4. Urszula Cebula – Zdanie muzyczne

Urszula Cebula
© Centrum Edukacji Artystycznej
Absolwentka rytmiki w Akademii Muzycznej im. Ignacego
Jana Paderewskiego w Poznaniu. Od trzynastu lat jest nauczycielem Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia
w Kolbuszowej, jednej ze szkół objętych pilotażem reformy
szkolnictwa artystycznego. Prowadzi tam rytmikę z kształceniem słuchu w klasie I cyklu sześcioletniego, zajęcia kursu przygotowawczego dla kandydatów do szkoły oraz
kształcenie słuchu i audycje muzyczne w klasie IV cyklu
sześcioletniego i klasie III cyklu czteroletniego. Jest autorką
piosenek i baśni muzycznych.
1
Urszula Cebula
PSM I stopnia w Kolbuszowej
Zdanie muzyczne – wprowadzenie zagadnienia z wykorzystaniem
tekstu wiersza Panie Janie Urszuli Cebuli
1. Zabawa „Lustro” – tworzenie ruchu w formie pytania i odpowiedzi
Nauczyciel omawia różne rodzaje pytań i odpowiedzi:
a) odpowiedź taka sama jak pytanie, np.: „Jest ciepło?” – „Jest ciepło”;
b) odpowiedź zawierająca elementy pytania, np.: „Czy jutro wyjdziesz na podwórze?” –
„Tak, jutro wyjdę”;
c) odpowiedź całkiem inna niż pytanie, np.: „Wyjdziesz jutro na podwórze?” – „Nie, bo
jadę do babci”.
Do każdego z tych typów pytań i odpowiedzi dzieci w parach tworzą ruch:
a) „lustro” – jedna osoba proponuje ruch, druga symetrycznie go powtarza,
b) „lustro ze zmianą” – ruch jest nieco zmodyfikowany,
c) „lustro na opak” – ruch jest zupełnie inny.
Dzieci dostają obrazki z motywami podpisanymi tekstem: Panie Janie, mój sąsiedzie, czy
pojutrze, pan pojedzie, na zakupy, do Leona, jeszcze nie wiem, myślę o tym, by polecieć
samolotem, sam sąsiedzie się przekonasz (załącznik nr 1).
a) Dzieci mówią tekst i pokazują ruchem swój obrazek (nie chodzi o ruch obrazujący
tekst, tylko o ruch w ogóle).
b) Dzieci mówią tekst w określony sposób: wolno, wesoło, wysoko, nierówno itp.
Nauczyciel tłumaczy, że w muzyce też są takie „obrazki” – motywy. Gdy je
połączymy po kilka, powstaje fraza, np.
panie Janie, mój sąsiedzie;
czy pojutrze pan pojedzie;
na zakupy do Leona;
myślę o tym, by polecieć samolotem;
sam sąsiedzie się przekonasz.
Następnie dzieci łączą motywy we frazy. Kolejno mówią wylosowane słowa i szukają
swojej pary, by utworzyć frazę.
© Centrum Edukacji Artystycznej
2. Motyw, fraza, zdanie
2
© Centrum Edukacji Artystycznej
Załącznik nr 1
3
3. Łączenie motywów we frazy – zabawa rozwijająca orientację przestrzenną
Uczniowie chodzą po całej sali. Na przerwę w akompaniamencie podbiegają do swojej pary
z frazy. Nauczyciel wywołuje którąś parę, a ta płynnie mówi swój tekst. Następnie złączone
frazy tworzą zdania muzyczne: pytanie oraz odpowiedź.
4. Zabawa „Listonosz” – reagowanie na akcent metryczny; ruch w pulsie
Połowa grupy dostaje kartki, na których są obrazki ilustrujące tekst pytania oraz tworzące go
słowa. Nauczyciel wypowiada głośno pytanie: „Panie Janie, mój sąsiedzie, czy pojutrze pan
pojedzie na zakupy do Leona, do Leona?”, a dzieci układają kartki we właściwej kolejności.
Następnie recytują rytmicznie i w pulsie kolejne słowa. Jedno z dzieci jest listonoszem
i zbiera na akcent metryczny listy, czyli kartki. Gdy zbierze całe zdanie, zanosi je dzieciom z
grupy drugiej. Te odczytują list i piszą odpowiedź – układają swoje kartki według słyszanego
tekstu: „Jeszcze nie wiem, myślę o tym, by polecieć samolotem. Sam sąsiedzie się
przekonasz, się przekonasz”. Znów listonosz chodzi i zbiera kartki tworzące odpowiedź,
a potem zanosi je pierwszej grupie.
5. Wykonanie całego wierszyka w formie pytania i odpowiedzi
Urszula Cebula
Panie Janie
Panie Janie, mój sąsiedzie,
Czy pojutrze pan pojedzie
Na zakupy do Leona,
Do Leona?
6. Improwizowanie melodii do tekstu wiersza. Śpiewanie pytania i odpowiedzi
Uczeń improwizuje melodię do pytania, kolejny odpowiada mu śpiewem.
© Centrum Edukacji Artystycznej
Jeszcze nie wiem. Myślę o tym,
By polecieć samolotem.
Sam sąsiedzie się przekonasz,
Się przekonasz.
4
7. Nauka piosenki Panie Janie
W zależności od potrzeb i umiejętności grupy nauczyciel może nauczyć dzieci piosenki
metodą ze słuchu lub przy pomocy nut. Może też wyodrębnić fragmenty do odczytania z nut
oraz do opanowania słuchowego.
8. Śpiewanie piosenki z zastosowaniem frazowania, w podziale na grupę
pytającą i odpowiadającą
© Centrum Edukacji Artystycznej
Uwaga: piosenkę należy śpiewać w tempie umożliwiającym wykonanie frazy na jednym
oddechu, jednak na tyle wolno, by dzieci zdążyły swobodnie zaczerpnąć powietrza.
5