docArkusz
download 
Reklamacja Transkrypt
Arkusz
Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 1 KONKURS Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 - ETAP WOJEWÓDZKI 15 II 2014 Instrukcja dla ucznia KOD: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Zanim przystąpisz do pracy, upewnij się, czy wszystkie strony testu są czytelne. Ewentualną nieczytelność lub brak strony zgłoś komisji. 2. Test składa się z zadań otwartych i zamkniętych. W zadaniach zamkniętych tylko jedna odpowiedź jest właściwa – trzeba ją zaznaczyć, przekreślając znakiem „X” odpowiednią literę. 3. Jeżeli przy wyborze pomylisz się, odpowiedź otocz kółkiem i zaznacz inną. godz. 900 błędną 4. W zadaniach otwartych odpowiadaj własnymi słowami, chyba że w poleceniu wyraźnie prosi się o zacytowanie. 5. Zadania rozwiązuj długopisem. Nie używaj ołówka ani korektora. 6. Pamiętaj, że w zadaniach krótkiej odpowiedzi błąd językowy dyskwalifikuje przyznanie punktu. 7. Na końcu testu znajduje się brudnopis, który nie będzie sprawdzany – jest tylko do Twojej dyspozycji; możesz tam umieszczać swoje notatki. POWODZENIA! Czas pracy: 90 minut Liczba punktów: 45 Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 2 Przeczytaj uważnie poniższy tekst i wykonaj związane z nim zadania. TEKST ŹRÓDŁOWY NR 1 Anna Kamieńska, Wieża Babel Rozmnożyli się ludzie po potopie. Wszyscy byli potomkami trzech synów Noego ocalonych z nim razem – Sema, Chama i Jafeta. Od imienia Sema ród jego nazwany został Semitami, zaś Heber, jeden z potomków Sema, dał nazwę narodowi Hebrajczyków i językowi hebrajskiemu. A choć ród rozgałęział się coraz bardziej jak wielkie drzewo, wszyscy mówili jednym językiem i wszyscy rozumieli się, jak liście szumiące na jednej gałęzi rozumiałyby szum liści na drugiej gałęzi. I tak idąc wciąż i zaludniając nowe krainy, znaleźli się na ziemi Sennaar, gdzie osiedli. Znajdująca się tam czerwona glinka nadawała się znakomicie na wyrób cegieł. Zbudowali w ziemi piece i zaczęli wypalać mnóstwo cegieł. Cegła była lżejsza i lepsza od kamiennych głazów, które trzeba było nosić z gór. Wynaleźli też kleisty ił, niby smołę do spajania cegieł. – Teraz możemy zbudować miasto – rzekli. – A co by było, gdybyśmy zbudowali wieżę tak wysoką, aby dosięgła nieba? – Uczyńmy tak! – zawołali. – Okryjemy sławą nasze imię, zanim rozproszymy się po całej ziemi. – Wszystko możemy! Potrafimy wszystko! Zajrzymy w okna samemu Bogu! – mówili i wzięli się do budowy. Rosła wieża piętro po piętrze, coraz wyższa, coraz wspanialsza. Pysznili się ludzie swoim dziełem. Zstąpił z nieba Pan, aby zobaczyć miasto i wieżę, pomnik ludzkiej pychy. I rzekł: – Oto jeden lud. A wszyscy mówią jednym językiem i jeden rozumie drugiego. Ale pomieszajmy im języki, aby się więcej nie pysznili swoimi dziełami. Im wyżej będą się wznosić w swojej budowie, tym bardziej różne będą ich języki. Już brat nie zrozumie głosu brata, już przyjaciel nie pojmie przyjaciela. Pewnego dnia okazało się, że już nikt nie rozumie nikogo. Skończyła się cywilizacja pyszniąca się techniką i rozumem. Opustoszało miasto, porzucona waliła się w rumowisko wielka wieża wzniesiona ludzkimi rękami. A nazwano ją Babel, to znaczy miejsce, gdzie pomieszały się ludzkie języki. Odtąd Bóg rozproszył ludzi i narody, przydzielił im osobne krainy i osobną dla każdego narodu mowę. A. Kamieńska, Książka nad książkami, Warszawa 1988. Do rozwiązania zadań od 1. do 7. wykorzystaj TEKST ŹRÓDŁOWY NR 1. Zadanie 1. (0–1) Wyjaśnij, dlaczego Bóg pomieszał ludziom języki. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….. Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 3 Zadanie 2. (0–2) Jak rozumiesz słowa ludzi: „Zajrzymy w okna samemu Bogu!” oraz Boga: „Im wyżej będą się wznosić w swojej budowie, tym bardziej różne będą ich języki”? Wypowiedź ludzi: ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Wypowiedź Boga: ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 3. (0-1) Przeczytaj definicję słowa „topos”. Wyjaśnij, czego toposem jest wieża Babel. Topos – element tematyczny lub zbiór takich elementów (motywów), powtarzający się w literaturze danego kręgu kulturowego. Literatura i nauka o języku. Encyklopedia szkolna, Warszawa 1999. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 4. (0–2) Podaj przykład tekstu kultury (np. literackiego, malarskiego, muzycznego), w którym wykorzystany został topos wieży Babel w znaczeniu dosłownym lub przenośnym. Określ, w jaki sposób został on zrealizowany. Tytuł utworu i nazwisko autora : ………………………………………………………………………………………………………… Sposób realizacji: ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….. Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 4 Zadanie 5. (0–1) Ułóż zdanie, w którym wykorzystasz związek frazeologiczny wieża Babel we współczesnym znaczeniu. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Zadanie 6. (0–2) Wyjaśnij różnicę między sformułowaniami „mówić w tym samym języku” i „mówić tym samym językiem”. Mówić w tym samym języku ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Mówić tym samym językiem ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 7. (0–3) W 40 słowach napisz streszczenie tekstu A. Kamieńskiej. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 5 TEKST ŹRÓDŁOWY NR 2 Google Google http://dziennikturystyczny.pl/2010/02/onthego-blog-google-sprawi-ze-budowa-wiezy-babel-moze-sie-udac/ Do rozwiązania zadania 8. wykorzystaj TEKST ŹRÓDŁOWY NR 2. Zadanie 8. (0–1) Google pomaga budować nową wieżę Babel... brzmi hasło pod przerobionym przez blogerów obrazem Pietera Bruegela starszego, zamieszczonym na jednym z portali internetowych. Wyjaśnij, jak je rozumiesz. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 6 Przeczytaj uważnie poniższy tekst i wykonaj związane z nim zadania. TEKST ŹRÓDŁOWY NR 3 Stanisław Barańczak, Ze wstępu do rozmówek Celem jest mówić płynnie, choć w języku, który do końca będzie obcy. Ale co to znaczy mówić płynnie? To raczej mieć wzgląd na słuchaczy niż przełamywać sztywność tej wyschłej tektury, języka w nietutejszej gębie. Rzecz w tym, żeby pozwolić im się przemknąć jak na wodnych nartach przez sztuczny rów rozmowy, cokolwiek jest warta jej głębia po kolana; aby bez potrzeby nie hamować ich zjazdu po zjeżdżalni słów w brodzik porozumienia; gdy rozmowa będzie sportem wodnym, gdy w swoim tęponosym pędzie ledwie muśnie powierzchnię obły ślizgacz – słuch, gdy dna mu nie rozpruje kołek epitetu nieoczekiwanego albo nagła rafa zwierzenia – słowem, kiedy słowo gładko trafia na słowo i zdań fala nie podnosi grzbietu ponad dopisujące zdrowie i tę wściekłą drożyznę, i pogodę doprawdy dziś ładną, gdy mówisz to, co umiesz, nie to, co byś pragnął – na chwilę was opływa płytkiej unii ciepło i w pluskaniu podmiotów, chlupocie orzeczeń nareszcie zapominasz o tym, że ruch warg może być nieraz – bywał nieraz – wart coś więcej; mówić płynnie, to rozumieć, że się nie opłaca z kimś schodzić pod powierzchnię słów cudzej czy własnej mowy – choćbyś jak najbieglej wiódł go przez ciemne głębie, zawsze w dole zblednie odstraszająco piaszczyste i biedne dno obcości, przybyszu. Godzisz się? To mów. S. Barańczak, Ze wstępu do rozmówek, [w:] Wiersze zebrane, Kraków 2007. Do rozwiązania zadań od 9. do 14. wykorzystaj TEKST ŹRÓDŁOWY NR 3. Zadanie 9. (0–2) Wyjaśnij znaczenie dosłowne i przenośne tytułu wiersza S. Barańczaka. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 7 Zadanie 10. (0–4) Kim jest podmiot mówiący, a kim adresat wiersza? Podaj po dwie cechy ich charakteryzujące. Kim jest Cechy podmiot mówiący adresat Zadanie 11. (0–2) Dlaczego rozmówcy nie mogą porozumieć się ze sobą? Wskaż dwie przyczyny. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 12. (0–1) Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa: mówić płynnie, to rozumieć, że się nie opłaca z kimś schodzić pod powierzchnię słów cudzej czy własnej mowy. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 13. (0–2) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące tekstu S. Barańczaka są prawdziwe. Podkreśl T, jeśli informacja jest prawdziwa, lub N, jeśli jest fałszywa. 1. Pytania w tekście mają na celu skłonienie odbiorcy do przemyśleń. T N 2. Postać mówiąca zachęca do nauki języków obcych. T N Zadanie 14. (0–3) a) Wyraz ślizgacz to A. archaizm B. neologizm C. eufemizm b) Wyjaśnij, w jaki sposób powstał wyraz ślizgacz, wskaż wyraz podstawowy, podstawę słowotwórczą oraz formant. Wyraz podstawowy: …………………………………………… Podstawa słowotwórcza: ……………………………………….. Formant: ………………………………………………………… Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 8 TEKST ŹRÓDŁOWY NR 4 Andrzej Markowski, Słówka źle wkomponowane Bywa, że w tym, co ktoś mówi, lub w tym, czego słuchamy, nie możemy się dopatrzyć błędu składniowego ani źle użytego wyrazu, a jednak odczuwamy, że „coś tu nie jest w porządku”. Najczęściej chodzi wówczas o to, że wyrazy lub ich połączenia, użyte w wypowiedzi, nie są dobrze dopasowane do sytuacji, w której mówimy lub piszemy. Mówimy wówczas, że tekst zawiera usterkę stylistyczną, czyli że autor powinien był użyć – z korzyścią dla formy wypowiedzi – innych wyrazów i zwrotów niż te, które znalazły się w tekście. Wiadomo przecież, że w rozmaitych sytuacjach życiowych mówimy i piszemy różnie. Jeśliby mąż po powrocie do domu powiedział do żony: „Dokonałem zakupu artykułów konsumpcyjnych na łączną kwotę 240 złotych, a następnie uiściłem opłatę za abonament radiowo-telewizyjny”, naraziłby się (w najlepszym razie!) na zdumione spojrzenie żony, która nie przywykła do takich sformułowań w ustach męża. Oczywiście, tak rażące przekroczenie norm stylistycznych raczej się nie zdarza, niemniej wypowiadanie się w sposób nieodpowiedni do sytuacji wcale nie jest rzadkie. Najczęściej polega ono na tym, że w tok wypowiedzi wtrąca się wyraz pochodzący z innego stylu niż reszta zdania. Przyjaciel, który, to, że za długo nie podchodził do telefonu, uzasadnia słowami: „Przepraszam cię stary, ale właśnie się posilałem”, popełnia błąd stylistyczny, ponieważ słowo posilać się nie należy do stylu potocznego, w którym wypowiedziane jest całe zdanie, lecz jest wyrazem książkowym. Takie niepotrzebne używanie wyrazów książkowych, podniosłych bądź przestarzałych w wypowiedziach potocznych jest dość częste. Mówiący chcą chyba w ten sposób podkreślić ważność swojej wypowiedzi, podnieść jej rangę. Od kilkunastu lat charakterystyczne jest na przykład używanie wyrażenia jako że w sprawozdaniach sportowych. Jest to książkowy, a nawet przestarzały odpowiednik wyrazów bo (w mowie) i ponieważ, gdyż (w piśmie). „Nie jest dobrze, jako że nasz zawodnik leży na ziemi”, „Jesteśmy nieco zawiedzeni, jako że liczyliśmy na medal z trochę szlachetniejszego kruszcu” itd. Owo jako że jest dla mnie typową cechą pseudoeleganckiego stylu komentarzy sportowych. Na podstawie: A. Markowski, Polszczyzna końca XX wieku, Warszawa 1992. Do rozwiązania zadań od 15. do 20. wykorzystaj TEKST ŹRÓDŁOWY NR 4. Zadanie 15. (0–1) Wyjaśnij, jak Andrzej Markowski definiuje usterkę stylistyczną. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 16. (0–2) Jak powinien wypowiedzieć się, cytowany w tekście mąż? Przekształć zdanie: „Dokonałem zakupu artykułów konsumpcyjnych na łączną kwotę 240 złotych, a następnie uiściłem opłatę za abonament radiowo-telewizyjny”. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 9 Zadanie 17. (0–1) Wyjaśnij, dlaczego A. Markowski uznał, że sprawozdawcy sportowi popełniają błąd językowy, używając sformułowania jako że. ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. Zadanie 18. (0–2) Wyjaśnij, co oznacza przedrostek „pseudo- w wyrazie pseudoelegancki. Wskaż, za pomocą jakiego przedrostka można stworzyć wyraz o przeciwnym znaczeniu. Znaczenie przedrostka „pseudo”: ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… Przedrostek o przeciwnym znaczeniu: ………………………………………………………………………………………………………… Zadanie 19. (0–2) Jaką funkcję pełni w zdaniu: Mówiący chcą chyba w ten sposób podkreślić ważność swojej wypowiedzi, podnieść jej rangę podkreślony wyraz? A. podmiotu B. przydawki C. dopełnienia D. okolicznika Przekształć podane zdanie, zastępując imiesłów określeniem. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 10 Zadanie 20. (0 – 10) „Mity przedstawiają pewne sytuacje egzystencjalne, które mogą powtarzać się zawsze i wszędzie. Są uniwersalne, ponadczasowe. Mit zawiera pewną sytuację wzorcową, modelową, rodzaj matrycy, która nałożona na aktualny obraz wydobywa z niego określony sens” (B. Dyduch). Czego o sobie możesz dowiedzieć się z historii biblijnych i antycznych? Napisz rozprawkę, odwołując się do dwóch wybranych tekstów kultury spoza utworów przywołanych w arkuszu. ................................................................................................ ............................................................................................. ... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ........................................................................................... ..... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................... ....... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ....................................................................................... ......... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ..................................................................................... ........... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................... ............. ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................. ............... Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 11 ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ............................................................................... ................. ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ............................................................................. ................... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ........................................................................... ..................... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................... ....................... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ....................................................................... ......................... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ..................................................................... ........................... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................... ............................. ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ Konkurs z języka polskiego dla uczniów gimnazjum województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2013/2014 - etap wojewódzki 12 BRUDNOPIS ................................................................................................ ........................................................................................... ..... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ......................................................................................... ....... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ....................................................................................... ......... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ..................................................................................... ........... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................... ............. ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................. ............... ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ............................................................................... ................. ................................................................................................ ................................................................................................ ................................................................................................ ............................................................................. ...................
