Za internet2.indd

Raport o
handlu detalicznym w Słowenii
Wydział Ekonomiczno-Handlowy
Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Lublanie
www.pl-brh.si
Lublana, 2005
Handel artykułami technicznymi
Handel artykułami technicznymi obejmuje w Słowenii - w przeciwieństwie do zachodnich standardów - więcej sektorów. W krajach zachodnich oddzielnie analizowane są punkty sprzedaży tzw. białej techniki (sprzętem AGD), tzw. brązowej techniki (komputery,
urządzenia Hi-FI) oraz handel materiałami budowlanymi czy handel meblami - w Słowenii wszytko to jest zawarte w jednej kategorii.
Ponieważ statystyka umożliwiająca tak szczegółową analizę nie jest wystarczająco rozwinięta handlowcy sami podejmują się oceny
swoich udziałów w rynku ze względu na poszczególne programy sprzedaży. Najwięksi handlowcy w branży niekoniecznie handel
artykułami technicznymi mają zarejestrowany jako wiodącą działalność.
Łączne informacje ze sprawozdań finansowych spółek za rok 2003 w handlu detalicznym meblami, oświetleniem i pozostałymi
artykułami gospodarstwa domowego (52.440 według SKD), handlu detalicznym elektrycznymi artykułami gospodarstwa domowego, aparatami RTV i radiowymi (52.450) w handlu detalicznymi materiałami metalowymi (52.461) w handlu detalicznym farbami,
lakierami i innymi środkami chemicznymi (52.462) i handlu detalicznym materiałami budowlanymi (52.463) zawarte są w poniższej
tabeli:
łączne przychody
(w tys. SIT)
EKD
Opis
liczba
spółek
liczba
zatrudnionych
52,440
Sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i artykułów użytku domowego
107
27,216,497
599
52,450
Sprzedaż detaliczna elektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego, artykułów
radiowo- telewizyjnych i instrumentów muzycznych
109
14,126,588
531
52,461
Sprzedaż detaliczna drobnych wyrobów metalowych, techniki grzewczej
39
4,525,849
142
52,462
Sprzedaż detaliczna farb, lakierów i innych środków chemicznych
43
7,671,392
279
52,463
Sprzedaż detaliczna materiałów budowlanych, drewna i wyposażenia technicznego
127
34,453,581
888
Źródło AJPES
Słoweński handel detaliczny artykułami technicznymi jest relatywnie dobrze rozwinięty, brak jest jednak firm oferujących towary
z najniższego przedziału cenowego. Na rynku słoweńskim nie działa żadna zagraniczna sieć, która oferuje towary w sprzedaży
dyskontowej.
Największy udział w sprzedaży detalicznej artykułów technicznych ma MERKUR, a wynosi on około 30% i jest zróżnicowany w
zależności od programu. Tak np. w przypadku sprzedaży drewna wynosi on około 9%,a w sprzedaży AGD i RTV osiąga 50%. Jest
to jednocześnie symbolem braku specjalizacji słoweńskiego handlu w tym segmencie, gdyż Merkur sprzedaje praktycznie wszystko
- od artykułów metalowych, materiałów budowlanych, instalacji, AGD, komputerów. Zajmuje się zarówno sprzedażą detaliczną jak i
hurtową. Znaczenie sprzedaży hurtowej w przychodach Merkur-a systematycznie wzrasta. Już od pewnego czasu w firmie pracują
nad rozwojem projektu B2B, który w przyszłości będzie podstawą sprzedaży osobom prawnym. Częścią tego projektu jest stworzenie elektronicznego katalogu wyrobów przeznaczonego dla przedsiębiorstw. Do katalogu chcą włączyć ponad 200.000 artykułów z
szyfratorami dla rynków: słoweńskiego, chorwackiego i serbskiego. W sprzedaży detalicznej nowych kupców zamierzają zachęcać
do odwiedzenia swoich centrów handlowych, w chwili obecnej jest ich 34 (bez BOFEX), a w najbliższym okresie planują budowę
kolejnych 10 - niektóre większe zastąpią obecnie działające o zbyt małej powierzchni, a niektóre zostaną otwarte w nowych miejscach, gdzie Merkur nie ma jeszcze punktów sprzedaży.
Mocna pozycja lidera nie gwarantuje jednak niebezpieczeństwo ataków konkurencji, która znacznie się zaostrzyła. W niektórych
segmentach pojawili się nowi, mocni konkurenci. W sektorze sprzedaży detalicznej artykułów dla domu i materiałów budowlanych
są to trzej handlowcy - Baumax, Bauhaus i Obi.
Baumax na rynek słoweński wszedł przed 10 laty, wspólnie z Intersparem. W tym okresie wybudował trzy centra handlowe, a
program sprzedaży ukierunkował na sprzedaż narzędzi, artykułów ogrodniczych, budowlanych i mieszkalnych. Zarówno Baumax
jak i Bauhaus mogłyby stanowić poważne zagrożenie dla Merkura, lecz w przeciwieństwie do ekspansji na pozostałych rynkach,
na słoweńskim działają nieco ospale, nie realizując deklaracji o rozszerzeniu działalności. Baumax zajmuje się przede wszystkim
unowocześnianiem i powiększaniem już funkcjonujących centrów, podczas gdy Bauhaus po siedmiu latach obecności na rynku
słoweńskim ma tylko jedno centrum handlowe, w Lublanie. W planach jest otwarcie dwóch do czterech centrów, ale kierownictwo
na razie nie zdradza planów. Każda z sieci przyjęła nieco inną strategię - Merkur jest w ‹każdej wsi’, podczas gdy Bauhaus zamierza
budować swoje centra wyłącznie tam, gdzie przebywa ponad 200.000 mieszkańców, włączając w to osoby przyjezdne.
Poza Baumaxem i Bauhausem w Słowenii jest jeszcze jeden oferent artykułów dla domu i materiałów budowlanych - niemiecki OBI, który w chwili obecnej posiada cztery centra handlowe. Swoją działalność w Słowenii rozwija za pomocą franschizingu.
Właścicielem franschizy jest firma MG Market, której właścicielem jest firma SavaTrade. I to właśnie SavaTrade w okresie zaledwie
kilku lat stała się najważniejszym bezpośrednim konkurentem Merkura, gdyż ogólną ofertę Obi uzupełnia w sieci wyspecjalizowanych
centrów handlowych AstraChemo. W chwili obecnej w Słowenii działają trzy sklepy, w planie jest rozwój sieci i podobnie jak Merkur
sprzedaż również w mniejszych ośrodkach.
AstraChemo powstała z połączenia firm Chemo, Astra Tehnicna trgovina, Sava Trade i Gume z Grosuplja. SavaTrade poprzez centra handlowe Obi i AstraChemo rozwija sprzedaż detaliczną, a dzięki sprzedaży bezpośredniej surowców i towarów konsumpcyjnych
także sprzedaż hurtową. Większą część przychodów (67%) stanowią przychody ze sprzedaży hurtowej. Dzięki Obi SavaTrade
uzyskała dostęp do kanału atrakcyjnych zakupów w systemie Obi, a z drugiej strony możliwość wprowadzania na półki towarów
krajowych producentów.
Poprzez sieć sprzedaży detalicznej Sava założyła niezwykle ambitny cel - osiągnięcie pozycji lidera w handlu detalicznym
artykułami technicznymi na obszarze krajów byłej Jugosławii. Do roku 2005 zamierzają całkowicie pokryć rynek słoweński centrami
Obi i AstraChemo oraz stworzyć sieć dla interesujących lokalizacji na obszarze byłej Jugosławii, znacząco zwiększyć sprzedaż
hurtową surowców, chemikaliów, wyrobów z plastyku i mas plastycznych oraz wyrobów z gumy.
W obszarze handlu artykułami technicznymi jest jeszcze jeden waży gracz i konkurent Merkura, przede wszystkim w obszarze
handlu hurtowego materiałami budowlanymi - grupa Topdom. Za tym znakiem towarowym (i nazwą firmy) ukrywa się były Center
Lubljana i jego większościowy właściciel Mreza trading, które jest dobrze znane w branży handlu hurtowego materiałami budowlanymi. W 2003 roku firma Topdom wspólnie z 12 firmami handlowymi, które są współwłaścicielami firm utworzyła ugrupowanie
interesów gospodarczych - Topdom. Tak, więc wspólnej aktywności na rynku zaopatrzenia dodano jeszcze wspólną reprezentację
na rynku sprzedaży. W celu zwiększenia znajomości marki w roku 2003 rozpoczęto procedurę ujednolicania znaków graficznych
wszystkich członków ugrupowania. Topdom ma obecnie jedno centrum handlowe w Lublanie i 36 punktów sprzedaży w całej
Słowenii.
Swoją sieć sprzedaży artykułów technicznych rozszerzają również sieci handlowe wyspecjalizowane w sprzedaży żywności.
Mercator - największa słoweńska sieć handlowa planuje dalszy wzrost w oparciu o program sprzedaży artykułów technicznych.
W chwili obecnej stanowi on w programie zaledwie 8%, co wartościowo oznacza około 25 mld SIT, poza tym sprzedaż artykułów
technicznych w centrach Mercator dodatkowo stanowi około 4% łącznej sprzedaży firmy. Większe udziały w przychodach firmy ERA
mają ich specjalistyczne sklepy wszystko dla domu ADUT, których udział w przychodach stanowi 25%. Mercator sprzedaje artykuły
techniczne w sieci 120 sklepów, które w większości znajdują się w mniejszych słoweńskich miastach, dalszy rozwój planowany
jest poprzez franschizing. Era ma w chwili obecnej 16 punktów sprzedaży, o powierzchni średnio 1000 m2. Docelowo planują 20
sklepów w całej Słowenii. Mercator sprzedaje przede wszystkim importowane artykuły AGD i RTV (80% pochodzi z importu), w
przypadku mebli sytuacja jest odwrotna, aż 80% stanowią meble słoweńskich producentów. W przypadku ERY przeważają rodzime
produkty, z importu jest zaledwie 30% towarów w sklepach tej sieci.
Pięć sklepów budowlano-technicznych ma również Vele, kolejny z większych słoweńskich handlowców, dodatkowo meble
oferują w dwóch punktach sprzedaży. W planach na razie nie ma rozszerzenia ww. programów.
W poniższych tabelach zamieszczamy największe firmy w poszczególnych branżach (klasyfikacja SKD) pod względem przychodów. Dane teleadresowe można uzyskać zwracając się pocztą elektroniczną do WEH lub w bazach on-line
www.pirs.si
www.gzs.si
Sprzedaż detaliczna drobnych wyrobów metalowych, techniki grzewczej
LP
Nazwa firmy
1
RAJKO BELA TRGOVSKO IN STORITVENO PODJETJE D.O.O.
2
Przychody ze
Średnio -liczba
Zysk/Strata
sprzedaży w tys. SIT
zatrudnionych
1 103 307
-37 821
28
ROMAKS KRANJ, D.O.O., PRODAJA IN SERVIS KMETIJSKIH STROJEV
455 838
16 869
3.15
3
IMPOL SERVIS PODJETJE ZA OPRAVLJANJE SERVISNIH DEJAVNOSTI D.O.O.
427 270
6 582
7
4
ELEKTRO DEKLEVA TRGOVINA IN SERVIS Z ELEKTROMATERIALOM D.O.O.
306 344
468
11
5
JUST TRGOVINA, PROIZVODNJA D.O.O. LJUBLJANA
287 938
6 224
5.67
6
KEGL BORIS TRGOVSKO PODJETJE MURSKA SOBOTA D.O.O.
220 413
-8 271
9
7
AMS PODJETJE ZA TRGOVINO IN PROIZVODNJO D.O.O.
191 079
7 148
2.94
8
PLIMA DRUŽBA ZA PROIZVODNJO, TRGOVINO IN STORITVE D.O.O.
185 803
4 853
5
9
IDEAL KOMERCIALNI CENTER TRGOVSKO IN PROIZVODNO PODJETJE D.O.O.,
HRIB 36A, LOŠKI POTOK
171 805
68
6.29
10
FENCO PODJETJE ZA TRGOVINO NA DEBELO IN DROBNO D.O.O.
160 349
3 596
2.3
Sprzedaż detaliczna farb, lakierów i innych środków chemicznych
Przychody ze
Średnio -liczba
Zysk/Strata
sprzedaży w tys. SIT
zatrudnionych
LP
Nazwa firmy
1
MAVRICA, TRGOVSKO PODJETJE Z BARVAMI IN LAKI, D.D., DOMŽALE
2
3
3 299 435
-196 105
145.5
SPEKTER PODJETJE ZA ZUNANJO IN NOTRANJO TRGOVINO, D.O.O.
837 783
30 871
21
GLASO PROIZVODNJA IN TRGOVINA D.O.O.
403 212
15 853
5
4
KONEM TRGOVINA NA DEBELO IN DROBNO, OZELJAN D.O.O.
383 681
-8 045
9.8
5
BARVAL - TRGOVINA, GRADBENIŠTVO IN INZENIRING D.O.O.
268 704
9 736
10.95
6
PTUJČANKA TRGOVSKO PODJETJE NA VELIKO IN MALO D.O.O.
262 221
955
6
7
MONICOLOR, TRGOVINA, STORITVE IN PROIZVODNJA, D.O.O., KRANJ
198 874
11 045
4
8
HOTENJKA LEPILA, BARVE, PARKETI, D.O.O.
193 034
8 282
3
9
ATG ZUPAN PODJETJE ZA PROIZVODNJO, TRGOVINO, EXPORT-IMPORT D.O.O.
KRMELJ
141 783
-5 707
4.17
10
MIZA PODJETJE ZA TRGOVINO IN GOSTINSTVO, KRKA, D.O.O.
137 190
3 425
4.5
Przychody ze
sprzedaży w tys. SIT
Zysk/
Strata
Sprzedaż detaliczna materiałów budowlanych, drewna i wyposażenia technicznego
Średnio -liczba
zatrudnionych
LP
Nazwa firmy
1
SAM PODJETJE ZA KOMERCIALNI INŽENIRING, D.O.O. DOMŽALE
4 364 369
56 721
72
2
KEROS, PROIZVODNJA CEMENTNIH IZDELKOV IN TRGOVINA, D.O.O.
3 143 753
17 948
96
3
DOM TRADE, TRGOVSKO PODJETJE, D.O.O., ŽABNICA
2 300 485
57 506
38.47
4
DOM SMREKA TRGOVSKA DRUŽBA D.D.
1 772 379
-73 243
55.8
5
KURIVO GORICA TRGOVINA D.D. NOVA GORICA
1 571 157
71 018
45
6
KERAMETAL BREŽICE PODJETJE ZA TRGOVINO NA DEBELO IN DROBNO
D.O.O.
1 215 145
1 200
48
7
PCK TRGOVSKA DEJAVNOST NA VELIKO IN MALO TER GOSTINSKE IN OSTALE
USLUGE NOVO MESTO D.O.O.
981 507
-30 210
24.31
8
LESNINA LGM PRODAJNI CENTER LEVEC D.O.O.
940 963
988
17.02
9
VTS, TRGOVINA Z GRADBENIM MATERIALOM, D.O.O.
861 091
9 393
9.46
Sektor artykułów gospodarstwa domowego
Słoweńcy wydają na artykuły techniczne, w większości sprzedawane za pośrednictwem sklepów detalicznych, 60-66 mld SIT
rocznie. Struktura sprzedaży art. technicznych przedstawia się następująco:
wyroby elektryczne;
59,8%
"zrób to sam"; 6,1%
art.sanitarne i
wyposażenie
łazienek; 8,6%
art.fotograficzne;
5,7%
art. biurowe; 17,8%
Słoweński rynek AGD jest niezwykle interesujący dla zagranicznych dostawców, z roku na rok pojawiają się nowe firmy oferujące
produkty przede wszystkim z niższego przedziału cenowego. Udział w rynku krajowego producenta GORENJE wynosi 60% i w
ciągu ostatnich kilku lat zanotował znaczący spadek, należy oczekiwać, iż trend ten utrzyma się również w przyszłości. Największą
konkurencją dla Gorenje jest Elektrolux poprzez swoje marki AEG, Electrolux i Zanussi. Dzięki niezwykle agresywnym kampaniom
marketingowym udało się mu zdobyć 20% udziału w rynku. Szybki wzrost sprzedaży handlowcy w branży prognozują również
tureckiej marce Beko, która na początku 2004r. ponownie weszła na rynek słoweński. W przyszłości należy oczekiwać zwiększonej
konkurencji dostawców z Dalekiego Wschodu i Chin.
Konkurencja dotyczy nie tylko producentów lecz i firm handlowych, które obniżają marże i oferują konsumentom coraz lepsze
warunki płatności. W sprzedaży AGD największe udziały w rynku ma Merkur (50%, wraz z centrami BigBang), następnie Mercator i Era. Zwiększa się udział w rynku tych systemów, które poza własną sieć sprzedaży detalicznej mają możliwość zwiększania
sprzedaży poprzez sieć franschizingową.
Rynek AGD w Słowenii jest stabilny - cena jest jednym z istotnych czynników wpływających na decyzję o zakupie, dlatego
też większość wyrobów AGD sprzedawana jest w czasie akcji wspierania sprzedaży. Najtańsze wyroby kupują przede wszystkim młodsze rodziny. Powoli, lecz systematycznie rośnie udział kupców decydujących się na zakup najdroższych marek, które
charakteryzują się niskim zużyciem energii i wody, niższym poziomem hałasu. Coraz większą rolę odgrywa również profesjonalna
obsługa, doradztwo przy sprzedaży oraz serwis posprzedażny.
Przychody ze
sprzedaży w tys. SIT
Zysk/
Strata
ISKRA PRINS PRODAJA, INŽENIRING, SERVIS, D.D.
2 007 085
-537 833
LP
Nazwa firmy
1
Średnio -liczba
zatrudnionych
125.22
2
ALIANSA, PODJETJE ZA INTELEKTUALNE STORITVE IN TRGOVINA, D.O.O.
1 136 312
40 155
15
3
EUROVISION PODJETJE ZA TRGOVINO IN STORITVE, D.O.O., LJUBLJANA
585 767
7 785
17
4
ELBI, ELEKTROINSTALACIJE, PROJEKTIRANJE, TRGOVINA, D.O.O., KRANJ
404 482
29 988
7
5
ELTUS PLUS DRUŽBA ZA TRGOVINO IN STORITVE, D.O.O.
391 873
12 945
7
6
OD A - Ž TRGOVSKO POSREDOVANJE D.O.O.
382 940
611
9
7
A.C.S. DRUŽBA ZA TRGOVINO IN ZASTOPANJE, D.O.O. LJUBLJANA
345 093
1 599
5
8
HARTMAN DRUŽBA ZA GLASBENO ZALOŽNIŠTVO, TRGOVINO, POSREDOVANJE,
SVETOVANJE IN PROIZVODNJO D.O.O.
306 156
1 257
11
9
JUNIOR ECO PODJETJE ZA PROIZVODNO IN TRGOVINO D.O.O.
277 805
5 880
7
269 769
2 830
14.94
10 SKAPIN ELEKTROTEHNIČNO PODJETJE D.O.O. VIPAVA
Tabela: Sprzedaż detaliczna art. i sprzętu gosp. domowego oraz art. radiowo-telewizyjnych
Handel meblami
Handel detaliczny meblami jest jednym z tych obszarów słoweńskiego handlu, który w opinii branży jest w pełni europejski i
konkurencyjny.
Wartość sprzedaży mebli na rynku słoweńskim jest stabilna, w porównaniu z krajami zachodnimi w portfelach Słoweńców
ukryte są duże rezerwy. Wartość sprzedaży jest w przeliczeniu na 1 mieszkańca o połowę niższa niż w Austrii. Ponieważ w Słowenii
brak oficjalnych danych statystycznych dotyczących sprzedaży mebli handlowcy swoje udziały w rynku wyliczają sami. Udział
największego handlowca Lesniny, wynosi około 30%, co jest więcej niż udziały dwóch największych konkurentów - Mercatora i
Rutara łącznie. Według danych systematycznie rośnie wartość sprzedaży mebli - średnio 10% wśród największych handlowców.
Największe firmy coraz częściej organizują akcje wspierające sprzedaż - mają one miejsce przede wszystkim w I półroczu.
Większość słoweńskich kupców decyduje się na zakup mebli w stylu ‹niemieckim›, a zaledwie 1/3 w stylu ‹włoskim›. Dzięki
liberalizacji handlu na rynek słoweński w okresie minionych 10 lat napłynęło wiele tańszych mebli z Europy Wschodniej - producenci
z tych krajów zajmują wysokie pozycje wśród dostawców na rynek słoweński. Import mebli według krajów przedstawia tabela (I-X
2004r.):
LP
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
9401 – meble do siedzenia i ich części
Bih
Francja
Nemcy
Chorwacja
Włochy
Polska
Rumunia
Austria
Słowacja
Hiszpania
RAZEM
w EUR
27 881 844
17 309 924
17 113 875
15 336 796
13 320 368
5 670 193
3 870 077
3 750 911
3 170 583
2 690 106
120 622 117
9403 – pozostałe meble i ich części
Włochy
Nemcy
Austria
Polska
Bih
Francja
Chiny
Chorwacja
Rumunia
MALEZJA
RAZEM
w EUR
16 117 259
11 733 740
7 008 232
6 822 454
1 839 818
1 481 914
1 207 279
1 198 935
996 591
974 420
57 628 028
Import tanich mebli spowodował obniżkę cen i znacznie zwiększył możliwości wyboru lecz jednocześnie wpłynął na kształtowanie
się negatywnych opinii o słabej jakości tych mebli, co szkodzi opinii min. polskich producentów i powoduje problemy w uplasowaniu
ich produktów z wyższego przedziału cenowego.
W słoweńskich sklepach jest coraz mniej słoweńskich mebli, co spowodowane jest wysokim poziomem cen, a w następstwie
niskimi marżami handlowców przy sprzedaży słoweńskich mebli. I tak np. Rutar w swoje ofercie sprzedaży ma zaledwie 3%
słoweńskich mebli. Słoweńscy producenci oferują swoje wyroby we własnych sieciach sprzedaży fabrycznej. Ze słoweńskich
dostawców nie są zadowoleni również w centrum handlowym Harvey Norman. Najwięcej słoweńskich mebli sprzedaje Lesnina,
udział rodzimych wyrobów w strukturze sprzedaży stanowi około 60%. Jako pozytywne strony współpracy z krajowymi dostawcami Lesnina wymienia logistykę, krótsze okresy dostawy i łatwiejsze dostosowanie się do wymagań znanego kupca. Marże w
handlu meblami są zróżnicowane i wahają się od 20 do 60%. Na wysokość marż wpływają liczne czynniki tkj. podział pracy między
dostawcą i sprzedawcą w logistyce, transporcie, montażu i magazynowaniu.
Przyszłość małych punktów handlowych jest w specjalizacji i sprzedaży butikowej mebli z najwyższego przedziału cenowego.
Przy takiej specjalizacji cena nie jest istotnym czynnikiem - ważna jest marka, jakość i serwis. Ceny mebli znanych projektantów w
całej Europie nie różnią się i co roku wzrastają między 3-5%. Oferta dostawców jest ogromna, a każdy z niewielkich handlowców
może dokonać wyboru spośród licznych dostawców i wynegocjować ekskluzywną sprzedaż. Większość małych sklepów zachęca
klientów za pośrednictwem jednej znanej marki, a sprzedaje również wyroby bardziej dostępne cenowo. Osoby kupujące meble z
najwyższego przedziału cenowego stanowią w strukturze kupujących 3% i raczej nie należy oczekiwać znaczącego wzrostu ich
udziału (np. do 10% tak jak ma to miejsce w Holandii).
Sprzedaż detaliczna mebli i oświetlenia
LP
Nazwa firmy
Przychody ze
sprzedaży w tys. SIT
Zysk/
Strata
Średnio -liczba
zatrudnionych
1
LESNINA TRGOVINA S POHIŠTVOM, D.D.
14 326 933
1 360 429
250
2
RUTAR POHIŠTVO TRGOVINSKA D.O.O.
2 805 802
39 704
0
3
MAROS TRGOVINA NA DEBELO IN DROBNO D.O.O.
1 612 753
57 590
38
4
PREVC, SALONI POHIŠTVA, D.O.O.
532 188
-11 796
17.59
5
SONČEK TRGOVSKO PODJETJE D.O.O.
500 232
9 136
13
6
FULL POINT, TRGOVINA IN STORITVE, D.O.O.
423 506
1 329
7
7
SINT - SODOBNI INTERIERI, TRGOVINA IN STORITVE, D.O.O.
343 114
21 831
12
8
FIDUCIA PODJETJE ZA TRGOVINO, GOSTINSTVO IN TURIZEM TER DRUGE STORITVENE DEJAVNOSTI D.O.O.
272 319
1 539
7.46
9
ORION INTERTRADE MEDNARODNI INŽENIRING IN TRGOVINA D.O.O. LJUBLJANA
242 734
10 104
4
10
BIOOPREMA, TRGOVINA NA DEBELO IN DROBNO, D.O.O.
211 650
2 730
4
Sprzedaż kwiatów, nasion.
Kwiaty i nasiona można kupić praktycznie na każdym kroku - bezpośrednio od producenta, na rynku, w kwiaciarni, w sklepach ‹zrób to sam› (np. Obi, Merkur, Baumax), w specjalistycznych sieciach ogrodniczych (np. Kalia), a nawet w sklepach
samoobsługowych (np. Interspar). Największa konkurencja jest wśród sklepów ‹zrób to sam›, które z dnia na dzień mają coraz
więcej kupców. Klientów do tych centrów handlowych wabi przede wszystkim to, iż w jednym miejscu mogą kupić wszystkie
potrzebne artykuły (tak kwiaty, jak i wazony, doniczki, ziemię i nawozy), a z drugiej strony oferowany jest szeroki wybór i niskie
ceny roślin, których kwiaciarnie nie są w stanie zaoferować. Brak jest oficjalnych statystyk o wielkości obrotu w branży kwiaciarstwa i nasiennictwa, z ocen branży wiadomo, iż największe obroty realizują duże centra handlowe, które oferują znacznie niższe
ceny, wynikające ze skali zakupów i wartości sprzedaży. W przypadku zakupu roślin od słoweńskich producentów w centrach
handlowych praktykowany jest podział kosztów sprzedaży - producenci oferując swoje rośliny zgadzają się na szereg upustów
(wynoszących do 12%), a po zakończeniu sprzedaży odbierają niesprzedane rośliny. Taki system doprowadził do tego, iż producenci wzięli na siebie większość ryzyka. Interesujący jest fakt, iż większość roślin i nasion sprzedawanych w Słowenii pochodzi
z importu, gdyż nie są dostępne na rynku krajowym - krajowe rośliny w strukturze sprzedaży stanowią zaledwie 5%, w kwiaciarniach udział ten jest nieco wyższy i stanowi 10%. Problem spowodowany jest niedopasowaniem popytu i podaży. Kwiaciarnie
sprzedają kwiaty cięte, których w Słowenii jest produkowanych bardzo mało. W większości są to chryzantemy. W Słowenii jest
niewiele roślin cebulkowych i kwitnących, np. orchidee, nadmierna jest natomiast podaż roślin dwuletnich tkj. bratki, lilie. Słoweńscy
ogrodnicy nie zajmują się produkcją nasion - monopolistą na rynku jest SEMENARNA, która specjalizuje się w produkcji, uszla-
chetnianiu i sprzedaży, jakkolwiek nawet Semenarna importuje większość nasion (Włochy, Holandia). Prawie cała produkcja nasion skoncentrowana jest w rękach przedsiębiorstw międzynarodowych, lecz Semenarnie udało się (jako jednej z niewielu firm
Europy Środkowej i Wschodniej) utrzymać cały profil produkcji, rozwijać nowe gatunki i zachować stare. Każdy rodzaj nasion
sprzedawanych w Słowenii jest uprzednio testowany i analizowany pod względem klimatu, warunków atmosferycznych i gleb.
Sprzedaż detaliczna kwiatów
Przychody ze
sprzedaży w tys. SIT
Zysk/
Strata
Średnio -liczba
zatrudnionych
1 634 624
-89 027
112
FUNTEX PODJETJE ZA TRGOVINO, POSREDOVANJE IN ZASTOPSTVA D.O.O.
143 547
578
11
3
GOFLOR TRGOVINA, GOSTINSTVO IN STORITVE, D.O.O. NOVO MESTO
104 002
905
9.32
4
ZVONČEK - S, CVETLIČARSTVO IN TRGOVINA, D.O.O., JESENICE
95 643
1 183
7.16
5
GEAFLOR - CVETLIČARSTVO D.O.O.
72 804
-6 317
5.12
6
RED SUCCESS TRGOVINA IN STORITVE D.O.O.
58 493
8
3
7
SVEČKO TRGOVSKO, STORITVENO IN PROIZVODNO PODJETJE D.O.O.
44 769
-1 500
4
8
LARISA-ZEMLJIČ & CO. PODJETJE ZA TRGOVINO, STORITVE IN GOSTINSTVO
D.N.O.
43 045
56
3.45
9
VRTNARSTVO CEDRA, VRTNARSKE STORITVE IN TRGOVINA, D.O.O.
37 559
207
4.67
10
ČRNI TULIPAN CVETLIČARNA, ARANŽERSTVO D.O.O.
35 220
-6 794
4
Przychody ze
sprzedaży w tys. SIT
Zysk/
Strata
LP
Nazwa firmy
1
GARDENIA ARS FLORAE CVETLIČARSTVO, LJUBLJANA, D.D.
2
Sprzedaż detaliczna kwiatów
Średnio -liczba
zatrudnionych
LP
Nazwa firmy
1
SEMENARNA LJUBLJANA, PROIZVODNJA IN TRGOVINA, D.D. LJUBLJANA DOLENJSKA C. 242
7 004 887
78 434
328
2
UNIVIT TRGOVINA IN STORITVE, D.O.O.
6 176 054
21 445
8.88
3
GALA PODJETJE ZA INŽENIRING, PROIZVODNJO,
TRGOVINO IN POSREDNIŠTVO D.O.O.
2 279 787
20 015
3
4
VITA COMMERCE, TRGOVINA IN STORITVE, D.O.O., LJUBLJANA
1 978 604
1 776
10
5
UNIAGRA PODJETJE ZA MEDNARODNO TRGOVINO, D.O.O.
1 284 981
7 745
4
6
ROKO INŽENIRING, PROIZVODNJA, TRGOVINA D.O.O.
896 765
47 806
14.34
7
ITS SOPOR PODJETJE ZA INFORMATIKO, TRŽENJE IN SVETOVANJE, D.O.O.,
LJUBLJANA
671 563
19 815
5
8
PROTEIN TRADE ZUNANJA IN NOTRANJA TRGOVINA, D.O.O.
484 773
526
2.21
9
PLANTA PRELESJE TRGOVSKO IN PROIZVODNO PODJETJE, D.O.O.
389 226
35 893
5.96
10
SOFIMEX MEDNARODNA TRGOVINA IN ŠPEDICIJA, ZASTOPSTVA, POSREDOVANJE IN INŽENIRING D.O.O. KOPER
375 764
12 815
3.91
Optyka
Sprzedaż okularów i szkieł korekcyjnych należy w Słowenii do regulowanej działalności - optycy są zarejestrowani w Ministerstwie Zdrowia, które określa standardy ich działalności. Okulary słoneczne sprzedawane w niespecjalistycznych punktach nie
podlegają tym regulacjom, co oznacza, iż mogą nie mieć zabezpieczeń UVA i UVB.
Według przybliżonych ocen w Słowenii działa około 250 zakładów optycznych, w tym prawie 1/5 w stolicy - Lublanie i bliskiej
okolicy. Wśród najstarszych zakładów jest Mestna Optika, której tradycje sięgają roku 1946 w Lublanie i która ma w Słowenii 13
zakładów. W roku 2000 rozpoczęła ekspansję na ryki Europy Południowo-Wschodniej, gdzie mają 4 punkty sprzedaży. Z racji
ograniczonych możliwości na rynku krajowym poszukują nowych lokalizacji w promieniu 250 km od Lublany. Docelowo planują
rozbudowę sieci do 40 punktów.
Firma sama importuje około 10% sprzedawanych oprawek, większość szkieł do okularów korekcyjnych kupują u krajowych
producentów (np. w firmie optycznej Alcom z Kranja), oprawki i okulary słoneczne kupują u słoweńskich przedstawicieli światowych
koncernów w firmie Carrera Otyl, która jest przedstawicielem na rynku słoweńskim firmy Safilo i w firmie Tomas, która reprezentuje
Luxoticę. Marże na oprawki do okularów wynoszą od 100 do 300%. Przy oprawkach najniższej jakości marże są najwyższe, marże
na szkła korekcyjne są trzykrotnie niższe. Drugą firmą posiadającą znaczący udział w rynku jest Art optika, która ma swoją siedzibę
w Mariborze i dziewięć punktów w całej Słowenii, w większości w centrum większych miast. Firma ta stosuje inną strategię niż Mestna Optika i sama (95%) importuje większość oprawek. Ich udział w rynku wynosi około 20%. W swoich punktach oferują wyłącznie
oprawki wysokiej jakości i znanych marek: Gucci i MaxMara.
Kolejna mariborska firma ABA optyka w swoich ośmiu punktach oferuje przede wszystkim oprawki z niższych przedziałów cenowych oraz ramki dla osób starszych.
Na rynek słoweński powoli wchodzą firmy zagraniczne - obecna jest OPTIKA ROMANI, a na początku 2004r. swój punkt sprzedaży
otworzył austriacki HARTLAUER, który docelowo planuje zwiększenie ich liczby do 7. W swojej ofercie mają marki znanych kreatorów, a ceny są o około 1/5 niższe od konkurencji, co wynika z bezpłatnej usługi wykonania okularów (klient nie dopłaca za
dodatkowe usługi).
Handel kosmetykami
Słoweński rynek jest nasycony punktami sprzedaży detalicznej kosmetyków, dlatego też coraz większą uwagę zwraca się w
kierunku dodatkowych usług i specjalizacji pracowników.
W strukturze statystycznej słoweńskiej rodziny wydatki na kosmetyki wynoszą 35.630 SIT rocznie, tj. 12.445 SIT na jednego
członka rodziny, co stanowi zaledwie 1% wszystkich wydatków.
Słoweńskie firmy zajmujące się sprzedażą kosmetyków coraz bardziej obawiają się konkurencji zachodnich wielkich sieci handlowych specjalizujących się w sprzedaży kosmetyków. Niektórzy z nich swoją działalność w Słowenii prowadzą już od dłuższego
czasu, a niektórzy dopiero poszukują odpowiednich lokalizacji na otwarcie swoich punktów handlowych. Te firmy to Muller, Drogerie
Markt, Limoni, Douglas itp.
Niemiecka firma Drogerie Markt posiada swoje 1300 punktów sprzedaży w ośmiu krajach europejskich, w tym również w
Słowenii - gdzie ma 52 sklepy, a ich roczny obrót osiąga 9 mld SIT. Firma ta oferuje wyroby kosmetyczne z niższego i średniego
przedziału cenowego. Według zasad DM powierzchnia sprzedaży musi wynosić, co najmniej 300 m2, a swoje sklepy otwierają w
centrum miasta, na osiedlach oraz w wielkich centrach handlowych oraz wszystkich miastach słoweńskich, których liczba ludności
liczy powyżej 5 tys. Muller sprzedaje kosmetyki wysokiego i średniego przedziału cenowego - systematycznie wzrasta sprzedaż
kosmetyków wysokiego przedziału cenowego i kosmetyki dekoracyjnej. Sklepy Mullera są jednymi z większych w Słowenii, poza
kosmetykami oferują również inne towary - np. płyty kompaktowe. Właściciel sklepów Dom Trgovina oferuje również wyroby krajowych producentów kosmetyki, lecz zainteresowanie kupców jest skierowane na zagraniczne marki. Mullera oferuje również kosmetyki pod własną marką towarową, która jest tańsza od podobnych wyrobów markowych producentów o około 10-30%. Roczna
wartość sprzedaży Mullera wynosi około 8 mld SIT, a w Słowenii działa osiem dużych sklepów Muller (w Lublanie, Mariborze,
Kranju, Murskiej Sobocie, Koprze i Celju).
Pod koniec 2003 roku swój pierwszy sklep w Słowenii otworzył Douglas, który należy do trójki największych firm kosmetycznych w Europie i jest jedną z najlepszych w świecie. W chwili obecnej Douglas ma w Słowenii dwa sklepy, planuje otwarcie
kolejnych pięciu, w tym celu utworzył w Słowenii firmę Duglas d.o.o, której 100% właścicielem jest niemiecka spółka-matka. W
swojej ofercie Douglas ma ponad 10.000 wyrobów znanych marek towarowych. Największa włoska firma handlująca kosmetykami
Limoni jest na rynku słoweńskim obecna od 2002 roku, w Słowenii ma obecnie pięć sklepów. W 2004 roku planują rozszerzenie
swojej działalności na rynki Serbii i Czarnogóry ze słoweńskiego centrum w Sezanie. Firma oferuje kosmetyki wysokiego i średniego
przedziału cenowego, w swojej ofercie nie mają kosmetyków słoweńskich producentów.
Jednym z największych importerów na rynku jest firma G-Trade z Celja. Udział mężczyzn kupujących kosmetyki w strukturze
kupców w Słowenii wynosi 5%.
Informacji o udziałach w rynku poszczególnych handlowców brak, w ocenie branży największe udziały wśród sklepów specjalistycznych ma Drogeri Markt, a wśród art. szerokiej konsumpcji Mercator. W hipermarketach w ocenie Krka Kozmetika sprzedaje
się około 30%, w sklepach specjalistycznych 20% artykułów higieny osobistej. Największe udziały w rynku osiągają marki wielkich
koncernów międzynarodowych: L’Oreal, P&G, Unilever, Beiersdorf, w perfumeriach sprzedają się natomiast wyroby z tzw. wyższej
półki.
W branży kosmetyki naturalnej najbardziej znana jest prestiżowa marka L›Occitane, które w Słowenii rozwija się poprzez sieć
franschizingową, której właścicielem jest firma Stillmark. W swoich sklepach, których ma w chwili obecnej cztery, a planują otwarcie
3 kolejnych sprzedaje wyłącznie wyroby tej marki, która produkuje wyroby wyłącznie z surowców roślinnych.
Artykuły sportowe
Słoweńscy konsumenci z roku na rok przeznaczają coraz więcej na wydatki związane z uprawianiem sportu i na rekreację.
Średnio słoweńskie gospodarstwo domowe przeznacza na ten cel (dane grudzień 2002) 240 tys. SIT, tj. o 40 tys. więcej niż w roku
poprzednim – jest to znaczący wzrost, który widoczny jest również w wartości sprzedaży. Udziały w rynku wśród największych firm
są już podzielone, trwa zacięta walka o ich wzrost. Najlepsze lokalizacje są zajęte, a kupcy dobrze poinformowani o ofercie, jakości
i upustach w większych sklepach handlowych. Ze względu na wielkość udziałów w rynku największe firmy to: Hervis, Intersport,
Tomas sport 2, Sport 2000 i Giga Sport. Łączna wartość przychodów w tej branży wyniosłą 21,5 mld SIT, w tym udział Hervisa
wyniósł ok 40%, Intersporta 20% (licencja Intersport należy do Mercatora), pozostałe firmy posiadają ok. 10% udziały w rynku.
Firma Hervis jest na rynku słoweńskim obecna od 1997, a swoje największe sklepy ma zlokalizowane w centrach handlowych
Interspar, na początku równiez prowadził działalność w ramach Spar Słowenia, od 2001 działa samodzielnie w ramach grupy Hervis
International, będącej częścią koncernu Spar Austria. W Słowenii Hervis ma 11 sklepów, średnia powierzchnia sprzedażowa sklepu
to 1000 metrów kwadratowych, ich udział w rynku wynosi 42%, a przychody ze sprzedaży osiągnęły 12 mld SIT. Ofertę sprzedaży
Hervis przygotowuje w oparciu o badania rynku – potrzeb kupców, ich oczekiwań co do sklepów sportowych, najbardziej ulubionych
marek, dyscyplin sportowych itp. W strukturze sprzedaży 95% stanowią zagraniczne marki towarów, a zaledwie 5% słoweńskie
(Elan i Alpina).
Sport 2000, który na rynku słoweńskim działa od 200 roku jest franschizą drugiej największej sieci sklepów sportowych w Europie. Wartość przychodów w 2004r. wyniosła 2,4 mld SIT. Oceniają, iż ich udział wynosi 14% (w ocenie konkurencji jest on niższy),
a w Słowenii mają 9 swoich sklepów. Docelowo planują otwarcie 12 sklepów (Maribor i Nova Gorica). W ofercie przeważają marki
średniego przedziału cenowego, w strukturze sprzedaży 42 procent stanowi odzież, 32 art. techniczne i 25 obuwie.
Międzynarodowa sieć sklepów Intersport (7 mld EUR przychodów rocznie) na rynku słoweńskim obecna jest poprzez Mercator,
który jest właścicielem licencji i na rynkach Słowenii, Chorwacji, BiH, Serbii i Czarnogóry ma ponad 30 punktów sprzedaży, w tym
20 w Słowenii. W najbliższych latach zamierzają rozszerzyć swoją sieć sprzedaży w Słowenii o dodatkowych 15 sklepów, swój
udział w rynku oceniają na 20%.
Najbardziej popularne marki odzieży sportowej
(zakupiono w 2004r.)
Sporty, które Słoweńscy uprawiają reguralnie/sezonowo
Adidas
16.10%
kolarstwo
37.80%
Nike
11.90%
pływanie
33.40%
Elan
5.60%
narciarstwo
29.10%
Fishbone
5.10%
bieg
20.70%
Reebok
5.10%
piłka nożna
18.80%
Nes
5.00%
piłka siatkowa
16.10%
Champion
4.50%
badminton
15.60%
Puma
4.10%
koszykówka
14.30%
Fruit of the loom
3.80%
fitness
13.30%
Lotto
3.70%
jazda na rolkach
12.90%
pozostałe
35.10%
pozostałe
35.10%
Tomas Sport ma w Słowenii 24 mniejsze sklepy (średnia powierzchnia sprzedażowa 300 metrów kwadratowych), planuje
otwarcie trzech dodatkowych. Przedsiębiorstwo specjalizuje się w sprzedaży obuwia, znanych marek po konkurencyjnych cenach,
co umożliwia im specjalizacja. Zajmują się również sprzedażą przez internet, a przychody z tej sprzedaży osiągają 7% łącznej
wartości sprzedaży sieci. Sprzedaż za pośrednictwem sklepu internetowego www.superge.com rozszerzą w 2005r. również na teren
Chorwacji, a planach jest cała Europa. Swój udział w rynku oceniają na 15%, w strukturze sprzedaży 65% stanowi obuwie, a 35%
odzież.
Słoweński producent sprzętu sportowego Elan posiada dziesięć własnych sklepów w Słowenii, nie planuje rozszerzenia sieci i
na razie nie będą również realizowane plany o rozszerzeniu sieci sprzedaży firmy na rynki zagraniczne.
Biżuteria
W stolicy Słowenii, Lublanie sprzedaje się 80% całej biżuterii sprzedawanej na terenie tego kraju. Zakłady złotnicze i sklepy z
biżuterią w mniejszych miastach mają coraz większe problemy ze znalezieniem klientów. Charakterystyczną cechą słoweńskiego
rynku jest ręczna produkcja biżuterii, co pozwala na oferowanie kupcom unikatowych wyrobów (w większości krajów europejskich
została ona uprzemysłowiona). Wyroby te kupują przede wszystkim kupcy zagraniczni, gdyż są tańsze w porównaniu z podobnymi
wyrobami na rynkach Europy Zachodniej. Wstąpienie Słowenii do UE znacznie zliberalizowało dostęp do tego rynku – gwarancją
jakości wyrobu i spełniania przezeń wymogów jest stempel producenta. Rząd, poprzez Urząd Miar, kontroluje rynek. Wyroby z importu sprzedawane są w niewielkich specjalistycznych sklepach, importowane w większości przez krajowych rzemieślników w celu
uzupełnienia ich kolekcji.
Słowenia importuje 2,5 krotnie więcej wyrobów z metali szlachetnych niż ich eksportuje.
Zestawienie w poniższej tabeli (I-X 2004r.)
Opis
I. PERŁY NATURALNE LUB HODOWLANE ORAZ KAMIENIE
SZLACHETNE LUB PÓŁSZLACHETNE
Import w USD
Eksport w USD
Indeks import/eksport
1 237 611
7 503
164.9
Perły naturalne lub hodowlane
258 426
.
.
Diamenty,
455 066
7 381
1,62
Kamienie szlachetne (inne niż diamenty) i kamienie półszlachetne, nawet
obrobione lub sortowane
133 993
.
.
78 075
.
.
312 051
122
0,04
II. METALE SZLACHETNE I METALE PLATEROWANE
METALEM SZLACHETNYM
9 548 465
3 200 413
2.98
Srebro (włącznie ze srebrem pokrytym złotem lub platyną),
2 067 903
187 562
9,07
714 904
9 537
1,33
5 414 955
1 811 052
33,45
3 353
.
.
940 500
293 230
31,18
5 257
63
1,20
Kamienie syntetyczne lub odtworzone, szlachetne lub półszlachetne
Pył i proszek z kamieni naturalnych lub syntetycznych, szlachetnych lub
półszlachetnych
Metale nieszlachetne posrebrzane
Złoto (włącznie ze złotem platynowanym) w stanie surowym lub półproduktu
Metale nieszlachetne lub srebro, pozłacane, nieobrobione inaczej niż do
stanu półproduktu
Platyna, w stanie surowym lub półproduktu
Metale nieszlachetne, srebro lub złoto, platynowane
Odpady i złom metali szlachetnych lub metali platerowanych
401 593
898 969
223,85
III. BIŻUTERIA, ARTYKUŁY JUBILERSKIE ZE ZŁOTA I SREBRA ORAZ
POZOSTAŁE ARTYKUŁY
7 743 141
5 916 318
1.31
Artykuły biżuteryjne i ich części, z metalu szlachetnego lub platerowanego
metalem szlachetnym
4 646 292
5 547 099
119,39
57 857
20 145
34,82
Pozostałe artykuły z metalu szlachetnego lub metalu platerowanego metalem szlachetnym
292 064
45 961
15,74
Artykuły z pereł naturalnych lub hodowlanych, kamieni szlachetnych lub
półszlachetnych
91 531
34 720
37,93
1 830 441
151 387
8,27
824 956
117 006
14,18
Artykuły jubilerskie ze złota lub srebra
Sztuczna biżuteria
Monety
W poniższych tabelach zamieszczamy informacje o największych producentach i handlowcach w branży.
Sprzedaż biżuterii, zegarków
Przychody ze
sprzedaży w tys. SIT
Zysk/
Strata
Średnio -liczba
zatrudnionych
LP
Nazwa firmy
1
URCA EXPORT-IMPORT, D.O.O., LJUBLJANA
95 378
2 978
7
2
ČEBELICA PROIZVODNJA IN TRGOVINA D.O.O. PODTURN 85 A DOLENJSKE
TOPLICE
90 694
10 007
7.97
3
TRINIT PROIZVODNJA, TRGOVINA IN STORITVE D.O.O.
68 229
3 942
12
4
GRAMOFONČEK TRADE TRGOVINA, STORITVE, D.O.O.
51 793
5 934
2.4
5
JUVELIR PODJETJE ZA PROIZVODNJO, TRGOVINO IN STORITVE D.O.O.
49 163
1 519
5
6
INO TRGOVINA IN ZASTOPSTVA, D.O.O., LJUBLJANA
47 302
-7 020
2.75
7
SIVIAL TRGOVINA IN PROIZVODNJA D.O.O.
37 315
2 079
2.2
8
VOGRIN ZLATARSTVO IN TRGOVINA D.O.O.
36 866
2 795
2
9
ZLATARSTVO MOHORIČ PODJETJE ZA PROIZVODNJO IN TRGOVINO D.O.O.
27 815
258
2
10
GABY TRGOVSKO PODJETJE D.O.O., TPC LOKA NA VRHNIKI, ROBOVA 6, VRHNIKA
26 413
2 723
2.5
Produkcja biżuterii, zegarków
Przychody ze
sprzedaży w tys. SIT
Zysk/
Strata
Średnio -liczba
zatrudnionych
LP
Nazwa firmy
1
ZLATARNA CELJE DRUŽBA ZA PROIZVODNJO IN PROMET S PLEMENITIMI
KOVINAMI D.D.
2 277 542
338 386
153.02
2
GOLD KOPER D.O.O., TRGOVINA IN PREDELAVA ZLATA
1 003 582
-39 706
33.66
3
ZLATARSTVO MOČNIK D.O.O.
285 493
318
21.05
4
ZLATARNA TRBOVLJE PROIZVODNJA, STORITVE IN TRGOVINA, D.O.O.
211 682
9 025
26.71
5
MARKSTER PODJETJE ZA PROIZVODNJO, TRGOVINO, GOSTINSTVO IN STORITVE, D.O.O., LJUBLJANA
137 133
4 615
5.7
6
KRAGOLNIK & KRAGOLNIK PROIZVODNJA, PREDELAVA, INŽENIRING, D.O.O.
KETEJEVA 12, CELJE
87 138
-2 762
11
7
BET ZASEBNA DRUŽBA ZA PROIZVODNJO IN TRGOVINO D.O.O., CELJE
59 535
0
8.1
8
ZLATARSTVO KRAGL & U D.O.O.
45 136
-9 976
2.02
9
NUGGET PODJETJE ZA PROIZVODNJO IN PRODAJO D.O.O.,PREVALJE
40 452
547
5
10
GRAVERSTVO ŠIŠKA D.O.O. LJUBLJANA
30 165
643
4
Odzież
W Słowenii większość odzieży sprzedaje się w dużych centrach handlowych – mniejsze sklepy w centrum miasta wymierają.
W strukturze zakupów 50-60% stanowi odzież importowana, przede wszystkim modne marki, które kupują ludzie młodzi (do 30
roku życia). Klasyczną odzież słoweńskich producentów kupują przede wszystkim osoby w wieku średnim i starsze. W Słowenii
powoli otwierają swoje sklepy międzynarodowe sieci (Zara – 2 sklepy, H&M – 2 sklepy, Marks&Spencer – 1 sklep). Największym
importerem znanych marek towarowych są Magistrat International, który oferuje je w sklepach EMPORIUM. Firma jest również
właścicielem franschizy Zara, łącznie posiada ok. 15% udziałów w rynku. Drugim znaczącym imporetrem znanych marek, które
oferuje w 20 punktach sprzedaży w Słowenii (5 w Chorwacji i 1 w BiH) jest Sportina Bled.
Dwie większe sieci to Tkanina, która posiada w Słowenii 19 własnych sklepów i Mercator-Modna hisa, która ma 89 sklepów i
jest częścią koncernu Mercator.
Dla mniej wymagających kupców jest do dyspozycji sieć sklepów Pravi trend, która powstała z przekształcenia Veletekstila, w
swoich 10 sklepach oferuje towary z niższego przedziału cenowego, przede wszystkim włoskie importowane za pośrednictwem
Griffo Kashmir. W przyszłości planują rozszerzenie sieci, docelowo o 8 punktów.
Systematycznie rośnie sprzedaż odzieży w hipermarketach i sklepach dyskontowych tkj. Leclerc (oferujący odzież importowaną
z Azji, oraz wyższej jakości sprzedawane pod własną marką Tissaia). Udział słoweńskich towarów stanowi ok.10%. W przypadku Intersparu udział ten wynosi ok.50%, w przypadku pozostałych artykułów odzieżowych wykorzystują efekt synergii koncernu Spar. W
Mercatorze udział odzieży i wyrobów tekstylnych stanowi 15-20% przychodów ze sprzedaży. Większość towarów jest słoweńskich,
Mercator importuje przede wszystkim z UE.
Słoweńscy kupcy chętnie kupują również za pośrednictwem katalogów (Quelle, Neckerman, Moda Plus, Otto i La Redoute).
Kupcy to przede wszystkim kobiety w przedziale wiekowym 25-45 lat, z średnim wykształceniem – i co ciekawe – z większych
miejscowości (Lublana, Maribor). Przeważają zamówienia telefoniczne.
Obuwie
Handel obuwiem uległ w minionym dziesięcioleciu znacznym przemianom. Przed laty małe sklepy oferujące obuwie rosły jak
grzyby po deszczu, w chwili obecnej możemy je przeliczyć na palcach jednej ręki. Większość małych handlowców upadła, handel
obuwiem przeniósł się do większych centrów handlowych, gdzie krajowi producenci i handlowcy zmagają się z konkurencją firm
zagranicznych.
Znana firma Bata ma w Słowenii pięć sklepów, Geox cztery, szerzy swoją sieć sprzedaży TUS z marką In Shoe, do wejścia na
rynek słoweński przygotowuje się również znana włoska sieć Pitarello.
Najwięksi importerzy obuwia
1. Alpina
2. Mass
3. Planika
4. Pami
5. Engrotus
6. Peko
7. Leather&Shoe International
8. Stiefelkonig
9. Nike, oddział w Słowenii
10. Kopitarna Sevnica
Najwięksi importerzy obuwia
Kraj
Import w USD
RAZEM
77 422 242
Włochy
27 486 642
Chiny
10 899 030
Austria
8 198 095
BiH
8 068 983
Wietnam
2 589 079
Rumunia
2 421 392
Niemcy
2 128 303
Hiszpania
2 093 155
Chorwacja
1 883 799
Belgia
1 583 367
Holandia
1 336 819
Francja
1 133 644
Indonezja
911 497
Malezja
855 805
Tajlandia
495 819
Największą sieć sprzedaży w Słowenii ma MASS, słoweńska firma z własnymi 10 sklepami i 12 punktami franschizingowymi.
Sklepy Alpina (54 sklepy w Słowenii, 32 w Chorwacji, 12 w BiH, 10 w Serbii i Czarnogórze), Planika (32 sklepy w Słowenii, 22 w
Chorwacji, 21 w Bi i Peko (62 w Słowenii, razem ze sklepami w krajach b. Jugosławii około 110) będące własnością słoweńskich
producentów obuwia (łącznie ok. 150 punktów sprzedaży) oferują również buty z importu, które w strukturze sprzedaży ww.
stanowią ok. 30-50%. Pomimo niewielkich rozmiarów słoweńskiego rynku i mocnej krajowej produkcji (4,7 mln par rocznie) na
rynku sieć sprzedaży rozwijają firmy zagraniczne, przede wszystkim austriackie, kierujące swoją ofertę do różnych segmentów kupców: zamożnych (sieć Humanic, 3 punkty sprzedaży, Stiefelkoning – 3 punkty sprzedaży) oraz mniej zamożnych (Yello – 10 punktów
sprzedaży i Turboschuh – 12 punktów). Średnio, w Słowenii sprzedaje się około 5 mln par obuwia rocznie. Rynek jest stabilny, w
przyszłości można oczekiwać niewielkich wzrostów i zmian preferencji – zakupów obuwia z wyższych przedziałów cenowych.
Leki
Dystrybucja leków w Słowenii realizowana jest w sieci 268 aptek, w większości będących instytucjami publicznymi (158), mniej
niż połowa (około 100) jest własnością prywatną. Koncesji na prowadzenie tej działalności udziela gmina, która odpowiedzialna
jest za zapewnienie podstawowej ochrony zdrowia i dostępu do usług medycznych, w ramach których prowadzona jest również
działalność aptek . Słoweńskie prawo reguluje działalność aptek, jako działalność związaną z leczeniem (Ustawa o działalności
leczniczej). Dodatkowym potwierdzeniem specyficznego rodzaju tej działalności jest sposób rozliczeń – apteki przy wydawaniu
leków na receptę uzyskują przychody z tytułu świadczenia usługi wydawania leku, która składają się z dwóch części składowych:
tzw. „obróbki” recepty i wydania leku. Koszty świadczenia usług aptecznych w Słowenii należą do najniższych w Europie, kosztują
one Zakład Ubezpieczeń zaledwie 1,4% wszystkich środków przeznaczonych na leczenie (dla porównania za granicą 3-5%). Dowolnej marży apteki nie mogą naliczać również w przypadku leków bez recepty tzw. OTC, z wyjątkiem tanich leków, gdzie nie
posiadają wyłącznych praw sprzedaży (dostępne są one również w drogeriach i innych sklepach). W przypadku leków bez recepty
Izba Aptekarska określa maksymalną wartość ceny usługi – apteka może ją tylko obniżyć. System taki jest konieczny z powodu
wydawania tych samych leków na receptę i bez. W przypadku pozostałych towarów oferowanych przez apteki (kosmetyki, środki
higieny osobistej. żywność) mogą one same określać marże, które zazwyczaj nieprzekraczają 30%. Z powodu niewielkiej wartości
zamówień ceny w aptekach są często wyższe od cen w supermarketach. Swoją ofertę wzbogacają doradztwem wykwalifikowanych
pracowników. Według ocen Instytutu Ochrony Zdrowia przychody z tytułu sprzedaży leków bez recepty w strukturze przychodów
stanowią w Słowenii zaledwie 9% (w krajach zachodnich 13%).
Słoweńskie lobby aptekarskie jest przeciwne sprzedaży leków OTC poza siecią aptek. Informacje o sieci aptek na stronie internetowej Izby Aptekarskiej http://www.lek-zbor.si/index.php?page=network.
Biożywność
W krajach europejskich już od kilku lat zauważa się wzrost zainteresowania artykułami spożywczymi, które można zaliczyć do
grupy zdrowej żywności. Są to artykuły ekologiczne, biożywność, żywność dla diabetyków i dietetyczna. W Słowenii funkcjonuje
stowarzyszenie rolników ekologicznych, które opracowało własne standardy i nadzoruje produkcję w około 40 gospodarstwach ekologicznych i wydaje odpowiednie certyfikaty. Słoweńscy kupcy coraz częściej poszukują zdrowej żywności na półkach sklepowych.
W chwili obecnej w ofercie słoweńskich sklepów przeważają wyroby z importu, przede wszystkim bio i ekologiczne. Najbardziej
znane marki to Provamel, Paul Sturat, Molenaartje, Neuform, Vitan, Davert, Biotta Hipp. Największym krajowym dostawcą jest Zito
(marka Natura), a zagraniczne marki dostarczają do sklepów Premo, Dueno, Mediacor, Pretti i Hipp. Sieć Spar rozwija własną markę
biożywności NATUR PUR, której produkty (docelowo około 200) produkowane są w całości zagranicą. Udział sektor biożywności
w wartości sprzedaży w sieciach handlowych waha się od 1 do 5%, większe sieci takie jak Mercator i Spar zamierzają aktywnie
rozwijać ten sektor, który oferuje duży potencjał wzrostu. Kupcy wyrobów BIO, to ludzie wykształceni, świadomi i o wyższym statusie materialnym oraz grupa ludzi, którzy po tego rodzaju żywność sięgają stosując się do zaleceń lekarzy.
Sieci i supermarkety
Słoweński handel jest całkowicie sprywatyzowany, a żadna z zachodnich sieci nie weszła na rynek słoweński poprzez wykupienie już istniejącej infrastruktury czy marki lecz samodzielnie rozwijała swoje punkty sprzedaży. Handel poszczególnymi artykułami jest
mocno zdominowany przez supermarkety i sklepy wielkopowierzchniowe, które stają się najbardziej ulubionym przez Słoweńców
miejscem robienia zakupów.
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
mega- lub hipermarket
30,0%
27,6%
sklep samoobsługow y (w iększy
400-1500 m2)
inne punkty sprzedaży
34,7%
37,7%
18,0%
18,4%
17,8%
sklep samoobsługow y (mały do
100 m2)
dyskont
40,0%
32,4%
34,2%
31,8%
sklep samoobsługow y (średni
100 do 400 m2)
sklep samoobsługow y w domu
handlow ym
35,0%
7,5%
0,9%
1,1%
11,1%
13,4%
3,3%
2,9%
2,8%
2,0%
0,5%
1,3%
0,4%
2004
2003
2002
Handel jest mocno skoncentrowany – największe sieci handlowe mają łącznie 79,7 procent udziałów w rynku. Dominującą siecią
jest Mercator, który razem ze sklepami franschizingowymi posiada 44,7% udziałów w rynku (wzrost dzięki przejęciu sieci ZIVILA),
drugie miejsce zajmuje Spar/Interspar, który posiada 19,2% udziałów (wzrost o 2,8%), na trzecim miejscu jest TUS, którego udziały
rosną bardzo dynamicznie (5,5%) i osiągnęły 16%. Firma ERA posiada 4,1% udziałów w rynku, podczas gdy pozostałych 20%
podzielonych jest pomiędzy pozostałe sklepy, mniejsze sieci, sklepy specjalistyczne, kioski warzywne...udział małych sklepów w
dalszym ciągu spada i posiadają oni zaledwie 5,6% udziałów.
Udziały poszczególnych sieci handlowych wg. regionów (listopad 2004r.)
Słowenia
(ogółem)
Mercator
Centralna
Słowenia
gorenjska primorska
dolenjska
savinjska, koroška, štajerska in
zasavska prekmurska
44.7
49.3
74.0
51.8
45.3
23.8
35.9
Era
4.1
0
0
0.4
1.3
18.6
5.4
Vele
3.5
9.6
0
4.9
0
0
0
Spar/Interspar
19.2
19.7
10.6
16.5
25.2
18.4
21.6
Tus
12.5
5.5
4.3
9.5
14.1
21.2
20.1
Leclerc
1.4
4.6
0
0
0
0
0
pozostałe sieci
2.0
1.8
0.7
1.5
0.6
1.7
3.7
małe sklepy
prywatne
5.6
2.3
7.4
8.7
5.3
8.6
5.9
93.0
92.8
97.0
93.3
91.8
92.5
92.7
6.9
7.2
3.0
6.7
8.2
7.5
7.3
RAZEM
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
100.0
wg. regionów
100.0
30.7
9.7
12.2
8.0
13.9
25.6
RAZEM
pozostałe kanały
Jak już wspomniano rynku artykułów spożywczych najmocniejszą pozycję ma holding Mercator, posiadający 44,7% udziału w
rynku (łącznie ze sklepami franschizingowymi). W całym holdingu, składającym się z 20 przedsiębiorstw, zatrudnionych jest prawie
9000 osób. Poza handlem artykułami spożywczymi zajmuje się także sprzedażą wyrobów tekstylnych oraz pojazdami, częściami
zamiennymi, narzędziami ogrodowymi. Poza tym posiada produkcję żywności (oleje, pasteryzowane warzywa pod marką ETA,
własne kombinaty rolnicze). W swojej sieci sprzedaży detalicznej oferują ponad 45,000 różnych towarów. Ten największy handlowiec kontynuuje swoją ekspansję min. poprzez wykup lublańskiej firmy handlu detalicznego Emona Merkur oraz wielu innych, które
były samodzielne min: Grosista, Hubelj, Dolenjko, Posavje, Klas, Jelšo in Planiko, Povrtnina Maribor, Potrošnik Celje. W 2003 roku
przejął firmę ZIVILA, dotychczas znaczącą sieć sprzedaży detalicznej, której udział w rynku w 2002 roku wynosił 3%.
Dzięki środkom uzyskanym z EBRD Mercator znacznie rozbudował swoją sieć detaliczną, buduje także centra handlowe, których
będzie docelowo 13 w wszystkich większych miastach Słowenii. Na półkach Mercatora ponad 70% wyrobów to towary słoweńskich
producentów. Jest bardzo on poważnym konkurentem dla pozostałych handlowców, którzy próbują się jednoczyć na różne sposoby,
niestety trudno jest sprostać konkurencji „Najlepszego sąsiada« (hasło reklamowe Mercator). W niektórych słoweńskich regionach
udział Mercatora jest jeszcze wyższy niż średnia i np. w regionie Primorskiej i Dolenjskiej wynosi on 60%.
Drugą pozycję pod względem udziałów w rynku ma Spar, do niedawna jedyna obecna w Słowenii sieć zachodnia, która dysponuje 60 punktami sprzedaży detalicznej, w tym największym centrum handlowym i sklepem o powierzchni ponad 37 tys. m2. W
chwili obecnej ma 16% rynku, i systematycznie zwiększa swoje udziały w rynku, choć wzrost jest znacznie wolniejszy niż w latach
ubiegłych, co spowodowane jest pojawieniem się nowego konkurenta - TUS. Na trzecim miejscu znajduje się sieć TUS, słoweńska,
która pojawiła się na rynku w roku 1999. TUS to siec dyskontowa rozwijająca współpracę w poszczególnych regionach w oparciu
o umowy franschizingowe. Na koniec 2004 roku posiadała w całej Słowenii 86 sklepów franschizingowych, 46 własnych sklepów
- supermarketów, i centrów TUS, 4 sklepy cash-carry oraz 16 drogerii, zatrudniających łącznie 2.700 osób. Przejęte przez Tus Vele
posiada 32 sklepy, a Preskrba 16. Łącznie koncern zatrudnia 4.100 osób. Udział TUS w rynku wynosi 16%. Na czwartym miejscu są
małe sklepy, będące w prywatnych rękach, których łączny udział w sprzedaży wynosi 7,9%. Wzrost dużych sieci i supermarketów
odbywa się kosztem małych, prywatnych sklepów.
Rozpadło się działające od 2000 roku stowarzyszenie interesów gospodarczych - SUMA, w skład którego wchodziły: Zivila Kranj,
(wykupione przez Mercator), Delikatesa (wykupione przez Mercator), przedsiębiorstwo Koloniale, które do niedawna zajmowało się
tylko sprzedażą hurtową oraz VELE i ERA. Firmy Vele (przejęta przez Tus) i Era, która ma 4,1% udział w rynku.
Wejście do sieci sprzedaży odbywa się poprzez oficjalnego importera, który odpowiada za produkt na rynku słoweńskim oraz
troszczy się o jego dystrybucję. Wiele produktów importowanych jest przez sieci, jednak na rynku funkcjonują także inne firmy
specjalizujące się w imporcie wyrobów.
Struktura sprzedaży ze względu na wielkość sklepu wskazuje, iż w sklepach o powierzchni do 400 m2 realizowanych jest 54%
zakupów, w sklepach o powierzchni powyżej 400 m2 46%. Dokładniejsza analiza wskazuje na spadek popularności małych sklepów,
gdzie dokonuje się zakupów artykułów pierwszej potrzeby, udział takich sklepów (do 100 m2) w strukturze zakupów stanowi 19%,
podczas gdy udział supermarketów i sklepów wielkopowierzchniowych (ponad 1500 m2) systematycznie rośnie a realizowanych
jest w nich 30% zakupów. Najbardziej ulubionym dniem zakupów są piątek sobota, kiedy to pod względem wartościowym jest realizowana 1/5 wszystkich zakupów.
Analizując strukturę kupców dokonujących zakupów w supermarketach stwierdzamy, iż są to zazwyczaj osoby o wysokich
dochodach (powyżej 300.000 SIT). Charakterystyczne dla tej grupy są zakupy raz w tygodniu lub nawet rzadziej, a najważniejsze są
dla nich: czystość, szeroka oferta towarów, szybkość obsługi (nie lubią czekać przy kasie) oraz możliwość płatności bezgotówkowej
(tak też najczęściej płacą). Nie przeszkadza im odległość od sklepu, ważnie są miejsca parkingowe przed nim.
Charakterystyka zachowań kupców
Częstotliwość oraz liczba zakupów, wartość zakupów
Częstotliwość zakupów (każdy x-ty dzień)
Liczba dni, w których dokonywano zakupów w miesiącu
liczba
1.800
16.830
Średnia frekwencja zakupów w tym samym dniu
1.230
Średnia wartość jednych zakupów
3,788
Średnie miesięczne wydatki gospodarstwa domowego na towary powszechnego użytku
76.500-81.200
Udziały (wg. miesięcznych wydatków) poszczególnych rodzajów sklepów w strukturze zakupów w podziale regionalny.
Słowenia
(ogółem)
Centralna
Słowenia
koroška,
štajerska in
prekmurska
savinjska,
zasavska
gorenjska
primorska
dolenjska
mega- lub hipermarket
32.4
33.7
39.3
31.5
39.1
22.6
17.6
sklep samoobsługowy (średni 100 do 400 m2)
31.8
30.2
30
29.5
23.9
38
44.7
sklep samoobsługowy (mały do 100 m2)
17.9
15.8
18.2
15.8
18.5
22.6
20
sklep samoobsługowy (większy 400-1500 m2)
11.1
13.1
10.1
11
9.8
10.9
9.4
sklep samoobsługowy w domu handlowym
3.3
4.1
1.6
5.5
4.3
1.5
3.5
3
3.1
0.8
5.5
2.2
4.4
3.5
inne punkty sprzedaży
0.5
0
0
1.4
2.2
0
1.2
razem
100
100
100
100
100
100
100
wg. regionów
100
29.2
24.7
14.6
9.2
13.7
8.5
dyskont
Sklepy dyskontowe
W Słowenii udział sklepów dyskontowych w strukturze sprzedaży jest niewielki - największe sieci międzynarodowe dotychczas nie są obecne na tym rynku (Lidl planuje wejście na rynek słoweński w 2005 roku, podobnie Kaufland). Do wejścia na rynek
słoweński przygotowuje się również EUROSPIN we współpracy ze słoweńską firmą handlową ERA. Do końca roku zamierzają
otworzyć 10-15 sklepów. W chwili obecnej zakupy w sieciach dyskontowych robi ok.3% Słoweńców. Wg. firmy GFK prowadzącej
badania rynku ich udział może wzrosnąć w ciągu najbliższych dwóch-trzech lat do 10%.
W Słowenii działają dwie sieci sprzedaży dyskontowej PLUS, z 22 sklepami (firma Celi Svet) oraz firma Arka z dyskontami Hardi
(obecnie w Słowenii działa 16 sklepów tej firmy, dwa otwarto w Chorwacji). Docelowo Arka planuje otwarcie 35 sklepów dyskontowych w Słowenii i 60 w krajach byłej Jugosławii. Według prognoz w nadchodzących 10 latach liczba Słoweńców kupujących w
sklepach dyskontowych wzrośnie do 15-20% (obecnie jest to 3-5%). Na to liczy również Mercator, który planuje docelowo otwarcie
50 takich sklepów. Prowadzone są one pod marką HURA!. Zgodnie ze standardami sprzedaży w sklepach dyskontowych liczba
artykułów na półkach wynosić będzie 1300-1500. W chwili obecnej Mercator poszukuje dostawców, otworzył również pierwszy sklep dyskontowy w Lublanie. Liczba towarów oferowanych na półkach dyskontów Hardi wynosi około 1800, w tym 500 sprzedawanych pod własną marką towarową. Średnia wartość zakupów dokonywanych w sklepach dyskontowych wynosi 3500-3800 SIT.
Według badań przeprowadzonych na zlecenie Mercatora w przyszłości około 1/4 Słoweńców będzie dokonywała zakupów w sklepach dyskontowych - nie do końca zgadzają się z tą opinią w sieci Interspar, która słoweński model zakupów umieszcza pomiędzy
niemieckimi i włoskim, gdzie sklepy dyskontowe rozwijają się bardzo wolno, a znacznie większe znaczenie mają standardowe kanały
sprzedaży.
Trudno jest zatem jednoznacznie stwierdzić na jaką liczbę kupców mogą liczyć sklepy dyskontowe - na pierwszy rzut oka wydaje
się, iż będą to przede wszystkim ludzie o niższych dochodach, oszczędni. Na zlecenie Gospodarskiego Vestnika firma badań rynku
CATI opracowała specjalne badanie (z braku oficjalnych danych statystycznych) analizujące zależność poziomu dochodów od miejsca zamieszkania. Najwięcej osób o najniższych dochodach, które nie przekraczają 125 tys. miesięcznie było w miejscowościach o
liczbie ludności mniejszej od 500 mieszkańców, indeks 100 oznacza, iż udział odpowiada średniej w społeczeństwie, indeks 147 iż
udział jest o 47 procent wyższy od średniej.
W poniższej tabeli prezentujemy dane z badania.
siła nabywcza
wielkość miejscowości
do 65.000
od 65.001 od 125.001 od 175.001 od 200.000 od 250.000 od 300.001 powyżej
do 125.000 do 175.000 do 200.000 do 250.000 do 300.000 do 350.000 350.001
<500 mieszkańców
168
147
109
85
97
68
53
43
500-1999 m.
104
89
108
106
106
104
103
78
2000-6999 m.
61
73
110
116
101
125
95
110
7000-9999 m.
43
78
122
163
141
110
154
81
>10000 m.
54
70
94
107
95
115
138
165
Maribor
64
105
84
157
103
118
128
151
Lublana
29
49
63
75
92
128
164
222
Z tabeli wynika min. iż w miejscowościach o liczbie ludności większej od 10. tys mieszkańców jest przewyższający średnią
liczba ludności o najwyższej sile nabywczej. miesięcznych dochodach przekraczających 350.000 SIT.
W Lublanie jest znacznie niższa od średniej liczba ludzi o najniższych dochodach, podczas gdy osób o ponadprzeciętnych
dochodach jest dwukrotnie więcej nip wynosi średnia Słowenii, podobny podział, choć mniej wyrazisty zanotowano również w
Mariborze. Pomimo tych danych oczekiwać należy iż pierwsze sklepy dyskontowe będą powstawały w miastach, czego przyczyną
jest specyficzne podejście klientów - w dużym mieście łatwiej jest być anonimowym, co wynika z mieszanych uczuć i raczej negatywnego stosunku Słoweńców do kupowania w tanich sklepach.
Struktura handlu
Średnia wielkość powierzchni sklepowej w Słowenii wynosi 133 m2, jest to trzykrotnie mniej od średniej europejskiej.
Wśród ważniejszych czynników charakteryzujących rozwój słoweńskiego handlu detalicznego należy wymienić trend i zmiany w
strukturze sektora, przede wszystkim wielkości powierzchni punktów sprzedaży. W minionym dziesięcioleciu można było w Słowenii
odnotować dwa podstawowe trendy - zmniejszanie liczny punktów detalicznych i umocnienia alternatywnych form sprzedaży poprzez katalogi, pocztę, internet, telefon itp. Charakterystyczne jest również przemieszczenie się punktów handlowych na obrzeża
miast, gdzie podążają również punkty usługowe i centra rozrywki. Centra miast tracą swoje znaczenie. Jednocześnie w celu obniżki
kosztów działalności z centrów miast na przedmieścia przemieszcza się również punkty sprzedaży żywności, jeżeli weźmiemy pod
uwagę strukturę wiekową populacji w przyszłości będzie to powodowało poważne problemy.
W oparciu o najnowsze dane Słoweńskiego Urzędu Statystycznego (za rok 2002) w oparciu o przeprowadzone badanie nt. handlu detalicznego (kolejne badanie będzie w roku 2007) w strukturze sklepów sprzedaży detalicznej przeważały sklepy z artykułami
nieżywnościowymi, które stanowiły 59,3% udziału, następnie sklepy z artykułami żywnościowymi (31,9% w strukturze wszystkich
punktów sprzedaży detalicznej. Liczna wszystkich punktów spadła z 12.231 w roku 1999 do 11.359 w roku 2002,a zatem o 7,1%.
Największy spadek miał miejsce w przypadku sklepów z artykułami żywnościowymi, ich liczba zmniejszyła się aż o 13,5%. Spadła
liczba przede wszystkim małych sklepów samoobsługowych, wzrosła liczba hipermarketów i dużych sklepów samoobsługowych.
Działalność handlowa najbardziej dynamicznie rozwijała się na obszarach miejskich, które charakteryzuje większa liczba kupców
i wyższa siła nabywcza. Takie obszary w Słowenii to Lublana, Maribor i Celje i pozostałe większe miasta, w których liczba ludności
przekracza 13 tys. W 2002r. w 11 miejskich gminach znajdowała się prawie połowa wszystkich sklepów detalicznych w Słowenii
(41,6%). W porównaniu z 199 rokiem ich liczba wzrosła o 5,4, w sklepach tych zatrudnionych była dokładnie połowa pracujących
w handlu, a ich powierzchnia stanowiła 55% całej powierzchni sprzedaży. Oznacza to, iż spadek liczby sklepów dotyczy wyłącznie
małych miast i miasteczek, przeciwny trend jest w przypadku dużych miast i aglomeracji.
Wśród poszczególnych miast największa średnia powierzchnia handlowa jest w Lublanie (211) i Mariborze (189). Najbardziej
liczną grupę wśród sklepów detalicznych stanowią małe sklepy o powierzchni 31-60 m2, których było 3372 i stanowiły 29,7%
wszystkich sklepów ogółem.
Struktura wydatków słoweńskich konsumentów
Analiza danych statystycznych wskazuje, iż słoweńscy konsumenci wydają trzykrotnie więcej na odzież niż na obuwie - w strukturze wydatków 6,5% wynoszą wydatki na odzież, a 1,8% na zakup obuwia.
Zestawienie wydatków słoweńskich konsumentów jest podobne do struktury wydatków krajów członkowskich UE-15. Pomimo
tego widoczne są różnice, przede wszystkim przy udziale wydatków na żywność i napoje bezalkoholowe
Wiele publikowanych przez oficjalną statystykę danych jest niezwykle interesujących dla branży handlowej. Jednym z najlepszych przykładów jest zharmonizowany indeks cen artykułów konsumpcyjnych. Poprzez porównanie danych z szeregów czasowych widzimy, w jaki sposób zmieniała się struktura wydatków, co pozwala prognozować rozwój poszczególnych branż.
1998
2000
2004
żywność i napoje bezalkoholowe
1998
2000
2004
owoce i warzywa
1998
2000
2004
odzież i obuwie
EU-15
18.00%
15.50%
14.70%
EU-15
3.10%
2.70%
2.60%
EU-15
8.60%
7.70%
7.20%
Włochy
19.20%
17.40%
16.90%
Włochy
4.30%
3.20%
3.30%
Włochy
11.90%
11.10%
11.10%
Austria
14.40%
13.10%
13.30%
Austria
2.10%
1.90%
2.30%
Austria
8.10%
8.30%
6.60%
Czechy
26.50%
23.30%
19.20%
Czechy
2.80%
2.60%
Czechy
8.20%
7.70%
5.50%
Węgry
25.20%
22.30%
20.90%
Węgry
2.80%
Węgry
6.70%
6.40%
5.90%
Słowenia
27.40%
23.00%
18.50%
Słowenia
2.90%
Słowenia
9.00%
9.20%
7.30%
1998
2000
2004
chleb, pieczywo i pozostałe wyroby
4.00%
1998
2000
2004
kawa, herbata i kakao
1998
2000
2004
mieszkanie
EU-15
2.70%
2.40%
2.30%
EU-15
6.40%
4.50%
3.70%
EU-15
15.70%
15.30%
14.20%
Włochy
2.50%
3.00%
3.00%
Włochy
5.10%
2.70%
2.50%
Włochy
10.20%
10.10%
9.40%
Austria
2.30%
6.60%
5.20%
4.30%
Austria
14.10%
13.90%
13.80%
9.10%
6.50%
Czechy
14.20%
17.50%
16.70%
11.10%
Węgry
16.20%
15.60%
14.40%
Słowenia
12.60%
11.90%
10.80%
Czechy
2.40%
2.50%
Austria
3.30%
3.10%
Czechy
Węgry
Słowenia
3.90%
1998
2000
3.30%
Węgry
3.60%
Słowenia
2004
mięso
7.30%
1998
2000
5.60%
2004
gazowane i niegazowane napoje
1998
2000
2004
wyposażenie mieszkań
EU-15
4.70%
3.80%
3.50%
EU-15
0.90%
0.90%
0.90%
EU-15
8.40%
8.10%
7.70%
Włochy
5.40%
4.20%
3.90%
Włochy
0.50%
0.90%
0.90%
Włochy
10.00%
11.00%
10.40%
Austria
3.90%
0.80%
0.70%
0.90%
Austria
9.70%
9.00%
8.20%
1.20%
1.30%
Czechy
7.80%
7.50%
5.90%
1.60%
Węgry
6.50%
6.80%
6.80%
1.20%
Słowenia
7.50%
6.60%
6.70%
Czechy
3.30%
3.00%
Austria
6.20%
4.40%
Czechy
Węgry
Słowenia
5.70%
1998
2000
4.70%
Węgry
4.60%
Słowenia
2004
mleko, przetwory mleczne, jaja
1.60%
1998
2000
2004
napoje alkoholowe i tytoń
EU-15
2.50%
2.10%
2.10%
EU-15
4.70%
4.40%
4.10%
Włochy
3.10%
2.50%
2.40%
Włochy
3.10%
2.90%
2.90%
Austria
2.20%
2.00%
1.90%
Austria
3.90%
4.00%
3.30%
4.10%
3.60%
Czechy
5.20%
5.50%
10.30%
3.60%
Węgry
6.70%
7.10%
7.70%
2.50%
Słowenia
3.20%
4.10%
6.00%
Czechy
Węgry
Słowenia
3.10%