Propozycja tematów z języka polskiego 2014-15

Propozycja tematów z języka polskiego
na ustny egzamin maturalny w CKU w Sieradzu.
Rok szkolny 2014/2015
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Gdybym Miał dom… Różne wizje domu i rodziny w utworach literackich. Omów
na wybranych przykładach.
Dylematy moralne bohaterów literackich wynikające z konieczności podjęcia
trudnych decyzji życiowych. Rozwiń temat na wybranych przykładach.
Co o sytuacji człowieka cierpiącego sądzą twórcy literatury polskiej i obcej? Omów
na wybranych przykładach.
Polemiki, spory, prowokacje – starcia pokoleń literackich. Omów na wybranych
przykładach.
Gość i gościnność jako motyw literacki. Omów na wybranych przykładach.
Czy literatura pomaga zrozumieć siebie i świat? Rozważ na podstawie wybranych
utworów.
Zbiorowość jako bohater literacki. Omów na wybranych przykładach.
Filozofia epoki wpisana w utwory literackie. Omów problem na podstawie
wybranych utworów średniowiecza i Młodej Polski.
Inteligent jako bohater utworów pozytywistycznych modernistycznych.
„Nie przyszedłem pana nawracać”…Obraz Boga i człowieka w poezji księdza Jana
Twardowskiego.
Stracone złudzenia…Tragedia rozczarowania jako temat literacki. Omów,
odwołując się do przykładów z różnych epok.
Obyczaje stołu i tradycje kulinarne utrwalone w literaturze polskiej różnych epok.
Omów na wybranych przykładach.
„Radość to widać na świecie, by się małżeństwo kochało” Rozwiń myśl
W. Bogusławskiego, odwołując się do wybranych utworów literackich.
„Ojczyznę kocha się nie dlatego, że wielka, ale dlatego, że własna” Bohaterowie –
patrioci w literaturze polskiej.
Uniwersalne i ponadczasowe wartości dzieł Szekspira. Omów na wybranych
przykładach.
Problem ludzkiej egzystencji w twórczości Wisławy Szymborskiej. Omów,
odwołując się do wybranych utworów poetki.
„O tym nie można zapomnieć ….” – niszczący wpływ obozów koncentracyjnych i
wojny na kondycję człowieka. Omów na podstawie literatury wojennej.
Motto, cytat, ostatnia scena, tytuł jako klucz do interpretacji dzieła. Omów na
wybranych przykładach.
Motyw ucieczki od rzeczywistości i trudów życia w znanych Ci utworach literatury
polskiej i obcej.
Mroczna strona ludzkiej matury. Zanalizuj złożoność psychiki wybranych
bohaterów literackich.
Strona 1 z 6
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
Od Krasickiego do Młynarskiego. Polska literatura satyryczna w walce z wadami
Polaków.
Świat ludowych wierzeń i wartości oraz jego rola w literaturze. Omów na
przykładzie wybranych tekstów literackich.
Jak „rodzą się” zbrodniarze ? Na podstawie wybranych lektur wykaż, że literatura
jest źródłem wiedzy o wpływie różnych czynników na degradację jednostki.
Młodzi gniewni wśród twórców i bohaterów literackich. Zaprezentuj swoje
przemyślenia na temat przyczyn i sensu ich buntu i ofiary.
Archetyp Don Kichota w wybranych dziełach literatury polskiej i obcej.
Powstaniec, organicznik, dekadent – Twoja ocena różnych postaw wykreowanych
przez literaturę XIX w.
Funkcje motywów biblijnych i aluzji literackich w powieści M. Bułhakowa „Mistrz i
Małgorzata”.
Obłąkani i szaleni jako bohaterowie utworów literackich. Omów na wybranych
przykładach z różnych epok.
Duchowni jako bohaterowie utworów literackich. Omów na wybranych przykładach
z różnych epok.
Sport jako temat utworów literackich. Przedstaw na wybranych przykładach.
Kolęda polska od Karpińskiego po czasy współczesne. Przedstaw dzieje i rozwój
gatunku na podstawie wybranych kolęd.
Różnorodność i uniwersalność twórczości S. Lema na przykładzie wybranych
utworów artysty.
Motyw poświęcenia jednostki w imię wyższych idei na przykładzie literatury
fantastyczno-naukowej i fantasy.
Problem nienawiści i nietolerancji rasowej w świecie powieści A. Sapkowskiego.
„Pieniądz rządzi światem” – omów zagadnienie odwołując się do wybranych
utworów literackich.
Jan Paweł II – pielgrzym, patriota, poeta … Dlaczego Ojca Świętego nazywamy
reformatorem XX wieku.
Postacie z mitologii greckiej i ich zachowania jako wzorce oraz inspiracja dla
ludzkości. Przedstaw na wybranych przykładach.
Literackie wizje szczęścia. Na wybranych przykładach przedstaw różne ujęcia
motywu.
Magia miejsc. Mity, legendy, opowieści Twojego miasta (regionu) jako tworzywo
literackie. Przedstaw różne ujęcia na wybranych przykładach.
Cierpienie jako doświadczenie bohaterów literackich. Wskaż różne ujęcia i funkcje
tego motywu na przykładzie wybranych utworów.
Sposoby i funkcje kreowania buntowniczych postaw młodych. Porównaj je,
odwołując się do wybranych utworów literackich różnych epok.
„Błądzi człowiek póki dąży”…(J W. Goethe). Odwołując się do wybranych dzieł
literackich, przedstaw życiowe cele, sukcesy i błędy ich bohaterów.
Sposób i cel prezentowania rzeczywistości w reportażu. Omów na wybranych
przykładach.
Przedstaw motyw przemijania i jego funkcji w literaturze różnych epok. Omów na
wybranych przykładach.
Literackie portrety bohaterów skazanych na samotność i samotnych z wyboru.
Omów na wybranych przykładach.
Tragizm i jego obraz dramaturgiczny w teatrze autycznym i szekspirowskim.
Przemiana wewnętrzna jako motyw literacki i element określający osobowość
bohatera literackiego.
Strona 2 z 6
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
Konflikt pokoleń jako problem obecny w literaturze.
Dramat człowieka uwikłanego w historię i los zbiorowy jako ważny problem w
literaturze współczesnej..
Zaprezentuj różne sposoby pokazywania człowieka jako marionetki w teatrze
świata. Dokonaj prezentacji utworów z różnych epok literackich.
Dzienniki, pamiętniki jako sposób utrwalania własnych doświadczeń na tle losów
zbiorowości. Przedstaw temat na przykładzie wskazanych form literackich z
wybranych epok.
Romantyczne fascynacje ludowością. Przestaw na przykładach wybranych utworów.
Jak twórcy przedstawiali Boga w różnych epokach. Odwołaj się do wybranych
utworów literackich.
Twórcza i destrukcyjna siła miłości w życiu człowieka. Omów wybrane
zagadnienia na podstawie losów bohaterów literackich.
Literatura faktu jako ważny dokument przeżyć współczesnego człowieka. Omów
zagadnienie na podstawie analizy wybranych dzieł literackich.
Polska i Polacy w dramacie romantycznym i modernistycznym.
„Niewiele myślą wiecznie roztańczeni. O tych, co cierpią...” (James Thompson).
Refleksje na temat przyczyn obojętności człowieka wobec cudzego cierpienia na
podstawie literatury.
„Żaden człowiek siły swojej nie zna, dopóki jej w potrzebie z siebie nie dobędzie”
(E.Orzeszkowa). Refleksja nad literackimi przykładami heroizmu.
Motyw cierpienia i buntu przeciw Bogu w wybranych utworach literackich.
Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza /np. J.Kochanowskiego,
A.Mickiewicza, J. Słowackiego, F.Kafki, M. Bułhakowa.
Kobieta zbuntowana. Przedstaw jej wizerunek w literaturze i oceń zasadność buntu.
Kostium, maska, przebranie. Rozważania o bohaterach literackich ukrywających
swą tożsamość.
Motyw winy i kary w literaturze polskiej i obcej.
Totalitaryzm jako zagrożenie dla człowieka i narodu. Przedstaw problem odwołując
się do wybranych przykładów z literatury współczesnej polskiej i obcej.
Portret ojca w literaturze polskiej i obcej; przedstaw wykorzystując wybrane utwory.
Motywy baśniowe w literaturze na przykładzie twórczości Tolkiena.
Związki Reymonta z Ziemią Sieradzką i ich odbicie w literaturze.
Kobieta – anioł, kobieta – demon jako źródło inspiracji w literaturze. Rozważ na
wybranych przykładach.
Tułacz, pielgrzym, podróżnik, jako bohater utworów literackich. Przedstaw na
wybranych przykładach różne kreacje tych postaci.
Marzyciele i ich dramat niespełnienia. Omów problem na podstawie wybranych
utworów literatury polskiej i obcej.
Bohater zbuntowany. Zanalizuj źródło i formy buntu jako motywu literackiego.
Jakim jesteśmy narodem? Sąd o Polakach w literaturze różnych epok /na wybranych
przykładach/.
Literackie rozmowy z Bogiem. Omów problem na podstawie wybranych utworów.
Buntownicy i konformiści. Zaprezentuj wybranych bohaterów literackich i oceń ich
postawy.
Literatura jako wyraz przeżyć pokolenia. Rozważ wybierając jedno pokolenie.
Miłość fatalna, sentymentalna, spełniona. Porównaj literackie obrazy miłości,
odnosząc je do kontekstu epoki.
Strona 3 z 6
77.
78.
79.
80.
81.
82.
Bohaterki polskich utworów romantycznych. Co je łączy, a co dzieli? Omów temat,
przywołując wybrane utwory literackie.
Przedstaw swoje rozważania na temat różnych postaw człowieka wobec zła
otaczającego świata, odwołując się do wybranych utworów.
Córki – bohaterki literatury pięknej. Co je łączy, a co dzieli? Zaprezentuj temat,
odwołując się do wybranych przykładów literackich /np. „Treny”
J.Kochanowskiego, „Balladyna” J.Słowackiego, „Ojcec Goriot”, H. Balzaca,
„Zbrodnia i kara” F.Dostojewskiego, „Lalka” B.Prusa, „Moralność pani Dulskiej”
G.Zapolskiej, „Ferdydurke” W.Gombrowicza, „Anka” W.Broniewskiego i in./.
Bohater tragiczny w literaturze antycznej, romantycznej i współczesnej.
Motyw „exegi monumentum” w twórczości Horacego i jego reinterpretacja w
literaturze polskiej różnych epok. Przedstaw na wybranych przykładach.
Diabeł, anioł, duch – goście z zaświatów w literaturze. Omów ich funkcje na
wybranych przykładach.
JĘZYK
1. „Polski się angliczy”. Omów najnowsze zapożyczenia z języka angielskiego we
współczesnej polszczyźnie. Oceń ich zasadność, odwołując się do wybranych
przykładów.
2. Omów funkcje stylizacji biblijnej w wybranych utworach literackich.
3. Tak mówimy. Zanalizuj środki językowe charakterystyczne dla gwary
uczniowskiej.
4. Jaki jest język muzyki hip-hopowej. Zanalizuj wybrane przykłady tekstów.
5. Różnorodne funkcje tekstu w polskiej muzyce młodzieżowej. Przedstaw temat,
przywołując wybrane przykłady z różnych gatunków muzycznych.
6. Język bohaterów wybranych powieści. Zanalizuj cechy stylu środowiskowego na
podstawie wybranych dzieł.
7. Słownik etymologiczny języka polskiego kopalnią wiedzy o dawnej polszczyźnie.
Przedstaw ewolucję wybranych wyrazów związanych z obyczajowością epok.
8. Tak mówią bohaterowie literaccy. Omów język wybranych postaci ze
szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność
środowiskową i charakter.
9. Komizm słowny i sposoby jego realizacji wybranych utworach różnych autorów i
epok.
10. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na przykładzie
literatury Młodej Polski i XX –lecia międzywojennego.
11. Zapożyczenia językowe. Omów problem i oceń zasadność najnowszych
zapożyczeń w języku polskim.
12. Językowe środki perswazji w reklamie. Zanalizuj wybrane przykłady z radia,
telewizji lub prasy.
13. Język dziennikarzy i sprawozdawców sportowych.
14. Nasze miasto w nazwach własnych. Na podstawie wybranych nazw /sklepów,
kawiarni, instytucji, firm/ przedstaw tendencje rozwojowe w dziedzinie
nazewnictwa.
15. Styl i język „Potopu” H.Sienkiewicza. Zwróć uwagę na narrację powieści.
16. Szkoła, dom, rozrywka w gwarze uczniowskiej. Zjawiska słowotwórcze i dowcip
językowy.
Strona 4 z 6
17. Przysłowia, sentencje, maksymy, aforyzmy. Dokonaj ich analizy językowej i
określ ich funkcję w wybranych utworach literackich.
18. Wyszukaj przykład nazwisk znaczących /mówiących/ bohaterów literackich
różnych epok. Dokonaj ich analizy słowotwórczej, omów funkcje stylistyczne i
związki z kreacją bohatera lub ideą utworu.
19. W kręgu onomastyki – najpopularniejsze imiona ostatnich lat; źródła popularności,
znaczenie imion.
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI
1. Literatura jako źródło inspiracji dla twórcy filmowego. Przedstaw problem na
przykładzie polskiej kinematografii.
2. Różne prezentacje relacji między Bogiem a człowiekiem w dziełach literackich i
malarskich na przestrzeni wieków. Dokonaj analizy porównawczej i interpretacji
na wybranych przykładach.
3. Różne ujęcia motywów biblijnych w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy
wybranych przykładów.
4. Motyw powstania styczniowego w literaturze i malarstwie .
5. Od Adama do Batmana – przedstaw różnorodne kreacje mężczyzn w literaturze,
filmie i innych tekstach kultury
6. Motyw Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce.
7. Przedstaw funkcjonowanie motywu maryjnego w literaturze, malarstwie i rzeźbie.
8. Tradycja funeralna w wybranych tekstach kultury. Odwołaj się do wybranych
epok.
9. Wojna jako romantyczna legenda, wojna jako porażająca prawda...Zaprezentuj
różne spojrzenia na wojnę w wybranych tekstach kultury / literatura, malarstwo,
film, piosenka/.
10. Sceny batalistyczne w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw i porównaj
sposób ich prezentacji.
11. Najsłynniejsze adaptacje teatralne i filmowe dzieł Szekspira. Porównaj i oceń.
12. Impresjonizm w malarstwie i wybranych utworach literackich epoki Młodej
Polski.
13. Kabaret jako zjawisko kulturowe XX wieku. Prześledź ewolucję jego formy i
funkcji na wybranych przykładach.
14. Porównaj literacką i malarską wizję wsi zaprezentowaną w „Chłopach”
W.Reymonta i obrazach J.Chełmońskiego.
15. Literatura i film grozy. Dokonaj porównania, wykorzystując wybrane przykłady.
16. Różne ujęcia motywu apokalipsy w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych
przykładach.
17. Powieści polskich pozytywistów i ich adaptacje filmowe. Rozwiń temat,
odwołując się do wybranych przykładów.
18. Sienkiewiczowska i Hoffmanowska wizja historii. Porównaj adaptację „Trylogii”
z literackim pierwowzorem.
19. Motyw śmierci w literaturze, malarstwie i /lub/ muzyce.
20. Portret dziecka w literaturze i malarstwie.
21. Różne sposoby wykorzystywania motywu tańca w literaturze i sztuce. Omów
zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
Strona 5 z 6
22. S.Wyspiański – artysta wszechstronny. Rozważ, przywołując wybrane dzieła
literackie i plastyczne tego twórcy.
23. Powstanie warszawskie i sposób jego ujęcia w literaturze, filmie i fotografii.
Zaprezentuj temat na podstawie zebranego materiału.
24. Mitologia inspiracją dla twórców różnych dziedzin sztuki. Omów na wybranych
przykładach.
25. Kobieta jako natchnienie malarzy i literatów. Omów w oparciu o wybrane
literackie i malarskie portrety kobiet.
26. Obecność tradycji żydowskiej w kulturze. Przedstaw wybrane działa literackie i
filmowe.
27. „Między sztuką a barbarzyństwem”, czyli o roli graffiti w przestrzeni miejskiej.
Strona 6 z 6