nr 3/2015 - Promilitaria XXI

Transkrypt

Katalog
Innowacyjnych Rozwiązań
dla bezpieczeństwa i obronności
nr 3/2015
1
Rewita WDW Międzyzdroje
ul. Promenada Gwiazd 3
72-500 Międzyzdroje
tel. +48 (91) 328 07 81
tel. +48 (91) 328 07 91
fax +48 (91) 328 26 04
www.rewita.pl/wdw-miedzyzdroje
[email protected]
Rewita WDW Rogowo
Rogowo
72-330 Mrzeżyno Gryfickie
tel./fax +48 (91) 386 62 69
www.rewita.pl/wdw-rogowo
[email protected]
Rewita WDW Unieście
ul. Suriana 24
76-032 Mielno-Unieście
tel. +48 (94) 348 19 00
tel. kom. +48 692 484 606
fax +48 (94) 348 19 10
www.rewita.pl/wdw-uniescie
[email protected]
Rewita WDW Jurata
ul. Helska 1
84-150 Hel
tel. +48 (58) 675 42 28
tel. +48 (58) 675 42 85
fax +48 (58) 675 42 62
www.rewita.pl/wdw-jurata
[email protected]
Rewita WDW Sopot
ul. Kilińskiego 12
81-772 Sopot
tel. +48 (58) 551 06 85
(rezerwacje: 3358 lub 3458)
tel. kom. +48 609 211 350
tel./fax +48 (58) 551 18 16
www.rewita.pl/wdw-sopot
[email protected]
Rewita WDW Waplewo
Maróz 2
11-015 Olsztynek
tel./fax +48 (89) 519 25 25
www.rewita.pl/wdw-waplewo
[email protected]
Rewita WDW Pieczyska
ul. Wypoczynkowa 1
86-010 Koronowo
tel. +48 (52) 382 74 19
tel. kom. +48 603 392 554
tel./fax +48 (52) 382 74 25
www.rewita.pl/wdw-pieczyska
[email protected]
Rewita WDW Rynia
ul. Wczasowa 59
05-127 Białobrzegi
tel. +48 (22) 768 01 66
www.rewita.pl/wdw-rynia
[email protected]
Rewita WDW Niedzica
ul. Profesorska 3
34-441 Niedzica
tel./fax +48 (18) 262 94 60 (od IV do X)
tel./fax +48 (12) 266 49 73 (od XI do III)
tel. kom. +48 502 541 444
www.rewita.pl/wdw-niedzica
[email protected]
Rewita WDW Zakopane
KOŚCIELISKO
ul. St. Nędzy-Kubińca 101
34-511 Kościelisko
rezerwacje: tel. +48 (18) 207 93 14
tel./fax +48 (18) 207 93 00
www.rewita.pl/wdw-koscielisko
[email protected]
ZAKOPANE
ul. K. Przerwy-Tetmajera 27
34-500 Zakopane
tel. +48 (18) 201 50 97
fax +48 (18) 201 32 31
www.rewita.pl/wdw-zakopane
[email protected]
Rewita WDW Solina
Solina
38-612 Solina
tel. +48 (13) 470 11 00
tel. +48 (13) 470 11 45
fax +48 (13) 470 12 21
www.rewita.pl/wdw-solina
[email protected]
SPIS
TREŚCI
Spis rozwiązań zawartych w katalogu
Akademia Obrony Narodowej: System Bezpieczeństwa Narodowego RP��9
Akademia Obrony Narodowej: Mierniki efektywności celów w bezpieczeństwie wewnętrznym�� 10
AUTOCOMP MANAGEMENT: Multimedialny system identyfikacji obiektów�� 11
AUTOCOMP MANAGEMENT i WITU: Symulatory urządzeń optycznych i optoelektronicznych�� 12
CNBOP-Państwowy Instytut Badawczy: Środek przeznaczony do usuwania zanieczyszczeń i skażeń z infrastruktury drogowej i przemysłowej�� 13
Fabryka Broni: Karabinek reprezentacyjny MSBS-5,56R�� 14
Flytronic: Bezzałogowa modułowa MANTA�� 15
HSW: Lekka, samobieżna armato-haubica 155 mm KRYL�� 16
ITB MORATEX: Mobilne laboratorium daktyloskopijne NUS�� 17
ITB MORATEX: Kamizelka balistyczna skrytego noszenia�� 18
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych: Bezzałogowy statek powietrzny ATRAX�� 19
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych: Odrzutowy cel powietrzny JET-2�� 20
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych: Modernizacja systemu ochrony biernej statków powietrznych�� 21
KenBit: Okrętowy system łączności�� 22
KenBIT: Mobilna stacja satelitarna VSAT TULIPAN�� 23
LUBAWA: Kombinezon TITANIA�� 24
MESKO: Przeciwlotniczy zestaw rakietowy PIORUN�� 25
Metal-Master: Jednosilnikowy samolot odrzutowy FLARIS LAR1�� 27
OBR Centrum Techniki Morskiej: Modułowy lekki trał niekontaktowy�� 28
OBR Centrum Techniki Morskiej : System zarządzania walką SCOT�� 29
PIT-Radwar i Kongsberg Defence & Aerospace: Nadbrzeżny Dywizjon Rakietowy�� 30
PIT-Radwar i EUROTECH: Bezzałogowy system powietrzny BSP E-310�� 31
PCO: Stabilizowana obserwacyjno-celownicza głowica optoelektroniczna GOC-1 NIKE�� 32
PCO: Kamery termowizyjne KLW i KMW�� 33
Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP: Dwie nowe wersje robota PIAP GRYF®�� 34
Szczęśniak, Pojazdy Specjalne: Kołowa platforma wysokiej mobilności KPWM�� 35
TELDAT i PIMCO: Automatyczny sygnalizator skażeń PROMETHEUS zintegrowany z JAŚMINEM - Systemem Systemów�� 36
Wojskowa Akademia Techniczna: Systemy lidarowe�� 37
Wojskowa Akademia Techniczna: Multibiometryczny system identyfikacji osób�� 38
WB Electronics: Szerokopasmowe radio indywidualne PERAD 4010�� 39
WB Electronics i WAT: Robot ratowniczy FLORIAN�� 40
Wojskowe Centralne Biuro Konstrukcyjno-Technologiczne: Holownik lotniskowy PEGAZ�� 41
Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii: Mobilne laboratorium analizy skażeń�� 42
Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej: Elektrochromowy kamuflaż�� 43
Wojskowy Instytut Techniki Uzbrojenia: Pocisk odłamkowo burzący 120 mm do moździerza RAK�� 44
ZM Tarnów: Lekki obserwacyjno obronny kontener LOOK�� 45
ZM Tarnów: Innowacyjna BIAŁA �� 46
ZM Tarnów: Obiekt szkolenia podstawowego i zaawansowanego�� 47
Katalog Innowacyjnych Rozwiązań dla bezpieczeństwa i obronności
1
SPIS
TREŚCI
Ryszard Choroszy
Prezes Fundacji
„Promilitaria XXI”
Szanowny Czytelniku,
Przekazujemy trzecie wydanie Katalogu innowacyjnych rozwiązań dla bezpieczeństwa i obronności państwa na 2015 r. w
wersji elektronicznej i drukowanej. Zawiera on opis 38 nowych
projektów badawczo-rozwojowych znajdujących się na etapie
od demonstratora po certyfikację i wdrożenie do produkcji,
współfinansowanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, z budżetu MON oraz ze środków własnych firm. Projekty te,
to nowe i ciekawe rozwiązania polskiej myśli konstruktorskiej i
technologicznej oraz usprawniające system zarządzania w bezpieczeństwie wewnętrznym i w Siłach Zbrojnych RP.
Katalog powstał na podstawie nowych wyrobów zaprezentowanych na XXII Międzynarodowym Salonie Przemysłu
Obronnego w Kielcach, a także na innych targach i wystawach
oraz zapytań skierowanych do innowacyjnych firm, uczelni i
ośrodków badawczo-rozwojowych związanych z bezpieczeństwem i obronnością państwa.
W najnowszym katalogu zwraca uwagę fakt, że proponowane rozwiązania polskiej myśli konstruktorskiej i technologicznej zmierzają w szczególności do zaspokojenia potrzeb
resortu obrony narodowej. Przykładem tego jest m.in. rosnący
udział latających obiektów bezzałogowych i robotów. Jest to
konkretna, wyróżniana nagrodami odpowiedź na planowane
przez MON zakupy bezpilotowców różnych klas, od najmniejszych o zasięgu kilku kilometrów, po duże samoloty bezzałogowe zdolne do przenoszenia uzbrojenia w ramach programu
„rozpoznanie obrazowe i satelitarne”. I co ważne, jest to oferta
gwarantującą dostęp do kodów źródłowych i zapewniająca
akceptowalny poziom bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni, o
czym jest mowa w przyjętej na początku 2015 r. Strategii Cyberbezpieczeństwa RP. Niewiele się o tym mówi w kontekście
dużych przetargów na systemy przeciwlotnicze i przeciwrakietowe średniego i krótkiego zasięgu. A to przecież także dostęp
do oprogramowania, które można modyfikować pod kątem
własnych potrzeb, decyduje o możliwościach i skuteczności całego systemu. Historia konfliktów
zbrojnych ostatnich lat zna przypadki zablokowania systemów wojskowych, np. obrony przeciwlotniczej. Można to zrobić poprzez wprowadzenie odpowiednich kodów do algorytmów ukrytych
gdzieś w sprzęcie. Wybór gotowego rozwiązania uzyskanego z zagranicy bez dostępu do kodów
źródłowych takiej pewności nie daje.
Doświadczenia z konfliktu rosyjsko-ukraińskiego rodzą wśród naszych decydentów pokusę
szybkiego zakupu sprzętu i uzbrojenia oraz maksymalnego uproszczenia procedur przetargowych,
na ogół ze stratą dla polskiego przemysłu obronnego i jednostek badawczo-rozwojowych. Niektóre
nasze rozwiązania, w tym również opisane w tegorocznym katalogu, prezentują wysoki poziom europejski, a nawet światowy ( m.in. elektrochromowy kamuflaż). Ich „wadą” jest to, że droga od pomysłu do badań i uzyskania certyfikatów niezbędnych do wdrożenia, jeśli to nastąpi, jest odległa i kosztowna. Nie każdy z decydentów w resortach mundurowych ma czas i ochotę cierpliwie oczekiwać na
obarczony ryzykiem efekt końcowy w postaci nowoczesnego i innowacyjnego sprzętu. Tym bardziej
że trzeba najpierw wyłożyć niemałe publiczne pieniądze. Ale takie ryzyko się opłaca.
Niestety, wleczemy się w ogonie państw NATO, nie mówiąc o Stanach Zjednoczonych, w których
na badania i rozwój wydaje się najmniej, w przeliczeniu do PKB. Od kilku lat, pomimo że rosną wydatki
na modernizację techniczną sił zbrojnych, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju przeznacza na prace
badawczo-rozwojowe związane z bezpieczeństwem i obronnością niemal tyle samo środków finansowych tj. zaledwie ok. 336 mln zł w 2015 r., w tym połowę tej kwoty stanowi dotacja MON. Sytuacja
niewiele się poprawi po zapowiedzianym od 2016 r. zwiększeniu wydatków na obronność państwa z
1,95 do 2 proc. PKB.
Ciągle brakuje środków na projekty związane z nowymi zdolnościami operacyjnymi, chociaż
ostanio w tej materii coś drgnęło. Świadczy o tym podpisanie pod koniec ubiegłego roku przez NCBR
umów z kilkoma konsorcjami na realizację czterech projektów z zakresu broni laserowej i elektromagnetycznej. W sumie do wydania przez okres najbliższych 8-9 lat będzie ok. 400 mln zł. Nie jest
wykluczone, że w 2015 r. NCBR uruchomi kolejny konkurs związany z pozyskaniem nowych zdolności w zakresie satelitarnych systemów optoelektronicznej obserwacji.
Ważną sprawą pozostającą do rozwiązania są nadal nie uregulowane kwestie sporne związane z prawami autorskimi. Na razie prawa własności intelektualnej do projektów realizowanych ze
środków budżetu państwa rości sobie Ministerstwo Obrony Narodowej. Ma to swoje uzasadnienie
w przypadku jednostek badawczo-rozwojowych, które otrzymują pełne pokrycie swoich kosztów,
ale firmy wkładają niekiedy spore pieniądze w tzw. udział własny i chcą mieć profity z tego tytułu.
Najlepiej byłoby, aby sprawa licencji na komercyjne wykorzystanie owoców prac badawczo-rozwojowych była precyzyjnie ustalona w umowie. Dobrym przykładem tego, to Program Zintegrowanego Indywidualnego Systemu Walki „Tytan” , gdzie w zamian za sfinansowanie prac wdrożeniowych i
gwarancje zakupu sprzętu w przyszłości, właścicielem licencji jest MON, który będzie każdorazowo
udzielał pozwolenia na eksport wyrobów wchodzących w skład tego programu.
W tym przypadku ustalanie szczegółów umów trwało kilkanaście miesięcy. Mam nadzieję,
że działający w resorcie obrony narodowej zespół pod przewodnictwem przedstawiciela Inspektoratu Implementacji Innowacyjnych Technologii Obronnych (I3TO) ustali do końca 2015
r. systemowe rozwiązania dotyczące praw własności intelektualnej, z korzyścią dla Skarbu Państwa i innowacyjnych firm .
Przekazując Państwu trzecie wydanie Katalogu innowacyjnych rozwiązań dla bezpieczeństwa i
obronności państwa na 2015 r. serdecznie zapraszam do jego lektury.
Wydawca: Fundacja „Promilitaria XXI” • Tel. 508 535 525 • e-mail: [email protected] • Koncepcja i koordynacja projektu: Henryk Chyłkowski
• Redaktor prowadzący: Ryszard Choroszy • Redakcja i korekta: Sławomir Sikora • Opracowanie graficzne: Grupa Wydawnicza Gabi • Zdjęcie na okładce: Bartosz Bera
• ISSN: 2300-052X • Wersja elektroniczna dostępna na: www.portal-mundurowy.pl
2
SPIS
TREŚCI
pIap gryf®
trm®
pIap scout®
Taktyczny
Robot Miotany
explorer
mobilny robot
pirotechniczny
mały robot
do rozpoznania
kamera na wysięgniku teleskopowym
IbIs®
robot do rozpoznania
i działań pirotechnicznych
Inspector
robot inspekcyjno-interwencyjny
expert
robot neutralizująco- wspomagający
Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP
Dział Sprzedaży i Marketingu Produktów Specjalnych
Aleje Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa
Tel. 22 874 03 43
Fax. 22 874 03 40
e-mail: [email protected]
3
SPIS
TREŚCI
Modelowy „Tytan”
W 2018 r. polscy żołnierze mają otrzymać pierwsze zestawy zintegrowanego
indywidualnego systemu walki „Tytan” Jest to efekt dwóch umów na realizację pracy rozwojowej i na dostawę w latach 2018-2022 ok. 14 tys. kompletów.
Umowy podpisane zostały w połowie 2014 r. pomiędzy Inspektoratem Uzbrojenia MON i PCO S.A., które jest liderem konsorcjum 13 podmiotów polskiego
sektora obronnego.
Podczas uroczystości podpisania umowy, Ryszard Kardasz, Prezes PCO
S.A. przypomniał, że prace nad projektem indywidualnego wyposażenia żołnierza „Tytan” rozpoczęły się w 2006 r. Powstał wówczas wstępny projekt indywidualnego systemu pola walki. Prace nabrały tempa w połowie 2007 roku, gdy
ówczesny Departament Polityki Zbrojeniowej MON powołał specjalny zespół
zadaniowy do opracowania wstępnych założeń taktyczno-technicznych. W 2009
roku MON ogłosiło postępowanie mające wyłonić realizatora opracowania założeń do projektowania. W tym celu powstało konsorcjum w obecnym kształcie,
które wykonało zadanie na rzecz DPZ MON w październiku 2010 r.
mu, na co składa się integracja 27 elementów, jak też kwestie związane z prawami
do własności intelektualnej będącej wynikiem pracy ZISW „Tytan” oraz różne źródła finansowania. Poszczególne elementy systemu są bowiem finansowane przez
Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Skarbu Państwa, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz stanowią wkład własny wykonawców.
Ostatecznie uzgodniono, że autorskie prawa majątkowe i własności intelektualnej dotyczące wyników z programu „Tytana” finansowanych z budżetu Skarbu Państwa przysługują resortowi obrony narodowej. – „Będziemy
udzielać licencji wyłącznej każdemu podmiotowi na eksport zewnętrzny”
– zapewnił podczas podpisywania umów Czesław Mroczek, Sekretarz Stanu
w MON, odpowiedzialny za sprawy modernizacji i zakupów uzbrojenia. Ponadto zadeklarował, że Ministerstwo Obrony Narodowej będzie popierało
wszelkie wysiłki eksportowe, ponieważ jako prawny właściciel projektu jest
zainteresowane czerpaniem z tego tytułu istotnych korzyści. Umowa ta daje
gwarancje przemysłowi utrzymania programu i zamówień na sprzęt, nawet w
wypadku zmiany rządu.
Projekt jest realizowany wyłącznie przez polskie firmy. „Chcemy osiągnąć
dwa cele. Pierwszy - właściwe wyposażenie naszych żołnierzy w sprzęt i uzbrojenie. Drugi - zbudowanie potencjału naukowo-przemysłowego” – dodał wiceminister obrony narodowej, zapowiadając pozyskiwanie sprzętu dla polskiej armii
poprzez prace badawczo-rozwojowe .
Elementy składowe systemu
Zgodnie z przyjętą w NATO definicją, w skład systemu wchodzi wszystko to, co
żołnierz nosi z sobą, w co jest ubrany oraz co zużywa w czasie realizacji zadań bojowych. Obejmuje on podsystem broni z narzędziami do celowania, obserwacji w
dzień i w nocy oraz rejestracji obrazu, a także monookularowy wyświetlacz mocowany na hełmie, wielofunkcyjny wskaźnik – podświetlacz laserowy, środki łączności i transmisji danych cyfrowych, zestaw nawigacji satelitarnej i inercyjnej, moduł
obsługi funkcji systemu, zarządzający całością komputer oraz źródło zasilania. Całość elementów musi zostać tak rozmieszczona, aby żołnierzowi nie przeszkadzało
to w działaniu.
Kilka kolejnych lat nie przełożyło się na nowe, znaczące etapy w rozwoju „Tytana”. Złożyło się na to wiele czynników, a jednym z ważniejszych było opóźnienie
w prowadzonym postępowaniu dotyczącym systemu wsparcia dowodzenia klasy Battlefield Management System (BMS). „Tytan” ma być istotnym elementem
systemu BMS. W tym okresie z inicjatywy własnej konsorcjum - na podstawie
bardzo ogólnych założeń i znajomości potrzeb – powstały niektóre elementy systemu.
W 2012 r. powstały założenia taktyczno-techniczne Zintegrowanego Indywidualnego Systemu Walki „Tytan” (ZISW „Tytan”). Wówczas po raz pierwszy pojawiło się w nazwie projektu słowo „zintegrowany”, które jednoznacznie
wskazuje, co jest głównym zadaniem stojącym przed konsorcjum realizującym
program.
Prawa własności intelektualnej
Zaproszenie do negocjacji Inspektorat Uzbrojenia wysłał 12 lutego 2013 r., a rozmowy z uczestnikami konsorcjum rozpoczęły się od 19 kwietnia 2013r. Zakończyły
się dopiero w maju 2014 r. Trwały tak długo z uwagi na złożoną architekturę syste-
4
W skład zintegrowanego indywidualnego systemu pola walki „Tytan” wchodzą:
• system C4I – podsystem zarządzania działaniami;
• system obserwacji i rozpoznania (w tym celowniki);
• system uzbrojenia;
• system przenoszenia wyposażenia;
• system umundurowania, ochrony balistycznej i obrony przed BMR.
Najtrudniejszym zadaniem będzie optymalizacja konfiguracji tych komponentów, minimalizacja ich wymiarów i masy, zwiększenie niezawodności i wydajności zespołów. Pochodzą one z 13 podmiotów pracujących nad projektem
ZISW „Tytan”, znajdujących się w siedmiu miastach Polski. Ogółem będzie to 60
osób ścisłego nadzoru i kilkaset zaangażowanych w jego realizację. Konsorcjum
powołało dwa poziomy zarządzania: procesy techniczne i procesy projektowe.
Do rozwiązywania poszczególnych problemów powołano 40 grup zadaniowych
Głównym celem prac nad systemem będzie zintegrowanie poszczególnych
elementów w jedną, sprawnie działającą całość. Niektóre z nich już powstały i działają, a także były prezentowane publicznie m.in. podczas konferencji
prasowej. Obecnie mamy bardzo mocno zaawansowany system C4I w postaci
Zdjęcia: R.Choroszy (2)
SPIS
TREŚCI
nowoczesnej radiostacji programowalnej PERAD wraz z komputerem osobistym
i wyświetlaczem pochodzące z WB Electronics S.A.
W zakresie systemu uzbrojenia, elementami wiodącymi są: karabinek kalibru 5,56 mm w układzie kolbowym MSBS, 40 mm granatnik podwieszany do
karabinka oraz nóż-bagnet do karabinka, skonstruowane przez WAT i Fabrykę
Broni w Radomiu. Trwają prace nad innymi wersjami karabinka współfinansowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
Z kolei za system umundurowania, ochrony balistycznej i obrony przed
BMR odpowiada PSO Maskpol S.A. Pod koniec grudnia 2014 r. firma z Konieczek zakończyła prace dofinansowane przez NCBiR nad zintegrowanym
modułowym hełmem balistycznym HBKO-1”. Ponadto mocno zaawansowane
są prace nad zintegrowanymi kamizelkami ochronnymi, które będą nie tylko
chroniły przed ostrzałem. Zostaną one tak zmodyfikowane, by pomieścić elementy elektroniczne konieczne do zapewnienia „Tytanowi” sprawności działania. Chodzi między innymi o integrator gromadzący dane ze wszystkich sensorów systemu i umożliwiający wymianę informacji między żołnierzami oraz
16-kanałowy moduł łączności.
Wiodą rolę w systemie obserwacji i rozpoznania odgrywa lider konsorcjum –
PCO S.A. Firma zaprezentowała nowy celownik termowizyjny SCT „RUBIN” oraz
monokular noktowizyjny MU-3M „Koliber”, czyli elementy, które w obecnej lub
zmodyfikowanej wersji mogą być wykorzystane w ZISW „Tytan”.
Kolejne etapy rozwoju „Tytana” obejmują takie prace badawcze jak m.in.
monitoring życia żołnierza. Każdy żołnierz będzie wyposażony w system kontrolujący funkcje życiowe, tak by było wiadomo, czy nie jest wyczerpany lub czy nie
odniósł obrażeń. System ma być oparty na module monitorowania życia opracowanym w Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej.
Ciągła modernizacja
System ma zapewnić wymienność poszczególnych elementów, możliwość jego
rozbudowy i modernizacji. Musi mieć strukturę otwartą– podkreśla Zbigniew Jasiołek, Dyrektor Programu, „Tytan”. Chodzi o to, aby nowo powstające moduły
mogły bez problemu i konieczności przekonstruowania systemu zastąpić starsze,
zaś całość będzie mogła być konfigurowana w zależności od potrzeb.
Dotychczasowe doświadczenia nad systemami „żołnierza przyszłości”
w innych krajach wskazują, że jedną z trudniejszych barier do pokonania jest
kwestia zasilania oraz spełnienia wymogów masowych systemu. A to oznacza
potrzebę m.in. opracowania jednego, niewielkiego gabarytowo i stosunkowo
lekkiego źródła energii, które zapewni funkcjonowanie systemu przez długi
czas w miejsce indywidualnych źródeł energii poszczególnych składników.
Ponadto dużym wyzwaniem dla konstruktorów będzie wzajemne połączenie
poszczególnych składowych systemu oraz ich planowane rozmieszczenie w
nośniku systemu, czyli osłonie balistycznej (kamizelce zintegrowanej) oraz
umundurowaniu żołnierza.
Harmonogram działań
Do połowy 2015 r. w ramach I Etapu projektu rozwojowego mają powstać modele
wszystkich 27 elementów systemu, z który każdy zostanie później przebadany i
doprowadzony do etapu prototypu. W II Etapie zostaną opracowane i wytworzone
prototypy. Każdy element systemu i cały system przejdzie badanie kwalifikacyjne.
W czasie projektu zostanie wypracowana metodyka zastosowania ZISW i taktyka
działania pododdziałów w niego wyposażonych. Całość prac rozwojowych powinna zakończyć się w 2017 r. opracowaniem - po badaniach - dokumentacji produkcyjnej.
Produkcja seryjna powinna rozpocząć się w 2018 roku. Zgodnie z programem modernizacji SZ, do 2022 r. MON planuje zakup kupić ok. 14 tys. kompletów tego uzbrojenia, pozwalających na wyposażenie co najmniej 14 batalionów
piechoty zmotoryzowanej, zmechanizowanej czy aeromobilnej. Umowa ramowa
przewiduje przeznaczenie na to do 5 mld zł.
Jest to, przynajmniej teoretycznie, modelowy przykład współpracy MON
i przemysłu obronnego w zakresie prac rozwojowych i gwarantujący jednocześnie zakup sprzętu dla wojska. R.Ch
W skład złożonego wyłącznie z polskich podmiotów konsorcjum weszło
13 wyspecjalizowanych firm i ośrodków naukowo-badwaczych. Polskiego
„żołnierza przyszłości” opracują: PCO S.A. (lider konsorcjum), Polski
Holding Obronny, PIT-Radwar S.A. Fabryka Broni Łucznik-Radom sp. z o.o.,
Maskpol S.A., WB Electronics S.A., Mesko S.A., ZM Dezamet S.A., Radmor
S.A., ZM Tarnów S.A, Wojskowa Akademia Techniczna, Wojskowy
Instytut Medycyny Lotniczej, Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii.
5
SPIS
TREŚCI
Projekty współfinansowane przez
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
z zakresu bezpieczeństwa i obronności,
których realizacja zakończy się w 2015 r.
Wnioskodawca:
• Akademia Górniczo-Hutnicza. Temat projektu: System informacyjno-analityczny wspomagający planowanie działań BOR (termin zakończenia projektu –
22.12.2015, dotacja NCBiR - 3 364 300 zł);
• Akademia Górniczo-Hutnicza: Off-line’owe badanie nośników danych (termin
zakończenia projektu – 22.12.2015, dotacja NCBiR - 1 694 375 zł);
• Akademia Marynarki Wojennej: Projektowanie dekompresji dla nurkowań
MCM (termin zakończenia projektu – 19.12.2015, dotacja NCBiR - 2 800 000 zł);
• Akademia Marynarki Wojennej: Hybrydowe źródło zasilania elektrycznego
urządzeń wspomagających akcje ratownicze i ewakuację (termin zakończenia
projektu – 19.06.2015, dotacja NCBiR - 3 550 000 zł);
• Akademia Marynarki Wojennej: System monitorowania obszarów morskich w
dolnej półsferze oraz analizy i archiwizowania danych rozpoznawczych (termin
• Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Instytut Badawczy: Kryminalistyczny test DNA do określania wieku człowieka (termin zakończenia projektu – 18.12.2015, dotacja NCBiR - 5 169 580 zł);
• Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Instytut Badawczy: Badanie
prędkości pocisków o niskiej energii (termin zakończenia projektu – 13.03.2015,
dotacja NCBiR - 4 266 062 zł);
• Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Instytut Badawczy: Narzędzie wspomagające prowadzenie postępowania przygotowawczego i wykonywanie czynności w procesie wykrywczym poprzez odtwarzanie wyglądu miejsc
zdarzenia i okoliczności zdarzenia (termin zakończenia projektu – 19.12.2015,
• Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego – PIB: Zintegrowany system budowy planów zarządzania kryzysowego w oparciu o nowoczesne technologie informatyczne (termin zakończenia
• Instytut Łączności - Państwowy Instytut Badawczy: Informatyczny system zarządzania zasobami częstotliwości oraz planowania i ewidencji sieci radiowych
dla potrzeb służb podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych (termin zakończenia projektu – 19.12.2015, dotacja NCBiR - 5 229 642 zł);
• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych: Opracowanie technologii flar i kasety do
ich odpalania, spełniających wymogi STANAG-u 4687 do obrony biernej lotniczych platform załogowych (termin zakończenia projektu – 18.06.2015, dotacja
NCBiR - 6 700 000 zł);
• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych: Poligon walki elektronicznej - wsparcie
procesu szkolenia załóg statków powietrznych i systemów OPL Sił Powietrznych
(termin zakończenia projektu – 18.12.2015, dotacja NCBiR - 10 080 000 zł);
• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych: Odrzutowe cele powietrzne z programowaną trasą lotu (termin zakończenia projektu – 19.12.2015, dotacja NCBiR
- 11 001 053 zł);
6
• Instytut Techniki i Aparatury Medycznej ITAM: Opracowanie technologii ORTO-LBNP (ang. lower body negative pressure) do badań i treningu pilotów Sił
Zbrojnych RP w warunkach niedotlenienia niedokrwiennego oraz stresu ortostatycznego (termin zakończenia projektu – 17.12.2015, dotacja NCBiR - 6 998
660 zł);
• Instytut Technologii Bezpieczeństwa „MORATEX”: Wypracowanie nowoczesnej, trudnopalnej kamizelki z kompozytów włóknistych i polietylenowych z
zastosowaniem pełnych 3D płyt twardych z uwzględnieniem ochrony przed
nowoczesnymi pociskami pola walki (termin zakończenia projektu – 20.02.2015,
• Instytut Technologii Bezpieczeństwa „MORATEX”: Indywidualizacja konstrukcji wielofunkcyjnych kamizelek balistycznych skrytego noszenia (termin zakończenia projektu – 22.12.2015, dotacja NCBiR - 4 133 975 zł);
• Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa: Opracowanie systemu informatycznego umożliwiającego digitalizację, wieczystą archiwizację, zarządzanie i
bezpieczne udostępnianie w formie elektronicznej (termin zakończenia projektu
– 19.12.2015, dotacja NCBiR - 9 998 000 zł);
• PCO S.A.: Kamery obserwacyjno-rozpoznawcze o szerokim zakresie natężenia
światła LLL/CCD TV kompatybilne z systemem C4ISR ISW TYTAN (termin zakończenia projektu – 18.10.2015, dotacja NCBiR - 3 150 000 zł);
• PIT-Radwar S.A.: Mobilna, trójwspółrzędna stacja radiolokacyjna dalekiego
zasięgu pracująca w paśmie S (termin zakończenia projektu – 31.12.2015, dotacja NCBiR - 41 327 794 zł);
• Politechnika Gdańska: Demonstrator technologii systemu do wykrywania
obiektów podwodnych z platform powietrznych poprzez zastosowanie układu
różnicowego w metodzie magnetometrycznej (termin zakończenia projektu –
18.12.2015, dotacja NCBiR - 3 900 000 zł);
• Politechnika Gdańska: Ochrona granicy państwowej na Zalewie Wiślanym przy
wykorzystaniu nowoczesnych metod wykrywania zdarzeń (termin zakończenia
• Politechnika Gdańska: Koncepcja oraz implementacja integracji informacji w
rozproszonych elementach systemu wymiany danych Straży Granicznej (termin
• Politechnika Warszawska: Rekonstrukcja przebiegu zdarzenia na podstawie
wyglądu śladów krwawych (termin zakończenia projektu – 19.12.2015, dotacja
NCBiR - 4 864 814 zł);
• Przedsiębiorstwo Sprzętu Ochronnego „MASKPOL” S.A.: Zintegrowany modułowy hełm balistyczny dla Indywidualnych Systemów Walki TYTAN (termin
• Siltec Sp. z o.o.: System platformy pomiarowej dla potrzeb bezpieczeństwa informacji stworzony z wykorzystaniem interferometrycznej metody pomiaru drgań
(termin zakończenia projektu – 21.08.2015, dotacja NCBiR - 6 582 7002 zł);
• Siltec Sp. z o.o.: Projekt budowy zabezpieczeń infrastruktury krytycznej w zakresie przetwarzania, magazynowania i przesyłu danych odpornych na działania
SPIS
TREŚCI
wysoko energetycznego promieniowania elektromagnetycznego (termin zakończenia projektu – 19.12.2015, dotacja NCBiR - 5 750 000 zł);
• Szkoła Główna Służby Pożarniczej: Zaawansowane technologie teleinformatyczne wspomagające projektowanie systemu ratowniczego na poziomach: gmina, powiat, województwo (termin zakończenia projektu – 17.12.2015, dotacja
NCBiR - 6 330 575 zł);
• Szkoła Główna Służby Pożarniczej: Metodyka oceny ryzyka na potrzeby
systemu zarządzania kryzysowego RP(termin zakończenia projektu –
23.07.2015, dotacja NCBiR - 6 500 000 zł);
• WB Electronics S.A.: Modułowy Integrator do zarządzania systemem C4I żołnierza (termin zakończenia projektu – 18.12.2015, dotacja NCBiR - 8 760 000
zł);
• Wojskowa Akademia Techniczna: Usprawnienie procesu odprawy granicznej
osób, przy wykorzystaniu biometrycznych urządzeń do samokontroli osób i
kontroli środków transportu przekraczających granicę zewnętrzną UE (termin
• Wojskowa Akademia Techniczna: Celownik termowizyjny kompatybilny z systemem C4ISR ISW TYTAN, zintegrowany z wyświetlaczem nahełmowym, modułem laserowego systemu identyfikacji „swój-obcy” (IFF) z możliwością zdal-
nego sterowania głównymi funkcjami celownika (termin zakończenia projektu
– 18.12.2015, dotacja NCBiR - 3 510 000 zł);
• Wojskowa Akademia Techniczna: Celownik termowizyjny kompatybilny z systemem C4ISR ISW TYTAN, zintegrowany z wyświetlaczem nahełmowym, modułem laserowego systemu identyfikacji „swój-obcy” (IFF) z możliwością zdalnego sterowania głównymi funkcjami celownika (termin zakończenia projektu
– 18.06.2015, dotacja NCBiR - 3 000 000 zł);
• Wojskowa Akademia Techniczna: System informatycznego wsparcia rozwoju
zdolności oraz identyfikacji potrzeb operacyjnych Sił Zbrojnych RP (termin zakończenia projektu – 18.06.2015, dotacja NCBiR - 9 831 800 zł);
• Wojskowa Akademia Techniczna: Opracowanie systemu oceny strzelań do celów powietrznych (termin zakończenia projektu – 17.06.2015, dotacja NCBiR w
wysokości 2 300 000 zł);
• Wojskowa Akademia Techniczna: System monitorowania integralności łącza
światłowodowego w celu ochrony przed nieautoryzowanym dostępem do informacji niejawnych (termin zakończenia projektu – 18.12.2015, dotacja NCBiR - 6
854 000 zł);
• Wojskowa Akademia Techniczna: Zaawansowane technologie informatyczne
wspierające procesy analizy danych (gł. finansowych) w obszarze przestępczości
finansowej (termin zakończenia projektu – 18.12.2015, dotacja NCBiR - 4 082
400 zł);
• Wojskowa Akademia Techniczna: System zapewnienia bezpiecznej komunikacji
IP w obszarze zarządzania siecią elektroenergetyczną (termin zakończenia projektu – 18.12.2015, dotacja NCBiR w wysokości 5 324 545 zł);
• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii: Przenośny sygnalizator skażeń chemicznych (termin zakończenia projektu – 18.06.2015, dotacja NCBiR - 5 901
000 zł);
• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii: System oceny i diagnostyki systemów
ochrony przed bronią masowego rażenia (BMR) dla KTO ROSOMAK (termin zakończenia projektu – 19.12.2015, dotacja NCBiR - 3 550 000 zł);
• Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii: Mobilne laboratorium do badania systemów sygnalizacji skażeń (termin zakończenia projektu – 21.04.2015, dotacja
NCBiR - 3 565 500 zł);
• Wojskowy Instytut Łączności: System ewaluacji zagrożeń bezpieczeństwa cyberprzestrzeni RP na potrzeby systemu zarządzania bezpieczeństwem narodowym
RP (termin zakończenia projektu – 19.06.2015, dotacja NCBiR - 2 860 676 zł);
• Wyższa Szkoła Policji: Opracowanie i stworzenie systemu zarządzania informacją na potrzeby Centrum ds. Uprowadzeń (termin zakończenia projektu –
18.12.2015, dotacja NCBiR - 8 156 279 zł);
• Wyższa Szkoła Policji: Opracowanie interaktywnego psychostymulatora treningowego dla Policji (termin zakończenia projektu – 19.12.2015, dotacja NCBiR
- 4 864 814 zł);
Zdjęcie R.Ch. ( Aparatura ITWL do oceny skuteczności systemu ochrony biernej)
7
SPIS
TREŚCI
8
SPIS
TREŚCI
AON: System Bezpieczeństwa Narodowego RP
System Bezpieczeństwa Narodowego RP to projekt realizowany w latach
2012-2014 przez Konsorcjum Naukowo-Przemysłowe w składzie: Wydział
Bezpieczeństwa Narodowego AON (lider konsorcjum), Szkoła Główna Służby
Pożarniczej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach (UP-H),
Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie, Asseco Poland S.A.
Główny cel projektu to stworzenie operacyjnego modelu systemu bezpieczeństwa narodowego RP (SBN RP), spójnego organizacyjnie i prawnie zdefiniowanego, zdolnego do reagowania na pojawiające się wyzwania i zagrożenia.
Realizacja projektu wiązała się z opracowaniem docelowego modelu SBN RP,
modelu wsparcia teleinformatycznego SBN RP oraz strategii rozwoju SBN RP.
Model wsparcia teleinformatycznego ma zapewnić jednolitość metodyczną i
technologiczną realizacji poszczególnych przedsięwzięć doskonalenia SBN RP
i w ten sposób przyczynić się do wzrostu interoperacyjności systemu. Strategia
rozwoju SBN RP określa z kolei podstawowe kierunki doskonalenia systemu, zakładane priorytety, identyfikuje podstawowe etapy wdrożeniowe oraz określa
harmonogram ustalający kolejność dalszych prac mających na celu implementację wyników projektu.
Istotnym efektem projektu jest integracja podmiotów bezpieczeństwa narodowego na wszystkich szczeblach organizacji państwa. Jednocześnie zachowana została niezbędna autonomia tych podmiotów, stanowiących w całości
System Bezpieczeństwa Narodowego RP, i zarazem współtworzących odrębne szczegółowe systemy operacyjne i celowe organizacje, a także możliwość
sprawnego zarządzania ich zasobami, według standardowych procedur.
Umiejętne wykorzystanie wyników badań w praktyce legislacyjnej, organizacyjnej i edukacyjnej stworzy warunki dla:
• większej niż dotychczas integracji systemu bezpieczeństwa narodowego RP;
• zwiększenia sprawności, skuteczności, ekonomiczności i efektywności funkcjonowania systemu i jego elementów w stanie normalnego funkcjonowania państwa, sytuacjach kryzysowych i stanach nadzwyczajnych;
Założono także, że wdrożenie wyników badań przyniesie korzyści w zakresie:
• podniesienia poziomu bezpieczeństwa państwa, jako instytucji politycznej
i społecznej, ludzi, mienia i środowiska, a także zwiększenia jakości ochrony i
obrony bytu i rozwoju narodowego, w tym kulturowego, społecznego i gospodarczego;
• wzmocnienia pozycji państwa i jego atrakcyjności na arenie międzynarodowej,
poprzez osiągnięcie odpowiedniego potencjału państwa, który umożliwi zachowanie wpływu na rzeczywistość międzynarodową i przebieg procesów wewnętrznych oraz stymulację pozytywnych tendencji rozwojowych w kraju i poza
nim (większa gwarancja realizacji zobowiązań, bezpieczeństwo inwestycji i inne);
• wzmocnienia bezpieczeństwa politycznego państwa (stabilności ustrojowej),
na które składać się będzie: poszanowanie demokratycznych reguł i zasad sprawowania władzy; stabilność funkcjonowania państwa; sprawny system stanowienia i egzekwowania prawa; udział i wpływ obywateli na zarządzanie sprawami publicznymi, poziom akceptacji i legitymizacji działań władz państwowych, a
także jakość ochrony przed nielegalnymi wpływami zewnętrznymi;
• utrwalenia stanu bezpieczeństwa militarnego państwa, czego podstawę teoretyczną stanowić będą wyniki badań określające zasady organizacji sił zbrojnych
współczesnego państwa;
• podniesienia poziomu bezpieczeństwa
w innych dziedzinach, jak bezpieczeństwo: ekonomiczne,
społeczne, publiczne,
powszechne, kulturowe, ekologiczne,
informacyjne, poprzez wskazanie kierunków niezbędnych usprawnień natury
organizacyjnej, normatywnej, funkcjonalnej i technologicznej;
• wzrostu zaufania obywateli do państwa i gwarancji rzetelności jego reakcji na
zagrożenia o rożnych stopniach zaawansowania;
• uzyskania efektu ekonomiczności poprzez racjonalne gospodarowanie zasobami ludzkimi i materialnymi oraz wydatkowanie środków finansowych na cele
bezpieczeństwa;
• oparcia mechanizmów tworzenia gwarancji bezpieczeństwa na korzystnym połączeniu bezpieczeństwa i rozwoju kraju;
• wzrostu aktywności przemysłowej i usługowej z korzyścią dla bezpieczeństwa,
co powinno się stać za przyczyną ustabilizowania i racjonalnego inwestowania w
rozwój wsparcia informatycznego oraz wyposażenia technicznego sił zbrojnych,
straży, służb i inspekcji, a także innych instytucji realizujących zadania w zakresie
bezpieczeństwa;
• uzyskania efektów natury naukowej i edukacyjnej poprzez wskazanie, odpowiednio: kierunków badań podstawowych i prac rozwojowych oraz rozwijania
świadomości i postaw propaństwowych, proekologicznych, a także wyposażania
obywateli w niezbędną wiedzę, umiejętności i nawyki podnoszące poziom bezpieczeństwa personalnego i strukturalnego;
• uzyskania efektu systemowego, a więc zwiększenie jakości rezultatu działań w
ramach układu zintegrowanego, w przeciwieństwie do efektów działań w układzie rozproszonym;
• wzrostu skuteczności zarządzania i koordynacji, w tym: poprawa skuteczności
planowania strategicznego i zarządzania finansowego; efektywne zarządzanie
instytucjami publicznymi w dziedzinie bezpieczeństwa; uproszczenie procedur
administracyjnych; zwiększanie integracji między politykami publicznymi a polityką bezpieczeństwa;
• wzrostu efektywności działania systemu bezpieczeństwa, systemów podrzędnych i poszczególnych podmiotów wykonawczych, poprzez: rozwój efektywnego i spójnego systemu bezpieczeństwa narodowego; zintegrowane zarządzanie
nimi, właściwą alokację zasobów i zapewnienie wzrostu, i usprawnienia efektu
substytucji;
• rozwoju odporności państwa i społeczeństwa, we wszystkich dziedzinach działalności na wyzwania i zagrożenia bezpieczeństwa;
• wysokiej gotowości do działania bez względu na poziom ryzyka wystąpienia zagrożenia.
Postulowane przez zespół autorski wdrożenie zaprojektowanego modelu,
powinno zatem skutkować usprawnieniem działań państwa w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego. Projekt został dofinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w wysokości 3 mln 462 tys. zł (nr umowy DOBR/0076/R/
ID1/2012/03).
9
SPIS
TREŚCI
AON: Mierniki efektywności celów
w bezpieczeństwie wewnętrznym
Zastosowanie mierników, jako narzędzi służących do oceny efektywności realizacji celów na rzecz bezpieczeństwa wewnętrznego oraz metodologia alokacji
wydatków z zakresu bezpieczeństwa wewnętrznego w układzie budżetu zadaniowego to nazwa projektu zrealizowanego w latach 2013-2014 przez konsorcjum:
Wydział Bezpieczeństwa Narodowego AON (lider) i SAS Institute Sp. z o.o.
• Specyfikacja wymagań dla narzędzi wspierających funkcjonowanie opracowanego modelu docelowego w środowisku instytucji objętych projektem.
• Ponadto projekt objął m.in. środowisko badawcze funkcjonujące w oparciu o
uruchomiony i dostosowany do wymagań projektu system ekspercki oraz środowisko demonstracyjno-testowe.
W ramach projektu powstały następujące opracowania analityczne:
• Koncepcja systemu pomiaru i oceny efektywności
realizacji celów oraz budżetu zadaniowego w aspekcie potrzeb systemu bezpieczeństwa wewnętrznego.
• Diagnoza stanu obecnego w instytucjach objętych
projektem.
• Metodologia tworzenia mierników adekwatnych do
celów wskazanych w dokumentach strategicznych
instytucji objętych projektem jako jednostek realizujących zadania z zakresu
bezpieczeństwa publicznego w celu osiągnięcia większej skuteczności oraz
efektywności i przejrzystości wydatkowanych środków publicznych w ramach
budżetu zadaniowego.
• Zaimplementowany, wdrożony i przetestowany w warunkach rzeczywistych docelowy model pomiaru i oceny efektywności dla instytucji objętych projektem,
wykorzystujący środowisko narzędziowe, gotowy do wdrożenia w docelowym
systemie, obejmujący:
a. Uniwersalny cel i mierniki dla drugiej funkcji państwa - bezpieczeństwo wewnętrzne i porządek publiczny.
b. gotowy katalog mierników stopnia realizacji celów przyjętych w budżecie zadaniowym instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne
c. Model macierzy powiązań wydatków w układzie tradycyjnym i zadaniowym
dla instytucji objętych projektem.
• Koncepcja wdrożenia i utrzymania modelu docelowego w instytucjach objętych
projektem.
10
Zasadniczym celem projektu było opracowanie
metodologii tworzenia mierników wskazanych w
dokumentach strategicznych i programowych wybranych instytucji realizujących zadania w zakresu
bezpieczeństwa publicznego jak: MSW, Policja, Straż
Graniczna, Państwowa Straż Pożarna, Biuro Ochrony Rządu, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
i Centralne Biuro Antykorupcyjne. Chodzi o osiągnięcie większej skuteczności oraz efektywności,
a w szczególności racjonalności wydatkowanych
środków publicznych w ramach budżetu zadaniowego. - Cel projektu został w pełni osiągnięty – zapewnia prof. dr hab. inż. Piotr Sienkiewicz, Kierownik
Projektu. Uniwersalność rozwiązania pozwala na
stosowanie opracowanych rozwiązań w innych jednostkach sektora publicznego, a także w podmiotach
gospodarczych.
• Poziom gotowości technologicznej przedmiotów projektu zapewni możliwość
ich skutecznego wdrożenia w instytucjach objętych projektem. Dzięki wdrożeniu wyników projektu instytucje objęte projektem zostaną beneficjentami implementacji nowoczesnych narzędzi zarządzających. Gotowy docelowy model
umożliwi zarządzającym pomiar efektywności organizacyjnej oraz dostarczy
szczegółowe informacje o efektywności organizacyjnej jednostek podległych.
Należy oczekiwać, że uzyskane rezultaty projektu usprawnią proces wdrażania
budżetu zadaniowego w jednostkach odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne.
Projekt Konsorcjum Naukowo-Przemysłowego Wydziału Bezpieczeństwa
Narodowego AON i SAS Institute Sp. z o.o. został sfinansowany z dotacji Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (ok. 2,7 mln zł) na podstawie umowy nr DOBR/0024/R/ID2/2013/03.
SPIS
TREŚCI
Autocomp Management:
Multimedialny System Identyfikacji
Multimedialny system identyfikacji obiektów Powietrznych, Morskich i Naziemnych opracowany przez Przedsiębiorstwo Badawczo-Rozwojowe Autocomp Management Sp. z o.o. jest nowoczesnym urządzeniem pozwalającym na
szkolenie oraz doskonalenie umiejętności żołnierzy w zakresie rozpoznawania
i identyfikacji obiektów wojskowych oraz cywilnych.
Przeglądanie bazy wiedzy o obiektach może odbywać się jednym z dwóch
trybów: indywidulanym lub sieciowym. W trybie indywidulanym szkolony ma
pełny dostęp do bazy i to on decyduje, z którym obiektami się zapoznaje. Natomiast w trybie sieciowym to instruktor wskazuje dostępne obiekty (np. okręty
pływające pod polską banderą).
System umożliwia pracę zarówno w trybie nauki (zapoznawanie się z obiektami na podstawie zdjęć, opisów, trójwymiarowych modeli) jak i egzaminu (testowanie szkolonych przy pomocy scenariuszy wizualizacyjnych). W skład systemu
wchodzi pojedyncze stanowisko instruktora oraz dowolna ilość stanowisk szkolno-treningowych. Stanowisko instruktora umożliwia sterowanie (zarządzanie)
pracą podłączonych stanowisk szkolnych. W ramach tych czynności
możliwe jest:
• sterowanie przebiegiem nauki na poszczególnych stanowiskach
• tworzenie i zarządzanie egzaminacyjnymi scenariuszami 3D
• prowadzanie egzaminów
• generowanie i przeglądanie raportów z przeprowadzanych egzaminów
W trybie egzaminu osoba szkolona zostaje sprawdzona z nabytej wiedzy w
formie testu wyboru. W każdym z pytań prezentowany jest pojedynczy obiekt pochodzący z bazy a zadaniem ucznia jest jego zidentyfikowanie (spośród czterech
możliwych odpowiedzi). Pytania generowane są losowo na podstawie kryteriów
zadanych przez instruktora prowadzącego egzamin. Instruktor może określić
W trybie nauki osoby szkolone posiadają dostęp do multimedialnej
bazy wiedzy zawierającej obszerne informacje o każdym z obiektów.
Baza posiada drzewiastą strukturę, w której wszystkie obiekty zostały
przypisane do państw, w siłach których dany obiekt może występować.
Jeżeli obiekt funkcjonuje w więcej niż jednym kraju (np. samolot wielozadaniowy F-16) to występuje on w bazie kilkukrotnie. W obrębie każdego z państw obiekty zostały podzielone na powietrzne, morskie oraz
lądowe. Obecnie w bazie znajduje się około 300 unikalnych obiektów
(w tym około 90 posiadających model 3D) z 12 krajów basenu Morza
Bałtyckiego oraz Północnego. W rozbiciu na typ obiektu liczby te wyglądają następująco:
• 220 unikalnych obiektów morskich (w tym 40 posiadających model 3D)
• 50 unikalnych obiektów powietrznych (w tym 20 posiadających model
3D)
• 30 unikalnych obiektów lądowych (wszystkie posiadają model 3D)
Baza wiedzy jest ciągle rozbudowywana. Dodawane są nowe
obiekty oraz uzupełniane są informacje już istniejących (dodatkowe
opisy, dane taktyczno-techniczne, zdjęcia a także aktualizacje modeli 3D). Jest to
możliwe dzięki otwartej architekturze systemu, która umożliwia łatwe modyfikowanie zawartości bazy bez konieczności kompilowania czy instalowania systemu.
Wygląd ekranu na stanowisku szkolno-treningowym w trybie nauki
odzwierciedla opisaną powyżej strukturę bazy wiedzy. W lewej części znajduje się drzewiasta lista wszystkich obiektów. Umożliwia ona przeglądanie
obiektów z możliwością wyszukiwania oraz filtrowania informacji. Osoba korzystająca z aplikacji zapoznaje się z informacjami o wybranych przez siebie
obiektach w formie stron multimedialnych (prawa część ekranu) zawierających: szczegółowy opis obiektu wraz z danymi taktyczno-technicznymi, zdjęcia oraz trójwymiarowy model (dla wybranych obiektów). W przypadku, gdy
obiekt posiada model 3D, istnieje możliwość oglądania go z dowolnego kąta w
wybranej przez siebie skali.
zakres wiedzy na egzaminie (np. tylko obiekty powietrzne) a także maksymalny
czas odpowiedzi na pojedyncze pytanie czy trwania całego testu. Pojawiające się
w pytaniach obiekty mogą być prezentowane w postaci zdjęć lub scenariuszy 3D.
Scenariusz 3D prezentuje model wybranego obiektu w realistycznym otoczeniu.
Przygotowywane są one przez instruktora za pomocą wbudowanego edytora, w
którym może on określić rodzaj obiektu, odległość do niego, jego prędkość oraz
kurs. Dodatkowo tworząc scenariusz 3D, instruktor może zdefiniować warunki
pogodowe, które mogą znacznie utrudnić identyfikację prezentowanego obiektu.
Podczas trwania egzaminu instruktor może na bieżąco śledzić postęp na poszczególnych stanowiskach. Natomiast po jego zakończeniu ma możliwość sprawdzenia
wyników oraz wygenerowania raportów. Z kolei uczniowie na stanowiskach szkolno-treningowych uzyskują wgląd do poszczególnych pytań z zaznaczeniem udzielonej oraz prawidłowej odpowiedzi. www.ac-m.pl
11
SPIS
TREŚCI
Autocomp Management Sp. z o. o.
i WITU:
Symulatory urządzeń optycznych
i optoelektronicznych
Centrum Badawczo-Rozwojowe Autocomp Management i Wojskowy Instytut
Techniczny Uzbrojenia zaprezentowały na XXII MSPO w Kielcach nowe symulatory urządzeń optycznych i optoelektronicznych.
Symulatory obejmują urządzenia obserwacyjne oraz celowniki
optyczne i optoelektroniczne różnych typów. Powstały one na bazie oryginalnych korpusów urządzeń rzeczywistych z zachowaniem funkcjonalności i zewnętrznych cech użytkowych – opomiarowane są wszystkie
przełączniki, pokrętła i przyciski. We wnętrzu każdego z symulatorów umieszczono specjalizowane układy elektroniczne w tym mikrowyświetlacz, na którym
prezentowany jest obraz z zewnętrznego źródła. Dzięki zastosowaniu ściśle dobranego układu optycznego obraz ten może być obserwowany przez okular
w ten sam sposób jak ma to miejsce w rzeczywistym urządzeniu.
Symulatory zostały zaprojektowane jako urządzenia ogólnego przeznaczenia
do wykorzystania jako elementy większych systemów szkolno-treningowych. Zastosowanie standardowych interfejsów połączeniowe – takich jak DVI, CanOpen,
RS422 – zapewnia prostotę integracji. Można je zabudować w symulatorach
np. wozów bojowych lub wykorzystać
w symulatorach
strzeleckich takich jak system
ŚNIEŻNIK.
Symulator stanowiska
ogniowego strzelca wyborowego ze stanowiskiem
obserwatora w systemie
ŚNIEŻNIK
wykonano
w
technologii
kino-strzelnicy.
Umożliwia on prowadzenie obserwacji przy pomocy symulatorów przyrządów obserwacyjnych oraz
symulowanych strzelań z różnych typów broni treningowej wyposażonej w symulatory celowników optycznych z
zachowaniem wszystkich reguł wykorzystania prawdziwych urządzeń tego typu.
do kilkudziesięciu kilometrów kwadratowych i mogą dodatkowo obserwować
ją za pomocą symulatorów urządzeń optycznych. Dzięki czujnikom przechyłów
wbudowanym w symulatory oraz śledzeniu plamki generowanej przez wbudowaną diodę laserową każdy obserwator widzi w swoim urządzeniu odpowiedni
fragment wirtualnego świata, zależnie ot tego gdzie skierowana jest jego luneta.
Obraz, w każdym urządzeniu, jest generowany z uwzględnieniem wszystkich indywidualnych nastaw – w tym powiększenia – dzięki czemu charakteryzuje się
wysokim realizmem zobrazowania otoczenia i dużo większym poziomem szczegółowości niż ten prezentowany na ekranie głównym. Umieszczona w obrazie
urządzenia siatka celownicza, wybranego przez operatora typu, również generowana jest z uwzględnieniem nastaw wprowadzonych przez użytkownika i zachowuje wszystkie niezbędne do oceny odległości i celowania parametry.
Ćwiczenia mogą być realizowane w dzień i w nocy, w różnych warunkach
terenowych i atmosferycznych. Dla ćwiczeń nocnych zobrazowanie w symulatorze lunety/celownika optoelektronicznego może być zmienione – zgodnie z jego
rodzajem – na noktowizyjne lub termowizyjne, podczas gdy ekran główny pozostaje w zobrazowaniu naturalnym.
Symulatory w takiej postaci są stosowane m.in. w wielu wojskowych centrach szkoleniowych wyposażonych w systemy
ŚNIEŻNIK.
www.ac-m.pl
Szkolenie realizowane jest na bazie trójwymiarowego komputerowego modelu terenu rzutowanego na ekran w postaci płaskiego (lub półokrągłego) obrazu. Ćwiczący dysponują wirtualną przestrzenią o powierzchni od kilku
12
SPIS
TREŚCI
Centrum Naukowo-Badawcze
Ochrony Przeciwpożarowej - PIB:
Środek przeznaczony do usuwania
zanieczyszczeń i skażeń z infrastruktury
drogowej i przemysłowej
„Środek przeznaczony do usuwania zanieczyszczeń i skażeń z infrastruktury drogowej i przemysłowej” został w 2014 r. nagrodzony najbardziej prestiżową nagrodą gospodarczą w kraju - godłem „Teraz Polska” w kategorii PRZEDSIĘWZIĘĆ
INNOWACYJNYCH.
Przedmiotem wynalazku jest innowacyjna receptura i technologia wytwarzania środka dyspergującego na bazie nowoczesnych surfaktantów, przeznaczonego
do usuwania rozlewisk ropopochodnych z powierzchni dróg. Najwięcej niekorzystnych dla środowiska naturalnego zdarzeń związanych z uwalnianiem substancji niebezpiecznych odnotowuje się z udziałem związków ropopochodnych. Rozlany olej
powoduje niszczenie życia biologicznego i hamuje proces biodegradacji ze względu
na ograniczenie dostępu tlenu. Naturalny proces rozkładu przebiega w wyjątkowo
wolnym tempie. Dlatego istotne są wszelkie działania mające na celu przyspieszenie procesu degradacji skażeń. Rozwój wiedzy i technologii umożliwia opracowanie
nowych środków, skuteczniejszych w działaniu, a jednocześnie nieszkodliwych dla
środowiska.
- Nowy środek przyczyni się do zwiększenia skuteczności usuwania następstw kolizji drogowych i skrócenia czasu akcji ratowniczych oraz ograniczy skażenie substancjami
ropopochodnymi przez ich zemulgowanie i neutralizację - informuje mł. bryg. dr inż.
Joanna Rakowska z Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej.
Penetruje i rozbija molekuły oleju oraz redukuje negatywne oddziaływanie ropopochodnych na ścieralną warstwę asfaltową zmniejszając niszczenie nawierzchni np.
przez koleinowanie. Opracowany środek jest dostosowany do standardów obowiązujących w zakresie wymagań związanych z ochroną środowiska; charakteryzuje się
neutralnym pH, wyższą podatnością na biodegradację oraz mniejszą toksycznością w
stosunku do obecnie stosowanych preparatów.
Wynalazek zdobył także liczne nagrody na krajowych i międzynarodowych wystawach:
• Złoty Laur Innowacyjności 2013
• Srebrny Medal na Międzynarodowych Targach Wynalazczości Croatia Inova 2013
• Medal z wyróżnieniem przyznany przez World Invention Intellectual Association
• Złoty Medal z wyróżnieniem w konkursie Eureka na Międzynarodowych Targach Wynalazczości, Badań Naukowych i Nowych Technik Brussels Innova 2013
• Medal Europejskiej Izby Francuskich Wynalazców
• Nagrodę Brigitte Grouwels Minister Of The Government Of The Brussels-Capital Region Of Public Works, Transport, It And The Port Of Brussels
• Wyróżnienie na Międzynarodowych Targach i Konferencji Nafta i Gaz 2013
Badania w latach 2011-2013 finansowane były ze środków NCBR jako projekt na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa nr O ROB 000401/ID4/3,
realizowany w konsorcjum z Instytutem Ciężkiej Syntezy Organicznej „Blachownia” (lider) i P.P.H. Chemkonfekt.
www.cnbop.pl
13
SPIS
TREŚCI
Fabryka Broni S.A.:
Karabinek reprezentacyjny MSBS-5,56R
Jednym z elementów modułowego systemu broni strzeleckiej (MSBS),
który miał swoją premierę w połowie 2014 r. jest opracowany przez Fabrykę
Broni w Radomiu we współpracy z Wojskową Akademię Techniczną z Warszawy karabinek MSBS-5,56R.
została opracowana i poddana szeregu testom przeprowadzonych przez żołnierzy z Dowództwa Garnizonu Warszawa. W trakcie powyższych testów odrzucono karabinek z drewnianymi elementami, w tym również kolbę i dokonano
jego przeprojektowania (w chwili obecnej trwają dalsze prace projektowe).
Jest to nowa broń dla jednostek reprezentacyjnych Wojska Polskiego, która ma szansę zastąpić prawie 70-letni radziecki karabinek wz. 1945 SKS. Do
tej pory żołnierze Batalionu Reprezentacyjnego WP używają wersji zmodernizowanej karabinka samopowtarzalnego Simonowa SKS wz. 1945. Nowa broń
Karabinek otrzymał nową, opracowaną specjalnie dla niego kolbę. Z wyglądu podobna jest do kolby broni bojowej, ale nie ma możliwości składania w bok,
regulowania długości i pozbawiona jest poduszki podpoliczkowej. Jest specjalnie
wzmocniona do zastosowań paradnych czym odróżnia się od bojowego odpowiednika. W jej konstrukcji zastosowano stalowy trzewik,
który dodatkowo poprawi efekt akustyczny przy uderzaniu nią o ziemię. Nowy jest także magazynek, niemal całkowicie schowany w gnieździe komory spustowej, a mieszczący jedynie 10 sztuk amunicji zamiast
30. Karabinek MSBS- 5,56R przystosowany jest wyłącznie do strzelania amunicją ślepą. Dostosowanie
do wersji bojowej (standardowej) wymaga wymiany
zaledwie jednego modułu (lufy).
MSBS-R charakteryzuje się długą lufą (508
mm, dł. broni to 987 mm, 1141 mm z bagnetem),
która ułatwi wykonywanie chwytów karabinkiem.
Pierwszy publiczny pokaz MSBS-5,56R miał miejsce 1 lipca 2014 r. w Radomiu podczas uroczystego
otwarcia nowej siedziby Fabryki Broni. Karabinek
uzyskał 13 czerwca 2014 r. świadectwo rejestracji przemysłowego wzoru wspólnotowego o nr.
002482257-001.
Podczas XXII MSPO w Kielcach, 5,56 mm karabinek reprezentacyjny Modułowego Systemu Broni
Strzeleckiej wspólnie karabinkiem standardowym
zostały wyróżnione nagrodą Ministra Obrony Narodowej.
14
Karabinek MSBS-5,56R jest konstrukcją rozwijaną w ramach modułowego systemu broni strzeleckiej MSBS – 5,56 mm. Rodzina MSBS w oparciu
o dostarczone moduły bazowe docelowo ma składać się przynajmniej z jedenastu konstrukcji: sześć
w układzie klasycznym (karabinek standardowy,
karabinek- granatnik, subkarabinek, karabinek maszynowy zasilany magazynkowo, karabinek o podwyższonej celności i karabinek reprezentacyjny) i
pięć w układzie bezkolbowym (karabinek standardowy, karabinek-granatnik, subkarabinek, karabinek maszynowy zasilany magazynkowo i karabinek
o podwyższonej celności ).
SPIS
TREŚCI
Flytronic Sp. z o. o.:
Bezzałogowa modułowa MANTA
Nowatorski napęd i pionierska konstrukcja modułowa, to cechy nowego bezzałogowego klasy taktycznej samolotu rozpoznawczego o kryptonimie Manta
spółki Flytronic należącej do grupy WB Electronics S.A. Najnowszy dron gliwickiej firmy posiada pierwszy w Polsce, zarejestrowany oficjalnie w Urzędzie
Lotnictwa Cywilnego certyfikat o numerze P-001/01.
Zgodnie z założeniami konstrukcyjnymi, modułowa platforma płatowca
Manta, w zależności od wersji powinna być zdolna do prowadzenia trwających
kilkanaście godzin misji rozpoznawczych, osiągać wysokość ok. 5 tys. metrów nad
poziomem morza i mieć zasięg do tysiąca kilometrów. Idea Manty jest taka, by
platforma w maksymalnym stopniu była odporna na działania „obronne” nieprzy-
jaciela, w tym przede wszystkim na zakłócenia radioelektroniczne. Zdublowane
zostały bowiem kluczowe dla prowadzenia misji czujniki, pokładowe i urządzenia
wykonawcze, a także system sterowania lotem pozwalający platformie na bezpieczny powrót do wyznaczonego miejsca
Po raz pierwszy Mantę pokazano na XXII MSPO w Kielcach. Była to wersja
podstawowa, w której dron startuje jak klasyczny samolot. W drugiej wersji, żołnierze w zależności od potrzeb i po zainstalowaniu układu wiropłatowego będą
mogli go skonfigurować jako dron pionowego startu. Podstawowym napędem są
dwa silniki elektryczne, które korzystają z akumulatorów i prądu dostarczanego
przez pokładowy agregat prądotwórczy, napędzany silnikiem spalinowym.
Nad nowatorskimi rozwiązaniami pracuje kilkudziesięciu specjalistów z gliwickiego Flytronic oraz innych spółek Grupy WB. Dla drona budowany jest zupełnie nowy zintegrowany system awioniczny pozwalający m.in. na współpracę
i wymianę danych z systemami nawigacyjnymi innych Mant oraz nowe głowice
optoelektroniczne umożliwiające m.in. eliminację drgań kamery.
Przed wykonaniem pierwszego lotu nowy polski taktyczny bezzałogowiec o
masie własnej 55 kg i mogący latać z prędkością do 180km/h, przeszedł wszystkie
próby wytrzymałościowe pod nadzorem inspektora Urzędu Lotnictwa Cywilnego. W pierwszej kolejności zbadane zostały jego właściwości aerodynamiczne.
Dokonano także symulacji rozkładu ciśnienia na skrzydłach i
kadłubie. Pozwoliło to
oszacować obciążenie
konstrukcji podczas
różnych faz lotu takich
jak: start, manewrowanie w powietrzu
oraz lądowanie. Siły
działające na samolot
zostały odwzorowane
w warunkach laboratoryjnych poprzez obciążenie skrzydeł odpowiednim balastem.
Prototypowy samolot
bezzałogowy
Manta SP-XFT został
15 września 2014 r.
zarejestrowany
oficjalnie w Urzędzie
Lotnictwa Cywilnego.
Certyfikat o numerze
P-001/01 jest pierwszym tego rodzaju
certyfikatem w Polsce
i w regionie Europy Środkowej. Ma prawo poruszać się w cywilnej przestrzeni
powietrznej, na takich samych zasadach, jak już użytkowane samoloty załogowe.
Prace badawczo-rozwojowe nad opracowaniem innowacyjnego systemu
rozpoznawczo-obserwacyjnego bazującego na latających platformach bezzałogowych systemu klasy taktycznej mają zakończyć się jesienią 2015 r. Na
projekt o wartości ok. 40 mln zł gliwicka spółka Flytronic otrzymała dofinansowanie z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w ramach Programu
Operacyjnego „Innowacyjna Gospodarka” w wysokości 13 mln zł. Pozostałą
część pokrywa Grupa WB Electronics S.A.
www.flytronic.pl
15
SPIS
TREŚCI
HSW S.A.: Lekka, samobieżna
armato-haubica 155 mm/52 (kal./dł. lufy)
na podwoziu kołowym KRYL
W trakcie kieleckiego XXII MSPO zaprezentowano po raz pierwszy prototyp
lekkiej, samobieżnej armato-haubicy 155 mm/52 (kal./dł. lufy) na podwoziu kołowym KRYL, opracowaną przez konsorcjum polskich spółek i instytutów we
współpracy z izraelską firmą Elbit Systems.
Jest to projekt powołanego w 2011 r. konsorcjum firm i placówek naukowo-badawczych w składzie: Huta Stalowa Wola S.A. (lider), Jelcz Sp. z o.o., Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej, Wojskowy Instytut Techniczny
Uzbrojenia, Wojskowej Akademii Technicznej, WB Electronics S.A. i AMZ-Kutno
Sp. z o.o. Pod koniec 2011 r. konsorcjum podpisało umowę z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju na sfinansowanie pracy rozwojowej pt. „Dywizjonowy
moduł ogniowy 155 armato-haubic samobieżnych”, z 48- miesięcznym okresem
realizacji. Wartość finansowania wyniosła 28,1 mln zł.
Zgodnie z przyjętymi założeniami, samobieżna armato-haubica KRYL na
podwoziu kołowym przeznaczona jest do niszczenia systemów rakietowych,
baterii artylerii i systemów przeciwlotniczych, stanowisk dowodzenia, węzłów
łączności i umocnień terenowych, pododdziałów zmechanizowanych i zmotoryzowanych w głębi ugrupowania przeciwnika oraz ważnych obiektów zaplecza.
Ponadto założono, że masa i rozmiary wyrobu mają zagwarantować możliwość
jego transportu przez samoloty C-130E.
Opracowując tę konstrukcję, postanowiono skrócić etap prac badawczo-rozwojowych poprzez współpracę z doświadczonym zagranicznym partnerem.
Po analizach technicznych i ekonomicznych zdecydowano się na partnerstwo z
izraelskim Elbitem, który zaoferował działo o lepszych parametrach i atrakcyjniejszych warunkach współpracy niż francuska spółka Nexter. Do Kryla przystosowano działo ATMOS 2000, którego zasięg ognia - według producenta - wynosi
16
ponad 40 km. Elbit zmniejszył masę konstrukcji o ok. 10 proc. Zakłada się, że wyrób w produkcji seryjnej będzie całkowicie spolonizowany. Stanie się to możliwe
od 2016 r., kiedy w HSW zostanie zmodernizowany wydział produkcji luf.
Niełatwe zadanie stanęło przed konstruktorami z Jelcza, którzy przy
współpracy z WAT i Politechniką Wrocławską mieli przygotować podwozie 6x6,
zgodnie z wymaganiami projektu. Zastosowano kilka pionierskich rozwiązań
zmniejszających masę podwozia, bez obniżania jego właściwości trakcyjnych,
wytrzymałości i trwałości. Niższą masę uzyskano, wykorzystując odpowiednie
materiały i komponenty oraz optymalizując kompletację zespołów. Np. rama
podwozia z tradycyjnym układem drabinowym została wykonana ze stali o podwyższonej wytrzymałości oraz specjalnych profili, zredukowano z 8 do 5,5 mm
– bez obniżenia odporności balistycznej – grubość płyt opancerzenia, uzyskując
oszczędności na masie. W tym projekcie wykorzystano także tzw. lekkie mosty
napędowe, a także nowe elementy zawieszenia (z tyłu zainstalowano specjalne
odwrócone resory, o obniżonej masie własnej i jednocześnie wysokiej wytrzymałości.
Ponadto obniżono kabinę załogi, co umożliwia transport pojazdu w ładowni
C-130E. Dodatkowo, na czas transportu lotniczego, lufa działa opuszczana jest w
specjalne wycięcie w kabinie, zajmując miejsce pomiędzy kierowcą a dowódcą.
Kabina załogi zapewnia ochronę balistyczną na poziomie I wg normy STANAG
4669.
W skład systemu artyleryjskiego wchodzi także system kierowania ogniem
dostarczony przez WB Electronics S.A. Należy podkreślić, że pod koniec 2013 r.
konsorcjum w składzie HSW S.A. (lider), WB Electronics S.A. , WAT i Wojskowe
Zakłady Łączności nr 2 S.A. podpisały z NCBiR umowę na projekt badawczo-rozwojowy pt. „Zautomatyzowany system dowodzenia i kierowania ogniem dywizjonowego modułu ogniowego 155 lekkich armato haubic”, w ramach którego
powstaną także analogiczne rozwiązania dla dywizjonów polowych systemów
rakietowych „Langusta” i „Homar”.
Dane taktyczno-techniczne KRYLA
• Załoga: 5 osób,
• Masa do transportu lotniczego: nie więcej niż 19 ton,
• Wymiary: długość 10,3 m x szerokość 2,55 m x wysokość 3,44 m,
• Kaliber i długość lufy: 155/52,
• Szybkostrzelność: 6 strz/min (ogień intensywny) i 2 strz/min (ogień podtrzymany),
• Donośność: 5 km ( minimalna), 40 km ( maksymalna),
• Prędkość jazdy: 85 km/h (po drogach utwardzonych) i 20 km/h (w terenie),
• Zasięg z pełnymi zbiornikami: 500 km.
Członkowie konsorcjum:
SPIS
TREŚCI
ITB „MORATEX”:
Mobilne laboratorium daktyloskopijne NUS
Niewiele jest polskich wynalazków, które uzyskały tyle nagród na prestiżowych
konkursach jak Mobilne Laboratorium do ujawniania śladów daktyloskopijnych
NUS. Konstrukcję opracowało konsorcjum naukowo-przemysłowe w składzie:
Instytut Technologii Bezpieczeństwa MORATEX (lider), Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji, Przedsiębiorstwo Sprzętu Ochronnego MASKPOL S.A i firma STANIMEX Sp. J.
ści i temperatury, nawilżacz powietrza, nagrzewnica elektryczna oraz urządzenia
do wytwarzania par estru kwasu cyjanoakrylowego. W skład systemu wchodzi
też urządzenie do oczyszczania powietrza po wykonaniu badania. Czas ujawniania śladów wynosi 30 – 40 minut od momentu uzyskania wymaganego klimatu w
sferze operacyjnej namiotu.
Mobilne laboratorium jest przeznaczone dla służb kryminalistycznych policji do ujawniania śladów daktyloskopijnych bezpośrednio na miejscu zdarzenia lub w przypadkach
gdy zbyt duża wielkość przedmiotów uniemożliwia ich badanie w komorach stacjonarnych. W procesie wykorzystano
chemiczną tj. cyjanoakrylową metodę ujawniania śladów.
Wymaga ona przy jej stosowaniu zapewnienia klimatu o odpowiednich parametrach w zakresie temperatury i wilgotności – informuje Wojciech Błaszczyk z ITB „MORATEX”.
Użytkowanie laboratorium NUS dopuszczone jest przy
warunkach atmosferycznych otoczenia: temperatura powietrza od+5 do +30 ºC, siła wiatru do 20 km/godz., opady
do 1 cm/m2*h, wilgotność względna powietrza i nasłonecznienie- bez ograniczeń. Są to optymalne warunki dla procesu
ujawniania śladów daktyloskopijnych. Laboratorium NUS, w
stanie spakowanym, przystosowane jest do transportu przy
użyciu środków transportu będących na wyposażeniu służ
policyjnych.
Konstrukcję laboratorium NUS opracowano w ramach
projektu rozwojowego pt.: „Opracowanie technologii namiotu do ujawniania śladów parami estru kwasu cyjanoakrylowego”. Projekt finansowany był przez Narodowe Centrum
Badań i Rozwoju i realizowany w latach 2012 – 2013.
Ideę mobilnego laboratorium oparto na dwóch podstawowych elementach:
• namiocie właściwym,
• systemie do prawidłowej emisji gazu operacyjnego.
Namiot zbudowany jest ze: stelaża pneumatycznego, powłoki zewnętrznej i
powłoki wewnętrznej. Na potrzeby projektu przygotowano dwie wersje namiotu:
małogabarytową (dł. 3,6 m, szer. 2,6 m, wys. 2,0 m) i średnio gabarytową (dł. 7,0
m, szer. 4,0 m, wys. 2,6 m). Powierzchnię operacyjną można powiększyć poprzez
modułowe zestawienie dwóch wersji.
Innowacyjność mobilnego laboratorium do ujawniania
śladów daktyloskopijnych NUS została doceniona zarówno w Polsce jak i za granicą. Nowe rozwiązanie polskiego
konsorcjum zostało wyróżnione m.in. Złotymi Medalami na
Międzynarodowych Targach Wynalazczości „EUREKA 2013” w Brukseli, Międzynarodowej Wystawie Wynalazczości „Bis 2014” w Londynie, Międzynarodowych
Targach Wynalazczości „INOVA CROATIA 2014” w Osijeku i Srebrnym Medalem
na Międzynarodowych Targach Wynalazczości „CONCURS LEPINE 2013” w Paryżu. Ponadto nowa technologia i wyrób otrzymały nagrodę I stopnia w II Edycji
Ogólnopolskiego Konkursu „Lider Bezpieczeństwa Państwa – 2014”.
Partner projektu:
Z kolei system do prawidłowej emisji gazu operacyjnego składa się z modułu
sterującego warunkami środowiskowymi wewnątrz namiotu oraz urządzeń do
zapewnienia wymaganych warunków klimatycznych takich jak: czujniki wilgotnoKatalog Innowacyjnych Rozwiązań dla bezpieczeństwa i obronności
17
SPIS
TREŚCI
ITB „MORATEX”:
Kamizelka balistyczna skrytego noszenia Znaczny wzrost poziomu odporności balistycznej przed pociskiem i odłamkiem oraz wygoda noszenia, to ambitny cel jaki postawili sobie uczestnicy
konsorcjum z liderem - Instytutem Technologii Bezpieczeństwa „MORATEX”
przy pracy badawczo-rozwojowej pt. „Nowoczesna, trudnopalna i ergonomiczna kamizelka balistyczna skrytego noszenia”.
Konstruktorzy założyli, że kamizelki będą miały znacznie lepszą ochronę
balistyczną przed pociskami amunicji
5,7x28 mm SS190 oraz 4,6x30 mm oraz
nowocześniejsze rozwiązania z punktu widzenia ergonomii i właściwości użytkowych
niż dotychczas stosowane w formacjach
mundurowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
Innowacyjność nowego rozwiązania
polega na opracowaniu wyrobu o lekkiej
ergonomicznej budowie i wysokiej klasie
odporności balistycznej. – W kamizelkach
zastosowano warstwę ceramiki małogabarytowej która umożliwia osiągnięcie zadowalającego poziomu ochrony balistycznej
zarówno przed pociskiem lub odłamkiem,
jak również przed nożem, szpikulcem czy
igłą – informuje dr inż. Marcin Łandwijt,
kierownik Laboratorium Badań Balistycznych Instytutu Technologii Bezpieczeństwa
"MORATEX".
Zgodnie z wstępnymi założeniami surowcowymi, konstrukcyjnymi, technicznymi
i technologicznymi zaprojektowano kamizelkę chroniącą przód, tył oraz boki użytkownika od linii obojczyka do talii. Składa
się ona z części przedniej i tylnej połączonych na bokach oraz na ramionach
lekkimi klamrami/patkami. Na etapie konstruowania kamizelki uwzględniono
sugestie użytkowników, tak by zapewnić ergonomię oraz nadać jej cechy, jakimi
powinna charakteryzować się kamizelka skrytego noszenia.
Na potrzeby projektu opracowano stanowisko badawcze do eksperymentalnych badań odporności dynamicznej, co pozwoliło na wstępną selekcję
różnych struktur wkładów balistycznych z ceramiki małogabarytowej oraz na
walidację modeli numerycznych. Badania potwierdziły realizację przyjętych za-
18
łożeń tzn. wysoką odporność kamizelki przed pociskami amunicji 5,7x28 mm
SS190 oraz 4,6x30 mm DM21, a także na przebicie i przekłucie.
W trakcie opracowania projektu przygotowano dwa prototypowe warianty kamizelek wewnętrznych. Zostały one poddane badaniom ergonomicznym
w warunkach laboratoryjnych i poligonowych, jak również badaniom izolacyjności cieplnej i fizjologicznym prowadzonym
w komorze cieplnej. Kamizelki były testowane przez funkcjonariuszy Biura Ochrony
Rządu, którzy porównywali je z dotychczas
używanymi w służbie.
- Podczas badań w warunkach laboratoryjnych i poligonowych nie stwierdzono
różnic w zakresie tempa pracy umysłowej,
poprawności wykonywanych zadań czy refleksu – podkreśla Marcin Łandwijt. Nowe
kamizelki nie przeszkadzały w efektywnej
realizacji zadań trudnych i niebezpiecznych.
Jednocześnie charakteryzując się odporność
balistyczną znacznie przewyższającą obecnie
stosowane rozwiązania.
Kamizelka została wykonana z materiałów charakteryzujących się wysoką odpornością na działanie czynników atmosferycznych
(w zakresie temperatur – 40 °C ÷ + 50 °C)
i wilgotności oraz związanych z bezpośrednim użytkowaniem, m.in. działanie potu ludzkiego. Cechuje się ponadto wysokimi parametrami w zakresie trudnopalności.
W trakcie projektu przygotowano dwa
prototypowe warianty kamizelek skrytego
noszenia oraz opracowano dokumentację
produkcyjną, co może być podstawą dalszych prac wdrożeniowych w przedsiębiorstwach branżowych.
Projekt był realizowany przez konsorcjum w składzie: Instytut Technologii
Bezpieczeństwa „MORATEX” (lider), Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia, Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy,
Wojskową Akademie Techniczną, PSO „MASKPOL” oraz Instytut Inżynierii
Materiałów Polimerowych i Barwników. Uzyskał dofinansowanie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w wysokości 4 mln 195 tys. zł.
SPIS
TREŚCI
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych:
Bezzałogowy statek powietrzny ATRAX
Mamy kolejny dowód na to, że nasza rodzima myśl techniczna stoi w jednym szeregu
z najlepszych światowych osiągnięć. Tym razem to bezzałogowy statek powietrzny
ATRAX z Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych został wyróżniony nagrodą „Defender” podczas kieleckich targów MSPO 2014.
stwo lotów. Ponadto osiągnięto wysoki poziom stabilizacji w locie, poprawiając
tym samym jakość transmisji HD do stacji naziemnej. Cała technologia i produkcja,
zarówno kompozytów jak i systemów elektronicznych zabudowanych na pokładzie opracowane zostały w ITWL.
Bezzałogowy statek powietrzny pionowego startu i lądowania ATRAX to nowoczesna konstrukcja w większości wykonana z kompozytów. Wyjątek stanowią m.in.
aluminiowe przeguby na ramionach, służące do składania bezzałogowca do transportu. Stanowi odpowiedź ITWL na zapotrzebowanie rynku. Okazało się bowiem, że polskim służbom i innym potencjalnym odbiorcom brakuje stosunkowo lekkiej maszyny
obserwacyjnej, zdolnej do pionowego startu i lądowania, zapewniającej stabilny lot, a
także pozostawania dłuższy czas w zawisie. Podobne maszyny utrzymywały się w powietrzu nie dłużej niż 15-25 min. - Podstawowym dla nas wyzwaniem było wydłużenie
czasu pozostawiania maszyny w powietrzu, i to przy zdolności zabierania na pokład
znacznego ładunku użytecznego - informuje inż. pil. Wojciech Lorenc, pilot szybowcowy i samolotowy, kierownik nowo powstającego w strukturach ITWL Ośrodka
Szkolenia Operatorów Bezzałogowych Statków Powietrznych.
Przeprowadzone badania potwierdziły przyjęte założenia projektowe. Tylko w
ciągu pół roku przeprowadzono około 60 lotów BSP i na podstawie tych doświadczeń
mogła powstać dopracowana wersja przedseryjna oznaczona jako V3. ATRAX przeszedł m.in. badania nad akwenami morskimi podczas Balt Military Expo 2014. Maszynę testowano nad wodami Bałtyku, gdzie startował i lądował na pokładzie łodzi „Tucana” Urzędu Morskiego w Gdyni. Utrzymywał się w powietrzu przy wietrze ciągłym w
granicach 7-8 m/s, i podmuchach dochodzącym nawet do 12-13 m/s.
W skład zestawu wchodzą:
• Bezałogowiec ATRAX,
• Stacja naziemna,
• Wyposażenie eksploatacyjne,
• Skrzynia transportowa do przewozu całego zestawu.
Maszyna charakteryzuje się wysoką odpornością nie tylko na wiatr, ale także
na oddziaływanie soli z wody morskiej i lekki deszcz. Może operować z lądowiska o
wymiarach 1,5 na 1,5 m. ATRAX może być przeznaczony nie tylko do wspierania akcji
SAR, ale również do patrolowania terenów miejskich, oceny skutków klęsk żywiołowych czy kontrolowania stanu linii wysokiego napięcia. Dodatkową zaletą nowego
produktu ITWL jest fakt, że po wyjęciu ze skrzyni przygotowuje się go do lotu w ciągu
2 min. Rozłożony BSP ma 190 cm średnicy, jednak po złożeniu można go zmieścić w
samochodzie kombi, van albo pick-up. Przygotowanie maszyny do lotu – podobnie jak
jej obsługa – wymaga tylko jednej osoby.
ATRAX powstał od podstaw i został zaprojektowany w układzie
X8. Jest to rozwiązanie polegające na tym, że statek powietrzny jest
wyposażony w cztery ramiona, na których końcach znajdują się po
dwa elektryczne silniki, napędzające przeciwbieżnie pracujące śmigła.
Daje to konstrukcji większą stabilność i bezpieczeństwo. Awaria jednego, a nawet dwóch silników pozwala w kontrolowany sposób na lądowanie maszyny. Ponadto konstruktorzy, dzięki unikalnym rozwiązaniom
napędu, osiągnęli swój podstawowy cel. Uzyskali minimalny czas lotu z
głowicą o masie 1,5 kg przekraczający 60 min - twierdzi inż. pil. Krzysztof Figur, drugi z konstruktorów ATRAX-a. Obecnie tylko jedna firma
niemiecka poinformowała o posiadaniu bezzałogowca osiągającego podobny czas lotu, ale jego loty odbywały się do tej pory w zamkniętej hali.
BSL ATRAX wyposażony jest w 360-cio stopniową głowicę obserwacyjną, kamerę światła dziennego oraz termowizyjną. Innowacyjny zespół napędowy, w którego skład wchodzi niezależnych 8 silników
(po dwa na każde z ramion) sprawia, że Atrax może unosić się w powietrzu
nawet w przypadku uszkodzenia dwóch z nich, co znacznie poprawia bezpieczeń-
Jedną z zalet ATRAX-a jest przygotowane przez ITWL własne oprogramowanie, autopilot i bezpieczne, kodowane łącze. Aparat jest kontrolowany przez jednego
operatora ze stacji naziemnej w formie wojskowego toughbooka. Jedna stacja może
kontrolować na raz dwa aparaty. Operator może wyznaczyć bezzałogowcowi trasę,
zaplanować każdy z parametrów lotu, m.in. gdzie i na jakiej ma lecieć wysokości, co
w danym punkcie ma robić, czy krążyć, czy ustawić się z kamerą pod danym kątem itp.
Na ekranie wyświetlany jest na żywo obraz z pokładowej kamery światła dziennonocnego lub termowizyjnej, podstawowe parametry lotu i mapa oparta na danych, w
zależności od potrzeb użytkownika.
Dane techniczne:
• rozpiętość między końcówkami śmigieł: 190 cm,
• wysokość: 65 cm,
• waga: 6-25 kg,
• maksymalny udźwig: 15 kg,
• promień działania: 5 km,
• loty prostoliniowe do: 35 km,
• długotrwałość lotu: 45 - 60 min.
www.itwl.pl
19
SPIS
TREŚCI
Odrzutowy cel powietrzny JET-2
Od dziesięciu lat Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych pracuje nad imitatorami celów powietrznych. Najnowszy projekt dotyczy dwusilnikowego, odrzutowego i bezzałogowego imitatora JET-2. Testy prototypu przeprowadzone
w 2014 r. na poligonie w Wicku Morskim wykazały, że osiągnął prędkość 500
km/h i pułap 5000 metrów.
Prace nad wdrożeniem manewrującego imitatora celu powietrznego zostały
zainicjowane w 2005 r. w Zakładzie Samolotów i Śmigłowców
Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych. Pierwszy projekt był
przeznaczony do treningu i wykonywania strzelań przez przeciwlotnicze zestawy rakietowe klasy Newa i Kub. Początkowe
prace były realizowane ze środków własnych ITWL, a następnie z wykorzystaniem dofinansowania uzyskanego z Komitetu
Badań Naukowych. W wyniku realizacji w latach 2007-2010 r.
pierwszego projektu powstał jednosilnikowy, odrzutowy imitator JET-1 wraz z autopilotem, naziemną stacją sterowania,
pneumatyczną wyrzutnią startową oraz elementami naziemnego wyposażenia obsługowego. Seria pięciu JET-1, osiągających
prędkość lotu 100 m/s (360 km/h) i wysokość do 3000 m została
przetestowana podczas ćwiczeń poligonowych Wojsk Przeciwlotniczych realizowanych w latach 2010-2012 na Centralnym Poligonie Sił Powietrznych w Ustce.
Zebrane doświadczenia pozwoliły na kontynuację prac w
ramach aktualnie realizowanego projektu pt. „Odrzutowe cele
powietrzne z programowaną trasą lotu”, który w roku 2012 r. uzyskał dofinansowanie w wysokości ok. 11 mln zł od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Przed konstruktorami JET-2 postawiono następujące cele:
• maksymalna prędkości lotu VMAX = 150 m/s (540 km/h);
• maksymalny pułapu lotu HMAX = 5000 m;
• czas operowania w powietrzu nie mniejszy niż 1 h.
Wymagania znacznego zwiększenia osiągów (o 50% w stosunku do JET-1)
spowodowały konieczność zaprojektowania nowego, dwusilnikowego imitatora
celu powietrznego JET-2, większego i znacznie cięższego od poprzednika. Masa
startowa nowego imitatora
wynosi 90 kg (przy niecałych
40 kg JET-1), przy czym połowę tej masy stanowi zabierane paliwo. Większa masa
startowa oraz zastosowanie
dwóch silników odrzutowych
zdeterminowały przeprojektowanie dużej części wyposażenia eksploatacyjnego, w
tym zaprojektowania nowej
wyrzutni startowej. Znacznym modyfikacjom uległy
również układy sterowania i
20
zasilania, w których poza niezależną obsługą dwóch silników odrzutowych (wraz
z procedurami uruchamiania i monitorowania stanu) zmodyfikowano większość
algorytmów stabilizacji i nawigacji w celu zwiększenia precyzji realizacji zadanych parametrów lotu oraz umożliwienia automatycznego startu i lądowania.
- Wstępną weryfikację dotychczas wykonanych prac przeprowadzono podczas testów poligonowych zrealizowanych w czerwcu 2014 r. na poligonie Wic-
ko Morskie - poinformował Michał Wąsiewicz, rzecznik ITWL. Przedprototypy
JET-2, które zostały wyposażone w dwa silniki i nowy układ sterowania wykonały
szereg lotów zadaniowych, osiągając prędkość 505 km/h na wysokości 1800 m,
w pełni potwierdzając poprawność przyjętych założeń i rozwiązań technicznych.
JET-2 wzniósł się ponadto podczas tych testów na wysokość 5000 m.
Dane techniczne JET-2:
• zespół napędowy - 2 silniki odrzutowe o ciągu 147 N,
• maksymalna masa startowa 90 kg,
• prędkość lotu 50 - 150 m/s,
• prędkość wznoszenia 6 m/s,
• rozpiętość 2,8 m,
• długość 3,5 m,
• promień operowania 40 km,
• pułap praktyczny 200 - 5000 m,
• czas lotu 60 min.,
• start z wyrzutni startowej,
• lądowanie klasyczne lub na spadochronie,
• sterowanie automatyczne według zaprogramowanego profilu lotu, z kontrolą
jego parametrów na stanowisku naziemnym.
www.itwl.pl
SPIS
TREŚCI
Modernizacja systemu ochrony biernej statków powietrznych
Doświadczenia wojny rosyjsko - gruzińskiej oraz konfliktu na wschodzie Ukrainy pokazują jak ważna jest ochrona bierna statków powietrznych. Dlatego
duże znaczenie mają prace prowadzone w Instytucie Technicznym Wojsk Lotniczych nad całościowym systemem ochrony biernej maszyn latających w Siłach Powietrznych RP.
Idea realizacji tego projektu wynika z potrzeby lepszego zabezpieczenia
statków powietrznych pochodzenia rosyjskiego znajdujących się na wyposażeniu
Sił Powietrznych RP m.in. Mi-17, Mi-24, W-3 czy samolotów Su-22 oraz MIG-29.
W tym sprzęcie są stosowane belki ASO 2W wyposażone w kasety aluminiowe
przeznaczone do odpalania flar rosyjskich NT-26 kalibru 26 mm lub produkcji
polskiej PPI-26.
Pomysł polega na wykorzystaniu dotychczasowej
belki ASO 2W do odpalania flar standardu NATO
– informuje dr inż. Mariusz Pietraszek z Zakładu
Uzbrojenia Lotniczego ITWL. Jest to o tyle ważne,
że flary natowskie w porównaniu do rosyjskich lub
PPI-26 cechują się czterdziestokrotnie większą powierzchnią spalania. Dlaczego jest tak duża różnica?
Po pierwsze flara produkcji zachodniej jest większa
gabarytowo, a przy tym jest tak skonstruowana, że
pali się całą powierzchnią. Ponieważ czas spalania jest
podobny do flary rosyjskiej, tzw. 3,5-4 sekund a masa
jest dwa razy większa, więc moc promieniowania jest
także większa (pięciokrotnie). A to oznacza znacznie skuteczniejszą
moc zakłócania pocisków rakietowych, co ma ogromne znaczenie
dla bezpieczeństwa załóg śmigłowców czy samolotów.
W grudniu 2012 r. konsorcjum składające się z ITWL, BORYSZEW S.A. Oddział NYLONBOR oraz Instytut Przemysłu Organicznego podpisało umowę z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju w sprawie opracowania partii
prototypowej termicznych naboi zakłócających standardu NATO 1x1x8” oraz kasety K-811H do ich odpalania z wykorzystaniem pokładowego systemu ochrony
biernej śmigłowca.W tym celu należało opracować nową kasetę, którą wykonano
z materiału kompozytowego w jednostronnych foremnikach. Składa się ona z kasety właściwej posiadającej 32 aktywne lufy, z których mogą być odpalane naboje
oraz z listwy stykowej. Jest to interfejs mechaniczno-elektryczny, umożliwiający
przekazywanie sygnałów elektrycznych z tej belki na kasetę.
Projekt zakłada uzyskanie docelowo IX poziomu gotowości technologii.
Przygotowano do badań osiem kaset do odpalania flar wg natowskich standardów o wymiarach 25 x 25 x 200 mm, które ważą ok. 9 kg (załadowana 32 flarami).
Ponadto wykonano 200 sztuk demonstratora technologii termicznego naboju zakłócającego TNZ-811H (flary) spełniającego standardy NATO. Badania naziemne
tych nabojów przeprowadzono na terenie stacji prób MESKO S.A. w Skarżysku-Kamiennej. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że:
• Budowa kasety K-811H zapewnia prosty i bezpieczny proces ładowania i rozładowania naboi zakłócających;
• Konstrukcja kasety umożliwia wymienność naboi standardów natowskich typu
TNZ-811H oraz PW 118 oraz poprawny proces mocowania jej w belce ASO-2W;
• Kaseta zapewnia poprawny i bezpieczny proces odpalania naboi zakłócających
dla dowolnych sekwencji odpalania;
• Parametry naboi TNZ-811H są zgodne z założeniami taktyczno-technicznymi.
W połowie 2014 r. odbyły się badania flary TNZ-811H i kasety K-811H na
terenie 21. Centralnego poligonu Lotniczego w Nadarzycach. Stwierdzono, że
nabój zakłócający działa prawidłowo i zapewnia bezpieczeństwo podczas zastosowania bojowego. Ponadto konstrukcja oraz parametry taktyczno-techniczne
termicznego naboju zakłócającego typu TNZ-811H pozwalają na ich zastosowanie bojowe na śmigłowcu W-3 „SOKÓŁ”. Natomiast kaseta zapewnia poprawny i
bezpieczny proces odpalania naboi zakłócających dla dowolnych sekwencji odpalania.
Ponadto częścią realizowanego projektu było wykonanie aparatury do oceny skuteczności systemu ochrony biernej.
Zasada działania tej aparatury do oceny wpływu
oddziaływania flar na główki pocisków rakietowych
opiera się na wykorzystaniu termicznej głowicy samonaprowadzania (TGS) kierowanego pocisku rakietowego
R-60MK jako podzespołu weryfikującego skuteczność
badanych flar termicznych. Głowicę tą uruchomiono
jako samodzielny podzespół, który po sprzężeniu z ruchomą platformą, kamerami telewizyjnymi i kamerą
termowizyjną oraz videotrackerem stworzył układ śledzenia i rejestracji procesu odpalania flar z nosiciela. Badania poligonowe aparatury przeprowadzone zostały w połowie września 2014 r. na
terenie poligonu lotniczego w Nadarzycach. W trakcie badań wykonano 100 zajść na odpalenie flar w 8 lotach przy różnych parametrach lotu
śmigłowca obejmujących: wysokość, prędkość, kierunek, manewr w trakcie i po
odpalaniu.
Dotychczasowe wyniki badań pozwalają na ustalenie:
• optymalnej sekwencji odpalania flar umożliwiającej zakłócanie pracy koordynatora pocisku rakietowego;
• parametru manewru śmigłowca zapobiegającego powrotowi koordynatora pocisku rakietowego do trybu śledzenia śmigłowca;
• jakości badanych flar (TNZ-811H, PW-118, PPI-26) z punktu widzenia efektywności zakłócania.
Do zakończenia prac (w połowie 2015 r.) pozostało jeszcze przeprowadzenie badań środowiskowych. Opracowano już dokumentację produkcyjną. – Harmonogram nie jest zagrożony – zapewnia dr inż. Mariusz Pietraszek. Dodaje, że
dotychczasowe doświadczenia pozwalają na przygotowanie w ciągu 20-24 miesięcy dla polskiej armii kompleksowego systemu ochrony biernej śmigłowców, a
także samolotów SU-22 oraz MIG-29. Nowe rozwiązania mogą być wyposażone
w programowalny pulpit system odpalania współpracujący z sensorami IR/UV
ewentualnie w opracowywane obecnie w ITWL skanery laserowe pozwalające
z prędkością miliona impulsów na sekundę rejestrować tor lotu pocisku rakietowego. Nie wiadomo czy nowe śmigłowce wielozadaniowe lub bojowe będą wyposażone w ten system.
www.itwl.pl
21
SPIS
TREŚCI
KenBIT Sp. j.: Okrętowy
Zintegrowany System Łączności
Okrętowy Zintegrowany System Łączności został zaprojektowany przez Oddział Morski KenBIT w Gdyni na potrzeby okrętów MW. Umożliwia optymalne
wykorzystanie okrętowych środków łączności radiowej, terminali satelitarnych, urządzeń kryptograficznych oraz systemów transmisji danych.
Okrętowy Zintegrowany System Łączności (w skrócie OZSŁ, ang Integrated Communication System - ICS) zaprojektowany został tak aby efektywnie
wykorzystać urządzenia i systemy, których zadaniem jest zapewnienie łączności zewnętrznej (okrętowe środki łączności oraz terminale satelitarne) i
wewnętrznej (rozgłośnie okrętowe, systemy intercom, oraz łączność telefoniczną - PBX). Integracja tych systemów ułatwia ich efektywne zarządzanie
i obsługę. OZSŁ pozwala na przetwarzanie informacji niejawnych (w formie
fonii oraz transmisji danych) do klauzuli TAJNE lub NATO SECRET włącznie
jego wielkość można dowolnie konfigurować. Ilości i typy zainstalowanych
środków łączności zależne są od wymagań użytkownika. - Na świecie jest
niewiele tego typu rozwiązań - informuje Adam Wydro z warszawskiej firmy
KenBIT Sp. j. Co najważniejsze, jest to system od podstaw opracowany przez
polską firmę i wdrożony m. in. na poszukiwaczach min.
• Sieci teleinformatycznej – jako medium dla podsystemów transmisji danych.
Za Okrętowy Zintegrowany System Łączności firma KenBIT Sp. j. otrzymała na targach Balt Military Expo 2014 wyróżnienie prezesa Polskiej Izby
Producentów na Rzecz Obronności Kraju. Wykorzystując Okrętowy Zintegrowany System Łączności oraz swoje doświadczenie firma buduje system
łączności oraz sieć informatyczną na potrzeby niszczyciela min „Kormoran II”.
www.kenbit.pl
OZSŁ składa się z następujących elementów:
• Pola antenowego,
• Okrętowych środków radiowych – łączność taktyczna HF, VHF/UHF,
• Modemów radiowych,
• Urządzeń kryptograficznych oraz utajniania mowy wraz z interfejsami
(VTS),
• Systemu komutacji (komutatory KSR 4x4, KSR 8x10, KSR 16x20),
• Serwera HMS (ACP-127 i STANAG 5066),
• Terminali użytkownika (foniczne VT-Sec, transmisji danych i podsystemu
MHS),
• Terminali satelitarne ( SATCOM, INMARSAT),
• Podsystemu STANAG 4691,
22
SPIS
TREŚCI
KenBIT Sp. j.: Mobilna stacja
satelitarna VSAT TULIPAN
Niezaprzeczalną zaletą łączności satelitarnej jest jej dostępność. Zapewnia
możliwość przesyłania danych bezpośrednio od/do abonenta przy wykorzystaniu satelity. Niezastąpione są tam, gdzie występuje niedobór odpowiedniej
infrastruktury telekomunikacyjnej. W zakresie systemów VSAT jednym z najnowszych produktów firmy KenBIT Sp. j. jest TULIPAN
Dzięki satelitom geostacjonarnym, technika VSAT (ang. Very Small Aparature Terminal) umożliwia łączność i transmisję danych między wieloma terminalami
znajdującymi się praktycznie w każdym miejscu na kuli ziemskiej. Systemy VSAT
są z powodzeniem wykorzystywane przez organy państwowe, służby specjalne,
policyjne, operatorów telekomunikacyjnych, przedsiębiorstwa oraz siły zbrojne.
Liczbę działających systemów tego typu na całym świecie szacuje się na ponad
500 tysięcy. W ostatnich 10 latach, do Sił Zbrojnych RP wdrożono około 100 terminali satelitarnych, różnych typów o różnych średnicach anten.
Dzięki nowym technologiom możliwa jest miniaturyzacja sprzętu przy jednoczesnym zmniejszeniu zapotrzebowania prądowego i zwiększeniu przepustowości. Przykładem
są najnowsze terminale, tzw. terminale plecakowe o śred-
Stacja może być wykonana na dowolnym pojeździe (opancerzonym, terenowym) pozwalającym na zainstalowanie anteny na dachu pojazdu oraz modułów
elektronicznych, zasilania i zabezpieczeń przepięciowych wewnątrz pojazdu w
systemie rack. Możliwości eksploatacyjne stacji VSAT TULIPAN:
• realizacja usług szerokopasmowych (wideokonferencje, serwisy www, poczta,
VoIP) dla czterech niezależnych sieci LAN/WAN,
• zestawianie wideokonferencji pomiędzy dowolnymi z czterech odseparowanych
sieci IP,
• możliwość wykorzystania do transmisji danych sieci telefonii komórkowej (w ruchu lub na postoju) bez potrzeby rozkładania anteny VSAT,
• bezprzewodowy dostęp Wi-Fi dla użytkowników lokalnych (laptopy, smartfony)
do sieci satelitarnej VSAT,
• aplikacja zarządzająca siecią VSAT,
• możliwość instalacji systemu łączności radiowej KF/UKF do pracy w ruchu oraz
integracji systemu VSAT z systemem łączności radiowej,
• możliwość instalacji aplikacji do zarządzania i konfiguracji systemu łączności radiowej KF/UKF,
• możliwość instalacji urządzeń szyfrujących,
• możliwość dostosowania funkcjonalności stacji do
potrzeb użytkownika.
Do podstawowego wyposażenia w sprzęt telekomunikacyjny i IT stacji satelitarnej TULIPAN należy:
• antena satelitarna SkyRay Compact 1500 do pracy
w paśmie Ku i C,
• antena GSM do wykorzystania infrastruktury sieci
komórkowych,
• antena DVB-S z automatycznym naprowadzaniem i
DVB-T do odbioru telewizji satelitarnej i naziemnej,
• access point i antena Wi-Fi do komunikacji lokalnej,
• terminal wideokonferencyjny,
• komputer PC, serwer, monitory Full HD,
• matryca wizyjna do dowolnego przełączania pomiędzy źródłami obrazu,
• zestaw switchy i routerów do organizacji sieci użytkownika,
• kamera IP do obserwacji otoczenia oraz pracy anteny,
• radiostacje KF/UKF (opcja).
nicy anten 45, 65, 90 cm. W zakresie systemów VSAT jednym z najnowszych produktów firmy KenBIT jest TULIPAN - Mobilna stacja satelitarna VSAT wykonana
na bazie pojazdu Mercedes Benz Sprinter. Stacja przeznaczona jest do zapewnienia
łączności w skali globalnej oraz dostarczania nowoczesnych usług teleinformatycznych (transmisji głosu, danych i wideokonferencji). Atutem stacji jest jej uniwersalizm w zakresie zastosowań, w tym również w systemie dowodzenia. Stacja może
być użyta na dowolnym szczeblu dowodzenia, w dowolnym rejonie działania, „dać
pierwszą łączność” o dużej przepustowości dowództwu i sztabowi oraz pozwala na
szybkie rozwinięcie sieci teleinformatycznej w nowym miejscu dyslokacji.
Stacja TULIPAN, zaprojektowana dla SZ RP, jest przystosowana do działań
w warunkach terenowych. Samochód posiada napęd 4x4, osłona silnika i tylnego mostu. System stabilizatorów pozycjonowania pojazdu na postoju z napędem
elektromechanicznym zapewnia stabilność anteny satelitarnej. Pojazd posiada
klimatyzowane przedziały operatora i elektroniki. Wbudowano dodatkowy alternator mocy oraz zapewniono możliwość wykorzystania zasilania zewnętrznego jedno lub trójfazowego. Dodatkowo, systemy krytyczne zasilane są z sieci
pokładowej 12 V DC.
www.kenbit.pl
23
SPIS
TREŚCI
Lubawa S.A.:
Kombinezon TITANIA
Za lekki, przeciwodłamkowy kombinezon TITANIA zapewniający elastyczną
i komfortową pracę oraz niemal dorównujący parametrom ciężkim strojom
ochronnym, Grupa LUBAWA otrzymała nagrodę DEFENDER podczas XXII
MSPO w Kielcach.
Kombinezon TITANIA wzbudził duże zainteresowanie saperów, pirotechników i grup antyterrorystycznych w Kielcach. W dotychczas stosowanych ciężkich
kombinezonach ważących nawet 38 kg mieli oni ograniczone możliwości działania m.in. przy kontroli samochodów. Miał tego świadomość Leszek Kosmala z
Kombinezon może zostać tak samo łatwo założony jak
i zdjęty samodzielnie przez użytkownika bez konieczności
pomocy – sprawdza się szczególnie w warunkach gorących i
wilgotnych. Spodnie zaprojektowano na styl sallopette, czyli
noszone wysoko na kurtkę. Tworzą strój bez przednich szczelin,
dając efekt zamkniętego komina, co rozprasza skutki siły uderzeniowej. Kombinezon wytrzymuje uderzenie fali pochodzącej z
ładunku wybuchowego o masie 3 kg z odległości 3 m. Dodatkowo
projektanci zastosowali materiał utwardzający swoją strukturę
pod wpływem fali uderzeniowej, co
ma chronić przed poważnymi urazami
kręgosłupa. Z tyłu kombinezonu zostały naszyte kieszenie pozwalające
na przenoszenie środków łączności
oraz stosowania bielizny chłodzącej.
Warstwa ochronna została wykonana z kewlaru pokrytego niepalną tkaniną nomeksową całkowicie przepuszczającą parę wodną. Gdy zachodzi
taka potrzeba, możliwe jest dołączenie sztywnej
płyty balistycznej (ceramiczno-kompozytowej)
chroniącej tors. Kombinezon może być użytkowany w każdych warunkach klimatycznych. Stopy są
chronione kewlarowymi nakładkami na buty. Przy
wyższych temperaturach konieczne jest zastosowanie ubioru chłodzącego jako warstwy spodniej.
Standardowe kolory to: zielony, oliwkowy, szary,
czarny i piaskowy.
Kombinezon wyposażony jest w dwie płyty przeciwodłamkowe zapewniające najwyższy
poziom ochrony przeciwwybuchowej. – Spełnia
polskie normy. Drobne poprawki pozwolą na uzyskanie Stanagu natowskiego – zapewnia Leszek
Kosmala.
24
Grupy Lubawa, pirotechnik z wieloletnim doświadczeniem w Wydziale Antyterrorystycznym w Komendzie Stołecznej Policji. Na jego oczach zginął kolega podczas rozbrajania ładunku wybuchowego w 1996 r. Okazało się bowiem, że powodem śmierci policjanta była fala uderzeniowa, która dostała się pod kombinezon.
Podczas targów w Kielcach pojawiła się interesująca propozycja usprawnienia zestawu oddechowego i rezygnacji z maski przeciwgazowej, ale ta kwestia
wymaga uzgodnienia szczegółów z dostawcą hełmów, czyli z brytyjską firmą
United Shield International.
Konstruując lekki kombinezon, projektanci Lubawy - przy zaangażowaniu
doświadczonych pirotechników - starali się wyeliminować wady konstrukcyjne
narażające saperów na ryzyko. W tym celu nawiązano współpracę z brytyjskim
United Shield International. W „Titanii” wykorzystano ich hełmy. Ponadto kombinezon składa się z kurtki i spodni z wbudowanym ochraniaczem na pachwiny oraz
z płyt przeciwodłamkowych.
Podstawowe parametry kombinezonu:
• Całkowita waga z hełmem: ok. 25 kg,
• Rozmiar: od S do XL,
• Materiał z miękkiego pancerza zapewniający ochronę wg normy V50: 450 m/sek.,
• Płyty przeciwodłamkowe zgodne z normą V50: 1944 m/sek. i 6395 klatek na sek.
SPIS
TREŚCI
MESKO S.A.:
Przeciwlotniczy zestaw rakietowy PIORUN
Znacznie większy zasięg wykrywania i rażenia celów wszystkich rodzajów,
zwiększenie odporności na zakłócenia termiczne i reprogramowalna głowica
samonaprowadzająca umożliwiająca zwalczanie nawet bardzo małych celów
np. bezzałogowców, to najważniejsze zmiany w nowej rakiecie przeciwlotniczej
PIORUN. Ostateczny odbiór pracy rozwojowej nastąpi w kwietniu 2015 r. po
badaniach poligonowych.
Na wyposażeniu wojsk lądowych, sił powietrznych i marynarki wojennej
znajduje się kilkaset przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych bliskiego zasięgu „Grom” Powstały one w ramach rządowego projektu pt. „Nowoczesne technologie systemu obrony przeciwlotniczej Grom”. Produkcja pocisków
rozpoczęła się w połowie lat 90. Pierwsza odmiana, montowana od 1995 roku,
W listopadzie 2010 r. Departament Polityki Zbrojeniowej podpisał z Mesko
S.A., liderem konsorcjum, umowę o szacunkowej wartości 100 milionów PLN na
realizację pracy rozwojowej pod nazwą „Modernizacja przenośnego zestawu
przeciwlotniczego Grom kryptonim PIORUN , z terminem realizacji do końca
października 2014 roku”.
Zakres wymagań, wynikający z zaakceptowanych przez DPZ założeń taktyczno-technicznych, obejmował między innymi pełną cyfryzację elektroniki,
zwiększenie zasięgu wykrycia celów małogabarytowych i o niskiej sygnaturze
termicznej, wzrost odporności na zakłócenia naturalne i sztuczne, w tym nowe
środki mylące, zwiększenie skuteczności zniszczenia celu o niewielkich wymiarach (kombinacja wzrostu dokładności trafienia, m.in. poprzez układ wyłączenia
przesunięcia trafienia w strefie bliskiej i zastosowanie nowego typu zapalnika), a także zasięgu rażenia i efektywności
działania głowicy bojowej. Wobec nowego pocisku wymagano także integracji z systemami dowodzenia i kierowania
ogniem, a także adaptacji wyrzutni do zamontowania różnych
urządzeń celowniczych.
Prototypowa partia „Piorunów” przeszła cykl testów bojowych na kilku poligonach, ale ostateczny odbiór pracy rozwojowej nastąpi w kwietniu 2015 r. Prace obejmowały m.in.
wykonanie partii modeli prototypowych zestawów, przeprowadzenie badań próbnych, w tym strzelania poligonowego,
wykonanie dokumentacji technicznej do partii próbnej i opracowanie projektów założeń taktyczno-technicznych.
Nowy zestaw PIORUN w stosunku do „Groma” wyróżnia:
• nowoczesny układ autoryzacji dostępu, czyli efekt swój –
obcy,
• możliwość wyłączenia przesunięcia w strefie bliskiej. Nie ma
tzw. strefy bliskiej przy strzelaniu do śmigłowca czy bezpilotowców,
• wzrost odporności na zakłócenia poprzez cyfryzację elektroniki,
• zwiększenie zasięgu rażenia poprzez wprowadzenie nowego, ulepszonego paliwa,
• możliwość operowania w warunkach nocnych dzięki celownikowi termowizyjnemu i założonej na szynie kamerze nocnej na podczerwień.
Poza pociskiem opracowano nowy, w pełni cyfrowy mechanizm startowy
z klawiaturą wyboru funkcji i zwalczania celów. Z kolei wymóg pracy bojowej w
każdych warunkach spełniono poprzez możliwość zastosowania różnego rodzaju
celowników mocowanych na mechanizmie startowym, który został zaopatrzony
w szynę montażową.
posiadała importowane komponenty, dopiero wytwarzany od 2002 roku model
„Grom” miał w pełni polskie rozwiązania.
Wstępne prace nad projektem modernizacji pocisku rozpoczęto w 2006
roku. Obejmowały m.in. modernizację głowicy samonaprowadzającej, głowicy
bojowej, silnika marszowego, modułu sterów rakiety, układu zasilania pocisku i
naziemnego bloku zasilania oraz wprowadzenie nowych elementów takich jak:
zapalnik, układ autoryzacji i wyłączania punktu przesunięcia trafienia. Dodatkowo przystosowano zestaw do pracy w zautomatyzowanych systemach kierowania ogniem i dowodzenia oraz zastosowano rozwiązania umożliwiające zwalczania celów o każdej porze doby i w warunkach silnego zachmurzenia. Przebadano
poszczególne układu i zespoły zmodernizowanego pocisku.
Wojsko zamierza do 2022 r. kupić czterysta zmodernizowanych zestawów PIORUNA. W przyszłości mają stanowić podstawowy środek ogniowy pododdziałów
przeciwlotniczych rodzajów wojsk. Użytkowane będą co najmniej w wersji przenośnej, mobilnej (Poprad, Pilica) oraz na okrętach.
25
SPIS
TREŚCI
Metal-Master:Jednosilnikowy
samolot odrzutowy FLARIS LAR1
W Podgórzynie koło Jeleniej Góry powstaje najmniejszy na świecie, kilkuosobowy
samolot odrzutowy o bardzo lekkiej, kompozytowej konstrukcji w kształcie kropli
FLARIS LAR1. Będzie mógł startować i lądować nawet na lotniskach trawiastych.
W 2015 firma METAL-MASTER planuje oblot tego samolotu, uzyskanie pełnej europejskiej certyfikacji CS-23 oraz produkcję kilku egzemplarzy tych maszyn rocznie.
FLARIS LAR1 tworzy nową kategorię małych, lekkich odrzutowców dyspozycyjnych, zdolnych do szybkiego przemieszczania się w dowolnym celu. Do ich produkcji
przygotowuje się firma Metal-Master – jak podkreśla Rafał Ładziński, współwłaściciel firmy. Ten pomysł narodził się w korkach na niemieckiej autostradzie, moja żona
Sylwia stwierdziła, że powinienem wymyślić coś, co pozwoliłoby je omijać. Ponieważ
naszą pasją jest produkcja prototypowych maszyn transportowych specjalnego przeznaczenia oraz obserwujemy jak rozwija się nowoczesny transport, dostrzegliśmy niszę na rynku na małe 4-5 osobowe samoloty odrzutowe. Postanowiliśmy stworzyć
alternatywny środek transportu osobistego bo rynek na większe ok. 10 osobowe
maszyny został już obsadzony przez dużych producentów budujących samoloty na
potrzeby korporacji – wspomina przedsiębiorca z Podgórzyna.
Obsługa systemu ILS i TAWS zapewnia wspomaganie lądowania w warunkach
braku widoczności, a w przypadku niemożności – prowadzenie na zastępcze lotnisko.
Urządzenie zapewnia kontrolę nad komunikacją radiową oraz wewnątrz samolotu z
możliwością prowadzenia rozmów telefonicznych i odtwarzania muzyki.
Dzięki wyjątkowej, porównywalnej z szybowcem aerodynamice i jednobryłowemu kadłubowi w kształcie kropli, FLARIS LAR 1 może przy wyłączonym napędzie
pokonywać lotem ślizgowym 18 km na każdy kilometr utraty wysokości. Daje to,
wraz z niską masą startową, która wynosi 1500 kg, możliwość lądowania nawet na
lotniskach trawiastych oraz w terenie przygodnym.
Niedługo potem w gronie inżynierów zatrudnionych w Metal Master postanowił rzucić hasło skonstruowania nowoczesnego środka transportu. Celem było
opracowanie łatwego w pilotażu, ekonomicznego samolotu, przy niskiej masie startowej, z nowoczesnym napędem i wyjątkową aerodynamiką. Rozszerzyliśmy grupę
inżynierską o inżynierów branżowych.
Na szefa zespołu powołano inż. Andrzeja Frydrychewicza, twórcę „Orlika”. Podjęto współpracę z Politechniką Warszawską, Wojskową Akademią Techniczną, Instytutem Technicznym Wojsk Lotniczych oraz Instytutem Lotnictwa, a także z Wojskowymi Zakładami Lotniczymi nr 2 w Bydgoszczy celem prowadzenia testów samolotu.
Na realizację projektu pt. „Opracowanie i wdrożenie do produkcji małego samolotu odrzutowego klasy Business Jet” uzyskano dofinansowanie z Programu Operacyjnego „Innowacyjna Gospodarka w wysokości ok. 12 mln zł.
Przyjęty harmonogram pozwalał na opracowanie koncepcji i konstrukcji samolotu, wykonanie prototypu oraz przygotowanie technologii produkcji. Obecnie firma
z Podgórzyna ubiega się o uzyskanie niezbędnych certyfikatów i przygotowuje się do
produkcji pierwszych maszyn.
Pierwszy egzemplarz FLARIS LAR 1 zaprezentowano na wystawie Le Bourget
w Paryżu w 2013 r. Samolot jest wyposażony w urządzenia radiowo-nawigacyjne
firmy Garmin G600, które przejmują funkcje copilota i ograniczają do minimum ilość
urządzeń skupiających uwagę pilota. Ponadto posiada nowoczesny spadochronowy
system bezpieczeństwa. Umieszczony w centralnym miejscu tablicy przyrządów odbiornik nawigacyjny GTN-750, łączy funkcję nawigatora oraz obsługę dodatkowych
urządzeń, w tym radiostacji i transpondera. Wyposażony jest w dotykowy ekran, za
pomocą którego poruszać się można po czytelnym, menu. Dla poprawy bezpieczeństwa moduł GTN-750 jest zdublowany odbiornikiem GTN-650, znajdującym się
bezpośrednio pod nim. Zawiera on te same funkcje, a różni się jedynie mniejszym
rozmiarem.
Na początku 2015 r. FLARIS LAR 1 przeszedł kompleksowe badania wytrzymałościowe. Prace badawcze były prowadzone w laboratorium WAT równolegle z próbami systemów odrzutowca na lotnisku oraz w WZL nr 2 w Bydgoszczy. Szczególnym
przedmiotem zainteresowania specjalistów była automatyka zespołu napędowego,
układu paliwowego, układu hydraulicznego oraz nawigacji.
– Liczymy, że jeszcze w pierwszym kwartale 2015 r. samolot będzie kontynuował próby naziemne oraz próby w locie. Szefem Pilotów doświadczalnych jest inż.
pilot Henryk Szkudlarz – wyjaśnia Rafał Ładziński.
FLARIS LAR1 został zaprojektowany do celów cywilnych, ale jego osiągi sprawiają, że maszyna może być wykorzystana w wojsku. Między innymi jako samolot
kurierski dla kadry dowódczej, prowadzenia łączności i rozpoznania czy też szkolenia podstawowego i zaawansowanego w zakresie najnowszej nawigacji lotniczej. W
planach jest także budowa wersji bezzałogowej samolotu LAR1 Bis dla potrzeb rozpoznania strategicznego i niszczenia celów naziemnych . Osiągi samolotu umożliwią
wykorzystanie go w kategorii HALE
Przygotowana przez firmę Metal-Master „Propozycja budowy potencjału odstraszania w oparciu o system załogowych i bezzałogowych samolotów FLARIS” została w lutym 2015 r. wyróżniona drugim miejscem w kategorii prac zespołowych w
pierwszym konkursie „Innowacje dla Sił Zbrojnych RP”, zorganizowanym z inicjatywy Inspektoratu Implementacji Innowacyjnych Technologii Obronnych.
www.flaris.com
27
SPIS
TREŚCI
OBR Centrum Techniki Morskiej S.A.:
Modułowy lekki trał niekontaktowy
W Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Centrum Techniki Morskiej S.A. w zaawansowanej fazie znajduje się praca badawczo-rozwojowa nad modułowym
lekkim trałem niekontaktowym, który jest rozwinięciem systemu „Promienica”.
Demonstrator został zaprezentowany na XIII Bałtyckich Targach Militarnych,
gdzie uzyskał wyróżnienie Ministra Obrony Narodowej.
Do roku 2008 OBR CTM S.A. dostarczyło Marynarce Wojennej trzy zestawy
systemu „Promienica”, które służą do zwalczania dennych min morskich z zapalnikami niekontaktowymi, reagującymi na różnego typu pola fizyczne wytwarzane
nych przez członków konsorcjum, do którego oprócz Polski należą: Norwegia,
Francja, Niemcy oraz Włochy. Rozwijany przez OBR Centrum Techniki Morskiej
S.A. system, bazujący na trale „Promienica”, został wzbogacony o możliwość generacji zmiennego pola magnetycznego i pól elektrycznych: stałego i zmiennego
oraz ponadto został przystosowany do holowania przez autonomiczną platformę
nawodną.
Trał składa się z generatora akustycznego oraz zespołu elementarnych
wzbudników pola magnetycznego i elektrycznego, połączonych ze sobą oraz
z pokładowymi urządzeniami zasilającymi i kontrolno-sterującymi za pomocą
kablolin. Modułowa konstrukcja pozwala na konfigurację trału w zależności od
wykonywanej misji, tj. użycia od trzech do pięciu wzbudników pól magnetycznych
i elektrycznych.
Zmodernizowany system „Promienica M” posiada możliwości generacji następujących pól fizycznych:
• magnetycznego stałego (SM)
• magnetycznego przemiennego (AM) w zakresie częstotliwości od 50/60 Hz i
częstotliwości harmonicznych do 250 Hz
• elektrycznego stałego (UEP)
• elektrycznego przemiennego (ELFE) w zakresie częstotliwości od 1 Hz do 5 Hz
• akustycznego w zakresie częstotliwości od 5 Hz do 30 kHz
Parametry techniczne:
• Długość części roboczej - 25 m ÷ 55 m
• Maksymalna długość zestawu - 185 m ÷ 215 m
• Głębokość w rejonie trałowania - 5 m ÷ 40 m
• Prędkość trałowania - 6 ÷ 9 węzłów
• Opór holowania przy v= 8 w - 25 kN
• Ilość wzbudników pola w zestawie - od 3 do 5 szt.
• Napięcie zasilania - 3x400 V
• Maksymalna moc zasilania - 20 kVA
przez okręt. System symulując charakterystyczne dla konkretnych jednostek pływających pole magnetyczne i pole akustyczne, powoduje aktywację zapalników,
co w efekcie doprowadza do eksplozji min dennych. Konstrukcja „Promienicy”
zapewnia odporność na większości wybuchów i ponowne wykorzystanie.
Konieczność prowadzenia operacji poszukiwania i zwalczania min na wodach płytkich, w tym min zagrzebanych w osadach dennych, przynosi nowe wyzwania dla konstruktorów systemów przeciwminowych. Taka sytuacja wymusza
rozwijanie bezzałogowych systemów przeciwminowych, wyposażonych w odpowiednie sensory i efektory. Jedną z głównych dróg realizacji ww. zadań jest rozwój lekkich, modułowych trałów niekontaktowych.
Prace nad dalszym rozwojem zaawansowanych systemów zwalczania min
są prowadzone przez OBR CTM S.A. od 2012 r. w ramach konsorcjum Europejskiej Agencji Obrony (EDA), z wykorzystaniem środków finansowych wniesio-
28
W maksymalnym stopniu został uproszczony proces sterowania i kontroli pracy trału, a także jego obsługi. Opracowane w OBR CTM S.A. oprogramowanie umożliwia:
• wyznaczanie parametrów pracy trału w oparciu o wprowadzone dane jednostki
ochranianej;
• wyznaczanie szerokości stref trałowych na różnych głębokościach, niezbędnych
do planowania misji bojowej;
• monitoring parametrów pracy trału podczas misji bojowej.
• Trał jest przeznaczony do użycia w operacjach morskich takich jak:
• przeprowadzanie okrętów lub konwoju przez akwen zagrożony minami;
• prowadzenie rozpoznania minowego na podejściach do portów, a także na planowanych trasach przejścia okrętów;
• wykonanie podejścia do brzegu dla sił desantu morskiego.
Próby morskie demonstratorów technologii przeprowadzone na poligonie Sił
Morskich Francji w rejonie Brestu zakończyły się sukcesem.
Zarekomendowano opracowanie i budowę prototypu systemu w ramach programu UMS EDA. Otwiera to drogę do jego produkcji oraz eksportu.
SPIS
TREŚCI
OBR Centrum Techniki Morskiej S.A.:
System zarządzania walką SCOT
Gdyński Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Centrum Techniki Morskiej S.A.
pracuje nad jednolitą platformą dla okrętowych systemów dowodzenia i kierowania uzbrojeniem SCOT. Jest to nowoczesny system zarządzania walką,
który dedykowany jest zarówno dla jednostek bojowych, jak i dla okrętów
przeciwminowych w tym niszczyciela min Kormoran II.
OBR CTM S.A. ma bogate doświadczenia w zakresie sieciocentrycznych systemów dowodzenia C4ISR (Command, Control, Communications, Computers,
Intelligence, Surveillance and Reconnaissance) dla Marynarki Wojennej. Standardowym rozwiązaniem Ośrodka z Gdyni jest opracowany od podstaw i wdrożony
w Polsce zautomatyzowany system dowodzenia Marynarki Wojennej „Łeba”. Po
wielu latach doświadczeń, Centrum kończy pracę nad nowoczesnym okrętowym systemem zarządzania walką SCOT (ang. Ship Combat Tactical).
• Zbieranie, przetwarzanie i zobrazowanie informacji dla potrzeb oceny sytuacji
taktycznej wokół okrętu,
• Zbieranie i przechowywanie danych o warunkach środowiska oraz sytuacji minowej w rejonach działań dla potrzeb aktualizacji i rozbudowy posiadanych informacji,
• Wymiana informacji z nadrzędnym systemem dowodzenia oraz systemami
współdziałającymi,
• Wspomaganie działań przeciwminowych takich jak wykrywanie, klasyfikacja,
identyfikacja i neutralizacja min morskich,
• Prowadzenie precyzyjnej nawigacji i sterowanie okrętem,
• Prowadzenie szkoleń operatorów,
• Przetwarzanie informacji o różnych klauzulach, w tym: tajne, poufne, zastrzeżone, NATO Secret/Confidential.
Podstawową jego funkcją jest integracja różnorodnych podsystemów okrętowych, począwszy od środków zwalczania celów powietrznych, nawodnych i podwodnych oraz zagrożeń asymetrycznych po środki obserwacji technicznej, system łączności
czy zintegrowany system nawigacyjny w zakresie zapewnienia
bezpieczeństwa pływania, monitorowania aktualnego położenia geograficznego, parametrów ruchu okrętów oraz dystrybucji
obrazu sytuacji taktycznej. Ponadto system wspomaga działalność bojową załogi okrętu w zakresie efektywnego wykorzystania wszystkich zastosowanych na okręcie sensorów i efektorów,
a także planowania zadania (misji), wspomagania decyzyjnego
oraz monitorowania realizacji zadań oraz raportowania.
System SCOT bazuje na elementach wytwarzanych w OBR
CTM S.A. jak również produktach typu COTS (ang. Commercial
off-the-shelf). Stosowane rozwiązania pozwalają przede wszystkim redukować ryzyko wystąpienia problemów technicznych,
skracać czas produkcji, obniżać koszty zarówno budowy jak i
wieloletniej eksploatacji Systemu.
Podstawowe cechy Systemu SCOT to:
• Integracja sensorów, efektorów i innych urządzeń okrętowych
takich jak: radary nawigacyjne, trackery, sonary, pojazdy podwodne, urządzenia
nawigacyjne, armaty, wyrzutnie rakiet, głowice optoelektroniczne, IFF, AIS, środki obrony przed bronią masowego rażenia (OPBMR) oraz obrony biernej, urządzenia łączności na potrzeby m.in.: LINK-11, LINK-16, OTHT GOLD, ACP127,
5066, Łeba,
• Możliwość dołączania nowych urządzeń (efektorów/sensorów) za pośrednictwem okrętowej szyny danych (ang. Ship Data Bus),
• Wspomaganie planowania, realizacji i sprawozdawczości działań bojowych,
• Przetwarzanie informacji i wypracowywanie wariantów wykonania zadań,
• Wspomaganie działań w zakresie rozpoznania, identyfikacji obiektów oraz automatyczna ocena zagrożenia ze strony wykrytych obiektów,
Poza głównymi funkcjami i charakterystycznymi dla określonych klas okrętów System SCOT pozwala na realizację szkolenia operatorów (funkcje treningowe). Jest to system otwarty, skalowalny i elastyczny, umożliwiający dołączanie
nowych sensorów i efektorów jak i wprowadzanie nowych funkcji.
Nowoczesny system zarządzania walką SCOT pozwala na realizację ww. zadań
za pomocą wielofunkcyjnych konsol operatorskich. Jedna konsola pozwala na realizację szeregu różnych funkcjonalności wybieranych przez operatora poprzez
wybór właściwej roli. Obecnie OBR CTM S.A. intensywnie pracuje nad systemem
SCOT-M dla potrzeb programu niszczyciela min Kormoran II. Okręt ma być przekazany MW w końcu 2016 r.
29
SPIS
TREŚCI
PIT-RADWAR S.A.
i Kongsberg Defence & Aerospace:
Nadbrzeżny Dywizjon Rakietowy
Jednym z laureatów 18. edycji nagrody Defendera na XXII Międzynarodowym
Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach została firma Kongsberg Defence &
Aerospace AS z Norwegii oraz warszawski PIT-RADWAR S.A., które zostały
nagrodzone za wdrożony i sprawdzony w Marynarce Wojennej Nadbrzeżny
Dywizjon Rakietowy (NDR).
Zgodnie z regulaminem konkursu, wyróżniane są produkty charakteryzujące się oryginalnością i nowatorstwem technicznym. Spośród dwunastu laureatów Defendera, nadbrzeżny dywizjon rakietowy (NDR) jest systemem najbardziej rozwiniętym technologicznie, wdrożonym do uzbrojenia w Marynarce
Wojennej w 2013 r.
Koncepcja taktyczna użycia baterii pocisków rakietowych dla potrzeb obrony wybrzeża, czyli umieszczenia na lądzie wyrzutni rakietowych do zwalczania
celów morskich była nowatorska na polskim gruncie. Wynikała ona z braku postępów modernizacji MW i starzejącej się floty. Ponadto podobne rozwiązania
sprawdziły się w innych krajach, zwłaszcza operujących na niewielkich i zamkniętych akwenach. Ma to szczególne znaczenie w obecnej sytuacji w kontekście zagrożenia ze wschodu.
Nadbrzeżny dywizjon rakietowy stacjonuje w 44. Bazie Lotnictwa Morskiego w Siemirowicach. Składa się z 6 wozów nośników wyrzutni rakiet, 6 wozów
kierowania środkami walki, 3 wozów dowodzenia, i 2 radarów trójwspółrzędnych. Ponadto w skład dywizjonu wchodzą trzy mobilne węzły łączności, dwie
jednostki do załadunku i transportu pocisków (rakietowozy) oraz
warsztat mobilny. W ramach programu NDR przewidywana jest
dostawa 38 samych pocisków NSM i uzupełniających kontenerów. Pierwsze udane strzelanie kwalifikacyjne kierowanego
pocisku przeciwokrętowego NSM z głowicą bojową przeprowadzono 5 czerwca 2013 r.
Kluczowym elementem systemu są wyrzutnie rakietowe i
sama rakieta NSM, będąca następcą znanych rakiet przeciwokrętowych Penguin. Rakieta NMS była wprowadzana na uzbrojenia
niemal równolegle w Norwegii (na okrętach) i w MW RP. Takie działania na granicy ryzyka i niepewności przyniosły efekty, bowiem
Polska pozyskała bardzo nowoczesny sprzęt bojowy.
Kolejnym istotnym segmentem są stacje radiolokacyjne. Są to
trójwspółrzędne radary średniego zasięgu pracujące w paśmie S,
TRS-15C, których podstawowa wersja TRS-15 jest rozwijana i
produkowana w PIT-RADWAR S.A. od ponad dwunastu lat.
Radar TRS-15C różni się od swojego protoplasty tzw. kanałem
morskim przetwarzania sygnału, co oznacza możliwość odsiania sygnałów zakłóceń typowych dla środowiska morskiego
i możliwość wykrywania celów nawodnych. Radar TRS-15C
zachowuje w pełni swoje zdolności wykrywania i śledzenia celów powietrznych wykorzystywane dotąd w Siłach Powietrznych, gdzie jest jednym z ważniejszych elementów budowania obrazu sytuacji powietrznej. Podobnie jak
poprzednik, TRS-15C posiada nową wersję systemu IFF, zarówno antenę jak i
interrogator. Radar TRS-15C był poddany poligonowym testom pracy z wykorzystaniem kanału morskiego.
30
Trzecim składnikiem systemu są kontenery kierowania środkami walki (po
jednym na wóz wyrzutni, razem 6) i dwa identyczne kontenery dowodzenia, po
jednym dla każdej z dwu baterii oraz kontener dowódcy dywizjonu. Opracowane
i wykonane w PIT-RADWAR S.A. kabiny dowodzenia zawierają po dwie konsole
stacjonarne i terminale wynośne oraz elementy systemu łączności. Kabiny zawierają komputery zbierające z radarów przetworzone dane o celach i sterujące prowadzeniem ognia za pośrednictwem kabin kierowania środkami walki. Kabiny są
wyposażone w środki zapewniające pracę niejawną. NDR została zintegrowana z
systemem dowodzenia Łeba Marynarki Wojennej.
Czwartym elementem systemu jest własny podsystem łączności oparty na
trzech węzłach. Są one wspólnym rozwiązaniem Transbit sp z .o.o., Wojskowych
Zakładów Łączności Nr 1, PIT-RADWAR S.A. i gdyńskiego OBR CTM i są znacznie
rozbudowanym wariantem węzłów łączności systemu Storczyk firmy Transbit sp
zo.o. Węzeł łączności systemu NDR, oparty w dużej części na sprzęcie firm polskich, zapewnia łączność przy użyciu radiolinii, radiostacji VHF/UHF i HF oraz
łączność satelitarną.
Należy podkreślić, że krajowej produkcji jest również 21 trzyosiowych samochodów ciężarowych P662D.43 i czteroosiowych P882D.43 (pod radary) firmy
Jelcz-Komponenty sp. z o.o., które tworzą jednolitą platformę dla całego systemu. Przestronne kabiny kierowców dają możliwość zainstalowania dodatkowego
sprzętu.
W ramach oferty Kongsberg Defence & Aerospace AS, która wygrała
w 2008 r. przetarg na dostawę sprzętu dla tego dywizjonu sprawdził się również
program offsetowy. Objął on m in. przekazanie doświadczeń w zakresie technologii Link-16 oraz uruchomienia w ZM Mesko produkcji rakiet kal. 70 mm.
W grudniu 2014 r. MON podpisało wartą ok. 800 mln zł umowę na dostawę drugiego Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego (NDR) dla Marynarki Wojennej.
Zamówienie ma zostać zrealizowane do maja 2018 r.
www.pitradwar.com
SPIS
TREŚCI
PIT-Radwar S.A. i EUROTECH Sp. z o.o.:
Bezzałogowy system powietrzny BSP E-310
Bezzałogowy system krótkiego zasięgu E-310 to unikatowe i innowacyjne na
skalę światową rozwiązanie pozwalające na powietrzny monitoring terenu
całej Polski. Jego twórcy, czyli firma PIT-RADWAR S.A. we współpracy z mieleckim EUROTECH Sp. z o.o. otrzymali na zakończonych niedawno MSPO w
Kielcach prestiżową nagrodę DEFENDER.
Platforma bezzałogowa E-310 klasy LALE przeznaczona jest do wykonywania długotrwałych lotów rozpoznawczych przy wykorzystaniu wysokiej klasy
sensorów optoelektronicznych i rozpoznawczych. Wyposażenie użyteczne to
zaawansowane sensory obserwacyjne: głowica optoelektroniczna zawierająca
misji w ciągu jednej godziny od przyjazdu na miejsce. Bezzałogowiec może być
sterowany przez pilota bądź wykonywać loty automatycznie po wcześniej zaprogramowanej trasie. Z kolei drugi członek załogi obsługuje układy obserwacyjne
i rozpoznawcze przenoszone przez platformę bezzałogową. Kodowana łączność
cyfrowa zapewnia przekazywanie danych z sensorów do stacji kontroli misji
(SKM). Po przetworzeniu informacja dostarczana jest do ośrodków decyzyjnych,
które na jej podstawie realizują zadania.
Czas jednej misji w powietrzu wynosi do 15 godzin. System operuje w promieniu do 150 km na pułapie do 5000 m. W przypadku rozmieszczenia SKM co
300 km, zasięg bezzałogowca może objąć całą Polskę, przy prędkości przelotowej od 120 do 180 km na godzinę. Możliwe jest więc patrolowanie dużych obszarów (np. terytorium Polski) z większą częstotliwością od systemów wyższej klasy.
Ponadto mogą być wykonywane loty grupowe - każda platforma może być wyposażona w inne sensory dedykowane pod konkretne zadanie taktyczne. Wykorzystanie na jednej z platform radaru miniSAR umożliwi monitorowanie w trudnych
warunkach pogodowych (przez chmury, mgły i podczas opadów).
System potwierdził swoje wysokie parametry podczas badań na poligonie morskim w CPSP Ustka w czerwcu i wrześniu 2014 r. Łatwość obsługi, niezależność od
infrastruktury lotniskowej i bardzo dobre parametry operacyjne czynią go jednym
z najciekawszych systemów klasy LALE. BSP E-310 może być wykorzystany w misjach rozpoznawczych, przy patrolowaniu granicy, w przypadku kataklizmów, klęsk
żywiołowych, monitoringu elementów rozległych i trudno dostępnych terenów.
kamerę dzienną, nocną, dalmierz laserowy lub radar miniSAR. Bezzałogowa platforma startuje ze specjalnie zaprojektowanej wyrzutni pneumatycznej, co umożliwia rozpoczęcie misji w dowolnych warunkach terenowych. Ląduje na płozach
lub przy wykorzystaniu spadochronu.
Główne elementy systemu BSP E-310:
• platformy bezzałogowe E-310,
• naziemna Stacja Kontroli Misji (SKM),
• wyposażenie dostosowane do potrzeb użytkownika,
• moduł szkoleniowo-treningowy,
• wyrzutnia startowa i zabezpieczenie logistyczne systemu.
Konstrukcja samolotu wykonana jest z kompozytów zbrojonych włóknem
szklanym i węglowym. Bryła płatowca jest zwarta i bardziej wytrzymała niż w
platformach tej samej klasy. Struktura płatowca przystosowana do startu z wyrzutni wytrzymuje bardzo duże przeciążenia (do 10 G). Platforma wykorzystywana przez system E-310 przystosowana jest do przenoszenia ładunku użytecznego o masie do 20 kg (przy masie startowej 80-90 kg).
Podstawowe parametry systemu BSP E-310:
• Masa startowa platformy: 80-90 kg,
• Udźwig (payload): 20 kg,
• Wyposażenie użyteczne: głowica optoelektroniczna, miniSAR, inne według potrzeb,
• Prędkość przelotowa: 120 do 180 km/h,
• Promień działania: do 150 km,
• Czas trwania misji: do 15 h,
• Pułap lotu: do 5000 m,
• Wymiary platformy E-310: rozpiętość skrzydeł 5,4 m; długość
2,8 m; wysokość 0,7 m,
• Napęd: silnik spalinowy lub hybrydowy,
• Start: wyrzutnia pneumatyczna,
• Lądowanie: klasyczne lub spadochron,
• Transport: skrzynia 3,0 m x 0,7 m x 0,6 m,
• Czas przygotowania misji : 1 godzina, dwie osoby obsługi.
www.pitradwar.com
System jest przystosowany do transportu samochodowego. Do jego obsługi wystarczą dwie osoby, które mogą przygotować system bezzałogowy do
31
SPIS
TREŚCI
PCO S.A.: Stabilizowana
obserwacyjno-celownicza głowica
optoelektroniczna GOC-1 „Nike” PCO S. A. opracowało zestaw nowoczesnych kamer telewizyjnych i termowizyjnych, które znalazły zastosowanie w stabilizowanej głowicy optoelektronicznej GOC-1 „Nike”. Opracowana od podstaw stabilizowana dwuosiowo
głowica, pozwala na uzyskanie stabilnego obrazu i prowadzenie obserwacji z
poruszających się platform naziemnych: transporterów, czołgów czy dronów
lądowych zarówno w dzień jak i w nocy. Za innowacyjne rozwiązania dotyczące
sensorów i stabilizacji, firma z Warszawy otrzymała nagrodę DEFENDER.
Zestawy GOC-1 „Nike” zostaną niebawem poddane testom
poligonowym. Za innowacyjne rozwiązania, stabilizowana obserwacyjnocelownicza głowica optoelektroniczna
otrzymała nagrodę Defender na XXII
MSPO w Kielcach.
W zestawie GOC-1 znajdują się:
• kamera termowizyjna pracująca w podczerwieni w zakresie długości fal 3 – 5 µm
z detektorem chłodzonym o rozdzielczości 640 x 512 pikseli i systemem optycznym dającym szerokie i wąskie pole widzenia,
• zestaw kolorowych kamer telewizyjnych o wysokiej rozdzielczości
(1280 x 1024 pikseli) odpowiednio dla wąskiego i szerokiego pola widzenia,
• bezpieczny dla oka dalmierz laserowy (klasy 3R pracujący z długością fali
1,54 μm), mający zasięg do 10 000 m i dokładność pomiaru 20 m,
• dwuosiowa stabilizowana platforma.
Wybrane parametry:
• Masa głowicy: ok. 40 kg,
• Pobór mocy: 280 W,
• Wyjściowy sygnał wideo kamery
dziennej TV: standard CCIR PAL,
• Wykrycie celu przy wykorzystaniu kamery dziennej TV: od
4000 m przy szerokim polu
widzenia do 7500 m – przy
wąskim polu widzenia,
• Identyfikacja celu przy
wykorzystaniu kamery
dziennej TV: odpowiednio od
700m do 1800 m,
• Czas gotowości do pracy
kamery termowizyjnej:
nie więcej niż 7 min,
• Wykrycie celu przy
wykorzystaniu
kamery termowizyjnej: od 4600 m
przy szerokim
polu widzenia do
12000 m – przy
wąskim polu
widzenia,
• Identyfikacja celu
przy wykorzystaniu kamery
termowizyjnej:
odpowiednio od
750m do 2500 m
• Zakres pomiaru odległości dalmierza: od 100 do 10000 m,
• Dokładność pomiaru odległości: 5 m,
• Zakres temperatur pracy : od -30 do +50 st. C.
Zestaw opracowano z myślą o zastosowaniu głównie w bezzałogowych wieżach transporterów opancerzonych, czołgach czy bojowych wozach piechoty, ale
także może być wykorzystany na innych nośnikach (rozpoznawczych dronach,
systemach nadzorowania terenu, czy okrętach).
-Badania przeprowadzone w warunkach zakładowych wykazały, że jest to
urządzenie na światowym poziomie– podkreśla Mariusz Krawczak, Główny
Konstruktor PCO S.A. Zastosowane w głowicach sensory o rozdzielczości 640
na 512 pikseli oraz autorskie oprogramowanie do cyfrowej obróbki obrazu pozwalają na wykrywanie minimalnych zmian temperatury, co bezpośrednio przekłada się na osiągane zasięgi, porównywalne, a
nawet lepsze w odniesieniu do podobnych urządzeń oferowanych przez czołowych dostawców optoelektroniki na świecie.
Wykorzystując kamery TV, żołnierze będą w stanie wykryć cele
oddalone o około siedem kilometrów. Natomiast gdy przełączą na tryb
termowizyjny, to odległość ta wzrasta aż do dwunastu kilometrów
przy wąskim polu widzenia.
W zestawie zastosowano układy stabilizacji działające w dwóch
płaszczyznach, zapewniające stabilny obraz także podczas jazdy pojazdu w trudnym terenie. Są one dodatkowo wyposażone w skomplikowane systemy elektroniczne „od mikrokontrolerów zbierających
dane z czujników, po procesory sygnałowe DSP i zaawansowane
układy programowalne FPGA, zajmujące się przetwarzaniem obrazów z kamer oraz żyroskopy laserowe wykorzystane w układach
stabilizacji położenia”. System obrotowy pozwala na prowadzenie
obserwacji dookólnej. Są to rozwiązania na światowym poziomie.
32
www.pcosa.com.pl
SPIS
TREŚCI
PCO S.A.:
Kamery termowizyjne KLW i KMW
Podczas obchodów Święta Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych, które
odbyły się w połowie czerwca 2014 r. w Poznaniu PCO S.A. zaprezentowało nowe kamery termowizyjne KLW-1 „ASTERIA” oraz KMW-1 „TEJA”
i KMW-3 „TEMIDA” dedykowane Wojskom Lądowym do systemów obserwacyjno-celowniczych nowoczesnego uzbrojenia.
Najnowsze produkty PCO S.A. stanowią efekt
uruchomionego przed kilku laty w PCO programu
termowizji w ramach którego powstał zespół konstruktorów specjalizujących się w dziedzinie termowizji.
Zadanie jakie postawiono zespołowi to opracowanie kamer termowizyjnych wykorzystujących
matrycowe detektory podczerwieni zarówno chłodzone jak i niechłodzone, które swoimi parametrami
nie odbiegałyby od kamer termowizyjnych oferowanych przez renomowane firmy światowe.
Zdobyte przez zespół wiedza i doświadczenie
w krótkim czasie pozwoliło na opracowanie i wyKLW-1 „ASTERIA”
konanie prototypów kamer termowizyjnych przeznaczonych do głowic obserwacyjno-celowniczych
mających zastosowanie zarówno w zestawach przeciwlotniczych ZUR-23 SP
PILICA, POPRAD jak również w głowicach obserwacyjno-celowniczych przeznaczonych do zintegrowania z systemami
kierowania
ogniem
armat czołgowych czy
działek transporterów
opancerzonych.
Uzyskane parametry kamer termowizyjnych
potwierdzają, że cel został
osiągnięty. Parametry kamer produkcji
PCO S.A. nie odbiegają od parametrów
KMW-3 „TEMIDA”
kamer oferowanych
przez
renomowane
firmy światowe, a w niektórych przypadkach je przewyższają. Obecnie projekt
jest w początkowej fazie wdrażania do produkcji seryjnej.
seria kamer KMW z matrycowymi chłodzonymi detektorami fotonowymi pracującymi w paśmie podczerwieni 3÷5µm może znaleźć zastosowanie w systemach
kierowania ogniem zestawów przeciwlotniczych.
W urządzeniach zastosowano matrycowe detektory francuskiej firmy Sofradir o rozdzielczościach 640 x 512 i 384 x 288 pikseli. Głównymi zaletami prezentowanych kamer jest to, że wykorzystują one wspólne
moduły elektroniczne opracowane w PCO S.A. oraz to,
że zaawansowane oprogramowanie do analizy i przetwarzania obrazów jest pod kontrolą krajowego producenta. To w przyszłości znacznie uprości logistykę
utrzymania stanu technicznego kamer będących w eksploatacji.
Demonstrator kamery sprawdzono w praktycznym działaniu na lotnisku w Radomiu, gdzie rejestrowano podchodzące do lądowania samoloty. Pomimo
ograniczonej widoczności (do 1,5 km), za pomocą kamery termowizyjnej widać było samoloty ORLIK z odległości 8-10 km.
Podstawowe parametry kamery KLW-1 „ASTERIA”:
• Zakres widmowy 8÷12µm,
• Rozdzielczość matrycy: 640 x 512,
• Wyjściowy sygnał wideo: analogowy, CCIR ( 50 Hz/625 linii),
• Zoom elektroniczny: 2x, 4x,
• Wymiary: 179 mm x 149 mm x 362 mm,
• Waga: 9 kg.
Funkcje dodatkowe: polaryzacja obrazu, znaki celownicze, AGC automatyczne
i ręczne, 4 programowane tablice korekcji, zmiana orientacji obrazu góra – dół
i prawo –lewo.
Podstawowe parametry Kamer termowizyjnych serii KMW:
• Zakres widmowy 3÷5µm,
• Rozdzielczość matrycy: 384x288 (KMW-1) i 640x512 ( KMW-3),
• Wyjściowy sygnał wideo: analogowy, CCIR ( 50 Hz/625 linii),
• Zoom elektroniczny: 2x, 4x,
• Wymiary: 150 mm x 138 mm x 280 mm (KMW-1) oraz
150 mm x 138 mm x 304 mm ( KMW-3),
• Waga: 5,5 kg ( KMW-1) oraz 6 kg ( KMW-3).
Generalnie kamera KLW-1 „ASTERIA” z matrycowym chłodzonym detektorem fotonowym pracującym w paśmie podczerwieni 8÷12µm jest przeznaczona
do zastosowania w przyrządach obserwacyjno-celowniczych w systemach kierowania ogniem uzbrojenia pokładowego czołgów i wozów opancerzonych zaś
www.pcosa.com.pl
33
SPIS
TREŚCI
Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP
Dwie nowe wersje robota PIAP GRYF®
W Przemysłowym Instytucie Automatyki i Pomiarów PIAP powstały dwie wersje robota PIAP GRYF®: Śnieg/Piach – przeznaczony do działań w trudnych
warunkach zewnętrznych jak głęboki śnieg czy piach oraz z dwubiegunową
przekładnią mechaniczną dedykowany do działań wymagających szybkiego
czasu dojazdu do oddalonego miejsca zdarzenia.
Robot PIAP GRYF® został zaprojektowany z myślą o szybkim rozpoznaniu
terenu, miejsc trudno dostępnych, a także do zdalnego usuwania i neutralizacji
improwizowanych ładunków wybuchowych. W ostatnim okresie, konstruktorzy
PIAP przystosowali go do pracy w szczególnie trudnych warunkach terenowych
oraz przyspieszyli czas dojazdu do oddalonego miejsca zdarzenia.
W przypadku wersji Śnieg/Piach to zmodyfikowany, względem oryginalnego, został układ gąsienicowy, który redukuje naciski jednostkowe na podłoże,
przez co robot nie zakopuje się w grząskim podłożu. Układ napinania gąsienic
wraz z układem czyszczącym gwarantuje, że śnieg i piach nie będą zapychać układu jezdnego.
Z kolei robot PIAP GRYF® z dwubiegunową przekładnią mechaniczną
jest modelem o zwiększonej mobilności. Dzięki wykorzystaniu skrzyni biegów, operator otrzymuje dwie charakterystyki pracy robota odpowiadające
dwóm zupełnie różnym robotom. Jest to unikalne połączenie siły i prędkości.
Przeznaczony jest do działań wymagających szybkiego dojazdu do oddalonego miejsca zdarzenia.
Cechy robota PIAP GRYF® - Śnieg/Piach:
• Możliwość poruszania się w kopnym śniegu, piasku oraz terenie podmokłym;
• Pokonywanie dróg żwirowych bez obawy o uszkodzenie gąsienic
w skutek dostania się kamienia w układ trakcyjny;
• Stabilniejsze pokonywanie przeszkód typu schody.
Podstawowe dane techniczne robota PIAP GRYF® - Śnieg/Piach:
• Masa robota: 38 +1 kg;
• Szerokość: 585 mm;
• Długość: 690 mm.
Cechy robota PIAP GRYF® z dwubiegunową przekładnią mechaniczną to:
• Pokonywanie najazdów o kącie 45 st. z pełnym i nadmiarowym ładunkiem;
• Szybki dojazd do miejsca zdarzenia na drugim biegu (dojazdowym);
• Polepszona precyzja sterowania na pierwszym biegu (operacyjnym);
• Możliwość przeciągania obiektów o masie 60kg i więcej (w zależności od podłoża);
• Możliwość holowania auta;
• Możliwość przewożenia dużych ładunków ok.100kg.
Podstawowe dane techniczne robota PIAP GRYF® z dwubiegunową
przekładnią mechaniczną:
• Masa robota: 38 +4 kg;
• Maksymalna prędkość na drugim biegu: 8 km/h;
• Maksymalna siła uciągu na pierwszym biegu: > 600 N.
www.antyterroryzm.com
34
SPIS
TREŚCI
Szczęśniak Pojazdy Specjalne Sp. z o.o.:
Kołowa Platforma Wysokiej Mobilności KPWM
Pojazd specjalny nowej generacji
o modułowej konstrukcji, który
może poruszać się w trudno dostępnym terenie, to efekt współpracy firmy Szczęśniak Pojazdy
Specjalne Sp. z o.o z Wojskowym
Instytutem Techniki Pancernej i
Samochodowej oraz Wydziałem
Mechanicznym Wojskowej Akademii Technicznej. Pojazd o roboczej nazwie Kołowa Platforma
Wysokiej Mobilności (KPWM)
miał swoją premierę na XXII
MSPO w Kielcach.
Zgodnie z przyjętym koncepcją, pojazdy KPWM w różnych wersjach mają funkcjonować tam, gdzie
inne samochody ciężarowe sobie
nie poradzą. Chodzi o poruszanie
się w trudno dostępnym terenie z
ciężkim ładunkiem przy znacząco
niesprzyjających warunkach klimatycznych. Pojazd w wersjach dostosowanych do potrzeb użytkownika
może być wykorzystany m.in. do
transportu osób, ładunku w terenie, a także jako lekki holownik,
platforma szturmowa, samochód
dowodzenia czy też - służący do gaszenia lasów. - Prosta i modułowa konstrukcja KPWM zapewnia użytkownikowi możliwość samodzielnego dokonania ewentualnej naprawy, co jest szczególnie istotne na
terenach położonych z dala od baz serwisowych - informuje dr inż. Paulina Nogowczyk, specjalista ds. projektów firmy Szczęśniak Pojazdy Specjalne Sp. z o.o.
W przypadku KPMW wykorzystano klasyczną konstrukcję podwozia, złożoną z ramy ze stali o dużej wytrzymałości, wykonaną na bazie podłużnic w kształcie „C” o grubości 10 mm. W zawieszeniu pojazdu wykonano takie elementy sprężyste jak: wzmocnione praboliczne resory piórowe (przód), resory półeliptyczne
(tył), amortyzatory oraz stabilizator, mający na celu zmniejszenie bocznych
przechyłów nadwozia podczas jazdy na zakręcie. Przednia oś napędowa została
przesunięta o 150 mm w kierunku przedniej części pojazdu. W rezultacie zwiększono kąt natarcia, który w przypadku zaprezentowanej Kielcach wersji wynosi 40 stopni. W montażu elementów konstrukcyjnych podwozia zastosowano
rozwiązania chroniące podwozie przed uszkodzeniem podczas poruszania się w
trudnym terenie. Wszystkie zespoły podwozia „schowano”, montując je w dużej
odległości od podwozia. Ponadto wzmocniono miskę olejową silnika oraz zastosowano szeroki zderzak, dodatkowo pełniący funkcję ochronną dla chłodnicy i
elementów silnika.
Eksperci z Wojskowej Akademii Technicznej przeprowadzili symulację właściwości fizycznych pojazdów oraz wykonali analizę metodą elementów skończonych. Z kolei w Wojskowym Instytucie Techniki Pancernej i Samochodowej
w Sulejówku, pojazd przechodzi aktualnie badania trakcyjne w skrajnych warunkach, z wykorzystaniem m.in. crash testów. Przedsięwzięcie badawczo-rozwojowe jest współfinansowane ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w
ramach projektu „Demonstrator +”
Wybrane dane techniczne KPMW:
• Rozstaw osi: 3780 mm,
• Układ napędowy: 6x6,
• Silnik: IVECO Cursor 13 o mocy 420 KM/309 kW,
• Maksymalna masa rzeczywista MMR: 10 600 kg,
• Dopuszczalna masa całkowita DMC: 34 000 kg,
• Prędkość maksymalna: 120 km/h,
• Brodzenie: 1500 mm.
35
SPIS
TREŚCI
Teldat i PIMCO:
Automatyczny sygnalizator skażeń PROMETHEUS
zintegrowany z JAŚMINEM - Systemem Systemów Połączenie automatycznego sygnalizatora skażeń PROMETHEUS, który wykrywa skażenia
w ciągu kilku sekund z JAŚMINEM, czyli systemem teleinformatycznym szczebla taktycznego i operacyjnego, przyniosło ich twórcom
najwyższą i najbardziej prestiżową nagrodę
Prezydenta RP na XXII MSPO w Kielcach. Za
sukcesem stoją dwie firmy: bydgoski TELDAT
oraz warszawskie PIMCO.
Sercem urządzenia jest automatyczny
sygnalizator skażeń PROMETHEUS, skonstruowany przez specjalistów PIMCO. Firma ma
doświadczenia w tej dziedzinie, bowiem jest dostawcą dla wojska urządzeń Cherdes I i Cherdes
II zainstalowanych m.in. w kołowych transporterach opancerzonych Rosomak oraz czołgach
PT-91 Twardy.
Nowszy model cechuje się wysoką czułością sygnalizatora, co powoduje, że jest w
stanie w ciągu kilku sekund określić skażenie
przekraczające dane normy i zagrażające życiu
i zdrowiu żołnierzy czy ratowników. Co ważne,
po zastosowaniu czterech komór jonizacyjnych,
pozwala określić, czy mamy do czynienia z substancją niebezpieczną, czy też nie. Ponadto w
tym urządzeniu ograniczono do minimum fałszywe alarmy.
Dzięki integracji z Sieciocentryczną Platformą Teleinformatyczną JAŚMIN komunikaty z
PROMETHEUSA mogą trafiać w czasie rzeczywistym i bezpośrednio na wszystkie szczeble dowodzenia wojsk własnych i sojuszniczych, w tym do pojedynczego żołnierza włącznie, np. poprzez przesyłanie
ustandaryzowanych raportów NATO typu CBRN (Chemical, Biological, Radiological and Nuclear).
Zapewnienie odpowiedniej ochrony przed różnego rodzaju zagrożeniami umożliwiają zwłaszcza zunifikowane i wzajemnie spójne następujące rozwiązania JAŚMINA - Systemu Systemów:
• HMS JAŚMIN – system zarządzania komponentami/modułami bojowymi, w tym
wchodzący w jego skład węzeł teleinformatyczny szczebla operacyjnego i taktycznego, zintegrowany także z PROMETHEUSEM;
• BMS JAŚMIN – system zarządzania walką szczebla taktycznego, w tym wchodzący w jego skład pojazdowy węzeł teleinformatyczny, zintegrowany również
z PROMETHEUSEM;
36
• DSS JAŚMIN – system zarządzania walką poziomu indywidualnego żołnierza, w
tym także jego personalny węzeł teleinformatyczny, zintegrowany z osobistym
detektorem skażeń;
• WPJ (Web Portal JAŚMIN) – umożliwia m.in. szybkie zobrazowanie omawianych
istotnych zagrożeń w Połączonym Obrazie Sytuacji Operacyjnej (POSO).
Nowe rozwiązanie PIMCO i TELDAT po raz pierwszy w Polsce daje możliwość m.in. zautomatyzowanego generowania, rozległego i szybkiego przesyłania oraz zobrazowania na cyfrowych podkładach mapowych informacji
o zagrożeniach nuklearnych, chemicznych, biologicznych i radiologicznych.
Stąd może być efektywnie wykorzystane w wojsku oraz w zarządzaniu kryzysowym.
SPIS
TREŚCI
Wojskowa Akademia Techniczna: Systemy lidarowe
Wojskowa Akademia Techniczna jest jednym z niewielu ośrodków na świecie, w którym trwają zaawansowane prace nad urządzeniami zdalnej detekcji. Są to przyrządy łączące laser z optoelektroniką odbiorczą w celu obserwacji atmosfery lub wykrywania skażeń na odległość. Skonstruowany tu
lidar był m.in. testowany na poligonie Dugway Proving Ground w USA.
Lidary są urządzeniami zdalnej detekcji, przed którymi rysuje się duża
przyszłość. Chodzi o systemy emitujące promieniowanie laserowe i odbierające sygnały echa na podobnych zasadach jak czynią to radary. Główną ich
zaletą jest to, że można za ich pośrednictwem zbadać zagrożenia chemiczne
czy biologiczne z pewnej odległości. W nocy można wykrywać skażenia biologiczne w odległości 5-6 km, zaś w dzień ten zasięg spada, bowiem lidar nie
toleruje znacznych ilości światła zastanego. A to oznacza, że lidary mogą zastąpić żołnierzy, którzy nie muszą już wchodzić w strefę skażeń chemicznych
czy biologicznych, aby zbadać przyrządami stopień skażenia terenu.
okazało się, że w niektórych przypadkach jest czulsze niż referencyjne urządzenie amerykańskie.
Nieco wcześniej, bo w 2012 r. lidary zostały sprawdzone podczas ćwiczeń
MSW pk. „Epifaktor” oraz służyły do monitoringu Stadionu Narodowego podczas
Euro 2012.
- W IOE WAT opracowane zostały dwa systemy lidarowe do zdalnego wykrywania zagrożeń biologicznych: system mniejszy (zasięg rzędu kilkuset metrów) przeznaczony na przykład do zabezpieczenia imprez masowych oraz system większy (zasięg
do 10 km) przeznaczony do pracy w otwartej przestrzeni – na przykład ochrony baz
wojskowych i wykrywania potencjalnych scenariuszy użycia broni chemicznej lub biologicznej – wyjaśnia Michał Muzal z Instytutu Optoelektroniki WAT.
Na świecie jest 8-10 zespołów, które pracują nad lidarami, ale nawet
w najbardziej rozwiniętych armiach świata nie wdrożono podobnych sys-
W lidarach laser wykorzystywany jest jak
różdżka pomiarowa, która skanuje przestrzeń
i jest w stanie wykryć obecność skażeń na podstawie analizy powracającego echa optycznego.
Obserwuje się między innymi widmo fluorescencji przypominające odcisk palca substancji biologicznej. Na podstawie kształtu świecenia można
wykryć zagrożenia, przy czym odróżniane poszczególnych substancji nie jest takie proste, bo
widma są podobne. Najtrudniej jest wykrywać
zagrożenia biologiczne, a przede wszystkim je
klasyfikować – przyznaje mjr Jacek Wojtanowski z Zespołu Laserowej Teledetekcji Instytutu
Optoelektroniki WAT. Dążymy do tego, aby
określać czy wykryty związek biologiczny jest
groźny czy też nie.
Zainstalowany na jednym z budynków
WAT lidar jest demonstratorem technologii. Na
cele badań został wykorzystany teleskop astronomiczny. Najcenniejszym pomysłem
podlegającym szczególnej ochronie jest
zbiór kilku rozwiązań konstrukcyjnych
oraz algorytm – podkreśla mjr Wojtanowski.
Przeprowadzone badania potwierdzają przyjęte założenia i przyjęte parametry. A ponadto udowodniono, że
system jest trwały. Urządzenie zostało
w połowie 2013 r. sprawdzone na specjalistycznym poligonie DPG w stanie
Utah (USA). Przejechało TIR-rem z Warszawy do Paryża, samolotem do Chicago,
a następne do Utach. I po 2-3 godzinach
było gotowe do pracy. W trakcie badań
temów. Amerykanie bazując na porozumieniu
o transatlantyckiej współpracy w dziedzinie
zagrożeń biologicznych i chemicznych dążą do
ścisłego współdziałania, najlepiej z partnerami,
którzy mogą wnieść nowe pomysły i rozwiązania, aby osiągnąć cel końcowy w postaci produktów. Dlatego kolejnym krokiem powinny być
prace wdrożeniowe. Jeśli urządzenie ma trafić
do wojska, to kolejnym wyzwaniem jest również
przygotowanie odpowiedniego poziomu jego
bezobsługowości oraz systemu szkolenia, aby
urządzenie mógł obsługiwać żołnierz szeregowy
a nie doktor fizyki.
37
SPIS
TREŚCI
Wojskowa Akademia Techniczna:
Multibiometryczny system identyfikacji osób
W Instytucie Systemów Elektronicznych Wydziału Elektroniki Wojskowej
Akademii Technicznej w kooperacji z firmami Bioident i Mikroplan opracowano
Multibiometryczny system identyfikacji osób, który może znaleźć zastosowanie, po dokonaniu dalszych prac implementacyjnych i wdrożeniowych, w wielu obszarach istotnych dla bezpieczeństwa państwa i obywateli.
System integruje biometryki obrazu twarzy, głosu,
linii papilarnych, kodu DNA i obrazu termowizyjnego
twarzy. System służy do szybkiej i automatycznej identyfikacji tożsamości weryfikowanej osoby na podstawie
obrazu i/lub dźwięku rejestrowanego przez audiowizualny system dozorujący. Może znaleźć zastosowanie w
szerszych systemach bezpieczeństwa, pracując w warunkach umożliwiających wykrywalność nawet przy całkowitym braku wiedzy osoby identyfikowanej. Główną zaletą tej
technologii jest możliwość pracy w trybie bezobsługowym, do
chwili uruchomienia alarmu informującego o wykryciu potencjalnie podejrzanego osobnika.
W systemie wykorzystano nowoczesne procedury analizy i
selekcji informacji biometrycznej oraz algorytmy wnioskowania zapewniające wymaganą i wysoką wiarygodność
identyfikacji. System opiera się na wybranych
metodach i urządzeniach, wykorzystując zaawansowane metody przetwarzania sygnałów.
W końcowym etapie, fuzji danych, generuje
zintegrowany sygnał o wysokiej wiarygodności
rozpoznania danej osoby – wyjaśnia prof. Andrzej Dobrowolski,
kierownik projektu.
Warstwa sprzętowa zbudowana została w oparciu o ogólnodostępne i stosunkowo niedrogie sensory oraz urządzenia akwizycji danych (kamery, mikrofony,
czytniki linii papilarnych). Powoduje to, że koszty zakupu takiego systemu są
względnie niskie w odniesieniu do jego możliwości operacyjnych.
Zastosowanie systemu multibiometrycznego zwiększa prawdopodobieństwo identyfikacji osób podejrzanych (terrorystów lub osób niezrównoważonych psychicznie), zwłaszcza w miejscach gdzie jest duży ruch
oraz duże zaszumienie tła (np. dużo innych głosów w tle głosu rozpoznawanego mówcy). Twórcy ograniczyli do minimum przypadki błędnej identyfikacji przy zwiększonej odporności na fałszerstwa i ataki. Z
tego powodu głównymi adresatami tego systemu są przejścia graniczne,
punkty obsługi podróżnych w portach lotniczych, portach morskich, stacjach kolejowych, a także obiekty sportowe, wystawowe czy centra handlowe, w których występują duże skupiska ludzi.
Z kolei zastosowanie modułowych rozwiązań
powoduje, że system można wykorzystać w
mniejszych obiektach użyteczności publicznej
takich jak: sklepy, stacje benzynowe, urzędy
oraz do analizy obrazów z kamer monitoringu
miejskiego.
Technologie multibiometryczne znajdują
także praktyczne zastosowanie w NATO i Siłach
Zbrojnych RP. Chodzi m.in. o zbieranie informacji
wywiadowczych, identyfikację poległych żołnierzy i ludności cywilnej, ochronę obiektów i baz
wojskowych przed nieautoryzowanym dostępem w czasie wojny i pokoju, w ochronie informacji niejawnych, wsparciu procesu logistycznego czy
też personifikacji uzbrojenia i sprzętu wojskowego.
Projekt uzyskał dofinansowanie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
38
SPIS
TREŚCI
WB Electronics S.A.:
Szerokopasmowe radio indywidualne PERAD 4010
WB Electronics S.A opracował programowalną radiostację PERAD 4010,
która stanowi serce podsystemu komunikacji programu polskiego żołnierza
przyszłości „Tytan”. Wywodzi się z Osobistego Informatora Żołnierza PSI. Pod
względem parametrów m.in. wielkości strumienia danych, w odniesieniu do zasięgu, dwukrotnie przewyższa światową konkurencję. Po raz pierwszy zaprezentowano ją na targach EUROSATORY w Paryżu.
Radiostacja działa na podobnej zasadzie jak smartfon, ale ten gadżet nie
może funkcjonować bez tysięcy masztów najeżonych antenami, połączonych
tysiącami kilometrów światłowodów zbiegających się w serwerowniach, do których zasilania potrzebne są megawaty energii, zaś nad całą tą technologią czuwają inżynierowie i technicy utrzymujący ją "w ruchu". Taka infrastruktura powstaje
jednak wyłącznie w miejscach, w których jest to opłacalne dla operatorów sieci
komórkowych. Tylko na obszarze Krakowa stoi ok. 1400 masztów.
- Ale czy jest sens na terenie niezabudowanym budować kosztowną infrastrukturę? – pytał uczestników ubiegłorocznych Dni Nauki Piotr Wojciechowski,
Prezes WB Electronics S.A., prezentując referat pt. „Rewolucja technologiczna w
systemach elektronicznych”.
Wojsko od dawna było zainteresowane "internetem bez infrastruktury".
Obecnie prawie jedna trzecia ludzkości jest wyłączona z dostępu do telefonii
bezprzewodowej i internetu. Wśród wykluczonych znalazło się również wojsko,
które działa zazwyczaj w miejscach, w których nie ma takiej infrastruktury. Musi
być też gotowe do działania w przypadku zniszczenia satelitów oraz masztów.
Nad rozwiązaniem tego problemu pracują największe portale społecznościowe
i internetowe na świecie: Google i Facebook, które próbują tego dokonać przy
pomocy dronów i balonów.
Jednocześnie od kilkunastu lat trwał
wyścig w branży telekomunikacyjnej współpracującej z wojskiem nad opracowaniem
nowoczesnej radiostacji. Podstawą pomysłu
było radio nowej generacji, tak zwane SDR
(Software Defined Radio). Idea wydawała się
prosta. Wystarczyło, by każdy terminal mógł
łączyć się z każdym i stanowił jednocześnie
stację bazową. Tym samym zamiast jednej stacji bazowej i anteny umieszczonej na maszcie
stworzymy sieć, która sama się zorganizuje i
dzięki wielkiej liczbie uczestniczących w niej
terminali, dane trafią do adresata - korzystając z pośredniczących węzłów. Małe nadajniki
w wielu terminalach zastąpią więc jeden duży
nadajnik stacji bazowej. Ale nie udało się osiągnąć zadawalającego rezultatu.
w jednym ze swoich oddziałów w Gliwicach. Pod koniec 2013 r. inżynierowie z
WB wpadli na pomysł wykorzystania
najbardziej zaawansowanego typu
modulacji (waveform) HDR COFDM,
dzięki którym odmianom działa np.
Wi-Fi czy LTE. Nowa radiostacja, której nadano nazwę PERAD 4010 wywodzi się z Osobistego Komunikatora
Żołnierza PSI, w którym scalono trzy
różne urządzenia: telefon komórkowy
(smartfon), przenośny komputer osobisty typu PDA oraz radiostację osobistą
żołnierza. Podobnie jak inne radiostacje programowane, jest jednocześnie
stacją bazową. Dzięki temu możliwe
jest – przy wykorzystaniu kilku radiostacji PERAD - nawiązanie łączności
bezprzewodowej z bardzo oddalonymi
punktami. Jeśli do tego dodamy wykorzystanie dronów, to mamy dostęp do Internetu bez infrastruktury z każdego miejsca na świecie.
Takie rozwiązanie powoduje rewolucję technologiczną w systemach elektronicznych. Korzyści to:
• wydłużenie zasięgu łączności dla radia osobistego do 50 km,
• zapewnienie łączności radiowej wewnątrz budynku czy tunelu. Jedynym ograniczeniem łączności jest częstotliwość a nie możliwość selektywnego wywoływania,
• brak zależności od infrastruktury,
• możliwość integracji i współdziałania ze wszystkimi w zasięgu łączności (siły
specjalne, policja, straż pożarna, ratownictwo, itp.).
W połowie czerwca ub. roku WB Electronic S.A. na Międzynarodowej Wystawie Obrony Lądowej oraz Bezpieczeństwa Eurosatory w Paryżu pokazał
radiostację PERAD 4010, która nie ma sobie równych w świecie pod względem
parametrów. Na przykład pod względem wielkości strumienia danych, w odniesieniu do zasięgu, dwukrotnie przewyższa światową konkurencję.
Parametry radiostacji PERAD 4010:
• Zakres częstotliwości: UHF Band i L-Band,
• Przepustowość: do 1 Mbit/s,
• Interfejsy: zestaw słuchawkowy, Ethernet, USB i Bluetooth,
• Zasięg działania: do 4 km w terenie otwartym i kilkaset metrów w terenie zabudowanym,
• Zakres działania w temperaturze: -33°C do +55°C,
• Waga: 1,05 kg z wewnętrzną baterią,
• Wymiary: wysokość 180 mm x szerokość 79 mm x długość 35 mm.
Od czterech lat, do rozwiązania tego problemu przymierzał się także WB Electronics
www.wb.com.pl
39
SPIS
TREŚCI
WB Electronics S.A.:
Robot ratowniczy FLORIAN Wysoka stateczność podłużna i poprzeczna oraz mobilność , a także wyjątkowy
w swojej klasie zasięg manipulatora to podstawowe cechy robota ratowniczego
„Florian”, który powstał jako projekt badawczo-rozwojowy konsorcjum składającego się z WB Electronics (lidera), Hydromega oraz Instytutu Budowy Maszyn
Wydziału Mechanicznego WAT.
Jednym z głównych założeń projektantów było opracowanie kompletnego,
bezzałogowego systemu do wspierania akcji ratowniczo-pożarniczych w warunkach stwarzających wysokie zagrożenie dla
życia prowadzących je osób. Robot można
również wykorzystać w strefach zagrożonych wybuchem substancji łatwopalnych, w
rejonach różnego rodzaju skażeń czy też w
pobliżu obiektów grożących zawaleniem.
Dzięki wyposażeniu robota w innowacyjny hydrotroniczny układ napędowy
jazdy i sterowania osprzętami oraz odpowiedniej kinetyce zawieszenia, może on
z łatwością pokonywać przeszkody terenowe takie jak murki, schody czy rowy.
Bezzałogowa platforma lądowa cechuje się też wysoką statecznością podłużną
i poprzeczną. Może wjechać na zbocze o pochyleniu do 60 % i pracować wzdłuż
zbocza o pochyleniu do 30 %. Wysoką mobilność uzupełnia prędkość jazdy przewyższająca 25 km/h, co plasuje ją w czołówce platform bezzałogowych.
System, w skład którego wchodzi robot ratowniczy „Florian” składa się z:
• Bezzałogowej platformy ratowniczej o
wysokiej mobilności terenowej z dwoma
osprzętami roboczymi o zmiennej konfiguracji,
• Przyczepy transportowej, którą mogą
holować lekkie samochody ciężarowe, co
umożliwia szybki przerzut całego systemu
w rejon prowadzenia akcji ratowniczej,
• Mobilnego stanowiska dowodzenia, zapewniającego bezprzewodowe sterowanie
platformą oraz zbieranie i analizowanie
informacji z zamontowanych na niej sensorów,
• Bezprzewodowego systemu łączności o
wysokiej odporności na zakłócenia oraz
umożliwiającego realizację wybranych
funkcji w trybie autonomicznym.
Wyjątkową cechą ważącego ok.
2800 kg robota jest jego manipulator
umieszczony na wysięgniku o długości do
4 metrów. Kinetyka zapewnia operatorowi
wyjątkowe duże pole pracy oraz bardzo szerokie pole widzenia. Podstawowym
narzędziem jest szczęka, umożliwiająca podejmowanie ładunków o średnicy do
600 mm. Zastosowanie szybkozłącza powoduje, że Florian staje się ładowarką.
Osprzęt ten umożliwia podejmowanie ładunków o masie do 1 tony i podnoszenie
ich na wysokość do 1,5 metra. Robot w wyposażeniu standardowym posiada specjalny lemiesz pozwalający usuwać z drogi przejazdu różnego rodzaju przedmioty, w tym unieruchomione samochody o masie do 2 ton.
40
Robot ratowniczy „Florian” powstał jako rezultat pracy badawczo-rozwojowej
pt. „Opracowanie i wdrożenie bezzałogowego pojazdu ratowniczego”, który w
2012 r. uzyskał dofinansowanie z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
www.wb.com.pl
SPIS
TREŚCI
Wojskowe Centralne Biuro
Konstrukcyjno-Technologiczne S.A.:
Holownik lotniskowy PEGAZ Po raz drugi od 2012 r. Wojskowe Centralne Biuro Konstrukcyjno- Technologiczne
S.A. otrzymało na Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach
prestiżową nagrodę DEFENDER. Tym razem za holownik
lotniskowy PEGAZ.
poziomu bezpieczeństwa. Pojazd może być transportowany na pokładzie samolotu
C-130 a po złożeniu kabiny w kolejnej wersji holownika – w C 295 CASA.
Każde cywilne lotnisko posiada różnego rodzaju
holowniki. Mniejsze wykorzystywane są do transportu
przyczepek z bagażem, większe – do holowania urządzeń
technicznych, takich jak agregaty i osuszacze oraz do przestawiania samolotów i śmigłowców. Podobnych urządzeń
nie produkuje się w Polsce, tylko za granicą.
Do tej pory na lotniskach wojskowych do holowania
wykorzystywano samochody ciężarowe np. Star 266 lub
ciągniki rolnicze. Przedstawiona na targach w Kielcach wersja przeznaczona jest do holowania urządzeń do naziemnej
obsługi statków powietrznych o masie do 5 ton, a także do
holowania większości samolotów i śmigłowców o masie do
25 ton eksploatowanych w Siłach Zbrojnych RP. PEGAZ
może poruszać się z maksymalną prędkością do 30 km/h,
zaś przy holowaniu – do 15 km/h.
Napęd holownika stanowi wysokoprężny silnik wielopaliwowy o mocy 47,5KW, zamontowany na ramie podwozia pomiędzy osiami. Napędza on pompę hydrauliczną,
która wytwarza ciśnienie wymagane do pracy silników hydraulicznych umieszczonych
w tylnych kołach pojazdu. Innowacyjnym rozwiązaniem jest napęd hydrostatyczny
holownika. Pojazd wyposażony został w realizowany hydraulicznie odpowiednik mechanizmu różnicowego, dzięki czemu każdy z silników hydraulicznych
w kołach tylnej osi wytwarza taki sam moment obrotowy. Umożliwia
to płynne ruszenie holownika nawet w warunkach trudnej przyczepności. Zastosowanie hydrauliki siłowej pozwala na zmniejszenie gabarytów urządzenia, przeniesienie dużych momentów
pojawiających się podczas holowania oraz płynną bezstopniową jazdę.
Holownik może pracować w różnych warunkach atmosferycznych przy
temperaturze otoczenia od minus 30 do plus 55 st. C.
Urządzenie wyposażone jest w dwa zaczepy holi zainstalowanych
z przodu i z tyłu pojazdu, co zwiększa jego uniwersalność, a przeszklona
dwudrzwiowa kabina zapewnia doskonałą widoczność we wszystkich
kierunkach. Dodatkowo, z tyłu holownika, zainstalowana została kamera, z której obraz wyświetlany jest na umieszczonym w kabinie monitorze. Przedni zaczep pozwala na pchanie podczepianych pojazdów,
tylny natomiast przeznaczony jest do holowania. Z tyłu holownika
znajduje się panel operatora, pozwalający na sterowanie pojazdem do
przodu i do tyłu po opuszczeniu kabiny przez kierowcę. Ułatwia to w
znaczny sposób mocowanie holi, przy zachowaniu maksymalnego
Projekt i prace badawczo-rozwojowe zostały zrealizowane ze środków własnych
Wojskowego Centralnego Biura Konstrukcyjno-Technologicznego S.A. we współpracy z Fabryką Maszyn w Leżajsku, która wykonała specjalną ramę podwozia, dwudrzwiową kabinę i przednią oś z układem sterowania.
Specyfikacja holownika :
• Max. masa holowanych urządzeń naziemnej obsługi statków powietrznych: 5000 kg,
• Max. masa holowanych statków powietrznych: 25000 kg,
• Czas nieprzerwanej pracy: 8h,
• Prędkość holownika: 5 - 25 km/h,
• Prędkość maksymalna (bez holowania): 30 km/h,
• Odporność na podwyższoną temperaturę otoczenia:+ 55°C,
• Odporność na obniżoną temperaturą otoczenia: -30°C,
• Długość holownika: max. 3667 mm,
• Szerokość holownika: max. 1300 mm,
• Wysokość holownika: max. 1970 mm,
• Ilość miejsc w kabinie kierowcy:2,
• Masa holownika:3000 kg.
www.wcbkt.pl
41
SPIS
TREŚCI
Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii:
Mobilne laboratorium analizy skażeń
Zamiast człowieka zdalnie sterowany robot, który pobierze próbki skażonego
terenu, przekaże je do mobilnego i działającego nawet 72 godziny laboratorium. Pierwsze badania wykonywane są przez zamontowane na nim czujniki.
To nie idea science fiction tylko unikalne w skali europejskiej rozwiązanie zaproponowane przez konsorcjum firm i ośrodków badawczych, których liderem
jest Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii.
W kraju nie ma podobnych rozwiązań. Niektóre firmy zachodnie (np. Cameleon, CSIP) wykorzystują bezzałogowe pojazdy do pobierania próbek
w strefie skażenia chemicznego i radiacyjnego, ale
nie są proponowane rozwiązania w pełni zastępujące czynnik ludzki na terenie działań bojowych
poprzez automatyzację poboru próbek i przeprowadzenia reakcji diagnostycznej. Z kolei koncepcje
innych rozwiązań technicznych przewidzianych do
zastosowania w strefie zagrożenia, gdzie potencjalnie może być użyty czynnik biologiczny, opierają się
na idei detekcji na odległość lub detekcji in situ z
wykorzystaniem technologii nie pozwalających na
potwierdzoną identyfikację.
Laboratorium wykonane jest w oparciu o
30-stopowy kontener zaprojektowany przez zespół specjalistów z Wojskowej Akademii Technicznej oraz Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii. W jego skład
wchodzi kompleksowo wyposażona pracownia analizy skażeń (biologicznych, chemicznych i zagrożeń radiologicznych) oraz zdalnie sterowany robot, który może wyjechać do pobrania próbek niemal natychmiast po zajęciu stanowiska przez obsługę i
rozstawieniu kontenera na ziemi. - Zaletą systemu jest szybkość wejścia do akcji. Obecnie
wykorzystywane zespoły rozpoznania biologicznego, od momentu wejścia w strefę gorącą
do momentu podjęcia próby potrzebują ok. 60 minut. – wyjaśnia mjr Grzegorz Motrycz
z Wojskowego Instytutu Higieny i Epidemiologii (lidera projektu).
W opracowanym laboratorium panuje nadciśnienie, co pozwala rozstawić go bardzo blisko miejsca docelowej akcji, bez ryzyka dla pracującej w nim obsługi i sprzętu. Laboratoria polowe dotychczas
stosowane muszą być instalowane w „czystym” środowisku, czyli
w pewnym oddaleniu od punktu skażenia. W przypadku skażenia
powietrza może się okazać, że w trakcie przygotowywania się do
pracy, wiatr przesunie chmurę i laboratorium znajdzie się albo daleko od miejsca akcji, albo niebezpieczna substancja zacznie zagrażać samej instalacji.
Po dotarciu na miejsce skażenia do akcji wysyłany jest robot.
Sterowany przez operatora z wnętrza kontenera pojazd może operować na odległość 1200 metrów od laboratorium. Sześciokołowa
platforma dobrze radzi sobie w terenie, porusza się z prędkością 10
km/h, a za pomocą ramienia jest w stanie podnieść nawet 50 kilogramowy ładunek. Robot może pobierać próbki wody, powietrza, gleby
oraz robić wymazy środowiskowe.
Pierwsze, wstępne badania wykonywane są przez robota już
podczas drogi do laboratorium. Drogą radiową otrzymywane są ich
wyniki, które pozwalają na identyfikację zagrożenia. Pobrane próbki, w
42
postaci roztworów płynnych, robot podaje do laboratorium przez okno-śluzę. Tu
przejmuje je obsługa laboratorium i przeprowadza analizę dostarczonej próbki.
Na wyposażeniu laboratorium jest zestaw narzędzi analitycznych, które mogą
potwierdzić wstępne odczyty z robota i ustalić z jaką substancją i w jakim stężeniu mamy do czynienia. - Większość sprzętu została opracowana przez polskie
firmy, będące członkami naszego konsorcjum –
dodaje mjr Motrycz.
Po powrocie do kontenera robot jest automatycznie odkażany, tak by nie stanowił zagrożenia dla obsługującej go załogi. Służy do
tego system dysz opracowany przez Wojskowy
Instytut Chemii i Radiometrii zamocowanych
zarówno na robocie, jak i w śluzie dokującej
(przedziale robota), w której pojazd jest umieszczony i przewożony.
Wykorzystanie robota zwiększa także
bezpieczeństwo załogi. Do tej pory pierwsze rozpoznanie i pobranie próbek musiał
przeprowadzić człowiek (zespół rozpoznania
biologicznego). Teraz będzie mogła to zrobić maszyna, a dopiero po stwierdzeniu, że
nie występuje niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia, na miejsce akcji będą
kierowani żołnierze (pododdziały bojowe). Sam kontener jest hermetyczny i
samowystarczalny. Zapewnia komfort i bezpieczeństwo pracy dwuosobowej
załogi przez 72 godziny. Pozwala na to specjalnie zaprojektowany i opracowany w firmie AMZ BiS system zbiorników wodnych, powietrznych oraz źródeł
zasilania.
Mobilne Laboratorium do Poboru Próbek Środowiskowych to efekt pracy
konsorcjum, którego liderem jest Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii kierowanego przez płk dr n. med. Janusza Kocika – dyrektora Instytutu. W skład
grupy wchodzą także: Wojskowa Akademia Techniczna, Wojskowy Instytut
Chemii i Radiometrii, Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej,
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Politechnika Wrocławska, Politechnika
Warszawska, Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP, Hydromega
sp. z o.o., AMZ-Bis sp. z o.o., A&A Biotechnology s.c. Adam Burkiewicz, Mikołaj
Burkiewicz oraz Krzysztof Kucharczyk Techniki Elektroforetyczne sp. o.o.
Nowe rozwiązanie może być wykorzystane m.in. do monitorowania i zarządzania bezpieczeństwem na terenach trudnodostępnych, podczas klęsk żywiołowych i w sytuacji kryzysowych. Rozwijanie technologii pozwalających zastąpić
człowieka przez robota w wykonywaniu niebezpiecznych prac jest ważne także
dla takich przedsiębiorstw, jak rafinerie, zakłady chemiczne czy spalarnie śmieci.
Za nowatorskie opracowanie i wdrożenie systemu pozwalającego pobierać
próbki środowiskowe w sposób zdalny z pominięciem bezpośredniego udziału
człowieka, WIHE w imieniu konsorcjum, zostało wyróżnione nagrodą DEFENDER na XXII MSPO w Kielcach. Ponadto mobilne laboratorium otrzymało Złoty
Laur Innowacyjności w dziedzinie medycznej.
Członek konsorcjum
SPIS
TREŚCI
Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej:
Elektrochromowy kamuflaż
Naukowcy z Wojskowego Instytutu Techniki Inżynieryjnej tworzą system, który niczym kameleon może w przyszłości zmienić kolor obserwowanych gołym
okiem obiektów. Wynalazkiem zainteresowana jest już producent uzbrojenia
w Polsce.
Opracowany i opatentowany przez wrocławskich naukowców System Cyfrowego Zarządzania Barwą (SCZB) pozwala na wychwycenie ze środowiska charakterystycznych barw, które w danym miejscu stanowią ponad 10 proc. barwy
danego obszaru. Wynalazek wykorzystuje urządzenie elektrochromowe (EC),
składającego się z pięciu rodzajów warstw: podłoża, przewodnika elektronowego, pierwszej warstwy elektrochromowej, przewodnika jonowego i warstwy
czyli przy użyciu energii słonecznej.
Sposób przygotowania wzoru kamuflażu według wynalazku charakteryzuje
się tym, że zdjęcia są wykonywane na urządzeniach SCZB. Następnie na podstawie analizy dokonuje się wyselekcjonowania obszarów o zbliżonych barwach i
wyznacza się reprezentatywne barwy.
Obecnie w wojsku najczęściej wykorzystywany jest tzw. kamuflaż pasywny. Polega on na pokryciu obiektu farbą w kilku kolorach. Wrocławscy naukowcy zrobili duży krok do przodu, bowiem jako pierwsi na świecie zaproponowali
rozwiązanie zmieniające w czasie rzeczywistym (live) kolor obiektów obserwowanych gołym okiem. Znane obecnie na świecie rozwiązania m.in. BAE Systems
umożliwiają kamuflaż aktywny tylko w podczerwieni termalnej. -Dzięki nim przez
zmianę temperatury, można modyfikować obraz widziany w kamerze podczerwieni.
Nie widać w niej wtedy gabarytów prawdziwego obrazu obiektu wojskowego– podkreśla prof. Januszko.
zbiornika jonów. Na razie urządzenie elektrochromowe pokazuje dwa główne kolory: zielony i żółty, w zależności od kombinacji kolorów dwóch głównych warstw.
A to oznacza, że system może upodabniać się do środowiska, w którym dominuje
kolorystyka pasująca do np. Brazylii i krajów azjatyckich. Ale naukowcy z WITI
pracują – poprzez rozszerzenie palety barw - nad kamuflażem pasującym do
innych regionów świata, również śnieżnym.
Jak to działa? Jak wyjaśnia prof. Adam Januszko z Wojskowego Instytutu
Techniki Inżynieryjnej im. J. Kosackiego we Wrocławiu, system przypomina:
"oczy, mózg i skórę" kameleona. Jako oko wykorzystano profesjonalną kamerę
cyfrową, która dostarcza informacji o otoczeniu. Druga część to komputer, pozwalający na określenie dominujących (reprezentatywnych) w otoczeniu barw.
Skórę zaś stanowią tzw. okna elektrochromowe. Jest to niewielkie urządzenie
elektrooptyczne, które po przyłożeniu napięcia elektrycznego zmienia barwę.
Dzięki temu wóz bojowy czy czołg, pokryty zmieniającymi barwę oknami elektrochromowymi, może przemieszczać się prawie niezauważony. Na razie okna
są zasilane za pomocą baterii, ale w przyszłości naukowcy planują uzyskiwać
energię niezbędną do jego funkcjonowania za pomocą ogniw fotowoltaicznych,
W przypadku polskiego wynalazku zatrzymano się na 5. poziomie zaawansowania technologicznego, czyli na etapie demonstratora technologii. Projekt,
który sfinansowano ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
w ramach projektu statutowego, został zakończony w 2013r. Wynalazkiem naukowców z WITI jest już zainteresowany producent sprzętu uzbrojenia, który
zamierza zastosować elektroniczny kamuflaż przy wytwarzanym sprzęcie. Wymaga to jednak środków i kolejnych kilku lat badań wdrożeniowych. W tym celu
należy wyprodukować przynajmniej kilka m kw. okien elektrochromowych.Twórcy systemu szacują koszt 1 cm kw. okien na nie więcej niż 10 eurocentów.
Naukowcy będą też pracowali nad zmieniającym kolor mundurem, ale wcześniej muszą wytworzyć specjalne włókno, zasilane napięciem. Z niego będzie
można przygotować mundur, pelerynę, namiot. To jednak wymaga opracowania
technologii, która jeszcze nie jest znana.
Wynalazek wyróżniono Złotym Medalem na wystawie International Innovention & Technology Exhibition ITEX 2014 w Kuala Lumpur.
43
SPIS
TREŚCI
Wojskowy Instytut Techniki
Uzbrojenia: Pocisk odłamkowo burzący
120 mm do moździerza RAK
Po raz drugi z rzędu, Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia otrzymuje nagrodę DEFENDER na MSPO w Kielcach za amunicję 120 mm. Tym razem za pocisk odłamkowo-burzący HE do moździerza samobieżnego M120 RAK
pociski do moździerzy 120 mm wykonane z żeliwa. W rezultacie powstała amunicja dalekonośna, która jest w stanie niszczyć cele na odległość ok. 10 km (zasięg
tradycyjnej amunicji moździerzowej wynosi ok. 6 km). Ponadto jest to amunicja
bezpieczniejsza w użytkowaniu dla załogi „Raka”, tzw. mało wrażliwa, co obecnie
Wojsko czeka na amunicję do opracowanych w Hucie
Stalowa Wola jednolufowych wież z moździerzem samobieżnym kalibru 120 mm. Zasadniczym elementem „Raka” jest
120-mm moździerz samobieżny MAHSW w wersji kołowej
lub gąsienicowej. Od ubiegłego roku, sprzęt z HSW jest testowany w Wojskach Lądowych. Szacuje się, że do Wojska Polskiego może trafić około 70 moździerzy samobieżnych M120,
głównie na podwoziu transportera Rosomak. Problemem jest
brak amunicji do tego sprzętu. Wojsko rozważało nawet możliwość przeróbki ok. 60 tys. szt. starej amunicji kalibru 120
mm i wykorzystanie jej do strzelań ćwiczebnych z nowych
moździerzy samobieżnych. Takie rozwiązanie pozwoliłoby
na efektywnie zagospodarowanie sporych zapasów środków
bojowych, ale na rozstrzygnięcie przetargu trzeba
jeszcze poczekać.
Jednocześnie w sierpniu 2011 roku, Inspektorat Uzbrojenia rozstrzygnął przetarg na
pracę rozwojową dotyczącą amunicji do moździerza kalibru 120 mm. Wygrało konsorcjum
Wojskowego Inspektoratu Technicznego
Uzbrojenia i Dezamet S.A. z Nowej Dęby,
które za ponad 21 mln zł miało opracować
trzy rodzaje amunicji 120-mm: nabój moździerzowy z pociskiem odłamkowo-burzącym, dymnym i oświetlającym. Zakres prac
obejmował także wyprodukowanie partii
próbnej amunicji oraz przygotowanie dokumentacji technicznej niezbędnej do uruchomienia produkcji seryjnej. Na realizację tego
zadania, konsorcjum ma czas do końca I półrocza
2015 r.
Najbardziej zaawansowane są prace nad
dalekonośnym pociskiem odłamkowo-burzącym podkreśla ppłk dr inż. Mariusz Magier, kierownik Zakładu Uzbrojenia Artyleryjskiego WITU.
Nabój przeznaczony jest do rażenia siły żywej,
niszczenia nieopancerzonych wozów bojowych i
umocnień typu polowego. Na szczególną uwagę
zasługuje obły, zoptymalizowany kształt pocisku. Ponadto zastosowano w nim materiał stalowy o większej wytrzymałości niż tradycyjne
44
stanowi priorytet dla wojska. Chodzi o ograniczenie do minimum przypadków
m.in. przestrzelenia pocisku z karabinu czy ręcznego granatnika przeciwpancernego RPG.
Powyższe parametry zostały potwierdzone badaniami poligonowymi, dzięki czemu
pracę rozwojową można było zgłosić podczas XXII MSPO w Kielcach do nagrody DEFENDER. I taki prestiżowy laur uzyskało konsorcjum WITU i Dezametu S.A.
Dane pocisku:
• masa naboju: ok. 18,5 kg,
• masa pocisku: ok. 15,5 kg,
• masa materiału wybuchowego: 2,3 kg,
• donośność: 10 km,
• zapalnik uderzeniowy,
• promień skutecznego rażenia siły żywej nie mniejszy niż 30 m.
www.witu.mil.pl
SPIS
TREŚCI
ZM Tarnów:
Lekki Obserwacyjno-Obronny
Kontener LOOK
Jedną z ubiegłorocznych nowości Zakładu Mechanicznego Tarnów S.A. jest
Lekki Obserwacyjno-Obronny Kontener LOOK, przeznaczony do bardzo szybkiej organizacji stałych i ruchomych punktów kontroli Check Point na misjach
zagranicznych naszych wojsk oraz do ochrony baz, rejonów odpowiedzialności.
LOOK może być również elementem zapewniającym bezpieczeństwo osóbom pracującym i przebywającym w rejonach o zwiększonym
zagrożeniu wynikającym z działań
terrorystycznych lub militarnych (biura, wartownie, pomieszczenia socjalne,
mieszkalne, magazyny). Stanowi zabezpieczenie osób pełniących zadania obserwacyjno-kontrolno-obronne rejonów odpowiedzialności lub innych istotnych
obiektów. Zapewnia jednocześnie autonomiczną pracę i włączenie do systemu
ochrony bazy lub pracowników w rejonach niebezpiecznych, przy zachowaniu
cech kontenerów tj. zdolność do łatwego transportu i przemieszczania. Nadrzędnym efektem korzystania z systemu LOOK jest ograniczenie strat wśród załóg
ochrony baz wojskowych, jak i pracowników.
Drugim, ważnym efektem użytkowania LOOK jest ułatwienie i poprawa warunków wykrycia, rozpoznania i identyfikacji zagrożenia w pasie ochronnym wokół bazy. Trzecim efektem jest możliwość skutecznego zwalczania przeciwnika
przy użyciu opancerzonego, bezpiecznego dla załogi stanowiska: strzeleckiego
lub ZSMU. Czwartym efektem jest powstanie aktywnego elementu dla budowy/
rozbudowy wielofunkcyjnego systemu ochrony bazy oraz jego zaplecza biurowo
socjalnego.
specyfikacji zamawiającego),
• wykonanie LOOK dla zadań - obrono ochronnych, obserwacyjnych, kontrolnych,
biurowych, socjalnych, bytowych,
• dobranie określonych urządzeń obserwacyjno-celowniczych dla zespołu obserwacyjno-wykrywającego i urządzeń celowniczych stanowiska strzeleckiego,
• zabudowę we wnętrzu kontenera stanowiska obserwacji i sterowania dla dowódcy/operatora,
• zintegrowanie działania urządzeń: obserwacyjno-celowniczych kontenera z
urządzeniami celowniczymi stanowiska strzeleckiego lub zdalne sterowanie
ZSMU dzięki opracowanemu specjalnie oprogramowaniu,
• jak najszybsze wykrycie i zidentyfikowanie oraz zniszczenie celu,
• automatyczne wykrycie intruza będącego w zasięgu pola widzenia urządzeń
optoelektronicznych poprzez wykrycie zmian obrazu przekazywanego z detektorów obserwacyjnych np. kamery termowizyjnej bez udziału operatora,
• odporności na ostrzał z broni maszynowej kalibru 7,62mm oraz zabezpieczenie
przed wrzuceniem granatu lub ładunku wybuchowego pod kontener (stopień
odporności osłon kontenera może być zmieniony na życzenie klienta),
• ekonomiczne dobranie materiałów, urządzeń technologii tak, aby koszt przewidywanej produkcji był adekwatny do oczekiwanego efektu ochronnego i taktycznego,
• wykorzystanie dla budowy bezpiecznego wielofunkcyjnego systemu ochrony i
obrony lub bytowania załóg, pracowników baz wojskowych, punktów kontrolnych, rejonów, budynków/obiektów, inwestycji budowlanych itp.
Lekki Obserwacyjno-Obronny Kontener LOOK zabezpiecza przed ostrzałem z broni strzeleckiej. Wyposażony jest w duże, kuloodporne szyby, zdalnie
sterowane stanowisko strzeleckie i sensory obserwacyjno-wykrywające.
LOOK może być wyposażany zgodnie z życzeniem klienta w zestaw urządzeń do
wykrywania i lokalizacji (np. określania współrzędnych: odległość, azymut) obiektów ruchomych pojawiających się na dozorowanym obszarze za pomocą:
• głowicy optoelektronicznej zdalnie sterowanego modułu uzbrojenia ZSMU
urządzeń radarowych,
• różnych rodzajów i odmian sensorów optoelektronicznych.
LOOK w zależności od zadań może być wyposażony w różne warianty uzbrojenia służącego do samoobrony i zwalczania zagrażających personelowi celów
lub obiektów.
Dla spełnienia tego zadania LOOK może być wyposażony w następujące uzbrojenie: zdalnie sterowany moduł uzbrojenia ZSMU uzbrojony w uniwersalny karabin maszynowy (UKM-2000C) kalibru 7,62 mm lub wielkokalibrowy karabin
maszynowy WKM-B kalibru 12,7 mm, kamerę dzienno-nocną (telewizyjna - termowizyjna) i dalmierz laserowy, pozwalający na dokładną obserwację i określenie położenia celu.
System kontenerowy LOOK pozwala na :
• modułowe komponowanie wyposażenie i wielkości obiektu w zależności od zadania jakie ma spełniać (różnej wielkości kontenery oraz wyposażenie według
45
SPIS
TREŚCI
ZM Tarnów:
Innowacyjna „Biała”
Projekty modernizacji samobieżnej poczwórnej armaty przeciwlotniczej
ZSU-23-4 SZYŁKA były podejmowane na Węgrzech, Ukrainie, Białorusi oraz
w Holandii i Izraelu. Jedynej w świecie seryjnej modernizacji tego sprzętu do
dem automatycznego śledzenia celu - taki mobilny zestaw może być wykorzystywany o każdej porze dnia i w nocy . Zestaw został zintegrowany z systemem
dowodzenia obroną przeciwlotniczą.
Kolejnym elementem prac konstrukcyjnych
było także zmniejszenie
liczebności obsługi z 4
do 3 żołnierzy oraz ograniczenie emisji promieniowania termicznego,
demaskującego sprzęt na
polu walki. Konstruktorzy znacząco zwiększyli
też właściwości bojowe,
trakcyjne i taktyczne zestawu. Zasięg i skuteczność zwalczania celów
powietrznych został podwojony: rakiety mają 5,5
km zasięgu a artyleria do
3 km. Ponadto znacznie
skrócono też czas reakcji
systemu. Obecnie zasięg
wykrycia sięga 10 km, a
zasięg śledzenia dochodzi
do 8 km.
poziomu przeciwlotniczego zestawu artyleryjsko-rakietowego dokonano w
Tarnowie. Tylko ZSU-23-4MP „Biała” została wdrożona do produkcji seryjnej.
Dla Wojska Polskiego dostarczono 21 takich zestawów. A obecnie specjaliści
z Zakładów Mechanicznych Tarnów pracują nad przygotowaniem wersji eksportowej.
Zestaw “Biała” służy do zwalczania celów powietrznych, lecących na niskich
wysokościach. Mogą to być samoloty, śmigłowce, czy skrzydlate rakiety, ale też
bezpilotowe statki latające czyli drony oraz desant powietrzny. Ponadto „Biała”
może zwalczać nieopancerzone i lekko opancerzone cele naziemne. W zależności
od potrzeb wykorzystuje ona ogień artyleryjski armat 23 mm lub rakiety Grom.
Została przystosowana do pracy w każdym miejscu, podczas krótkich przystanków oraz przemieszczania się. Co ważne – dzięki „cyfryzacji” i wykorzystaniu
cyfrowego, pasywnego optoelektronicznego systemu kierowania ogniem z ukła-
46
Zestaw był sprawdzany wielokrotnie podczas ćwiczeń. Bardzo dobrze zdał egzamin między
innymi podczas strzelania
do nagle pojawiającej się grupy śmigłowców bojowych oraz szybko przelatującego klucza samolotów.
Dane techniczne:
• środki ogniowe: 4 armaty kalibru 23 mm lub 4 wyrzutnie rakiet Grom,
• kąt ostrzału artyleryjskiego: poziomy 360 st. pionowy od -4 do 85 st.,
• szybkostrzelność praktyczna armaty: do 4000 strz/min.,
• maksymalne skuteczne zasięgi armat: do celów powietrznych
(2000 m dla API i HEI) oraz lądowych (2500 m dla APDS i FAPDS),
• maksymalna donośność rakiet Grom: do 5000 m,
• wysokość lotu celu: od 10 do 3500 m,
• kąt ostrzału rakietowego: poziomy 360 st. pionowy od 0 do 70 st.
Foto: ZM Tarnów
SPIS
TREŚCI
ZM Tarnów: Obiekt szkolenia
podstawowego i zaawansowanego
Obiekt można ustawić wszędzie i strzelać w nim z ostrej amunicji, niezależnie
od warunków pogodowych. Ponadto multimedialny trenażer pozwala na strzelanie do celu na odległość do 200 m. Takie m.in. zalety posiada zmodernizowana
mobilna strzelnica, za którą Zakładom Mechanicznym z Tarnowa przyznano nagrodę Defender na XII MSPO w Kielcach
Wdrożona pod koniec ubiegłej dekady nowelizacja ustawy o broni i amunicji
spowodowała likwidację wielu strzelnic garnizonowych, funkcjonujących przy
jednostkach wojskowych. Nie spełniały bowiem rygorystycznych warunków bezpieczeństwa, narzucających m.in. zachowanie dużej odległości takiego obiektu od budynków mieszkalnych.
W rezultacie pojawił się problem wygodnych i bezpiecznych
miejsc do strzelania, szczególnie dla żołnierzy i funkcjonariuszy
z jednostek usytuowanych w centrach dużych miast. Wyjazdy na
obiekty szkoleniowe zajmują sporo czasu, a ponadto są one uzależnione od pogody.
Strzałem w dziesiątkę okazała się opracowana przez ekspertów
z ZM Tarnów strzelnica mobilna umieszczona w kontenerach, które
zestawione ze sobą pozwalają wydłużyć halę strzelań do 50 m, tworząc w ich wnętrzu dwa tory strzeleckie. Mogą one stanąć praktycznie wszędzie. Lokalizacja obiektu nie wymaga pozwoleń związanych z
wymogami prawa budowlanego i co ważne centrum pozwala w krótkim
czasie przeszkolić wiele osób. W rezultacie jeden obiekt szkoleniowy może
być
wykorzystany przez kilka jednostek, w których służą żołnierze, policjanci czy funkcjonariusze Straży Granicznej.
W 2014 r. ZM Tarnów zaprezentowały najnowszą mobilną strzelnicę kontenerową o nazwie „Obiekt Szkolenia Podstawowego i Zaawansowanego Użytkowników Broni Osobistej”. W najnowszej konstrukcji wykorzystano często
powtarzane postulaty użytkowników, przez co wydłużono do 27 m rzeczywistą
odległość strzelca od kulochwytu. Teraz na odległość 25 m strzelanie można
prowadzić z pistoletów o kalibrze 11,43 mm, a ogniem seryjnym - z pistoletów
maszynowych o kalibrze do 9 mm. - Nagrodzony w Kielcach obiekt, jako jedyny w
kraju posiada możliwość realizacji poszczególnych zadań ogniowych przy użyciu
ostrej amunicji w goglach noktowizyjnych - informuje Tomasz Berezowski, dyrektor handlowy ZM Tarnów S.A.
Na strzelnicy można przeszkolić żołnierzy ze wszystkich procedur związanych z użyciem broni. Połączenie techniki cyfrowej ze strzelaniem amunicją ostrą,
a także wykorzystanie laserowych wskaźników i płynnej regulacji oświetlenia
pozwala na realistyczne warunki treningu. Strzelnica jest wyposażona w interaktywny ekran, na którym są wyświetlane cele, do których żołnierze strzelają laserowymi wskaźnikami umieszczonymi w ich normalnej, służbowej broni. Zastosowanie w obiekcie płynnej regulacji oświetlenia pozwala na bardzo realistyczny
trening, z możliwością wydłużenia osi strzelań do 200 m. Trenażer pozwala na
wykorzystanie gotowych scenariuszy bojowych w postaci filmów lub edytowania
własnych materiałów taktycznych (w bazie danych jest ich obecnie 500). Interaktywny multimedialny trenażer do treningu z użyciem amunicji ostrej składa się
z kamery termicznej (do
strzelania amunicja bojową), programu Course
of Fire II, programu Skill
Drill, programu do odtwarzania i edycji filmów
interaktywnych
Judgmental Training Software and Editor, programu
Running Man, projektora
multimedialnego LCD i
laptopa potrzebnego do
sterowania systemem.
Innowacyjność „Obiektu szkolenia podstawowego i zaawansowanego użytkowników broni osobistej” doceniło jury MSPO w Kielcach, przyznając jego twórcom
nagrodę Defender.
Parametry strzelnicy
1. Hala strzelań:
• linia otwarcia ognia
• szerokość pomieszczenia
• wysokość pomieszczenia
25,0 m,
2,1 do 2,2 m,
od 2,1 do 2,5 m.
2. Pomieszczenie oczekiwania – śluza:
• długość pomieszczenia
3,1 m,
• szerokość pomieszczenia
2,1 m,
• wysokość pomieszczenia
2,0 ÷ 2,4 m,
• powierzchnia użytkowa pomieszczenia
7 m².
47
SPIS
TREŚCI
Fundacja „Promilitaria XXI”
dziękuje za pomoc przy realizacji katalogu:
AUTOCOMP MAGEMENT Sp. z o.o.
Przedsiębiorstwo
Badawczo-Rozwojowe
ul. Władysława IV 1
70-651 Szczecin
Centralne Laboratorium
Kryminalistyczne Policji
– Instytut Badawczy
Aleje Ujazdowskie 7
00-583 Warszawa
INSTYTUT TECHNICZNY WOJSK
LOTNICZYCH
ul. Księcia Bolesława 6
01-494 Warszawa
Instytut Technologii Bezpieczeństwa
„MORATEX”
ul. M. Skłodowskiej - Curie 3
90-505 Łódź,
Ośrodek Badawczo – Rozwojowy
CENTRUM TECHNIKI MORSKIEJ S.A.
ul. A. Dickmana 62, 81-109 Gdynia
PIT-RADWAR S.A.
ul. Poligonowa 30
04-051 Warszawa
WB ELECTRONICS S.A.
ul. Poznańska 129/133
05-850 Ożarów Mazowiecki
Wojskowe Centralne Biuro
Konstrukcyjno-Technologiczne S.A.
ul. Gen. Sylwestra Kaliskiego 2
00-908 Warszawa
Przemysłowy Instytut
Automatyki i Pomiarów - PIAP
Aleje Jerozolimskie 201
02-486 Warszawa
Centrum Naukowo-Badawcze
Ochrony Przeciwpożarowej –
Państwowy Instytut Badawczy
Aleja Nadwiślańska 213
05-520 Józefów
LUBAWA S.A.
ul. Staroprzygodzka 117
63-400 Ostrów Wielkopolski
WOJSKOWY INSTYTUT HIGIENY
I EPIDEMIOLOGII
ul. Kozielska 4, 01-163 Warszawa
PCO S.A.
ul. Jana Nowaka-Jeziorańskiego 28
03-982 Warszawa
KenBIT Sp. J.
ul. Żytnia 15 lok. 22,
01-014 Warszawa
WOJSKOWY INSTYTUT
TECHNICZNY UZBROJENIA
ul. Wyszyńskiego 7, 05-220 Zielonka
EUROTECH Sp. z o.o.
ul. Wojska Polskiego 3
39-300 Mielec
METAL –MASTER Sp. z o .o.
ul. Nowa 4
58-562 Podgórzyn
Huta Stalowa Wola S.A.
ul. Kwiatkowskiego 1
37-450 Stalowa Wola
48
REWITA
Domy Wczasowe WAM Sp. z o.o.
ul. Wł. Syrokomli 6, 03-335 Warszawa
TARGI KIELCE
ul. Zakładowa 1, 25-672 Kielce
ZM TARNÓW S.A.
ul. Kochanowskiego 30
33-100 Tarnów
Podajemy aktualne informacje z resortów mundurowych i przemysłu obronnego
Wspieramy profesjonalizację
Promujemy organizacje pozarządowe współpracujące z MON i MSW.
Sił Zbrojnych i Narodowe Siły Rezerwowe
e-mail: [email protected]

nr 3/2015 - Promilitaria XXI

Transkrypt

Podobne dokumenty

III Konferencja „Innowacje warunkiem rozwoju gospodarczego Polski”

Katalog Innowacyjnych RozwIązań dla

akademia obrony narodowej wydział bezpieczeństwa