dni robocze oznacza wszystkie inne dni poza sobotami, niedzielami i dniami wolnymi od
pracy Komisji, jak publikuje się w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej przed początkiem każdego roku.
36
Rozporządzenie Komisji (WE) NR 802/2004 z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania
rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (Tekst mający
znaczenie dla EOG), opublikowano w Wydaniu Specjalnym Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej Rozdział
08 Polityka konkurencji, Tom 03, str. 88, art. art. 2. Rozporządzenie Rady (WE) NR 139/2004 z dnia 20 stycznia
2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia
przedsiębiorstw), art. 4.
37
znaczenie dla EOG), art. 3, 4.
20
i stwierdza, że jest ona zgodna ze wspólnym rynkiem. Gdyby jednak stwierdziła, że zgłaszana
koncentracja wzbudza poważne wątpliwości, co do zgodności ze wspólnym rynkiem,
podejmuje wówczas decyzję o wszczęciu postępowania. Zainteresowane przedsiębiorstwa
mogą dokonać zmian, a gdy Komisja stwierdzi, iż po ich dokonaniu zgłoszona koncentracja
nie rodzi więcej poważnych wątpliwości, uznaje koncentrację za zgodną ze wspólnym
rynkiem. Może przy tym załączyć do swojej decyzji, warunki i obowiązki zmierzające do
zapewnienia, iż zainteresowane przedsiębiorstwa wywiązały się ze złożonych wobec niej
zobowiązań zapewniających zgodność koncentracji ze wspólnym rynkiem. Komisja może
odwołać swoją decyzję w przypadku, gdy:
a) decyzję podjęto w oparciu o nieprawidłowe informacje, za które odpowiedzialne jest
jedno z przedsiębiorstw lub które zostały uzyskane w wyniku oszustwa; lub
b) zainteresowane przedsiębiorstwa naruszyły zobowiązanie załączone do decyzji.
O swojej decyzji Komisja bezzwłocznie powinna powiadomić zainteresowane
przedsiębiorstwa oraz właściwe władze państw członkowskich.
Koncentracja o wymiarze wspólnotowym nie może zastać wprowadzona w życie przed
jej zgłoszeniem, ani do czasu uznania jej za zgodną ze wspólnym rynkiem. Warunki te nie
stanowią jednak przeszkody we wprowadzeniu publicznej oferty przejęcia lub serii transakcji
w obrocie papierami wartościowymi, łącznie z tymi wymienialnymi na inne papiery
wartościowe dopuszczonymi do obrotu na rynku, takim jak giełda papierów wartościowych,
dzięki czemu kontrola jest przejmowana przez różnych sprzedających, pod warunkiem, że:
a) koncentracja została niezwłocznie zgłoszona Komisji; oraz
b) nabywca nie wykonuje prawa głosu związanego z papierami wartościowymi, o
których mowa, lub robi to tylko dla utrzymania pełnej wartości swych inwestycji na
podstawie odstępstwa udzielonego przez Komisję.
Komisja może, na uzasadniony wniosek, udzielić odstępstwa od nałożonych zobowiązań. Pod
uwagę bierze się między innymi skutki zawieszenia dla jednego lub większej liczby
zainteresowanych przedsiębiorstw wywołane koncentracją lub dla strony trzeciej oraz
zagrożenie dla konkurencji spowodowane koncentracją. Odstępstwo może zostać
obwarowane warunkami i obowiązkami nałożonymi w celu zapewnienia warunków
skutecznej konkurencji. O odstępstwo można wystąpić i może ono zostać udzielone w
dowolnym czasie, także przed zgłoszeniem lub po zawarciu transakcji.
Zasady te nie wpływają na ważność transakcji w obrocie papierami wartościowymi,
dopuszczonymi do obrotu na rynku takim jak giełda papierów wartościowych chyba, że
kupujący i sprzedający wiedzieli lub powinni byli wiedzieć, że transakcja dokonana została z
naruszeniem zasad koncentracji na wspólnotowym rynku. Jeżeli zgłaszana koncentracja,
zdaniem Komisji, spełnia wszystkie kryteria, wydaje ona decyzję uznającą koncentrację za
zgodną ze wspólnym rynkiem. Komisja może do swej decyzji załączyć warunki i obowiązki
zmierzające do zapewnienia, że zainteresowane przedsiębiorstwa spełniają zobowiązania
podjęte wobec Komisji zapewniające, iż koncentracja jest zgodna ze wspólnym rynkiem38.
38
Zobowiązania mogą zaproponować zainteresowane przedsiębiorstwa na mocy art. 6 ust. 2
rozporządzenia (WE) nr 139/2004. Składane są one do Komisji w czasie nie dłuższym niż 20 dni roboczych od
dnia otrzymania zgłoszenia. Natomiast zobowiązania zaproponowane na mocy art. 8 ust. 2 rozporządzenia (WE)
nr 139/2004 składane są do Komisji w czasie nie dłuższym niż 65 dni roboczych od dnia wszczęcia
21
Decyzja uznająca koncentrację za zgodną ze wspólnym rynkiem obejmuje również
ograniczenia bezpośrednio związane i niezbędne dla dokonania koncentracji. W przypadku,
gdy Komisja stwierdza, że koncentracja:
a) została już dokonana i że koncentracja została uznana za niezgodną ze wspólnym
rynkiem; lub
b) została dokonana z naruszeniem warunku załączonego do decyzji oraz stwierdzono,
iż w przypadku braku takiego warunku koncentracja spełniłaby kryterium
ustanowione w art. 2 ust. 339 lub, w przypadkach, o których mowa w art. 2 ust. 4, nie
spełniłaby kryteriów ustanowionych w art. 81 ust. 3 Traktatu.
Komisja w takich sytuacjach może:
a) wymagać od zainteresowanych przedsiębiorstw rozwiązania koncentracji,
szczególnie poprzez rozwiązanie łączenia lub zbycie wszystkich udziałów lub
zgromadzonych aktywów, w celu przywrócenia stanu sprzed dokonania
koncentracji; w przypadku, gdy nie jest możliwe poprzez rozwiązanie koncentracji
przywrócenie stanu, jaki miał miejsce przed dokonaniem koncentracji, Komisja
może przedsięwziąć wszelkie inne środki konieczne do przywrócenia takiego stanu
w jak największym stopniu;
b) nakazać podjęcie wszelkich innych stosownych środków mających na celu
zapewnienie, iż zainteresowane przedsiębiorstwa rozwiążą ją lub podejmą inne
środki dla przywrócenia wcześniejszego stanu zgodnie z jej decyzją.
Komisja ma uprawnienia, aby przedsięwziąć środki niezbędne w celu odbudowy lub
utrzymania warunków skutecznej konkurencji, w przypadku, gdy koncentracja:
a) została już dokonana z naruszeniem art. 740, oraz decyzja odnośnie do zgodności
koncentracji ze wspólnym rynkiem nie została jeszcze podjęta;
b) została już dokonana z naruszeniem warunku dołączonego do decyzji zgodnie z art.
6 ust. 1 lit. b) lub ust. 241;
c) została już dokonana i jest uznana za niezgodną ze wspólnym rynkiem.
Komisja po zaistnieniu nowych okoliczności może odwołać swoją decyzję w przypadku,
gdy:
postępowania. W przypadku wydłużenia okresu na podjęcie decyzji na mocy art. 8 ust. 1, 2 i 3, okres 65 dni
roboczych na złożenie zobowiązań zostaje automatycznie przedłużony o taką samą liczbę dni roboczych. W
wyjątkowych sytuacjach Komisja może przyjąć zobowiązania zaproponowane po upływie terminu na ich
złożenie pod warunkiem, że dotrzymana jest procedura przewidziana w art. 19 ust. 5 rozporządzenia (WE) nr
139/2004; Rozporządzenie Komisji (WE) NR 802/2004 z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania
znaczenie dla EOG), art. 19.
39
Koncentrację, która przeszkadzałaby znacząco skutecznej konkurencji na wspólnym rynku lub znacznej
jego części, w szczególności w wyniku stworzenia lub umocnienia pozycji dominującej, uznaje się za niezgodną
ze wspólnym rynkiem, art. 2, ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) NR 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w
sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw).
40
Art. 7 rozporządzenia Rady (WE) NR 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli
koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw),
41
Art. 6 rozporządzenie Rady (WE) NR 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli
koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw),
22
a) stwierdzenie zgodności jest oparte na nieprawidłowych informacjach, za które
odpowiedzialne jest jedno z przedsiębiorstw lub które zostały uzyskane w wyniku
oszustwa; lub
b) zainteresowane przedsiębiorstwa naruszyły obowiązek przewidziany w decyzji.
Podejmując tę decyzję Komisja nie jest związana terminem określonym w art. 10 ust. 342 w
przypadku, gdy:
a) stwierdzi, iż koncentracja została dokonana z naruszeniem warunku przewidzianego
w decyzji zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. b) lub z naruszeniem warunku przewidzianego w
decyzji zgodnie z ust. 2 oraz zgodnie z art. 10 ust. 2, kiedy stwierdzono, iż w
przypadku braku warunku koncentracja mogłaby rodzić poważne wątpliwości co do
zgodności koncentracji ze wspólnym rynkiem; lub
a) decyzja została odwołana stosownie do ust. 6.
Komisja może w drodze decyzji skierować zgłaszaną koncentrację do właściwych władz
danego Państwa Członkowskiego w kilku okolicznościach:
a) W ciągu 15 dni roboczych od daty otrzymania kopii zgłoszenia państwo
członkowskie, z własnej inicjatywy lub na prośbę Komisji, może powiadomić
Komisję, która zawiadamia zainteresowane przedsiębiorstwa, o tym, że:
i.
koncentracja grozi znaczącym zakłóceniem konkurencji na rynku tego
Państwa Członkowskiego, który ma wszelkie cechy odrębnego rynku; lub
ii. koncentracja zakłóciłaby konkurencję na rynku tego Państwa
Członkowskiego, który ma wszelkie cechy odrębnego rynku i nie stanowi
on znacznej części wspólnego rynku.
b) Jeżeli Komisja uzna, uwzględniając rynek produktów i usług, o których mowa, oraz
referencyjny rynek geograficzny, w rozumieniu ust. 7, że istnieje taki odrębny rynek
i występuje takie zagrożenie:
i.
zajmuje się samodzielnie daną sprawą zgodnie z niniejszym
rozporządzeniem; lub
ii.
przekazuje sprawę, w całości lub w części, właściwym władzom danego
Państwa Członkowskiego w celu zastosowania prawa krajowego tego
państwa dotyczącego konkurencji.
Jeżeli jednak Komisja uważa, że taki odrębny rynek lub zagrożenie nie istnieje,
podejmuje decyzję w tym względzie, którą kieruje do danego Państwa Członkowskiego, które
samodzielnie zajmuje się sprawą. W przypadku, gdy państwo członkowskie powiadamia
Komisję, iż koncentracja zakłóca konkurencję na odrębnym rynku na jego terytorium, który
nie stanowi znacznej części wspólnego rynku, Komisja odsyła całość lub część sprawy
dotyczącej odrębnego rynku, którego dotyczy, jeśli uzna, iż taki wpływ na odrębny rynek
faktycznie ma miejsce.
c)
Decyzja o odesłaniu lub nie, zgodnie z ust. 3, zostaje podjęta w przypadku, gdy:
i. na zasadzie ogólnej w okresie przewidzianym w art. 10 ust. 1 akapit drugi w
przypadku, gdy Komisja nie wszczęła postępowania zgodnie z art. 6 ust. 1
lit. b); lub
ii. w terminie najpóźniej 65 dni roboczych od zgłoszenia koncentracji, w
przypadku gdy Komisja wszczęła postępowanie na mocy art. 6 ust. 1 lit. c),
42
Art. 10 rozporządzenia Rady (WE) NR 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli
koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw).
23
d)
e)
f)
g)
h)
bez podejmowania działań przygotowawczych w celu przyjęcia niezbędnych
środków zgodnie z art. 8 ust. 2, 3 lub 4 w celu utrzymania lub przywrócenia
skutecznej konkurencji na danym rynku.
Jeżeli w ciągu 65 dni roboczych, określonych w ust. 4 lit. b), Komisja, pomimo
monitu ze strony danego Państwa Członkowskiego, nie podjęła decyzji o
odesłaniu sprawy zgodnie z ust. 3, ani nie podjęła działań przygotowawczych
określonych w ust. 4 lit. b), to uważa się, że podjęła ona decyzję o odesłaniu
sprawy do danego Państwa Członkowskiego, zgodnie z ust. 3 lit. b).
Właściwe władze danego Państwa Członkowskiego, bez uzasadnionej zwłoki,
podejmują decyzję odnośnie do danej sprawy. Właściwe władze danego Państwa
Członkowskiego, w ciągu 45 dni roboczych po odesłaniu sprawy przez Komisję,
zawiadamiają zainteresowane przedsiębiorstwa o wynikach wstępnej oceny
koncentracji i o proponowanych działaniach na przyszłość, o ile takie
zaproponuje. Dane państwo członkowskie może wyjątkowo zawiesić ten termin,
jeżeli stosowne informacje nie zostały mu przekazane przez zainteresowane
przedsiębiorstwa, jak stanowi krajowe prawo danego państwa dotyczące
konkurencji.
W przypadku, gdy zgłoszenie jest wymagane stosownie do zapisów prawa
krajowego, okres 45 dni roboczych rozpoczyna się od dnia roboczego po dniu,
w którym właściwe władze danego Państwa Członkowskiego otrzymały
kompletne zgłoszenie.
Referencyjny rynek geograficzny obejmuje obszar, na którym zainteresowane
przedsiębiorstwa zaangażowane są w dostawę produktów lub usług, na którym
warunki konkurencji są wystarczająco jednolite i który odróżnia się od obszarów
sąsiednich, w szczególności ze względu na istnienie na tych obszarach znacząco
różnych warunków konkurencji. Ocena ta powinna uwzględniać, w
szczególności, istotę i cechy danych produktów lub usług, istnienie barier wejścia
na rynek lub preferencji konsumentów, znaczące różnice w udziałach rynkowych
przedsiębiorstw między danym obszarem a obszarami sąsiednimi lub istotne
różnice cen.
Stosując przepisy niniejszego artykułu, zainteresowane państwo członkowskie
może podjąć jedynie środki bezwzględnie konieczne dla zapewnienia lub
przywrócenia skutecznej konkurencji na danym rynku.
Zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Traktatu każde państwo członkowskie
może odwołać się do Trybunału Sprawiedliwości i w szczególności zażądać
zastosowania art. 243 Traktatu w celu stosowania swego krajowego prawa
dotyczącego konkurencji.
Komisja musi podjąć decyzję w ciągu 25 dni roboczych. Bieg terminów rozpoczyna się od
następnego dnia po wpłynięciu zgłoszenia lub, jeżeli informacje są niekompletne, w dniu
roboczym następującym po ich uzupełnieniu. Termin ten może zostać przedłużony do 35 dni
roboczych, jeżeli wnioskodawcą jest państwo członkowskie43 lub, gdy zainteresowane
przedsiębiorstwo, złoży zobowiązanie zapewniające zgodność koncentracji ze wspólnym
43
Zgodnie z art. 9 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) NR 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie
kontroli koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw).
24
rynkiem. Natomiast decyzje dotyczące zgłaszanych koncentracji44, podejmowane są
bezzwłocznie po stwierdzeniu, że poważne wątpliwości zostały wyeliminowane, ale nie
później niż w ciągu 90 dni roboczych od daty wszczęcia postępowania. Termin ten można
przedłużyć do 105 dni roboczych, jeżeli zainteresowane przedsiębiorstwo, złoży
zobowiązanie zapewniające zgodność koncentracji ze wspólnym rynkiem. Przyjęte terminy
mogą zostać także wydłużone, jeśli strony dokonujące zgłoszenia skierują wniosek o
przedłużenie nie później niż 15 dni roboczych od dnia rozpoczęcia postępowania45. Strony
dokonujące zgłoszenia mogą złożyć tylko jeden taki wniosek. Terminy ulegają zawieszeniu,
w przypadku, gdy Komisja musiała wystąpić z wnioskiem o dodatkowe lub nakazać
przeprowadzenie inspekcji46. Jeżeli sprawą zajmował się Trybunał Sprawiedliwości wydał
wyrok uchylający w całości lub w części decyzję Komisji koncentracja zostaje ponownie
poddana zbadaniu przez Komisję pod kątem bieżącej sytuacji na rynku. Strony powinny
dokonać nowego zgłoszenia lub uzupełnić pierwotne zgłoszenie. Zgłoszenie podlega
uzupełnieniu w przypadku, gdy pierwotne zgłoszenie stało się niekompletne ze względu na
zmiany zaistniałe w warunkach rynkowych lub dostarczonych informacjach.
Komisja realizując swoje zadania może za pośrednictwem wniosku lub decyzji uzyskać
wszystkie konieczne informacje od rządów i właściwych władz państw członkowskich, od
osób określonych w art. 3 ust. 1 lit. b47 oraz od przedsiębiorstw i związków
przedsiębiorstw. Może ona również przeprowadzić rozmowę z każdą osobą fizyczną lub
prawną, która wyrazi na nią zgodę w celu zebrania informacji, które są przedmiotem
dochodzenia.
Państwa Członkowskie, na wniosek Komisji, mogą wszcząć inspekcje w
przedsiębiorstwach i związkach przedsiębiorstw. Urzędnicy są uprawnieni do:
a)
wstępu do wszystkich pomieszczeń, na teren i do środka przedsiębiorstw lub
związków przedsiębiorstw;
b)
badania ksiąg i innych rejestrów handlowych, niezależnie od formy w jakiej są
przechowywane;
c)
pobrania lub żądania kopii lub wypisów z ksiąg lub rejestrów handlowych;
d)
oplombowania wszelkich pomieszczeń przedsiębiorstwa i ksiąg lub rejestrów
handlowych na okres i w stopniu niezbędnym do przeprowadzenia inspekcji;
e)
wymagania od przedstawiciela lub członka personelu przedsiębiorstwa lub
związku przedsiębiorstw wyjaśnień odnośnie do pewnych faktów i dokumentów
44
Chodzi o decyzje podjęte zgodnie z art. 8 ust. 1 lub 2 rozporządzenia Rady (WE) NR 139/2004 z dnia
20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli
łączenia przedsiębiorstw).
45
Postępowania wszczętego zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. c rozporządzenia Rady (WE) NR 139/2004 z dnia
20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli
łączenia przedsiębiorstw).
46
Dodatkowe informacje Komisja uzyskuje od zainteresowanych przedsiębiorstw poprzez decyzję zgodnie
z art. 11 natomiast przeprowadzenie inspekcji odbywa się na podstawie decyzji Komisji zgodnie z art. 13
rozporządzenia Rady (WE) NR 139/2004 z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji
przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw). Na temat zawieszenia biegu
terminów zobacz także rozporządzenie Komisji (WE) NR 802/2004 z dnia 7 kwietnia 2004 r. sprawie
wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (Tekst
mający znaczenie dla EOG), art. 9-10.
47
przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw).
25
dotyczących głównego przedmiotu sprawy oraz celu inspekcji i notowania ich
wypowiedzi48.
Przedsiębiorstwa powinny podporządkować się zarządzonej inspekcji. Decyzja Komisji
podjęta w sprawie inspekcji powinna zawierać przedmiot i cel inspekcji oraz datę jej
rozpoczęcia. Jeżeli przedsiębiorstwo sprzeciwia się inspekcji, plombowaniu pomieszczeń
przedsiębiorstwa, ksiąg i rejestrów handlowych, zainteresowane państwo członkowskie musi
udzielić upoważnionym przez Komisję urzędnikom koniecznej pomocy do przeprowadzenia
inspekcji, włącznie z obecnością policji lub przedstawiciela równorzędnego organu.
Przed podjęciem decyzji, Komisja zobowiązana jest do umożliwienia zainteresowanym
osobom, przedsiębiorstwom i związkom przedsiębiorstw, na każdym etapie procedury aż do
konsultacji Komitetu Doradczego, wyrażenia opinii w sprawie skierowanych przeciwko nim
zastrzeżeń. W wyjątkowych sytuacjach49, może być ona podjęta tymczasowo, bez
uprzedniego umożliwienia zainteresowanym osobom, przedsiębiorstwom czy związkom
przedsiębiorstw wyrażenia opinii, pod warunkiem, że Komisja stworzy im taką możliwość tak
szybko, jak to będzie możliwe po podjęciu decyzji. W postępowaniu strony mają prawo do
obrony. Komisja oraz Państwa Członkowskie mogą także wysłuchać innych osób fizycznych
lub prawnych50. Prawo bycia wysłuchanym mają:
a)
strony zgłaszające, to znaczy osoby lub przedsiębiorstwa składające zgłoszenie;
b)
inne strony uczestniczące, to znaczy strony uczestniczące w proponowanej
koncentracji inne niż strony zgłaszające, jak sprzedający i przedsiębiorstwo,
które jest celem koncentracji;
c)
osoby trzecie, to znaczy osoby fizyczne lub prawne, w tym klienci, dostawcy i
konkurenci, pod warunkiem, iż wykazują wystarczające zainteresowanie, co w
szczególności następuje w przypadku:
• członków organów administracyjnych lub kierowniczych zainteresowanych
przedsiębiorstw lub uznanych przedstawicieli ich pracowników;
• stowarzyszeń konsumenckich, gdy proponowana koncentracja dotyczy
produktów lub usług, z których korzystają konsumenci końcowi;
d)
strony, wobec których Komisja zamierza podjąć decyzję51.
Przedstawienie argumentów może mieć formę ustną na każdym etapie prowadzonego
postępowania, także w sytuacji, gdy Komisja zamierza nałożyć grzywnę lub okresowe kary
pieniężne. Przesłuchania prowadzi funkcjonariusz ds. przesłuchań. Termin przesłuchania
wyznacza Komisja. Na przesłuchanie Komisja zaprasza właściwe władze państw
członkowskich. Wszystkie zaproszone osoby mogą stawić się osobiście lub przysłać swoich
reprezentantów. Przedsiębiorstwa i zrzeszenia przedsiębiorstw mogą być również
48
49
Określonych w art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 5 rozporządzenia Rady (WE) NR 139/2004 z dnia 20 stycznia
2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia
przedsiębiorstw).
50
przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw), art. 18; Rozporządzenie
Komisji (WE) NR 802/2004 z dnia 7 kwietnia 2004 r. sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr
139/2004 w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (Tekst mający znaczenie dla EOG), art. 13 – 14.
51
26
reprezentowane przez odpowiednio upoważnionych pełnomocników mianowanych spośród
ich stałych pracowników. Osoby przesłuchiwane mogą przybyć w towarzystwie swoich
prawników lub innych stosownie upoważnionych osób. Przesłuchania są prowadzone w
sposób tajny. Każda osoba może być wysłuchana oddzielnie lub w obecności innych
uczestniczących osób, z uwzględnieniem uzasadnionego interesu przedsiębiorstw w ochronie
ich tajemnic handlowych i innych informacji poufnych. Funkcjonariusz ds. przesłuchań może
zezwolić wszystkim stronom, służbom Komisji oraz właściwym władzom państw
członkowskich na zadawanie pytań podczas formalnego przesłuchania. W celu usprawnienia
czynności funkcjonariusz ds. przesłuchań może zorganizować spotkanie przygotowawcze.
Oświadczenia każdej wysłuchiwanej osoby są rejestrowane. Mogą być one następnie
udostępnione innym osobom uczestniczącym w tym wysłuchaniu52. Przesłuchane mogą
zostać również osoby trzecie pod warunkiem, że złożą pisemną prośbę. Komisja może
również w podobny sposób zaprosić dowolną inną osobę fizyczną lub prawną do wyrażenia
swej opinii na piśmie lub ustnie, w tym również podczas formalnego przesłuchania.
Strony postępowania mają dostęp do akt sprawy. Komisja może także udostępnić akta
innym stronom na ich wniosek. Prawo dostępu do akt nie obejmuje informacji poufnych lub
dokumentów wewnętrznych Komisji i władz państw członkowskich chyba, że Komisja uważa
to za niezbędne dla potrzeb procedury. Strony nie mają również wglądu do korespondencji
między Komisją a właściwymi władzami państw członkowskich.
O poufności materiałów decyduje każda osoba, która przedstawiała swoje opinie lub
uwagi. Powinna ona określić, które materiały uważa za poufne, podając uzasadnienie. W
terminie określonym przez Komisję muszą dostarczyć oddzielną wersję, która nie jest
poufna. Komisja może zażądać od osób, przedsiębiorstw i zrzeszeń przedsiębiorstw we
wszystkich przypadkach, w których składają lub złożyły one dokumenty lub oświadczenia,
aby określiły dokumenty lub części dokumentów, które ich zdaniem zawierają tajemnice
handlowe lub inne poufne informacje należące do nich oraz o wskazanie przedsiębiorstw, w
stosunku, do których takie dokumenty mają być uważane za poufne. Może ona także żądać,
aby osoby, przedsiębiorstwa lub zrzeszenia przedsiębiorstw określiły dowolną część wykazu
zastrzeżeń, streszczenia sprawy lub decyzji podjętej przez Komisję, która w ich opinii zawiera
tajemnice handlowe. Jeśli określone informacje są oznaczone jako informacje handlowe lub
poufne, to osoby lub przedsiębiorstwa muszą przedstawić uzasadnienie i oddzielną wersję,
która nie jest poufna w terminie wyznaczonym przez Komisję53.
Komisja powinna ściśle współpracować z władzami państw członkowskich. Przede
wszystkim powinna przekazać im kopie zgłoszeń w ciągu trzech dni roboczych oraz, tak
szybko, jak to możliwe, kopie najważniejszych dokumentów przedłożonych Komisji lub
sporządzonych przez Komisję. Wszystkie procedury Komisja zobowiązana jest
przeprowadzać w ścisłej i stałej współpracy z właściwymi władzami państw członkowskich
oraz Komitetem Doradczym ds. Koncentracji, z którym powinna przeprowadzić konsultacje
przed podjęciem decyzji. Komitet Doradczy składa się z przedstawicieli władz państw
członkowskich, po jednym lub po dwóch przedstawicieli. Przynajmniej jeden spośród nich
powinien być kompetentny w kwestiach praktyk ograniczających konkurencję i pozycji
52
Rozporządzenie Komisji (WE) NR
rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 w
53
Rozporządzenie Komisji (WE) NR
rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 w
802/2004 z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania
sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (Tekst mający
802/2004 z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania
sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (Tekst mający
27
dominującej. W przypadku niemożności uczestniczenia w posiedzeniu Komitetu, mogą być
oni zastąpieni przez innych przedstawicieli. Konsultacje odbywają się na wspólnym
posiedzeniu zwołanym na zaproszenie Komisji, która mu przewodniczy. Razem z
zaproszeniem wysyłane jest streszczenie sprawy, wraz z najważniejszymi dokumentami oraz
wstępnym projektem decyzji, jaka ma być podjęta. Posiedzenie powinno się odbyć nie
wcześniej niż 10 dni po wysłaniu zaproszenia. Komisja może, w wyjątkowych przypadkach,
odpowiednio skrócić ten okres. Komitet Doradczy wydaje opinię o projekcie decyzji Komisji,
w razie konieczności w drodze głosowania. Opinia może być wydana nawet, jeżeli
członkowie nie są obecni i reprezentowani. Opinię dołącza się do projektu decyzji. Komisja
uwzględnia opinię Komitetu, ale nie musi jej stosować. O sposobie jej wykorzystania musi
powiadomić Komitet Doradczy. Decyzja podawana jest do publicznej wiadomości. Wszystkie
są publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, z wyjątkiem decyzji podjętych
tymczasowo.
Wniosek do Komisji o zbadanie koncentracji, która nie ma wymiaru wspólnotowego, ale
ma wpływ na handel pomiędzy państwami członkowskimi i zagraża w sposób znaczący
konkurencji na terytorium Państwa Członkowskiego lub państw składających wniosek może
złożyć jedno lub więcej państw członkowskich. Składany jest najpóźniej w ciągu 15 dni
roboczych od daty zgłoszenia koncentracji lub powiadomienia w inny sposób.
Pozostałe Państwa Członkowskie mają prawo przyłączenia się do pierwotnego wniosku w
ciągu 15 roboczych dni od daty poinformowania go przez Komisję o pierwotnym wniosku.
Wszelkie krajowe terminy odnoszące się do koncentracji są zawieszone dopóki, zgodnie
z procedurą, nie zostanie podjęta decyzja, gdzie należy przeprowadzić zbadanie koncentracji.
Natychmiast po poinformowaniu Komisji i zainteresowanych przedsiębiorstw przez Państwo
Członkowskie, że nie zamierza przyłączyć się do wniosku, zawieszenie terminów krajowych
zostaje odwołane. Z kolei Komisja, najpóźniej 10 dni roboczych od upływu tego okresu,
może podjąć decyzję o zbadaniu koncentracji, jeśli stwierdzi, iż zakłóca ona handel pomiędzy
państwami członkowskimi i zagraża znaczącym zakłóceniem konkurencji na terytorium
Państwa Członkowskiego lub państw składających wniosek. Jeżeli Komisja nie podejmuje
decyzji w tym terminie, uznaje się, iż przyjęła decyzję o zbadaniu koncentracji zgodnie ze
złożonym wnioskiem.
2.3. Grzywny i kary pieniężne
Komisja może nałożyć na osoby określone w art. 3 ust. 1 lit. b)54, przedsiębiorstwa lub
związki przedsiębiorstw, grzywny w wysokości nieprzekraczającej 1% łącznego obrotu
danego przedsiębiorstwa lub związku przedsiębiorstw, w przypadku gdy umyślnie lub
nieumyślnie:
a)
udzielają one informacji nieprawidłowych lub wprowadzających w błąd przy
wnioskowaniu, certyfikacji, zgłoszeniu lub uzupełnieniu ich, zgodnie z art. 4, art.
10 ust. 5 lub art. 22 ust. 355;
54
55
28
b)
c)
d)
e)
f)
udzielają one informacji nieprawidłowych lub wprowadzających w błąd w
odpowiedzi na wniosek zgodnie z art. 11 ust. 256;
udzielają
one
informacji
nieprawidłowych,
niekompletnych
lub
wprowadzających w błąd w odpowiedzi na wniosek złożony poprzez decyzję
podjętą zgodnie z art. 11 ust. 357 lub nie podają informacji w wyznaczonym
terminie;
okazują wymagane księgi lub inne rejestry handlowe związane z działalnością w
niekompletny sposób w trakcie inspekcji zgodnie z art. 1358 lub odmawiają
podporządkowania się inspekcji zarządzonemu przez decyzję podjętą zgodnie z
art. 13 ust. 459;
w odpowiedzi na pytanie zadane zgodnie z art. 13 ust. 2 lit. e)60:
• podają nieprawidłową lub wprowadzającą w błąd odpowiedź,
• nie sprostowują w terminie określonym przez Komisję nieprawidłowych,
niekompletnych lub wprowadzających w błąd odpowiedzi udzielonych przez
członka personelu, lub
• nie udzielają bądź odmawiają udzielenia kompletnej odpowiedzi odnośnie do
faktów dotyczących przedmiotu sprawy i celu inspekcji nakazanej decyzją
podjętą zgodnie z art. 13 ust. 4;
zostały złamane plomby założone przez urzędników lub inne osoby towarzyszące
upoważnione przez Komisję zgodnie z art. 13 ust. 2 lit. d)61.
Komisja może także nałożyć na osoby, o których mowa w art. 3 ust. 1 lit. b)62, lub na
zainteresowane przedsiębiorstwa grzywny nie przekraczające 10% łącznego obrotu
zainteresowanego przedsiębiorstwa, jeżeli umyślnie lub nieumyślnie:
a) nie zgłaszają one koncentracji zgodnie z art. 4 lub 22 ust. 3 przed jej dokonaniem,
chyba że są one wyraźnie do tego upoważnione na mocy art. 7 ust. 2 lub na mocy
decyzji podjętej zgodnie z art. 7 ust. 363;
b) dokonują one koncentracji z naruszeniem art. 764;
c) dokonują one koncentracji uznanej za niezgodną ze wspólnym rynkiem na mocy
decyzji podjętej zgodnie z art. 8 ust. 3 lub nie stosują się do innych środków
zarządzonych decyzją podjętą zgodnie z art. 8 ust. 4 lub 565;
d) nie wywiązują się one z warunku lub obowiązku nałożonego decyzją podjętą
zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. b), art. 7 ust. 3 lub art. 8 ust. 2 akapit drugi66.
Ustalając wysokość grzywny Komisja będzie brała pod uwagę rodzaj, ciężar i czas trwania
naruszenia.
56
Ibidem.
Ibidem.
58
Ibidem.
59
Ibidem.
60
Ibidem.
61
Ibidem.
62
Ibidem.
63
Ibidem.
64
Ibidem.
65
Ibidem.
66
Ibidem.
57
29
Komisja ma również uprawnienia do nałożenia na osoby określone w art. 3 ust. 1 lit. b),
przedsiębiorstwa lub związki przedsiębiorstw okresowych kar pieniężnych w wysokości nie
przekraczającej 5% średniego łącznego obrotu dziennego przedsiębiorstwa lub związku
przedsiębiorstw, za każdy roboczy dzień zwłoki liczony od dnia podanego w decyzji, w celu
przymuszenia do:
a) udzielenia kompletnych i prawidłowych informacji wymaganych decyzją wydaną
zgodnie z art. 11 ust. 3;
b) poddania się inspekcji zarządzonej decyzją wydaną zgodnie z art. 13 ust. 4;
c) spełnienia obowiązku nałożonego decyzją podjętą zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. b), art.
7 ust. 3 lub art. 8 ust. 2, akapit drugi; lub
d) stosowania się do wszelkich środków zarządzonych decyzją podjętą zgodnie z art.
8 ust. 4 lub 567.
Trybunał Sprawiedliwości posiada nieograniczoną jurysdykcję w odniesieniu do kontroli
decyzji, w których Komisja ustanowiła grzywnę lub okresowe kary pieniężne. Trybunał może
uchylić, zmniejszyć lub zwiększyć nałożoną grzywnę lub okresowe kary pieniężne.
2.4. Połączenia horyzontalne przedsiębiorstw
Dokonując oceny koncentracji przedsiębiorstw Komisja musi stwierdzić czy
koncentracja znacznie utrudniałaby konkurencję, zwłaszcza w wyniku stworzenia lub
umocnienia pozycji dominującej na wspólnym rynku lub na jego istotnej części. Bierze ona
pod uwagę wszelkie przeszkody w skutecznej konkurencji, które mogłyby powstać w wyniku
koncentracji. Stworzenie lub umocnienie pozycji dominującej to główna forma takich
przeszkód dla konkurencji68. Na straży równej konkurencji stoi także Trybunał
Sprawiedliwości. Koncentracja powoduje znaczne utrudnienie skutecznej konkurencji, jeżeli
w wyniku połączenia dochodzi do stworzenia lub umocnienia pozycji dominującej
pojedynczego przedsiębiorstwa, dlatego też większość przypadków niezgodności koncentracji
ze wspólnym rynkiem będzie opierać się na ustaleniu kryterium pozycji dominującej.
Do połączeń horyzontalnych dochodzi wówczas, gdy zainteresowane przedsiębiorstwa
podlegające koncentracji są faktycznymi lub potencjalnymi konkurentami na tym samym
rynku właściwym.
Konkurencja na rynku daje wiele korzyści. Wpływa np. na obniżenie cen, wzrost jakości
produktów, duży wybór produktów i usług oraz innowacje. Kontrola połączeń ma zapobiegać
takim połączeniom, które mogłyby pozbawić klientów tych korzyści poprzez znaczne
67
Ibidem, art. 15.
Pojęcie pozycji dominującej zdefiniowane zostało w kontekście rozporządzenia Rady (EWG) nr 4064/89
z dnia 21 grudnia 1989 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw jako: ”sytuację, w której jedno lub
więcej przedsiębiorstw utrzymuje taką pozycję ekonomiczną, która umożliwia im zachwianie skutecznej
konkurencji na właściwym rynku poprzez stworzenie im możliwości działania w znacznym stopniu niezależnych
od ich konkurentów, klientów i, w końcu, konsumentów.” Zob. także sprawa T-102/96, Gencor przeciwko
Komisji, [1999] ECR II-753, ust. 200. Zob. Sprawy połączone C-68/94 oraz C-30/95, Francja i inne kraje
przeciwko Komisji (zwana dalej „Kali i Salz”), [1998] ECR I-1375, paragraf 221. W wyjątkowych
okolicznościach, połączenie może spowodować stworzenie lub umocnienie pozycji dominującej
przedsiębiorstwa, które nie jest stroną zgłoszonej transakcji (zob. sprawa IV/M.1 383 - Exxon/Mobil, punkty
225-229; sprawa KOMP/M.2434 - Grupo Villar MIR/EnBW/Hidroelectrica del Cantabrico, punkty 67-71).
68
30
wzmocnienie siły rynkowej przedsiębiorstw69. Przy ocenie skutków połączeń związanych z
konkurencją, Komisja porównuje warunki konkurencji, które byłyby wynikiem zgłoszonego
połączenia z warunkami, które dominowałyby, gdyby do połączenia nie doszło. Niemalże
zawsze warunki konkurencji istniejące w momencie połączenia stanowią właściwe
porównanie dla oceny jego efektów. Czasem Komisja bierze jednak pod uwagę przyszłe
zmiany na rynku, które można racjonalnie przewidzieć70. Analizuje ona wówczas
prawdopodobne wejście na rynek przedsiębiorstw lub opuszczenie rynku przez
przedsiębiorstwa, jeśli nie doszłoby do połączenia71. Dokonując oceny Komisja musi zatem
dokonać definicji właściwego rynku asortymentowego i geograficznego oraz ocenić skutki
połączenia z punktu widzenia konkurencji. Definicja rynku polega na identyfikacji ograniczeń
konkurencji w obliczu, których stanie przedsiębiorstwo po połączeniu72. Rozważania
prowadzące do nakreślenia rynków właściwych mogą również mieć znaczenie dla oceny
połączenia z punktu widzenia konkurencji. Badanie koncentracji przedsiębiorstwa powinno
wynikać z założeń wynikających z:
a) podejścia Komisji do udziałów w rynku oraz progów koncentracji,
b) prawdopodobieństwa, iż połączenie miałaby skutki antykonkurencyjne na rynkach
właściwych przy braku czynników wyrównawczych,
c) prawdopodobieństwo, iż siła nabywcy działać będzie jako czynnik wyrównawczy
w stosunku do wzrostu siły rynku wynikającego z połączenia (rozdział V),
d) prawdopodobieństwo, iż wejście na rynek utrzymałoby skuteczną konkurencję na
rynkach właściwych (rozdział VI),
e) prawdopodobieństwo, iż zwiększenie efektywności rynku działałoby jako czynnik
przeciwdziałający szkodliwym wpływom na konkurencję, które w przeciwnym razie
mogłyby być wynikiem połączenia,
f) warunków niezbędnych do obrony upadającego przedsiębiorstwa73.
Dokonując oceny wpływu połączenia na właściwe rynki, Komisja analizuje możliwe skutki
antykonkurencyjne i odpowiednie czynniki wyrównawcze takie, jak: siła nabywcy, zakres
barier wejścia na rynek oraz możliwy wzrost efektywności przedsiębiorstwa przedstawiony
przez strony74. Wyjątkowo Komisja może sprawdzić czy spełniono warunki niezbędne do
obrony upadającego przedsiębiorstwa. Analizując sprawę w świetle przedstawionych
kryteriów Komisja określa, czy koncentracja znacząco zakłócałaby konkurencję, w
szczególności poprzez stworzenie lub umocnienie pozycji dominującej. W takiej sytuacji
powinna bowiem zostać uznana za niezgodną ze wspólnym rynkiem. Do każdej sprawy
należy podejść indywidualnie. Nie wszystkie z przedstawionych kryteriów będą właściwe dla
każdego połączenia horyzontalnego.
69
Poprzez „wzmocnioną siłę rynkową” rozumie się zdolność jednego lub więcej przedsiębiorstw do
opłacalnego podnoszenia cen, zmniejszania produkcji, wyboru lub jakości produktów i usług, zmniejszenie
innowacyjności lub wpływanie w inny sposób na parametry konkurencji.
70
Zob. np.: decyzja Komisji 98/526/WE i sprawa IV/M.950 - Hoffmann La Roche/Boehringer Mannheim,
Dz. U. L 234 z 21 sierpnia 1998, str. 14, punkt 13, sprawa IV/M.1846 - Glaxo Wellcome/SmithKline Beecham,
punkty 70-72, sprawa KOMP/M.2547 - Bayer/Aventis Crop Science, punkty 324 i nast.
71
Zob. sprawa T-102/96, Gencor przeciwko Komisji, [1999] ECR II-753, paragrafy 247-263.
72
Wytyczne dotyczące tej sprawie znajdują się w Obwieszczeniu Komisji w sprawie definicji rynku
właściwego dla celów wspólnotowego prawa konkurencji, Dz. U. C 372 z 9 grudnia 1997.
73
Wytyczne w sprawie oceny horyzontalnego połączenia przedsiębiorstw na mocy rozporządzenia Rady w
sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw, Dz. U C 31 z 31 marca 2004, opublikowano w Wydaniu
Specjalnym Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej Rozdział 08 Polityka konkurencji, Tom 03, str. 10.
74
Patrz sprawa T-102/96, Gencor przeciw Komisji, [1999] ECR II-753, ust. 262 oraz sprawa T-342/99,
Airtours przeciwko Komisji, [2002] ECR II-2585, ust. 280.
31
2.5. Poziomy koncentracji i udział w rynku
W celu dokonania oceny z punktu widzenia konkurencji Komisja korzysta z danych
określających aktualne udziały w rynku75. Mogą być one tak analizowane, aby zawierały
pewne zmiany, które nastąpią w przyszłości, np. związane z opuszczeniem rynku, wejściem
na rynek lub ekspansją76. W przypadku połączenia przedsiębiorstw udziały w rynku oblicza
się jako suma ich udziałów w rynku sprzed połączenia77. Niekiedy Komisja bierze pod uwagę
dane z przeszłości. Do takiej sytuacji dochodzi, gdy udziały w rynku były niestabilne, np.
w przypadku pojawiania się dużych, nierównych zamówień. Charakterystyka zmian udziałów
w rynku w dłuższym okresie dostarcza dodatkowych wiadomości o procesie
konkurencyjności np. poprzez wskazanie czy przedsiębiorstwo zyskiwało czy traciło udziały
w rynku78. W celu zmierzenia poziomu koncentracji, Komisja stosuje często wskaźnik
koncentracji HHI79. Wskaźnik ten oblicza się jako sumę kwadratów poszczególnych udziałów
w rynku wszystkich przedsiębiorstw na rynku80. Wskaźnik koncentracji HHI daje
proporcjonalnie większą wagę udziałom w rynku większych przedsiębiorstw. Niewielkie
przedsiębiorstwa mają niewielki wpływ na wskaźnik HHI, dlatego nieujęcie ich
w obliczeniach są mało istotne.
Duże udziały w rynku przekraczające 50%, wskazują na istnienie pozycji dominującej na
rynku81. Mniejsze przedsiębiorstwa mogą być jednak skuteczną konkurencją, jeśli chociażby
75
Odnośnie kalkulacji udziałów w rynku, zob. również Obwieszczenie Komisji w sprawie definicji rynku
właściwego dla celów prawa konkurencji w obrębie Wspólnoty, Dz.U. C 372, 9.12.1997, str. 3, ust. 54-55.
76
Zob np.: sprawa KOMP/M.1806 - Astra Zeneca/Novartis, punkty 150 i 415.
77
Zob. np.: sprawa IV/M.1383 - Exxon/Mobil, punkty 446-458, sprawa KOMP/M.1879 - Boeing/Hughes,
punkty 60-79; sprawa KOMP/JV 55 -Hutchison/RCMP/ECT, punkty 66-75), czy też inne ustalenia ze stronami
trzecimi (zob. np. odnośnie do podwykonawców decyzja Komisji 2001/769/WE w sprawie KOMP/M.1940 Framatome/Siemens/Cogema, Dz.U. L 289z 6.11.2001, str. 8, punkt 142
78
Patrz np.: sprawa KOMP/M.2256 - Philips/Agilent Health Care Technologies, punkty 31-32 oraz sprawa
KOMP/M.2609 - HP/Compaq, punkt 39.
79
Chodzi tutaj o Herfindahl-Hirschman index. Zob.: sprawa IV/M.1 365 - FCC/Vivendi, punkt 40, sprawa
KOMP/JV 55 - Hutchison/RCPM/ECT, punkt 50. W stosownych przypadkach, Komisja może również posłużyć
się innymi miernikami koncentracji, np. współczynnikami koncentracji, które mierzą wspólny udział w rynku
niewielkiej liczby (zwykle trzech lub czterech) wiodących przedsiębiorstw na rynku.
80
Np. rynek obejmujący pięć przedsiębiorstw z udziałami w rynku odpowiednio 40%, 20%, 15%, 15%
i 10%, ma wskaźnik koncentracji HHI wynoszący 2 550 (402 + 202 + 152 + 152 + 102 = 2 550). Indeks
koncentracji udziałów w rynku ma zakres od niemal zera (na rynku zróżnicowanym) do 10 000 (w przypadku
czystego monopolu). Wzrost koncentracji mierzony za pomocą wskaźnika koncentracji HHI może być obliczany
także niezależnie od ogólnej koncentracji rynku poprzez podwojenie iloczynu udziałów w rynku łączących się
przedsiębiorstw. Na przykład połączenie dwóch przedsiębiorstw z udziałami w rynku 30% i 15% zwiększyłoby
odpowiednio wskaźnik koncentracji HHI o 900 (30 x 15 x 2). Wytłumaczenie dla tej metody jest następujące:
przed połączeniem, udziały w rynku łączących się przedsiębiorstw wykorzystywane są do obliczania wskaźnika
koncentracji HHI poprzez podniesienie każdego z nich do kwadratu a)2 + b)2. Po połączeniu, ich udział w rynku
to kwadrat ich sumy: (a + b)2, co wynosi (a)2 + (b)2 + 2ab. Wzrost wskaźnik koncentracji HHI wyraża, zatem
wartość 2ab.
81
Zob.: sprawa T-221/95, Endemol przeciwko Komisji, [1999] ECR II-1299, ust. 134 oraz sprawa
T-102/96, Gencor przeciwko Komisji, [1999] ECR II-753, ust. 205. Odrębną kwestią jest to, czy pozycja
dominująca jest tworzona czy umacniana w wyniku połączenia.
32
zwiększają dostawy produkowanych towarów na rynek. Przedsiębiorstwo, którego udział
w rynku po połączeniu z innym pozostaje poniżej 50% może również być przyczyną analizy,
biorąc pod uwagę inne czynniki, takie jak siła i liczba konkurentów, obecność czynników
ograniczających zdolność produkcyjną oraz stopień, w jakim produkty łączących się
przedsiębiorstw są dla siebie bliskimi substytutami. Komisja badała już koncentracje, które
miały doprowadzić do stworzenia lub wzmocnienia pozycji dominującej przedsiębiorstw,
których udział w rynku po połączeniu wynosił poniżej 50%, a nawet poniżej 40%82. Za
zgodne ze wspólnym rynkiem są uznawane koncentracje, które ze względu na ograniczony
udział w rynku zainteresowanych przedsiębiorstw nie zakłócają skutecznej konkurencji.
Szczególnie podejście takie jest wskazane tam, gdzie udział zainteresowanych
przedsiębiorstw nie przekracza 25% we wspólnym rynku albo w jego znaczącej części83.
Komisja nie identyfikuje konkurencji horyzontalnej po połączeniu na rynku, kiedy wskaźnik
koncentracji HHI wynosi poniżej 1000. Rynki takie zwykle nie wymagają obszernej analizy.
Komisja nie robi tego także wówczas, gdy w przypadku połączenia wskaźnik koncentracji
HHI wynosi po połączeniu od 1000 do 2000, zaś delta wynosi mniej niż 250 lub, gdy
wskaźnik koncentracji HHI po połączeniu wynosi powyżej 2000 zaś deltą poniżej 150. Do
odstępstw może dojść wówczas, gdy:
a) połączenie obejmuje przedsiębiorstwo mogące wejść na rynek lub takie, które
niedawno weszło na rynek z niewielkim udziałem w rynku;
b) jedna lub więcej stron biorących udział w połączeniu jest ważnym innowatorem
posługującym się metodami, które nie odbiły się jeszcze na udziałach w rynku;
c) wśród uczestników rynku istnieją znaczące wzajemne udziały84;
d) jedno z łączących się przedsiębiorstw jest niezależne i istnieje wysokie
prawdopodobieństwo, że zakłóci ono skoordynowane działanie;
e) istnieją oznaki dawnej lub trwającej koordynacji lub praktyk ułatwiających działanie;
f) jedno z łączących się przedsiębiorstw ma udział w rynku przed połączeniem w
wysokości 50% lub więcej85.
2.6. Skutki połączeń horyzontalnych
Połączenia horyzontalne mogą doprowadzić do stworzenia lub wzmocnienia pozycji
dominującej:
a) poprzez wyeliminowanie istotnych ograniczeń wynikających z konkurencji w jednym
lub więcej przedsiębiorstwach, co w rezultacie prowadziłoby do wzrostu siły
82
Patrz np.: sprawa KOMP/M.2337 - Nestle/Ralston Purina, punkty 48-50; decyzja Komisji 1999/674/WE
w sprawie IV/M.1 221- Rewe/Meinl, Dz. U. L 274 z 23 października 1999, str. 1, punkty 98-114; sprawa
KOMP/M.2337 - Nestle/Ralston Purina, punkty 44-47.
83
Wskazówka ta nie dotyczy przypadków, kiedy proponowane połączenie stwarza lub umacnia zbiorową
pozycję dominującą obejmującą zainteresowane przedsiębiorstwa oraz strony trzecie. Zob. sprawy połączone
C-68/94 oraz C-30/95, Kali i Salz, [1998] ECR I -1375, ust. 171 i nast. oraz sprawa T-102/96, Gencor przeciwko
Komisji, [1999] ECR II-753, paragrafy 134 i nast.
84
Tam gdzie istnieją wzajemne udziały lub wspólne przedsięwzięcia Komisja może posłużyć się
zmodyfikowanym wskaźnikiem koncentracji HHI, który bierze pod uwagę wzajemne udziały. Zobacz np.
sprawę IV/M.1 383 - Exxon Mobil, pkt 256.
85
Wytyczne w sprawie oceny horyzontalnego połączenia przedsiębiorstw na mocy rozporządzenia Rady
w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw, Dz. U C 31 z 31 marca 2004, pkt 20.
33
rynkowej, bez odwoływania się do skoordynowanego działania (efekty
nieskoordynowane);
b) poprzez zmianę charakteru konkurencji w taki sposób, że przedsiębiorstwa, które
poprzednio nie koordynowały swoich działań stają się obecnie zdecydowanie bardziej
skłonne je koordynować i podnosić ceny lub też w inny sposób utrudniać skuteczną
konkurencję. Połączenie może również ułatwić koordynację, uczynić ją bardziej
stabilną lub bardziej skuteczną w przypadku przedsiębiorstw, które dokonywały
koordynacji przed połączeniem (efekty skoordynowane)86.
Usunięcie istotnych ograniczeń wynikających z konkurencji dla jednego lub większej
ilości sprzedawców, którzy wskutek tego zwiększą swoją siłę rynkową może znacząco
utrudnić skuteczną konkurencję na rynku. Bezpośrednim skutkiem połączenia będzie zanik
konkurencji pomiędzy przedsiębiorstwami, które połączyły się w wyniku koncentracji. Może
to prowadzić np. do wzrostu cen. Na koncentracji mogą skorzystać również inne
przedsiębiorstwa na tym samym rynku w wyniku zmniejszenia presji konkurencyjnej
wynikającej z połączenia. Wzrost cen, do których dojdzie w wyniku połączenia
przedsiębiorstw może przyczynić się do wzrostu popytu w przedsiębiorstwach
konkurencyjnych. Te z kolei mogą uznać za korzystne podniesienie swoich cen. Wzrost cen
na rynku właściwym może być zatem spowodowany zmniejszeniem ograniczeń związanych z
konkurencją. Połączenie, które wywołuje nieskoordynowane efekty utrudnia konkurencję i
stwarza lub wzmacniania pozycję dominującą pojedynczego przedsiębiorstwa. Koncentracja
przedsiębiorstw na rynkach oligopolistycznych87, może również stworzyć przeszkodę dla
konkurencji nawet, jeśli istnieje niewielkie prawdopodobieństwo koordynacji pomiędzy
członkami oligopolu88. Wiele czynników nieskoordynowanych może w wyniku połączenia
przedsiębiorstw wywołać znaczące efekty. Komisja szczególnie zwraca uwagę na następujące
czynniki, chociaż, jak podkreśla, nie jest to lista zamknięta.
a) Łączenie się przedsiębiorstw o dużych udziałach w rynku
Siła rynkowa przedsiębiorstwa zależy w znacznym stopniu od jego udziału w rynku. Im
udział ten jest większy, tym bardziej prawdopodobne jest, iż przedsiębiorstwo posiada siłę
rynkową. Połączenie doprowadzi prawdopodobnie do wzrostu siły rynkowej. Wielkość tego
wzrostu będzie uzależniona od wielkości połączonego przedsiębiorstwa. Łączeniu się
przedsiębiorstw zazwyczaj towarzyszy spadek produkcji przy równoczesnym wzroście cen.
Umożliwia on uzyskiwanie wyższych marż, które będą rekompensować spadek produkcji89.
b) Łączenie się przedsiębiorstw, które są bliskimi konkurentami
86
Wytyczne w sprawie oceny horyzontalnego połączenia przedsiębiorstw na mocy rozporządzenia Rady
w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw, Dz. U C 31 z 31 marca 2004, pkt. 22.
87
Termin rynek oligopolistyczny odnosi się do struktury rynku z ograniczoną liczbą dość dużych
przedsiębiorstw. Ze względu na fakt, iż działanie jednego przedsiębiorstwa ma ogromny wpływ na ogólne
warunki na rynku, i tym samym pośrednio na sytuację wszystkich pozostałych przedsiębiorstw, przedsiębiorstwa
oligopolistyczne są wzajemnie od siebie uzależnione.
88
znaczenie dla EOG), akapit 25.
89
Zob. np.: sprawa IV/M.1 365 - FCC/Vivendi, punkt 40, sprawa KOMP/JV 55 - Hutchison/RCPM/ECT;
sprawa KOMP/M.2256 - Philips/Agilent Health Care Technologies, punkty 31-32 oraz sprawa KOMP/M.2609 HP/Compaq.
34
Produkty różnorodne w zakresie rynku właściwego mogą być wzajemnymi substytutami90.
Prawdopodobieństwo podniesienia cen zależy od poziomu substytucyjności pomiędzy
produktami łączących się przedsiębiorstw. Im wyższy poziom substytucyjności tym bardziej
prawdopodobne, iż przedsiębiorstwa te znacznie podniosą ceny91. Prawdopodobieństwo
wzrostu cen mogą zwiększyć także wysokie marże przed połączeniem. Do wzrostu cen może
nie dojść, gdy przedsiębiorstwa konkurencyjne produkują bliskie substytuty produktów
łączących się przedsiębiorstw92. Wysoki stopień substytucyjności produktów zmniejsza
prawdopodobieństwo, iż połączenie przedsiębiorstw przeszkodzi w skutecznej konkurencji,
zwłaszcza poprzez stwarzanie lub umacnianie pozycji dominującej. Stopień substytucyjności
można ocenić poprzez badania ankietowe preferencji klientów, analizę struktury zakupów,
oszacowywanie krzyżowej elastyczności cenowej wchodzących w grę produktów lub stóp
substytucji.
c) Klienci mają ograniczone możliwości zmiany dostawcy
Wzrost cen, w związku z koncentracją może nastąpić, kiedy klienci łączących się
przedsiębiorstw mogą mieć problemy ze zmianą dostawcy, ponieważ istnieje niewielu
alternatywnych dostawców93 lub muszą ponosić znaczne koszty związane z taką zmianą94.
Zdarzyć się tak może zwłaszcza w przypadku klientów, którzy kupowali towary z dwóch
źródeł, tj. od obu łączących się przedsiębiorstw, w celu uzyskania konkurencyjnych cen.
d) Nie jest prawdopodobne zwiększenie dostaw przez konkurentów w przypadku wzrostu
cen
Łączące się przedsiębiorstwa mogą dążyć do redukcji produkcji poniżej poziomu
odpowiadającemu łącznej produkcji obu przedsiębiorstw sprzed połączenia, podnosząc
jednocześnie ceny rynkowe95. Komisja nie będzie natomiast interweniowała w przypadku,
gdy konkurencyjne przedsiębiorstwa mają wystarczające zdolności produkcyjne i dążą do
zwiększenia produkcji, ponieważ jest to opłacalne. Zdaniem Komisji sytuacja taka nie
doprowadzi do wzmocnienia pozycji dominującej, ani nie przeszkodzi skutecznej
konkurencji.
90
Rozróżnianie produktów można dokonywać w różny sposób. Może istnieć rozróżnienie pod względem
położenia geograficznego. Dokonać tego można w oparciu o umiejscowienie oddziałów lub magazynów.
Położenie geograficzne ma istotne znaczenie w przypadku sprzedaży detalicznej, banków, biur podróży lub
stacji benzynowych. Rozróżnienie może być oparte również oparte o wizerunek marki, specyfikacje techniczne,
jakość lub poziom usług. Przedsiębiorstwo zmierzające do rozróżnienia jego produktów aktywizuje swoje
wysiłki związane z reklamą.
91
Zobacz: decyzja Komisji 94/8 9 3/WE w sprawie IV/M.430 - Procter & Gamble/VP Schickedanz (II),
Dz. U. L 354 z 21.6.1994, str. 32, sprawa T-290/94, Kaysersberg przeciwko Komisji, [1997] II-2137, ust. 153;
decyzja Komisji 97/610/WE w sprawie IV/M.774 - Saint-Gobain/Wacker-Chemie/NOM, Dz.U. L 247
z 10.9.1997, str. 1, punkt 179; decyzja Komisji 2002/156/WE w sprawie KOMP/M.2097 - SCA/Metsa Tissue,
Dz. U. L 57 z 27.2.2002, str. 1, punkty 94-108; sprawa T-310/01, Schneider przeciwko Komisji, [2002] II-4071,
ust. 418.
92
Zobacz.: sprawa IV/M.1980 - Volvo/Renault VI, punkt 34; sprawa KOMP/M.2256 - Philips
Agilent/Health Care Solutions, punkty 33-35; sprawa KOMP/M.2537 - Philips/Marconi Medical Systems,
punkty 31-34.
93
Zob.: Decyzja Komisji 2002/156/WE w sprawie IV/M.877 - Boeing/McDonnell Douglas, Dz.U. L 336 z
8.12.1997, str. 16, punkt 70.
94
Zob.: sprawa IV/M. 986 - Agfa Gevaert/DuPont, Dz.U. L 211 z 29.7.1998, str. 22, punkty 63-71.
95
Zob.: sprawa KOMP/M.2187 - CVC/Lenzing, punkty 162-170.
35
e) Powstałe w wyniku
konkurencji
połączenia przedsiębiorstwo
może utrudnić ekspansję
Połączone przedsiębiorstwo może czasem dążyć do utrudniania ekspansji mniejszych
przedsiębiorstw i potencjalnych konkurentów. Powstałe w wyniku połączenia
przedsiębiorstwo może mieć taki stopień kontroli lub też taki wpływ na dostawę materiałów
do produkcji96 czy możliwości dystrybucji97, iż ekspansja lub wejście przedsiębiorstw
konkurencyjnych mogą być bardziej kosztowne. Wejście przedsiębiorstw konkurencyjnych na
rynek może zostać utrudnione poprzez kontrolę powstałego w wyniku połączenia
przedsiębiorstwa nad patentami lub innymi rodzajami własności intelektualnej98. Dokonując
oceny Komisja może wziąć pod uwagę, m.in. siłę finansową powstałego w wyniku połączenia
przedsiębiorstwa w stosunku do jego konkurencji99.
f) Połączenie eliminuje znaczącą siłę konkurencji
Niektóre przedsiębiorstwa mają większy wpływ na proces konkurencyjności niż mogłoby to
wynikać ze wskaźników gospodarczych takich jak udział w rynku. W wyniku połączenia
takich przedsiębiorstw może dojść do zmiany dynamiki konkurencyjności100. W sytuacji, gdy
ważnym czynnikiem konkurencyjnym są innowacje, połączenie może narzucić presję na
rywali, którzy zmuszeni będą wprowadzać na rynek innowacje. Skuteczną konkurencję może
też utrudnić połączenie dwóch ważnych innowatorów, np. połączenie dwóch przedsiębiorstw,
które dostarczają produkty z łańcucha sprzedaży związanego z rynkiem danego produktu. Tak
samo przedsiębiorstwo ze stosunkowo małym udziałem w rynku może jednak okazać się
ważną siłą konkurencyjną, jeśli ma obiecujące produkty z łańcucha sprzedaży101.
Czasem preferowanymi działaniami przedsiębiorstw na rynku są działania nakierowane
na sprzedaż po podwyższonych cenach. Na rynku skoncentrowanym połączenie może
utrudnić konkurencję w wyniku stworzenia lub wzmocnienia zbiorowej pozycji dominującej,
gdyż zwiększa ono prawdopodobieństwo, że przedsiębiorstwa mogą w ten sposób
koordynować swoje działania oraz podnosić ceny, nawet bez zawierania porozumień102.
Połączenie może również ułatwić koordynację w tych przedsiębiorstwach, które
koordynowały swoje działania już wcześniej. Koordynacja może przybierać różne formy.
Najbardziej prawdopodobna koordynacja może polegać na utrzymywaniu cen powyżej
poziomu konkurencyjnego. Może zmierzać do ograniczania produkcji czy też stworzenia
nowego potencjału na rynku. Koordynacja może polegać również na podziale rynku, np.
według regionów geograficznych, cech charakterystycznych klientów czy rozdzielaniu
kontraktów na rynkach z nadwyżkami kupna. Koordynacja pojawia się w pierwszej
kolejności na rynkach, na których stosunkowo łatwo można osiągnąć porozumienie dotyczące
96
Zob.: np. sprawa KOMP/M.2187 - CVC/Lenzing, punkty 162-173.
Zob.: sprawa T-221/95, Endemol przeciwko Komisji, [1999] ECR II-1299, ust. 167.
98
Zob.: decyzja Komisji 2001/684/WE w sprawie M.1671 - Dow Chemical/Union Carbide Dz. U. L 245
z 14.9.2001, str. 1, punkty 107-114; decyzja Komisji 96/435/WE w sprawie M.623 - Kimberley-Clark/Scott, Dz.
U. L 183z 23.7.1996, str. 1, sprawa T-1 14/02, Babyliss SA przeciwko Komisji („Seb-Moulinex”), [2003] ECR
II-000, ust. 343 i nast.
99
Zob.: Sprawa T-1 56/98 RJB Mining przeciwko Komisji [2001] ECR II-337.
100
Decyzja Komisji 2002/156/WE w sprawie IV/M.877 - Boeing/McDonnell Douglas, Dz.U. 336
z 8.12.1997, str. 16, punkt 58, sprawa KOMP/M.2568 - Haniel/Ytong, punkt 126.
101
Zob. zob. np. sprawa IV/M.1846 - Glaxo Wellcome/SmithKline Beecham, punkt 188.
102
SprawaT-102/96,Gencor przeciwko Komisji, [1999] ECR II-753, ust. 277, sprawaT-342/99, Airtours
przeciwko Komisji, [2002] ECR II-2585, ust. 61.
97
36
warunków koordynacji. Trwałość koordynacji zależy od stworzenia sprawnego systemu
monitorowania przestrzegania warunków koordynacji, od określenia mechanizmu
ewentualnego przymuszania do przestrzegania zasad oraz od reakcji obecnych i przyszłych
konkurentów nieuczestniczących w koordynacji i klientów103. Komisja analizując
konkurencję bada warunki koordynacji i rozważa zmiany, które zostaną spowodowane
połączeniem. Już samo zmniejszenie liczby przedsiębiorstw może stać się czynnikiem
ułatwiającym koordynację. Przy ocenie prawdopodobieństwa efektów skoordynowanych,
Komisja bierze pod uwagę wszelkie dostępne stosowne informacje dotyczące charakterystyki
rynków, których proces ten dotyczy, w tym zarówno cechy strukturalne, jak i historię
działalności przedsiębiorstw104.
Czasem dochodzi również do połączeń pomiędzy potencjalnymi konkurentami
działającymi na tym samym rynku. Połączenie takie może utrudnić skuteczną konkurencję,
zwłaszcza poprzez tworzenie lub umacnianie pozycji dominującej. Może ono wywołać
również horyzontalne efekty antykonkurencyjne, jeżeli potencjalny konkurent znacząco
ogranicza działanie przedsiębiorstw aktywnych na danym rynku105. Dochodzi do tego w
sytuacji, gdy potencjalny konkurent znacząco wpływa na rynek lub istnieją dowody, że
planuje w znaczący sposób wejść na rynek106, a przy tym nie ma wystarczającej liczby innych
potencjalnych konkurentów107. Przedmiotem badań Komisji są często warunki wejścia na
rynek, gdyż stanowi to ważny element w ogólnej ocenie konkurencyjności. Jeżeli wejście na
rynek jest stosunkowo łatwe, to połączenie nie będzie powodowało znaczącego ryzyka
antykonkurencyjnego. Komisja bada zatem czy wejście na rynek może po połączeniu
ograniczyć działanie przedsiębiorstw już obecnych na rynku.
Na drodze do wolnej konkurencji mogą stać również bariery ograniczające wejście na rynek.
Mogą przybrać one rozmaite formy:
a) Bariery prawne ograniczające liczbę uczestników rynku, np. poprzez ilość pozwoleń lub
bariery taryfowe i pozataryfowe w handlu108.
b) Przewaga przedsiębiorstw już obecnych na rynku mogą np. poprzez preferencyjny dostęp
do niezbędnego sprzętu, zasobów naturalnych, innowacje, badania i rozwój, prawa
własności intelektualnej. Przewaga ta powoduje, że ciężko jest innemu przedsiębiorstwu
skutecznie konkurować109. W pewnych branżach może się okazać, iż jest niezwykle
trudno uzyskać materiały niezbędne do produkcji, lub też produkty lub procesy
produkcyjne są chronione patentami.
103
Zob.: Sprawa T-342/99, Airtours przeciwko Komisji, [2002] ECR II-2585, ust. 62.
Zob.: decyzja Komisji 92/553/WE w sprawie IV/M.190 - Nestle/Perrier, Dz. U. L 356 z 5 grudnia 1992,
str. 1, punkty 117-118; sprawa IV/M.580 - ABB/Daimler-Benz, punkt 95.
105
Zob.: sprawa IV/M.1630 - Air Liquide/BOC; sprawa T-1 58/00)., ARD przeciwko Komisji, [2003] ECR
II-000.
106
Decyzja Komisji 2001/98/WE w sprawie IV/M.1439 - Telia-Telenor, Dz. U. L 40 z 9 lutego 2001, str.
1, punkty 330-331 oraz sprawa IV/M.1681 - Akzo Nobel/Hoechst Roussel Vet, punkt 64.
107
Decyzja Komisji 2002/164/WE w sprawie KOMP/M.1853 - EDF/EnBW, Dz. U. L 59 z 28 lutego 2002,
str. 1, punkty 54-64; Zob. także sprawa IV/M.1630 - Air Liquide/BOC, punkt 219.
108
Zob.: Sprawa IV/M.1430 - Vodafone/Airtouch, punkt 27, sprawa IV/M.2016 France Telecom/Orange,
punkt 33, Decyzja Komisji 2002/174/WE w sprawie KOMP/M.1 693 -Alcoa/Reynolds, Dz. U. L 58 z 28 lutego
2002, punkt 87.
109
Zob.: Decyzja Komisji 95/335/WE w sprawie IV/M.754 - Anglo American Corp./Lonrho, Dz. U. L 149
z 20 maja 1998, str. 21, punkty 118-119, Decyzja Komisji 97/610/WE w sprawie IV/M.774 - SaintGobain/Wacker-Chemie/NOM, Dz. U. L 247 z 10 września 1997, str. 1, punkty 184-187. 92), Decyzja Komisji
98/327/WE w sprawie IV/M.833 - Coca Cola Company/Carlsberg A/S, Dz. U. L 145 z 15 maja 1998, str. 41,
punkt 74.
104
37
c) Barierą wejścia na rynek może być także ustalona pozycja przedsiębiorstw obecnych na
rynku. Wejście na rynek może być szczególnie trudne w branży, w której niezbędne jest
doświadczenie i dobra opinia. Pod uwagę wziąć należy takie czynniki jak lojalność klienta
wobec marki, bliskość stosunków pomiędzy dostawcami i klientami, znaczenie promocji
lub reklamy, czy też korzyści wynikające z dobrej opinii110.
Niewątpliwie właściwym punktem odniesienia przy ocenie wzrostu efektywności rynku
jest sprawdzenie czy konsumenci nie będą w gorszej sytuacji w wyniku połączenia. Wzrost
efektywności, do jakiej może dojść w wyniku połączenia, może prowadzić do obniżenia cen.
Konsumenci mogą też skorzystać na ulepszeniu bądź wprowadzeniu nowych produktów czy
usług wynikających z lepszej wydajności w dziedzinie badań i rozwoju oraz innowacji. Chęć
przekazania konsumentom korzyści wynikających z połączenia przedsiębiorstw oraz
zwiększenia efektywności rynku związana jest zwykle z istnieniem presji konkurencyjnej ze
strony pozostałych przedsiębiorstw. Połączenie prowadzące do monopolu lub do podobnego
poziomu siły rynkowej ma niewielkie szanse na to, aby mogło być uznane za zgodne ze
wspólnym rynkiem. W sytuacji tej zyski związane ze wzrostem efektywności rynku byłyby
wystarczające do przeciwdziałania potencjalnym, antykonkurencyjnym skutkom połączenia.
Połączenie, w którym jedno przedsiębiorstwo jest w stanie upadłości może zostać uznane
przez Komisję za zgodne ze wspólnym rynkiem nawet w sytuacji, gdy w innym przepadku
byłoby ono problematyczne. Podstawowym wymogiem jest, aby pogorszenie struktury
konkurencji, które następuje po połączeniu nie zostało uznane za wynik połączenia111.
Komisja bierze w takiej sytuacji pod uwagę czy przedsiębiorstwo, które podobno ma upaść,
zostałoby w najbliższej przyszłości wyparte z rynku ze względu na trudności finansowe, jeśli
nie zostałoby przejęte przez inne przedsiębiorstwo, czy nie istnieje żadna inna mniej
antykonkurencyjna alternatywa zakupu niż owe połączenie oraz czy gdyby nie doszło do
połączenia aktywa upadającego przedsiębiorstwa nieuchronnie opuściłyby rynek112.
2.7. Ograniczenia
Połączenie przedsiębiorstw może obejmować umowne ustalenia i porozumienia
ustanawiające w sprawie połączeń. Wszystkie porozumienia dotyczące majątku stanowią
również integralne części koncentracji. Oprócz tych ustaleń i porozumień strony koncentracji
mogą zawrzeć inne umowy niestanowiące integralnej części koncentracji i ograniczyć
swobodę działania stron na rynku. Jeżeli umowy takie zawierają ograniczenia bezpośrednio
związane i konieczne dla realizacji samej koncentracji, są one objęte decyzją uznającą
koncentrację za zgodną z regułami wspólnego rynku; jeżeli nie, może istnieć konieczność
oceny ich restrykcyjnych skutków.
W przypadku koncentracji realizowanych etapowo, ustalenia umowne dotyczące etapów
sprzed ustanowienia kontroli nie mogą być uznane za bezpośrednio związane i konieczne dla
110
Zob.: Decyzja Komisji 98/327/WE w sprawie IV/M.833 - Coca Cola Company/Carlsberg A/S, Dz. U.
L 145 z 15 maja 1998, s. 41, punkty 72-73, Decyzja Komisji 2002/156/WE w sprawie KOMP/M.2097 SCA/Metsa Tissue, Dz. U. L 57 z 27 lutego 2002, str. 1, punkty 83-84.
111
Zob.: Sprawy połączone C-68/94 oraz C-30/95, Kali i Salz, ust. 110.
112
Zob.: Sprawy połączone C-68/94 oraz C-30/95, Kali i Salz, ust. 114. Zob. także decyzja Komisji
2002/365/WE w sprawie KOMP/M.2314 -BASF/Pantochim/Eurodiol, Dz. U. L 132 z 17 maja 2002, str. 45,
punkty 157-160. Wymóg ten powiązany jest z główną zasadą ustaloną w ust. 9 niniejszego obwieszczenia.
38
realizacji koncentracji. Jednak umowy służące ułatwieniu przejęcia kontroli mogą być uznane
za bezpośrednio związane i konieczne.
Zbycie przedsiębiorstwa nakłada na sprzedającego obowiązek niepodejmowania
działalności konkurencyjnej. W celu uzyskania pełnej wartości zbywanego majątku,
nabywający musi mieć możliwość skorzystania z pewnej ochrony przed konkurencją ze
strony kupującego, aby pozyskać lojalność klientów oraz zaadaptować i wykorzystać knowhow. Takie postanowienia o zakazie konkurencji gwarantują przekazanie dla nabywającego
pełnej wartości zbywanego majątku, który generalnie obejmuje zarówno składniki rzeczowe i
nierzeczowe takie jak renoma firmy zakumulowana przez sprzedającego lub wypracowane
przez niego know-how113. Postanowienia o zakazie konkurencji są słuszne, jeżeli ich czas
obowiązywania, geograficzny zasięg stosowania, ich przedmiot i podlegające im osoby nie
wykraczają poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia tego celu. Ochrona taka nie jest
generalnie potrzebna, gdy zbycie faktycznie ogranicza się do majątku rzeczowego lub
wyłącznych praw własności przemysłowej i handlowej. Ich posiadacze mogliby wszcząć
postępowanie z tytułu naruszeń tych praw ze strony zbywającego.
Dotychczasowe doświadczenie i praktyka Komisji pokazują, że postanowienia o zakazie
konkurencji są uzasadnione, gdy zbycie przedsiębiorstwa obejmuje zarówno elementy
wartości firmy i know-how, pod warunkiem, że zostały one wszczęte w okresie trzech lat114.
Jeśli zbycie dotyczy tylko renomy firmy, to postanowienia o zakazie konkurencji są
uzasadnione przez okres do dwóch lat115. Zasięg geograficzny postanowienia o zakazie
konkurencji powinien być zazwyczaj ograniczony do obszaru, na którym sprzedający
oferował dane produkty lub usługi przed momentem zbycia116, chyba, że można wykazać, iż
ochrona taka jest wymagana ze względu na szczególne okoliczności sprawy, np. dla
terytorium, na które sprzedający planował wejść w momencie zawierania transakcji i już
zainwestował w przygotowania do tego przedsięwzięcia.
Postanowienia o zakazie konkurencji muszą ograniczać się także do produktów i usług
stanowiących działalność gospodarczą zbywanego przedsiębiorstwa. Mogą one obejmować
zarówno produkty i usługi będące w momencie transakcji w zaawansowanym stopniu
rozwoju lub produkty opracowane, ale jeszcze niewprowadzone na rynek117.
W taki sam sposób jak postanowienia o zakazie konkurencji powinny być oceniane
postanowienia o zakazie pozyskiwania pracowników i o poufności jednak w zakresie, w
113
Decyzja Komisji z dnia 2 marca 2001 r., COMP/M.2305 - Vodafone Group plc/Eircel, motyw 22.
Decyzja Komisji z dnia 2 kwietnia 1998 roku, IV/M.1127 - Nestle/Dalgety, motyw 33; decyzja Komisji
z dnia 1 września 2000 r., COMP/M. 2077 - Clayton Dubilier & Rice/Iteltel, motyw 15; decyzja Komisji z dnia
2 marca 2001 roku COMP/M.2305 - Vodafone Group plc/Eircell, motywy 21 i 22.
115
Decyzja Komisji z dnia 12 kwietnia 1999 r., IV/M.1482 - Kingfisher/Grosslabor, motyw 26; decyzja
Komisji z dnia 14 grudnia 1997 r., IV/M.884 - KNP BT/Bunzl/Wilhelm Seiler, motyw 17. Dłuższy okres
obowiązywania może być uzasadniony na przykład, gdy można wykazać, że lojalność klienta wobec
sprzedającego przetrwa dłużej niż dwa lata, lub dłużej niż trzy lata, o ile zakres lub charakter zbywanego knowhow uzasadnia dodatkowych okres ochronny, zob.: decyzja Komisji z dnia 1 września 2000 r., COMP/M.1980 Volvo/Renault VI, motyw 56.
116
Decyzja Komisji z dnia 14 grudnia 1997 r., IV/M.884 - KNP BT/Bunzl/Wilhelm Seiler, motyw 17;
decyzja Komisji z dnia 12 kwietnia 1999 r., IV/M.1482 - Kingfisher/Grosslabor, punkt preambuły nr 27; decyzja
Komisji z dnia 6 kwietnia 2001 r. (COMP/M.2355 - Dow/Enichem Polyurethane, motyw 28; decyzja Komisji z
dnia 4 sierpnia 2000 r., COMP/M.1979 - CDC/Banco Urquijo/JV, motyw 18.
117
Decyzja Komisji z dnia 14 grudnia 1997 r., IV/M.884 - KNP BT/Bunzl/Wilhelm Seiler, motyw 17;
decyzja Komisji z dnia 2 marca 2001 r., COMP/M.2305 - Vodafone Group plc/Eircell, motyw 22; decyzja
Komisji z dnia 6 kwietnia 2001 r., COMP/M.2355 - Dow/Enichem Polyurethane, motyw 28; decyzja Komisji z
dnia 4 sierpnia 2000 r., COMP/M.1979 - CDC/Banco Urquijo/JV, motyw 18.
114
39
jakim ich ograniczający efekt nie wykracza poza skutki postanowień o zakazie konkurencji.
Zakres tych postanowień może być jednak węższy od zakresu postanowień o zakazie
konkurencji. Istnieje zatem większe prawdopodobieństwo, iż zostaną one uznane za
bezpośrednio związane i konieczne dla realizacji koncentracji. Postanowienia o poufności,
mogą być przyjęte na okresy dłuższe niż trzyletnie, z uwzględnieniem interesów spółek
związanych z ochroną cennych tajemnic handlowych118.
Bibliografia
1.
Decyzja z dnia 23 maja 2001 r. w sprawie zakresu uprawnień funkcjonariuszy ds.
przesłuchań w niektórych postępowaniach z zakresu konkurencji (notyfikowana jako
dokument nr C(2001) 1461), Dz. U. UE L. Nr 162 poz. 21 z 2001 r.
Decyzja z dnia 24 października 2006 r. ustanawiająca Program ramowy na rzecz
konkurencyjności i innowacji (2007-2013), Dz. U. UE L. Nr 310 poz. 15 z 2006 r.
Dyrektywa z dnia 19 maja 1998 r. w sprawie nakazów zaprzestania szkodliwych
praktyk w celu ochrony interesów konsumentów, Dz. U. UE L. Nr 166 poz. 51
z 1998 r., z późn. zm.
Rozporządzenie pierwsze rozporządzenie wprowadzające w życie art. 85 i 86
Traktatu, Dz. U. UE L. Nr 13 poz. 204 z 1962 r., z późn. zm.
Rozporządzenie z dnia 1 sierpnia 2006 r. w sprawie organów właściwych do
występowania do Komisji Europejskiej z wnioskiem o stwierdzenie prowadzenia
działalności na rynku konkurencyjnym, do którego dostęp nie jest ograniczony, Dz. U.
Nr 147 poz. 1063 z 2006 r.
Rozporządzenie z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł
konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu, Dz. U. UE L. Nr 1 poz. 1 z
2003 r., z późn. zm.
Rozporządzenie z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji
przedsiębiorstw (rozporządzenie WE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw),
Dz. U. UE L. Nr 24 poz. 1 z 2004 r.
Rozporządzenie z dnia 24 lipca 2006 r. dotyczące stosowania niektórych reguł
konkurencji w odniesieniu do produkcji rolnej i handlu niektórymi produktami
rolnymi (wersja ujednolicona), Dz. U. UE L. Nr 214 poz. 7 z 2006 r., z późn. zm.
Rozporządzenie z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie wyłączenia określonych
porozumień wertykalnych w sektorze pojazdów samochodowych spod zakazu
porozumień ograniczających konkurencję, Dz. U. Nr 38 poz. 329 z 2003 r., z późn.
zm.
Rozporządzenie z dnia 7 kwietnia 2004 r. odnoszące się do prowadzenia przez
Komisję postępowań zgodnie z art. 81 i art. 82 Traktatu WE (Tekst mający znaczenie
dla EOG), Dz. U. UE L. Nr 123 poz. 18 z 2004 r., z późn. zm.
Rozporządzenie z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Rady
(WE) nr 139/2004 w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw, Dz. U. UE L. Nr
133 poz. 1 z 2004 r., z późn. zm.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
118
Decyzja Komisji z dnia 12 kwietnia 1999 r., IV/M.1482 - Kingfisher/Glasslabor, motyw 28; decyzja
Komisji z dnia 1 września 2000 r., COMP/M.1980 - Volvo/Renault VI, motyw 56; decyzja Komisji z dnia 6
kwietnia 2001 r., COMP/M.2355 - Dow/Enichem Polyurethane, motyw 28.
40
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz. U. Nr
153 poz. 1503 2003 r., z późn. zm.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz. U. Nr
153 poz. 1503 z 2003 r., z późn. zm.
Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, Dz. U. Nr 50
poz. 331 z 2007 r., z późn. zm.
Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji oraz ustawy o kredycie konsumenckim, Dz. U. Nr 162 poz. 1693 z 2004 r.
Ustawa z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku
chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego, Dz. U. Nr 11 poz. 70 z 2008 r.
Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom
rynkowym, Dz. U. Nr 171 poz. 1206 z 2007 r.
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, Dz. U. Nr 223 poz.
1655 z 2007 r.
Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, Dz. U. Nr 171 poz.
1397 z 2002 r., z późn. zm.
Ustawa z dnia 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych
i spółce europejskiej, Dz. U. Nr 62 poz. 551 z 2005 r., z późn. zm.
Wytyczne w sprawie metody ustalenia grzywien nakładanych na mocy atr. 15 ust. 2
rozporządzenia nr 17 oraz art. 65 ust 5 Traktatu ustanawiającego Europejską
Wspólnotę Węgla i Stali, Dz. U. UE C. Nr 9 poz. 3 z 1998 r.
Wytyczne w sprawie oceny horyzontalnego połączenia przedsiębiorstw na mocy
rozporządzenia Rady w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw, Dz. U. UE C.
Nr 31 poz. 5 z 2004 r.
Wytyczne w sprawie stosowania zasad konkurencji EWG w sektorze
telekomunkiacyjnym, Dz. U. UE C. Nr 233 poz. 2 z 1991 r.
Wytyczne z dnia 14 lipca 2004 r. w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji
rynkowej w związku z ramami regulacyjnymi sieci i usług łączności elektronicznej,
o których mowa w załączniku XI Porozumienia o Europejskim Obszarze
Gospodarczym, Dz. U. UE C. Nr 101 poz. 1 z 2006 r.
41
42

Europejskie prawo konkurencji a rozwój polskich przedsiębiorstw

Transkrypt

Podobne dokumenty

Jak zapobiec problemom z koncentracją uwagi wśród dzieci, Ewa

Koncentracja dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym

Powikłania zaburzeń koncentracji i impulsywności w szkole i Ŝyciu

Konrad Czapiewski (IGiPZ PAN) e-mail Trzy

Projekt „Języków warto uczyć się w każdym wieku

fuzje i przejęcia