Henryk Sienkiewicz

Transkrypt

Henryk Sienkiewicz - patron naszej szkoły

Patron
Wpisany przez Administrator
poniedziałek, 05 października 2009 03:13
Henryk Sienkiewicz - patron naszej szkoły
Życie i twórczość wspaniałego Polaka - opracowanie wykonane przez uczniów klasy III B LO na zajęciach
z TECHNOLOGII INFORMACYJNEJ pod kierunkiem mgr Elżbiety Kopras
Pajęczno, 20 października 2006 r.
BIOGRAFIA
Henryk Adam Aleksander Pius Oszyk-Sienkiewicz, pseudonim Litwos (1846-1916), polski
prozaik, jeden z najpopularniejszych pisarzy XX w. urodził się 5 maja 1846r. w Woli Okrzejskiej
w zubożałej rodzinie ziemiańskiej. Urodził się we wsi Wola Okrzejska w ziemi łukowskiej na
Podlasiu w zubożałej rodzinie szlacheckiej, pieczętującej się herbem Oszyk, po mieczu
wywodzącej się z Tatarów osiadłych na Litwie w XV i XVI wieku.
Rodzicami jego byli Józef Sienkiewicz i Stefania Sienkiewicz z rodziny Cieciszowskich. Wola
Okrzejska należała do babki pisarza Felicjany Cieciszowskiej. Został ochrzczony w sąsiedniej
miejscowości Okrzeja, w kościele ufundowanym przez prababkę pisarza. Rodzina z czasem
wróciła do Grotek, potem przeniosła się do Wygnanowa i Potkanny koło Przytyka, po czym do
1 / 12
Patron
Grabowców, a następnie do Wężyczyna. Ze względów ekonomicznych w 1855r. rodzina
Sienkiewiczów przeniosła się do Warszawy. W 1858r. młody Henryk rozpoczął naukę w
stołecznym Gimnazjum Realnym. Nie uzyskiwał wysokich not, najlepiej idą mu przedmioty
humanistyczne.
W 1865r., po ukończeniu siódmej klasy, zrezygnował ze zdawania egzaminu dojrzałości i w
wyniku trudnej sytuacji materialnej, nie mogąc liczyć na pomoc finansową rodziców,
dziewiętnastoletni Sienkiewicz przyjął posadę guwernera w Poświętnem k. Płońska w majątku
państwa Weyherów. Przebywał tam od sierpnia 1865r. do czerwca 1866r. Jednocześnie
kończył zaocznie ostatnie klasy gimnazjum. Był to przełomowy okres w jego życiu. Podjął
pierwsze próby pisarskie, zaczynając pięć powieści, z których ukończył tylko Ofiarę. Pracował tu
także nad swoją pierwszą opublikowaną powieścią - "Na marne".
We wrześniu 1866r. zdał maturę i od października zgodnie z wolą rodziców zdał egzamin na
wydział lekarski Szkoły Głównej Warszawskiej. Z czasem zrezygnował i podjął studia
prawnicze, by w ostateczności przenieść się na wydział Filologiczno-Historyczny. Zdobył tam
gruntowną znajomość literatury i języka staropolskiego. Już jednak w lutym 1867r. przeniósł się
na wydział filologiczny. Studiował wśród wielu późniejszych znakomitości. Jego kolegami byli
Aleksander Głowacki (Bolesław Prus), Aleksander Świętochowski oraz Władysław Bełza. W
1869r. Szkoła Główna została przekształcona w rosyjski Uniwersytet Cesarski.
W 1867 napisał wierszowany utwór "Sielanka młodości", który został odrzucony przez Tygodnik
Ilustrowany. W 1869 debiutował jako dziennikarz. W okresie studiów Sienkiewicz nawiązał
współpracę z Przeglądem Tygodniowym, który wydrukował jego recenzję sztuki teatralnej a
Tygodnik Ilustrowany rozprawkę historyczno-literacką o Mikołaju Sępie Sarzyńskim. W 1872
roku zerwał jednak tę współpracę i zaczął publikować w konserwatywnej "Niwie" pod
pseudonimem Litwos. W tym czasie powstały jego pierwsze nowele.
Jako były student Szkoły Głównej pozostawał pod wpływem ideologii pozytywistycznej, czemu
dał wyraz właśnie w nowelach. Współpraca z "Niwą", a później z konserwatywnym "Słowem", to
zerwanie z młodzieńczymi uniesieniami. W 1895 roku wypowiadał się już jako konserwatysta:
"Co się działo w Warszawie za dobrych pozytywnych czasów, gdy Boga pisało się przez małe
b, gdy racjonalizm był synonimem rozumu i gdy nawet ludzie religijni mniej śmiałej natury
trzymali się ideału i religii jakoś wstydliwie... Ja z tym nastrojem nie polemizowałem wprost kręciłem się nawet w tym pozytywistycznym słoneczku sam, ale był mi on jakoś wstrętny,
zwłaszcza zaś przeciwny moim artystycznym poczęciom".
W 1871r. Sienkiewicz opuścił uczelnię nie zdając egzaminów końcowych. W latach 1872-1887
pracował jako reporter i felietonista w Gazecie Polskiej. W 1872r. ukazały się w dwóch tomach
"Humoreski z teki Worszyły" (1872). W 1873 roku objął w Gazecie Polskiej stały felieton "Bez
tytułu", a w roku 1875 cykl "Chwila obecna". Od 1874 roku prowadził dział literacki w Niwie.
2 / 12
Patron
W latach 1874-1878 został współwłaścicielem zakupionego za pożyczone pieniądze
dwutygodnika Niwa. Wraz z nim pismo prowadzili przyjaciele Julian Ochorowicz i Mścisław
Godlewski. Jako recenzent teatralny miał wstęp na salony gdzie poznał m.in. Stanisława
Witkiewicza (ojca Witkacego), Józefa Chełmońskiego i Adama Chmielowskiego (późniejszego
Brata Alberta).
Od 1875 r. jego życie obfitowało w podróże. Stawały się one jego sposobem bycia i
warunkiem twórczości, nawykł bowiem do pisania "w drodze": w pensjonatach i hotelach, a
należał do najpracowitszych pisarzy epoki (jego dzieła pod red. J. Krzyżanowskiego w l.
1948-55 ukazały się w 60 t.). Wędrowanie na wielką skalę zaczął w l. 1876-8, gdy na koszt
"Gazety Polskiej" odbył podróż do Stanów Zjednoczonych. Przez niemal 3 lata jeździł po
Kalifornii (San Francisco, Anheim, Los Angeles), skąd do "Gazety" przesyłał ""Listy z podróży"" i
nowele.
W 1889r. ufundował stypendium (z pieniędzy uzyskanych od anonimowego wielbiciela jego
twórczości) im. Marii Sienkiewiczowej, z którego korzystali m.in. Maria Konopnicka i Stanisław
Wyspiański. Był współzałożycielem Kasy im. Mianowskiego, w latach 1899-1900 prezesem
Kasy Literackiej Warszawskiej. Wielokrotnie wspierał swoim autorytetem akcje patriotyczne, np.
protestował przeciwko prześladowaniom dzieci polskich we Wrześni w 1901r. (zabór pruski).
W 1903r. jeździł po kraju z odczytami, zbierając pieniądze dla ofiar niedawnej powodzi. W
okresie rewolucji 1905r. w odezwach i artykułach domagał się autonomii dla Królestwa
Polskiego. W roku 1906 w postępowych gazetach zachodnioeuropejskich ukazał się list otwarty
do cesarza Wilhelma II, wyrażający protest pisarza przeciwko polityce hakatystów. Był
zwolennikiem Narodowej Demokracji.
Po wybuchu wojny Sienkiewicz wyjeżdża do Szwajcarii. Jest obok Ignacego Jana
Paderewskiego założycielem Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w
Polsce. Ostatnie lata niezwykle bogatego i pracowitego żywota poświęcił pisarz pomocy ofiarom
I Wojny Światowej. Odzyskania niepodległości przez Polskę już nie doczekał. Zmarł w Vevey w
Szwajcarii dnia 15 listopada 1916 roku gdzie go pochowano, okrywając żałobą cały naród. W
1924 roku, już w wolnej Polsce, prochy pisarza uroczyście złożono w Warszawie w katedrze św.
Jana.
PODRÓŻE
W latach 1876-1878 jako korespondent Gazety Polskiej przebywał w Ameryce Północnej,
podejmując wraz z grupą przyjaciół (m.in. z Heleną Modrzejewską) próbę stworzenia w
Kalifornii komuny rolnej. Pożyczkę, którą uzyskał na wyjazd od swojej redakcji, spłacał
korespondencjami z drugiej półkuli. Jego Listy z podróży do Ameryki uratowały Gazetę od
bankructwa. Jeżdżąc po Ameryce pracował nad dramatem "Na jedną kartę", ale przede
wszystkim wsłuchiwał się w opowieści Polaków tam mieszkających, co zaowocowało serią
utworów nowelistycznych m.in. "Szkice węglem" (1880).
W marcu 1878r. wrócił do Europy i na rok osiadł w Paryżu. Po powrocie do Europy zatrzymał
się w Paryżu, w styczniu 1879 r. pojechał do Lwowa, stąd na Huculszczyznę i do Tarnopola,
następnie do Szczawnicy i Krynicy, potem do Wenecji i Rzymu, a jesienią stanął w Warszawie.
Każdego roku wielokrotnie zmieniał miejsca pobytu. Np. po ukończeniu Potopu w 1887r. - a to
nie był rok wyjątkowy - w styczniu pojechał z Krakowa do Warszawy, w lutym na Litwę na
polowanie, w marcu znów do Krakowa, stąd do Wiednia i Abbacji nad Adriatyk, gdzie zaczął
"Pana Wołodyjowskiego". W maju przebywał na kuracji i kontynuował pisanie w uzdrowisku
Kaltenleutgeben k. Wiednia, potem w Brukseli i Ostendzie, skąd "wycieczkował" do Anglii i
3 / 12
Patron
Francji, we wrześniu do Gastein i znów do Kaltenleutgeben i Wiednia; w listopadzie wrócił do
Warszawy, by po paru tygodniach ruszyć do Krakowa, Tarnowa i Zakopanego.
We Włoszech, Szwajcarii i Francji przebywał wiele razy, chętnie też wojażował do dworów w
różnych stronach Polski, do Nałęczowa i uzdrowisk galicyjskich, ale wyprawiał się i na szlaki
rzadziej uczęszczane (w r. 1886 do Rumunii, Bułgarii, Turcji i Grecji, w 1891 do Egiptu i
Zanzibaru). Tego stylu życia nie zmienił po otrzymaniu pałacyku i majątku ziemskiego w
Oblęgorku k. Kielc w 1900 r. - daru ze składek publiczności; zaglądał tam raczej, niż się
zadomowił. Od kiedy stał się obiektem kultu, zapraszano go na liczne imprezy narodowe,
kongresy i bankiety, zwłaszcza firmowane przez środowiska konserwatywne - zwykle nie
wymawiał się - i proszono o udział w komitetach w różnych częściach kraju i za granicą.
W 1888 roku odbywa podróż do Hiszpanii. W 1890 roku włącza się w organizację roku
Mickiewiczowskiego. Pod koniec roku 1890 wyruszył w podróż do Afryki. Podróż zaowocowała
Listami z Afryki. TWÓRCZOŚĆ
Nowele
We wczesnej twórczości głównie nowelista, twórca najbardziej wyrazistych w literaturze epoki
obrazów niedoli chłopa - osaczonego przez działających ręka w rękę dwór, plebanię i
urzędników carskich ("Szkice węglem" 1880), zmuszonego do walki za cudzą sprawę ("Bartek
Zwycięzca" 1882), ginącego na obczyźnie w poszukiwaniu chleba ("Za chlebem" 1880). Uwagę
swoją Sienkiewicz poświęcił także problemom dziecka marnującego talenty z braku warunków i
możliwości edukacji ("Janko Muzykant" 1880), uciskanego przez zaborczą szkołę ("Z
pamiętnika poznańskiego nauczyciela" 1879). Osobną grupę stanowią nowele amerykańskie,
piętnujące zagładę Indian ("Sachem" 1889), obrazujące niedolę wygnańczą patriotyczną
nostalgię ("Latarnik" 1882).
Powieści
Zyskał sławę jednego z największych twórców prozy polskiej i światowej jako autor powieści
historycznych pisanych "ku pokrzepieniu serc". W cyklu zwanym "Trylogią" ("Ogniem i
mieczem", t. 1-3 1884. Powieść spotkała się z krytyką. Wytykano, nie bezpodstawnie,
przeinaczenia historyczne, wypaczanie niektórych wydarzeń historycznych.
4 / 12
Patron
"Potop", t. 1-6 1886 - film J. Hoffmana 1974. "Potop" był drukowany w Słowie (od 23 grudnia
1884 do 2 września 1886). Powieść szybko podbiła serca czytelników i potwierdziła pozycję
pisarza w społeczeństwie.
"Pan Wołodyjowski", t. 1-3 1887-88 - film J. Hoffmana 1969) zawarł niezwykle barwny i
sugestywny, choć wyidealizowany i jednostronny, obraz życia i wydarzeń dziejowych w Polsce
XVII w. (w dobie wojen kozackich, najazdu szwedzkiego, wojny z Turcją - 1648-72).
Powieść była drukowana w Słowie od maja 1887 do maja 1888 roku. Trylogia wyniosła
Sienkiewicza na szczyty popularności i uczyniła z niego najpopularniejszego pisarza polskiego.
Stefan Żeromski w swych Dziennikach napisał: "Sam widziałem w Sandomierskiem, jak
wszyscy, tacy nawet, którzy nic nie czytują, dobijali się o "Potop"." Sienkiewicz dostał jako
wyraz uznania 15 tysięcy rubli od nieznanego wielbiciela, który się podpisał jako Michał
Wołodyjowski. Sienkiewicz wspomniane pieniądze przeznaczył na fundusz imienia Marii
Sienkiewiczowej dla artystów zagrożonych gruźlicą.
W 1891 roku ukazało się książkowe wydanie "Bez dogmatu", której głównym bohaterem jest
dekadent. Polscy czytelnicy przyjęli powieść dość chłodno, natomiast prawdziwy entuzjazm
wzbudziła ona za granicą - w Rosji i w Niemczech. Powieść "Bez dogmatu" była drukowana
wcześniej od 1889 do 1890 na łamach Słowa.
W 1892 podpisał umowę na powieść "Rodzina Połanieckich", książkowe wydanie ukazało się w
1895 roku. Latem 1894 Sienkiewicz odczytywał w Zakopanem fragmenty Krzyżaków ale prasa
już w 1892 doniosła że pisarz przystąpił do prac nad powieścią z czasów krzyżackich. W 1893
pisarz przystąpił do przygotowań nad powieścią Quo vadis. Koniec lat osiemdziesiątych i
początek lat dziewięćdziesiątych to dla pisarz okres bardzo wytężonej pracy nad kilkoma
powieściami.
W powieści "Krzyżacy" (t. 1-4 1900, film A. Forda 1960) dał wspaniałą wizję zmagań rycerskiej
Polski z zakonem krzyżackim aż do zwycięstwa w bitwie pod Grunwaldem.
W lutym 1895 roku Sienkiewicz pisze pierwsze rozdziały "Quo vadis" (t. 1-3 1896). Ukazał w
niej duchowy tryumf chrześcijaństwa nad przemocą imperium rzymskiego. Prace
przygotowawcze i zbieranie materiału rozpoczął już w 1893 roku. Powieść zaczęła się
ukazywać drukiem w marcu 1895 roku w Gazecie Polskiej (w Warszawie), w Czasie (w
Krakowie) oraz Dzienniku Poznańskim (w Wielkopolsce). Zakończyła się ukazywać pod koniec
lutego 1896 roku. Szybko ukazało się wydanie książkowe "Quo vadis". Powieść szybko zyskała
uznanie i zrobiła zawrotną karierę w całej Europie. Książka do dziś cieszy się wyjątkową
popularnością, została przetłumaczona na wiele języków, nawet na tak egzotyczne jak arabski
czy japoński. O popularności Quo vadis w owym czasie świadczy chociażby fakt że imiona
bohaterów nadawano koniom startującym w gonitwie Grand Prix de Paris. Wielokrotnie powieść
adaptowano i wystawiano na deskach teatrów, ukazała się nawet opera oparta na motywach
powieści. W 1913 roku "Quo vadis" zostało sfilmowane po raz pierwszy. Potem powieść była
ekranizowana jeszcze kilkakrotnie.
W 1900 roku pisarz obchodzi swój jubileusz pracy twórczej, odbywa się on w atmosferze
zaangażowania całego społeczeństwa. Pisarz otrzymał od społeczeństwa majątek w
Oblęgorku, stworzył tam ochronkę (szkołę) dla dzieci. W tym samym roku Uniwersytet
Jagielloński przyznaje mu tytuł doktora honoris causa. Sienkiewicz angażuje się w sprawy
społeczne. W 1901 roku napisał odezwę w sprawie dzieci we Wrześni, w 1906 wzywał rodaków
ze USA do pomocy głodującym w Królestwie Polskim.
Z powieści Sienkiewicza o tematyce współczesnej ("Rodzina Połanieckich", t. 1-3 1895, pamflet
na rewolucję 1905 "Wiry", t. 1-2 1910) żywotność zachował portret arystokraty dekadenta w
5 / 12
Patron
"Bez dogmatu" (t. 1-3 1891); ponadto powieści historyczne "Na polu chwały" (1906) i "Legiony"
(1918, nie ukończona), popularna powieść dla młodzieży "W pustyni i w puszczy" (1911, film W.
Ślesickiego 1973), opowiadania, utwory sceniczne ("Zagłoba swatem", wyst. 1900),
publicystyka. LITERACKA NAGRODA NOBLA
Ta nagroda jest najzaszczytniejszym chyba wyróżnieniem, jakie może spotkać pisarza. O jej
przyznaniu decyduje szereg subtelnych czynników, które jednych wynoszą do najwyższych
zasług, a innych pozostawiają niedocenionych. Niewątpliwie jest jedno. Aby dostać literacką
Nagrodę Nobla trzeba być literatem naprawdę wybitnym, niezależnie od tego, kogo i jak
zdystansuje się w wyścigu po ten najwyższy laur.
Taki zaszczyt spotkał Henryka Sienkiewicza, który tę nagrodę otrzymał w 1905 roku za
"wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu"
i - jak podkreślił jeden z jurorów "rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu"
. W swoim odczycie noblowskim laureat mówił, że zaszczyt ten jest szczególnie cenny dla syna
Polski. "Głoszono ją umarłą, a oto jeden z tysięcznych dowodów, że żyje". Dodał też "Głoszono
ją podbitą, a oto nowy dowód, że umie zwyciężać".
Niewątpliwie do przyznania tej nagrody przyczyniła się powieść "Quo vadis", która została
ukończona w marcu 1896 r. i przyniosła pisarzowi ogólnoświatową sławę. Powieść od 6 marca
1895 roku zaczęła się ukazywać w odcinkach "Gazety Polskiej", "Czasu" i "Dziennika
Poznańskiego". "Quo vadis" jest zaliczana do powieści historycznych. Przedstawia ona
wstrząsające obrazy męczeństwa, heroizmu, który płyną z wierności do Boga i wiary. W oparciu
o nią napisano operę, wystawiono jej adaptacje sceniczne, powstało wiele filmów. Henryk
Sienkiewicz był pisarzem niewątpliwie wybitnym
i w pełni zasłużył na najwyższe uznanie.
OBLĘGOREK
Pod koniec 1900 roku, dokładnie 22 grudnia odbyły się uroczyste obchody 25-lecia pracy
pisarskiej Sienkiewicza. Przed galowym przedstawieniem w Teatrze Wielkim na Ratuszu w
Warszawie jubilat otrzymał akt notarialny kupna majątku Oblęgorek. Do dokumentu dołączono 4
księgi zawierające podpisy ofiarodawców pochodzących z trzech zaborów, których często
drobne datki płynące z potrzeby serca złożyły się na kwotę blisko 70 tysięcy rubli.
Niezwykle wzruszony Sienkiewicz pięknymi słowy dziękował wszystkim ofiarodawcom: "Pracę
moją kraj wynagradza w sposób najwspanialszy, najszlachetniejszy i najzgodniejszy z naszą
6 / 12
Patron
tradycją, bo wynagradza ziemią. Zyskałem miłość swoich, uznanie obcych, a nawet względny
dostatek - brakło mi tylko jednego: ziemi naszej, tej ziemi, na której wyrośliśmy wszyscy. Aż oto
wzywa mnie tu mój kraj i ofiaruje mi szmat tej naszej ziemi, dla której pracowałem - ofiaruje ją
dla mnie i moich dzieci. Z serca wyrywa mi się tylko okrzyk: Dzięki krajowi, dzięki wam, panowie
z Komitetu".
Po raz pierwszy, nieoficjalnie, Henryk Sienkiewicz przybył do Oblęgorka w 1901 roku. W tym
czasie trwały prace przy budowie pałacyku i urządzaniu ogrodu oraz parku w stylu angielskim.
Rezydencję zaprojektował bezinteresownie warszawski architekt Hugo Kuder, autor
przebudowy katedry św. Jana. Pałacyk został "wbudowany" w kompleks już istniejących
budynków tzw. Halikówki i domku myśliwskiego.
Współczesnym niezbyt przypadła do gustu wizja Kudera, który ozdobił pałacyk
pseudogotyckimi wieżyczkami, a jego najwyższą częścią uczynił okrągłą basztę. Jednak
Sienkiewicz z wyglądu pałacyku był chyba zadowolony. Z wystającej ponad zabudowania wieży
pisarz oglądał piękne pasma Gór Świętokrzyskich i zamykające horyzont ruiny zamku w
Chęcinach. Szczyt frontonu zdobiła, podobnie jak obecnie, kamienna rzeźba husarza, z
charakterystycznymi skrzydłami, który wygląda niczym opiekuńczy duch Oblęgorka.
Umieszczony nad głównym wejściem herb Sienkiewiczów Oszyk wskazywał, do kogo należy
budowla. Park był dziełem warszawskiego ogrodnika Szaniora, który dał się poznać jako
projektant zieleni wokół pomnika Mickiewicza.
Oficjalne objęcie Oblęgorka przez Henryka Sienkiewicza nastąpiło w maju 1902 roku.
Korespondent "Gazety Kieleckiej" relacjonował: "Na mostach przy Bugaju włościanie witali
znakomitego pisarza chlebem i solą, to samo powtórzyło się na granicy parafii Chełmce, w
końcu na groblach wsi Oblęgorek, gdzie 50 wiejskich parobczaków na koniach otoczyło pojazd,
doprowadziło Sienkiewicza do dworu. Przy kapliczce, na skręcie nowej objazdowej drogi, służba
dworska z włościanami 100 kolonii oblęgoreckich według pomysłu wioskowego rymarza
wzniosła łuk przystrojony zielonymi wieńcami, na szczycie którego na tle białym widniały cyfry:
H.S. Tam autor "Quo vadis" zatrzymał się i wysiadł z pojazdu, a jeden ze starych włościan w
imieniu współmieszkańców ofiarował mu bochenek chleba i sól z życzeniami błogosławieństwa
Bożego na własnej ziemi".
7 / 12
Patron
Pisarz szybko zadomowił się w Oblęgorku. Na parterze pałacyku urządzono jego gabinet, do
którego zwiózł z Warszawy pamiątki rodzinne, pokaźna bibliotekę i dary jubileuszowe, salon,
jadalnię, palarnię, sypialnie dla niego i żony, salę bilardową. Na piętrze urządzone zostały
pokoje dla dzieci pisarza: córki Jadwigi oraz syna Henryka Józefa i gościnne.
Jak na owe czasy obiekt był dobrze wyposażony w urządzenia techniczne. Miał własny
wodociąg, kanalizację, wewnętrzny telefon, kuchenną windę i dzwonki elektryczne.
Mankamentem był brak solidnego ogrzewania. Dlatego w miesiącach jesienno-zimowych pisarz
często podróżował, bądź przebywał w Warszawie, lub Zakopanem. Z biegiem lat Sienkiewicz
bardzo polubił Oblęgorek. Świadczyć o tym może wypowiedź pisarza, który tak oceniał swoją
posiadłość i okolicę: "Oblęgorek oczarował mnie ogromnie. Mało jest w Królestwie wiosek tak
pięknie położonych. Drzewa bardzo porosły, park jest ogromny, kwiatów mnóstwo, a jabłonie,
grusze i śliwy gną się literalnie pod ciężarem owoców. Dom jest duży i wygodny".
Niestety, z różnych przyczyn, nie spełniły się marzenia i plany pisarza uczynienia z Oblęgorka
prawdziwego warsztatu twórczego. W letniej rezydencji Sienkiewicz nie pisał zbyt wiele.
Powstało tu opowiadanie "Dwie łąki", które pisarz interpretował na odczytach w wielu miastach
polskich zbierając w 1903 roku fundusze na rzecz powodzian. Pracował nad powieścią "Na polu
chwały", znanym utworem dla młodzieży "W pustyni i w puszczy", a także nad "Legionami",
które okazały się być ostatnim dziełem pisarza.
Dla odprężenia tłumaczył fragmenty utworów pisarzy starożytnych, w tym Horacego "Pochwały
życia wiejskiego".
W tłumaczeniu dzieł Horacego Sienkiewicz umieścił nawet nazwę swej nowej posiadłości:. Tak
mówił lichwiarz. Więc myśleli głupi, że sobie jaki Oblęgorek kupi. Lecz on, zabrawszy gotowy
kapitał, skrzętnie o nowe lokaty wypytał i biorąc procent, jak zwykł, od sta dwieście. Rzekł "Nie
ma głupich" - i pozostał w mieście". W istocie wszystkie dary przekazane przez rodaków
wymownie świadczyły o niezwykłym uznaniu dla Sienkiewicza
. Nas także dzisiaj zachwycać może dworek w Oblęgorku, który nadal otwarty jest dla
odwiedzających gości. Wnętrza i meble oraz cały wystrój są znakomicie zachowane a
wchodząc do gabinetu można ulec złudzeniu, że za chwilę pojawi się pan Henryk i przywita się
z przybyłymi gośćmi.
8 / 12
Patron
Klimat tamtych lat jest doskonale zachowany, a sam pisarz spogląda na odwiedzających z
portretu, który wisi w salonie. W sierpniu 1914 roku Sienkiewicz żegnał się z Oblęgorkiem, kto
mógł wówczas przypuszczać, że na zawsze. Wojna, która wybuchła podzieliła kraje i narody.
Pisarz mocno zaangażowany w sprawy polskie zamieszkał w Szwajcarii, gdzie zmarł 15
listopada 1916 roku. Przed śmiercią wyszeptał do syna: "Już wolnej Polski nie zobaczę". W 8 lat
później, 27 października 1924 roku trumna z jego prochami spoczęła w podziemiach katedry
św. Jana w Warszawie.
Do Oblęgorka powróciła żona pisarza, Maria oraz syn Henryk Józef. Po jej śmierci
gospodarował w Oblęgorku do zakończenia II wojny światowej. Henryk Józef Sienkiewicz
doczekał utworzenia w pałacyku Muzeum swojego wielkiego ojca. Pierwszym kustoszem tej
placówki została żona Henryka Józefa Zuzanna Sienkiewiczowa. Oboje spoczywają na
cmentarzu parafialnym w Chełmcach. Tak rodzina Sienkiewicza złączyła się z tą ziemią na
zawsze a nazwisko pisarza wkomponowało się w krajobraz regionu świętokrzyskiego, podobnie
jak imię urodzonego na tej ziemi Stefana Żeromskiego. ZJAZDY SZKÓŁ
SIENKIEWICZOWSKICH
W całej Polsce organizowane są zjazdy szkół imienia Henryka Sienkiewicza. Ideą zlotów,
obok ukazywania i przypominania geniuszu Henryka Sienkiewicza oraz jego dzieł, jest poznanie
i popularyzowanie piękna naszego kraju. Na zjazdach takich organizowane są konkursy
recytatorskie prozy Sienkiewicza, są także wystawiane przedstawienia amatorskich
młodzieżowych grup teatralnych. Jest to także doskonała forma promocji szkoły oraz okazja na
przyciągnięcie sponsorów. Był rok 1993 Antoni Cybulski - kustosz okrzejskiego muzeum
poszedł do ówczesnego wojewody siedleckiego i zaproponował:
- Może byśmy urządzili zlot szkół sienkiewiczowskich?
- Świetny pomysł - odparł wojewoda
A ma pan na to pieniądze?- zapytał.
- Nie mam - odrzekł Cybulski.
- Ja też nie mam- stwierdził wojewoda i rozłożył ręce.
Pan Antoni jednak się nie poddał. Rozesłał zaproszenia do pięćdziesięciu najbliżej położonych
placówek oświatowych, które obrały Sienkiewicza za patrona. Wyznaczył bardzo niską opłatę
za udział i zaoferował spartańskie warunki pobytu: zakwaterowanie w namiotach, zimną wodę,
wyżywienie z kuchni polowej. Chwyciło. Chęć udziału zgłosiły trzydzieści dwie szkoły.
Spotkania z Sienkiewiczem
Kustosz okrzejskiego muzeum traktował tę imprezę jako jednorazową. Jednak dyrektor szkoły
z Łańcuta niespodziewanie zaproponował: - Spotkajmy się wszyscy za rok w mojej szkole. I tak
zostało. Potem były kolejne zloty: w Wąsoszach, Siedlcach, Łowiczu, Kościelcu, Krakowie,
Warszawie, Szczecinie i wreszcie tegoroczny jubileuszowy, X zlot wypadł w Poznaniu. Antoni
Cybulski przygotował na tę okazję publikację "Spotkania Sienkiewiczowskie", w których
przypomniał wszystkie zjazdy. We wstępie stwierdził: "Organizatorzy doskonale wywiązali się z
podjętych zadań. Wszystkie spotkania były udane, a uczestnicy zadowoleni. Na każdym
spotkaniu panowała rodzinna atmosfera i serdeczny klimat".
Ostatni zjazd Szkół Sienkiewiczowskich odbył się w dniach 02-05.06.2005 roku w Ziębicach.
Organizatorem tego spotkania była Szkoła Podstawowa nr 2 w Ziębicach a współorganizatorem
- Antoni Cybulski - kustosz muzeum H. Sienkiewicza w Woli Okrzeskiej - kandydat młodzieży
Braci Sienkiewiczowskiej do Orderu Uśmiechu. Spośród 280 szkół imienia naszego wielkiego
pisarza na zjazd przybyli przedstawiciele 68 szkół z całej Polski i licznie zaproszeni goście.
Naszemu wielkiemu rodakowi poświęcono woele pomników. W naszej szkole na ścianie, którą
9 / 12
Patron
musi minąć choć raz w ciągu dnia każdy uczeń i nauczyciel znajduje się piękna płaskorzeźba z
podobizną naszego wielkiego patrona. Motto na niej zawarte wzbudza szacunek do treści
patriotycznych prezentowanych w powieściach wielkiego pisarza.
MARIE JEGO ŻYCIA
Jego życie osobiste nie układało się najlepiej. Miał trzy żony i jedną oficjalną narzeczoną
(ciekawa sprawa - wszystkie te panie miały na imię Maria). Pierwsza - Kellerówna - zerwała
narzeczeństwo, a potem została starą panną.
Pierwsza żona - poznana w Wenecji we wrześniu 1879 panna Maria Szetkiewiczówna rodem z
Litwy. 16 sierpnia 1881 wzięli ślub, 15 lipca 1882 przyszedł na świat pierworodny syn Henryk
Józef, a 13 grudnia 1883 urodziła się córka Jadwiga. Żona chorowała na gruźlicę i mimo
wyjazdu w 1884 na konsultacje lekarskie w okolice Monaco, później do Francji zmarła 19
października1885 r. po czterech latach małżeństwa.
W 1893 w życiu prywatnym Sienkiewicza pojawiła się Maria Romanowska (Marynuszka),
przybrana córka odeskiego bogacza Wołodkowicza (Sienkiewicz miał wtedy lat 47, a ona 19).
Sienkiewicz wybrał się do Odessy na zaręczyny. Ślub odbył się 11 listopada 1893 roku, w
niedługim czasie jednak panna młoda opuściła męża: w dwa tygodnie po ślubie uciekła do
mamy, oskarżając Sienkiewicza o impotencję. Sienkiewicz uzyskał papieskie potwierdzenie
niezaistnienia sakramentu małżeństwa. Rozwiódł się z nią po trzech latach. Wśród opinii
publicznej krążyły później niewybredne plotki, których autorstwo przypisuje się właśnie pani
Wołodkiewicz. Sienkiewicz próbował się bronić portretując swoją drugą żonę i jej matkę w
"Rodzinie Połanieckich" (1895). Była to jedna z najsłabszych jego powieści, nierówna
artystycznie, z dyskusyjną tezą. Po jej ukazaniu się wielu krytyków przepowiadało autorowi
koniec kariery pisarskiej. On jednak postanowił zakończyć okres związany z powieściami
współczesnymi i powrócić do pisania powieści historycznych.
10 / 12
Patron
miłość.
Dwie
16
września1899
pierwsze żony
poznał Marię Radziejewską (24 lata). Przeżył płomienną, ale krótkotrwałą
11 / 12
Patron
Dopiero
Babską,
zakochała
ale
później
trzecie
z cioteczną
się
zaręczyny
wmałżeństwo,
pisarzu
siostrzenicą,
zerwał
w wieku
które
(by lat
po
było
zawarł
dwudziestu
16szczęśliwsze.
latach
w wieku
pojąć
czterech.
58jąPanna
lat
za(5żonę).
Już
maja
młoda
wiosną
1904)
czekała
1888
z 40-na
- oświadczył
letnią
to 16Marią
lat, bo
się jej,
12 / 12

Henryk Sienkiewicz - patron naszej szkoły

Transkrypt

Podobne dokumenty

sprawdź swoją wiedzę o Sienkiewiczu – pobierz kartę konkursową

15 listopada - setna rocznica śmierci Henryka Sienkiewicza

Pusty poziomy - Witryna BP Mokotów