doce-Głogów - strategia budowy i rozwoju społeczeństwa
download 
Reklamacja Transkrypt
e-Głogów - strategia budowy i rozwoju społeczeństwa
Bogusław Dyduch “e-Głogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Temat opracowania: koncepcja radiowego systemu transmisyjnego Streszczenie: Przygotowano dla: Nr dokumentu: Wersja: Ostatnio zmodyfikowano: Opracował: Dział: Ilość stron: Status dokumentu: Rozdzielnik: Niniejsze opracowanie stanowi koncepcję strategii budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w mieście Głogów. Opracowanie zawiera opis możliwości technicznych realizacji wybranych usług. Opisany w opracowaniu sprzęt elektroniczny traktować należy jako rozwiązania przykładowe. Nie istnieją żadne czynniki warunkujące konieczność użycia w etapie realizacji sprzętu elektronicznego występującego w niniejszym opracowaniu. Miasto Głogów koncepcja 0.1 Wrocław, Grudzień 2005 Bogusław Dyduch, kom. 607 23-25-77 Instalacje niskoprądowe 134 Do użytku służbowego ..... Zamawiający, ..... Użytkownik, ..... Wykonawca. Zespół projektowy projekt Opracował: mgr inż. Bogusław Dyduch Nr uprawnień Data Podpis - Ekspert PISA w zakresie bezpieczeństwa; upr. nr 14 - Licencja MSWiA :0004252 Wykonał: inż. Piotr Ślusarz Sprawdził: mgr inż. Bogusław Dyduch Zastrzeżenie: Wszelkie prawa zastrzeżone. Każde kopiowanie, powielanie całości lub części opracowania do celów innych niż realizacja wymaga zgody autora. Kopiowanie na nośniku magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. pieczęć firmowa Spis treści 1 WSTĘP............................................................................................................................................5 2 Korelacja strategii z polityką państwową i regionalną.............................................................10 2.1 Rządowa wizja społeczeństwa informacyjnego..........................................................................10 3 Regionalny aspekt społeczeństwa informacyjnego....................................................................26 3.1 Technologie dostępu do Internetu................................................................................................27 3.1.1 Technologie dostępu przewodowego........................................................................................27 3.1.2 Technologie dostepu bezprzewodowego..................................................................................28 4 Budowa systemu transmisji danych w Głogowie.......................................................................29 4.1 Założenia techniczne...................................................................................................................29 4.2 Założenia funkcjonalne...............................................................................................................30 4.3 Sieć transmisji danych.................................................................................................................31 4.4 Sieć dostępowa punkt-punkt........................................................................................................33 5 Specyfika i definicje przyjętych w strategii rozwiązań funkcjonalno-technicznych..............35 5.1 System bezprzewodowej transmisji danych................................................................................35 5.2 Sieci lokalne................................................................................................................................35 5.3 Punkt dostępowy.........................................................................................................................35 5.3.1 Router.......................................................................................................................................36 5.3.2 Terminal radiowy.....................................................................................................................36 5.3.3 Przełącznik sieciowy (Switch).................................................................................................37 5.3.4 Zasilanie punktu dostępowego.................................................................................................37 5.4 Stacja bazowa..............................................................................................................................38 5.4.1 Moduł stacji bazowej................................................................................................................38 5.4.2 Przełącznik sieciowy.................................................................................................................38 5.4.3 Zasilanie stacji bazowej............................................................................................................38 5.5 Access Point................................................................................................................................39 5.6 Pojemność systemu telekomunikacyjnego..................................................................................39 5.7 Wymiarowanie przepustowości dla Głogowa.............................................................................40 6 Bezpieczeństwo danych przesyłanych w sieci............................................................................42 7 Analiza działań na rzecz budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego..........................44 7.1 Realizacja projektów w zakresie E-Administracji......................................................................44 7.1.1 Bazy danych dla urzędów........................................................................................................45 7.1.2 Regionalny system informacji przestrzennej (RSIP)..............................................................46 7.1.3 Regionalna platforma cyfrowa................................................................................................47 7.1.4 Centra dyspozytorskie..............................................................................................................48 7.1.5 System ochrony przeciwpowodziowej dla Miasta Głogowa...................................................52 7.2 E-Edukacja – kształcenie drogą elektroniczną............................................................................61 7.2.1 E-Learning................................................................................................................................60 7.2.2 Biblioteka internetowa..............................................................................................................66 7.2.3 Program “Ikonka”.....................................................................................................................67 7.2.4 E-Dziennik................................................................................................................................69 7.3 E-Zdrowie....................................................................................................................................72 7.3.1 Elektroniczna kartoteka............................................................................................................72 7.4 E-Biznes Usługi elektroniczne dla przedsiębiorstw....................................................................73 7.4.1 Podpis elektroniczny.................................................................................................................73 7.4.2 Portal korporacyjny..................................................................................................................75 7.5 E-Transport – rozwój usług inteligentnego transportu................................................................81 7.5.1 Zarządzanie komunikacją miejską...........................................................................................81 7.5.2 Bilet SMS.................................................................................................................................87 7.5.3 Pomiary temperatury nawierzchni dróg i powietrza................................................................88 7.5.4 System sterowania sygnalizacją świetlną.................................................................................91 7.6 Inne – ogólnodostępne usługi on-line dla obywateli...................................................................93 7.6.1 E-Muzeum................................................................................................................................93 7.6.2 Internet dla mieszkańców Głogowa.........................................................................................94 7.6.3 Publiczne punkty dostępu do szerokopasmowego internetu....................................................95 7.6.4 Kiosk informacyjny..................................................................................................................96 7.6.5 Sklepy internetowe...................................................................................................................99 7.6.6 Tematyczne witryny internetowe............................................................................................101 7.6.7 Strony internetowe dla osób niepełnosprawnych...................................................................104 7.6.8 Telefonia internetowa.............................................................................................................107 7.6.9 System śledzenia kryminalistów.............................................................................................114 7.6.10 Identyfikacja psów za pomocą mikrochipa..........................................................................115 8 Finansowanie zadań zawartych w rocznym planie.................................................................121 9 System wdrażania strategii........................................................................................................129 10 Monitorowanie oraz promocja strategii.................................................................................131 10.1 Sposób promocji strategii jej działań......................................................................................132 11 Zestawienie załączników..........................................................................................................133 „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 1 WSTĘP Na przestrzeni ostatnich lat staliśmy się obserwatorami powstawania zupełnie nowego oblicza świata zdefiniowanego jako e-świat. W wyniku stałego doskonalenia rozwiązań technicznych, wprowadzania nowych usług i rozbudowy infrastruktury weszliśmy w proces technologicznej ewolucji, gdzie przyszłość będzie kształtowana poprzez rozwój informatyki i telekomunikacji, zastępując tym samym tradycyjne modele gospodarki uprzemysłowionej. W rzeczywistości stajemy się społecznością cywilizacji cyfrowej i budowniczymi globalnej cyberprzestrzeni. Miarą odnoszenia w XXI wieku sukcesów w sferze społeczno-gospodarczej i jednocześnie podstawą nowej światowej e-ekonomii stała się wiedza. Fundamentalną rolę w procesie zwiększania i wykorzystania kapitału wiedzy odgrywa informacja oraz zapewniające do niej dostęp technologie informacyjne. W kontekście informacyjnego „boomu” powstał nowy system funkcjonowania społeczeństw zwany społeczeństwem informacyjnym. Członkostwo Polski w strukturach Unii Europejskiej otworzyło nowe możliwości w dostępie do Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICT), stawiając tym samym ogrom wyzwań w dostosowaniu polskich rozwiązań i standardów do wymagań wspólnotowych. Sprostanie im zapewni sprawny proces budowy polskiego społeczeństwa informacyjnego i przyśpieszy transformacje europejskiego społeczeństwa w Globalne Społeczeństwo Informacyjne. Wprowadzenie mieszkańców Polski w wiek cywilizacji cyfrowej i włączenie go w budowę ery społeczeństwa informacyjnego musi się odbywać przy udziale zarówno administracji rządowej, jak i samorządowej, a także w ściślejszej współpracy z sektorem prywatnym w formule Partnerstwa Publiczno-Prywatnego. Kluczową rolę w niwelowaniu powstałych zaległości będą odgrywały środki z funduszy strukturalnych oraz możliwość implementacji unijnego „know-how” w tym obszarze. Podjęta inicjatywa budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie podyktowana jest świadomością o niskim wykorzystaniu technik informacyjnych w pracy administracji samorządowej, instytucjach publicznych, lokalnej gospodarce oraz w świadczeniu elektronicznych usług dla ludności. W uznaniu władz Głogowa najlepszym wyjściem z tej sytuacji jest upowszechnianie technologii „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. teleinformatycznych do pozyskiwania informacji oraz włączenie się z zaplanowanymi do realizacji projektami w zakres działań dostępnych programów pomocowych. Tylko zapewnienie większej dostępności do Internetu i aktywny udział w polityce regionalnej są w stanie stymulować długofalowy i harmonijny rozwój miejskiego samorządu oraz poprawią jego konkurencyjność. Ideą stworzenia głogowskiego społeczeństwa informacyjnego, obejmującego wszystkie sfery aktywności społeczno-zawodowej jest zmiana tendencji tradycyjnej gospodarki opartej na pracy i kapitale w gospodarkę opartą na wiedzy oraz kształtowanie świadomości informacyjnej społeczeństwa. Wizję realizacji tego procesu przedstawia opracowany na zlecenie Urzędu Miasta w Głogowie dokument pn. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Generalnym założeniem strategii jest stworzenie planu działań i prezentacja przedstawionych w niej rozwiązań, które pozwolą aktywne włączyć miasto Głogów w proces budowy ery informacyjnej. Miarą powodzenia w realizacji tego procesu będzie stworzenie warunków dla zapewnienia bezpośredniego dostępu do informacji przy wykorzystaniu Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych, kształtowanie świadomości społeczeństwa oraz rozwijanie jego potencjału intelektualnego i gospodarczego. Na podstawie przeprowadzonej diagnozy stanu wyjściowego, w tym zbadania stanu funkcjonującej już w mieście infrastruktury informatycznej oraz oceny posiadanego potencjału miasta zdefiniowano misję strategii oraz wyznaczono cele strategiczne, na których powinna się koncentrować aktywność władz Głogowa w latach 2005 – 2013. Rekomenduje się, aby na rzecz osiągnięcia wspólnych celów tworzenia społeczeństwa informacyjnego w Głogowie dokonano integracji działań różnych podmiotów funkcjonujących w mieście. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Misja i cele strategiczne: Interaktywny Głogów – miasto połączone społeczeństwem bogatym w wiedzę i innowacyjną gospodarką, dostępne Poprawa jakości życia mieszkańców Inicjowanie wspólnych działań sektora publicznego, prywatnego i organizacji pozarządowych Przeciwdziałanie wykluczeniu informacyjnemu Cele eGłogów Udostępnianie różnorodnej oferty informacji i usług elektronicznych Zapewnienie powszechnego i bezpiecznego dostępu do Internetu Stworzenie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy Rysunek 1: Misja i cele strategii e-Głogów. Zakres czasowy strategii został ustalony z perspektywy obowiązywania pierwszego i drugiego „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Narodowego Planu Rozwoju, przedstawiającego kierunki działań polityki regionalnej w aspekcie wykorzystania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej i innych środków pomocowych. Skorelowanie dokumentu z Planami powoduje, że ma on służyć jako praktyczne narzędzie przy ubieganiu się o współfinansowanie zaplanowanych do realizacji projektów w ramach przygotowanych programów operacyjnych. Wdrożenie strategii zapewni sprawne zarządzanie procesem budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie. Pozwoli w przemyślany i skoordynowany sposób podejmować konkretne działania służące rozpowszechnianiu w Głogowie ogólnodostępnych usług elektronicznych w zakresie: e-Administracja – zapewnienie dostępności obywateli do administracji publicznej za pomocą budowy i rozbudowy sieci telekomunikacyjnych, jak również w wyniku informatyzacji urzędów. W efekcie stwarza się możliwości dla rozwoju wielu interaktywnych usług np. przeprowadzanie zamówień publicznych, rozliczanie podatków przez osoby fizyczne, składanie wniosku o prawo jazdy, dowód osobisty lub paszport. Wprowadzenie elektronicznych usług publicznych pozwoli zaoszczędzić czas obywateli i urzędów, co wiąże się ze zmniejszeniem społecznych kosztów obsługi administracji publicznej. Sprawniejsza administracja, to z jednej strony szansa lepszej i tańszej obsługi przedsiębiorstw, a z drugiej zaś możliwość upowszechnienia technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) w przedsiębiorstwach. e-Edukacja – zapewnia dostęp do placówek edukacyjnych i kulturalnych, umożliwiając studiowanie przez Internet, a także do wysokiej jakości materiałów, zajęć i szkoleń w celu podniesienia kwalifikacji lub zdobycia nowych umiejętności. Podłączenie do Internetu szkół oraz przygotowanie np. powszechnych szkoleń na odległość, czy też stworzenie publicznego portalu edukacyjnego jest szansą na jeszcze większy wzrost zainteresowania kształceniem i nauką, a w konsekwencji na lepsze wykształcenie Polaków. e-Zdrowie – usługi medyczne świadczone na odległość dające lekarzom i pracownikom ochrony zdrowia sprawne narzędzie do przesyłania danych o pacjentach, rejestracji wizyt i porad oraz do sprawnego zarządzania placówkami ochrony zdrowia. Tworzenie sprawnych internetowych serwisów medycznych pozwoli dodatkowo na pozyskiwanie informacji przydatnych nie tylko podczas choroby, lecz także w celu prowadzenia i promocji zdrowego „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. trybu życia. e-Biznes – oznacza zmianę modelu zarządzania przedsiębiorstw poprzez szerokie wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej. Biznesowe usługi elektroniczne pozwolą zmniejszyć koszty działania oraz usprawnić np. procesy produkcyjne i decyzyjne. Prowadzenie interesów z zastosowaniem Internetu poprawia funkcjonowanie przedsiębiorstwa i jest z reguły szybsze oraz tańsze. e-Transport – rozwój usług inteligentnego transportu poprzez wprowadzenie aplikacji telematycznych, komputeryzację systemów transportu publicznego, monitoring bezpieczeństwa, a także wspieranie związanych z tym systemów informacji przestrzennej (GIS). Zapewnienie dostępności do informacji oraz usług świadczonych drogą elektroniczną na całym terytorium Głogowa skutkować będzie podnoszeniem poziomu świadomości obywateli i przedsiębiorców o możliwościach ich wykorzystania, a w rezultacie większym zapotrzebowaniem na e-usługi. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie” ma charakter horyzontalny i pozwala wpisać miasto w procesy rozwojowe regionu, kraju i wspólnoty europejskiej, umożliwiając tym samym równą konkurencję o nowe inwestycje. Jest ponadto w pełni zgodna z innymi strategicznymi dokumentami kształtującymi regionalną, krajową i unijną wizję rozwoju społeczeństwa informacyjnego. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 2 KORELACJA STRATEGII Z POLITYKĄ KRAJOWĄ I REGIONALNĄ 2.1 RZĄDOWA WIZJA SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO Fundamentalne kierunki budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce wyznaczył przygotowany przez Ministerstwo Gospodarki i przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 11 września 2001 r. dokument „ePolska – Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata 2001-2006”. Strategia „ePolska…” została zainspirowana inicjatywą europejską „eEurope 2002 – An Information Society for All”, której celem jest przyśpieszenie działań na rzecz transformacji społeczeństwa europejskiego w Globalne Społeczeństwo Informacyjne. Za główne cele strategii i jej planu działań budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce uznano: przygotowanie społeczeństwa polskiego do szybkich przemian technologicznych, społecznych i gospodarczych związanych z tworzeniem się społeczeństwa informacyjnego, dostosowanie regulacji prawnych do wymagań szybkiego postępu technologicznego i ery społeczeństwa informacyjnego, przygotowanie społeczeństwa polskiego do wyzwań nowego rynku pracy i nowych metod pracy, dostosowanie gospodarki narodowej do wymagań globalnej gospodarki elektronicznej poprzez wprowadzenie odpowiednich regulacji prawnych, stworzenie przejrzystych i przyjaznych obywatelowi struktur administracji publicznej na miarę otwartego społeczeństwa informacyjnego za pomocą narzędzi wykorzystujących technologie informacyjne i komunikacyjne, stworzenie warunków dla trwałego i zrównoważonego rozwoju regionalnego z uwzględnieniem nowoczesnych technik społeczeństwa informacyjnego, wzrost innowacyjności gospodarki w celu poprawy jej konkurencyjności, zapewnienie wsparcia dla gospodarki elektronicznej przez zaplecze naukowe w celu lepszego wykorzystania szans, jakie oferuje model społeczeństwa informacyjnego, szeroka promocja kultury polskiej. Zaproponowany w strategii plan rozwoju społeczeństwa informacyjnego ma charakter „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. horyzontalny, a jego wdrażanie będzie uwzględniane we wszystkich programach sektorowych i regionalnych w formie stosowania korzystnych kryteriów doboru projektów w tej dziedzinie, a nawet stosowania wyższych wskaźników współfinansowania przez fundusze strukturalne. Odwołując się do założeń rozwoju infrastruktury teleinformatycznej, jako jednego z celów zawartego w strategii „ePolska…”, bez efektywnej, dobrej jakościowo i rozbudowanej infrastruktury telekomunikacyjnej nie jest możliwe osiągnięcie przez Polskę wysokiej dynamiki rozwoju społecznoekonomicznego oraz włączenie się w proces budowy globalnego społeczeństwa informacyjnego. Konieczne jest podejmowanie wszelkich działań służących tworzeniu trwałych infrastrukturalnie i instytucjonalnie fundamentów stymulujących rozwój Polski. Drugim istotnie ważnym do osiągnięcia celem, a warunkującym budowę społeczeństwa informacyjnego w Polsce jest także zapewnienie powszechnego, szybkiego, taniego i bezpiecznego dostępu do usług społeczeństwa informacyjnego, w tym do zasobów informacyjnych Internetu. Podstawowym elementem w budowie polskiego społeczeństwa informacyjnego będą również działania służące inwestowaniu w ludzi i nabywaniu nowych umiejętności. Cel ten będzie realizowany poprzez: edukację cyfrową, zastosowanie technologii informacyjnych w pracy zawodowej, gospodarkę opartą na wiedzy oraz upowszechnianie kultury za pomocą infrastruktury informatycznej. Realizacja zapisów strategii „ePolska…” ma ponadto na celu stymulowanie lepszego wykorzystania technologii informacyjnych za pomocą gospodarki elektronicznej w obrocie handlowym oraz wykorzystaniu infrastruktury on-line w administracji publicznej, ochronie zdrowia i w obszarze integracji społecznej. To właśnie poprzez te zadania oraz dzięki informatyzacji jednostek resortu sprawiedliwości, upowszechnianiu teleinformatyki w policji oraz inteligentnych systemów wspomagających rozwój transportu możliwy będzie dynamiczny rozwój technik i technologii, a w szczególności technologii cyfrowych zapewniający przyspieszonego rozwój całej gospodarki. Kluczowe znaczenie dla budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce będzie miało także rozpowszechnianie teleinformatyki na obszarach wiejskich, gdzie większość z tej społeczności nie korzysta z narzędzi z zakresu technologii informacyjnych i komunikacyjnych przy pozyskiwaniu informacji. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Dla osiągnięcia celu 3 strategii „e-Polska...” tj. „Stymulowania lepszego wykorzystania technologii informacyjnych” wdrożono opracowany przez MGPiPS „Program na lata 2003-2006 – Tworzenie mechanizmów i struktur rozwoju handlu elektronicznego w Polsce”. Jego istotą jest uruchomienie Elektronicznej Platformy Wspomagania Handlu „e-Handel”, ukierunkowanej w szczególności na potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw, co w aspekcie wymagań globalnej gospodarki elektronicznej poprawi ich konkurencyjność. Platforma stanowić będzie kompleksowe narzędzie dla e-gospodarki stosowane przy zawieraniu transakcji handlowych w oparciu o standardowy opis przedsiębiorcy i towaru, a także wzorce elektronicznych dokumentów zgodne z globalnymi standardami i uznawane w procedurach przed urzędami, w tym np. faktury elektroniczne. Osiągnięcie stanu docelowego planuje się poprzez: 1. Badanie stanu e-gospodarki w Polsce w aspekcie ekonomicznym, prawnym, technicznym i społecznym. 2. Adaptacja i wdrażanie standardów w zakresie elektronicznej gospodarki. 3. Przygotowanie i wdrożenie Elektronicznej Platformy Wspomagania Handlu „e-Handel”. 4. Upowszechnianie wiedzy na temat elektronicznej gospodarki. W marcu 2003 roku Komitet Badań Naukowych wydał bardziej aktualną wersją polskiego programu informatyzacji Polski w postaci „Strategii informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej – ePolska na lata 2004-2006”. W strategii tej wskazano sposób, w jaki zostanie przeprowadzona przemyślana i skoordynowana informatyzacja kraju. Ponadto uwzględniono w niej cele i zadania inicjatyw przedstawianych i wdrażanych przez struktury Unii Europejskiej. Strategia przedstawia również projekty, za których koordynację odpowiada minister, a także wskazuje na obszary zagadnień, które w ramach realizacji strategii będą tworzone i wdrażane przez poszczególne ministerstwa. W oparciu o istniejące warunki społeczno-gospodarcze i polityczne będące przesłanką do pomyślnego przeprowadzenia określonych projektów wyodrębniono następujące obszary: Powszechność dostępu do treści i usług udostępnianych elektronicznie. Tworzenie szerokiej i wartościowej oferty treści i usług dostępnych w Internecie. Powszechna umiejętność posługiwania się teleinformatyką. W nawiązaniu do założeń „Strategii Lizbońskiej” oraz „Planów Działania e-Europe” w omawianej strategii określono 12 działań priorytetowych, spośród których wyodrębniono cztery o „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. największym krytycznym znaczeniu dla informatyzacji Polski. Są to: powszechny Internet szerokopasmowy dla szkół, Wrota Polski (administracja publiczna dla społeczeństwa informacyjnego), polskie treści w Internecie, powszechna edukacja informatyczna. Na podstawie oceny obecnego stanu zinformatyzowania kraju oraz wobec perspektywy jego rozwoju określono w strategii następującą wizję informatyzacji Polski na najbliższe trzy lata o brzmieniu: „Tworzenie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy oraz poprawa jakości życia mieszkańców poprzez skuteczną informatyzację” Według KBN informatyzacja kraju ma stać się przyczyną, a nie efektem wzrostu gospodarczego Polski. Upowszechnianie wykorzystania Internetu pozwoli na korzystanie z usług publicznych przeniesionych na platformę elektroniczną i pozwoli na zwiększenie efektywności administracji publicznej. Informatyzacja stanie się także narzędziem wyrównania szans grup społecznych, dzisiaj wykluczonych z dostępu do wielu informacji i usług, włączając je do grona beneficjentów przemian technologicznych i gospodarczych, a część z nich także do grupy aktywnie uczestniczących w tworzeniu większej części dochodu narodowego. Powszechna informatyzacja umożliwi także podjęcie pracy w domu i na odległość osobom zmuszonym do zaniechania pracy zawodowej z przyczyn rodzinnych lub oddalenia od ośrodków przemysłu i usług. „Strategia informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej – ePolska na lata 2004-2006” jest typowym dokumentem strategicznym z wyraźnie określonymi celami, środkami i miernikami tzw. „benchmarkami” postępu tych prac. W tym sensie jest to pierwszy dokument polskiej administracji w pełni zgodny z założeniami, metodologią oraz obecnym stanem zaawansowania prac nad inicjatywami Unii Europejskiej budowy społeczeństwa informacyjnego. Wdrażanie zaproponowanego w „Strategii...” kierunku rozwoju informatyzacji Polski będzie się odbywało dodatkowo za pomocą tworzonych – szczegółowych planów działań tzw. „strategii resortowych”, służących konkretnym i kompleksowym rozwiązaniom. Jednym z pierwszych takich dokumentów jest „Plan działań na rzecz rozwoju elektronicznej „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. administracji (e-Government) na lata 2005-2006”, którego celem jest zainicjowanie debaty na temat rozwoju e-Government w Polsce w aspekcie członkostwa w Unii Europejskiej oraz nowych założeń budżetowych na lata 2007-2013. Zgodnie z założeniami „Planu...” sprawny rozwój elektronicznej administracji wymaga: Konsolidacji i zapewnienia kooperacji prac pomiędzy ministerstwami i innymi instytucjami administracji publicznej właściwymi dla rozwoju elektronicznej administracji w Polsce. Stworzenia standardów i zaleceń dla systemów administracji publicznej, a w szczególności w aspekcie członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Wzmocnienia zarządzania i koordynacji systemów informacyjnych. Współpracy pomiędzy centralnymi, regionalnymi oraz lokalnymi instytucjami administracji publicznej w celu stworzenia synergii działania, ułatwienia przepływu informacji, unikania powielania błędów oraz nierównomiernego rozwoju elektronicznej administracji. Efektywnego wykorzystania funduszy strukturalnych w celu zapewnienia budowy i rozwoju elektronicznej administracji. Integracji prac sektora publicznego, prywatnego oraz środowiska akademickiego. „Plan...” dotyczy świadczenia usług przez organy administracji publicznej w Polsce przy pomocy nowoczesnych technik telekomunikacyjnych i informatycznych i zapewnia obywatelom łatwiejszy dostęp do urzędów administracji publicznej poprzez uczynienie z nich instytucji zorientowanych na potrzeby klientów i dostępnych 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu i 365 dni w roku. Dokument ten przedstawia również koncepcję wymiany dobrych praktyk jako skuteczne narzędzie reprezentujące wiodące doświadczenia w zakresie e-Government. Kładzie ponadto nacisk na postrzeganie projektów administracji publicznej w kategoriach modelu biznesowego oraz wartości publicznej technologii informacyjnych (Public Value of IT-PVIT), która ocenia, jak inwestycje technologiczne wpływają w odpowiednim horyzoncie czasowym na jakość obsługi na kluczowe obszary polityczne. „Plan działań na rzecz rozwoju elektronicznej administracji (e-Government) na lata 2005-2006” stanowi jednocześnie analizę ex-ante działań związanych z realizacją elektronicznej administracji w kontekście nowego okresu budżetowania w Unii Europejskiej 2007-2013, a także skutków wejścia w „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. życie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne i prac związanych z NPR na lata 2007-2013. Kolejnym i równie ważnym dokumentem wspierającym budowę polskiego społeczeństwa informacyjnego jest „Narodowa Strategia Rozwoju Dostępu Szerokopasmowego do Internetu na lata 2004-2006”, będąca tak jak i poprzednio zaprezentowany „Plan...” częścią „Strategii informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej – ePolska na lata 2004-2006”. Konieczność opracowania tego dokumentu wynikała wprost z przekonania Rządu Rzeczypospolitej Polskiej o istotnej roli, jaką odgrywa szerokopasmowy dostęp do Internetu dla mieszkańców i przedsiębiorców. W oparciu o przedstawione stanowisko, to właśnie budowa infrastruktury dostępu będzie jednym z warunków szybkiego rozwoju kraju i zmniejszania dystansu do krajów Unii Europejskiej. Odnosząc się do zapisów omawianej „Narodowej Strategii...” dostęp szerokopasmowy to nie tylko proste i szybkie połączenie z Internetem, to przede wszystkim jakościowa zmiana korzystania z treści i usług znajdujących się w Internecie. Zapoczątkowany proces tworzenia społeczeństwa informacyjnego w Polsce musi się opierać na budowie infrastruktury telekomunikacyjnej. Dopiero wtedy, łącznie z tym i innymi działaniami Polska uzyska realną szansę stania się państwem z gospodarką opartą na wiedzy. Znaczącą rolę w rozwoju polskiego społeczeństwa informacyjnego podkreśla także jeden z pięciu cząstkowych celów Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006 zdefiniowany jako: „Intensyfikacja procesu zwiększenia w strukturze gospodarki udziału sektorów o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój technologii społeczeństwa informacyjnego”. Będzie on służył realizacji celu strategicznego NPR tj. rozwijaniu konkurencyjnej gospodarki, opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym. Dla potrzeb prawidłowej realizacji projektów, które są lub będą współfinansowane ze środków „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. funduszy strukturalnych Komisja Europejska wydała roboczy dokument pn. „Przewodnik w sprawie kryteriów i warunków wdrażania funduszy strukturalnych w ramach wsparcia komunikacji elektronicznej”. Celem przewodnika jest udzielenie pomocy regionom, które zamierzają współfinansować inwestycje ze środków funduszy strukturalnych w sektorze komunikacji elektronicznej. Działania Wspólnoty poprzez fundusze strukturalne mają na celu wśród głównych założeń promocję rozwoju i przystosowania strukturalnego regionów słabiej rozwiniętych (objętych Celem 1 Polityki regionalnej UE) oraz ekonomiczną i społeczną ich restrukturyzację (Cel 2). Wg przewodnika inwestycje finansowane ze środków funduszy strukturalnych muszą iść dalej niż dyktuje to ściśle komercyjne podejście i brać pod uwagę szerszy kontekst pożytku publicznego. Ich rolą jest zapewnienie, aby obszary mniej rozwinięte znalazły się na czele rozwoju społeczeństwa informacyjnego poprzez przyspieszenie wprowadzania technologii szerokopasmowych, a także zapewnienie lepszej spójności terytorialnej. Jest to również ważne dla przyszłego wsparcia finansowania infrastruktury komunikacyjnej i usług dla nowych krajów członkowskich w ramach ich planów i programów rozwoju. Przy realizacji projektów związanych z infrastrukturą społeczeństwa informacyjnego istotne jest zapewnienie zasad „neutralności technologicznej” oraz „otwartego dostępu”, zgodnie z zapisami roboczego dokumentu MGiP pn. „Neutralność technologiczna i otwarty dostęp w ramach działania 1.5. „Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego” Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Przyszłościowe, a zarazem także i długookresowe zadania w zakresie informatyzacji i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce wyznacza opracowana przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji „Strategia kierunkowa rozwoju informatyzacji Polski w latach 2007-2013 oraz perspektywiczna prognoza transformacji społeczeństwa informacyjnego do roku 2020”. Jest to swego rodzaju kontynuacja i prognoza planu działań oraz celów i priorytetów na okres po zakończeniu obowiązywania „Strategii informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej – ePolska na lata 2004-2006”. „Strategia kierunkowa...” ma charakter horyzontalny, który został przedstawiony w dwóch „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. perspektywach czasowych tj. do roku 2013 oraz 2020. Zaprezentowane w nich priorytety powinny znaleźć odzwierciedlenie w dokumentach programowych oraz konkretyzujących je planach realizacyjnych, takich jak np. programy operacyjne Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013. Na podstawie Raportu Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) pn. „Polska w drodze do globalnego społeczeństwa informacyjnego określającego rolę informacji jako głównego środka produkcji, a wiedzę jako decydenta pozycji społeczeństw w „globalnej wiosce informacyjnej” określono w „Strategii...” wizję informatyzacji Polski do roku 2013 oraz do 2020. Jej celem powinno być: „wsparcie wzrostu ekonomicznego i społecznego poprzez skuteczną stymulację wykorzystania możliwości technik informacyjnych i komunikacyjnych we wszystkich obszarach życia istotnych dla rozwoju gospodarki opartej na wiedzy”. Realizacja tak zakreślonego celu oznacza z jednej strony zaangażowanie sił i środków państwa w działania inicjujące i stymulujące, a także gdzie będzie to możliwe również i wyprzedzające, a z drugiej stworzenie ram prawnych i regulacji niezbędnych dla sprawnego rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Inicjacja działań powinna dotyczyć wszystkich kluczowych obszarów składających się na gospodarkę opartą na wiedzy, tj.: Rozwoju systemu powszechnie dostępnych usług elektronicznych w administracji publicznej, biznesie i ochronie zdrowia. Stymulacji tworzenia i rozwoju polskich zasobów cyfrowych w Internecie, w szczególności zasobów o istotnym znaczeniu dla konkurencyjnej pozycji polskiej gospodarki w UE, rozwoju przedsiębiorczości oraz zwiększenia spójności społecznej i gospodarczej, w tym treści wielojęzycznych. Rozwoju infrastruktury teleinformatycznej państwa, w szczególności zapewnienia powszechnego szerokopasmowego dostępu do Internetu i usług świadczonych drogą elektroniczną i dostępnych w nim treści. Rozwoju umiejętności niezbędnych do uczestnictwa w usługach społeczeństwa informacyjnego, co w szczególności spowoduje głęboką adaptację systemu edukacyjnego do „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. potrzeb gospodarki opartej na wiedzy. Działania stymulujące powinny z kolei zmierzać do: 1. Zwiększenia podaży (stymulacji rozwoju) usług elektronicznych i wartościowych zasobów cyfrowych. 2. Rozwoju infrastruktury teleinformatycznej i umiejętności niezbędnych do korzystania z usług i treści. Wynikające ze „Strategii...” cele i priorytety procesu informatyzacji kraju w perspektywie roku 2013 przedstawiają się następująco: zlikwidowanie zjawiska „wykluczenia cyfrowego” w zagrożonych grupach społecznych i obszarach geograficznych – sprowadzenie do poziomu marginalnego, wzrost penetracji wielokanałowego dostępu do szerokopasmowego Internetu do poziomu ponad 90 % powierzchni kraju i co najmniej 75% populacji, dalsze wzmocnienie infrastruktury teleinformatycznej nauki umożliwiające aktywne uczestnictwo wszystkich jednostek naukowych w nowych formach aktywności jak np. wirtualne organizacje naukowe, stworzenie wewnętrznej, bezpiecznej sieci administracji publicznej (centralnej i samorządowej) docierającej do wszystkich jednostek administracji w całym kraju, stworzenie ogólnokrajowych i wielokanałowych zintegrowanych platform świadczenia usług elektronicznych administracji wykorzystujących podpis cyfrowy i identyfikator elektroniczny, w tym platform usług specjalizowanych, jak np. e-Turystyka, e-Transport, wdrożenie systemu identyfikacji obywatela bazującego na wielofunkcyjnych dokumentach osobistych, stworzenie warunków do uruchomienia systemów e-Demokracji, zapewnienie bezpiecznego i skutecznego dostępu on-line do wszystkich rejestrów państwowych i systemów ewidencyjnych administracji publicznej, zwiększenie dostępności do systemu usług elektronicznych w Polsce świadczonych zarówno przez sektor publiczny, jak i prywatny do poziomu co najmniej 80% usług – w przypadku administracji 100% usług świadczonych on-line, osiągnięcie 95% wskaźnika dostępności i 90% wskaźnika nasycenia dla telewizji cyfrowej, zwiększenie dostępności polskich zasobów cyfrowych w wersji wielojęzycznej w Internecie – „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. minimum 80% zasobów dostępnych dodatkowo w przynajmniej jednym języku oficjalnym UE (obok polskiego), stworzenie warunków dla powszechności edukacji teleinformatycznej. Wzrost liczby użytkowników wykorzystujących Internet w celach szkoleniowych i edukacyjnych do poziomu minimum 75%, wzrost liczby przedsiębiorstw wykorzystujących aplikacje e-Learning w doskonaleniu zawodowym swoich pracowników do ponad 90%. O ile łatwiej można było przedstawić wizję informatyzacji i rozwoju społeczeństwa informacyjnego do roku 2013, to już kreślenie jej perspektywy do roku 2020 dostarcza większych trudności. Przejawia się to choćby przewidywaną na okres 2010-2015 kolejną rewolucją technologiczną, związaną z wejściem w etap masowej implementacji szeregu nowych rozwiązań z zakresu technologii teleinformatycznych. Należy pamiętać także, że prowadzone dziś prace w zakresie badań i rozwoju ICT, przekładają się na technologie, które będą wchodziły w fazę dojrzałości technologicznej właśnie za mniej więcej 10-15 lat. Ekstrapolując obecne trwałe trendy, to wizję wykorzystania ICT w roku 2020 można nakreślić następująco: 1. Administracja publiczna odgrywa coraz większą rolę w kształtowanym modelu społecznogospodarczym Unii Europejskiej. Dotyczy to m.in. instytucjonalnego wsparcia dla rozwoju konkurencyjnego rynku wewnętrznego oraz swobodnego przepływu towarów i usług w kierunku dalszej integracji ekonomicznej państw Unii w obszarze gospodarki opartej na wiedzy. 2. Obserwuje się tendencje do poszerzania katalogu obszarów informatycznego oddziaływania administracji publicznej. Dotyczy to m.in. zagadnień edukacji teleinformatycznej i nauczania na odległość (e-Learning), ochrony zdrowia (e-Health), zabezpieczenia społecznego, ochrony środowiska oraz praw konsumentów. 3. Istnieje pełna „internetyzacja” sektora publicznego w Polsce. 4. Istnieją bogate w informację cyfrową portale administracji publicznej, które obok funkcji informacyjnych stanowią platformę usług teleinformacyjnych zarówno dla obywateli, jak i podmiotów sfery biznesu. Portale administracji są narzędziem aktywnej polityki informacyjnej państwa, a także źródłem wymiany informacji między urzędami. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 5. Przestaje istnieć problem kosztów świadczenia usług publicznych, konieczności „osobistego” udziału obywateli w procedurach administracyjnych i efektywności pracy urzędów. Następuje dalszy rozwój nowych usług na platformie elektronicznej będących rozwinięciem takich idei jak „Wrota Polski” i e-PUAP. 6. Polska korzystając z przewagi, jaką posiada ze względu na korzystną sytuację geograficzną rozwinęła infrastrukturę teleinformatyczną i czerpie korzyści wynikające z ulokowania wielu inwestycji zagranicznych związanych ze świadczeniem usług dostarczania treści. 7. Nie istnieje problem dostępności sprzętu abonenckiego. Liczba stałych lub bezprzewodowych linii telefonicznych na 100 mieszkańców stawia nas w czołówce krajów UE. Podobnie jest z liczbą komputerów przypadających na 100 mieszkańców. 8. Problem wykluczenia cyfrowego ma już znaczenie czysto historyczne. Obecnie, jak i w kolejnym okresie budżetowym Unii Europejskiej przypadającym na lata 20072013 najważniejszym dokumentem dla Polski określający jej kierunek rozwoju jest Narodowy Planu Rozwoju na lata 2007-2013. W ramach wstępnego drugiego już NPR zawarto propozycję horyzontalnego Programu Operacyjnego „Nauka, Nowoczesne Technologie i Społeczeństwo Informacyjne” koncentrującego działania w tych obszarach w skali ogólnokrajowej i ponadregionalnej. Głównym celem Programu Operacyjnego (PO) „Nauka, nowoczesne technologie i społeczeństwo informacyjne” jest zwiększenie roli wiedzy i innowacyjności w procesie trwałego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego. Celem Priorytetu III „Wsparcie rozwoju społeczeństwa informacyjnego” omawianego programu jest stworzenie właściwych warunków dla wsparcia wzrostu ekonomicznego i społecznego, dla którego techniki informacyjne i komunikacyjne (ICT) są głównym stymulatorem zwiększenia wydajności, konkurencyjności oraz zatrudnienia w gospodarce opartej na wiedzy. Społeczeństwo informacyjne tworzy bowiem nowe możliwości dla rozwoju ekonomicznego oraz wzrostu jakości życia, wynikające z rozwoju technik informacyjnych i komunikacyjnych (ICT). Zastosowanie technologii przekłada się na przejrzysty i efektywny sposób zarządzania, tworząc fundamenty gospodarki opartej na wiedzy oraz zwiększając rolę kapitału ludzkiego. Wykorzystanie ICT zarówno przez sektor prywatny, jak i państwowy ma ważne znaczenie dla poprawy wydajności innowacyjnej i konkurencyjności oraz bezpośredni wpływ na wzrost PKB. Zakłada się, że Priorytet III będzie „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. wdrażany poprzez realizację czterech działań: 1. Gospodarka elektroniczna. Celem działania jest zwiększenie dostępności usług elektronicznych świadczonych przez sektor publiczny i prywatny z uwzględnieniem organizacji non-profit. 2. Zapewnienie powszechnego dostępu do usług komunikacji elektronicznej. Celem jest zwiększenie dostępu obywateli i przedsiębiorców do usług komunikacji elektronicznej, zarówno świadczonych przez sektor publiczny jak i prywatny. 3. Rozwój polskich zasobów cyfrowych. Celem tego działania jest stymulacja tworzenia i rozwój polskich zasobów cyfrowych w Internecie, w szczególności zasobów o istotnym znaczeniu dla konkurencyjnej pozycji polskiej gospodarki w UE, rozwoju przedsiębiorczości oraz zwiększenia spójności społecznej i gospodarczej. 4. Powszechna edukacja na rzecz społeczeństwa informacyjnego. Celem jest przeciwdziałanie procesowi wykluczenia cyfrowego poprzez adaptację systemu edukacyjnego do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy. Zgodnie z „Narodową Strategią Rozwoju Regionalnego na lata 2007-2013” podstawowym kierunkiem działań polityki regionalnej państwa powinno być wspieranie priorytetów związanych z gospodarką opartą na wiedzy. Będzie się to wiązało m.in. z rozwojem infrastruktury dla nowoczesnej gospodarki. W procesie budowy społeczeństwa informacyjnego kluczowe miejsce zajmuje „Ustawa o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 roku” mająca na celu zapewnienie powszechnego dostępu on-line do informacji publicznej. Udostępnianie informacji publicznych odbywa się za pomocą urzędowego publikatora teleinformatycznego – Biuletynu Informacji Publicznej (BIP) będącego ujednoliconym systemem stron w sieci teleinformatycznej. Tworzenie nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy nie jest możliwe bez zastosowania podpisu elektronicznego. Warunki i skutki prawne jego stosowania, zasady świadczenia usług certyfikacyjnych oraz zasady nadzoru nad podmiotami świadczącymi te usługi zostały określone w „Ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym”. Zgodnie z przepisami ustawy, organy władzy publicznej powinny umożliwić odbiorcom usług certyfikacyjnych wnoszenie „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. podań i wniosków oraz innych czynności w postaci elektronicznej w przypadkach, gdy przepisy prawa wymagają składania ich w określonej formie lub według określonego wzoru w terminie 4 lat od wejścia ustawy w życie. Nastąpiło to w sierpniu 2006 r. Zapewnienie korzystnego środowiska prawnego w dziedzinie społeczeństwa informacyjnego, a w szczególności poprzez stworzenie ram normatywnych do funkcjonowania elektronicznej administracji to cel „Ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne z dnia 17 lutego 2005 roku”. Pozostałymi celami ustawy są: 1. Osiągnięcie wzajemnej współpracy systemów teleinformatycznych i rejestrów publicznych. 2. Oszczędności budżetowe dzięki skuteczniejszym wydatkom publicznym na informatykę oraz przeniesieniu usług publicznych na platformę elektroniczną. 3. Zwiększenie skuteczności działania oraz jakości świadczonych przez administrację publiczną usług. Zapisy ustawy umożliwią społeczeństwu łatwiejszy dostęp do urzędów administracji publicznej przez uczynienie z nich instytucji dostępnych 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu i zorientowanych na potrzeby obywateli. Sprawny rozwój elektronicznej administracji wg propozycji ustawy wymaga: 1. Konsolidacji i zapewnienia kooperacji prac pomiędzy ministerstwami i innymi instytucjami administracji publicznej właściwymi dla rozwoju elektronicznej administracji w Polsce. 2. Stworzenia standardów oraz zaleceń dla systemów administracji publicznej, w szczególności w aspekcie członkostwa Polski w Unii Europejskiej. 3. Wzmocnienia zarządzania i koordynacji systemów informacyjnych. 4. Współpracy pomiędzy centralnymi, regionalnymi oraz lokalnymi instytucjami administracji publicznej w celu stworzenia synergii działania, ułatwienia przepływu informacji, unikania powielania błędów oraz nierównomiernego rozwoju elektronicznej administracji. 5. Efektywnego wykorzystania funduszy strukturalnych w celu zapewnienia budowy i rozwoju elektronicznej administracji. 6. Integracji prac sektora publicznego i prywatnego oraz środowiska akademickiego w celu „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. stworzenia narodowego programu badań i rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Ustawa zakłada m.in. osiągnięcie minimalnego stanu zgodności technicznej komponentów sprzętowych i programowych systemów teleinformatycznych, co umożliwi współpracę systemów teleinformatycznych używanych przez różne podmioty publiczne do realizacji właściwych im zadań i stworzenie dzięki temu krajowych ram interoperacyjności systemów informacyjnych. Ponadto sprawny przepływ informacji pomiędzy podmiotami publicznymi, bezpośrednio przekłada się na zwiększenie szybkości i skuteczności ich działania. Szczególnie ważne jest to, że ustawa przewiduje stworzenie Planu Informatyzacji Państwa o perspektywie 5 lat (kroczącej) i ustanowienie wieloletnich projektów informatycznych o publicznym zastosowaniu. Przy czym ustawa rozróżnia: ponadsektorowy projekt informatyczny - projekt informatyczny o publicznym zastosowaniu, którego zakres przedmiotowy dotyczy spraw należących do właściwości więcej niż jednego działu administracji rządowej, sektorowy projekt informatyczny - projekt informatyczny o publicznym zastosowaniu, którego zakres przedmiotowy dotyczy spraw należących do właściwości jednego działu administracji rządowej. Ustawa zakłada także stworzenie odpowiednich mechanizmów finansowych i kontrolnych związanych z realizacją Planu. Fundamentalne znaczenie dla budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce ma również „Ustawa Prawo telekomunikacyjne z dnia 16 lipca 2004 roku”. Zaproponowane w ustawie rozwiązania powinny sprzyjać: dalszemu rozwojowi infrastruktury telekomunikacyjnej, zwiększeniu dostępności usług telekomunikacyjnych, zliberalizowaniu dostępu do rynku, z uwzględnieniem stopnia rozwoju rynku polskiego. Generalnym celem ustawy, do której nawiązuje przedmiot projektu jest zapewnienie powszechnej, tańszej, szybszej i bezpieczniejszej łączności. Cele ustawy zostaną zapewnione przede wszystkim poprzez: „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. uregulowania dotyczące usługi powszechnej, uwzględniające rozwój technologiczny, rozwój rynku oraz zmiany w zapotrzebowaniu użytkowników, ułatwienie implementacji nowych rozwiązań technologicznych szczególnie w zakresie cyfrowych technologii telekomunikacyjnych, wspieranie przez regulatora działań na rzecz interoperacyjności sieci, uregulowania dotyczące współkorzystania z infrastruktury telekomunikacyjnej. Zgodnie z przepisami ustawy ze środków publicznych, jak w tym przypadku z budżetu państwa będą finansowane wydatki związane ze świadczeniem usługi przyłączenia do sieci w celu zapewnienia korzystania z usługi szerokopasmowej dostępu do Internetu przez jednostki uprawnione, takie jak: szkoły publiczne, szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych w których realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, publiczne zakłady kształcenia nauczycieli, niepubliczne zakłady kształcenia nauczycieli, publiczne centra kształcenia ustawicznego, centra kształcenia praktycznego, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, poradnie psychologiczno – pedagogiczne, publiczne placówki doskonalenia nauczycieli, publiczne biblioteki pedagogiczne oraz biblioteki publiczne – dysponentami będą jednostki samorządu terytorialnego, szkoły, placówki i biblioteki publiczne prowadzone przez właściwych ministrów, z budżetów tych ministerstw, państwowe i niepaństwowe szkoły wyższe – z budżetów ministerstw właściwych nadzorujących te placówki. Zapleczem prawnym jest także „Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną z dnia 18 lipca 2002 roku”. Dostosowuje ona polskie prawo do obowiązującego ustawodawstwa europejskiego w zakresie przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze komunikowania elektronicznego. Określa ponadto obowiązki usługodawcy związane ze świadczeniem usług drogą elektroniczną oraz zasady wyłączania jego odpowiedzialności z tytułu świadczenia tego rodzaju usług, a także zasady ochrony danych osobowych osób fizycznych korzystających z tych usług. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Zgodnie z ustawą usługami świadczonymi drogą elektroniczną są wszystkie usługi, których wykonanie następuje przez wysłanie i odbieranie danych za pomocą systemów teleinformatycznych na indywidualne żądanie klienta, bez jednoczesnej obecności stron, przy czym dane te muszą zostać transmitowane za pośrednictwem sieci publicznych. Usługi świadczone drogą elektroniczną zawierają szeroki katalog działań gospodarczych, a w szczególności usługi umożliwiające zawieranie w tym trybie umów sprzedaży, reklamy oraz informacji handlowej. Usługi te będą obejmować również usługi polegające na przechowywaniu i udostępnianiu danych dostarczanych przez usługobiorców, a także usługi polegające na dostępie do Internetu świadczone przez właściwych usługodawców. Do usług zalicza się także przekazywanie informacji handlowych pocztą elektroniczną, jeżeli będzie się to odbywało na żądanie klienta. Kolejnym ważnym aktem prawnym jest „Ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym” określająca zasady ochrony prawnej niektórych usług świadczonych odpłatnie drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym. Usługi oparte na dostępie warunkowym zdefiniowano w ustawie „jako usługi, z których korzystanie jest uzależnione od uprzedniego nabycia przez usługobiorcę urządzenia dostępu warunkowego lub uzyskania indywidualnego upoważnienia dostępu do danej usługi”. Usługą opartą na dostępie warunkowym będzie zatem usługa dostępna po zalogowaniu się do serwisu. Zgodnie z art. 3 ustawy usługami chronionymi są: „inne usługi świadczone na indywidualne żądanie usługobiorcy drogą elektroniczną bez jednoczesnej obecności stron”. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 3 REGI ONALNY ASPEKT SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO Regionalne kierunki budowy społeczeństwa informacyjnego zostały odzwierciedlone w „Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego do 2020 roku” jako załącznik do Uchwały nr XLVIII/649/2005 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30listopada 2005 r. Zgodnie z założeniami „Strategii...” jednym z priorytetów w rozwoju gospodarczym województwa dolnośląskiego powinna być budowa gospodarki opartej na wiedzy. Priorytet ten będzie wdrażany m.in. poprzez: 1. Rozwijanie nowoczesnych technik i technologii również w sferze usług oraz umiejętności ich wykorzystania. Działanie obejmuje wspieranie działalności badawczej i technologicznej przedsiębiorstw produkcyjnych oraz inicjatyw zmierzających do rozwoju regionalnego sektora usług (materialnych i niematerialnych). Przedmiotem działania jest stymulowanie rozwoju rynku technik i technologii, w szczególności BAT, wspieranie działalności B+R prowadzonej w przedsiębiorstwach, w tym dofinansowanie badań przemysłowych i badań przedkonkurencyjnych przez przedsiębiorstwa lub grupy przedsiębiorstw we współpracy z instytucjami prowadzącymi działalność naukowo-badawczą, tworzenie i wprowadzanie w regionie innowacji technologicznych i organizacyjnych w istniejących już przedsiębiorstwach, wsparcie korzystania przez przedsiębiorców z technologii informacyjno-komunikacyjnych, tworzenie bezpiecznych sieci i systemów informatycznych w przedsiębiorstwach. Wsparcie projektów zwiększających absorpcję nowoczesnych technologii w sferze usług, wdrażanie sytemu informacji o najnowszych produktach. 2. Wsparcie dla transferu technologii. Działanie obejmuje wspieranie przedsiębiorstw pozyskujących nowe technologie. Przedmiotem działania jest identyfikacja źródeł pozyskiwania nowych technologii, ich promocja, upowszechnianie wiedzy dotyczącej ich użyteczności i efektywności oraz sposobów praktycznego ich wykorzystania, a także finansowe wsparcie transferu nowych technologii. Wśród priorytetów odnoszących się do sfery społecznej „Strategia ...”wymienia m.in. poprawę jakości i efektywności systemu edukacji i badań naukowych. Jednym z działań służących realizacji priorytetu będzie zapewnienie powszechnego dostępu do technologii informacyjno – komunikacyjnych. Działanie to obejmuje poprawianie dostępu do usług elektronicznych „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. mieszkańców Dolnego Śląska, wsparcie rozwoju sieci i usług elektronicznych przez podmioty prywatne oraz zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o zasobach innowacyjnych. Przedmiotem działania jest wspieranie projektów służących budowie infrastruktury dostępu szerokopasmowego do Internetu dla sfery publicznej i komercyjnej. 3.1 TECHNOLOGIE DOSTĘPU DO INTERNETU 3.1.1 TECHNOLOGIE DOSTĘPU PRZEWODOWEGO Najczęściej są to sieci szkieletowe i dostępowe oparte na klasycznych mediach tj. światłowodach, kablach miedziowych oraz przy wykorzystaniu technologii SDH, PDH, ATM Gigabit Ethernet, które umożliwiają szerokopasmową transmisję danych w sposób najbardziej wydajny. Pozostałe najczęściej stosowane technologie dostępu przewodowego: DSL (Digital Subscriber Line) – jest to najpowszechniej wykorzystywana technologia dostępu szerokopasmowego za pośrednictwem istniejących cyfrowych linii telefonicznych. Najbardziej popularną odmianą DSL jest ADSL, która zapewnia asymetryczną transmisję tzn. wysoką przepływność danych do odbiorcy, a niską od odbiorcy. VDSL jest obecnie najnowszą odmianą DSL oferującą szybkość do 52 Mbit/s na krótkich dystansach i najbardziej odpowiednią dla miejskich zastosowań biznesowych. Zaletą technologii DSL jest relatywnie niski koszt dostępu oraz korzystanie z istniejącej infrastruktury sieci telefonicznej. Wadą natomiast jest ograniczona przepływność do 2 Mbit/s dla obecnie oferowanej usługi. Telewizja kablowa (CATV) – wykorzystuje dla dwukierunkowej transmisji danych zakresy nieprzeznaczone do rozprowadzania sygnałów telewizyjnych i radiofonicznych w sieci kablowej. Zaletą tej technologii jest niski koszt dostępu oraz wykorzystanie istniejącej infrastruktury CATV. Wada to ograniczona przepływność do 30 Mbit/s oraz konieczność modernizacji wielu sieci CATV. FITL (Fiber in the Loop) – zastosowanie światłowodów w pętli abonenckiej. Technologia ta dostarcza architekturę sieci umożliwiającą świadczenie szerokiej gamy usług przy wysokiej jakości transmisji w części światłowodowej. Systemy te charakteryzują się również niskim kosztem eksploatacji. W rozproszonej grupie abonentów koszty budowy sieci w tej technologii znacznie jednak wzrastają. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Reasumując, to technologie dostępu przewodowego są najlepiej rozwinięte. Ich zaletą jest wysoki poziom bezpieczeństwa i stosunkowo niskie koszty utrzymania przy wysokiej amortyzacji. Istotną wadą są natomiast znaczące nakłady inwestycyjne wzrastające wraz ze wzrostem długości danej infrastruktury. 3.1.2 TECHNOLOGIE DOSTĘPU BEZPRZEWODOWEGO Dostęp satelitarny – zaletą technologii satelitarnej jest dostępność do nawet najbardziej oddalonych miejsc, co wydaje się korzystne na obszarach wiejskich i w małych miastach z uwagi na brak istniejącej infrastruktury. Wadą tej technologii jest wysoki koszt urządzeń końcowych oraz brak możliwości korzystania z kanału zwrotnego realizowanego w tej samej technologii. Dostęp drogą radiową – jest to najbardziej popularne rozwiązanie, dla którego można znaleźć wiele różnych technologii na rynku. Architektura sieci składa się ze stacji bazowych, które swoim zasięgiem pokrywają obszar za pomocą sygnału radiowego zgodnie z modelem punkt –wielopunkt. Stacje bazowe są połączone do sieci operatora poprzez urządzenia transmisyjne zazwyczaj punkt – punkt (połączenia, światłowodem miedzią lub radiolinią). Terminal odbiorczy jest zainstalowany w lokalizacji abonenta. Zaletą tej technologii jest możliwość zastosowania w trudno dostępnym terenie, natomiast wadą może być wysoki koszt infrastruktury i logistyki. WLAN – bezprzewodowa siec lokalna. Stosowana najczęściej jako bezprzewodowe realizacje sieci LAN i zwykle instalowana jest w biurach, salach konferencyjnych, dworcach, lotniskach, kawiarniach itp. Opracowanych jest kilka standardów tej sieci. Przepływności danych dochodzą do 11 Mbit/s przy zasięgach około 100 m. Zaletą tej technologii jest wysoka przepływność danych, niski koszt technologii i logistyki. Wadą natomiast są liczne zakłócenia mogące się pojawić na terenach mocno zurbanizowanych. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 4 BUDOWA SYSTEMU TRANSMISJI DANYCH W GŁOGOWIE 4.1 ZAŁOŻENIA TECHNICZNE Planuje się, iż system transmisji danych dla miasta Głogowa zostanie zbudowany w oparciu o system dostępu radiowego klasy punkt - wiele punktów (LMDS). Jest to cyfrowy system radiowy pracujący w koncesjonowanym paśmie zapewniający odpowiedni zasięg oraz jakość i szybkość transmisji danych zarówno dla sieci wideomonitoringu, jak i danych w postaci cyfrowej pochodzących z innych systemów. Konfiguracja punkt - wiele punktów umożliwia łatwą implementację oraz ułatwia ewentualną rozbudowę poprzez dodanie dodatkowych segmentów stacji bazowej i kolejnych terminali. Ewentualne kolejne stacje bazowe systemu teletransmisyjnego mogą być także dołączone do infrastruktury sieci za pomocą wydzielonych cyfrowych linii radiowych (radiolinii). Zaprojektowana dla Głogowa bezprzewodowa radiowa sieć dostępowa LMDS pracująca w koncesjonowanych pasmach częstotliwości 26 lub 28 GHz będzie spełniać następujące założenia funkcjonalne: 1. Umożliwi dołączenie i poprawne funkcjonowanie 20 punktów kamerowych wyposażonych w zintegrowane kamery szybkoobrotowe. 2. Zapewni powszechny dostęp do Internetu i bezpieczną transmisję danych dla potrzeb: systemu monitorowania i sterowania ruchem pojazdów „zielona fala”, kiosków informacyjnych, terminali prywatnych obywateli, punktów publikowania biuletynu informacyjnego w formie elektronicznej, telefonii internetowej (VOIP) komunikującej Urząd Miasta w Głogowie i jego jednostki organizacyjne za pośrednictwem miejskiego serwera, Urzędu Miasta – Urzędów Gmin, bibliotek, muzeów, systemu e-urząd, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. systemu e-tabor, synchronizacji central telefonicznych. 3. Pozwoli monitorować system przez sieć Wi-Fi LAN. Dla łączy o żądanej przepustowości do 0,128 Mbps nie będzie stosowana nadsubskrybcja. 4.2 ZAŁOŻENIA FUNKCJONALNE W obszarze zasięgu poszczególnych sektorów stacji bazowych znajdować się będą zarówno kamery monitoringu wizyjnego jak i punkty dostępowe dla sieci transmisji danych. Wobec tego należy przewidzieć odpowiednią przepustowość sektorów stacji bazowej, która umożliwi obsłużenie transmisji obydwu sygnałów. Założenia funkcjonalne dla Głogowa przedstawiają się następująco: wydzielona sieć VPN1/VLAN2 (szybkość transmisji danych 4 Mbit/s), umożliwiająca wymianę danych bazodanowych, obieg dokumentów i wypełnianie formularzy w ramach usługi e-comerce3, dostępność pracy w trybach ekranowych w systemach Windows i UNIX 4 z wykorzystaniem usług Active Directory5 oraz dostęp do Internetu, wydzielona sieć VPN/VLAN (szybkość transmisji danych 2 Mbit/s), dedykowana na potrzeby sieci punktów dostępowych tzw. „kiosków internetowych”6 obsługujących mieszkańców i wyposażonych w aplikacje udostępniające usługi w zakresie obiegu dokumentów w instytucjach samorządowych oraz zapewniających dostęp do jawnych hurtowni danych jednostek samorządowych, udostępnienie mieszkańcom usług internetowych w oparciu o projektowane punkty dostępowe na bazie sieci WLAN7, bądź sieci przewodowych o ograniczonym paśmie do 1 Mbit/s w ramach usługi bezpłatnych (z możliwością poszerzenia w przyszłości parametrów transmisji w oparciu o zainstalowane już urządzenia po zabezpieczeniu przepływności na 1 2 3 4 5 6 7 VPN – Virtual Private Network (Wirtualna Sieć Prywatna) VLAN – Virtual Local Area Network (Wirtualna Sieć Lokalna) e-comerce – usługi komunikacji internetowej Windows i Unix – systemy operacyjne Active Direktory – aktywne zarządzanie Kiosk Internetowy – dostęp do Internetu w miejscach publicznych WLAN – Wireless Local Area Network (bezprzewodowa sieć lokalna) „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. traktach dostępowych do styku internetowego). 4.3 SIEĆ TRANSMISJI DANYCH Założono, że na potrzeby systemu transmisji danych dla miasta Głogowa zostanie wykorzystana radiowa sieć dostępowa zaprojektowana w oparciu o urządzenia elektroniczne LMDS klasy punkt – wielopunkt. Punkty dostępowe wyposażone zostaną w abonenckie terminale radiowe pracujące w odpowiednich sektorach stacji bazowej. Poza siecią dostępową punkt – wielopunkt możliwe będzie również zastosowanie radiolinii punkt – punkt, umożliwiających transmisję danych pomiędzy stacjami bazowymi oraz pomiędzy stacjami bazowymi, a centrami monitorowania. System klasy LMDS jest cyfrowym, radiowym systemem pracującym na wysokich koncesjonowanych pasmach częstotliwości między innymi 26 GHz i 28 GHz. Systemy tego typu oferują szerokopasmową transmisję danych pomiędzy stacją bazową, a terminalami radiowymi instalowanymi u użytkowników końcowych. System LMDS może pracować zarówno w topologii punkt – punkt, jak i punkt – wielopunkt, co pozwala na budowę szerokopasmowych sieci dostępowych. Poniżej zaprezentowano architekturę sieci dostępowej zbudowanej w oparciu o urządzenia transmisyjne klasy LMDS. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Rysunek 2: Architektura bezprzewodowego systemu transmisji danych punkt – wielopunkt, bazującego na urządzeniach klasy LMDS. W przypadku budowy infrastruktury teleinformatycznej bazującej na urządzeniach transmisyjnych klasy LMDS konieczne jest takie usytuowanie anten nadawczo – odbiorczych stacji bazowej oraz terminali abonenckich, aby zachodziła pełna widoczność pomiędzy nimi. Wymaganie to, związane jest z transmisją radiową na częstotliwościach mikrofalowych, w których fale rozchodzą się prostoliniowo. Systemy klasy LMDS przeznaczone są w szczególności dla transmisji danych ze stałą przepływnością (CBR8) oraz możliwie niewielkimi opóźnieniami utrzymującymi się na stałym poziomie. Abonenckie terminale radiowe systemów LMDS wyposażone są w interfejsy sieciowe zdefiniowane przez ITU-T9, między innymi zgodne z zaleceniem G.70310 interfejsu E-111 oferującego przepływność 2 Mbit/s. Utrzymanie przepływności na stałym poziomie jest szczególnie istotne w CBR – Constant Bit Rate (stała przepływność danych) ITU-T – International Telecommunication Union – Telecommunication Standardization Sector (międzynarodowa jednostka zajmująca się standardami) 10 G.703 – standard opisujący interfejs 11 E-1 – interfejs cyfrowy oferujący przepływność 2 Mbit/s 8 9 „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. przypadku usług takich jak transmisja sygnałów video (telewizja kablowa, systemy monitorowania wizyjnego) i głosu (współpraca systemu z centralami telefonicznymi). Systemy klasy LMDS obsługują ponadto interfejsy sieciowe Ethernet 10 Base-T12, jednak w tym przypadku konieczne jest zastosowanie urządzenia dopasowującego interfejs Ethernet do Interfejsu G.703 E-1. W przypadku wykorzystania systemu LMDS na potrzeby projektowanej infrastruktury teleinformatycznej w Głogowie konieczne byłoby zastosowanie konwerterów E – 1 Ethernet, umożliwiających współpracę urządzeń transmisyjnych klasy LMDS z istniejącym systemem punkt – wielopunkt, wyposażonym w interfejsy sieciowe FastEthernet. Zasięg systemu, czyli maksymalna odległość pomiędzy abonenckim terminalem radiowym, a stacją bazową zależy od szerokości sektora (kierunkowości anten). W tym przypadku mogą być zastosowane anteny kierunkowe 60o lub 90o oraz anteny dookólne. 4.4 SIEĆ DOSTĘPOWA PUNKT - WIELOPUNKT Sieć dostępowa punkt – wielopunkt zostanie wykonana w oparciu o urządzenia elektroniczne LMDS. Założono, że transmisja sygnału wizyjnego z każdej kamery odbywać się będzie z prędkością 2 Mbit/s. Sieci lokalne użytkowników zostaną połączone ze stacją bazową w technologii LMDS z dołączoną odpowiednią anteną kierunkową. Założony terminal radiowy posiadać będzie interfejs sieciowy 10/100 Base-T Ethernet, poprzez który przewodem FTP kat.5 zakończonym złączami RJ-45, zostanie połączony z przełącznikiem sieciowym, do którego dołączone będą lokalne podsieci. Terminal z modułem zewnętrznym (antena) połączony będzie odpowiednim przewodem koncentrycznym przeznaczonym do zastosowań zewnętrznych, zakończonym złączami F. Moduł stacji bazowej wyposażony jest w interfejs sieciowy 10/100 Base-T Ethernet, analogicznie jak abonenckie terminale radiowe. Każdy z sektorów obsługiwany jest przez jedną kartę rozszerzeń stacji bazowej, do której dołączany jest moduł zewnętrzny w postaci odpowiedniej anteny. Połączenie jednostki wewnętrznej z jednostką zewnętrzną jest analogiczne jak w przypadku abonenckich 12 Ethernet 10 Base-T - standard okablowania sieci Ethernet stosowany w sieciach lokalnych „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. terminali radiowych. Zastosowana stacja bazowa umożliwia między innymi tworzenie sieci wirtualnych, dzięki czemu możliwe jest zwiększenie bezpieczeństwa transmitowanych danych. Cyfrowy system radiowej transmisji danych powinien spełniać poniższe wymagania: 1. Praca w paśmie chronionym w zakresie 3,5 GHz, 3,7 GHz, 10 GHz, 26 GHz, 28 GHz lub 32 GHz. 2. Praca z szerokością kanału minimum 14-28 MHz. 3. Możliwość ustawiania różnej szerokości kanału radiowego dla uplink i downlink. 4. Zasięg maksymalny w przedziale od 3 do 5 km od stacji bazowej z wyłączeniem kierunków (azymutów), dla których przeszkody terenowe stanowią istotne ograniczenie propagacji w wyżej wymienionych pasmach częstotliwości. 5. Interfejsy stacji bazowej i abonenckich Ethernet 10/100. 6. Maksymalna wydajność (netto na protokole TCP/IP) mogąca być dostarczona do jednostki abonenckiej nie mniej niż 4 - 8 Mbps half-duplex. 7. Ilość jednostek abonenckich nie mniejsza niż 80 na stacje bazową. 8. Co najmniej 5 klasy priorytetów dla usług sieciowych. 9. Zapewnienie jakości transmisji (QoS) dla każdej z usług sieciowych poprzez osobno konfigurowalne parametry. 10. Wielodostęp FDMA z podziałem pasma na określoną liczbę kanałów wykorzystywanych do transmisji. 11. Możliwość zastosowania anten z polaryzacją V i H. 12. Możliwość dynamicznego zarządzania pasmem, gdy dany abonent nie korzysta z pasma, pasmo to musi być dostępne dla innych klientów systemu. 13. Wydajność sieciowa systemu nie mniejsza niż 70% wydajności radiowej 3,0 bit/Hz. 14. Dynamiczna obsługa modulacji QPSK, 8PSK, 16 PSK. 15. Możliwość budowy stacji bazowej o pokryciu 360 stopni przy pomocy 4 lub 6 sektorów. 16. Możliwość rozbudowy poprzez powielenie ilości sektorów. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 5 SPECYFIKA I DEFINICJE PRZYJĘTYCH W STRATEGII ROZWIĄZAŃ FUNKCJONALNO - TECHNICZNYCH W niniejszej części strategii przedstawiono i opisano systemy oparte o konkretne rozwiązania techniczne i aktualnie produkowane urządzenia. Przegląd zaproponowanych rozwiązań technicznych dokonano pod kątem ich parametrów i dostępnych technologii. 5.1 SYSTEM BEZPRZEWODOWEJ TRANSMISJI DANYCH Zaprojektowany dla Głogowa system transmisji danych złożony jest z trzech modułów: punkty kamerowe i sieci lokalne dołączone do terminali radiowych, stacje bazowe, radiolinia łącząca stacje bazowe. Przy ograniczonej wielkości i korzystnej topologii rozmieszczenia terminali możliwe jest zastosowanie jednej stacji bazowej. Poniżej opisano poszczególne moduły systemu oraz instalowane w nich urządzenia elektroniczne. 5.2 SIECI LOKALNE Local Area Network (LAN) umożliwia współdzielenie zasobów komputerowych takich jak: urządzenia peryferyjne, aplikacje, informacje przez wielu pracowników. Sieci lokalne mogą być wykonywane w technologii przewodowej jak i bezprzewodowej. W sieciach lokalnych przewodowych najczęściej stosuje się technologię Ethernet wykorzystującą karty sieciowe do przekształcania pakietów danych w sygnały, które są następnie przesyłane w sieci komputerowej. Specyficzną grupą sieci lokalnych są punkty kamerowe. 5.3 PUNKT DOSTĘPOWY Punkt dostępowy w projektowanym systemie będzie punktem łączącym sieć lokalną z siecią „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. transmisji danych będącą przedmiotem opracowania. Punkt dostępowy składać się będzie z: routera, terminala radiowego, przełącznika sieciowego Switch, zasilacza UPS. Poszczególne elementy punktu dostępowego opisane zostały w kolejnych podrozdziałach. Urządzenia punktu dostępowego umieszczone zostaną w szafce teletechnicznej z ochroną odpowiadającą miejscu instalacji szafki. Transmisja danych wymaga zastosowania kabla FTP kat.5. Połączenie sieci lokalnej z siecią transmisji danych zapewni terminal radiowy z anteną. Router umożliwia stworzenie podsieci w każdej sieci lokalnej. Uwaga! W każdym punkcie dostępowym będzie stosowany switch o liczbie portów umożliwiającej podłączenie określonej przez Inwestora liczbie terminali końcowych. 5.3.1 ROUTER Router jest urządzeniem sieciowym określającym kolejny punkt sieciowy, do którego mają być przesyłane pakiety danych. Urządzenie to wykorzystywane jest przede wszystkim do łączenia ze sobą sieci. Router oddziela podsieci, które tworzą większą sieć transmisji danych. 5.3.2 TERMINAL RADIOWY Terminal radiowy znajdujący się w szafce przy punkcie dostępowym jest urządzeniem umożliwiającym przesyłanie danych do punktów w projektowanej sieci transmisji danych poprzez łącza radiowe i odbierającym stamtąd dane. Jest on wyposażony w antenę kierunkową ustawioną tak, aby „widziała” stację bazową. W projektowanym systemie monitorowania wizyjnego założono zastosowanie terminali radiowych systemu LMDS umożliwiających transmisję sygnałów E113 o przepływności 2 Mbit/s. Terminal radiowy podobnie jak stacja bazowa złożony jest z jednostki zewnętrznej ODU14 i jednostki wewnętrznej IDU15, które połączone są ze sobą przewodem 13 E1 - interfejs telekomunikacyjny o przepływności 2 Mbit/s 14 ODU - Outdoor Unit ( jednostka zewnętrzna terminala radiowego) 15 IDU - Indoor Unit (jednostka wewnętrzna terminala radiowego) „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. współosiowym. Jednostka wewnętrzna jest urządzeniem, o standaryzowanej wysokości 9,5U, montowanym w szafie „Rack” 19. W skład jednostki wewnętrznej w zależności od typu wchodzi modem komunikacyjny (modemy komunikacyjne) umożliwiający(e) transmisję strumienia(i) E-1 oraz system częstotliwości pośredniej. Jednostka zewnętrzna ODU jest zintegrowanym z planarną anteną zespołem wzmacniacza częstotliwości nośnej oraz konwertera częstotliwości pośredniej na częstotliwość nośną połączonym z IDU specjalnym kablem koncentrycznym dla bardzo wysokich częstotliwości, jakie występują w urządzeniach LMDS. 5.3.3 PRZEŁĄCZNIK SIECIOWY (SWITCH) Switch jest przełącznikiem umożliwiającym jednoczesne dołączenie transmisji danych do sieci, pracującej w standardzie Ethernet dla kilku urządzeń sieciowych wyposażonych w odpowiedni interfejs (10/100/1000 Base-T). Urządzenia te dołączone są do przełącznika przewodami teleinformatycznymi, przeznaczonymi do odpowiedniego zastosowania (w zależności od miejsca montażu przełącznika i urządzeń) i zakończonymi złączami RJ-45. W punktach kamerowych zastosowane zostaną wieloportowe przełączniki sieciowe wyposażone w interfejsy 10/100 Base-T Ether. 5.3.4 ZASILANIE PUNKTU DOSTĘPOWEGO Punkty dostępowe zasilane będą z sieci elektrycznej budynku, w którym będą instalowane. Zasilanie punktu dostępowego musi być wyposażone w ochronę przeciwprzepięciową i nadprądową. Ochrona przeciwprzepięciowa zakłada stosowanie trzech stopni ochrony z wykorzystaniem ograniczników klasy B, C i D. Ograniczniki klasy B (100 kA – pierwszy stopień) służą do ochrony przed przepięciami wywołanymi wyładowaniami atmosferycznymi bezpośrednimi lub pobliskimi. Ogranicznik klasy B stosuje się wówczas, gdy istnieje możliwość wpłynięcia prądu piorunowego do instalacji wewnętrznej budynku. Ograniczniki klasy C (15 kA) stanowią drugi stopień ochrony. Ograniczniki klasy D (1-10 kA) służą do indywidualnej ochrony czułych urządzeń. Ograniczniki są instalowane bezpośrednio przed urządzeniem, które ma być chronione. Układy poprawnie dobranych i rozmieszczonych ograniczników powinny współdziałać z innymi urządzeniami elektrycznymi i tworzyć warunki zapewniające ciągłe i bezawaryjne zasilanie urządzeń i systemów „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. teleinformatycznych. 5.4 STACJA BAZOWA Stacja bazowa złożona jest z szafki teletechnicznej oraz z anten sektorowych pokrywających swoim zasięgiem obszar, na którym przewidziano założenie punktów kamerowych oraz pozostałych terminali radiowych korzystających z tego punktu dostępowego. W szafce teletechnicznej znajdują się: moduł stacji bazowej, switch, konwerter światłowodowy, urządzenia UPS. 5.4.1 MODUŁ STACJI BAZOWEJ Podstawową funkcją stacji bazowej jest odbiór i nadawanie sygnałów do i z terminali końcowych. W zależności od typu, stacje bazowe mogą być wyposażone w sektory z antenami o kącie promieniowania 45°, 60° lub 90°. Moduł stacji bazowej zasilany będzie z zasilacza UPS znajdującego się w szafce teletechnicznej stacji bazowej. 5.4.2 PRZEŁĄCZNIK SIECIOWY Zastosowanie przełącznika sieciowego w stacji bazowej jest konieczne do połączenia wszystkich urządzeń systemu w lokalną sieć Ethernet. Switch musi być wyposażony w porty 10/100 Base-T, do których dołączone zostaną moduły stacji bazowej i radiolinii oraz nadajnik. Założono zastosowanie pięcioportowego przełącznika sieciowego 10/100 Base-T. 5.4.3 ZASILANIE STACJI BAZOWEJ W celu podtrzymania ciągłości pracy systemu w przypadkach awarii linii zasilających zostanie zastosowany system awaryjnego zasilania złożony z zasilacza UPS wraz z bateriami o odpowiedniej pojemności. Wymagane jest, aby system zasilania awaryjnego umożliwiał podtrzymanie napięcia „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. przez co najmniej 60 minut. 5.5 ACCESS POINT Access point (lokalny punkt dostępu – AP) służy do bezprzewodowej komunikacji z urządzeniami wyposażonymi w bezprzewodowe karty sieciowe. AP umożliwia utworzenie lokalnej sieci bezprzewodowej i zarządza ruchem w jej obrębie. AP składać się będzie z następujących elementów: terminala radiowego, który będzie stanowił połączenie z siecią transmisji danych w mieście Głogów, przełącznika sieciowego, AP, z którym drogą radiową będą się mogły komunikować wybrane urządzenia w zakładzie, zasilacza UPS. Wszystkie urządzenia będą umieszczone w szafce teletechnicznej o odpowiednim stopniu ochrony IP (indem of protection). 5.6 POJEMNOŚĆ SYSTEMU TELEKOMUNIKACYJNEGO Podstawowym parametrem charakteryzującym każdy system telekomunikacyjny jest jego pojemność, rozumiana ogólnie jako liczba możliwych do obsłużenia abonentów (terminali) oraz przepustowość, jaką ten system jest w stanie zapewnić w dostępnym paśmie. Termin ten, jakkolwiek powszechnie stosowany bywa jednak do końca nie rozumiany. Cała idea sprowadza się do wyróżnienia dwóch rodzajów pasma: analogowego i cyfrowego. Definicja pasma analogowego jest bardzo prosta. Jest to zakres częstotliwości fal elektromagnetycznych, jakie dany system wykorzystuje. Właśnie te parametry opisujące środowisko działania systemu są przedmiotem zainteresowania np. URTiP. Pasmo cyfrowe, choć powiązane w ścisły sposób (poprzez wartościowość modulacji) z pasmem analogowym jest już ścisłą charakterystyką danego systemu i jest synonimem przepływności bitowej, podawanej w bitach na sekundę (bps). Jednym słowem prezentuje to, co system jest w stanie zaoferować użytkownikom końcowym. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że przepływność binarna jest niejako wartością brutto tj. podlegającą „opodatkowaniu” przez sam system, który poza „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. przenoszeniem danych użytkowników końcowych musi również przenosić najprościej mówiąc informacje o organizacji tych danych i sposobie obchodzenia się z nimi. Zajmuje to oczywiście część pasma cyfrowego i jest zazwyczaj nazywane „narzutem protokołów”. Istotnym parametrem każdego systemu telekomunikacyjnego jest sposób jego wymiarowania, czyli określania zasobów potrzebnych do realizacji wyznaczonych zadań. Zazwyczaj nie jest konieczne i celowe, a najczęściej również możliwe technologicznie budowanie systemu zdolnego zawsze realizować pełen zakres funkcji w pełnej jakości dla wszystkich abonentów. Tutaj pojawia się pojęcie nadsubskrybcji (ovesubscription, overbooking), czyli niedowymiarowania systemu do możliwego do wygenerowania przez abonentów ruchu. Jest to powszechnie stosowane rozwiązanie pomagające zwiększyć dostępność do usług. Związane jest to z obniżeniem ich cen poprzez znaczne oszczędności w wydatkach na infrastrukturę, a jednocześnie przy starannym planowaniu pozwala utrzymać akceptowalnie wysoki poziom świadczenia i dostępności usług. Sprawność i użyteczność systemu telekomunikacyjnego zależy nie tylko od dostępnego dla systemu pasma, ale również sposobu, w jaki to pasmo jest wykorzystywane. Sposób obchodzenia się z ruchem generowanym przez abonentów określają klasy usług definiujące parametry tak zwanej Jakości Usług (QoS). Różnego rodzaju usługi wymagają różnych klas usług. Przykładowo przesyłanie głosu wymaga względnie niewielkiego pasma, ale za to w miarę stałego, niewielkiego opóźnienia oraz niewielkich strat danych. Natomiast dla pewnych usług transmisji danych jak np. poczty elektronicznej wartość opóźnienia nie odgrywa krytycznej roli. Bardziej zawiłe są z kolei wymagania dla transmisji wysokiej jakości ruchomych obrazów np. w systemach wideomonitoringu. Wymagane jest tu zarówno bardzo szerokie pasmo użyteczne rzędu 2 Mbit/s jak i transmisja bez opóźnień lub z bardzo niewielkimi opóźnieniami, rzędu maksymalnie 0,1 s. 5.7 WYMIAROWANIE PRZEPUSTOWOŚCI DLA GŁOGOWA. Stworzenie dla Głogowa systemu oferującego użytkownikom gwarancję przepustowości zbliżonej do maksymalnej (bez nadsubskrypcji) przy uwzględnieniu specyfikacji zadań dla systemu transmisyjnego oznacza z technicznego punktu konieczność znaczącego zwiększenia inwestycji w centralną część systemu. Wiąże się to głównie z zakupem znacznie większych lub większej ilości „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. stacji bazowych i osprzętu towarzyszącego jak np. anteny, zasilacze, itp. Analiza wykorzystania (obciążenia) systemu transmisyjnego pokazuje, że nie jest to jednak konieczne dla wielu zadań realizowanych przez system transmisyjny. Wyjątkiem jest tu transmisja danych w podsystemie wideomonitoringu, gdzie nadsubskrybcja nie jest możliwa. Biorąc pod uwagę fakt, że typowe systemy transmisyjne LMDS oferują skwantowane wartości pasma użytecznego stacji bazowej, to często występuje konieczność zainstalowania urządzeń z nadmiarem tego pasma. Na przykład dla obsługi 11 punktów kamerowych z transferem jednostkowym 2 Mbit/s potrzebne pasmo wynosi 22 Mbit/s, zaś dla radiowego systemu LMDS oferuje się segment stacji bazowej 28 Mbit/s. W przypadku, gdy system transmisyjny jest wielozadaniowy, to nadmiar przepustowości sektora stacji bazowej obsługującego wideomonitoring można wykorzystać do transmisji danych w innych podsystemach. Pozostała część systemu transmisji danych może pracować z nadsubskrypcją. Zaprojektowana dla segmentu transmisji danych nadsubskrybcja 4:1 oznacza, że system ten będzie dysponował pojemnością umożliwiającą zaspokojenie potrzeb 25% użytkowników, przy jednoczesnym maksymalnym obciążeniu terminali. Wartość 4:1 jest wielkością typową dla przewidzianych dla systemu zastosowań. Warto jednocześnie zauważyć, że operatorzy w zbliżonych zastosowaniach często zakładają nadsubskrybcję 30:1 i większą. Dostęp do sieci wszystkim zainteresowanym zapewni jedna lub kilka stacji bazowych, umieszczonych w wybranych lokalizacjach oraz połączonych z resztą sieci za pomocą przystępnych cenowo radiolinii. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 6 BEZPIECZEŃSTWO DANYCH PRZESYŁANYCH W SIECI Za bezpieczeństwo danych transmitowanych w zaprojektowanej sieci będzie odpowiadał Router. Według danych producentów routery chronią dane poprzez następujące operacje: a) szyfrację WEP 40/64 i 104/128 bitów, b) szyfrację WPA-PSK, TKIP, c) szyfrację Dynamic Security Link d) szyfrację LEAP, e) Kontrola dostępu IEEE 802.1x, Autoryzacja/ Uwierzytelnienie, o EAP-MD5, o EAP-TLS, o EAP-TTLS, o PEAP, o EAP-SIM 1. Szyfracja, • WEP, • TKIP, • AES. Szyfracja WEP (Wired Equivalent Privacy) odbywa się poprzez 40 lub 128 bitowy algorytm RC4 przy użyciu maksymalnie 4 kluczy szyfracji. Dla klucza 40/64 bitowego 10 cyfr hex, a dla 104/128 bitowego klucza 26 cyfr. Szyfracja Dynamic Security Link jest 128 bitową szyfracją z kluczem dynamicznym. Klucz jest negocjowany na każdą sesję i użytkownika. Wymiana kluczy następuje automatycznie. Kontrola dostępu do sieci IEEE 802.1x umożliwia korzystanie z wielu standardów autoryzacji użytkowników oraz szyfracji transmitowanych danych. IEEE 802.1x musi współpracować z systemem autentykacji Radius. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. EAP-MD5 wykorzystuje do autoryzacji użytkownika jego nazwę i hasło. Używa algorytmu MD-5 HMAC – 128 bitowy HASH hasła do porównania. Klient wysyła nazwę użytkownika do punktu dostępowego bez szyfracji następnie serwer sprawdza nazwę użytkownika i w odpowiedzi wysyła text-chellange. Następnie klient generuje odpowiedź używając hasła, przysłanego tekstu (challenge) i algorytmu MD5. Serwer używa tego samego algorytmu na haśle składowanym na serwerze Radius. Po porównaniu wyników następuje wpuszczenie klienta do sieci. EAP-TLS dokonuje autoryzacji i uwierzytelnienia poprzez wymianę cyfrowych certyfikatów. Klient wysyła identyfikator do serwera – nazwę użytkownika lub komputera. Serwer sprawdza identyfikator klienta i wysyła swój cyfrowy certyfikat zawierający klucz publiczny oraz żądany algorytm szyfracji danych. Klient sprawdza cyfrowy certyfikat serwera i generuje klucz, który następnie wysyła do serwera po zaszyfrowaniu kluczem publicznym serwera. Serwer odszyfrowuje wiadomość za pomocą swojego klucza prywatnego i wysyła potwierdzenie do klienta. Potwierdzenie to jest zaszyfrowane otrzymanym od klienta kluczem. Procedura, która została opisana powyżej nazywana jest jako TLS handshake. Po wstępnym „nawiązaniu połączenia” serwer żąda cyfrowego certyfikatu od klienta. Klient wysyła certyfikat, który jest sprawdzany przez serwer. Przy zgodności certyfikatu klient uzyskuje dostęp do sieci. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7 ANALIZA DZIAŁAŃ NA RZECZ SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO BUDOWY I ROZWOJU 7.1 REALIZACJA PROJEKTÓW W ZAKRESIE E-ADMINISTRACJI Propozycja przedstawionych przedsięwzięć informatycznych stanowić będzie wypełnienie założeń rządowej koncepcji pn. „Wrota Polski”, ukierunkowanej na umożliwienie obywatelowi załatwiania spraw urzędowych za pośrednictwem wykorzystania Internetu. Pod uwagę bierze się także wykorzystanie centrum telefonicznego oraz dostęp przy pomocy infomatów, telefonów komórkowych (SMS, WAP, PDA) i telewizji cyfrowej. Zgodnie z misją „Wrót Polski” wdrażanie elementów e-administracji powinno przyczynić się do zwiększenia o 10% rzeczywistej i o 40% potencjalnej efektywności administracji publicznej. Wiązać się to będzie ze świadczeniem usług publicznych przy jednoczesnym polepszeniu przejrzystości pracy w administracji (obiektywnego i bieżącego wglądu w jej funkcjonowanie) oraz elastyczności (zdolności szybkiego dostosowania funkcjonowania do zmian prawa i potrzeb obywateli). Istotą e-administracji jest także usprawnienie wymiany i przepływu informacji pomiędzy administracją a obywatelem oraz administracją a firmą. Takie rozwiązanie pozwoli obywatelowi zaoszczędzić czas i zapewni wygodę. W oparciu o zaprojektowany system transmisji danych w Głogowie możliwa będzie realizacja następujących projektów: Usługi świadczone na rzecz obywateli: rozliczenie podatku dochodowego, poszukiwanie ofert pracy i pomoc w znalezieniu pracy, uzyskanie praw do wypłat zasiłków z ZUS, uzyskanie dowodu osobistego, prawa jazdy, paszportu, dostęp do bibliotek katalogów publicznych i ich przeszukiwanie, zapisanie się na wizytę u lekarza, Usługi świadczone na rzecz firm: rejestracja oraz rozliczenie dotyczące obowiązku ubezpieczenia społecznego pracownika, zgłoszenia celne, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. rozliczenie podatku dochodowego od osób prawnych i podatku VAT, przekazanie danych statystycznych, udział w zamówieniach publicznych, 7.1.1 BAZY DANYCH DLA URZĘDÓW Baza danych to zbiór informacji umieszczonych w określony sposób w strukturach odpowiadająca założonemu modelowi danych. Baza danych operuje zazwyczaj na danych tekstowych i liczbowych. Można stworzyć bazę zawierającą grafikę czy muzykę. Wyróżniamy podstawowe rodzaje baz danych takie jak: bazy kartotekowe – każda tablica danych jest osobnym dokumentem i nie może współpracować z innymi tablicami, bazy relacyjne – umożliwiają współpracę wielu tablic danych ze sobą. Bazy relacyjne posiadają wewnętrzne języki programowania, wykorzystujące zwykle SQL do operowania na danych, za pomocą których możemy tworzyć zaawansowane funkcje obsługi danych. Zasady działania baz relacyjnych: • wszystkie wartości danych oparte są na prostych typach danych, • wszystkie dane przedstawiane są w formie dwuwymiarowych tabel, • po wprowadzeniu danych możliwe jest ich porównywanie. bazy obiektowe, bazy strumieniowe. Podstawowe funkcje bazy danych to: projektowanie rekordów: nazwa pola, długość pola, rodzaj pola (tekstowe, liczbowe, logiczne), edycja (dopisywanie, usuwanie, poprawianie rekordów), sortowanie, wyszukiwanie i selekcja danych, tworzenie zapytań, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. tworzenie raportów, drukowanie. Dla potrzeb Urzędu Miasta w Głogowie należy stworzyć bazę danych opartą na danych źródłowych pochodzących z ewidencji ludności oraz ewidencji działalności gospodarczej. Stworzenie jednej wspólnej bazy danych dla wszystkich urzędów jest możliwe dzięki stworzeniu kilku baz danych umieszczonych na jednym serwerze obsługiwanych przez wspólne oprogramowanie. Dla Głogowa można stworzyć takie bazy danych jak: baza mieszkańców, baza podmiotów gospodarczych. Na podstawie tych baz można stworzyć elementy dostępne dla określonego urzędu. Bazy danych powinny w stopniu wysokim zabezpieczać zawarte w nich dane, a także być systematycznie uzupełniane przez odpowiednie osoby. Każdy mieszkaniec wprowadzany jest do bazy danych przez urzędnika Urzędu Miejskiego. W bazie danych powinny pozostać wolne rekordy dla specyficznych jednostek. Dostęp do każdej z baz tworzących jedną wspólną bazę dla miasta powinien być zabezpieczany i chroniony autoryzacją i identyfikacją osób z niej korzystających. Oprogramowanie zarządzające musi umożliwiać nadawanie praw dostępu odpowiednim urzędom do odpowiednich informacji. 7.1.2 REGIONALNY SYSTEM INFORMACJI PRZESTRZENNEJ (RSIP) Realizacja tego przedsięwzięcia na terenie Głogowa pozwoli na zebranie wszelkich informacji o obiektach odwzorowanych w geodezyjnym układzie współrzędnych. Regionalny System informacji przestrzennej to nic innego, jak wprowadzenie idei społeczeństwa informacyjnego w dziedzinę gospodarki przestrzennej. Dzięki systemowi obywatel będzie miał wgląd do informacji o: terenie, zagospodarowaniu przestrzennym, ochronie środowiska, gospodarce wodnej, rolnictwie, drogach, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. urzędach, zakładach opieki zdrowotnej, aptekach, placówkach edukacyjnych, zabytkach, itp. Cel powstania RSIP to zebranie informacji o nieruchomościach, ich właścicielach, przeznaczeniu w planach zagospodarowania przestrzennego oraz wycenie wartości nieruchomości. Zbieranie wspomnianych danych jest zadaniem niezbędnym do prawidłowej i kompletnej budowy systemu. W ten sposób każdy obywatel i praktycznie z każdego miejsca mającego dostęp do Internetu będzie mógł uzyskać informację o interesującym go obiekcie w regionie. Główny nacisk przy projektowaniu systemu należy zwrócić na zapewnienie ochrony oraz integralności i autentyczności przesyłanych danych. Obecne rozporządzenia np. dotyczące podpisu elektronicznego lub kryptografii danych niewątpliwie wzmocnią realizacje tego celu. Nie wszystkie jednak udostępnione dane w Regionalnym Systemie Informacji Przestrzennej będą miały charakter poufny. Dostęp do części z nich już obecnie musi być ściśle kontrolowany i nadzorowany. Tylko zapewnienie gwarancji bezpieczeństwa jest w stanie przekonać społeczeństwo do użytkowania systemu, który ostatecznie przesądzi o sukcesie projektu RSIP. Pełna realizacja projektu przy wykorzystaniu współczesnych metod komunikacji zapewni dostęp obywatelom do organów samorządu i administracji państwowej. 7.1.3 REGIONALNA PLATFORMA CYFROWA (RPC) Regionalna platforma cyfrowa będzie projektem wspierającym wymianę informacji pomiędzy poszczególnymi powiatami. Miasto Głogów wraz z innymi zainteresowanymi powiatami jest w stanie wdrożyć system informatyczny wspierający współpracę pomiędzy nimi. Celem RPC jest wdrożenie w urzędach platformy elektronicznej w postaci zintegrowanego i jednolitego systemu informatycznego, obejmującego: elektroniczny obieg i wymianę dokumentów, elektroniczną archiwizację dokumentów, świadczenie elektronicznych usług dla ludności z wykorzystaniem podpisu elektronicznego, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. modernizacją infrastruktury informatycznej, stworzenie bezpiecznego systemu transmisji danych opartego na łączach szerokopasmowych. Generalny cel realizacji projektu to przygotowanie organizacyjno – techniczne regionu do realizacji długotrwałego procesu budowy społeczeństwa informacyjnego i wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu dla szybszego i sprawniejszego zarządzania regionem oraz zapewnienia rozwoju elektronicznych usług dla ludności i podmiotów gospodarczych. Szczególny nacisk zostanie położony na realizację wszystkich etapów zgodnie z programem eEurope 2005, według którego: 1. informacje publiczne są dostępne na witrynie w Internecie, 2. możliwe jest pobieranie formularzy oraz innych druków związanych z wykonaniem usługi publicznej, 3. zachodzi interakcja umożliwiająca wypełnienie formularza na komputerze i przesłanie go z zabezpieczeniem zwrotnym. W efekcie realizowania Regionalnej Platformy Cyfrowej Miasto Głogów uzyska solidne wsparcie w elektronicznej obsłudze dokumentów i spraw w następujących działach: podatki, poszukiwanie pracy, wspomaganie socjalne, dokumenty osobiste, pozwolenie na budowę, akty urodzenia i małżeńskie, rejestracja nowej firmy, dostarczania danych statystycznych, pozwolenia dotyczące środowiska, zamówienia publiczne. Grupami docelowymi projektu będą pracownicy starostwa powiatowego, urzędów gmin, podległych urzędom jednostek organizacyjnych, klienci urzędów, społeczeństwo, podmioty gospodarcze, a także zainteresowani współpracą z urzędami oraz korzystający z informacji o „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. sprawach publicznych. 7.1.4 CENTRA DYSPOZYTORSKIE (CPR – CENTRUM POWIADAMIANIA RATUNKOWEGO) Nowe technologie informatyczne stosowane w ramach budowy społeczeństwa informacyjnego powinny zostać wykorzystane przede wszystkim ku zwiększeniu poprawy bezpieczeństwa obywateli. Urząd Miasta Głogowa może zrealizować ten cel wykorzystując centra dyspozytorskie do wspierania i przyśpieszenia komunikacji pomiędzy służbami ratunkowymi. W oparciu o System Wspomagania Dowodzenia (SWD) zostały przygotowane rozwiązania dla powstających od kilku lat centrów dyspozytorskich służb ratowniczych. System SWD został rozbudowany o funkcjonalność związaną z obsługą zdarzeń przyjmowanych przez Dyspozytorów Pogotowia Ratunkowego, jak również do współdziałania z urzędami technicznymi wspierającymi prace dyspozytorów służb ratowniczych. Tak rozbudowany system SWD pozwala na: wykorzystanie jednolitej zintegrowanej bazy zasobów informacyjnych o posiadanym i dostępnym potencjale ratowniczym, wprowadzenie jednolitej obsługi zdarzeń ratowniczych bez względu na ich rodzaj, wykorzystanie jednolitych mechanizmów przekazywania danych pomiędzy jednostkami, skrócenie czasu wdrażania systemu informatycznego w Centrach Powiadamiania Ratunkowego, wykorzystanie mechanizmów integracji oprogramowania zarządzającego z urządzeniami technicznymi. Centrum Powiadamiania Ratunkowego jest złożonym obiektem organizacyjno technicznym. Jego uruchomienie pociąga za sobą konieczność wytworzenia odpowiedniej infrastruktury technicznej jak również przeprowadzenia integracji elementów wyposażenia. Głównymi elementami wyposażenia CPR są: węzeł techniczny, infrastruktura techniczna, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. wyposażenie stanowisk dyspozytorskich, systemy techniki wykonawczej. W ramach węzła teletechnicznego można wyróżnić następujące wyposażenie: 1. cyfrowa centrala telefoniczna posiadająca możliwości integracyjne poprzez protokoły TAPI, CTI, 2. rejestrator korespondencji telefonicznej oraz radiowej, 3. serwer baz danych oraz aplikacji przeznaczonych dla zarządzania zasobami informatycznymi, 4. serwer komunikacji przeznaczony do integracji oprogramowania zarządzającego urządzeniami technicznymi, 5. oprogramowanie zarządzające – System Wspomagania Decyzji, 6. oprogramowanie oraz zasoby środowiska GIS, 7. urządzenie podtrzymywania zasilania dla wyposażenia centrum 8. szafy montażowe dystrybucyjne wykorzystywane do przechowywania wyposażenie węzła technicznego. Infrastruktura teletechniczna stanowi grupę wyposażenia umożliwiającą wymianę informacji w ramach centrum. Podstawowymi elementami aparatury teletechnicznej są: przyłącza telekomunikacyjne, instalacje radiowe wraz z antenami, okablowanie strukturalne, okablowanie sterowania techniką wykonawczą. Wyposażenie stanowisk dyspozytorskich stanowi grupę sprzętu pozwalającą dyspozytorom na wykorzystanie pełnej funkcjonalności oferowanej przez zainstalowane urządzenia. Podstawowymi elementami wyposażenia są: stanowiska komputerowe, drukarki, aparaty telefoniczne, radiotelefony, manipulatory systemów techniki wykonawczej, rzutniki multimedialne, umeblowanie. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. W ramach tej grupy wyposażenia centrum oraz podległych punktów wyjazdowych można wyróżnić następujące systemy: system selektywnego alarmowania jednostek OSP, system przywoławcze (pagery), system zdalnego powiadamiania i alarmowania jednostek i punktów wyjazdowych, system komunikacji statusowej z pojazdami ratowniczymi, system zarządzający wyświetlaczami, dzwonkami w jednostce, system automatyki przemysłowej przeznaczony do sterowania bramami, szlabanami, sygnalizacją uliczną, system kontroli dostępu do pomieszczeń centrum. 7.1.5 SYSTEM GŁOGÓW OCHRONY PRZECIWPOWODZIOWEJ DLA MIASTA Pomiary i obserwacje meteorologiczne mają istotne znaczenie dla bezpieczeństwa społeczeństwa. Do skutecznej osłony przeciwpowodziowej niezbędne jest przygotowywanie ilościowych prognoz zmian stanów wody, gdyż pozwalają one w porę podjąć decyzje o zakresie prowadzonej akcji. Podstawowym jednak zadaniem, któremu mają służyć prognozy hydrologiczne jest bieżąca optymalizacja pracy systemu ochrony przeciwpowodziowej, aby spełnić kryterium minimalizacji strat. Prawidłowo działający system osłony hydrologicznej ma na celu ograniczenie skutków powodzi. Najistotniejszym elementem jest niezawodny i stały dostęp do rzetelnych wyników obserwacji – niezależny od pory dnia i skutków katastrofy, czyli system telemetryczny. Źródłem informacji o pogodzie i klimacie są obserwacje wykonywane bezpośrednio w terenie. Obserwacje te mogą mieć postać wizualnej obserwacji prowadzonej przez człowieka jak i postać określonego zakresu pomiarów instrumentalnych, wykonywanych w ustalonym terminie według obowiązującej instrukcji. Wykonywane na stacjach i posterunkach meteorologicznych pomiary instrumentalne mają na celu określenie stanu fizycznego powietrza oraz cech ilościowych procesów zachodzących w atmosferze. Do pomiarów tych wielkości wykorzystywane są różnego rodzaju przyrządy pomiarowe, których „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. parametry i dziedziny zastosowań zmieniają się wraz z rozwojem techniki. Pojawiają się nowe metody pomiarów, rejestracji i przekazywania wyników pomiarowych. Postępujący rozwój techniki umożliwia automatyzacje pomiarów, która nabiera coraz większego znaczenia. Istnieje potrzeba szybkiego uzyskiwania wyników pomiarów nie tylko do celów prognozowania pogody, ale również do ochrony przed kataklizmami, jak np. powódź i trzęsienie ziemi. Urządzenia automatyczne mogące łączyć się za pomocą fal radiowych, umożliwiają zagęszczenie sieci pomiarowej, wprowadzenie pomiarów w miejscach trudno dostępnych oraz na ciągłą rejestrację zmian elementów meteorologicznych. Zdalne systemy stosuje się do pomiarów poszczególnych elementów meteorologicznych, jak i całego ich zespołu. Stacja automatyczna umożliwia pomiar takich wielkości meteorologicznych jak: ciśnienie atmosferyczne, temperatura powietrza i jego wilgotność względna, prędkość i kierunek wiatru, bilans promieniowania czy wysokość opadów atmosferycznych. Częstość takich pomiarów może wynosić od kilku do kilkunastu minut. Przyrządy pomiarowe określają takie wielkości jak: temperatura powietrza i gruntu, ciśnienie atmosferyczne, wilgotność powietrza, parowanie, opady, kierunek i prędkość wiatru, usłonecznienie, promieniowanie Słońca, promieniowanie efektywne, widzialność, pozostałe w celach badań specjalnych. Do wielu pomiarów, ze względu na rozległą sieć meteorologiczną i trudności z doprowadzeniem przewodów stosuje się łączność radiową. Za pomocą łączności radiowej możliwe jest komunikowanie się z odpowiednimi przyrządami pomiarowymi oraz sterowanie nimi. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Dla programu e-Głogów przewiduje się podłączenie systemu telemetrycznego rzeki Odry do projektowanej szerokopasmowej sieci dostępowej. Rysunek 3: Schemat transmisji danych systemu telemetrycznego. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Rysunek 4: Wizualizacja wyników pomiarów na stronie internetowej. System służący do przesyłu danych pomiarowych ze stacji meteorologicznych drogą radiową powinien składać się z następujących elementów: „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. punktu pomiarowego, kanału radiowego, centrum sterowania. Stacja pomiarowa odpowiedzialna jest za przeprowadzanie pomiarów oraz zapisywanie wyników pomiaru w pamięci w celu przesłania ich do centrum sterowania. Stacja pomiarowa może być skonfigurowana i zaprogramowana do automatycznego przesyłania aktualnych wyników pomiarowych. W wielu istniejących stacjach meteorologicznych pomiary są wykonywane co określony okres czasu np. co 3 godziny. Wtedy wyniki tych pomiarów mogą być przesyłane bez ingerencji personelu po każdej serii pomiarów. Drugą możliwością jest przesył wyników pomiaru na żądanie. Personel z centrum sterowania wysyła do stacji pomiarowej drogą radiową żądanie przesyłu danych. Wysłany rozkaz dociera do terminala, który odbiera przesłany kod a następnie realizuje nadany rozkaz. Terminal pobiera z pamięci wyniki z odpowiedniej serii pomiarowej i wysyła je do centrum sterowania. Kolejną możliwością jest automatyczny przesył sygnałów alarmowych. Do urządzenia pomiarowego można wpisać wartości progowe, po przekroczeniu których występuje stan alarmowy. Urządzenie dokonując serii pomiarów, porównuje uzyskane wyniki z wprowadzonymi wartościami progowymi. Gdy uzyskane wyniki przekraczają dozwoloną wartość następuje automatyczne zestawienie połączenia do centrum sterowania, bądź bezpośrednio do służb ratowniczych w celu przesłania wiadomości o przekroczonej wartości oraz miejscu jej wystąpienia. Przy projektowaniu systemu telemetrycznego, który ma służyć do przesyłu danych meteorologicznych za pośrednictwem kanałów radiowych należy pamiętać o: określeniu granic obszaru pokrycia, wyborze miejsca instalacji masztu antenowego, analizie przeszkód terenowych, ustalenie prawidłowej wysokości masztu antenowego, zapewnienie zasilania przyrządom pomiarowym. Z centrum sterowania możliwa jest zmiana parametrów pomiarowych, jak i wgrywanie nowego oprogramowania. Architektura takiego systemu może być różna. Zależy ona od ilości posterunków „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. pomiarowych i obszaru, jaki obejmuje swoim działaniem. Podział systemów telemetrycznych przedstawia poniższy schemat. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Rysunek 5: Podział systemów telemetrycznych. Rysunek „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Rysunek 6: Algorytm działania systemu telemetrycznego. Najważniejszym elementem systemu telemetrycznego jest Centrum Zarządzania, którego zadania to: zarządzanie i konfiguracja całego systemu, sterowanie urządzeniami pomiarowymi, gromadzenie danych pomiarowych, modyfikacja danych pomiarowych, udostępnianie danych pomiarowych, oraz inne, adekwatne dla konkretnego systemu telemetrycznego. Zaawansowane technicznie przyrządy pomiarowe charakteryzują się takimi funkcjami jak: „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 1. pomiar i rejestracja danych pomiarowych, 2. możliwość wykonywania pomiarów ciągłych oraz dyskretnych, 3. pomiar wartości chwilowych parametru, 4. odwzorowanie stanu pracy, 5. sygnalizacja stanów awaryjnych, 6. rejestracja i sygnalizacja zdarzeń i alarmów, zadziałania zabezpieczeń, 7. zdalne sterowanie urządzeniem, 8. udostępnienie danych pomiarowych na żądanie, 9. generowanie i wydruk raportów. Przy projektowaniu systemu telemetrycznego z bezprzewodową transmisją danych należy pamiętać o określeniu granic obszaru pokrycia systemem, wyborze lokalizacji masztu antenowego, analizie przeszkód terenowych oraz określeniu rodzaju środowiska propagacyjnego. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.2 E-EDUKACJA. KSZTAŁCENIE DROGĄ ELEKTRONICZNĄ 7.2.1 E-LEARNING e-Learning to model nauczania wykorzystujący technologie informatyczne do tworzenia, dystrybucji i dostarczania informacji, uczestniczenia w szkoleniach oraz nabywania wiedzy w celu podnoszenia kwalifikacji i efektywności pracy. Plan działań wspierający kształcenie drogą elektroniczną przedstawia się następująco: 1. Poprawa sytuacji w zakresie infrastruktury i wyposażenia placówek oświatowych, umożliwiająca powszechne wykorzystanie mediów elektronicznych w celach edukacyjnych: wyposażenie wszystkich szkół w szybkie łącze internetowe, utworzenie ogólnoeuropejskiej sieci komunikacji elektronicznej łączącej uczelnie, placówki badawczo - naukowe, biblioteki specjalistyczne oraz szkoły w celu zwiększenia dostępu do informacji, informatyzacja bibliotek i przekształcenie ich w nowoczesne centra zasobów edukacyjnych, kulturalnych i informacji praktycznych. 2. Zwiększenie skali inwestycji w zasoby ludzkie: przeszkolenie jak największej liczby nauczycieli w zakresie korzystania z Internetu i edukacyjnych zasobów multimedialnych, promowanie i wdrażanie edukacji informatycznej już od wczesnego poziomu kształcenia, popularyzacja znajomości nowoczesnych technologii wśród społeczeństwa, wspieranie poprzez elektroniczną edukację osób niepełnosprawnych, bezrobotnych, mniejszości narodowych, mieszkańców terenów wiejskich. 3. Poprawa jakości w zakresie treści i usług edukacyjnych: wzmocnienie współpracy między przemysłem multimedialnym, a resortem edukacji w celu tworzenia zasobów multimedialnych spełniających wymagania określone przez europejskie środowisko edukacyjne, określenie kryteriów jakości, metod oceniania i reguł uznawalności edukacyjnych treści i usług multimedialnych, rozwój usług poradnictwa zawodowego świadczonych za pośrednictwem nowoczesnych technologii w celu zwiększenia dostępu do informacji. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Powszechny dostęp do komputera i rozwój narzędzi informatycznych powoduje, iż coraz więcej szkół i uniwersytetów na świecie wykorzystuje Internet i znajdujące się w nim platformy edukacyjne jako narzędzia nauczania. e-Learning cieszy się powodzeniem, ponieważ: znosi bariery czasowe, pozwalając studentom i wykładowcom na pracę i naukę o dowolnej porze, znosi bariery geograficzne, dając możliwość pracy w dowolnym miejscu (warunkiem jest jedynie dostęp do Internetu), zwiększa częstotliwość kontaktu między wykładowcą i studentami, sprzyja integracji pomiędzy studentami (w szczególności poprzez fora dyskusyjne i zadania wykonywane w grupach), promuje autonomię studenta, który sam zarządza swoim czasem i wiedzą, podnosi umiejętność obsługi komputera i oprogramowania. Przyzwyczaja studentów do wyszukiwania i krytycznej analizy wiadomości pozyskanych w Internecie. Rozwój e-Learningu jako sposobu uczenia się i nauczania jest od 2000 roku jednym z priorytetów Unii Europejskiej w zakresie edukacji. Wyrazem tego jest wiele wspólnotowych przedsięwzięć promujących e-Learning, liczne prace badawcze w zakresie oprogramowania oraz standardów technicznych i metodycznych tego rodzaju edukacji. Do najważniejszych zalet e-Learningu należą: 1. zwiększenie szybkości i skuteczności zdobywania wiedzy, a co za tym idzie i możliwość precyzyjnej selekcji informacji oraz doboru tempa uczenia dla każdego pracownika, 2. redukcja kosztów związanych ze szkoleniami ponieważ w wielu przypadkach nie jest konieczne wynajmowanie zewnętrznych firm szkoleniowych, a także pozbawianie firmy na jakiś czas pracowników, którzy biorą udział w tradycyjnym szkoleniu, 3. atrakcyjna forma bazująca na wykorzystaniu technologii multimedialnych, co nadal jest dużą atrakcją dla większości pracowników i sprzyja podnoszeniu kwalifikacji. Popularność tej formy nabywania wiedzy za pomocą Internetu przez pracowników wzrosła na tyle, że w ostatnich latach budowany jest standard tworzenia programów do e-Learningu o nazwie „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. SCORM (Sharable Content Object Reference Model16). Jednym z wielu elementów programu e-Learning jest nadawanie tematycznych audycji w sieci lokalnej i w Internecie. Umożliwia to sprawne, skuteczne i tanie przeprowadzanie szkoleń pracowników firmy czy instytucji. Umożliwia również prezentowanie treści ważnych dla lokalnego społeczeństwa. Usługa ta nazywana jest mediami strumieniowymi. Coraz większą popularnością cieszą się media strumieniowe. Dzięki nim możemy oglądać telewizję, słuchać radia oraz zobaczyć ciekawe miejsca na świecie lub przed zakupem w sklepie internetowym posłuchać muzyki. Niestety Internet nie został zaprojektowany do przesyłania tak dużej ilości danych w czasie rzeczywistym i w efekcie korzystając z transmisji strumieniowych bardzo obciążamy łącze. Na szczęście powstało wiele aplikacji, które nagrywają materiały multimedialne na dysk twardy. Dzięki temu możemy komfortowo przeglądać strony internetowe i jednocześnie słuchać muzyki. Technika strumieniowa opiera się na idei przesyłania strumienia pakietów, interpretowanych w odpowiedniej kolejności w momencie odbioru. Każdy taki pakiet zawiera niezbędną ilość informacji do odtworzenia fragmentu multimedialnego (obrazu lub dźwięku). W odróżnieniu od techniki P2P nie trzeba pobierać całego pliku aby go odtworzyć. Komfort pracy z mediami strumieniowymi zależy od szybkości nadawania oraz przepustowości łącza internetowego odbiorcy. Należy pamiętać, że pliki multimedialne poddane kompresji nadal zajmują dużo miejsca i łącze modemowe nie jest tu dobrym rozwiązaniem. Aby przygotować plik do publikowania w Internecie używa się specjalnych kodeków stosujących algorytmy kompresji, które kodują dokument multimedialny. Następnie dane są przekazywane na serwer, który dostarcza je do wszystkich odbiorców. Wszyscy klienci posiadają odtwarzacze, które składają odebrane z serwera pakiety w gotową prezentację. Potem jest ona dekodowana przez kolejny zestaw kodeków i odtwarzana. Dostęp do mediów uzyskujemy „na żywo” (life), kiedy oglądamy aktualnie odbywające się wydarzenia. Przykładem mogą być wydarzenia sportowe. Drugim rodzajem dostępu jest opcja „na 16 „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. życzenie” (on demand). Przykładem takiego dostępu jest korzystanie ze sklepów z muzyką, filmami oraz oglądanie prezentacji na stronach internetowych, itp. Dosyć dużym problemem w przypadku multimediów strumieniowych jest konieczność nieustannego dostępu do Internetu. Warto podkreślić, że łącze o przepustowości 256 kB/s w trakcie oglądania telewizji jest praktycznie całkowicie wykorzystywane i praca z przeglądarką internetową staje się prawie niemożliwa. Dlatego też powstały programy do nagrywania dźwięku i obrazu. Głównymi formatami stosowanymi w transmisji strumieniowej są Windows Media (ASF, WMV, WMA, ASX, WMX, WVX, WAX, WVX, WAX), Real Media (RM, RAM, RPM, RA) oraz Quick Time (MOV, MP4). W przeciwieństwie do tradycyjnych rozwiązań, w których zawartość pliku multimedialnego może być odtwarzana dopiero po całkowitym jego pobraniu ze źródła nadawaną strumieniowo treść odbiera się już po kilku sekundach od chwili nawiązania połączenia. W ten sposób niwelowana jest jedna z najważniejszych wad stron www tj. konieczność długiego oczekiwania na duże pliki. Stosowane rozwiązania przesyłają dane w postaci skompresowanej zaś ich opracowaniem zajmuje się stosowny plug-in lub aplikacja pomocnicza współpracująca z przeglądarką www. Większość opracowanych rozwiązań pozwala zintegrować w jednym strumieniu wiele rodzajów danych: teksty, grafikę, dźwięk i obraz wideo. Dane te mogą być prezentowane w dwojaki sposób. 1. Na żywo (live). Każdy użytkownik otrzymuje tą samą porcję informacji, analogicznie do nastrojenia radia lub telewizora na dany kanał. Taka forma najczęściej spotykana jest w przypadku relacjonowania aktualnych wydarzeń, koncertów, itp. Możliwe jest również prezentowanie w ten sposób materiałów archiwalnych odtwarzanych z plików lub nawet z obrazu z taśmy wideo. Wówczas jest on kierowany do programowego enkodera, gdzie po zamianie na strumień bitów przesyłany jest do serwera. 2. Na żądanie (on demand). Prezentowany jest zawsze materiał wcześniej zarejestrowany, przechowywany w pliku dźwiękowym lub wideo. Po wybraniu stosownego odsyłacza następuje rozpoczęcie pokazu, a użytkownik może dowolnie przewijać nagranie tj. sterować strumieniem wysyłanym przez serwer w przód i w tył za pomocą suwaków dostępnych w oknie odtwarzacza. W trybie on demand odtwarzanie rozpoczyna się i trwa niezależnie dla „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. każdego użytkownika. Media strumieniowe rozszerzają dotychczasowe zastosowania Internetu na zupełnie nowe obszary. Możliwość przekazywania treści multimedialnych w czasie rzeczywistym pozwala m.in. na: uruchamianie internetowych rozgłośni radiowych i telewizyjnych, przeprowadzanie internetowych transmisji na żywo z imprez kulturalnych, sportowych, ważnych wydarzeń, itp., przeprowadzanie wirtualnych konferencji, spotkań i treningów, uzupełnianie serwisów informacyjnych przekazem dźwiękowym i wideo, zwiększanie atrakcyjności stron www poprzez osadzanie w nich prezentacji multimedialnych, wprowadzanie nowych form przekazu reklamy internetowej, tworzenie nowoczesnego stylu obiegu informacji w sieciach lokalnych, w przyszłości budowę nowego oblicza telewizji interaktywnej, całkowicie opartej na Internecie. Zastosowanie szeregu metod optymalizacji źródeł przekazu oraz buforowania informacji sprawia, że udźwiękowione materiały wideo stają się dostępne nawet dla użytkowników dysponujących jedynie połączeniem modemowym z Internetem. Niestety stosowane metody kompresji stratnej wpływają często w znaczącym stopniu nie tylko na zmniejszenie wielkości przesyłanych plików, ale i pogorszenie jakości nagrań. Cały czas jednak największą barierą w rozwoju mediów strumieniowych jest zbyt mała przepustowość sieci, która nie jest w stanie sprostać dużym wymaganiom tej formy transmisji. Zakłócenie ciągłości transferu danych tzw. gubienie pakietów powoduje znaczne pogorszenie jakości odtwarzanego materiału, w tym przeskakiwanie klatek filmów i dźwięków. Należy spodziewać się, iż rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej i systematyczne zwiększanie przepustowości łączy pozwoli na polepszenie parametrów sieciowych multimediów. W przypadku zwyczajowego przesyłania plików za pomocą FTP lub HTTP używany jest protokół TCP, który wymaga od komputera (odbiorcy) stałego potwierdzania otrzymania danych z serwera. Zagubienie pakietu powoduje automatycznie jego ponowne wysłanie przez serwer. Ma to znaczenie w przypadku przesyłania plików dokumentów, np. zawierających adresy strony www. Odbywa się to jednak kosztem wydłużenia czasu transmisji. Z tego między innymi powodu media strumieniowe wykorzystują protokół UDP, który umożliwia stałe przesyłanie danych bez „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. konieczności potwierdzenia ich dotarcia do miejsca przeznaczenia. Zły stan łączy przynosi wówczas zakłócenia w postaci gubienia klatek obrazu lub zniekształcenia dźwięku. Nie powoduje jednak przerwania transmisji, gdy skończy się tymczasowe przeciążenie sieci. Użytkownik cały czas będzie otrzymywał bieżące dane audycji. Serwer strumieniowy dzięki wykorzystaniu technologii Windows Media Services jest doskonałym narzędziem do przesyłania danych multimedialnych w sieci, Internecie jak i w Intranecie, a przy tym dostępnym dla wszystkich. Windows Media Server jest idealnym narzędziem do stworzenia komercyjnej platformy udostępniania treści multimedialnych, jak również „wewnątrzfirmowego” serwera z prezentacjami czy szkoleniami. Transmitowane mogą być wydarzenia na żywo lub według ustalonej listy odtwarzania. Windows Media Player dla Windows XP buforuje pewną ilość danych udostępnianych przez serwer zanim rozpocznie transmisję. Obecnie w wersji 9 początkowe ściąganie zawartości bufora odbywa się z maksymalną możliwą prędkością w zależności od bieżącego obciążenia sieci. Dzięki Fast Start transmisja filmu rozpoczyna się szybciej, co powoduje, iż podoba się klientom. Analogicznie odbywa się proces aktualizowania bufora w momencie, gdy użytkownik „przesuwa” się po treści. Dzięki temu, że bufor wypełniany jest bardzo szybko użytkownik ogląda praktycznie płynną transmisję. Pomiary zostały przedstawione w celu uświadomienia, iż przystępując do przygotowywania treści i materiałów udostępnianych w taki sposób należy pamiętać o parametrach środka transmisji. Streaming danych ma tylko sens wówczas, gdy obraz i dźwięk jest wyraźny, płynny i zrozumiały. Obecnie istniej wiele wykładów prowadzonych za pomocą streamingu. Wiele uczelni posiadających filie w różnych miastach wykorzystuje tą technikę do kształcenia studentów. Odbywa się to w ten sposób, że wykładowca znajdujący się w jednostce macierzystej uczelni ma przed sobą kamerę, mikrofon oraz cyfrowy rzutnik. Studenci znajdujący się w filii oglądają obraz i słuchają treści wykładu w specjalnie przygotowanej do tego celu sali. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.2.2 BIBLIOTEKA INTERNETOWA Pod tym pojęciem rozumiemy możliwość sprawdzania dostępności książek, czasopism oraz poszczególnych artykułów za pośrednictwem Internetu, jak również możliwość udostępniania niektórych zbiorów po uprzednim wyrażeniu zgody przez autora. System e-Biblioteki można opracować na podstawie baz danych. W bazie tej mieściliby się użytkownicy e-Biblioteki, a także pozycje do wypożyczenia lub ściągnięcia. Możliwości tego systemu mogłyby być rozbudowane o część płatną, jak np. zbiory, które byłyby udostępniane w postaci elektronicznej po wniesieniu odpowiedniej opłaty. Co do kwestii zarządzania takimi zbiorami i użytkownikami, to istnieją już na dzień dzisiejszy odpowiednie systemy pozwalające na zdalne zamawianie pozycji i późniejszy ich odbiór. W ten sposób można zaplanować wykonanie odpowiedniej witryny internetowej, na którą to użytkownik wchodząc będzie się musiał logować. Po prawidłowym zalogowaniu będą sprawdzane jego uprawnienia dostępu do poszczególnych zbiorów. Każdy użytkownik powinien mieć możliwość przeszukiwania wszystkich baz, lecz nie dostęp do wszystkich. Taki dostęp powinien być gwarantowany w wyniku transferu odpowiedniej ilości pieniędzy. I tutaj możemy wykorzystać kilka systemów m.in. transfer bankowy czy opłata za pomocą przelewu. Punktem odniesienia i jednocześnie fundamentem w tworzeniu internetowych bibliotek są założenia europejskiego programu dotyczącego stworzenia zbiorów danych cyfrowych w dziedzinie sztuki, dziedzictwa kultury oraz archiwów i bibliotek. Odpowiednikiem na gruncie krajowym jest zainaugurowana 21 grudnia 2002 r. Polska Biblioteka Internetowa (PBI), której celem jest podejmowanie działań w zakresie usprawnienia dostępu do informacji dla sektora publicznego. Korzyści wynikające z tworzenia bibliotek internetowych: umożliwienie osobom małych wsi i miast dostępu do różnorodnych publikacji wydanych w języku polskim, stworzenie alternatywy w stosunku do nielicznych zbiorów poszczególnych pozycji posiadanych przez biblioteki publiczne, szkolne i akademickie, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. zwiększenie kreatywności uczniów oraz zachęcenie do samokształcenia i samodzielnego korzystania z zasobów polskiej literatury we wszystkich grupach wiekowych, gromadzenie i przetwarzanie w odpowiednie formy użytkowe publikacji dla osób niewidomych. Biblioteki internetowe stanowić będą podstawę dla tworzenia polskich zasobów edukacyjnych i kulturalnych w Internecie, których brak stanowi jedną z istotnych barier w budowie społeczeństwa informacyjnego. To za ich pośrednictwem dostęp do dorobku literackiego i kulturalnego uzyskają również Polacy mieszkający i przebywający za granicą. Jak informuje Polska Biblioteka Internetowa docelowo planuje się rozbudowę jej katalogu o takie pozycje jak: podręczniki szkolne i akademickie, publikacje przeznaczone dla osób niewidomych, rękopisy muzyczne, pozycje kartograficzne, dzieła malarstwa grafiki i fotografii, czasopisma i periodyki naukowe. Sprawą przyszłościową jest także stworzenie działów filmów naukowych i dokumentalnych, zasobów muzealnych oraz katalog zapisów spektakli teatralnych. 7.2.3 PROGRAM „IKONKA” Program ten polega na uruchomieniu czytelni internetowych w bibliotekach publicznych posiadających dostęp do Internetu. W ramach programu „Ikonka” Ministerstwo Nauki i Informatyzacji wyposaża biblioteki w sprzęt komputerowy wraz z oprogramowaniem oraz zapewnia bibliotekarzom podstawowe szkolenia w zakresie wykorzystania zasobów Internetu. Każda czytelnia otrzymuje trzy komputery wyposażone w system operacyjny, program antywirusowy oraz sprzęt sieciowy typu WI-FI. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Głównym celem realizacji programu jest zapewnienie jak najszerszej grupie społeczności lokalnej łatwego, powszechnego i bezpłatnego dostępu do Internetu. Priorytetowo będą traktowane małe miejscowości i obszary wiejskie. Dzięki programowi uczniowie mają szansę na skorzystanie z zasobów edukacyjnych tematycznych stron Internetu oraz witryny Polskiej Biblioteki Internetowej. Należy pamiętać, iż czytelnia dzięki dostępowi radiowemu oferuje dostęp do Internetu nie tylko w lokalu, ale także w promieniu 100 m od urządzenia nadawczego. Podstawowy warunek do wdrożenia Programu „Ikonka”, to posiadanie przez zainteresowaną gminę stałego dostępu do Internetu. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.2.4 E-DZIENNIK e-Dziennik to system, który ma na celu rejestrację indywidualnych danych każdego ucznia. Dane te dotyczą między innymi osiągniętych wyników w nauce, ocen ze sprawowania, frekwencji czy otrzymanych uwag. Ma to na celu usprawnienie pozyskania tych informacji przez pedagoga czy rodzica i ich zestawienie według potrzeb. Program e-Dziennik umożliwia współpracę z rodzicami i opiekunami uczniów nie eliminując tradycyjnych form takich jak wywiadówki. Program e-Dziennik oferuje takie funkcje jak: 1. System wiadomości pozwalający na przesyłanie wiadomości pomiędzy nauczycielami, jak również opiekunami i rodzicami. System wiadomości zawiera terminarz, który przypomina o stałych wydarzeniach w szkole. 2. Zestawienia umożliwiające drukowanie wymaganych zestawień tj.: 1. kartki z ocenami cząstkowymi i semestralnymi na zebranie z rodzicami, 2. zestawienia ocen na rady pedagogiczne, 3. zestawienia semestralne i roczne, 4. drukowanie świadectw. 3. Średnia ocen umożliwiająca wyliczanie średniej ważonej według potrzeb nauczyciela. 4. Prezentacja danych pozwalająca zdefiniować w dowolny sposób wyświetlanie każdej grupy ocen. 5. Oceny pozwalające zdefiniować dowolny zestaw ocen, dowolną grupę ocen, dowolny styl ich prezentacji. 6. Raportowanie, dzięki któremu można modyfikować i tworzyć nowe dokumenty do wydruku. Wydruki generowane są w postaci arkuszy kalkulacyjnych i edytorów tekstowych, co znacznie ułatwia ich modyfikacje. 7. Bezpieczeństwo uzyskane za pomocą szyfrowanego protokołu SSL z kluczem 128 bitowym. SSL (Secure Socket Layer) to protokół bezpiecznej komunikacji między klientem a serwerem. Protokół ten zapewnia: prywatność, autoryzację i integralność przesyłanych danych. Istnieją dwie wersje SSL: SSL 2.0 i SSL 3.0. Proponowaną wersją jest wersja SSL 3.0, która jest „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. kompatybilna z poprzednią i umożliwia kompresję danych. 8. Codzienna archiwizacja danych. Rysunek 7: Zrzut z przykładowego programu e-Dziennik. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Rysunek 8: Lista klas w bieżącym semestrze. W programie e-Dziennik zamieszczane są dane uczniów do których dostęp mogą mieć jedynie dedykowane osoby tj. opiekun, rodzic i pedagog. Bezpieczeństwo tych danych oparte jest na protokole SSL (Secure Sockets Layer) opracowanym przez firmę Netscape Comunications. Połączenie SSL (Secure Socket Layer) jest tworzone na bazie zwykłego połączenia TCP. Przesyłane nim dane szyfrowane są symetrycznie kluczem, który jest negocjowany na początku sesji. W pierwszej fazie klient wysyła komunikat Client Hello zawierający informacje o wersji protokołu, identyfikatorze sesji oraz o obsługiwanych algorytmach kryptograficznych. Serwer odpowiada komunikatem Server Hello, w którym znajduje się nowy lub istniejący numer sesji oraz informacja o dopuszczalnych algorytmach szyfrowania. W następnej fazie serwer uwierzytelnia się poprzez przesłanie swojego certyfikatu. Klient sprawdza prawdziwość trzech warunków: czy certyfikat został podpisany przez znany i zaufany urząd certyfikujący (Certificate Authority – CA), czy certyfikat jest prawidłowy i nie stracił ważności (ani nie został odwołany), czy nazwa na certyfikacie odpowiada nazwie domenowej serwera. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Jeśli choć jeden z powyższych warunków nie jest spełniony, to klient zgłasza ostrzeżenie i pozostawia użytkownikowi decyzję o kontynuacji połączenia. Jeśli połączenie nie zostaje przerwane serwer może dokonać analogicznego uwierzytelnienia klienta. Następnie obie strony generują tak zwany klucz master. Klucz ten wykorzystywany jest do utworzenia kluczy sesji, używanych później do szyfrowania i deszyfrowania oraz sprawdzania integralności danych przesyłanych w ramach sesji SSL. Na koniec przesyłane są zaszyfrowane wiadomości informujące o zakończeniu działania protokołu powitalnego i może nastąpić wymiana danych. 7.3 E-ZDROWIE 7.3.1 ELEKTRONICZNA KARTOTEKA Tworzony na terenie miasta Głogów radiowy system transmisji danych wykorzystać można do elektronicznego przesyłu kartotek pacjentów pomiędzy różnymi ośrodkami zdrowia. Realizacja takiej usługi polegać będzie na stworzeniu bazy danych. Baza danych zawierać będzie informacje na temat zdrowia każdego pacjenta. Lekarz po przeprowadzonym badaniu czy zabiegu loguje się do bazy danych, gdzie uzupełnia informacje danego pacjenta oraz ewentualnie uaktualnia historię choroby. Lekarz pracujący w innym ośrodku zdrowia na terenie miasta ma możliwość w razie potrzeby zalogowania sie do takiej bazy. Baza danych gwarantuje mu dostęp do istotnych informacji dotyczących zdrowia pacjenta. Logowanie do bazy danych powinno odbywać się poprzez nadany każdemu lekarzowi login oraz hasło. Umożliwi to identyfikacje lekarza korzystającego z bazy danych pacjentów. Bazę danych instaluje się na zewnętrznym serwerze gwarantującym bezpieczeństwo przechowywanych informacji. Elektroniczny obieg kartotek pacjentów podniesie jakość usług świadczonych przez służbę zdrowia. Dostęp do informacji dotyczących zdrowia każdego pacjenta pozwoli lekarzowi na sprawne oraz skuteczne podjęcie działań. Elektroniczna kartoteka wymaga podłączenia do radiowego systemu transmisji danych ośrodków zdrowia oraz wyposażenia ich w komputer z oprogramowaniem. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.4 E-BIZNES. USŁUGI ELEKTRONICZNE DLA PRZEDSIĘBIORSTW Według Światowej Organizacji Handlu (WTO) poprzez e-biznes należy rozumieć produkcję, reklamę oraz sprzedaż i dystrybucję produktów z wykorzystaniem sieci teleinformatycznych. Definicja ta odnosząca się ogólnie do gospodarki elektronicznej obejmuje swoim zakresem handel oraz działalność wytwórczą i usługową. Instrumentami gospodarki elektronicznej są: telefon, telefax, telewizja, Elektroniczna Wymiana Danych (EDI) oraz Internet. Według opublikowanego Raportu WTO na temat potencjalnych korzyści płynących z handlu elektronicznego to właśnie Internet jest najważniejszym i najpowszechniejszym medium elektronicznym. Na forum Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) prowadzone są obecnie prace nad sformułowaniem jednolitej definicji umożliwiającej miedzy innymi monitorowanie tego zjawiska na poziomie międzynarodowym. Komitet Informacji Komputerów i Polityki Telekomunikacyjnej OECD proponuje obejmowanie tym pojęciem dwóch typów transakcji: w zakresie szerszym transakcji elektronicznych, w zakresie węższym wyłącznie transakcji internetowych. Zgodnie z zaproponowanym brzmieniem za transakcję elektroniczną uważa się prowadzoną za pośrednictwem sieci komputerowych sprzedaż lub zakup towarów oraz usług niezależnie od tego czy odbywa się to między przedsiębiorcami, gospodarstwami domowymi, osobami fizycznymi, rządami i innymi publicznymi lub prywatnymi organizacjami,. Transakcja internetowa definiowana jest z kolei jako prowadzona poprzez sieć internetową sprzedaż lub zakup towarów i usług, niezależnie od tego czy odbywa się to między przedsiębiorcami, gospodarstwami domowymi, osobami fizycznymi, rządami i innymi publicznymi lub prywatnymi organizacjami. 7.4.1 PODPIS ELEKTRONICZNY Podpis elektroniczny jest wirtualnym odpowiednikiem podpisu odręcznego. Mimo, iż w bezpośredni sposób nie nawiązuje do danych osoby, która go zgłasza, to jednak odwołuje się do nich pośrednio. Podpis elektroniczny stanowi dane identyfikacyjne o osobie, która go składa. Wyrażony jest w postaci elektronicznej wraz z innymi dołączonymi danymi lub logicznie z nimi powiązanymi. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Bezpieczny podpis elektroniczny musi być przyporządkowany wyłącznie do jednej osoby fizycznej składającej podpis. Powinien być sporządzony wyłącznie za pośrednictwem bezpiecznych urządzeń i danych, służących do składania podpisu elektronicznego i powinien podlegać wyłącznej kontroli tylko tej osoby. Ponadto musi być powiązany z danymi, do których został dołączony, w taki sposób, że każda późniejsza zmiana tych danych będzie rozpoznawalna. Podpisy elektroniczne będą mogły posiadać zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. W tym ostatnim przypadku posługiwać się nimi będzie mogła wyłącznie oznaczona osoba fizyczna. Projekt nie daje innej możliwości elektronicznego podpisu osób prawnych, a także wyłącza podpis grupy osób. Jak się wydaje możliwe technologicznie i prawnie będzie wielokrotne podpisanie dokumentu elektronicznego przez poszczególne osoby fizyczne. Osoba fizyczna może złożyć podpis elektroniczny w imieniu osoby prawnej oraz innej osoby fizycznej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej. Zmiana po stronie osoby reprezentującej firmę powodować będzie konieczność unieważnienia poprzedniego i wydania nowego podpisu. Podobnie jak w przypadku kart płatniczych trudno będzie całkowicie wykluczyć pozyskanie karty z kluczem prywatnym oraz wyłudzenia PIN-ów, wobec czego pamiętać należy, że ryzyko dokonywanych czynności obciążać będzie właściciela. Zasadniczo odpowiedzialność wystawcy certyfikatu ograniczona będzie do sytuacji, gdy dane w certyfikacie będą niezgodne z prawdą. W przyszłości podpis elektroniczny stanie się ważną częścią e-biznes ze względu na swoje następujące funkcje: 1. uwierzytelnianie – poprawne określenie pochodzenia komunikatu z zapewnieniem autentyczności źródła, 2. niezaprzeczalność – uniemożliwia nadawcy lub odbiorcy komunikatu zaprzeczenie jego przesłania, 3. integralność – pozwala na wykrycie faktu modyfikacji przesyłanych danych, 4. identyfikacja – polega na potwierdzeniu tożsamości nadawcy wiadomości, 5. poufność – gwarancja dostępu do informacji tylko osobom uprawnionym. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.4.2 PORTAL KORPORACYJNY Zmiany rzeczywistości biznesowej powodują coraz większe zainteresowanie wykorzystaniem technologii internetowych. Coraz więcej firm przenosi swoje procesy biznesowe do Internetu. Jest to wynikiem rosnącej potrzeby dostępu odbiorców do zasobów wiedzy korporacyjnej, rosnącego środowiska konkurencyjnego oraz dynamicznego rozwoju technologii internetowych. Umożliwia to osiągnięcie dobrych wyników np. poprzez redukcję kosztów, wzrost innowacyjności firmy, wzrost efektywności kadr pracowników czy wysoki poziom obsługi klientów. Rozwiązaniem, które może w istotny sposób wpłynąć na wzrost efektywności prowadzonego biznesu są portale korporacyjne. Brak centralnego serwisu firmowego, w którym zawarte byłyby wszelkie informacje niezbędne do realizacji zadań przez pracowników może powodować chaos komunikacyjny w przedsiębiorstwie. Rozwiązaniem pozwalającym skrócić czas wyszukiwania danych jest portal korporacyjny. Gromadzi on i udostępnia wszystkie zasoby informacyjne firmy w jednym miejscu. Pozwala uzyskać dostęp do informacji oraz firmowych aplikacji w dowolnym miejscu i czasie za pomocą dowolnego urządzenia dostępowego. Nazwa portal używana jest w rozumieniu „bramy” do zasobów Internetu. Obecnie w różny sposób definiuje się portale korporacyjne: 1. Kompletne rozwiązania korporacyjne umożliwiające użytkownikom spersonalizowany i wygodny dostęp do wszystkiego czego potrzebują, w dowolnym czasie i miejscu, w bezpieczny sposób poprzez Internet, aby zrealizować swoje zadania (wg. SAP). 2. Centralny interfejs www do wszystkiego, co w przeciwnym wypadku byłoby osobną i niekompatybilną informacją rozproszoną w wielu oddzielnych aplikacjach (wg. IBM). 3. Jednolita platforma udostępniająca użytkownikowi wszystkie potrzebne mu informacje i funkcjonalności, niezależnie od miejsca i kanału dostępu. Portale korporacyjne mogą pełnić istotną rolę w zarządzaniu strategicznym każdej organizacji, z uwagi na: Miejsce udostępniania aktualnej wiedzy strategicznej, „Dostawca” wiedzy według zasady „każdemu według potrzeb” z zachowaniem „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. bezpieczeństwa firmy, Forum wymiany poglądów, Źródło wiedzy udostępnianej w przeglądarce i w formie drukowanej, Wzmocnienie kontroli kierownictwa nad: • Realizacją strategii, • Restrukturyzacją, • Procesami, • Wynikami przedsiębiorstwa, Porównywanie jednostek organizacyjnych przy rozproszonej strukturze, Wczesna reagowanie na niepożądane zjawiska. Zaawansowane rozwiązanie portalowe bazujące na różnych serwerach aplikacyjnych, systemach bezpieczeństwa i repozytoriach zawartości itp. staje się przestrzenią do zarządzania klientami, pracownikami i partnerami. Elementem bazowym portalu jest zintegrowany i personalizowany interfejs, pozwalający na dostęp do zasobów informacyjnych, aplikacji firmowych oraz narzędzi współpracy opierając się na technologii internetowej. Portal korporacyjny powinien być otwartym środowiskiem dla różnych systemów informatycznych. Powinien pozwalać na szybką integrację nowych aplikacji i systemów. Istotnymi elementami z punku widzenia gromadzenia i prezentacji wiedzy w organizacji są: warstwa integracji aplikacji, systemy zarządzania treścią (CMS), zaawansowane systemy wyszukiwania, rozwiązania typu workflow, systemy tworzenia profili (personalizacja), kontrola w oparciu o role czy narzędzia developerskie pozwalające na tworzenie usług typu webservice. Intranet i ekstranet to zaawansowane aplikacje internetowe służące do budowania relacji firmy z otoczeniem zewnętrznym i wewnętrznym. Tworzenie platformy intranet/ekstranet, scalając istniejące już w organizacji systemy informatyczne wzbogaca je o następujące narzędzia: Mobilnego dostępu do zasobów firmy, Efektywnego zarządzania informacją, Zarządzania wiedzą organizacji, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Platformy e-learning, Wymiany informacji i doświadczeń między pracownikami firmy, Zarządzania zasobami dostępnymi w firmie, Komunikowania i wsparcia biznesowego dla firm kooperujących i klientów. Intranet pozwala firmom na racjonalne zarządzanie wiedzą organizacji. Przedsiębiorstwo, które potrafi optymalnie zarządzać posiadaną wiedzą jest na najlepszej drodze do zdobycia i utrzymania przewagi konkurencyjnej. To właśnie za pośrednictwem zwykłej przeglądarki internetowej możliwe staje się: pełne zintegrowanie wszystkich działających w firmie systemów informatycznych i powiązanie ze sobą za pośrednictwem Internetu dotychczas rozdzielonych zasobów danych, pobieranie aktualnych danych z zewnętrznych źródeł, jak np. notowania giełdowe czy informacje z agencji prasowych i ich integrowanie z zasobami wiedzy firmy, zarządzanie obiegiem dokumentów i wewnętrzną komunikacją w firmie (dzięki pośrednictwu wewnętrznej sieci – intranetu), porządkowanie i kategoryzacja danych wg ustalonych i precyzyjnych kryteriów, wymiana na bieżąco aktualizowanych informacji ze światem (z klientem, partnerem handlowym i mediami), nawiązywanie nowych kontaktów handlowych (z możliwością udzielenia natychmiastowej odpowiedzi), dokonywanie za pośrednictwem Internetu transakcji handlowych (zamówienia on-line), zapewnienie dobrego wizerunku firmy na zewnątrz oraz wśród pracowników (działania z zakresu Public Relations), dynamiczne wsparcie wszystkich działań promocyjnych i marketingowych firmy. Rozwiązania oparte o portal korporacyjny gwarantują niespotykaną dotychczas otwartość firmy na świat i klientów. Kluczowe znaczenie ma dostosowanie go do specyfiki firmy, jej charakteru (produkcja przemysłowa, handel, usługi) oraz wielkości (wysoka skalowalność). Poniżej przedstawiono możliwości jakie daje zastosowanie portalu korporacyjnego: 1. pełną automatyzację obiegu dokumentów, 2. uruchomienie elektronicznych działów sprzedaży, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 3. zapewnienie komunikacji wewnątrzfirmowej (np. idealnie sprawdza się jako medium przy współpracy grup projektowych rozproszonych w różnych oddziałach firmy), 4. zapewnienie idealnej wręcz komunikacji zewnętrznej z klientem, 5. sprawne zarządzanie dokumentacją ISO, 6. wymianę użytecznych informacji i dobrych praktyk między pracownikami, 7. szkolenie pracowników poprzez wewnętrzną sieć intranetową (e-Learning). Główne obszary dla zastosowania Portalu to: 1. Elektroniczny dział sprzedaży. 2. Zarządzanie dokumentami i procesami pracy. 3. Zarządzanie wymianą informacji i jej udostępnianie na zewnątrz oraz wewnątrz firmy. Tabela 1. Przykładowe zasoby i funkcjonalności Intranetu w zależności od grupy użytkowników. Grupa użytkowników Zarząd i menadżerowie wyższego szczebla Pracownicy Dedykowane zasoby i funkcjonalności Intranetu Współczynniki określające kluczowe parametry działania przedsiębiorstwa, Analiza danych statystycznych, Systemy wspierające podejmowanie decyzji, Raporty z poszczególnych departamentów, Analiza danych ekonomicznych i działań konkurencji, Analiza zmian w prawie i systemie podatkowym, Elektroniczny organizer, organizacja zebrań, Forum z partnerami biznesowymi, Linki do ważnych stron WWW, Elektroniczne biuro obsługi zarządu, Tele- i videokonferencje. Elektroniczny organizer , Zdalna współpraca z innymi pracownikami, Zarządzanie projektami i zadaniami, Zgłoszenia zapotrzebowania na sprzęt i sale konferencyjne, Zgłoszenia delegacji, urlopów i zwolnień chorobowych, Gazetka firmowa on-line, Książka telefoniczna, Struktura organizacyjna, Szkolenia - e-learning, Encyklopedia firmowa Wszelkie dokumenty firmowe „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Grupa użytkowników Dedykowane zasoby i funkcjonalności Intranetu Strategie marketingowe i sprzedażowe Analiza wartości marki Planowanie sprzedaży i wydatków marketingowych Elektroniczne cenniki Materiały informacyjne i marketingowe Prognozy i raporty sprzedaży Dane z badań rynku Wyszukiwanie informacji o rynku Współpraca pomiędzy sprzedawcami Szkolenia sprzedawców e-Learning Akcje marketingowe i promocyjne Obsługa klienta Obsługa zamówień Dane klientów Stany magazynowe Monitorowanie przebiegu realizacji zleceń Obsługa reklamacji Pomoc dla klientów System automatycznej obsługi klientów Szkolenia pracowników ds. obsługi klienta e-Learning Dział personalny Regulamin pracy Badania i ocena pracowników Obsługa przychodzących aplikacji Przygotowywanie biuletynu firmowego Edycja bazy teleadresowej dla pracowników Wykaz wolnych miejsc pracy Struktura organizacyjna Platforma e-learning - szkolenia pracowników Siatka płac Projektowanie ścieżki kariery pracownika Księgowość Dane finansowe Raporty kosztów Opis procedur i zasad w księgowości Budżetowanie projektów Zarządzanie aktywami Lista kontrahentów Wsparcie windykacji należności Marketing i Sprzedaż Większość firm inwestujących w budowanie wiedzy w oparciu o technologie internetowe staje przed problemem stale rosnącej ilości stron internetowych, intranetowych czy innych zasobów multimedialnych. Dodatkowym wyzwaniem jest zarządzanie dokumentami, efektywne „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. wykorzystanie wiedzy przedsiębiorstwa oraz kontrola projektów i procesów. Tworząc kompleksowe portale korporacyjne, w szczególności w zakresie warstwy prezentacyjnej należy pamiętać o końcowym użytkowniku takiego systemu i o jego doświadczeniu w pracy z komputerami, różnym poziomie zaawansowania i różnych potrzebach w zakresie prezentowanych informacji. Dlatego o sukcesie wdrożenia portalu korporacyjnego może decydować jego interfejs i przemyślana oraz usystematyzowana baza wiedzy organizacji. Rysunek 9: Struktura portalu korporacyjnego. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Wydajnym rozwiązaniem w pełni wspierającym rozwiązania portalowe jest platforma, która unifikuje funkcje zarządzania treścią, dokumentami i procesami biznesowymi, a także współpracy i personalizacji oraz systemów wsparcia. Dodatkowo wykorzystywane są interfejsy i konektory w celu integracji danych zorganizowanych, pochodzących z baz danych, systemów CRM17, ERP18 lub innych systemów IT. 17 CRM – Customer Relationship Management (system informacyjny) 18 ERP – Enterprise Resource Planning (system informacyjny) „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.5 E-TRANSPORT. ROZWÓJ USŁUG INTELIGENTNEGO TRANSPORTU 7.5.1 ZARZĄDZANIE KOMUNIKACJĄ MIEJSKĄ System zarządzania komunikacją miejską ma na celu umożliwienie bezzakłóceniowego ruchu komunikacji miejskiej na terenie miasta. Zadaniem systemu jest kontrola rozkładu jazdy, stworzenie łączności radiowej z każdym pojazdem komunikacji miejskiej oraz zbieranie i przesyłanie informacji o parametrach rzeczywistych ruchu pojazdów komunikacji miejskiej. Stworzenie takiego systemu przyczyni się do: skrócenia czasu przejazdu, poprawy punktualności przyjazdu, wprowadzenie dynamicznej informacji zarówno w pojeździe jak i na przystankach, umożliwienie dokonywania opłat za przejazd poprzez sms'a bądź kartę magnetyczną. Do podstawowych funkcji systemu zarządzania komunikacją miejską powinny należeć: 1. ustalenie lokalizacji pojazdu poprzez technikę GPS, 2. wymiana informacji pomiędzy pojazdem a centralą nadzoru ruchu, 3. wizualizacja realizowania rozkładu jazdy przez kierującego pojazdem w centrali nadzoru ruchu, 4. prowadzenie pomiarów parametrów statystycznych w celu planowania optymalnego rozkładu jazdy, 5. stworzenie łączności głosowej pomiędzy kierującym pojazdem a dyspozytorem. Struktura systemu zarządzania komunikacją miejską składać się powinna z dwóch elementów: 1. wyposażenie pojazdów komunikacji miejskiej, 2. wyposażenie centrali nadzoru ruchu. Wyposażenie pojazdów komunikacji miejskiej powinno składać się z: 1. komputera pokładowego GPS, 2. radiotelefonu przeznaczonego do transmisji cyfrowej i fonicznej, 3. terminala z wyświetlaczem i klawiaturą. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Centrum nadzoru ruchu wyposażone powinno być w: komputer klasy PC z zainstalowanym oprogramowaniem umożliwiającym obróbkę i wizualizację danych uzyskiwanych z pojazdów komunikacji miejskiej i innych urządzeń systemu, konsolę dyspozytorską zapewniającą łączność radiową, drukarki do wydruków statystyk. System zarządzania komunikacją miejską może zostać dodatkowo wyposażony w urządzenia odbiorcze sterowników sygnalizacji świetlnej czy urządzenia informacji na przystankach. Wyposażenie pojazdu umożliwia między innymi: ustalenie lokalizacji pojazdu w czasie rzeczywistym, kontrolę realizowania zapisanego w pamięci komputera pokładowego rozkładu jazdy, przesyłanie aktualnych informacji o realizacji rozkładu jazdy do centrum nadzoru ruchu, realizację połączenia głosowego kierowcy pojazdu z dyspozytorem, instalację systemu antynapadowego (kierowca podczas napadu ma możliwość jednym przyciskiem powiadomienie dyspozytora o napadzie), rejestrację parametrów ruchu pojazdu (prędkość, przebieg trasy). „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Rysunek 10: Ogólny schemat wyposażenia pojazdu komunikacji miejskiej. Terminal jest urządzeniem umożliwiającym wprowadzenie danych wejściowych typu: numer kierowcy oraz numer rozkładowy, czy też kodowanych informacji przeznaczonych dla dyspozytora. Może służyć również do wyświetlania bieżących informacji o stanie realizacji rozkładu jazdy. Specyfikacja funkcji realizowanych przez terminal: 1. Po włączeniu zasilania następuje: wprowadzenie numeru kierowcy, wprowadzenie numeru linii, wprowadzenie numeru brygady. Terminal umożliwiać powinien: zgłoszenie awarii do bazy, wyświetlanie rozkładu jazdy - wywołanie rozkładu jazdy pojazdu, zgłoszenie żądania rozmowy z bazą. Aby zagwarantować realizację opisanych funkcji system komputerowy powinien „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. charakteryzować się dużą mocą obliczeniową i odpowiednią pojemnością pamięci stosownie do wielkości baz danych. Podstawową zasadą organizacji pracy we wspomaganej komputerowo centrali ruchu jest przyporządkowanie komputerowi automatycznej kontroli stanu w całej objętej działaniem systemu sieci komunikacyjnej i przekazywanie precyzyjnej informacji (optycznej na ekranie, ewentualnie wspomaganej akustycznie) dyspozytorowi tylko w przypadku odchylenia od stanu właściwego lub na wyraźne jego polecenie. Na podstawie otrzymanych z pojazdów informacji komputer centrali ruchu określa m.in.: wyprzedzenia i opóźnienia wykraczające poza zakres tolerancji, opóźnienia większe niż planowany czas postoju na końcówce, zagrożone połączenia przesiadkowe, przekroczenie zadanych prędkości. W przypadku wystąpienia np. przekroczenia wartości granicznych (wyprzedzenie, opóźnienie, prędkość), czy opóźnienia przekraczającego planowany postój, komputer centrali przekazuje dyspozytorowi informację o zakłóceniu oraz przesyła dane do odpowiedniego modułu programowego umożliwiającego wspomaganie likwidacji zakłóceń. System łączności pomiędzy pojazdami komunikacji miejskiej a centrum nadzoru ruchu oparty będzie o system radiowej transmisji danych. Użycie odpowiednich urządzeń elektronicznych umożliwi przesyłanie informacji pochodzących z systemu zarządzania komunikacją miejską za pomocą tworzonego systemu informacyjnego w mieście Głogów. Łańcuch telekomunikacyjny umożliwiający przesył informacji przez łącze radiowe składa się z nadajnika wyposażonego w antenę nadawczą oraz odbiornika z anteną odbiorczą. Kanał radiowy znajdujący się pomiędzy anteną nadawczą a odbiorczą przekazuje informacje w postaci fali elektromagnetycznej. Przy realizacji systemu z łącznością radiową należy pamiętać o szumach i zakłóceniach zniekształcających sygnał w kanale radiowym. Miarą jakości sygnału w kanale radiowym jest stosunek mocy sygnału informacyjnego do mocy szumu wyrażany w decybelach (Signal-to-Noise Ratio). Zakłócenia mogą być również powodowane interferencjami wspólnokanałowymi lub międzykanałowymi. Miarą zawartości zakłóceń w sygnale odbieranym jest stosunek mocy sygnału „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. informacyjnego do mocy sygnałów zakłócających (Carrier-to-Interference Ratio). Propagacja wielodrogowa jest wynikiem przeszkód na jakie napotykają fale radiowe pomiędzy nadajnikiem a odbiornikiem. Fale radiowe ulegają odbiciu oraz ugięciu pod wpływem napotkanych na swojej drodze przeszkód. Sygnał, który dociera do odbiornika jest wypadkową wielu fal radiowych, które przebyły różne drogi. Zjawisko to pogarsza jakość odebranego sygnału, ale w wielu przypadkach jest to jedyna droga umożliwiająca dotarcie sygnału do odbiornika. Rysunek 11: Propagacja głównych rzeczywistym kanale radiowym: wielodrogowa głównych uginanie się fal na przeszkodach. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Dla głównych przystanków węzłowych i dworców komunikacji miejskiej istnieje możliwość zainstalowania w przyszłości na poszczególnych stanowiskach wskaźników aktualnego czasu odjazdu i czasu odjazdu pojazdów następnych. Informacja na tablicach zostanie korygowana przez system zarządzania komunikacją miejską zgodnie z rzeczywistymi warunkami trasy tj. opóźnienia lub przyspieszenia. Sterowanie będzie realizowane przez komputer centrali lub alternatywnie przez komputer systemu informacji pasażerskiej. System informacji pasażerskiej posiada możliwość wyświetlania tekstów standardowych lub indywidualnie wpisywanych. System można rozbudować o sterowniki sygnalizacji świetlnej, które powinny być wyposażone w: radiotelefon lub odbiornik podczerwieni, kontroler transmisji, interfejs do sterownika. Odebrana przez kontrolera informacja o parametrach przejazdu przez skrzyżowanie jest bardzo dokładna. Dane zawierają: numer i kierunek linii, przyspieszenie lub opóźnienie, odległość od skrzyżowania. W przypadku skrzyżowania kilku tras komunikacyjnych dzięki tym danym kontroler będzie załączał cykle świateł według zadanego algorytmu. Możliwy jest również taki algorytm, który umożliwi rozładowanie ruchu na skrzyżowaniu jeszcze przed przyjazdem pojazdu komunikacji miejskiej. Wszystkie powyższe urządzenia zainstalowane są w szafie sterownika na skrzyżowaniu. 7.5.2 BILET SMS Bilet SMS pozwala na uiszczanie opłat za korzystanie ze środków komunikacji miejskiej za pośrednictwem telefonu komórkowego. W ten sposób pasażer w pełni kontroluje koszty podróży, nie traci czasu w kolejkach, nie musi szukać kiosku, a także ma możliwość do nabywania biletów dla osób towarzyszących. Za przejazd wnosi opłatę z góry, a bilet SMS jest ważny, aż do wyczerpania się „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. limitu na koncie jego użytkownika. Koszt usługi oraz sposób komunikacji i treść wysyłanej wiadomości tekstowej, są już typowe dla konkretnego Miejskiego Zakładu Komunikacji i zależą od konkretnie wybranych rozwiązań. 7.5.3 POMIARY TEMPERATURY NAWIERZCHNI DRÓG I POWIETRZA System pomiarowy temperatury nawierzchni dróg i powietrza służyć ma głównie szybkiemu informowaniu służb drogowych o warunkach panujących na drogach regionu. Odgrywa on szczególną rolę w okresie zimowym zapewniając większe poczucie bezpieczeństwa dla obywateli, w tym szczególnie kierowców. Przekazanie danych o możliwości wystąpienia gołoledzi pozwala w odpowiednim momencie, nie dopuścić do wystąpienia tego niezwykle niebezpiecznego zjawiska atmosferycznego oraz zminimalizować jego skutki. System ostrzegania przed gołoledzią powinien składać się z takich urządzeń jak: rejestrator cyfrowy, czujniki pomiarowe, czujniki prędkości i kierunku wiatru, czujniki detekcyjne opadu atmosferycznego, czujnik temperatury i wilgotności powietrza, czujnik temperatury nawierzchni asfaltowej, konwertery sygnału, przełącznik sieciowy, terminala radiowego, zasilacza awaryjnego UPS. Funkcjonowanie systemu pozwala stacjom drogowym na prowadzenie pomiarów dla wybranych parametrów takich jak: prędkość i kierunek wiatru, temperatura nawierzchni i powietrza, wilgotność powietrza itp. Wyniki tych pomiarów zapisywane są w rejestratorze, skąd następnie drogą radiową zostają przesyłane do służb interwencyjnych. Rejestrator cyfrowy powinien zapewnić archiwizację wyników pomiarów, z co najmniej jednej doby. W centrum, do którego przesyłane są wyniki „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. pomiarów poprzez odpowiednie oprogramowanie dostępna jest ich wizualizacja na wykresach, tabelach bądź mapach. Ma to na celu ułatwić oraz przyspieszyć podjęcie działań przez służby interwencyjne. Każdy z zastosowanych w systemie czujników powinien umożliwiać wizualizacje przeprowadzonych pomiarów na wykresach. Czujniki temperatury nawierzchni asfaltowej powinny zostać z kolei wtopione na powierzchni asfaltu na głębokości 5 cm. Czujnik analogowo częstotliwościowy do określania stanu nawierzchni podaje temperaturę powierzchni jezdni (0 cm) oraz temperaturę na głębokości 5 cm. Czujnik wykonuje pomiar przewodności, a uzyskana wielkość umożliwia określenie stanu nawierzchni (sucha, wilgotna, mokra, zasolona). Do systemu ostrzegania przed gołoledzią można przyłączyć tablice informacyjną dla kierowców poruszających się po danej drodze. Tablica taka została przedstawiona na poniższym rysunku. Rysunek 12: Tablica wizualizacji parametrów drogowych. Urządzenia przeprowadzające pomiary założonych parametrów wyposażone są zazwyczaj w szeregowy interfejs RS-232. Aby możliwe było przesyłanie wyników pomiarów drogą radiową należy wyposażyć system pomiarowy w konwerter sygnałów RS-232 na Ethernet. Konwerter tego typu został przedstawiony poniżej. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Rysunek 13: Konwerter sygnału RS – 232 na Ethernet. Przełącznik sieciowy umożliwi podłączenie kilku urządzeń pomiarowych do systemu transmisji danych. Do przełącznika sieciowego podłączony zostanie oprócz konwerterów terminal radiowy. Terminal radiowy stanowi połączenie systemu ostrzegania przed gołoledzią z systemem transmisji danych w mieście Głogów. Umożliwi to wizualizację warunków atmosferycznych panujących na drogach w biurach odpowiedzialnych za stan dróg. Biura te muszą być wyposażone w komputery z odpowiednim oprogramowanie umożliwiającym komunikację z urządzeniami pomiarowymi. Zasilacze awaryjne UPS mają za zadanie podtrzymanie zasilania podczas wystąpienia przerw w dostarczaniu energii. Zasilacze UPS powinny zapewnić podtrzymanie zasilania przez co najmniej 1 godzinę. Dobór odpowiedniego zasilacza zależy od poboru mocy przez urządzenia wchodzące w skład systemu pomiarowego. Na poniższym schemacie przedstawiono sposób połączenia urządzeń systemu ostrzegania przed gołoledzią. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.5.4 SYSTEM STEROWANIA SYGNALIZACJĄŚWIETLNĄ Użytecznym systemem dla komunikacji miejskiej jest możliwość sterowania sygnalizacją świetlną urządzeniami korzystającymi z transmisji radiowej. Umożliwia to wyposażenie pojazdów uprzywilejowanych takich jak karetki pogotowia, wozy strażackie czy radiowozy policyjne w terminale umożliwiające sterowanie sygnalizacją na skrzyżowaniu znajdującym się na trasie przejazdu. Celem takiego systemu jest stworzenie możliwie optymalnych warunków przejazdu przez miasto w razie interwencji. System bezprzewodowego sterowania sygnalizacją skróci czas dotarcia ekipy ratowniczej do miejsca zdarzenia. Przed wdrożeniem systemu należałoby się zastanowić, które z przedstawionych poniżej rozwiązań jest sprawniejsze: podczas przejazdu pojazdu uprzywilejowanego przez skrzyżowanie wszystkie światła na skrzyżowaniu będą czerwone, podczas przejazdu pojazd uprzywilejowany będzie miał światło zielone, a pozostałe czerwone. Rozwiązaniem technicznym takiego systemu są współpracujące ze sobą radiomodemy. Struktura takiego systemu składać się będzie z nadajników umieszczonych w pojazdach uprzywilejowanych i z odbiorników zamontowanych w szafach teletechnicznych skrzyżowaniach. Rysunek 14: Schemat poglądowy działania sygnalizacji świetlnych przy „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Nadajnik systemu umieszczony jest w pojeździe uprzywilejowanym. Zadaniem nadajnika jest generowanie komunikatów i wysyłanie ich do odbiornika w celu ich realizacji. Komunikat zawiera adres nadajnika oraz informacje sterujące. Na skrzyżowaniu należy zainstalować odbiornik radiomodemowy z odpowiednią czułością i selektywnością w celu wykrywania i odbierania komunikatów adresowanych do niego. Odbiornik musi być wyposażony w interfejs (np. RS 232) pozwalający podłączyć system do sterowników PLC sterujących sygnalizacją świetlną na danym skrzyżowaniu. Należy użyć urządzeń (nadajników i odbiorników) o zasięgu pozwalającym na swobodne i bezpieczne sterowanie sygnalizacją. Zmiana sygnalizacji wymaga kilku sekund, dlatego też pojazd musi wysłać komunikat adekwatnie wcześniej. Ten warunek eliminuje podczerwień jako rozwiązanie techniczne, które stosowane jest w komunikacji tramwajowej. Przy przejeździe pojazdu przez skrzyżowanie nie wiemy na którym pasie pojazd będzie się znajdywał, dlatego zasięg podczerwieni i jego kierunkowość wiązki jest niewystarczająca dla projektowanego systemu. Kolejnym, także ważnym zastosowaniem takiego systemu jest możliwość stworzenia płynnego przejazdu przez kolejne, znajdujące się po sobie skrzyżowania. Instalując na pierwszym skrzyżowaniu radiomodem z nadajnikiem (lub terminal radiowy, wykorzystujący tworzoną lokalną sieć dostępową), a na kolejnych odbiorniki możliwe jest koordynowanie ruchem w taki sposób, aby pojazd wjeżdżając na skrzyżowanie pierwsze miał możliwość przejazdu przez pozostałe bez zatrzymywania się. Zwiększa to znacznie płynność ruchu na lokalnych drogach i przepustowość dróg oraz obniża znacznie emisję spalin przez stojące w korkach pojazdy. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.6 INNE OGÓLNODOSTĘPNE OBYWATELI USŁUGI PUBLICZNE ON-LINE DLA 7.6.1 E-MUZEUM Celem programu e-muzeum jest propagowanie kultury regionalnej oraz informowanie o wydarzeniach kulturowych w regionie za pomocą obszernej witryny internetowej. Za jej pośrednictwem możliwa będzie sprzedaż i rezerwacja biletów. Prawidłowe działanie programu emuzeum wymaga jednak zapewnienie stałego szerokopasmowego dostępu do Internetu. Z punktu widzenia transmisji danych najkorzystniejszą strukturą sieci informatycznej muzeum będzie lokalna sieć wyposażona w serwer z firewallem. Serwer ten służyłby do przechowywania wszelkich opracowań i eksponatów w wersji elektronicznej. Na serwerze tym zainstalowana byłaby aplikacja umożliwiające dokonywanie rezerwacji i kupna biletów przez Internet. Serwer byłby urządzeniem zawierającym bazy danych informujące o dostępnych w muzeum eksponatach. Sieć transmisji danych umożliwia między innymi: komputerową ewidencję zbiorów muzealnych, interaktywne wystawy, galerie internetową, digitalizacje zasobów biblioteki muzealnej, rozwój elektronicznego systemu informacji i promocji muzeum, podłączenie wszystkich działów muzeum do Internetu. Komputerową ewidencję zbiorów muzealnych można osiągnąć tworząc bazę danych zawierającą: opis przedstawianego obiektu lub przedmiotu wraz z kartą ewidencyjną, galerią zdjęć lub kilka wybranych zdjęć, bazę danych z systemem wyszukiwania niezbędnych danych, aplikację obsługującą ruch muzealiów, poprzez stworzenie wewnętrznej bazy danych określającej takie informacje o eksponatach jak: o konserwacja, o wypożyczanie, o wystawy, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. o miejsca przechowywania, itp, komputerową ewidencję danych w oparciu o protokoły zapewniające bezpieczeństwo zgromadzonych danych, archiwizację danych w postaci obrazu, dźwięku, obrazu i dźwięku, dokumentacji projektowych, itp., aplikację umożliwiającą zarządzanie dokumentacją dotyczącą eksponatów muzealnych. Dla prawidłowego funkcjonowania programu e-Muzeum należy stworzyć dodatkową platformę wymiany dokumentów urzędniczych pomiędzy Muzeum a Urzędem Miasta Głogów np. poprzez projektowany system transmisji danych (e-administracja). Dedykowanym środowiskiem dla baz danych jest język skryptowy PHP. Umożliwia on oddzielenie dostępu do bazy przez administratora bazy i klienta. Oznacza to, że zamieszczone na serwerze znajdującym się w muzeum zbiory muzealne mogą być uaktualniane i modyfikowane przez informatyka z muzeum. 7.6.2 INTERNET DLA MIESZKAŃCÓW GŁOGOWA System transmisji danych dla miasta Głogowa planuje się zbudować w oparciu o system dostępu radiowego klasy punkt – wielopunkt. Taka konfiguracja umożliwia jego łatwą implementację oraz ułatwia ewentualną rozbudowę poprzez dodanie dodatkowych segmentów stacji bazowej i kolejnych terminali radiowych. Urządzenia teletransmisyjne wymagają odpowiedniej infrastruktury zabezpieczającej ich pracę. Najbardziej wymagającym urządzeniem jest oczywiście Stacja Bazowa (BTS) jednak dla wszystkich urządzeń systemu wymagania są podobne: powinny one dysponować odpowiednim zestawem zabezpieczeń elektrycznych (podtrzymanie zasilania, zabezpieczenia antyprzepięciowe) oraz adekwatnym do lokalizacji i potencjalnych zagrożeń zabezpieczeniem przed niepowołaną, fizyczną ingerencją. Założono, że na potrzeby systemu transmisji danych w mieście Głogów zostanie wykorzystana radiowa sieć dostępowa zaprojektowana w oparciu o urządzenia elektroniczne LMDS. Punkty dostępowe wyposażone zostaną w abonenckie terminale radiowe pracujące w odpowiednich sektorach stacji bazowej. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.6.3 PUBLICZNE INTERNETU PUNKTY DOSTĘPU DO SZERKOPASMOWEGO Realizacja publicznych punktów dostępowych do Internetu zwanych także HotSpotami odbywać się będzie w oparciu o sieci WLAN (Wireless Local Area Network). Skrót ten stosowany jest wymiennie z innym określeniem, a mianowicie Wi-Fi (Wireless Fidelity). Do komunikacji w ramach publicznych punktów dostępowych wykorzystuje się urządzenie zwane acces pointem, które zarządza ruchem w obrębie sieci bezprzewodowej. Publiczne punkty dostępowe są zazwyczaj zlokalizowane w ogólnie dostępnych miejscach, takich jak centra handlowe, restauracje, lotniska, a nawet większe skwery miejskie, aby sprostać rosnącym wymaganiom klientów, wymagających możliwości ciągłego dostępu do informacji oraz rozrywki. Wiele publicznych punktów dostępowych jest zazwyczaj instalacjami darmowymi, choć czasem przeglądaniu witryn towarzyszą dodatkowe reklamy lub opłata za dostęp do sieci, która wliczona jest np. w posiłek. Niektóre hotspoty wymagają natomiast stałej opłaty. Aby móc korzystać z bezpłatnego punktu dostępowego należy: wyposażyć komputer w bezprzewodową kartę sieciową, skonfigurować kartę do pracy z publiczną siecią bezprzewodową, połączyć się z siecią WI-FI (procedura łączenia zależy od zastosowanego systemu operacyjnego i lokalnego operatora) Szybki rozwój technologii teleinformatycznych wpłynął na powstanie kilku standardów sieci WLAN. Jednak na całym świecie największą popularność zdobył system oznaczony symbolem 802.11b. Technologia ta pozwala na osiągniecie transferu z prędkością do 11 Mbps. Oznacza to, że przesyłanie danych odbywa się ponad 150 razy szybciej niż przez modem analogowy, lub komórkę z GPRS. Uzyskiwane osiągi mogą znacznie odbiegać od powyższych założeń w zależności od ilości osób, które aktualnie korzystają z tej samej sieci oraz od odległości naszego urządzenia od nadajnika sieci WLAN. Pojedynczy punkt dostępowy do sieci 802.11b może pokrywać swym zasięgiem nawet do 300 metrów otaczającej go przestrzeni. Należy pamiętać jednak o tym, że sygnał, z którego korzystają publiczne punkty dostępowe słabo przenika przez ściany. W praktyce może to oznaczać konieczność „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. stosowania kilku access pointów w jednej sieci Wi-Fi. Typowym punktem dostępowym jest urządzenie firmy Access Point Cisco – Aironet 1100. Pozwala ono na proste i bezpieczne zrealizowanie bezprzewodowej sieci WLAN oraz przejmuje piecze nad zabezpieczeniem transmisji wraz z autentyfikacją użytkowników. Charakteryzuje się dużą wydajnością, łatwością zarządzania i niskimi kosztami eksploatacji. Urządzenie to posiada także rozwiązania pozwalające na przyszłą rozbudowę. Cisco Aironet 1100 jest wyposażony w pojedynczy moduł radiowy w standardzie 802.11b z możliwością rozbudowy, zintegrowaną anteną dipolową oraz system montażu umożliwiający łatwą instalacji w dowolnej orientacji oraz różnorakich pomieszczeń. Dodatkowo zalety tego urządzenie to: obsługa do 16 VLAN-ów (pozwala np. na oddzielenie ruchu gości od pracowników), nadawanie pakietom odpowiednich priorytetów, dzięki usłudze proxy Mobile IP umożliwia utrzymanie sesji otwartych przez użytkownika podczas przemieszczania się go pomiędzy podsieciami, zarządzanie z poziomu przeglądarki internetowej, interfejsu znakowego, FTP, Telnet zapewnia bezpieczeństwo bezprzewodowych sieci LAN (oparta na standardzie 802.1x). Dla miasta Głogowa planuje się utworzenie punktów dostępowych w miejscach publicznych, które będą działać w oparciu o szkielet miejskiego systemu transmisji danych. Punkty dostępowe składać się będą z następujących elementów: terminala radiowego, który będzie stanowił połączenie z siecią transmisji danych w mieście Głogów, przełącznika sieciowego, access pointu, z którym drogą radiową będą się mogły komunikować wybrane urządzenia w miejscu instalacji, zasilacza UPS. Wszystkie urządzenia będą umieszczone w szafce teletechnicznej o odpowiedniej ochronie IP. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.6.4 KIOSK INFORMACYJNY Podstawową funkcją „kiosków informacyjnych” jest dostarczenie niezbędnych informacji o sprawach dotyczących codziennych czynności i pracy Centrum Ratownictwa. Urządzenia takie powinny być umieszczane w najbardziej dostępnych publicznie miejscach. Kiosk informacyjny umożliwia zainstalowanie publicznego punktu dostępowego z możliwością dostępu do Internetu. Technologie zastosowane przy budowie kiosku powinny umożliwiać podjęcie przez system interakcji z użytkownikiem. Dzięki zastosowaniu wbudowanego dotykowego ekranu lub klawiatury z touchpadem użytkownik może sam dokonywać wyboru funkcji znajdujących się na ekranie monitora. System reaguje na komendy (dotknięcie ekranu lub toutchpada) operatora i podejmuje zaprogramowane wcześniej akcje. Czas potrzebny systemowi na odebranie żądania i podjęcie interakcji to ułamek sekundy. Prostym przykładem wykorzystania jest możliwość zaimplementowania przeglądarki www w komputerze, do którego dołączony jest monitor dotykowy. Zamiast touchpada i klawiatury użytkownik ma tylko ekran. Każde jego dotknięcie komputer analizuje tak, jak kliknięcie myszą. Prosta i intuicyjna obsługa polegająca na dotykaniu ekranu i w ten sposób porozumiewaniu się z komputerem umieszczonym w „kiosku informacyjnym” sprawia, że nawet osoby nie mające doświadczenia w pracy na komputerze nie będą miały żadnych problemów z korzystaniem z takiego urządzenia. Duże możliwości multimedialne systemu dają szeroki obszar zastosowań: prosta i intuicyjna obsługa, błyskawiczny dostęp do informacji i usług, elastyczne oprogramowanie, idealny punkt reklamowy i informacyjny, wysoki poziom bezpieczeństwa danych, niskie koszty eksploatacji, wiele możliwych konfiguracji systemu, możliwość instalacji dodatkowych urządzeń, wytrzymała na dewastacje i estetyczna obudowa, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Budowa „kiosku informacyjnego” oparta jest na specjalnym komputerze PC w odpowiednio dostosowanej do potrzeb zamawiającego obudowie. Komputer z zainstalowanym systemem operacyjnym i odpowiednim oprogramowaniem w zależności od pełnionych funkcji umożliwia komunikację z użytkownikiem za pomocą: klawiatury i touchpada – specjalnie wzmacniana (wandalo-odporna) i wodoszczelna klawiatura posiada klasę szczelność IP65. Umożliwia ona komunikację z komputerem, jak z pomocą zwykłej klawiatury, przy czym należy zauważyć, iż dla potrzeb internetu klawiatura może posiadać dodatkowe klawisze takie, jak: @, €, $, :-) czy :-(. Z racji tego, iż klawiatura może być wykonana ze stali nierdzewnej, to może być użyta do stworzenia punktu informacyjnego dostępnego publicznie i znajdującego się na zewnątrz budynku. W zależności od przeznaczenia i pełnionych funkcji klawiatura może też posiadać blok klawiszy numerycznych do łatwiejszego wprowadzania ciągów cyfr. Można zainstalować również touchpad, który zastępuje swoją funkcjonalnością zwykłą mysz komputerową. Składa się on z płytki odpowiednio zabezpieczonej, która reaguje na ruchy palca w zależności od przesuwania odpowiednio wskaźnikiem myszki na ekranie. Oprócz płytki służącej do przemieszczania kursora po ekranie touchpad wyposażony jest również w dwa przyciski, które odpowiadają przyciskom myszki komputerowej. ekranu dotykowego – monitor pokryty specjalną warstwą, która odpowiada za przekazywanie sygnałów pochodzących z miejsca dotknięcia powierzchni ekranu. Używanych jest wiele technologii rozpoznawania dotknięcia ekranu. Gdy trzeba zapewnić najwyższą jaskrawość i ostrość obrazu, należy zwrócić uwagę na tą technologię inteligentnych ekranów dotykowych. Jako ekran dotykowy z litego szkła i bez powłok metalicznych lub warstw z tworzywa sztucznego, jest ona nie do zdarcia i działa nawet po zarysowaniu. Stosując ekran dotykowy w postaci nakładki uzyskuje się obraz o najwyższej możliwej jakości, ponieważ między użytkownikiem a obrazem nie ma nic oprócz przejrzystego szkła. W przypadku wykorzystywania ekranu dotykowego oraz konieczności wpisania treści stosowane jest specjalne oprogramowanie przedstawiające wirtualną klawiaturę. Jest ona wtedy wyświetlana na monitorze, a operator pisze po niej jak po normalnej klawiaturze. Ekrany zamontowane w „kiosku informacyjnym” mogą również być odpowiednio zabezpieczone, aby możliwe było umieszczenie jej na zewnątrz budynku. Stopień szczelności, który może posiadać taki panel wynosi IP65. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Zainstalowany komputer posiada w zależności od wymagań klienta płytę główną, która obsługuje procesory firmy Intel lub AMD, co zapewnia wiele opcji konfiguracyjnych w zależności od wymagań stawianych „kioskowi”. Wszystkie wersje „kiosku” posiadają popularne interfejsy do podłączenia urządzeń zewnętrznych oraz do komunikacji poprzez sieć (Ethernet, IRDA, USB). Możliwości rozszerzenia funkcjonalności „kiosku informacyjnego” jest wiele. Można zainstalować w nim: kamerę internetową dającą możliwość na przykład dołączenia do wysyłanej informacji obrazu, drukarkę dzięki której można przenieść na papier potrzebne informacje, głośniki pomagające wytworzyć odpowiedni nastrój prezentowanych danych albo zastosowanie lektora jako pomocnika w zdobywaniu informacji w punkcie informacyjnym, czytnik kart umożliwiający profilowanie informacji pokazywanych na ekranie. W „kiosku informacyjnym” w zależności od wymagań może być zainstalowany system operacyjny Windows lub Linux. Aplikacja sterująca pracą urządzenia jest ściśle dopasowana do pełnionych przez nie funkcji. Może ona służyć do wysyłania poczty elektronicznej z możliwością obsługi kamery internetowej, aplikacja umożliwiająca przeglądanie zawartości stron internetowych lub zawierająca prezentację multimedialną. 7.6.5 SKLEPY INTERNETOWE Strona główna index.php zawiera powitanie, krótką reklamę oraz przedstawia działalność firmy. Strona informacje.php zawiera adres siedziby sklepu, numery telefonów i podstawowe informacje związane z prowadzoną działalnością. Chcąc dokonać zakupu poprzez Internet należy się zarejestrować. Po wybraniu pola rejestracja wyświetli się strona login.php. Na tej stronie klient wypełnia formularz. Jeżeli formularz został wypełniony poprawnie, to na monitorze zostaną wyświetlone dane klienta przy jednoczesnym ich zapisaniu w bazie danych w kategorii sklep_klienci. Ważne jest aby klient pamiętał swój login i hasło, które będzie obowiązkowe do dokonania zakupów przez Internet. Po wejściu na stronę zakupów (zakup.php) wczytana zostaje baza danych zawierająca asortyment „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. sklepu. Baza danych zawiera najczęściej nazwę produktu, opis, cenę oraz zdjęcie przedmiotu zakupu. Po dokonaniu wyborów produktów istnieje zazwyczaj możliwość akceptacji bądź rezygnacji z zakupu wybranych przedmiotów za pomocą funkcji akceptuj/wyczyść. Wybierając funkcję wyczyść powracamy do bazy danych z asortymentem danego sklepu i mamy możliwość ponownego wyboru interesujących nas artykułów. Po akceptacji dokonanych wyborów zostaje uruchomiona strona „kosz”. Na tej stronie znajdować się będzie lista dokonanych przez nas zakupów. Chcąc dokonać transakcji należy zaakceptować podaną listę zakupów i podać poprawny login i hasło. Po podaniu danych otwierana jest strona form.php, która łączy się z bazą danych w celu weryfikacji użytkownika i sprawdzenia poprawności podanych przez niego danych tj. loginu i hasła. Jeżeli podane dane są prawidłowe, to w bazie danych zostanie zapisana transakcja dokonanych zakupów. Podstawową zaletą użytego w tym przykładzie języka PHP jest to, że kod programu (strony, na której umieszczony jest sklep) jest widziany tylko po stronie serwera. Klient uczestniczy w transakcji poprzez dokument HTML używając standardowej przeglądarki internetowej. Ma to istotne znaczenie dla bezpieczeństwa danych przechowywanych na serwerze. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Rysunek 15: Algorytm działania sieci transakcji w sieci Internet. 7.6.6 TEMATYCZNE WITRYNY INTERNETOWE WWW (World Wide Web) jest to sieciowy system informacyjny oparty na publicznie dostępnych i otwartych standardach IETF, W3C, ISO. Podstawowym zadaniem stron www jest publikacja informacji. Dostęp do informacji zamieszczonych na stronach www odbywa się poprzez przeglądarki internetowe. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Przeglądarka internetowa jest programem komputerowym, który łączy się z serwerem na którym zapisana jest wybrana strona internetowa. Wszystkie istniejące strony www możemy klasyfikować pod względem: tematyki, treści, układu graficznego, sposobu prezentowania informacji, technologii w jakiej dane informacje są prezentowane. Ze względu na przeznaczenie wyróżnić możemy: wizytówki – są to najczęściej strony www małych firm lub osób prywatnych świadczących jakieś usługi. Taka wizytówka składa się z kilku stron zawierających krótki opis przedstawiający działalność danej firmy, oferowane przez tą firmę produkty czy usługi, witryny tematyczne – są to witryny, na których zamieszczane są porady, artykuły, galerie zdjęć i fora dyskusyjne. Witryny takie umożliwiają uzyskanie szczegółowych i interesujących informacji. Umożliwiają porozumiewanie się z innymi użytkownikami Internetu oraz zadawanie pytań poprzez dyskusje prowadzone za pomocą forum internetowego, strony domowe – każdy z użytkowników Internetu ma możliwość stworzenia własnej strony www poświęconej dowolnej tematyce. Ostatnio popularne stają się blogi, które umożliwiają stworzenie własnej strony www zawierającej grafikę (zdjęcia, obrazki), internetowe galerie – stanowią możliwość zaistnienia i wykazania swoich umiejętności dla wielu artystów. Często galeria internetowa stanowi element witryny tematycznej i przedstawia fotografie związane z tematem witryny internetowej, witryny jako czasopisma – przeznaczone są do publikowania informacji i wiadomości o bieżących wydarzeniach. Obecnie już coraz więcej redakcji umieszcza na swojej stronie www wiadomości odnośnie kolejnego numeru tygodnika czy miesięcznika. Niektóre z gazet umieszczają nawet wybrane artykuły na stronie internetowej, artykuły archiwalne czy kupony na prenumeratę czasopisma, internetowe aukcje i sklepy – umożliwiają zakup potrzebnych nam przedmiotów oraz sprzedaż rzeczy dla nas już niepotrzebnych. Sklep internetowy umożliwia firmie wejście na nowy rynek, pozyskanie nowych klientów bez barier terytorialnych. Przy sklepach „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. internetowych należy zadbać o bezpieczeństwo dokonywanych przez Internet transakcji. Bezpieczeństwo to uzyskuje się poprzez stosowanie autoryzacji i uwierzytelnienia. Chcąc dokonać zakupu lub sprzedaży należy założyć konto posiadające oryginalną nazwę i hasło o wystarczającym stopniu trudności. Nazwa konta i podanie poprawnego hasła umożliwia dostęp do dokonywania transakcji przez Internet. Tworzenie stron www odbywa się w odpowiednim języku kodowania. Może to być HTML lub XML. Dokument HTML jest zwykłym dokumentem tekstowym o ustalonym kodowaniu znaków składającym się z elementów (znaczników). Element zwykle składa się z trzech części: znacznika początkowego (w formie <znacznik>), zawartości elementu (tekst i/lub inne elementy), znacznika końcowego (w formie </znacznik>), Elementy kodowania mogą też mieć przypisane atrybuty precyzujące znaczenie danego elementu. Atrybuty wraz z ich wartościami wpisuje się wewnątrz znacznika początkowego (<znacznik atrybut = "wartość">). Niektóre elementy nie muszą, a niektóre wręcz nie mogą posiadać znacznika końcowego (np. element br służący do rozpoczęcia nowego wiersza tekstu). Elementem głównym każdego dokumentu HTML jest html. Element główny zawiera dwa kolejne elementy: head (nagłówek dokumentu), body (zasadnicza treść dokumentu). Element head zawiera tytuł strony oraz informacje dodatkowe niewidoczne w dokumencie, takie jak autor, data, słowa kluczowe i itp. Wewnątrz elementu body zawarte są wszystkie pozostałe elementy mogące zawierać tekst, wstawiać grafikę i itp. Na początku dokumentu poza elementem html powinna się jeszcze znaleźć informacja o zastosowanym typie dokumentu, wskazująca na użytą wersję HTML. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.6.7 STRONY INTERNETOWE DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Istniejące techniki tworzenia stron internetowych pozwalają na tworzenie witryn dostępnych dla osób niepełnosprawnych wzrokowo. Komputery przekazują użytkownikowi większość informacji w sposób wizualny. Osoby niewidome nie mają dostępu do informacji prezentowanych w takiej formie. Obecne techniki projektowania serwisów www umożliwiają przetworzenie wyświetlanych informacji i przekazanie ich w formie dostępnej dla osoby niepełnosprawnej. Dla osób niewidomych opracowano programy odczytu ekranu, które analizują informacje wyświetlane na ekranie komputera i przekazują je użytkownikowi za pomocą mowy syntetycznej lub pisma Braille'a. Programy te współpracują z powszechnymi przeglądarkami serwisów www takimi jak: Microsoft Internet Explorer i Netscape Navigator. Czwarta wersja języka HTML umożliwia tworzenie stron www dla osób niepełnosprawnych. Tworzenie takich stron wymaga opisania informacji nietekstowych, takich jak obrazy, animacje, filmy i applety javy w sposób dostępny dla osób niewidomych. Autor takich stron powinien zapewnić dostęp do linków, pól formularzy, przycisków aktywnych obszarów aktywnych map za pomocą klawiatury. Poniżej zostały zaprezentowane możliwości rozwiązywania podstawowych problemów dla osób niewidomych. Obrazy. Oprogramowanie odczytu ekranu nie jest w stanie rozpoznać jego treści, a jedynie poinformować o napotkaniu na obraz. Tworząc strony www przeznaczone dla osób niepełnosprawnych stosuje się dodatkowe informacje tekstowe opisujące znajdujący się na tej stronie obraz. Opis obrazu powinien być krótki i treściwy aby można go skutecznie przedstawić za pomocą mowy syntetycznej. Dla obrazów wymagających obszerniejszego opisu (mapy, schematy) należy stosować linki „Description” (opis). Linki te należy umieszczać w pobliżu obrazu. Za pomocą linków wczytywana zostaje strona z obszernym opisem danego obrazu, mapy, schematu oraz fotografii czy wykresu. Linki tekstowe. Treść linków tekstowych powinna być zwięzła i znacząca. Osoba niewidoma nie jest w stanie sprawnie odnaleźć interesującego jej fragmentu tekstu czy strony. Osoba niewidoma odczytuje sekwencyjnie kolejne występujące na danej stronie linki. Tworząc „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. serwis dla osób niepełnosprawnych wzrokowo należy unikać linków, których treści niewiele znaczą, np.: („kliknij tu”, „Więcej informacji”). Link tekstowy musi zawierać dokładniejsze informacje o stronie, do której się odnosi. Linki graficzne. Stanowią podobny problem dla osób niewidomych jak umieszczone na stronie obrazy. Problem ten rozwiązuje się w analogiczny sposób stosując dodatkowy opis tekstowy (ALT tag text). Linki nawigacyjne. Dla stron zawierających linki nawigacyjne lub spisy treści, należy zastosować na ich początku dodatkowy link, który umożliwi przejście niewidomej osobie do zasadniczej części strony. Osoba widząca potrafi szybko pominąć grupę linków nawigacyjnych. Osoba niewidoma zmuszona jest do „czytania” strony sekwencyjnie, tzn. od początku do końca, co zmusza ją do każdorazowego wysłuchania informacji o linkach nawigacyjnych i zmniejsza efektywność przeglądania strony. Zastosowanie na początku strony linku „Przejdź do treści” w znacznym stopniu ułatwi osobą niewidomym poruszanie się po informacjach zawartych na stronie internetowej. Aktywne mapy. Obsługa aktywnych map umieszczanych na stronie www odbywa się po stronie użytkownika – klienta. Widzący użytkownik wskazuje na ekranie za pomocą myszki pewien punkt należący do jednego z aktywnych regionów mapy, a następnie przeglądarka wczytuje stronę odpowiadającą wybranemu regionowi. Osoba niewidoma nie jest w stanie użyć myszki i bezpośrednio wskazać interesujący ją obszar na mapie. Dla osób niepełnosprawnych wzrokowo należy stworzyć listę linków opisujących poszczególne obszary mapy. Tabele. Dla tabel umieszczonych na stronach internetowych przeznaczonych dla osób niewidomych należy przygotować dodatkowe opisy zwięźle informujące czego dana tabela dotyczy. Wiersze oraz kolumny powinny także zawierać precyzyjne opisy tak, aby niewidomy wysłuchując co dana tabela przedstawia w pełni mógł ją zrozumieć. Formularze. Najistotniejsze przy tworzeniu formularza jest poprawne przypisanie etykiety dla każdego elementu formularza. Etykiety formularza powinny znajdować się po jego lewej stronie lub bezpośrednio nad nim. Należy unikać kilku pól formularza w jednej linii. Wszystkie graficzne przyciski formularza powinny być uzupełnione o alternatywny opis tekstowy, aby niewidoma osoba była w stanie uruchomić odpowiednią czynność. Automatyczne odświeżanie. Tworząc strony internetowe dla osób niepełnosprawnych nie „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. należy stosować częstego odświeżania zawartości strony. Osoba niewidoma odbiera zawarte na stronie informacje za pomocą mowy syntetycznej. Odświeżenie zawartości strony spowoduje, że program odczytu ekranu rozpocznie odczytywać wyświetloną stronę od początku. Dodatkowe wskazówki przy tworzeniu stron www dla osób niepełnosprawnych wzrokowo: należy unikać umieszczania na stronach przemieszczających się napisów, których program odczytu ekranu nie jest w stanie rozpoznać, alternatywna obsługa strony internetowej za pomocą klawiatury przeznaczonej dla osób niewidomych, strony powinny być również dostępne dla osób niedowidzących lub słabo widzących, możliwość wyboru wielkości czcionek i barw wyświetlanych na ekranie. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.6.8 TELEFONIA INTERNETOWA VoIP, czyli Voice over Internet Protocol po Polsku zwana telefonią internetową jest dość szeroko wykorzystywana w innych krajach. Ogólnie mówiąc telefonia internetowa jest to telefonia wykorzystująca łącza internetowe. Polega to na tym, że głos rozmówcy zamieniany jest w bramce voip na pakiety i przesyłany siecią internetową. Podstawowym zyskiem dla klienta lub instytucji korzystającej z telefonii VoIP jest obniżenie kosztów wykonywanych rozmów telefonicznych. Telefonia ta pozwala na wykonywanie rozmów na telefony stacjonarne po znacznie niższych stawkach niż obowiązujące u operatorów telefonii tradycyjnej. W wyniku korzystania z telefonii VoIP zidentyfikowano następujące korzyści: 1. VoIP dla prywatnych abonentów. Posiadając rozbudowaną infrastrukturę informatyczną w mieście można zaproponować mieszkańcom telefonie IP, zamiast telefonii zwykłej. Zaprojektowany dla Głogowa system LMDS nadaje się do tego typu połączeń ze względu na swoją dużą przepustowość. Oczywiście należy zapewnić również odpowiednio dobre łącze internetowe, które będzie pozwalało na dobrą jakość rozmów. Połączenia takie są znacznie tańsze niż połączenia poprzez tradycyjne łącza telefoniczne. Koszt zakupu urządzeń przez klienta jest opłacalny w porównaniu z kosztem wykonywanych rozmów poprzez łącza tradycyjne. Aby abonenci mogli dzwonić poprzez sieć IP muszą zakupić odpowiednie urządzenia. W takim przypadku może on zakupić specjalizowany telefon IP, który ma możliwość podłączenia do sieci Internet i posiada wydzielony port dla sieci lokalnej. 2. VoIP dla instytucji. Instytucje państwowe jako większe jednostki mogą zainwestować odpowiednio większą ilość pieniędzy. Inwestując w VoIP w dużych instytucjach można pomyśleć o tym, by były one połączone w ten sposób między sobą, aby połączenia mogły być wykonywane pomiędzy nimi za darmo. W takim przypadku w każdej z instytucji musi znajdować się odpowiednia brama VoIP, która konwertowałaby sygnał telefonii tradycyjnej na pakiety telefonii VoIP. Również połączenie to umożliwiało by dzwonienie do na zwykłe telefony po niższych stawkach. 3. VoIP dla firm. Chyba nie ma firm, w której jednym z głównych narzędzi pracy nie byłby telefon. Również dla tych jednostek wykorzystanie telefonii VoIP jest bardzo opłacalne. Mniejsze firmy mogą wykorzystać rozwiązania takie jak dla osób indywidualnych. Natomiast firmy rozproszone po całym kraju lub świecie mogą zastosować rozwiązania droższe, łącząc „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. bezpośrednio swoje filie. Można również wybrać strefę odpowiednią dla innej lokalizacji firmy i wykonywać połączenia po obniżonych kosztach. Kilka lat temu pojawiły się komunikatory VoIP, takie jak Skype, czy Tlenofon pozwalające na rozmowy głosowe. Wystarczy zainstalować odpowiedni program, podłączyć mikrofon i słuchawki lub głośniki i już możemy porozumiewać się głosowo z innymi użytkownikami. W pierwszym stadium rozwoju przewidziano rozmowy głosowe tylko przy użyciu komputera oraz odpowiedniego oprogramowania. Jednak firmy zdając sobie sprawę, że ludzie mają potrzebę wykonywania połączeń telefonicznych do abonentów telefonii tradycyjnej postawiły również na rozwój tej dziedziny, czyli połączenia pomiędzy telefonią tradycyjną a użytkownikami telefonii internetowej. W ostatnich latach zaobserwowano znaczny zrost w wykorzystaniu przez ludzi komputera i mikrofonu do nagrywania głosu ludzkiego. W proces ten uwikłane jest próbkowanie sygnału, który jest słyszany przez komputer. Próbkowanie to przebiega z dużą szybkością (8000 próbek na sekundę lub więcej), a następnie próbki te przechowywane są w pamięci komputera lub w pliku. Każda próbka jest taką małym kawałkiem ludzkiego głosu bądź innych nagrywanych dźwięków. VoIP bazuje na tej samej myśli, ale różnica jest taka, że próbki audio nie są przechowywane lokalnie. Zamiast tego są one wysyłane poprzez sieć IP do innych komputerów i tam odtwarzane. Oczywiście jest więcej wymagań aby VoIP pracował poprawnie. Kiedy nagrywamy próbki głosu, komputer musi skompresować te dźwięki więc wymaga jakiejś ilości miejsca w pamięci i z pewnością nagrywa w jakimś zakresie częstotliwości. Istnieją numery sposobów kompresji audio, algorytm, które są powiązane ze sposobem kompresji/dekompresji lub prościej kodowania. Istnieje wiele kodeków dla rozmaitych aplikacji (np. rejestratory audio, odtwarzacze muzyki lub filmów) oraz dla telefonii internetowej, które są optymalizowane do kompresji głosu, znacząco redukują pasmo używając równych nieskompresowanych strumieni audio. Kodeki głosu są optymalizowane w ten sposób aby wyostrzyć wymawiane słowa kosztem dźwięków zewnętrznych i są ustawione na zakres częstotliwości mowy ludzkiej. Nagrywanie muzyki i innych dźwięków nie daje bardziej dobrych efektów, gdy zastosujemy kodeki mowy, ale jest odpowiednie dla celów telefonii internetowej. Dźwięki są nagrywane przez komputer i kompresowane w małe próbki. Próbki są zbierane w większe kawałki i umieszczane w pakiecie danych wysyłanym przez sieć IP. Ten proces jest nazywany pakietyzacją. Ogólnie można założyć, że pojedynczy pakiet IP może zawierać 10 lub więcej milisekund dźwięku. Popularne są pakiety z 20 lub 30 milisekundami dźwięku. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Tak jak pocztówka wysłana systemem pocztowym, tak niektóre z pakietów IP mogą pozostać zagubione. Kodeki muszą zrekompensować stratę po zagubionych pakietach, poprzez wypełnianie dziur z dźwiękiem, co jest akceptowalne dla ludzkiego ucha. Proces ten jest referowany jako ukrywanie straconych pakietów (PLC19). W niektórych przypadkach pakiety wysyłane są wielokrotnie w kolejności aby zapobiec gubieniu pakietów. Metoda ta jest nazywana nadmiarowością. Innym sposobem do adresowania zagubionych pakietów zwanym jako przedwczesna korekcja błędów, jest zawieranie pewnej informacji z wcześniej transmitowanego pakietu w następnych pakietach. Poprzez zastosowanie operacji matematycznych możliwe jest odtworzenie pakietu straconego na podstawie informacji bitowych zawartych w pakietach sąsiednich. Zdarza się, iż pakiety podobnie jak kartki pocztowe czasami się opóźniają. Jest to szczególny problem dla systemów VOIP ponieważ głos, który dotarł w opóźnionych pakietach jest za stary aby można go było odtworzyć. Dlatego stare pakiety są odrzucane tak jakby nigdy nie dotarły. Jest to akceptowalne tak samo jak w PLC, gdzie algorytmy wygładzają dźwięk tak, że dla ludzkiego ucha jest to nie zauważalne. Komputery mierzą opóźnienie pakietów i oczekują, że opóźnienie to będzie stałe, choć może jednak maleć i wzrastać. Zmiany opóźnienia (zwane jitter20) są najbardziej frustrujące dla urządzeń IP. Ogólnie mówiąc dobre sieci mają opóźnienia mniejsze niż 100 ms, aczkolwiek opóźnienia rzędu 400 ms są akceptowalne (szczególnie w systemach satelitarnych). Skutkiem „jitter-a” jest głos przerywany, co merytorycznie oznacza, że pewna ilość pakietów jest kolejkowana zanim dźwięk zostanie odtworzony i kolejka ta może się zwiększać i zmniejszać w czasie aby zredukować liczbę zgubionych pakietów, spóźnionych pakietów lub zredukować opóźnienie „usta-ucho”. Taki sam „bufer adaptacyjny jitter” jest użyty w nagrywarkach CD i innych urządzeniach, które mają do czynienia z opóźnieniem. Wideo pracuje na takiej samej zasadzie jak głos. Informacja wideo otrzymywana bezpośrednio z kamery jest dzielona na małe porcje, kompresowane kodekiem i umieszczane w małe pakiety a następnie wysyłane poprzez sieć IP. VoIP nie jest limitowany jedynie do komputerów osobistych. Jest zaimplementowany w różnorakich urządzeniach, takich jak telefony IP, adaptery terminali 19 PLC – Packet Loss Concealment (odnosi się do metody ukrywania faktu zgubienia pakietu) 20 jitter – drganie „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. analogowych oraz bramki. Wirtualnie każde urządzenie na świecie używa standardów dzwonienia w czasie rzeczywistym (RTP21) dla transmisji pakietów audio i wideo pomiędzy komunikującymi się komputerami. Przed tym jak dane audio i wideo zostaną wysłane pomiędzy dwoma komputerami, różne protokoły muszą zostać użyte do znalezienia urządzeń. Protokoły, które są za to odpowiedzialne są nazywane protokołami sygnalizacyjnymi. Najbardziej popularnymi są protokół H.32322oraz SIP23. Oba polegają na statycznym zaopatrzeniu, RAS24, DNS25, TRIP26, ENUM27 oraz innych protokołach aby znaleźć innych użytkowników. Oba protokoły mają swoje początki w 1995 roku, kiedy to naukowcy szukali rozwiązania problemu jak nawiązać połączenie pomiędzy komputerami, które będą wymieniać strumienie danych głosowych i wideo. H.323 cieszyło się pierwszym komercyjnym sukcesem spowodowanym tym, że został opracowany i ITU opublikowało go szybko na początku roku 1996. Z drugiej strony SIP rozwijał się rozwijał się znacznie wolniej w IETF. Wersja próbna została opublikowana w 1996 r., lecz wersja ostateczna w 1999 r.. SIP był korygowany przez lata i w 2002 opublikowany jeszcze raz. Zasadniczo H.323 i SIP pozwalają użytkownikowi na robienie tych samych rzeczy tzn. ustalanie połączenia multimedialnego, mimo iż różnią się znacząco w zamyśle. H.323 zapożyczyło dużo z istniejących systemów połączeniowych i jest protokołem binarnym, a SIP nie adoptuje wiele z elementów informacyjnych które się znajdowały w istniejących systemach i jest protokołem bazującym na ASCII. Kilka dokumentów porównuje oba protokoły i stwierdzono, że: H.323 21 22 23 24 25 26 27 28 • lepsza współpraca z PSTN28, • lepsza współpraca z wideo, • znakomita współpraca z istniejącymi systemami wideo, RTP – Real-Time Transport Protocol (jest to protokół, jaki urządzenia w sieciach IP wysyłają i odbierają media, tak jak np. systemy VoIP oraz systemy wideokonferencji bazujące na IP H.323 – standard do komunikacje multimedialnych w sieciach pakietowych przełączanych SIP – Session Initiation Protocol (protokół IETF do ustalania sesji multimedialnych) RAS – Sernice Remote Access Sernice (odnosi się do usługi łączenia komputera z innymi zdalnymi) DNS – Domain Name System (zamiana nazw na odpowiadające adresy IP) TRIP – Telephony Routing over IP (jest taktyką kierowania ruchem IP w sposób dynamiczny) ENUM – tłumaczy adresy IP na numery telefonów „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. • znakomity pasmo przenoszenia DTMF. SIP • implementacja SIP jest łatwiejsza do rozpowszechniania i rozwiązywania problemów. Telefonia IP wykorzystuje dwa typy protokołów: sygnalizacyjne, których zadaniem jest utrzymywanie komunikacji pomiędzy dwoma urządzeniami, przesyłowe, odpowiadające za przesył głosu w sieciach IP. Protokołami tworzącymi VoIP są: Protokoły IP: SIP, LTP, H.323, SCCP, MGCP, Megaco, IASX, STUN, ENUM, TRIP, SIMPLE< RTP, PINT, SCTP, T.37, T.38, COPS, Protokoły ITU: SS7, SIUP, Standardy związane z ITU: P.1010, OSP, PacketCable Telefonia softwarowa Tradycyjna telefonia internetowa polega na połączeniu pomiędzy dwoma komputerami i przesyłaniu głosu pomiędzy nimi. Aby było to możliwe wystarczy mieć komputer osobisty, odpowiednie oprogramowanie oraz mikrofon i głośniki lub słuchawki. Jako najpopularniejszy w tym rodzaju połączeń uważa się program SKYPE, który to jest uważany za najbardziej rozwinięty i dopracowany. Jednak istnieje wiele programów, które pozwalają na tego typu połączenia. Są to m.in.: SKYPE, Tlenofon, Net2Phone, Babble, VoipBuster, wlPhone, Eteria, New Phone, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. eFon, Halo Interia,pl Callfromweb, VoipCheap. lub też komunikatory z opcją głosową: Nawijka, NetMetting, ICQ, Gadu Gadu, Google Talk. Wszystkie programy lub moduły do programów pozwalają na połączenia z tradycyjnymi liniami telefonicznymi. Jest to o tyle ważne, że nie każdy musi posiadać komputer. W podejściu tym możemy wykonywać połączenia na tradycyjne linie telefoniczne. W niektórych przypadkach można dzwonić z telefonów analogowych na oprogramowanie znajdujące się w komputerze. Inne urządzenia VoIP Połączenia VoIP można wykonywać również przy pomocy dedykowanych urządzeń. Rozwiązanie takie jest bardzo dobre w przypadku wykonywania dużej ilości połączeń. Urządzenia te zapewniają również lepszą jakość prowadzonych rozmów. Są one wygodniejsze w użyciu od zestawu słuchawek i mikrofonu. Do urządzeń VoIP zaliczamy: 1. telefon na porcie USB, 2. telefony VoIP, 3. zwykły telefon po Ethernecie, 4. VoIP na stałe. Najprostszym rozwiązaniem jest podłączenie telefonu przez komputer. Dostępnych jest wiele aparatów, które wystarczy przyłączyć kablem do portu USB i odpowiednio skonfigurować, tak aby móc wykonywać rozmowy. Dostępne są również przejściówki, które pozwalają podłączyć zwykły telefon do portu USB. Jedno z ciekawszych rozwiązań proponuje firma Siemens. Poprzez klucz USB „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. można podłączyć bezprzewodowo niektóre modele telefonów stacjonarnych tej firmy. Po uruchomieniu i konfiguracji użytkownik telefonu sam z poziomu menu słuchawki telefonicznej wybiera czy chce dzwonić przez zwykłą linie telefoniczną, czy taniej przez Internet. Wadą telefonów podłączanych do portu USB jest nadal wymaganie posiadania komputera, który musi być włączony aby móc odbierać i wykonywać rozmowy. Aby się od niego uniezależnić można wykorzystać telefon VoIP. Tego typu urządzenia z wyglądu przypominają tradycyjny telefon analogowy ze słuchawką i klawiaturą numeryczną. Jednak telefony VoIP podłączane są przez złącze RJ-45 do routera lub switcha. Do wykonywania i odbierania rozmów VoIP możemy też wykorzystać zwykły analogowy telefon. Należy go tylko podłączyć do sieci Ethernet lub do Internetu. Dokonać można tego za pomocą dostępnych na rynku urządzeń. Jeżeli chcemy korzystać nie tylko z VoIP, ale także przy okazji stworzyć domową sieć komputerową to warto wybrać router z dodatkowymi wyjściami telefonicznymi. Urządzenie to ma wbudowane gniazda telefoniczne (RJ-11) umożliwiające podłączenie do VoIP dla zwykłych analogowych telefonów. Możemy z nich wykonywać połączenie VIP, ale tylko przez sieci działające na podstawie protokołu SIP. Z myślą o użytkownikach, którzy posiadają już sieć LAN i router i chcą tylko do niej podłączyć telefon stworzono adapter VoIP – Ethernet. Wyposażone są one w port do sieci LAN (RJ-45) i gniazdo telefoniczne, do którego przyłączamy analogowy telefon. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.6.9 SYSTEM ŚLEDZENIA KRYMINALISTÓW Europejskim pierwowzorem w monitorowaniu ruchów przestępców z wykorzystaniem systemu satelitarnego GPS była Wielka Brytania. To dzięki satelitom możliwe jest 24 godzinne śledzenie recydywistów, złodziei samochodów, pedofilów, którzy muszą nosić elektroniczne urządzenie, jako obowiązek i jednocześnie warunek zwolnienia z więzienia. Pozycja każdego kryminalisty noszącego nadajnik GPS może być określona z dokładnością do kilku metrów. Wiedza o lokalizacji danej osoby pozwoli na kontrolę np. warunków łamania aresztu domowego, a także uniemożliwi np. przestępcom seksualnym na zbliżanie się do szkół i przedszkoli. Zestaw śledzenia składa się z nadajnika GPS oraz sprzączki. Rozdzielenie urządzeń wyzwoli alarm powiadamiający centrum kontroli o tym zdarzeniu. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 7.6.10 Identyfikacja psów za pomocą mikrochipa. Identyfikacje zwierząt rozpoczęto kilkaset lat temu. Od tamtej pory zmieniają się technologie znakowania zwierząt. Cel nakowania zwierząt wciąż jest ten sam – nadanie zwierzęciu tożsamości. Stosowane metody znakowania opierały się na identyfikacji wizualnej jak również identyfikacji integralnie związanej ze zwierzęciem (tatuaż). Najnowszą, coraz bardziej popularną metodą identyfikacji zwierząt jest identyfikacja za pomocą wszczepionego zwierzęciu mikrochipa. Prowadzona w prawidłowy sposób identyfikacja za pomocą mikrochipa jest najdoskonalszą i najmniej szkodliwą spośród dotychczasowych metod. Stworzenie dobrze zorganizowanego systemu rejestracji współpracującego z prawidłowo prowadzoną identyfikacją zwierząt stanowi o skucesie i jest gwarancją na uzyskanie zamierzonego celu, którym jest uzyskanie tożsamości oznakowanego zwierzęcia. Mikrochip Mikrochip jest urządzeniem pasywnym potrzebującym do jego aktywacji fal radiowych generowanych przez czytnik. Mikrochip zbudowany jest z: • układu scalonego, zaprogramowanego losowym 15 cyfrowym numerem, • ferrytowego rdzenia, • kondensatora, na który nawinięta jest miedziana cewka pełniąca funkcję anteny. Cały układ mikrochipa zatopiony jest w laserowo zaklejoną kapsułkę o wymiarach 9mm x 1,5mm. Ilustracja 1: Mikrochip Urządzenie aktywowane jest przez fale radiowe generowane przez czytnik. W mikrochipie „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. następuje przetworzenie odebranego z czytnika sygnału a następnie wysłanie fali radiowej zawierającej numer identyfikacyjny mikrochipa z powrotem do czytnika. Czytnik następnie dekoduje odebrany sygnał i wyświetla na ekranie numer identyfikacyjny. Odległość czytnika od mikrochipa w momencie odczytu numeru identyfikacyjnego wacha się w granicach od 5cm do 30cm. Czytniki mikrochipów możemy podzielić ze względu na funkcjonalność na kilka grup: • czytniki kieszonkowe – zasięg do 10cm, Ilustracja 2: Czytnik kieszonkowy o zasięgu do 10cm. • czytniki standardowe – zasięg do 30cm, Ilustracja 3: Czytnik standardowy o zasięgu do 30cm. • czytniki bramkowe, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Ilustracja 4: Czytnik bramkowy. • czytniki “pole readers” wyposażone w wysięgnik zawierający antenę, Ilustracja 5: Czytniki typu "pole readers". Mikroprocesor nie wymaga wymiennych źródeł zasilania co pozwala na funkcjonowanie urządzenia przez średni czas życia zwierzęcia. Mikroprocesory zapewniają stałą oraz unikalną pod względem kodu identyfikacje, która jest odporna na bieg czasu (np. wybarwianie się z biegiem czasu tatuaży). Implantacja mikroprocesora. Implantacja mikrochipa polega na wszepieniu pod skóre niewielkiego chipa. Odbywa się to za pomocą hypodermicznej igły, która wyglądem przypomina zwykłą igłę o troche większej średnicy. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Ilustracja 6: Igła hypodermiczna do implantacji mikrochipa. Mikrochip może być aplkiowany za pomocą implantera, który wyglądem przypomina pistolet. Ilustracja 7: Implanter. Istnieją dwa miejsca na ciele psa lub kota, w których można umieszczać mikrochipy: • podskórnie na grzbiecie zwierzęcia, pomiędzy łopatkami, • podskórnie, w środkowej części szyi po jej lewej stronie. Na zachodzie zabieg wszczepiania mikrochipa przeprowadza się zazwyczaj podczas pierwszego szczepienia (5-8 tydzień życia). „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. System rejestracji. Gwarancję poprawnego działania i wpełni wykorzystania systemu identyfikacji psów stanowi baza danych oraz prosty i przejrzysty algorytm rejestracji zwierząt w tej bazie. Idealnym rozwiązanie jest stworzenie jednej ogólnopolskiej bazy danych o psach z mikrochipami. Każdy obywatel naszego kraju, posiadający psa z wszczepionym mikrochipem ma możliwość zarejestrowania zwierzęcia w “Internetowej Bazie Danych Zwierząt Oznakowanych” prowadzonej przez Centrum Rejestracji i Identyfikacji Polskiego Towarzystwa Rejestracji i Identyfikacji Zwierząt. Dane zwierzęcia i jego właściciela zostaną zapisane w bazie danych a numer identyfikacyjny mikrochipa zostanie również wysłany do Brukseli, gdzie mieści się EUROPETNET czyli europejska baza danych. Na potrzeby miasta Głogów można stworzyć odrębną bazę danych o psach i ich właścicielach z pobliskich gmin. W bazie danych powinny zawierać sie takie informacje jak: • dane właściciela (imię, nazwisko, adres, nr PESEL lub nr dowodu osobistego), • dane psa (imię, płeć, data urodzenia, rasa, maść, znaki szczególne, identyfikator, numer, ostatnie szczepienie przeciwko wściekliźnie). W tworzonej bazie danych należałoby również stowrzyć rejestr psów agresywnych, takich które wymagają pozwolenia na ich posiadanie. Wprowadzenie usługi w mieście Głogów. W celu wprwadzenia usługi w mieście Głogów, należy przedewszystkim zapewnić wszystkim placówką weterynaryjnym szerokopasmowy dostęp do Interneu. Dane o oznakowanych zwierzętach umieszczane będą w Internetowej Bazie Danych Zwierząt Oznakowanych. Dla potrzeb miasta przewiduje się stowrzenie odrębnej bazy danych, zawierającej dodatkowe funkcję. W takiej bazie danych powinna znajdować się lista zwierząt niebezpiecznych – agresywnych. Ośrodki weterynaryjne zostaną podłączone pod tworzoną, radiową sieć szerokopasmowego dostępu do internetu. W tym celu należy każdą lecznice, w której odbywać się będzie znakowanie zwierząt wyposażyć w punkt dostępowy składający się z: • terminala radiowego, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. • anteny terminalnej, • routera, • switcha, • bloku zasilającego. Stworzona, na potrzeby miasta Głogów, baza danych przechowywana będzie na serwerze zewnętrznym. Przechowywane w niej dane muszą być zabezpieczone przed niepowołanym dostępem. Zabezpieczenie to polegać może na autoryzacji i identyfikacji osób korzystających z bazy. Informacje w bazie danych umieszczane i uaktualniane będą przez lekarzy weterynarii. Ostatnim etapem wprowadzania usługi identyfikacji psów za pomocą mikrochipa będzie wyposażenie strażników miejskich w czytniki mikrochipów. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 8 FINANSOWANIE ZADAŃ ZAWARTYCH W ROCZNYM PLANIE DZIAŁAŃ Możliwe źródła finansowania zadań ujętych w strategii: 1. Fundusze własne Gminy: Środki finansowe zabezpieczone w budżecie miasta. Zadania do realizacji określane będą w Rocznym Planie Działań i w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym. 2. Fundusze krajowe w ramach realizowanych programów rządowych. 3. Fundusze Unii Europejskiej: Środki finansowe dostępne w ramach Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej, Fundusz Spójności, Europejski Bank Inwestycyjny, Inicjatywy Wspólnotowe, Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweski Mechanizm Finansowy. Fundusze dostępne na rynku kapitałowym, w tym kredyty i pożyczki z instytucji komercyjnych, w tym: • Fundusz Poręczeń Unijnych, • Fundusz Rozwoju Inwestycji Komunalnych. Jak przedstawiono już na wstępie strategii zakłada się, iż podstawowym źródłem finansowania zaplanowanych do realizacji zadań na rzecz budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie będą fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Środki te, pochodzące m.in. z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego wsparte budżetem państwa są i będą dostępne w kolejnych latach poprzez Sektorowe Programy Operacyjne (SPO) wynikające z zapisów Narodowego Planu Rozwoju. Poniżej zostały przedstawione działania SPO, w ramach których beneficjenci mogą ubiegać się o współfinansowanie projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego w okresie 2004-2006. Jeśli chodzi pozyskanie środków na realizację projektów infrastrukturalnych, to niewątpliwe największa uwaga beneficjentów powinna skupić się na działaniu 1.5 „Infrastruktura społeczeństwa „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. informacyjnego” Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, którego celem głównym jest: „wspieranie rozwoju województw poprzez rozbudowę regionalnej i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, a także wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu oraz innych Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICT) pomiędzy regionami w Polsce i UE oraz w układzie wewnątrz regionalnym, a w szczególności pomiędzy dużymi ośrodkami, a obszarami wiejskimi i małymi miastami”. Jak wynika z założeń działania cel główny będzie osiągnięty poprzez: zapewnienie powszechnego, szybszego i bezpieczniejszego dostępu do Internetu dla przeciwdziałania marginalizacji terenów zdefaworyzowanych, tj. obszarów wiejskich i małych miast, rozwój dostępu do infrastruktury komunikacji elektronicznej w szczególności na obszarach wiejskich i w małych miastach, wykorzystanie nowych Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICT) dla realizacji usług publicznych, rozwój e-usług publicznych spełniających specyficzne potrzeby obywateli, użycie Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych do poprawienia efektywności pracy administracji (e-administracja). Wsparcie w ramach tego działania będzie występować w następujących rodzajach projektów pilotażowych służących wdrożeniu dwóch działań przewidzianych w dokumencie e-Europe 2005 Action Plan: a. Budowa lub rozbudowa lokalnych lub regionalnych szerokopasmowych i bezpiecznych sieci, współdziałających ze szkieletowymi sieciami regionalnymi lub krajowymi. b. Budowa, przebudowa lub wyposażenie inwestycyjne centrów zarządzania sieciami regionalnymi lub lokalnymi. c. Budowa i wdrażanie platform elektronicznych dla zintegrowanego systemu wspomagania zarządzania na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym, najchętniej z połączeniem szerokopasmowym. d. Projekty związane z przygotowaniem instytucji publicznych (np. lokalnej i regionalnej „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. administracji samorządowej, ochrony zdrowia, edukacji, (z wyłączeniem e-rynku pracy), do elektronicznego obiegu dokumentów, elektronicznej archiwizacji dokumentów oraz rozwoju elektronicznych usług dla ludności z wykorzystaniem podpisu elektronicznego, w tym między innymi tworzenie systemów informacji przestrzennej (GIS) oraz modernizacja infrastruktury informatycznej, bezpieczny Intranet, jeśli stanowić będą część szerszego projektu wymienionego w punktach 1-3, 5-6 Działania 1.5 ZPORR. e. Tworzenie publicznych punktów dostępu do Internetu poprzez: • aktywne Telecentra, • pasywne, do których zaliczamy Infornaty (jeśli będą stanowić część szerszego projektu w ramach Działania 1.5. ZPORR), • model pośredni, do których zaliczamy różne rozwiązania wykorzystujące dostęp do Internetu dla poprawy efektywności merytorycznej statutowych celów instytucji i organizacji pożytku publicznego w obiektach publicznie dostępnych jak np.: bibliotekach publicznych, domach kultury, szkołach wyższych, świetlicach gminnych (za wyjątkiem szkół i bibliotek pedagogicznych oraz innych instytucji wspieranych w tym zakresie przez SPO „Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006”), najchętniej z połączeniem szerokopasmowym. f. Budowa lub rozbudowa lokalnych lub regionalnych bezpiecznych sieci teleinformatycznych służących zapewnieniu dostępu szerokopasmowego, zwłaszcza na terenach wiejskich i małych miast przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii (np. transmisja satelitarna, droga radiowa). W ramach ZPORR można także pozyskać środki finansowe na realizację projektów nawiązujących do budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego z następujących działań: działania 1.1. „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów”, poddziałanie 1.1.2 „Infrastruktura transportu publicznego”. Współfinansowanie dotyczyć będzie m.in. zakupu oraz montażu urządzeń z zakresu telematyki służących komunikacji publicznej, jak np. elektroniczne systemy dystrybucji i identyfikacji biletów oraz elektroniczne systemy informacji dla podróżnych, działania 1.3 „Regionalna infrastruktura społeczna”. Na wsparcie finansowe mogą liczyć projekty uwzględniające zakup systemów informatycznych poprawiających zarządzanie oraz „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. zakup sprzętu komputerowego dla potrzeb obiektów dydaktycznych, naukowo-badawczorozwojowych w ramach szkolnictwa wyższego oraz jako wyposażenie szpitali poprawiające regionalny system ochrony zdrowia, działania 1.4 „Rozwój turystyki i kultury”. Wsparcie będzie dotyczyło utworzenia systemów i centrów informacji turystycznej oraz kulturalnej poprzez nowoczesne i interaktywne sieci informacji internetowej, działania 1.6 „Rozwój transportu publicznego w aglomeracjach”. Kwalifikowane będą projekty identyczne jak dla podziałania 1.1.2. działania 2.1 „Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami rynku pracy i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie”. W ramach działania przewiduje się m.in. wykorzystanie technik informacyjnych i komunikacyjnych dla potrzeb rynku pracy. działania 3.5 „Lokalna infrastruktura społeczna”. O dotację na zakup sprzętu komputerowego mogą ubiegać się lokalne ośrodki zdrowia. Przedsiębiorcy planujący tworzyć i rozwijać w swoich firmach usługi e-biznes mogą skorzystać z Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw”. Na ten cel przewidziano: działanie 1.5 „Rozwój systemu dostępu przedsiębiorstw do informacji i usług publicznych on- line”. Działanie dotyczy przedsięwzięć podejmowanych na poziomie krajowym i pozwoli na stworzenie usług platform elektronicznych na poziomie krajowym przeznaczonych głównie dla przedsiębiorstw. Działanie jest skierowane na rozwój oprogramowania spełniającego standardy krajowe dla usług on-line, działanie 2.3 „Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje”. Wsparcie będzie skierowane na wdrożenie nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych przez MŚP oraz zakup nowoczesnych i innowacyjnych urządzeń. Kolejnym programem oddziaływującym na budowę i rozwój społeczeństwa informacyjnego jest Sektorowy Program Operacyjny „Rozwój Zasobów Ludzkich”. O dotację w ramach SPO RZL można ubiegać się z: - działania 1.1 „Rozwój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy”. Wsparcie „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. mogą otrzymać projekty z zakresu tworzenia i wdrożenia nowych skutecznych narzędzi i metod pracy dla usług na rzecz zatrudnienia, w tym wzmocnienie powiązań pomiędzy poziomem lokalnym i regionalnym, a także administracją centralną oraz zastosowanie nowoczesnych technologii komunikacyjnych i informacyjnych, - działania 2.1 „Zwiększenie dostępu do edukacji – promowanie kształcenia ustawicznego”. Kwalifikujące będą projekty mające na celu tworzenie centrów kształcenia na odległość w niewielkich szkołach na wsi, tworzenie Internetowych centrów informacji multimedialnych w szkołach i bibliotekach pedagogicznych wraz z wyposażeniem w sprzęt komputerowy, - działania 2.2 „Podnoszenie jakości nauczania w odniesieniu do potrzeb rynku pracy”. Wsparcie będzie dotyczyło zakupu komputerów dla szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, w tym także dla kolegiów nauczycielskich, centrów kształcenia ustawicznego i centrów kształcenia praktycznego, - działania 2.4 „Wsparcie zdolności administracyjnych” na szczeblu centralnym i regionalnym. Dotacja może przeznaczona na wsparcie techniczne i finansowe związane ze szkoleniami. Finansowanie projektów zakresu społeczeństwa informacyjnego zakłada także Sektorowy Program Operacyjny „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” w ramach Działania 2.6. Rozwój i ulepszanie infrastruktury technicznej związanej z rolnictwem poprzez instalację indywidualnych stałych łączy internetowych. W dniu 26 lipca 2005 roku Rada Ministrów zatwierdziła Program Operacyjny dla wykorzystania środków finansowych w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Środki te stanowią niejako uzupełnienie dla funduszy strukturalnych UE i stwarzają jednostkom samorządu terytorialnego szansę na pozyskanie dotacji w zakresie m.in. wspierania doradztwa i informacji dla jednostek samorządu terytorialnego oraz sektora pozarządowego (w tym w zakresie e-Governance), opracowania odpowiednich instrumentów edukacyjnych oraz promowanie partnerstw lokalnych. Preferowane będą projekty polegające na pracowanie nowoczesnych platform edukacyjnych z wykorzystaniem platform elektronicznych, „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. modernizacji usług administracji centralnej i samorządowej oraz poprawie wydajności i wdrożeniu najlepszych praktyk poprzez wykorzystanie najnowszego oprogramowania i technologii informatycznych. Pozostałe programy Unii Europejskiej wspierające budowę i rozwój społeczeństwa informacyjnego: 1. e-TEN. W społeczeństwie informacyjnym przedsiębiorcy i administracja publiczna dostarczają coraz więcej usług drogą elektroniczną. Takie rozwiązania pozwalają zmniejszyć koszty, usprawnić komunikację i korzystać z nieograniczonych możliwości dostępu do wiedzy i informacji. Dzięki sieci teleinformacyjnej możliwe jest stworzenie równych szans dostępu do rynku niezależnie od miejsca zamieszkania. Program e-Ten (wcześniejsza nazwa TenTelecom) jest programem Unii Europejskiej, którego celem jest wspieranie i przyspieszanie rozwoju społeczeństwa informacyjnego i przeciwdziałanie rosnącym dysproporcjom w różnych regionach Unii Europejskiej tak, aby wyeliminować tworzenie podklas informacyjnych. e-TEN wspiera finansowo wprowadzanie na rynek unijny usług lub aplikacji działających w sieciach telekomunikacyjnych. Można zatem powiedzieć, że e-TEN stymuluje rozwoju usług elektronicznych w Unii Europejskiej. Podstawowym celem programu e-Ten jest niwelowanie różnic w poziomie rozwoju państw członkowskich Unii Europejskiej. Pozostałe cele to: realizacja zadań interesu publicznego, popieranie rozwoju e-Społeczności, zwiększenie konkurencyjności przemysłu europejskiego, wzmocnienie wewnętrznego rynku i popieranie rozwoju rynku europejskiego, budowanie spójnego rynku unijnego pod względem ekonomicznym i społecznym, popieranie nowych działalności prowadzących do tworzenia nowych miejsc pracy. 2. IDA - Interchange of Data between Administrations. Misją Programu IDA II (Interchange of Data between Administrations – wymiana danych pomiędzy administracjami) jest wspieranie implementacji polityki i działalności Wspólnot przez koordynację procesu tworzenia transeuropejskich sieci telematycznych pomiędzy administracjami wszędzie tam, gdzie jest niezbędna wymiana danych w skali europejskiej. Program IDA jest zarazem narzędziem niezbędnego reengineeringu procesów biznesowych administracji. Prace „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. programu IDA skupiają się na następujących obszarach działań: Wspieranie implementacji sieci sektorowych w obszarach priorytetowych dla Wspólnot, Rozwijanie narzędzi współdziałania i ich wykorzystania w sieciach sektorowych,; Rozszerzanie korzyści płynących z sieci na przedsiębiorstwa i obywateli Wspólnot, Współpraca z administracjami krajowymi oraz z innymi podmiotami Wspólnot. 3. 6 Program Ramowy. Jest narzędziem Unii Europejskiej, za pomocą którego finansuje ona badania w Europie. Program przygotowywany jest przez Komisję Europejską i zatwierdzany wspólnie przez Radę i Parlament Europejski. Do priorytetów tematycznych należą m.in. technologie i społeczeństwo informacyjne. 4. NeDAP (The Northern eDimension Action Plan). Program dotyczy współpracy państw bałtyckich w zakresie budowy społeczeństwa informacyjnego i rozwoju technologii informatycznych, zainicjowany i koordynowany przez Radę Państw Morza Bałtyckiego (CBSS). W ramach tej organizacji opracowano „The Northern eDimension Action Plan” jako inicjatywę komplementarną do działań w zakresie społeczeństwa informacyjnego w Unii Europejskiej i państwach kandydackich. Głównym celem NeDAP jest rozszerzenie transgranicznej współpracy zmierzającej do rozwoju regionalnego, szczególnie w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnej oraz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w regionie. NeDAP składa się z 7 rozdziałów: Szybkie sieci naukowo - badawcze i zaawansowane, szerokopasmowe aplikacje, ICT Security, e-Skills, e-Commerce, e-Government, Indicators, e-Environment. 5. e-Content. Jest to wieloletni program Wspólnoty odnoszący się do stymulacji, rozwoju i wykorzystywania europejskich treści informacyjnych w postaci cyfrowej w sieciach globalnych oraz promocji zróżnicowania językowego w społeczeństwie informacyjnym. Program e-Content uznany został za jeden z elementów realizacyjnych planu działania „eEurope 2002 - An Information Society for All”. Realizowany jest w trzech liniach tematycznych: „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. Poprawa dostępności oraz rozszerzenie zakresu wykorzystywania informacji sektora publicznego, Intensyfikacja produkcji treści informacyjnych osadzonych w wielojęzycznym oraz wielokulturowym otoczeniu, Zwiększenie dynamiki rynku produkcji treści w postaci cyfrowej. 6. Program wspólnotowy e-Safe. Jego idea koncentruje się na trzech głównych zagadnieniach: budowa bezpiecznego otoczenia np. przez utworzenie europejskiej sieci szybkiej wymiany informacji i reagowania, wzmocnienie działań samoregulacyjnych oraz kodeksów postępowania, opracowanie i zastosowanie skuteczniejszych systemów filtrowania oraz programowego blokowania wybranych kategorii treści, uświadamianie możliwej szkodliwości niektórych treści dostępnych w Internecie np. przez tworzenie sieci wymiany informacji, wspieranie badań socjologicznych. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 9 SYSTEM WDRAŻANIA STRATEGII Dokument pn. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie” stanowi punkt wyjścia w osiągnięciu założonych celów strategicznych, które zostały zdefiniowane we wstępie opracowania. „eGłogów…” prezentuje założenia techniczno – funkcjonalne tworzonej w mieście sieci teleinformatycznej oraz systemu transmisji danych stanowiąc jednocześnie fundament dla rozwoju usług świadczonych drogą elektroniczną. Prezentowana strategia wskazuje przede wszystkim gdzie należy skoncentrować wysiłek i środki finansowe, aby osiągnąć jak największą korzyść dla mieszkańców Głogowa. „eGłogów…” jako przedsięwzięcie długofalowe i otwarte nowym wyzwaniom powinno stać się przedmiotem szerokiej debaty publicznej, uwzględniającej zarówno gremia decyzyjne, opiniotwórcze jak również głos społeczeństwa. Rekomenduje się, aby prezentowana strategia została przyjęta do realizacji w formie Uchwały Rady Miejskiej. Osobą odpowiedzialną za prawidłowe wdrażanie strategii będzie Prezydent Miasta Głogowa przy wsparciu administracyjnym Urzędu Miasta. System wdrażania na poziomie Urzędu Miasta w Głogowie powinien obejmować następujące zadania: przygotowanie dokumentacji dla projektów wynikających z przedstawionych działań, występowanie z wnioskami o dofinansowanie projektów, przeprowadzenie procedur wyboru wykonawców, kontraktowanie, monitorowanie przebiegu prac w ramach poszczególnych projektów, opracowywanie kwartalnych i rocznych raportów, prowadzenie rozliczeń finansowych, prowadzenie działań promocyjnych i informacyjnych. Za poszczególne zakresy zadań odpowiadają komórki organizacyjne Urzędu Miasta w Głogowie, zgodnie ze swoją właściwością i zakresem odpowiedzialności. We wdrażaniu strategii będą także uczestniczyć jednostki organizacyjne zainteresowane wykorzystaniem technologii informacyjnych i „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. komunikacyjnych, dla których właścicielem jest Gmina Miejska Głogów oraz pozostałe podmioty w ramach utworzonego partnerstwa publicznego – prywatnego. Współpraca pomiędzy wszystkimi stronami uczestniczącymi we wdrażaniu strategii (w tym udział sektora publicznego, prywatnego i organizacji pozarządowych) polegać będzie na wspólnych konsultacjach, wymianie doświadczeń i wiedzy oraz stałych spotkaniach monitorujących. W celu pełnego wykorzystania założeń „eGłogów…” proponuje się powołanie stałego zespołu ds. społeczeństwa informacyjnego obejmującego przedstawicieli: Urzędu Miasta w Głogowie, Rady Miejskiej Głogowa, jednostek organizacyjnych Gminy Miejskiej Głogów, organizacji pozarządowych, oraz innych grup opiniotwórczych i społecznych. Zaleca się, aby współpraca tego zespołu zadaniowego odbywała się poprzez regularne spotkania zainicjowane już na etapie wdrażania strategii. Zgłaszanie projektów do realizacji w ramach założonych w strategii działań, powinno się odbywać w oparciu o Roczny Plan Działań (załącznik do niniejszej strategii) przyjęty przez Radę Miejską wraz z Uchwałą budżetową na kolejny rok. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 10 MONITOROWANIE ORAZ PROMOCJA STRATEGII Monitorowanie dokumentu „eGłogów…” i jego osiągnięć będzie polegać w głównej mierze na prowadzeniu okresowych i końcowych sprawozdań porównujących stopień wdrożenia strategii i poziom zaawansowania realizowanych działań inwestycyjnych określonych w Rocznym Planie Działań. Sprawozdania będą stanowić jednocześnie podstawę do przygotowania raportów (ocena postępów) przedkładanych w celach informacyjnych Prezydentowi Miasta, Radzie Miejskiej oraz mieszkańcom Głogowa. Treść publikowanych raportów będzie zawierać: ilości projektów, które zostały zrealizowane bądź są w trakcie realizacji, zidentyfikowane problemy, porównania osiągniętych celów z zakładanymi, opis osiągniętych korzyści ze zrealizowania projektów, nazwę podmiotów uczestniczących w realizacji projektów, źródła finansowania i poniesione nakłady inwestycyjne, sposób promocji projektów. Za prawidłowy przebieg procesu monitorowania będzie odpowiadać Prezydent Miasta Głogowa poprzez Urząd Miasta oraz jednostki organizacyjne Gminy Miejskiej Głogów. Za gromadzenie danych obrazujących efekty rzeczowe (produkty i rezultaty) związane z wdrażaniem strategii i realizacją projektów odpowiedzialny będzie odpowiedni, co do przedmiotu zadania i swoich kompetencji wydział Urzędu Miasta. Natomiast za monitorowanie wydatków będzie odpowiedzialny Skarbnik Gminy Miejskiej Głogów wraz z podległym mu Wydziałem Finansowym. Jeśli w raportach monitoringowych zostaną ujawnione problemy związane z realizacją projektów, a co za tym idzie z opóźnieniami we wdrażaniu strategii, to osoby odpowiedzialne powinny podjąć natychmiastowe działania mające na celu wyeliminowanie pojawiających się trudności. Prezydent Miasta oprócz raportów przedkładać będzie Radzie Miejskiej Roczny Plan Działań, który każdorazowo zostanie poddany na sesji merytorycznej dyskusji i zatwierdzony do realizacji wraz z przyjęciem budżetu. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 10.1 SPOSÓB PROMOCJI STRATEGII I JEJ DZIAŁAŃ Promocja dokumentu „eGłogów…” oraz wynikających z niego działań będzie się odbywała przy pomocy: sesji Rady Miejskiej, konferencji poświeconych podejmowanym inicjatywom na rzecz budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego, informacji i ogłoszeń prasowych oraz publikacji radiowo – telewizyjnych, spotkań z lokalną społecznością, miejskich stron internetowych. O nakładach poniesionych na realizację projektów inwestycyjnych będą informować sprawozdania z wykonania budżetu publikowane po upływie każdego roku budżetowego. Tabela 2. Sugerowane źródła i sposób promocji „Głogów…”. PROMOCJA Źródło promocji Rodzaj promocji Słowo Polskie/Gazeta Wrocławska Gazeta Lubuska Tygodnik Głogowski Telewizja kablowa MASTER Radio PLUS Radio L Informowanie o korzyściach płynących z wdrożenia dokumentu „e-Głogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”. 11 Zestawienie załączników. Załącznik nr 1 – Roczny plan działań, Załącznik nr 2 – Lokalizacja instytucji podłączonych do sieci transmisji danych, Załącznik nr 3 – Schematy, Załącznik nr 4 – Szacunkowa wycena realizacji działań zawartych w strategii. „eGłogów – strategia budowy i rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Głogowie”.
