Ewa Tokarczyk Instytut Transportu Samochodowego WIEDZA I

Ewa Tokarczyk Instytut Transportu Samochodowego WIEDZA I

Ewa Tokarczyk
Instytut Transportu Samochodowego
WIEDZA I ZACHOWANIA KIEROWCÓW
A OCHRONA ŚRODOWISKA
Ochrona środowiska naturalnego jest jednym z najważniejszych zadań, przed jakimi stanął
człowiek u progu XXI wieku. Jednym ze źródeł zanieczyszczeń jest transport, w tym
transport samochodowy. Na szczęście każdy z nas we własnym zakresie może działać tak,
aby zminimalizować ruch samochodowy, możliwie ograniczyć szkodliwy wpływ
transportu drogowego na przyrodę, na życie i zdrowie człowieka. W artykule
zaprezentowane zostały wyniki badań własnych analizujących poziom wiedzy kierowców
o wpływie transportu na stan środowiska naturalnego oraz zachowania kierujących mające
wpływ na ochroną środowiska. Wskazano na związek pomiędzy wiedzą i zachowaniem
jako dwoma elementami kształtowania postaw. Analiza wykazała, iż większe znaczenie
ma wiedza o tym, jak się zachowywać niż wiedza o szkodliwym wpływie transportu na
środowisko. Może to stanowić wytyczną do realizowania programów edukacyjnych.
KNOWLEDGE AND DRIVERS’ BEHAVIOUR
VERSUS ENVIRONMENTAL PROTECTION
Environmental protection is one of the most important tasks stood for person in XXI
century. The transport, especially road transport is one of the source of pollution.
Fortunately, each of us, can minimize traffic, reduce the possible harmful effects of road
transport on nature, life and human health.. The paper presents results of our studies
examining the level of knowledge about the impact of transport drivers on the
environment, attitudes and behavior of managers having an impact on the environment.
The research showed the relationship between knowledge and behavior as the two of
elements shaping attitudes. The analysis showed that more important is knowledge about
how to behave than knowledge about the harmful effects on the environment. This is a
guideline to implement educational programs.
„Presji na środowisko nie wywiera samochód,
tylko kierowca, czyli prawie każdy z nas”.
„Pressure on an environment is not exerted by a car,
but by a driver, that is almost every one of us”
Andrzej Janusiewicz
Główny Inspektor Ochrony Środowiska
Transport Samochodowy 1-2012
Wstęp
Ochrona środowiska naturalnego jest jednym z najważniejszych zadań, przed jakimi
stanął człowiek u progu XXI wieku. Emisja szkodliwych związków chemicznych do
atmosfery, gleby i wody poważnie ograniczyła zasoby naturalne Ziemi. Postępująca
degradacja środowiska wymusiła wzrost zainteresowania sprawami ochrony środowiska
przyrodniczego, w tym, w szczególności ochroną środowiska na świecie. Ochrona
powietrza przed zanieczyszczeniem jest obecnie jednym z priorytetowych kierunków
prawnej ochrony środowiska na świecie.
Jednym ze źródeł zanieczyszczeń jest transport, w tym transport samochodowy. Na
szczęście każdy z nas we własnym zakresie może działać tak, aby zminimalizować ruch
samochodowy, możliwie ograniczyć szkodliwy wpływ transportu drogowego na przyrodę,
na życie i zdrowie człowieka. Kierujący samochodami przede wszystkim powinni
spróbować korzystać z alternatywnych form transportu, takich jak: pociągi, komunikacja
zbiorowa czy rower. Ci, którzy muszą poruszać się samochodem mogą przyswoić zasady
tak zwanej ekojazdy. Mniej agresywna jazda, utrzymywanie odpowiednich obrotów
silnika, właściwe ciśnienie powietrza w oponach, hamowanie silnikiem czy wyłączane go
przy dłuższym zatrzymaniu się prowadzą do zmniejszenia zużycia paliwa, a także
mniejszej emisji zanieczyszczeń i hałasu. Zachowaniom pro – ekologicznym sprzyjać
będzie również wiedza z zakresu recyklingu, właściwej znajomości i reagowania na
wskazania diagnostyki pokładowej pojazdu, wybór bardziej ekologicznych pojazdów czy
paliw.
Kiedy użytkownicy transportu ograniczą swój negatywny wpływ na środowisko
poprzez wybieranie przyjaznych środków transportu, mogą przystąpić do niwelowania
swego ekoodcisku. Emisja dwutlenku węgla wywiera wpływ na środowisko - tak zwany
ślad ekologiczny. Wyemitowany dwutlenek węgla musi zostać przez drzewa przetworzony
na tlen. Korzystając z kalkulatora śladu ekologicznego można policzyć ile drzew należy
posadzić, aby zniwelować wytworzony przez siebie dwutlenek węgla.
Aby jednak możliwa była zmiana zachowań kierowców konieczna jest odpowiednia
polityka państwa w zakresie kształtowania bezpieczeństwa ekologicznego kraju oraz
wzrost świadomości ekologicznej i zmiana postaw samych kierujących.
Przedmiotem badań przeprowadzonych w ITS w 2011 roku była diagnoza poziomu
wiedzy, postaw oraz zachowań kierujących pojazdami w aspekcie ochrony naturalnego
środowiska człowieka.
Wiedza i zachowania kierowców a ochrona środowiska - wyniki badań własnych
Badaniami objęto grupę czynnych kierowców różnej płci, w różnym wieku,
zamieszkujących miejscowości różnej wielkości i legitymujących się różnym stażem
w kierowaniu pojazdem. W badaniach wzięło udział 100 kierowców, w tym 48 kobiet i 48
mężczyzn (cztery osoby nie wypełniły wszystkich danych osobowych). Badana grupa –
pomimo różnorodności - nie stanowi oczywiście grupy reprezentatywnej. Stąd wyniki
badań należy traktować jako sondażowe.
Jako narzędzie badawcze wykorzystana została opracowana specjalnie do celów
niniejszego badania ankieta składająca się z trzech rodzajów treści:
1. dotyczącej poziomu wiedzy na temat wpływu transportu na naturalne środowisko
człowieka oraz możliwości ochrony środowiska,
2. dotyczącej poglądów i postaw badanych kierowców wobec problematyki ochrony
18
Wiedza i zachowania kierowców…
środowiska naturalnego człowieka,
pozwalającej na opis i diagnozę zachowań kierowców w związku z ochroną
naturalnego środowiska człowieka.
W ankiecie problematyka został odwrócona: najpierw badane były zachowania,
następnie postawy a na koniec poziom wiedzy. Chodziło o to, aby pytania o wiedzę nie
wywierały wpływu na dalsze odpowiedzi badanych. Odpowiedź prawidłowa ustalana były
w oparciu o literaturę przedmiotu. Treść Ankiety konsultowana była z dr inż. Wojciechem
Gisem – kierownikiem Centrum Ochrony Środowiska ITS. Użyte w badaniu, wybrane
pytania Ankiety znajdują się na końcu artykułu.
3.
Wiedza kierowców na temat wpływu transportu na środowisko naturalne człowieka
oraz możliwości ochrony tegoż środowiska
W badaniu weryfikowana była wiedza badanych kierowców na temat wpływu
transportu na środowisko naturalne człowieka oraz możliwości ochrony tegoż środowiska,
obowiązki obywatela – kierowcy w związku z ochroną środowiska naturalnego.
Problematyki tej dotyczyło 13 pytań w tym 2 otwarte.
Na wstępie należy stwierdzić, iż w tej grupie pytań często znaczący był odsetek osób,
które w ogóle nie udzieliły odpowiedzi. Udział ten wahał się od 7% do 24%. Można
przyjąć, iż nie udzielały odpowiedzi te osoby, które jej nie znały.
Zdecydowana większość badanych kierujących wie, jaki procent zanieczyszczeń
środowiska naturalnego powoduje transport. Rozkład procentowy odpowiedzi prezentuje
Rys. 1.
3%
10%
19
%
68
%
do
10%
do
30%
do
50%
Brak
danych
Rys. 1. Procent zanieczyszczeń środowiska naturalnego jaki powoduje transport – rozkład
procentowy odpowiedzi.
Fig. 1. Percentage of the natural environment pollution caused by transport – percentage
distribution of answers.
Źródło: badania własne
Gdyby połączyć odpowiedzi prawidłowe z tymi, które przeceniają rozmiary zjawiska,
można uznać, iż jedynie bardzo znikomy odsetek (3,3%) badanych nie docenia i nie ma
właściwej wiedzy na temat szkodliwego wpływu, jaki na środowisko naturalne wywiera
transport. Przy ocenie należałoby wziąć pod uwagę tych, którzy nie udzielili odpowiedzi.
Jest to co dziesiąty badany.
19
Transport Samochodowy 1-2012
Już mniej prawidłowo badani oceniają wpływ transportu na zanieczyszczenie
środowiska w dużych miastach. Aż 62,4% niedocenia tego wpływu, jedynie 37,6%
prawidłowo ocenia, iż transport powoduje ok. 70 – 90% zanieczyszczeń środowiska
w dużych miastach. Odsetek braku danych przy tym pytaniu wyniósł 7,0%.
Na pytanie: „Ile litrów tlenu w ciągu jednej godziny w procesie spalania benzyny
zużywa przeciętny samochód?” nie udziela żadnej odpowiedzi częściej niż co piaty badany
(22,0%). W grupie tych, którzy odpowiedzi udzielili jedynie 21,8% prawidłowo ocenia, iż
jest to ponad 5 000 litrów. Pozostali, tj. łącznie 78,2%, stanowczo niedoceniają tej ilości,
w tym co dziesiąty (11,5%) jest przekonany, iż jest to jedynie 100 litrów.
Podobnie ma się zakres wiedzy na temat liczby emitowanych do atmosfery związków
chemicznych i różnych zanieczyszczeń środowiska naturalnego człowieka pochodzących
od pojazdów samochodowych. Na pytanie to nie dzielił odpowiedzi co czwarty badany
(24,0%). Spośród tych, co odpowiedzi udzielili, jedynie co dziesiąty badany (10,5%)
podaje liczbę prawidłową. Oznacza to, iż 89,5% kierowców zaniża tę liczbę, w tym co
dziesiąty (11,8%) 30-krotnie.
Analizując odpowiedzi badanych kierowców na powyższe cztery pytania należy
stwierdzić, iż:

Brak jest im wiedzy szczegółowej na temat wpływu transportu na środowiska
naturalne człowieka. Stanowczo niedoceniają zarówno liczby emitowanych do atmosfery
szkodliwych związków i substancji, jak i ilości spalanego prze samochód tlenu.

Zdecydowanie niedoceniają szkodliwości transportu dla środowiska naturalnego w
wielkich miastach.

Zaskakująca jest – na tym tle – ocena wpływu transportu w ogóle na
zanieczyszczenie środowiska. Trzech na czterech kierowców, którzy udzieli odpowiedzi
ocenia ten wpływ prawidłowo. Być może odpowiedź na to pytanie była udzielana na
zasadzie eliminacji: do 10% to za mało, do 50% to za dużo. Hipoteza ta wymagałaby
sprawdzenia.
Kolejna grupa pytań w tej serii dotyczyła wiedzy na temat prawidłowości zachowań
kierowców w związku z ochroną środowiska.
Jedynie 22,0% osób wie, jakie informacje w samochodzie (mające związek z ochroną
środowiska naturalnego człowieka) zawiera (co sygnalizuje) system OBD tj. system
diagnostyki pokładowej. W tej grupie 15,0% kierowców potrafiło wymienić, jakie to
wskazania. Wśród wymienianych najczęściej wskazywano na: kontrolę emisji spalin,
sygnalizacje uszkodzeń, nieprawidłowe ciśnienie w oponach, emisje innych
zanieczyszczeń. Analiza odpowiedzi na te dwa pytania pozwala sądzić, iż 1/5 badanych
udzieliła odpowiedzi, że system diagnostyki pokładowej istnieje, a nie tego, co wskazuje.
Zatem należałoby przyjąć za pozytywne tylko te odpowiedzi, które wskazują na wiedzę
o rodzajach informacji dostarczanych przez system. Tylko bowiem taka wiedza może
wpływać na zachowania kierującego. Oznacza to, iż jedynie 15 na 100 kierujących
przynajmniej wie, jakich danych dostarcza system pokładowej diagnostyki. Nie oznacza to
oczywiście, że zachowują się stosownie do tych wskazań.
Ponad połowa (56,3%) badanych kierowców wie, jak często należy sprawdzać ciśnienie
w oponach samochodu, jedynie 6,0% robi to jedynie podczas przeglądów technicznych.
Już jednak znacznie gorzej jest jeżeli chodzi o wiedzę na temat zależności pomiędzy
obciążeniem samochodu o dodatkowe 45 kg a zużyciem benzyny. 17,0% osób nie
odpowiedziało na pytanie w ogóle, 14,0% jest przekonanych, że obniżenie wydajności jest
tak znikome, że w zasadzie nie ma znaczenia. W całej grupie badanych kierowców jedynie
40,0% wie, że jest to obniżenie o ok. 2%. Podobna sytuacja dotyczy stosowania
20
Wiedza i zachowania kierowców…
klimatyzacji w samochodzie i jej wpływ na emisję dwutlenku węgla. 18,0% kierowców nie
odpowiedziało na pytanie, 8,0% uznało, że używanie klimatyzacji nie ma znaczenia.
Prawidłowo odpowiedział rzadziej niż co 4 badany (23,0%).
Jednym z uznanych powszechnie sposobów ochrony środowiska naturalnego człowieka
przez kierowców jest znajomość i przestrzeganie zasad ekojazdy. W ankiecie badano
znajomość czterech z wielu zasad. Badani mieli za zadanie wskazać, które
z wymienionych zasad są zgodne z zasadami ekojazdy. Wśród zasad tych trzy były
zgodne, jedna niezgodna z zasadami. Na pytanie to nie odpowiedziało jedynie 5,0% osób.
Spośród pozostałych:

30,0% jest przekonanych, że przed jazdą należy rozgrzać silnik, szczególnie
w zimie, choć jest to sprzeczne z zasadami ekojazdy.

30,0% uznaje za słuszną zasadę, iż należy redukować biegi, gdy obroty spadają
do ok. 1000 obr/min.

Jedynie 17,0% jest przekonanych, że z prędkością 50km/h powinno się jechać na
czwartym lub piątym biegu.

61,0% wie, przy jakiej prędkości obrotowej należy zmienić bieg na wyższy.
Ostatnie z pytań z tej serii dotyczyło odpowiedzialności za zachowania niezgodne
z ochroną środowiska. Pytano, czy można ukarać osobę myjącą samochód na własnej
posesji. 12,0% kierowców na pytanie nie odpowiedziało, 39,0% uznało, że nie bo to teren
prywatny. Daje to łącznie grupę 51,0% kierowców, którzy nie zauważają, że
zanieczyszczenia gleby na własnej posesji przedostają się dalej i zanieczyszczają glebę
również gdzie indziej. W pełni zna odpowiedni przepis 30,0% kierowców.
Biorąc pod uwagę wszystkie odpowiedzi badany kierujący pojazdem mógł, za
odpowiedzi prawidłowe uzyskać łącznie 13 punktów. Rozkład % liczby poprawnych
odpowiedzi ilustruje wykres 2.
25,0
25,0
22,0
20,0
15,0
11,0
%
12,0 13,0
10,0
6,0
5,0
3,0
5,0
3,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Liczba odpowiedzi prawidłowych
Rys. 2. Liczba prawidłowych odpowiedzi na pytania o wpływ transportu
na zanieczyszczenie środowiska naturalnego człowieka – rozkład procentowy
Fig. 2. The number of correct answers to the questions on the transport’s influence on the
pollution of the natural environment – percentage distribution
Źródło: badania własne
21
Transport Samochodowy 1-2012
Z danych wykresu jednoznacznie wynika, iż wiedza kierujących na temat negatywnego
wpływu transportu na środowisko naturalne człowieka jest niewielka. Co czwarty badany
– 25,0% - odpowiedział prawidłowo na 6 z 13 pytań, 22,% na 5 pytań. Łącznie jedynie
12,0% kierujących znała prawidłowe odpowiedzi na więcej niż 6 pytań. Nie było żadnego,
który posiadałby wiedzę pełną. Można z tego wnosić, iż nawet u tych kierowców, którzy
posiadają jakąś wiedzę, jest ona powierzchowna i sprowadza się do uogólnionego
przekonania o tym, że transport zanieczyszcza środowisko bez wiedzy bardziej
szczegółowej, jak to się odbywa. Świadczą o tym w szczególności odpowiedzi na pytania
o to, w jaki sposób, poprzez własne zachowania kierowca może wpływać na środowisko.
W tym zakresie wiedza kierowców sprowadza się w zasadzie do znajomości – a i to nie
wszystkich - zasad ekojazdy oraz wiedzy o tym, jak często należy sprawdzać ciśnienie
w oponach.
Kierującym brak wiedzy na temat programów proekologicznych w transporcie
drogowym realizowanych w Polsce. Na pytanie otwarte o znajomość akcji czy programów
pozytywnie odpowiedziało jedynie 21,0% badanych kierowców, którzy wskazali łącznie
na 7 programów. Część badanych wymieniła więcej niż jeden program. Wśród
wymienionych znalazły się:

Ekojazda - 6 osób

Dzień bez samochodu – 4 osoby

Tiry na tory – 4 osoby

BBB (Balic Biogas Bus) – 4 osoby

Jazda na kropelce – 3 osoby

Zielony samochód (Green cars) – 2 osoby

W UE – niedopuszczanie do ruchu niesprawnych samochodów – 2 osoby
Z powyższego wynika, że nawet zdawałoby się tak promowany program, jakim jest
ekojazda nie jest kierowcom szerzej znany. W badaniu udział wzięła grupa specjalistów
w zakresie transportu drogowego, stąd znajomość bardzo specyficznych programów
realizowanych za granicą. Generalnie należy stwierdzić, iż wiedza kierowców o akcjach
i programach promujących i nawołujących do ochrony środowiska naturalnego człowieka
jest dalece niewystarczająca. Świadczy to być może jednak o zbyt małej promocji tych
programów bądź o tym, że nie trafiają one do kierujących pojazdami.
Podsumowując uzyskane wyniki badań należy stwierdzić, iż:
1. Wiedza badanych kierowców o wpływie transportu na środowisko naturalne
człowieka jest niewielka. Jest ona w większości powierzchowna i sprowadza się do
ogólnego stwierdzenia, że wpływ taki istnieje, że transport zanieczyszcza środowisko.
2. Brak jest kierującym wiedzy szczegółowej ta temat tego, w jaki sposób i w jakim
zakresie transport drogowy zanieczyszcza środowisko naturalne.
3. Kierowcy na ogół nie wiedzą, w jaki sposób, poprzez własne zachowania mogą
wpływać na zanieczyszczenie/ochronę środowiska. Nie wiedzą jakie wskazania
sygnalizuje system diagnostyki pokładowej, w który wyposażony jest każdy samochód.
Ich wiedza – choć też w stopniu niezadowalającym – sprowadza się do wiedzy
o konieczności kontroli ciśnienia w oponach (co bardziej kojarzone jest
z bezpieczeństwem niż ochroną środowiska) oraz niektórych zasadach ekojazdy.
4. Jedynie co piaty badany kierowca zna jakiekolwiek akcje czy programy
proekologiczne w transporcie. Wiedzy o żadnym z wymienionych programów nie można
uznać za zadowalającą dla jej propagatorów i realizatorów. Na najliczniej wymieniany
program – ekojazda – wskazało jedynie 6 badanych kierowców.
22
Wiedza i zachowania kierowców…
Zachowania kierowców a ochrona środowiska
Zgodnie z mottem niniejszej pracy „Presji na środowisko nie wywiera samochód, tylko
kierowca, czyli prawie każdy z nas” analizie poddane zostały zachowania kierujących
pojazdami. Zachowań dotyczyło 19 pytań. Pytania dotyczyły zarówno zachowań
szkodzących środowisku, jak i zachowań proekologicznych.
65,0% badanych stwierdza, iż nie odnotowała w swoim samochodzie wycieku
jakiegokolwiek oleju lub innych płynów. W okresie dłuższym niż rok temu odnotowało
takie zdarzenie 18,0%, w okresie ostatniego roku odnotowało to 17,0% badanych
kierowców.
Analogicznie, 65,0% badanych nie zdarzyło się wyrzucanie, w trakcie jazdy
samochodem, jakichkolwiek odpadków. 14,0% zdarzyło się to dawniej niż rok temu,
w okresie ostatniego roku – 21,0%, w tym 19,0% w okresie ostatnich 3 miesięcy.
Zdecydowana większość – 85,0% - badanych nie pali papierosów w samochodzie.
Spośród palaczy 5,0% wyrzuca niedopałek palonego papierosa przez okno samochodu,
10,0% wrzuca go do popielniczki, którą opróżnia w domu.
Zachowaniem niestety nagminnym jest mycie samochodu poza myjnią samochodową.
Nie zdarza się to jedynie 17,0% badanych kierowców, co oznacza, iż czyni to 83,0%
badanych. Rozkład odpowiedzi na pytanie: „Jak często zdarza się Panu/Pani myć
samochód poza myjnią samochodową” jest następujący:

Nie zdarza się, zawsze korzystam z myjni samochodowej
17,0%

Jeden raz w miesiącu
13,0%

Jeden raz na dwa miesiące
24,0%

Jeden raz na trzy miesiące
12,0%

Jeden raz na pół roku
15,0%

Jeden raz w roku
17,0%
Zachowaniami, które mogą być pro lub anty- ekologiczne są zachowania związane ze
zużytymi częściami samochodowymi, płynami eksploatacyjnymi itp. tj. zachowania
związane z recyklingiem. W Ankiecie pytano między innymi o to, co zrobił kierowca ze
zużytymi oponami, akumulatorem, opakowaniem po płynach.
41,0% badanych nie miało problemu, gdyż nie mieli do tej pory zużytych opon.
Z koniecznością zrobienia czegoś z oponami zużytymi zetknęło się zatem 59,0% badanych
kierowców. W tej grupie zachowania ekologiczne prezentowało (według własnych
deklaracji) 67,8% kierowców, zachowania nieekologiczne, zagrażające środowisku 32,2%
badanych. Wśród zachowań ekologicznych znalazły się:

zostawiłam (em) w sklepie przy zakupie nowych - 25,4%

oddałam (em) do punktu przyjmującego zużyte opony - 25,4%

inne, wśród których znalazły się: pozostawienie w warsztacie, w którym
dokonywana była wymiana oraz inne wykorzystanie, do innych celów -17,0%
Wśród zachowań nieekologicznych zdecydowanie dominuje przechowywanie w garażu
lub innym pomieszczeniu (piwnicy). Tylko jedna osoba wyrzuciła stare opony do śmieci,
nie było przypadku palenia opon. Można więc przyjąć, iż w tym zakresie zachowania
kierowców nie niosą bezpośredniego zagrożenia dla środowiska. Chociaż
z przechowywanymi oponami i tak w końcu trzeba będzie coś zrobić. Jakie zachowania
wybierze ta grupa kierowców – nie wiemy.
Prawidłowe na ogół są zachowania kierowców odnośnie zużytych akumulatorów. Nie
wymieniało akumulatora 34,0% badanych. Z pozostałych zdecydowana większość –
55,0% - kierowców pozostawiła stary akumulator w sklepie, przy zakupie nowego, 5,0% w
23
Transport Samochodowy 1-2012
warsztacie, przy okazji jego wymiany. Jedynie 7,0% akumulatorów przechowywanych jest
w garażu lub innym pomieszczeniu.
O ile wymiana opon czy akumulatora nie jest sprawą codzienną, o tyle już często
musimy podejmować decyzję, co zrobić z opakowaniem po płynie do spryskiwaczy.
Zdecydowana większość badanych kierowców zachowuje się w sposób zagrażający
środowisku naturalnemu człowieka. Na pytanie o to, co Pan/Pani zrobił(a) ostatnio
z opakowaniem po pływnie do spryskiwaczy odpowiedzi były następujące:

leży w garażu (piwnicy) 7,0%

wyrzucone do śmieci 34,0%

wyrzucenie do pojemnika na odpady plastikowe, bez uprzedniego wypłukania
36,0%

wyrzucenie do śmieci po uprzednim wypłukaniu 1,0%

wyrzucenie do pojemnika na odpady plastikowe, poprzednim wypłukaniu 12,0%

wykorzystanie w domu do innych celów 5,0%

nie wiem, robi to kto inny 5,0%
Z powyższego wynika, iż 70,0% kierowców pozbywa się opakowania tak, jakby było to
zwykłe opakowanie. Pocieszające jest jedynie to, iż 36,0% segreguje je i wyrzuca łącznie
z innymi odpadami plastikowymi. Trudno jest przewidzieć, co zrobi 7,0% kierowców,
którzy przechowują zużyte opakowania – kiedyś przecież będą musieli się ich pozbyć.
Podobnie z osobami, za które robią to inni. Nie wiemy, do której populacji ich doliczyć.
Obok dbałości o to, aby poprzez własne zachowanie nie zanieczyszczać środowiska
naturalnego, istotnym sposobem na dbałość o to środowisko jest dokonywanie
systematycznych przeglądów technicznych pojazdu, głównie tych jego systemów, które
mają związek m.in. z emisją spalin. W Ankiecie w dwu pytaniach zapytano kierowców
o to, czy przy ostatnim przeglądzie technicznym samochodu zwrócili uwagę, na to, czy
dokonano przeglądu tych systemów.
Jeżeli chodzi o system diagnostyki pokładowej samochodu, 14,0% badanych
kierowców nie wie dokładnie, co to jest, dalsze 25,0% nie zwracało uwagi na to, czy przy
przeglądzie dokonano również przeglądu tego systemu. Daje to łącznie grupę 39,0%
kierowców, którzy nie kontrolują sprawności systemu diagnostyki pokładowej własnego
pojazdu. 18,0% zawsze sprawdza, co było kontrolowane i wymaga również kontroli
systemu diagnostyki pokładowej, 43,0% kierowców ma zaufanie do pracowników stacji
kontroli w tym do tego, że kontrolują również ten system. Podsumowując,

39,0% kierowców nie kontroluje systemu diagnostyki pokładowej samochodu

43,0% zdaje się w tym zakresie wyłącznie na pracowników stacji kontroli

18,0% dba o to i kontroluje, czy przy przeglądzie technicznym samochodu
dokonywany jest również przegląd systemów diagnostyki pokładowej.
Jeszcze gorzej jest gdy chodzi o kontrolę poziomu emisji spalin w samochodzie przy
okazji przeglądy technicznego pojazdu:

56,0% nie pilnowało, czy przy ostatnim przeglądzie technicznym sprawdzano
poziom emisji spalin, w tym 13,0% nie wie, że należy to sprawdzać

35,0% zdaje się w tym zakresie wyłącznie na pracowników stacji kontroli

9,0% dba o to i kontroluje, czy przy przeglądzie technicznym samochodu
sprawdzono poziom emisji spalin.
Pewne zachowania mające związek z ochroną środowiska naturalnego człowieka
kierowcy mają już dobrze utrwalone. 90,0% kierowców, po zapaleniu się lampki
24
Wiedza i zachowania kierowców…
sygnalizującej niesprawność, uszkodzenie czy awarię samochodu jedzie nim tylko tyle, ile
wymaga dojazd do domu (pracy) i stacji diagnostycznej. 10,0% jeździ jeszcze jeden – dwa
dni, nikt dłużej.
Większość(79,0%) kierowców nie używa bagażnika na dachu samochodu, dachowych
uchwytów na rowery. Spośród tych, którzy ich używają zdecydowana większość (71,5%
używających) demontuje je zaraz po tym, jak przestają być potrzebne, 9,5% czyni to po
dłuższym czasie, gdy sobie przypomni, jednak prawie co 5 (19,0%) nie demontuje wcale,
jeździ z nim stale. Jest to jednak jedynie 4,0% całej populacji kierowców. Spośród
kierowców, których samochody wyposażone są w klimatyzację, 83,1% korzysta z niej
jedynie wtedy, gdy wymagają tego warunki pogodowe, jedynie 16,9% zawsze.
Wskazując na różne możliwości wpływu indywidualnego kierowcy na ochronę
naturalnego środowiska człowieka kierowcy podkreślali znacząca rolę przestrzegania
zasad ekojazdy. W badaniu zweryfikowano, na ile sami kierujący niektórych tych zasad
przestrzegają.
Na pytanie, kiedy ostatnio sprawdzał (a) Pan / Pani ciśnienie w oponach rozkład
odpowiedzi był następujący:

nie muszę sprawdzać, bo informuje mnie o tym system kontrolny
6,0%

nie dawniej niż 1 miesiąc temu
37,0%

nie dawniej niż 3 miesiące temu
22,0%

nie dawniej niż 6 miesięcy temu
18,0%

robię to jedynie przy okazji przeglądu technicznego
17,0%
Z powyższego wynika, iż rzadziej niż co drugi kierujący (43,0%) kontroluje ciśnienie
w oponach zgodne z zasadami ekologicznej i bezpiecznej jazdy. Znaczący odsetek (17,0%)
czyni to jedynie przy okazji przeglądu technicznego, a więc zdecydowanie zbyt rzadko.
Zatrzymując pojazd na czas nieznacznie dłuższy niż 1 minuta:

22,0% kierowców zawsze wyłącza silnik,

63,0% czasem wyłącza silnik a czasem stoi z silnikiem włączonym,

15,0% zawsze stoi z włączonym silnikiem.
Zgodnie z zasadami ekojazdy zachowuje się zatem jedynie co piąty kierowca.
Większość kierowców planuje dokładnie trasę przejazdu udając się w dłuższą
i nieznaną podróż.

Jedynie 1,0% zdaje się jedynie na znaki drogowe

17,0% korzysta z GPS

50,0% sprawdza trasę przejazdu na mapie I planuje najkrótszą

32,0% oprócz sprawdzenia na mapie zasięga informacji dodatkowych i planuje
trasę najkrótsza, ale też taką, która umożliwia omijanie korków.
Kolejne sposoby, w jakie kierujący pojazdem może wpływać na środowisko, to wybór
bardziej ekologicznego pojazdu oraz wybór alternatywnych do transportu indywidualnego
środków transportu.
19,0% badanych kierowców nigdy nie kupowało samochodu. Spośród pozostałych,
63,0% kierowców, którzy samochód kupowali stwierdziło, że nie zwracało uwagi na
poziom różnych zanieczyszczeń emitowanych przez typ samochodu, który brali pod uwagę
przy zakupie ze względu na to, iż nie miało to dla nich znaczenia. 19,7% nie wiedziało, że
jest to rzecz, która można brać pod uwagę. Zatem dla jedynie 17,3% kupujących poziom
emisji spalin samochodu jest jednym z kryteriów, które brali pod uwagę przy jego
wyborze.
25
Transport Samochodowy 1-2012
Mając na uwadze ochronę środowiska kierowcy są skłonni do rezygnacji z jazdy
samochodem na rzecz komunikacji miejskiej. Na pytanie o to, jak często w okresie
ostatnich 3 miesięcy zrezygnował (a) Pan/Pani z jazdy samochodem na rzecz komunikacji
miejskiej rozkład odpowiedzi był następujący:

1 raz
11,0%

kilka razy
30,0%

kilkanaście razy
36,0%

ani razu
17,0%

na codzień korzystam wyłącznie z komunikacji miejskiej
6,0%
Z powyższych danych wynika, iż łączna liczba tych, którzy na codzień korzystają
wyłącznie z komunikacji miejskiej oraz tych, którzy w okresie ostatnich 3 miesięcy
zrezygnowali z jazdy samochodem co najmniej kilka razy nie jest mała – to 72/100 osoby.
Wydaje się więc, że sprawna i dostępna komunikacja miejska może być skuteczną
alternatywa dla samochodów indywidualnych.
Kierowcy są skłonni również do rezygnacji z samochody udając się w dalszą podróż.
Mając do wyboru podróż pociągiem z dobrym dojazdem (to znaczy bez przesiadek,
dogodne godziny dojazdu) jedynie 27,0% badanych i tak zawsze wybiera samochód.
52,0% postępuje rożnie, czasem wybiera pociąg, czasem samochód, wreszcie co piąty
badany kierowca (21,0%) preferuje jazdę pociągiem. Jest to niewątpliwie alternatywa
mogąca ograniczyć indywidualny transport samochodowy. Warunkiem jest jednak
sprawna kolej.
Podsumowaniem poziomu zachowań badanych kierowców jest ogólna suma punktów
przyznawanych za zachowania ekologiczne. W analizie nie brano pod uwagę tych pytań,
przy których większość badanych kierowców odpowiadała, iż ich nie dotyczą. W ten
sposób do ostatecznej analizy wzięto 13 pytań, przyznając po jednym punkcie za
zachowanie proekologiczne, sprzyjające ochronie naturalnego środowiska człowieka.
Możliwa rozpiętość oceny punktowej zachowań wynosiła tym samym od 0 do 13 punktów.
Rozkład procentowy liczby odpowiedzi świadczących o zachowaniach ekologicznych
prezentuje Rys. 3.
19,0 19,0
20,0
18,0
18,0
16,0
16,0
12,0
14,0
12,0
% 10,0
8,0
6,0
4,0
4,0
5,0
3,0
4,0
2,0
0,0
0,0
0.
1.
0,0
0,0
11.
12.
0,0
0,0
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
13.
Liczba zachowań ekologicznych
Rys. 3. Zachowania ekologiczne kierujących pojazdami – rozkład procentowy liczby odpowiedzi
świadczących o zachowaniach ekologicznych
Fig. 3. Pro-ecological behaviour of the vehicle drivers – percentage distribution of the number of
answers testifying of the pro-ecological behaviours
Źródło: badania własne
26
Wiedza i zachowania kierowców…
Analiza powyższych danych pozwala stwierdzić, iż nie ma wprawdzie osób, u których
nie odnotowano żadnych zachowań proekologicznych, ale też i nie stwierdzono takich,
które stosują się do wszystkich zasad. Liczba zachowań ekologicznych poszczególnych
kierowców mieściła się między 2 a 10, w tym między 4 a 7 zachowań prezentowało 72,0%
badanych. Ponieważ w zdecydowanej większości były to zachowanie podstawowe,
związane z dbałością o stan techniczny pojazdu, recyklingiem zużytych płynów i części
samochodowych czy rezygnacją z jazdy samochodem na rzecz komunikacji miejskiej
należy stwierdzić, iż prezentowany poziom zachowań ekologicznych badanych kierowców
jest dalece niezadowalający.
Zważywszy na to, iż zachowania kierowców dalece odbiegają od oczekiwań,
porównano zachowania z poziomem wiedzy kierujących o wpływie transportu na stan
środowiska naturalnego człowiek. Porównanie było możliwe, gdyż liczba odpowiedzi
prawidłowych oraz liczba prawidłowych zachowań uwzględnione w badaniu były takie
same. Zestawienie porównawcze prezentuje wykres 4.
25,0
25,0
22,0
19,0
20,0
19,0
18,0
16,0
15,0
12,0 13,0
12,0
11,0
10,0
5,0
5,0
6,0
4,0
5,0
4,0
3,0
0,0
0,0 0,0
3,0 3,0
0,0 0,0
0,0
0,0
0.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Wiedza
7.
8.
9.
10.
11.
0,0
0,0 0,0 0,0
12.
13.
Zachowanie
Rys. 4. Poziom wiedzy oraz poziom zachowań ekologicznych badanych kierowców – rozkład
procentowy
Fig. 4. Level of knowledge and the pro-ecological behaviours level of the drivers tested –
percentage distribution
Źródło: badania własne
Analiza danych zilustrowanych na wykresie pozwala wnioskować, iż nie ma prostej
zależności pomiędzy poziomem wiedzy kierowców o wpływie transportu na stan
środowiska naturalnego człowieka a jego proekologicznymi zachowaniami – zależność
statystyczna jest nieistotna1. Istnieje grupa kierowców, u których zachowania odpowiadają
stanowi wiedzy, ale są również tacy, którzy pomimo posiadanej wiedzy nie zachowują się
ekologiczne oraz tacy, którzy chronią środowisko naturalne pomimo braku dostatecznej
wiedzy. Można powiedzieć, iż ci ostatni robią to w oparciu o bardzo uogólnione
przekonanie lub intuicyjnie.
Bardziej szczegółowych danych dostarcza analiza tabeli 1.
1
współczynnik korelacji wynosi – 0,0343
27
Transport Samochodowy 1-2012
Tabela 1
Wiedza a zachowania ekologiczne badanych kierowców – rozkład procentowy
Table 1
Knowledge versus pro-ecological behaviours of the drivers tested – percentage distribution
WIEDZA
1 -5
prawidłowych
odpowiedzi
6-8
prawidłowych
odpowiedzi
9 - 13
prawidłowych
odpowiedzi
Razem
1–5
prawidłowych
zachowań
36
ZACHOWANIA
6-8
prawidłowych
zachowań
20
9 – 13
prawidłowych
zachowań
7
Razem
63
17
13
1
31
1
5
0
6
54
38
8
100
Źródło: badania własne
Najliczniejszą grupą badanych kierowców jest grupa, u której poziom zachowań jest
adekwatny do poziomu wiedzy. Wśród nich najczęściej niskiemu poziomowi wiedzy
towarzyszą nieliczne zachowania proekologiczne (36,0% badanych). W grupie 13,0%
kierowców ma to miejsce na poziomie średnim, zarówno wiedzy jak i zachowań.
Nieznacznie częściej niż co czwarty (27,0%) badany kierowca prezentuje zachowania
sprzyjające ochronie środowiska na poziomie co najmniej przeciętnym pomimo, iż jego
wiedza w interesującym nas zakresie jest dalece odbiegająca od oczekiwanej. Mniejszy
(łącznię 18,0%) jest odsetek tych kierowców, którzy posiadając wiedzę o wpływie
transportu, w tym własnych zachowań na zagrożenie/ochronę naturalnego środowiska
człowieka na poziomie co najmniej przeciętnym, nie wykorzystują tej wiedzy do
kształtowania własnych zachowań.
Podsumowując, należy stwierdzić, co następuje:

niski poziom wiedzy o wpływie transportu, w tym własnych zachowań jako
kierowcy, powoduje, że kierujący rzadko zachowują się w sposób sprzyjający ochronie
środowiska,

możliwe są zachowania proekologiczne pomimo braku szczegółowej wiedzy
o wpływie transportu, w tym własnych zachowań jako kierowcy na środowisko naturalne
człowieka,

wysoki poziom wiedzy sprzyja zachowaniom proekologicznym na poziomie co
najmniej poziomie przeciętnym. Ten poziom wiedzy prezentuje jednak niewielka grupa
kierowców. Trudno więc o uogólnienia.
Wszystko to prowadzi do ogólnego wniosku, że wprawdzie możliwe są zachowania
proekologiczne bez szczegółowej wiedzy, to jednak niski poziom wiedzy najczęściej
prowadzi do braku takich zachowań.
Wnioski
Analiza zależności pomiędzy poziomem wiedzy a zachowaniami kierowców
prowadzi do następujących wniosków:
28
Wiedza i zachowania kierowców…

Niski poziom wiedzy o wpływie transportu, w tym własnych zachowań jako
kierowcy, powoduje, że kierujący rzadko zachowują się w sposób sprzyjający ochronie
środowiska.

Możliwe są zachowania proekologiczne pomimo braku szczegółowej wiedzy o
wpływie transportu, w tym własnych zachowań jako kierowcy na środowisko naturalne
człowieka.

Wysoki poziom wiedzy sprzyja zachowaniom proekologicznym na poziomie co
najmniej poziomie przeciętnym. Ten poziom wiedzy prezentuje jednak niewielka grupa
kierowców. Trudno więc o uogólnienia.
Wszystko to prowadzi do ogólnego wniosku, że wprawdzie możliwe są zachowania
proekologiczne bez szczegółowej wiedzy, to jednak niski poziom wiedzy najczęściej
prowadzi do braku takich zachowań
Analiza związków pomiędzy poziomem wiedzy i zachowaniami kierowców
a wybranymi danymi socjodemograficznymi prowadzi do następujących wniosków:

Poziom wiedzy zależny jest od płci, wykształcenia i miejsca zamieszkania
kierowcy. Wyższy poziom odnotowano u mężczyzn, wykształceniem wyższym
zamieszkałych w dużych miastach.

Zachowania ekologiczne wydają się być zależna od wykształcenia, wieku i stażu w
kierowaniu pojazdem. Większą liczbę takich zachowań odnotowano wśród kierowców
starszych i z wyższym wykształceniem, mniejszą wśród kierujących o niewielkim (do 5
lat) stażu w kierowaniu pojazdem.

Nie ma bezpośredniego związku pomiędzy poziomem wiedzy a zachowaniami.
Związek taki stwierdzono w grupie mężczyzn, wśród osób w wieku do 35 lat, o stażu
w kierowaniu pojazdem do lat 5, z wykształceniem średnim, zamieszkujących duże miasta.
Nie odnotowano takiego związku w grupie kobiet, osób w wieku 36 i więcej lat, o stażu
w kierowaniu pojazdem 6 i więcej lat, z wykształceniem wyższym, zamieszkujących
miejscowości inne niż duże miasta. Ogólnie prowadzi to do wniosku, iż działania
o charakterze edukacyjnym mogą być skuteczne jedynie w odniesieniu do określonej
grupy kierowców. W przypadku innych możliwe są zachowania ekologiczne bez
odpowiedniej wiedzy. Oznacza to, że w odniesieniu do pewnej grupy kierujących
pojazdami, ich zachowania w relacji ze środowiskiem naturalnym człowieka kształtowane
są pod wpływem innych niż wiedza czynników.
LITERATURA:
[1]
Będkowski K, (2011); Świadomość ekologiczna. Pojęcia i definicje.
http://wl.sggw.pl/unitas/geomatyka/artykuly/Swiadomosc_ekol_teoria.pdf 3.01.2011.
[2]
Będkowski K., (2011); Świadomość ekologiczna w kategoriach empirycznych
http://wl.sggw.waw.pl/units/geomatyka/artykuly/Swiadomosc_ekol_badania.pdf 3.01.2011
[3]
ECODRIVEN
(2008); www.krbrd.gov.pl/aktyalności
13.10.2008 Eko – jazda
(2011);http://www.renault.pl/swiat-renault/ekologia/ekojazda/polacy-chca-jezdzic-eko/
28.01.2011
[4]
„Ekojazda – ale jazda” Akademia Ekojazda (2011);
http://www.akademiaekojazdy.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=9&Itemi
d=7 1.02.2011
[5]
Gronowicz J., (1996); Ochrona Środowiska w Transporcie Lądowym. Zakład Techniki
i Eksploatacji Samochodów. Politechnika Szczecińska, Szczecin.
29
Transport Samochodowy 1-2012
[6]
[7]
[8]
[9]
[10]
[11]
[12]
[13]
[14]
[15]
[16]
[17]
[18]
Jak być ekologicznym kierowcą i nie przepłacać. (2010); http://styl-zycia.ekologia.pl/ekotechnologie/Jak-byc-ekologicznym-kierowca-i-nie-przeplacac,3912.html 10.10.2010
Kalkulator CO2 (2011); http://www.aeris.eko.org.pl/kalkulator/kalkulator.html 20.01.2011
Kopta T., (2001); Twój Samochód Zagraża Twemu Życiu. Polski Klub Ekologiczny,
Wrocław
Mapa EKO - kierowców (2011);
http://www.akademiaekojazdy.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2&Itemi
d=27 1.02.2011
Mikuła J,. (2000); Recykling wraków samochodowych w świetle Krajowego Planu
Gospodarki Odpadami. Politechnika Krakowska.
Mirowski W., (1999); Świadomość ekologiczna współczesnego społeczeństwa polskiego (w)
Mirowski W. (red.): Świadomość ekologiczna i społeczne ruchu „zielonych” w Polsce,
Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa
Mycie samochodu w miejscu publicznym (2011); http://e-prawnik.pl/biznes/prawoadministracyjne/ochrona-srodowiska/odpowiedzi/mycie-samochodu-w-miejscupublicznym.html 27.01.2011
Organizacja pozarządowa Czas na las ,(2011); http://www.czystaplaneta.pl/czas-na-las.html
26.01.2011.
Pater T., (2010); Rozważania na temat oceny stanu świadomości ekologicznej w
społeczeństwie http://www.biolog.pl/content-63.html 29.05.2010
Polscy
kierowcy
lubią
szybką
jazdę
i
ekologię
(2010);
http://www.motonews.pl/wiadomosci/news-7431-polscy-kierowcy-lubia-szybka-jazde-iekologie.html 08.10.2010
Połowa
polskich
kierowców
uważa,
że
dba
o
środowisko
(2011);
http://www.opony.com.pl/artykul/polowa-polskich-kierowcow-uwaza-ze-dba-osrodowisko/?id=1041 3.01.2011r.
Porzucone auta: niechciane "dzieci" kierowców (2011).
http://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Porzucone-auta-niechciane-dzieci-kierowcown32603.html 8.02.2011.
Przewodnik internetowy na temat ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów
http://www.its.waw.pl/Przewodnik,0,2536,1.html ITS (2010-12-08, aktualizacja 2011-0104)
30
Wiedza i zachowania kierowców…
Wybrane pytania Ankiety – umieszczono te pytania, które uwzględnione zostały przy
analizie porównawczej wiedzy i zachowań kierujących
Pytania ankiety dotyczące wiedzy kierujących na temat wpływu transportu na środowisko naturalne
człowieka.
1. Prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę:
1. Zobowiązany jest do zapewnienia mu, w miarę możliwości, stosownej pomocy
2. Zobowiązany jest do zapewnienia mu, w miarę możliwości, stosownej pomocy lub
zawiadomienia jednej ze służb, którą jest m. in. lekarz weterynarii, myśliwy, inspektor
organizacji prozwierzęcej, policjant, strażnik miejski, leśnik, strażnik łowiecki
3. Nie ma żadnych obowiązków
2. Czy wie Pan/Pani, jaki % zanieczyszczeń środowiska naturalnego powoduje transport:
1. do 10%
2. do 30%
3. do 50%
3. Czy wie Pan / Pani, jaki % zanieczyszczeń w dużych miastach powoduje transport:
1. 20 – 30%
2. 40 – 60%
3. 70 – 90%
4. W ciągu godziny średnie drzewo liściaste wytwarza ok. 1200 litrów tlenu. Człowiek w ciągu 1
godziny zużywa ok. 30 litrów tlenu. Ile litrów tlenu w ciągu 1 godziny w procesie spalania benzyny
zużywa przeciętny samochód:
1. 100 litrów
2. 1000 litrów
3. 3000 litrów
4. 5000 i więcej litrów
5. Liczba emitowanych do atmosfer związków chemicznych i różnych zanieczyszczeń środowiska
naturalnego człowieka pochodzących od pojazdów samochodowych, to:
1. 500
2. 1500
3. 5000
4. 15000
6. Czy wie Pan / Pani jakie wskazania (mające związek z ochroną środowiska naturalnego
człowieka) w Pańskim samochodzie sygnalizuje system OBD – system diagnostyki pokładowej
1. Tak
2. Nie
7. Jeśli na pytanie wyżej odpowiedział (a) Pan / Pani „tak”, proszę je wymienić:
1. ………………………………………………….
2. ………………………………………………….
3. ………………………………………………….
8. Jak często należy sprawdzać ciśnienie w oponach samochodu:
1. 1 raz na miesiąc
2. 1 raz na dwa miesiące
3. Co kwartał
4. Co pół roku
31
Transport Samochodowy 1-2012
5. Podczas przeglądów technicznych
6. Nie ma takiej konieczności jeżeli samochód wyposażony jest w system kontrolujący
ciśnienie. Należy jedynie zwracać uwagę na jego wskazania
9. Obciążenie samochodu o dodatkowe 45 kg obniża wydajność benzyny:
1. o ok. 2%
2. o ok. 10%
3. w zakresie bez znaczenia, w bardzo niewielkim
10. Czy zna Pan / Pani jakieś akcje, programy proekologiczne w transporcie drogowym:
Jeżeli tak, to proszę wymienić, jakie ……………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
11. Niepotrzebne stosowanie klimatyzacji w samochodzie:
1. Nie ma znaczenia dla emisji dwutlenku węgla
2. Powoduje zwiększenie emisji dwutlenku węgla o 0,5%
3. Powoduje zwiększenie emisji dwutlenku węgla o 2,0%
4. Powoduje zwiększenie emisji dwutlenku węgla nawet o 5,0%
12. Które z poniższych zasad należy stosować, jeżeli chcemy jechać zgodnie z zasadami ekojazdy:
1. Redukuj biegi, gdy obroty spadają do ok. 1 000 obr/min
2. Zmień bieg na wyższy, gdy prędkość obrotowa osiąga ok. 2 000 obr/min w silnikach
wysokoprężnych i 2 400 obr/min w silnikach benzynowych
3. Z prędkością 50 km/h powinno się jechać na czwartym lub piątym biegu
4. Przed jazdą należy rozgrzać silnik, szczególnie w zimie
13. Czy można ukarać osobę myjącą samochód na własnej posesji:
1. Nie, to teren prywatny
2. Tak, jeżeli nie spełnia określonych warunków (np. skanalizowany odpływ wody)
3. Tak, jeżeli nie spełnia określonych warunków i przewiduje to regulamin utrzymania
czystości i porządku na terenie gminy
Pytania dotyczące zachowań kierujących pojazdami mających związek z ochrona naturalnego
środowiska człowieka:
1. W okresie ostatnich 3 miesięcy, jak często zrezygnował(a) Pan / Pani z jazdy samochodem na
rzecz komunikacji miejskiej:
1. 1 raz
2. Kilka razy
3. Kilkanaście razy
4. Ani razu
5. Korzystam wyłącznie z komunikacji miejskiej
2. Co Pan / Pani ostatnio zrobił(a) ze zużytymi oponami:
1. Leżą w garażu (piwnicy, innym pomieszczeniu)
2. Zostawiłem(am) w sklepie przy zakupie nowych
3. Wyrzuciłem(am) do śmieci
4. Oddałem do punktu przyjmującego zużyte opony
5. Spaliłem(am)
6. Inny sposób (proszę wpisać jaki?)………………………………………………..
7. Nie dotyczy, nie mam zużytych opon
3. Co Pan / Pani ostatnio zrobił(a) z opakowaniem po płynie do spryskiwaczy:
1. Leży w garażu (piwnicy, innym pomieszczeniu) i nie wiem co mam z nim zrobić
32
Wiedza i zachowania kierowców…
2. Wyrzuciłem(am)do śmieci
3. Wyrzuciłem(am) do śmieci po uprzednim wypłukaniu
4. Wrzuciłem(am) do pojemnika na odpady plastikowe
5. Wrzuciłem(am) do pojemnika na odpady plastikowe po uprzednim wypłukaniu
6. Inny sposób (proszę wpisać jaki?)………………………………………………..
4. Co Pan / Pani ostatnio zrobił(a) z zużytym akumulatorem:
1. Jest w garażu (piwnicy, innym pomieszczeniu)
2. Zostawiłem(am) w sklepie przy zakupie nowego
3. Wyrzuciłem(am) do śmieci
4. Inny sposób (proszę wpisać jaki?)………………………………………………..
5. Nie dotyczy, nie wymieniałem (am) akumulatora
5. Jak często zdarza się Panu / Pani myć samochód poza myjnią samochodową:
1. Jeden raz w miesiącu
2. Jeden raz na dwa miesiące
3. Jeden raz na trzy miesiące
4. Jeden raz na pół roku
5. Jeden raz w roku
6. Nie zdarza mi się, zawsze korzystam z myjni samochodowej
6. Co Pan / Pani robi z niedopałkiem palonego w samochodzie papierosa:
1. Wyrzucam do popielniczki w samochodzie a popielniczkę opróżniam w domu
2. Wyrzucam przez okno samochodu
3. Nie palę w samochodzie
7. Czy mając do wyboru podróż pociągiem z dobrym dojazdem (to znaczy bez przesiadek,
dogodne godziny dojazdu) oraz samochodem wybiera Pan / Pani:
1. Zawsze samochód
2. Czasem pociąg, czasem samochód
3. Zawsze pociąg
8. Czy przy ostatnim przeglądzie technicznym samochodu zwracał(a) Pan / Pani uwagę, czy
dokonano przeglądu systemu diagnostyki pokładowej samochodu:
1. Nie
2. Nie, mam zaufanie do pracowników stacji kontroli, że zawsze w trakcie takiego przeglądu
wszystko kontrolują
3. Tak, zawsze sprawdzam, co było diagnozowane i wymagam kontroli również systemu
diagnostyki pokładowej
4. Nie wiem dokładnie co to jest
9. Czy przy ostatnim zakupie samochodu zwracał(a) Pan / Pani uwagę na poziom emisji różnych
zanieczyszczeń emitowanych przez typ samochodów branych przez Pana / Panią po uwagę przy
zakupie:
1. Tak, to jedna z rzeczy, na które zwracam uwagę
2. Nie, nie wiem że jest to rzecz, którą można brać pod uwagę
3. Nie, nie miało to dla mnie znaczenia, w ogóle nie brałem(am) tego pod uwagę
4. Nigdy nie kupowałem(am) samochodu
10. Kiedy ostatnio sprawdzał(a) Pan / Pani ciśnienie w oponach samochodu:
1. Nie dawniej jak 1 miesiące temu
2. Nie dawniej jak 3 miesiące temu
3. Nie dawniej jak 6 miesięcy temu
33
Transport Samochodowy 1-2012
4. Robią to jedynie przy okazji przeglądu technicznego
5. Nie muszę sprawdzać, bo mam podawane na wyświetlaczu przez system kontrolujący
11. Zatrzymując się na czas nieznacznie dłuższy niż 1 minuta:
1. Zawsze wyłącza Pan / Pani silnik
2. Czasem wyłącza Pan / Pani silnik a czasem silnik nie jest wyłączony
3. Silnik zawsze pozostaje włączony
12. Czy przy ostatnim przeglądzie technicznym dopilnował(a) Pan / Pani, aby sprawdzono poziom
emisji spalin w Pana / Pani samochodzie:
1. Nie
2. Nie, nie wiedziałem (am), że należy to sprawdzać
3. Nie, mam zaufanie do pracowników stacji, że zawsze, dokonują takiej kontroli
4. Tak, zawsze sprawdzam, co było diagnozowane i wymagam kontroli również poziomu
emisji spalin w moim samochodzie
13. W moim samochodzie korzystam z klimatyzacji:
1. Zawsze
2. Tylko wtedy, gdy wymagają tego warunki pogodowe
3. Mój samochód nie posiada klimatyzacji
34