Jak wyliczyć ROI/TCO z technologii open source i

Transkrypt

Jak wyliczyć ROI/TCO z technologii open source i
Jak wyliczyć ROI/TCO z
technologii open source i
bezpłatnego oprogramowania
Petre Iltchev (Piotr Ilczew)
[email protected]
1
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Strategia przekonywania
• Dyrektorów finansowych najłatwiej jest przekonać do
zalet technologii open source poprzez ilustrację,
wskazanie, pokazanie skali oszczędności, które są
związane z jej zastosowaniem w firmie.
• Tempo wzrostu ich zastosowań zależy od tego w
jakim stopniu kadry IT są w stanie przekonać zarządy
firm o celowości i ekonomicznej efektywności, które
wynikają z tych rozwiązań. Tutaj szczególnie
przydatne są klasyczne metodyki wyliczenia
efektywności.
2
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Plan prezentacji
• Open Source oraz bezpłatne oprogramowanie
• Strategia firmowa w stosunku do Open Source i
bezpłatnego oprogramowania
• Strategia w stosunku do systemów operacyjnych
• Strategia w stosunku do systemów zarządzania baz
danych
• Strategia w stosunku do programów aplikacyjnych
(ERP, CRM, BI)
• Całkowite koszty posiadania (Total Cost of
Ownership – TCO),
• Zwrot z inwestycji (Return on Investment - ROI)
3
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Open Source oraz bezpłatne
oprogramowania
STRATEGIA
KORZYŚCI
CAŁKOWITE KOSZTY POSIADANIA
EFEKTYWNOŚĆ
4
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Open Source oraz bezpłatne
oprogramowania
• Analizując kwestię związaną z efektywnością
stosowania oprogramowania open source oraz
bezpłatnego oprogramowania należy wychodzić z
jego miejsca w strategii informatycznej firmy.
• Słowo zwrot z inwestycji jest kojarzone z
efektywnością projektów i selekcją, wybór projektów
do realizacji spośród portfela (kilka / kilkadziesiąt
konkurujących o finansowanie) propozycji.
5
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Open Source oraz bezpłatne
oprogramowania
• Wolne oprogramowanie - wolne od opłat licencyjnych
(filozofia dystrybucji)
• Oprogramowanie o otwartym kodzie źródłowym
(użytkownik ma dostęp do kodu programu i może go
modyfikować) (metoda rozwoju i dystrybucji
oprogramowania)
• Freeware – bezpłatne, darmowe oprogramowanie,
jednak nie mamy dostępu do jego kodu źródłowego.
6
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Open Source oraz bezpłatne
oprogramowania
• To, że wyżej wymienione oprogramowanie jest
dostępne za darmo (ang. free) nie oznacza, że nie
ponosimy żadnych kosztów związanych z jego
użytkowaniem.
• Wliczając wszystkie najważniejsze czynniki, które
decydują o wydatkach związanych ze stosowaniem
określonej technologii przy wyliczeniu TCO mamy
podstawy do kalkulacji ROI, które będzie zbliżone do
stanu faktycznego.
7
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Miejsce open source w strategii
informatycznej firmy
Planowanie
Analiza
-
-
-
-
-
8
określenie miejsca open source
w strategii informatycznej firmy;
jakich efektów w wyniku
realizacji projektu możemy się
spodziewać;
jakiego wpływu na biznes,
możemy oczekiwać w związku z
realizacją projektu, gdzie indziej
w firmie może być zastosowany
dany projekt lub wyniki tego
projektu;
jak terminy realizacji projektu
wpisują się w realizację strategii
firmy.
określenie kosztów
określenie korzyści, zysków
zamiana efektów
niewymiernych na wartość
finansową
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Miejsce open source w strategii
informatycznej firmy
Analiza potrzeb i
wymagań w
stosunku do
oprogramowania
9
Analiza możliwości i
ograniczeń
otwartego i
bezpłatnego
oprogramowania
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Miejsce open source w strategii
informatycznej firmy
Miejsce otwartego i bezpłatnego
oprogramowania można określić jako
optymalizację inwestycji w technologii
informatycznej.
10
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Niewymierne korzyści, związane z
korzystaniem z open source
- Warunki licencyjne;
- Wzrost kultury informatycznej użytkowników, którzy
korzystają z oprogramowania open source /
bezpłatnych wersji komercyjnych pakietów;
- Eliminacji ryzyka nagłych zmian polityki cenowej i
ceny producenta / dystrybutora komercyjnego
oprogramowania.
11
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Rozwój Open Source zmieni rynek
oprogramowania
- Komercyjny produkt, którego beta (rozwojowa)
wersja jest udostępniona w celu testów, rozwoju i
udoskonaleniu przez woluntariuszy.
- Okrojona (lekka) wersja komercyjnego produktu.
- Komercyjny produkt, oferowany bez wsparcia
technicznego lub udostępniający kod w celu
przyspieszenia rozwoju i rozpowszechniania go w
nowych obszarach.
- Przedłużenie życia produktu i szukanie inspiracji
nowe kierunki jego rozwoju.
12
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Rozwój Open Source zmieni rynek
oprogramowania
-
Oferowanie bezpłatnych
(dystrybucji, programów);
wersji
komercyjnych
produktów
-
Obniżanie ceny sprzedaży oprogramowania oraz opłat
licencyjnych;
-
Stosowanie przez dystrybutorów promocji, które na długi okres
(czytaj trwałe) obniżają cenę sprzedaży;
-
Łączenie oferowania oprogramowania w dwóch modelach
jednocześnie – jako otwarte oprogramowanie, oraz jako
komercyjne.
13
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Motywy oferowania produktów
jako open source lub bezpłatnych
• ...... - zatrzymać rozwój Linuxa, przedłużenie życia
produktu i szukanie inspiracji w jego rozwoju
• ...... - zatrzymać rozpowszechnienie bazy danych
typu MySQL, PostgreSQL
• ...... - inicjatywa dla edukacji – bezpłatnie korzystanie
z produktów firmy przez studentów, w trakcie studiów
- zatrzymać rozpowszechnianie się OpenOffice
• ......- tworzenie grona zwolenników i użytkowników
produktu. W przypadku wzrostu skali danych
oferowanie możliwości aktualizacji wersji do
komercyjnej.
14
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Zalety oprogramowania Open
Source
• Możliwość wyboru oprogramowania wśród wielu
dostępnych rozwiązań, które najlepiej odpowiada
potrzebom firmy;
• Brak opłat licencyjnych i restrykcji co do kopii
instalowanych programów.
• Brak presji upgrade (zmiana wersji programu na
wyższą). Firma może kontrolować i świadomie
decydować kiedy zmieniać wersję programu na
nowszą. Nie istnieje presja od strony dostawcy
oprogramowania, że ta wersja już nie jest wspierana
techniczne i należy albo zrezygnować z pomocy
technicznej albo zapłacić za aktualizację do nowszej
15
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
wersji.
Zalety oprogramowania Open
Source
• Zwiększenie niezawodności i bezpieczeństwa
oprogramowania, które dzięki dostępności kodu
źródłowego może być analizowane i poprawiane
przez każdą zainteresowaną osobę czy instytucję
(wielu developerów pracuje wspólnie).
• Otwarte oprogramowanie łatwiej integruje się z
istniejącymi rozwiązaniami. Użytkownicy mogą
modyfikować kod programu w celu jego integracji ze
swoimi
rozwiązaniami
i
rozwojem
jego
funkcjonalności, tak aby spełniały wymagania
konkretnej firmy.
16
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Który system operacyjny wybrać
dla firmy?
•
•
•
•
17
Od Linux vs Windows w kierunku Linux vs Open Solaris
Firma posiada administratorów, którzy mają doświadczenia z
danym systemem operacyjnym, na przykład Solaris. W takim
przypadku rozważenie przejścia na Open Solaris jest jak
najbardziej uzasadnione i może się odbyć minimalnymi
inwestycjami w zakresie szkoleń administratorów. Również
może być brane pod uwagę przejście na Linux.
Jakimi platformami sprzętowymi firma dysponuje? Jeżeli to są
serwery Sun, przejście na Open Solaris jest logicznym krokiem.
Czy istnieje wsparcie, support – jaki jest jego koszt, czy istnienie
forum dyskusyjne, na którym są umieszczone sposoby
rozwiązania najczęściej powstających problemów?
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Który system operacyjny wybrać
dla firmy?
•
•
•
•
•
•
•
Czy system operacyjny będzie wykorzystywany do aplikacji
związanych z bazą danych? Jaki system zarządzania bazami
danych (mySQL, PostgreSQL, Oracle, IBM...) zostanie
zastosowany?
Czy na danym systemie operacyjnym będzie zainstalowany
serwer aplikacji (Oracle, IBM, Sun, ....)?
Łatwość użycia,
Łatwość administracji,
Łatwość aktualizacji
Bezpieczeństwo
Łatwa zmiana języka polski / angielski?
Istnieją wersje dla serwerów i dla stacji roboczych
18
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
•
Strategia open source w zakresie
automatyzacji prac biurowych
• Gdzie open source może przynieść korzyści, sukces?
• Jaka część firmowych aplikacji może pracować na
innym systemie operacyjnym niż Microsoft Windows?
• Który z oferowanych produktów open source jest
dostępny dla kilku systemów operacyjnych?
• Jakie jest tempo rozwoju poszczególnych pakietów
open source, jaki jest ich udział rynkowy, jak on się
zmienia w czasie?
• Który z pakietów jest dostępny w wersji sieciowej,
webowej, zawiera komunikatory?
19
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Strategia open source w zakresie
automatyzacji prac biurowych
• Jaka jest ich lokalizacja w języku polskim (menu,
słownik, tezaurus), wydajność, bezpieczeństwo,
niezawodność pracy, wygoda użytkowania?
• Jak możemy podzielić użytkowników na grupy w
naszej firmy /zwykły, zaawansowany, eksperci/ ?
• Kto będzie wchodził do pilotażowej grupy
użytkowników,
która
pierwsza
przetestuje
oprogramowanie i podzieli się swoimi opiniami i
doświadczeniami z pozostałymi pracownikami firmy?
Jak ta grupa może być wykorzystana przy szkoleniu
pozostałych użytkowników?
20
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Strategia open source w zakresie
automatyzacji prac biurowych
• Jak każda grupa może skorzystać z oprogramowania
open source?
• Która grupa pierwsza może zacząć stosować
oprogramowanie open source i uczyć następne,
wymieniać się doświadczeniem z pozostałymi
użytkownikami?
• Jakie mamy potrzeby w zakresie automatyzacji prac
biurowych?
• Jak te wymagania mogą być zaspokojone przy
użyciu open source?
21
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Strategia open source w zakresie
automatyzacji prac biurowych
• Jaki wzrost / spadek wydajności możemy oczekiwać
przy przejściu na open source bez szkolenia, w
początkowym etapie szkoleń, miesiąc czasu po
wdrożeniu (JVM – OpenOffice.org)? => W którym
okresie wdrażać open source?
• Jaki program szkoleń w celu migracji do
oprogramowania open source?
• Szkolenia w firmie lub poza? Szkolenia przez
pracowników firmy lub przez konsultantów z
zewnątrz? Jaka jest oferta rynkowa? Jakie są ceny
szkoleń?
22
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Strategia open source w zakresie
automatyzacji prac biurowych
• Które aplikacje mogą wymagać więcej czasu, aby
użytkownicy osiągnęli poziom posługiwania się taki
jak w przypadku korzystaniu z Microsoft Office?
• Kto może udzielić wsparcie technicznego w zakresie
tych aplikacji?
• Na co możemy przeznaczyć zaoszczędzone
pieniądze z pakietu automatyzacji prac biurowych?
• Jakie są standardy w dziedzinie dokumentów
tworzonych w firmie (czcionki, szablony, kolory, itd.)?
23
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Czynniki przy wyborze pakietu
biurowego / szukanie korzyści /
OpenOffice.org vs Microsoft Office
• Microsoft nie sprzedaje nowych licencji dla pakietów
biurowych Microsoft Office 97 i Microsoft Office 2000.
• Jakie są wymagania sprzętowe dla Microsoft Office
2003?
• Jaki sprzęt posiadamy w firmie?
• Jakie są koszty wymiany / aktualizacji (upgrade)
sprzętu w celu korzystania z Ms Office 2003?
• Jakie są koszty wymiany / aktualizacji systemów
operacyjnych?
24
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Czynniki przy wyborze pakietu
biurowego / szukanie korzyści /
• Jakie są koszty aktualizacji oprogramowania z Ms
Office 97 / 2000 do 2003?
• Jakie są koszty szkolenia użytkowników w
posługiwaniu się nowym systemem operacyjnym –
na przykład z Microsoft Windows 97 na Microsoft
XP/2003?
• Jakie są koszty szkolenia użytkowników w użyciu
nowego pakietu biurowego?
• Jakie korzyści użytkownicy mogą mieć z użycia
Microsoft Office 2003 w stosunku do OpenOffice.org?
25
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Czynniki przy wyborze pakietu
biurowego / szukanie korzyści /
• Z jakich funkcji pakietu Microsoft Office 2003, które
nie są dostępne w Microsoft Office 97 /
OpenOffice.org 2 użytkownicy mogą potrzebować,
korzystać?
• Ile razy firma korzystała w ciągu ostatniego roku,
trzech lub pięciu lat z pomocy technicznej firmy
Microsoft?
• Jak szybko problem został rozwiązany przez
inżynierów wsparcia technicznego z firmy Microsoft?
• Ile użytkowników w firmie korzysta z Microsoft Office
2003 / 2000 / 97 / OpenOffice.org?
26
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Czynniki przy wyborze pakietu
biurowego / szukanie korzyści /
• Ile dokumentów w firmie jest przechowywanych w
postaci plików PDF? Czy w firmie jest rozważany
zakup Adobe Acrobat do tworzenia plików PDF?
• Jaki jest czas niezbędny do instalacji dodatkowych
programów do eksportu do formatu plików PDF oraz
nauczenia użytkowników posługiwania się nim?
• Ilu użytkowników w firmie korzysta z Microsoft Excel
97/2000 jako narzędzia do analizy danych i używa
takich funkcji jak tabele przestawne, grupowanie?
• Jak często w firmie są tworzone prezentacje w Power
Point? Ilu użytkowników tworzy takie prezentacje?
27
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Terminy związane z wyliczeniem
efektywności projektów IT
• Return on Investment (ROI)
• Average annual cost of
ownership
• Payback period
• Total Cost of Ownership
(TCO)
• Net Present Value (NPV)
Zwrot z inwestycji
Średni roczny
koszt posiadania
Okres zwrotu
Całkowite koszty
posiadania
Bieżąca wartość netto
projektu inwestycyjnego
• Net Present Value Savings Oszczędności w
bieżącej wartości netto
28
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Definicja terminu TCO
• Termin całkowite koszty posiadania (TCO) może być
określony jako – bezpośrednie i pośrednie koszty
związane z zakupem i eksploatacją danej technologii,
urządzenia, inwestycji.
• Ta
metodyka
określa
ile
kosztuje
firmę,
(przedsiębiorstwo) zakup, implementacja, stosowanie
i wejście do określonej technologii, produktu,
migracja
do
innych
serwerów,
systemów
operacyjnych, aktualizacji oprogramowania.
• Całkowite koszty posiadania wpływają bezpośrednio
na koszty operacyjne firmy.
29
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Definicja terminu ROI
• ROI – zwrot z inwestycji ma na celu dać
jednoznaczną odpowiedź – czy mamy zysk lub straty
przy stosowaniu określonego oprogramowania,
technologii, sprzętu, infrastruktury.
• ROI i TCO są wzajemne powiązane, jeżeli TCO
wchłoną wszystkie przychody, które wynikają ze
stosowania danego rozwiązania .... to oznacza, że
efektywność jest równa 0.
30
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Elementy, które wchodzą w skład
całkowitych kosztów posiadania
-
31
Początkowa inwestycja w sprzęt (ang. hardware) lub
początkowe koszty związane z leasingiem (dzierżawą)
Miesięczne koszty leasingu (dzierżawy)
Koszty wsparcia technicznego gwarancji w przypadku nie
korzystania z leasingu
Koszty serwerowni (powierzchnia, prąd, klimatyzacja)
Koszty telekomunikacji (wynajęcie kanału o określonej
przepustowości)
Koszty infrastruktury sieciowej
Koszty ubezpieczenia
Inne nie wymierne, niematerialne koszty (ang. intangible)
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Wymiary, przekroje kosztów
- Czasowy – roczne, miesięczne, dzienne koszty
- Na użytkownika – w skali firmy, oddziału, dla jednego
użytkownika
- Na procesor – w zależności od producenta
procesora, niektóre firmy stosują różne opłaty
- Inwestycyjny – wydane środki, planowane / dostępne
środki na nowe inwestycje, wymagane / niezbędne
inwestycje (aktualizacja systemu operacyjnego,
pakietu biurowego)
- Aplikacyjny – system operacyjny, bazy danych, ERP,
CRM, Portal internetowy .....
32
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Kalkulacja TCO / ROI dla systemu
operacyjnego
-
33
Koszt zakupu sprzętu lub początkowe koszty związane z
leasingiem (dzierżawą)
Miesięczne koszty dzierżawy sprzętu
Koszt licencji
Koszt aktualizacji systemu do wyższej (nowszej) wersji
Dodatkowe koszty na jednego użytkownika
Koszty związane ze spadkiem wartości sprzętu
Koszty administracji systemów
Koszty szkolenia użytkowników (przy zmianie systemu)
Koszty szkolenia administratorów (przy zmianie systemu)
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Kalkulacja TCO / ROI dla systemu
zarządzania baz danych
-
34
Koszt licencji
Koszt wsparcia technicznego (ang. support) oraz aktualizacji
systemu do wyższej (nowszej) wersji (ang. upgrade)
Koszty na jednego użytkownika
Koszty związane ze spadkiem wartości sprzętu
Koszty administracji systemów
Koszty migracji do baz danych typu open source / darmowa
baza danych
- migracja danych
- zmiany w kodzie źródłowym aplikacji
- zapewnienie wsparcia technicznego
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Kalkulacja TCO / ROI dla systemu
zarządzania baz danych
-
-
-
35
Koszty zapewnienia dostępności danych i aplikacji
- środowisko wysokiej dostępności,
- kopie bezpieczeństwa,
- zapasowa instancja bazy danych
Koszty szkolenia użytkowników (przy zmianie systemu
zarządzania baz danych)
Koszty szkolenia administratorów, przy zmianie systemu
zarządzania baz danych lub rekrutacja nowych / dodatkowych
administratorów / korzystanie z outsourcingu
Jaki czas jest niezbędny do konwersji, migracji danych z
jednego systemu do drugiego?
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Kalkulacja TCO / ROI dla systemu
zarządzania baz danych
-
Jeśteśmy w stanie dokonać tej migracji sami, czy jest niezbędny
udział konsultantów spoza firmy?
Jaki jest koszt tej operacji?
Jaki jest koszt certyfikacji administratorów baz danych (DBA)?
36
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Kalkulacja TCO / ROI dla aplikacji
typu ERP, CRM .....
- Koszt zakupu bazy danych
- Koszt zakupu aplikacji na jednego użytkownika
- Roczny koszt wsparcia technicznego i aktualizacji na
jednego użytkownika
- ....
37
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Mankamenty metody wyliczenia
efektywności inwestycji (ROI)
-
-
-
38
Metoda efektywności inwestycji (ROI) nie może określić czy
dany projekt jest realny, wykonalny.
Metoda ta nie bierze pod uwagę wartości kapitału w czasie.
Projekt, który osiąga w dłuższym okresie zysk i projekt, który
przynosi zysk w pierwszym roku mogą mieć taki sam zwrot z
inwestycji.
Nie bierze pod uwagę całkowitej wartości projektu, kosztów i
całkowitego zysku, które wynikają z realizacji danego projektu.
Dla niektórych firm projekty, które nie przyniosą zysku, powyżej
określonej kwoty nie są warte rozważania i realizacji.
Koszty związane z realizacją niektórych projektów, niezależnie
od tego jaki zwrot z inwestycji obiecują, mogą przekraczać
możliwości finansowe firmy.
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi
Uwagi
•
Korzystanie z otwartego i darmowego oprogramowania otwiera
przed firmą nowe możliwości. Inwestycje w IT są bardziej
elastyczne, o zwiększonej efektywności.
•
Bez zmiany kultury firmy oraz pełnego zaangażowania zarządu i
pracowników nie osiągnie się maksymalnego zwrotu z inwestycji
w otwarte oprogramowanie.
•
Przedstawiony model kalkulacji całkowitych kosztów posiadania
(ang. TCO) i zwrotu z inwestycji są punktem wyjścia do
opracowania
bardziej
szczegółowych
modeli,
które
odzwierciedlają specyfikę konkretnej firmy.
39
Wyższa Szkoła Finansów i Informatyki im prof. J. Chechlińskiego w Łodzi