Streszczenie Fizykalne metody drenażu

Streszczenie
Fizykalne metody drenażu limfatycznego w regeneracji powysiłkowej mięśni przedramion.
Trening sportowy wyzwala w organizmie człowieka mechanizmy adaptacyjne
zarówno na poziomie poszczególnych układów jak i tkanek, a nawet komórek. Rodzaj
i zakres zmian wywołanych treningiem zależy od charakteru treningu, czasu jego trwania
i intensywności stosowanych ćwiczeń. W treningu wysokokwalifikowanych sportowców
jednorazowy wysiłek fizyczny o wysokiej intensywności, podobnie jak nieprawidłowo
planowany trening, stanowi duże obciążenie dla organizmu i mięśni szkieletowych.
W konsekwencji możemy mieć do czynienia ze zjawiskiem zmęczenia mięśniowego lub
mechanicznym uszkodzeniem błon komórkowych i aktywacją procesów zapalnych,
prowadzącym do zespołu opóźnionej bolesności mięśni (ang. Delayed Onset Muscle Soreness
– DOMS). W celu systemowego zapobiegania zmianom przeciążeniowym wykorzystuje się
model treningu uwzględniający indywidualne predyspozycje zawodnika i jego podatność na
obciążenia treningowe. Ważnym elementem prowadzonego treningu jest dostosowanie do
obciążeń treningowych odpowiednich przerw wypoczynkowych z uwzględnieniem
właściwych metod regeneracji powysiłkowej i odnowy biologicznej. Wynikiem takiego
postępowania powinno być nie tylko dążenie do wzrostu poziomu poszczególnych cech
motorycznych, ale także do uzyskania korzystnych dla zdrowia zmian przystosowawczych
w organizmie. W literaturze naukowej obserwujemy wzrost zainteresowania metodami
odnowy biologicznej, których celem jest aktywacja pracy układu limfatycznego oraz
mikrokrążenia, a co za tym idzie – wpływ różnych bodźców na układ immunologiczny.
Jednakże nadal brak jest wystarczającej liczby badań naukowych w tym zakresie.
Celem pracy była analiza wpływu fizykalnych metod drenażu limfatycznego (FMD)
w postaci manualnego drenażu limfatycznego (Manual Lymph Drainage), elektrostymulacji
mięśni gładkich (Body Flow) oraz drenażu głęboką oscylacją (Deep Oscylation) na procesy
powysiłkowej regeneracji mięśni przedramion u zawodników trenujących mieszane sztuki
walki (MMA). Analizowano zmiany progu bólu, maksymalnej siły mięśni przedramion,
napięcia mięśniowego oraz stężenia mleczanu i aktywność kinazy kreatynowej w spoczynku
(Rest), po powtarzalnym wysiłku siłowym (Post-ex.) oraz związku z zastosowaniem
w procesie restytucji fizykalnych metod drenażu limfatycznego (Rec20min., Rec.24h,
Rec48h).
Badaniem zostało objętych 80 mężczyzn trenujących mieszane sztuki walki
w wieku 18 – 35 lat. W badaniach uczestniczyli zawodnicy MMA kwalifikowani losowo
z klubów sportowych Województwa Śląskiego. Wszyscy badani mężczyźni zostali losowo
zakwalifikowani do jednej z 4 grup doświadczalnych : manualnego drenażu limfatycznego
(MDL), elektrostymulacji typu Body Flow (BF), głębokiej oscylacji (DO) oraz grupy
kontrolnej (efektu placebo – P). Każda grupa liczyła 20 osób. Analizowane grupy, ze względu
na określone zmienne, scharakteryzowano w oparciu o wiek oraz parametry budowy
somatycznej. Badania przeprowadzone były po okresie nocnego wypoczynku, 2 godziny po
ostatnim posiłku i nie wcześniej niż 48 godzin po treningu fizycznym oraz nie przyjmowali
żadnych substancji, leków i używek, które mogłyby wpłynąć na wyniki badań. Przed
badaniami (48 h) oraz w trakcie ich trwania (48h) nie mogli uczestniczyć w treningach oraz
wykonywać innych ćwiczeń fizycznych. W celu wywołania zmęczenia mięśniowego
u zawodników trenujących mieszane sztuki walki wykonano 4 serie testów wysiłkowych
z użyciem dynamometru według zmodyfikowanego testu opisanego przez Wattsa i wsp. oraz
Vigourouxa & Quaine polegającego na 5-sekundowym utrzymaniu napięcia o wartości
odpowiadającej 60% kG (±10%) siły maksymalnej mięśni przedramion i następowej
2-sekundowej przerwie, aż do odmowy wykonania zadania. W ramach badań zawodnicy
poddani byli w okresach: po wysiłku fizycznym oraz 24h i 48h 20-minutowym zabiegom
z użyciem fizykalnych metod drenażu limfatycznego. W wymienionych okresach wraz
z okresem spoczynkowym oceniano wymienione wcześniej parametry biochemiczne oraz
biomechaniczne.
Dokonując analizy badanych zmiennych obliczono podstawowe statystyki opisowe
w postaci miar położenia oraz zmienności, zweryfikowano również normalność rozkładów
badanych zmiennych testem Schapiro-Wilka do określenia istotności różnic dla wartości
średnich zastosowano analizę wariancji jednoczynnikową i analizę wariancji dla
powtarzanych pomiarów. W celu sprawdzenia, pomiędzy którymi z grup wystąpiły istotne
różnice zastosowano testy wielokrotnych porównań post-hoc Tuckeya. Poziom istotności
przyjęto: α=0,05.
W pracy wykazano, że fizykalne metody drenażu limfatycznego wpływają na zdolność
podejmowania powtarzalnych wysiłków siłowych niwelując powysiłkowy ból mięśniowy
oraz podwyższone napięcie mięśniowe. W oparciu o uzyskane wyniki można stwierdzić, że
wskazane
jest
zastosowanie
fizykalnych
metod
drenażu
limfatycznego
w przyśpieszeniu powrotu do osiągnięcia wyjściowych lub wyższych wartości siły
maksymalnej mięśni przedramion po wysiłku fizycznym. Analizując wskaźniki z grupy
biomechanicznych: siłę maksymalną, próg bólu, napięcie mięśniowe, nie można stwierdzić,
że pomiędzy grupami (body flow, manualnego drenażu limfatycznego oraz głębokiej
oscylacji) wystąpiły wybitnie znaczące statystycznie różnice. Zauważyć jednak należy na
podstawie uzyskanych wyników, że w zakresie niwelacji napięcia najkorzystniejszą tendencję
wykazuje metoda body flow, w zakresie siły maksymalnej – metoda głębokiej oscylacji
i manualnego drenażu limfatycznego, natomiast w zakresie przeciwbólowym – metoda
manualnego drenażu limfatycznego. Stwierdzono ponadto, że fizykalne metody drenażu
limfatycznego wpływają korzystnie na zmiany stężenia mleczanu oraz kinazy kreatynowej,
jednak w przypadku CK nie odnotowano różnic istotnych statystycznie. W świetle
uzyskanych wyników wydaje się wskazane zastosowanie FMD w celu przyśpieszenia
redukcji
markerów
zmęczenia.
Mając
na
uwadze
zarówno
wskaźniki
z
grupy
biomechanicznych jaki i biochemicznych, należy podkreślić, że fizyklane metody drenażu
limfatycznego wybitnie istotnie statystycznie wpływają na mierzone zmienne w 1 dniu
badania, określonym jako pierwotny okres restytucji (Rec20min). Oznacza to, że istnieje
natychmiastowa powysiłkowa indykacja do zastosowania fizykalnych metod drenażu
limfatycznego w procesie odnowy biologicznej sportowców.
Summary
Physical methods of lymphatic drainage in the forearm muscles post-workout recovery
Sports training triggers adaptation mechanisms in human body at the level of
particular systems as well as individual tissues and even cells. The type and extent of traininginduced changes depends on the nature of the training, its duration and intensity of the
exercises. A single intensive exercise in the training of highly qualified athlets may be, just
like improperly planned training, a big burden for the body and skeletal muscle. As a
consequence, we can deal with muscle fatigue or mechanical damage of cell membranes and
activation of inflammatory processes leading to delayed onset muscle soreness (DOMS). In
order to prevent changes caused by overload, the individual's characteristics and his/her
susceptibility to training loads are taken into account while creating a training model. An
important part of the training is the adaptation of appropriate rest breaks, post-workout
recovery methods and biological regenaration to the training loads. Such procedure may not
only increase the level of particular motor characteristics, but also lead to adaptive changes to
occure in the body, which is also favourable for health. In the scientific literature one may
notice an increased interest in regeneration methods aimed at activating the lymphatic system
and microcirculation, and thus - the effect of different stimuli on the immune system.
However, not enough research were conducted in this area.
The aim of this study was to analyze the influence of physical methods of lymphatic
drainage (FMD) in the form of manual lymphatic drainage, electrostimulation of smooth
muscle (Body Flow) and deep oscillation drainage for post-workout muscle recovery
processes in the forearms of competitors practicing mixed martial arts (MMA). The analyzed
factors were the changes in pain threshold, maximum strength of forearm muscle, muscle
tension, concentration of lactate, as well as the activity of creatine kinase at rest, after the
repetitive strength effort (Post-ex.) and with the application of physical methods of lymphatic
drainage during post exercise recovery (Rec20min., Rec.24h, Rec48h).
Eighty men, mixed martial arts athletes aged 18 - 35 years, participated in the study.
They were randomly accessed from sports clubs in Silesian Region and randomly qualified
for one of the four experimental groups: manual lymphatic drainage (MDL),
electrostimulation Body Flow type (BF), deep oscillation (DO) and control group (placebo
effect - P). Each group consisted of 20 people. The analyzed groups due to certain variables,
were characterized on the basis of age and somatic construction parameters. Tests were
carried out after a period of rest (night), two hours after the last meal and not earlier than 48
hours after physical training. Participants also did not take any substances, drugs or
stimulants, which could have affected the test results. Before the tests (48 h) and during the
tests (48 hours) the participants could not exercise or perform other physical activities.
In order to induce muscle fatigue in competitors practicing mixed martial arts, 4 series of
cardiac stress tests were conducted with the use of a dynamometer, according to the modified
test described by Watts and Vigouroux & Quain involving the 5-second maintainance of a
voltage corresponding to 60% kg (± 10%) maximum strength of muscular forearms, followed
by a 2-second pause, until the refusal to perform the task. The study subjects were submitted
for tests in the periods: 24 and 48 hours after the physical effort a 20-minute treatment with
the use of physical methods of lymphatic drainage was conducted. In these periods, along
with the rest period, previously mentioned biochemical and biomechanical parameters were
evaluated.
When analyzing the variables, basic descriptive statistics were calculated as measures
of location and variability. The normality of variables distribution was also verified with
Shapiro-Wilk test, in order to determine the significance of differences in mean values, oneway variance analysis was used and the analysis of variance for repeated measures. In order to
verify between which groups the significant differences appeared, multiple post-hoc Tuckey
comparison tests were applied. The level of significance was: α = 0.05.
The study demonstrated that physical methods of lymphatic drainage affects the ability
to make repeated efforts and decreases post-workout muscle pain and increased muscle
tension. Basing on the obtained results, it can be concluded that it is advisable to use physical
methods of lymphatic drainage in order to accelerate the return to output parameter or to
achieve higher values of maximum force of forearm muscles after exercise. Analyzing the
indicators of biomechanic group: the maximal force, pain treshold, muscle tension, one
cannot say that between the groups (body flow, manual lymphatic drainage and deep
oscillation) statistically significant differences occured. It should be noted, however, basing
on the results that the most favorable tendency to tension leveling has a body flow method, in
terms of maximum force - the method of deep oscillation and manual lymphatic drainage, and
in the range of analgesia - a method of manual lymphatic drainage. It was also found that the
physical methods of lymphatic drainage influence the changes in the concentration of lactate
and creatine kinase activity, in case of CK there were no statistically significant differences.
In the view of these results it seems advisable to use FMD in order to accelerate the reduction
of fatigue markers. Regarding the indicators of those from biomechanical and biochemical
group, one should emphasize that the physical lymphatic drainage methods significantly
affect the variables measured on Day 1 of the study, referred to as the initial period of
recovery (Rec20min). This means that there is an immediate exertional indication for the use
of the lymphatic drainage methods in the process of regeneration of athletes.