Prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Prognoza oddziaływania na środowisko
„Programu usuwania azbestu i
wyrobów zawierających azbest z terenu
Gminy Łańcut na lata 2013-2032”
Łańcut 2013
Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest
z terenu Gminy Łańcut na lata 2013-2032”
Spis treści
1.
STAN FORMALNO-PRAWNY I CEL SPORZĄDZENIA PROGNOZY .............................. 4
2. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA PROGRAMU USUWANIA
WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST ............................................................................... 5
3. PRZEDMIOT I CEL PROGNOZY......................................................................................... 7
3. METODYKA OPRACOWANIA PROGNOZY ....................................................................... 8
4. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROGRAMU USUWANIA
AZBESTU I WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST ........................................................... 9
4.1. Zawartość Programu ..................................................................................................... 9
4.2 Główne cele .................................................................................................................. 11
5. POWIĄZANIA PROGRAMU Z INNYMI DOKUMENTAMI .................................................. 12
6. STAN I OCENA ŚRODOWISKA NA TERENIE GMINY ŁAŃCUT ORAZ POTENCJALNE
ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROGRAMU....... 21
6.1 Powietrze i hałas........................................................................................................... 21
6.2. Geologia i klimat .......................................................................................................... 24
6.3 Jakość wód ................................................................................................................... 25
6.4 Jakość gleb ................................................................................................................... 40
6.5. Przyroda ...................................................................................................................... 41
6.6. Flora i fauna ................................................................................................................. 42
6.7. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji Programu
usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Łańcut na lata 20132032 .................................................................................................................................... 43
7. OCENA SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCYCH Z ZADAŃ
PRZEWIDZIANYCH DO WYKONANIA W PROGRAMIE ...................................................... 45
7.1. Oddziaływanie na ludzi ................................................................................................ 45
7.2. Oddziaływanie na krajobraz......................................................................................... 46
7.3 Oddziaływanie na wody i gleby..................................................................................... 47
7.4 Oddziaływanie na powietrze i zmiany klimatu .............................................................. 47
7.5 Oddziaływanie na różnorodność biologiczną................................................................ 48
7.6. Oddziaływanie na dobra materialne i zabytki .............................................................. 49
7.7. Transgraniczne oddziaływanie realizacji Programu ..................................................... 49
7.8 Oddziaływanie na obszary NATURA 2000 i obszary chronionego krajobrazu ............. 49
7.9. Pozytywne i negatywne skutki oddziaływania realizacji zadań przewidzianych do
wykonania w Programie...................................................................................................... 50
2 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest
8. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB
KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO,
MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROGRAMU ............................................. 53
8.1 Rozwiązania organizacyjno - techniczne w zakresie postępowania z odpadami
azbestowymi ....................................................................................................................... 53
8.2 Zapobieganie, ograniczanie lub kompensacja przyrodnicza negatywnych oddziaływań
na środowisko w tym na gatunki i siedliska projektowane do objęcia w ramach obszarów
NATURA 2000 oraz na florę i faunę nieobjęte ochroną prawną ......................................... 54
9. ANALIZA ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DO ROZWIĄZAŃ ZAPROPONOWANYCH
W PROGRAMIE ORAZ METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ
PROJEKTU PROGRAMU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ JEJ PRZEPROWADZANIA ............... 55
10. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ............................................... 56
11. WYKORZYSTANE MATERIAŁY ...................................................................................... 57 Spis tabel
Tabela 1 Wykaz punktów badawczych sieci monitoringu rzeki Wisłok na terenie Powiatu
Łańcuckiego ........................................................................................................................... 30
Tabela 2 Jednolite części wód powierzchniowych na terenie Gminy Łańcut ......................... 31
Tabela 3 Przewidywane oddziaływania określonych w Programie zadań na aspekty
środowiska. ............................................................................................................................ 52 Spis rysunków
Rysunek 1 Mapa rozkładu wyników klasyfikacji stanu chemicznego jednolitych części wód
powierzchniowych w 2011 r. .................................................................................................. 29
Rysunek 2. Ocena stopnia eutrofizacji jednolitych części wód powierzchniowych, wywołanej
zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych na obszarze województwa
podkarpackiego w latach 2008-2011 (Źródło: Raport WIOS 2010)........................................ 33
Rysunek 3 Obszary zalewowe na terenie gminy Łańcut. ....................................................... 34
Rysunek 4 Obszary Jednolitych Części Wód Podziemnych .................................................. 38
Rysunek 5 Lokalizacja GZWP 425 na obszarze Powiatu Łańcuckiego ................................. 40
1. STAN FORMALNO-PRAWNY I CEL SPORZĄDZENIA PROGNOZY
Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko do projektów
dokumentów strategicznych - programów, planów i polityk wynika z art. 46 oraz
art. 51 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227) zwanej
ustawą UIOŚ. Przepisy tej ustawy zobowiązują organ opracowujący Program
usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Łańcut na lata
2013-2032 do sporządzenia dokumentacji prognozy oddziaływania na środowisko
oraz przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko
z udziałem społeczeństwa. Niniejsza Prognoza w myśl art. 46 ww. ustawy stanowi
element
strategicznej
oceny
oddziaływania
na
środowisko.
Prognoza
jest
dokumentem wspierającym proces decyzyjny i procedurę konsultacji. Wskazuje na
możliwe negatywne skutki realizacji Programu usuwania azbestu i wyrobów
zawierających
azbest
i
przedstawia
zalecenia
dotyczące
przeciwdziałania
ewentualnym negatywnym skutkom oraz przedstawia sposoby ich minimalizacji.
Obowiązujące aktualnie polskie przepisy prawne w tym zakresie pozostają w pełnej
zgodności z przepisami unijnymi.
2. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA PROGRAMU
USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST
Podstawą prawną sporządzenia niniejszej Prognozy oddziaływania na
środowisko Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest jest art. 46
i art. 51 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 z późn. zm.).
Zapisy ww. artykułu nakładają na organy administracji opracowujące projekty
planów obowiązek przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania
na środowisko skutków jego realizacji. Zakres Prognozy wynika z art. 51 ust. 2
ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Zgodnie tym artykułem Prognoza powinna:
1) zawierać:
a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami,
b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,
c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji
postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania,
d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym;
2) określać, analizować i oceniać:
a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku
realizacji projektowanego dokumentu,
b)
stan
środowiska
na
obszarach
objętych
przewidywanym
znaczącym
oddziaływaniem,
c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających
ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,
d)
cele
ochrony
środowiska
ustanowione
na
szczeblu
międzynarodowym,
wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu,
oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione
podczas opracowywania dokumentu,
e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie,
pośrednie,
wtórne,
skumulowane,
krótkoterminowe,
średnioterminowe
i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot
ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na
środowisko, a w szczególności na:
- różnorodność biologiczną,
- ludzi,
- zwierzęta,
- rośliny,
- wodę,
- powietrze,
- powierzchnię ziemi,
- krajobraz,
- klimat,
- zasoby naturalne,
- zabytki,
- dobra materialne
- z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między
oddziaływaniami na te elementy;
3) przedstawiać:
a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację
przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem
realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony
obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru,
b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot
ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania
alternatywne
do
rozwiązań
zawartych
w
projektowanym
dokumencie
wraz
z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego
wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania
napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej
wiedzy.
Zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie
oddziaływania na środowisko sporządzanej do projektu „Program usuwania azbestu
i wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Łańcut na lata 2013-2032” na
podstawie art. 53 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko został uzgodniony z Regionalnym
Dyrektorem Ochrony Środowiska w Rzeszowie oraz z Podkarpackim Państwowym
Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym. W wyniku tego uzgodnienia Regionalny
Dyrektor Ochrony Środowiska w Rzeszowie wskazał, iż prognoza oddziaływania na
środowisko powinna dodatkowo zawierać:
1)
opis lokalizacji terenów objętych przedmiotowym projektem Programu
względem:
- ujęć wody i ich stref ochronnych,
- terenów zagrożonych zalewaniem wodami powodziowymi,
- Głównego Zbiornika Wód Podziemnych.
2)
ocenę oddziaływania skutków realizacji dokumentu planistycznego na stan
wód powierzchniowych i podziemnych objętych postanowieniami ww. projektu
Programu, w tym:
- identyfikację jednolitej części wód powierzchniowych, określając jej typ,
status, stan, ocenę ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych, ewentualne
derogacje oraz wskazać cele środowiskowe,
- identyfikację jednolitej części wód podziemnych, określając jej typ, status,
stan, ocenę ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych, ewentualne
derogacje oraz wskazać cele środowiskowe.
3. PRZEDMIOT I CEL PROGNOZY
Bazowym dokumentem źródłowym, stanowiącym jednocześnie przedmiot
Prognozy, jest „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu
gminy Łańcut na lata 2013-2032”
Prognoza ma służyć między innymi ulepszeniu dokumentu poddawanego ocenie, tak
aby możliwe było zminimalizowanie jego niekorzystnego oddziaływania na
środowisko. Jako główne cele Prognozy wskazano:
- ocenę pozytywnych i negatywnych skutków środowiskowych wynikających z działań
uwzględnionych w Programie;
- ocenę aspektów środowiskowych zawartych w dokumencie;
- przedstawienie rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub
kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być
rezultatem realizacji Programu;
- przedstawienie rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zawartych w Programie.
3. METODYKA OPRACOWANIA PROGNOZY
Metodyka ocen oddziaływania na środowisko oraz obowiązujące przepisy nie
wskazują konkretnych metod sporządzania prognoz do projektów dokumentów
strategicznych. Prognoza oddziaływania na środowisko została przeprowadzona
równolegle z opracowywaniem dokumentu podstawowego. Prognoza dotyczy
dokumentu, który będzie podlegał procedurze przyjęcia przez Radę Gminy Łańcut.
Dla przeprowadzenia przedmiotowej prognozy wykorzystane zostały dane
GUS, WUS, WIOŚ, Urzędu Gminy Łańcut, a także dane uzyskane z Urzędu
Marszałkowskiego dotyczące ilości zinwentaryzowanych i unieszkodliwionych
wyrobów azbestowych na ternie województwa podkarpackiego.
Do sporządzenia Prognozy oddziaływania na środowisko wykorzystano również:
- wyniki i analizy badań dotyczących aktualnego stanu środowiska na terenie Gminy
Łańcut, w tym aktualnego stanu środowiska glebowego i atmosferycznego, przy
czym ze zrozumiałych względów główny nacisk położono na stan atmosfery;
- wyniki badań i dane z literatury, dotyczące oddziaływania wyrobów zawierających
azbest
na
poszczególne
komponenty
środowiska,
w
tym
na
człowieka;
- obowiązujące i projektowane normy i rozporządzenia z zakresu postępowania
z wyrobami zawierającymi azbest.
Głównym celem realizacji Programu jest doprowadzenie do usunięcia z terenu
gminy
i
bezpiecznego
dla
środowiska
i
ludzi
unieszkodliwienia
wyrobów
zawierających azbest, przez co nastąpić ma znaczne zmniejszenie narażenia na
kontakt z wyrobem niebezpiecznym. W konsekwencji skutkować to będzie likwidacją
szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko i ludzi, w tym poprawę kondycji
zdrowotnej narażonych populacji.
Zakres prognozy jest określony w art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października
2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2008 r. nr 199, poz.1227 z późn. zm.).
4.
INFORMACJE
O
ZAWARTOŚCI,
GŁÓWNYCH
CELACH
PROGRAMU
USUWANIA AZBESTU I WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST
4.1. Zawartość Programu
Program przedstawia
działania,
pozwalające
na
zminimalizowanie,
a w pewnych przypadkach nawet wyeliminowanie negatywnego oddziaływania
odpadów zawierających azbest na zdrowie ludzi i środowisko. Brak tych działań
skutkowałby dalszym zanieczyszczeniem środowiska azbestem i pogłębianiem się
niekorzystnych skutków zdrowotnych oraz środowiskowych (przede wszystkim
jakości powietrza).
„Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu gminy Łańcut
na lata 2013-2032” składa się z dziesięciu rozdziałów merytorycznych, w których
opisano zagadnienia związane z szeroko rozumianą problematyką azbestu:
Rozdział 1. Wprowadzenie - Scharakteryzowano gminę Łańcut. Określono główne
cele i zadania Programu, zaprezentowano metodykę opracowania Programu.
Przedstawiono najistotniejsze zapisy wynikające z Wojewódzkiego Programu
Usuwania Azbestu na lata 2009-2032 oraz Wojewódzkiego Planu Gospodarki
Odpadami.
Rozdział 2. Przedstawiono akty prawne, zarówno ustawy jak i akty wykonawcze,
które w kompleksowy sposób regulują postępowanie z azbestem – od obowiązku
dokonywania przeglądów technicznych wyrobów azbestowych przez usuwanie
azbestu po deponowanie wytworzonych odpadów na składowiskach odpadów. Rozdział 3. Został poświęcony charakterystyce wyrobów zawierających azbest.
Opisano rodzaje azbestu, jego budowę, właściwości i zastosowanie azbestu
w poszczególnych gałęziach przemysłu oraz w budownictwie. Przedstawiony został
wpływ azbestu na organizm ludzki, rodzaje narażenia oraz choroby powodowane
przez azbest.
Rozdział 4. Opisano sposoby właściwego postępowania z azbestem i wyrobami
zawierającymi azbest. Przedstawiono zagadnienia związane z użytkowaniem
wyrobów zawierających azbest, warunki przystąpienia do prac polegających na
usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz metody bezpiecznego postępowania
podczas usuwania tych wyrobów. Następnie wymieniono procedury dotyczące
postępowania z wyrobami i odpadami zawierającymi azbest.
Rozdział 5. Przedstawia aktualny stan w zakresie wyrobów zawierających azbest
i gospodarki odpadami azbestowymi w Gminie Łańcut. Według danych Urzędu
Gminy Łańcut na terenie gminy zinwentaryzowano w 2008 roku 2009,838 Mg
wyrobów zawierających azbest (w tym 2,332 Mg u osób prawnych). Były to płyty
cementowo-płaskie stosowane w budownictwie W01 – 611,650 Mg i płyty
azbestowo-cementowe faliste dla budownictwa W02 – 1398,188 Mg.
Wskazano, iż w latach 2005-2012 wytworzono na terenie gminy 353,521 Mg
odpadów azbestowych. Nadal jednak na terenie gminy pozostaje do usunięcia
1656,317 Mg wyrobów zawierających azbest, w tym: 1653,985 Mg znajduje się u
osób fizycznych. Przedstawiono miejscowości, w których występuje najwięcej
wyrobów zawierających azbest, są to: Kosina i Kraczkowa.
W rozdziale tym zawarto zestawienia tabelaryczne i graficzne obrazujące
zinwentaryzowane, usunięte i pozostałe do usunięcia ilości wyrobów azbestowych
w gminie w podziale na poszczególne miejscowości. Graficznie przedstawiono także
informacje nt. ilości wyrobów pozostałych do usunięcia według stopnia pilności.
Zobrazowano miejsca najbardziej zagrożone azbestem tj. Kosina i Kraczkowa
(odpowiednio 38,17 Mg/km2 i 21,74 Mg/km2), jednakże najwięcej wyrobów
zaliczanych do 2 stopnia pilności zinwentaryzowano w miejscowości Sonina.
Ponadto na terenie miejscowości Albigowa 6 km sieci wodociągowej wykonane jest
z rur azbestowo-cementowych Ø 200
Rozdział
6.
Scharakteryzowano
funkcjonujące
na
terenie
Województwa
Podkarpackiego składowiska w Pysznicy, Młynach i Kozodrzy. Zawarto także
informacje, iż w miejscowości Futory w budowie jest kwatera składowiska na odpady
azbestowe.
Rozdział 7. Przedstawiono harmonogram i koszty realizacji zadań związanych z
usuwaniem azbestu. Opisano cele krótko, średnio i długoterminowe, a także
określono działania zmierzające do usunięcia z terenu gminy wyrobów zawierających
azbest. Wskazano zadania dla poszczególnych szczebli odpowiedzialnych za
realizację określonych w Programie celów.
Rozdział 8. Dokonano obliczeń szacunkowych kosztów usunięcia z terenu gminy
wyrobów zawierających azbest a także przedstawiono koszty wymiany pokrycia
dachowego na bezazbestowe.
Rozdział
9.
Przedstawiono
możliwości
finansowania
usuwania
wyrobów
zawierających azbest ze środków krajowych i środków unijnych.
Rozdział 10. Wskazano wskaźniki monitoringu.
4.2 Główne cele
Głównym celem „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających
azbest z terenu Gminy Łańcut na lata 2013-2032” jest bezpieczne dla zdrowia
mieszkańców i środowiska naturalnego usunięcie wyrobów zawierających azbest z
obszaru gminy do końca 2032 roku.
Cel ten jest możliwy do osiągnięcia poprzez realizowanie określonych w
Programie celów krótko, średnio i długookresowych.
5. POWIĄZANIA PROGRAMU Z INNYMI DOKUMENTAMI
Wyznaczone w Programie cele oraz przewidziane formy ich osiągania
(działania) determinowane są zapisami dokumentów strategicznych kształtujących
politykę państwa i województwa, bądź stanowią narzędzie realizacji celów
programowych polityk i strategii przyjmowanych na poziomie kraju, województwa i
szczeblu międzynarodowym.
W związku z powyższym w niniejszym rozdziale przeprowadzono analizę
zawartości kluczowych dokumentów strategicznych w kontekście zakresu oraz celów
analizowanego Programu.
Analizie poddano strategie, polityki, plany i programy wojewódzkie, krajowe i unijne,
a wśród nich:
Dokumenty programowe o charakterze strategicznym:
- Strategię Rozwoju Kraju na lata 2007 - 2015 (SRK);
- Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 - 2013 - Narodowa Strategia
Spójności (NSRO);
- Strategię rozwoju Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2020;
- Strategię rozwoju społeczno-gospodarczego Powiatu Łańcuckiego 2007-2014;
- Strategię rozwoju gminy na lata 2008-2020;
Dokumenty programowe regulujące gospodarkę odpadami azbestowymi na poziomie
krajowym i wojewódzkim:
- Program oczyszczania kraju z azbestu na lata 2008 – 2032 (POKA);
- Wojewódzki Program Usuwania Azbestu na lata 2009-2032;
- Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 (KPGO 2010);
- Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami.
Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007 – 2015
Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007 - 2015 (SRK) przyjęta przez Radę
Ministrów
w listopadzie
2006
r.,
jest
obecnie
podstawowym
dokumentem
strategicznym określającym cele i priorytety rozwoju społeczno - gospodarczego oraz
warunki, które powinny ten rozwój zapewnić. Uchwalając ją przyjęto, że będzie to
dokument nadrzędny, określający wieloletnią wizję strategicznego rozwoju społeczno
- gospodarczego kraju, który będzie stanowił punkt odniesienia zarówno dla innych
strategii i programów rządowych, jak i dokumentów opracowywanych przez jednostki
samorządu terytorialnego.
Dokument opracowano przy uwzględnieniu zasady zrównoważonego rozwoju i
wyznaczono w nim cele, na których skoncentrowane będą działania państwa oraz
zidentyfikowano obszary uznane za najważniejsze z punktu widzenia osiągnięcia
tych celów. Jednocześnie w strategii uwzględniono najważniejsze trendy rozwoju
światowej gospodarki oraz cele, jakie ustanowiła Unia Europejska w tzw.
„Odnowionej Strategii Lizbońskiej”.
Celem głównym realizacji postanowień strategii jest: podniesienie poziomu
i
jakości
życia
mieszkańców
Polski:
poszczególnych
obywateli
i
rodzin.
Przedstawiona w dokumencie wizja rozwoju Polski ma zostać zrealizowana poprzez
szereg działań, planowanych do realizacji w latach 2007 - 2015, w ramach 6
głównych priorytetów:
- wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki;
- poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej;
- wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości;
- budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa;
- rozwój obszarów wiejskich;
- rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.
Cel strategii związany z podniesieniem poziomu i jakości życia mieszkańców
Polski jest realizowany poprzez działania ukierunkowane na poprawę zdrowia
mieszkańców
oraz
życie
w
czystym,
zdrowym
i sprzyjającym
środowisku
przyrodniczym i osiągany m.in. dzięki oczyszczeniu kraju z azbestu.
Realizacja celów generalnych Programu wpisuje się w cele 3 priorytetów SRK:
Priorytet 1: Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki w zakresie
podniesienia poziomu technologicznego gospodarki przez rozwój badań oraz
innowacje, w tym eko-innowacje jako inwestycje przyszłości, wśród których wymienia
się wycofywanie substancji uznanych za toksyczne i niebezpieczne;
Priorytet 2: Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej w zakresie
kształtowania warunków dla rozwoju inwestycji w mieszkalnictwie m.in. przez
wspieranie działań na rzecz inwentaryzacji zasobów, w których zastosowano
materiały niebezpieczne dla zdrowia i zastępowanie tych materiałów nowoczesnymi
oraz w zakresie infrastruktury ochrony środowiska przez przedsięwzięcia związane
m.in. z zagospodarowaniem odpadów i rekultywacją terenów zdegradowanych;
Priorytet 6: Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej przez działania
związane m.in. z wyrównaniem szans rozwoju obszarów problemowych, w tym
obszarów wymagających szczególnych działań na rzecz poprawy stanu środowiska
przyrodniczego.
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 – 2013
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 - 2013 (NSRO), zwane też
Narodową Strategią Spójności (NSS) przyjęte zostały przez Radę Ministrów 29
listopada 2006 r. Jest to dokument mający na celu wsparcie wzrostu gospodarczego
i zatrudnienia. Na realizację krajowych priorytetów i służących im działań,
przeznaczone zostały fundusze unijne i środki krajowe, których rozdysponowanie
przewidziano na lata 2007 - 2013.
Dokument ten, w odróżnieniu od Strategii Rozwoju Kraju wymaga akceptacji
Komisji Europejskiej, która swoją pozytywną decyzję w tym względzie, w stosunku do
polskiego dokumentu, podjęła 7 maja 2007 r. Od tego momentu NSRO stanowią
prawnie wiążący dokument określający kierunki wydatkowania środków unijnych w
Polsce.
Celem
strategicznym
NSRO
jest
tworzenie
warunków
dla
wzrostu
konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości,
zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej,
gospodarczej i przestrzennej. Cel strategiczny NSRO osiągnięty ma zostać poprzez
realizację szczegółowych celów horyzontalnych.
W odniesieniu do celów Programu ważna jest realizacja 3 celu szczegółowego
NSRO tj. budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej
podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski, który jest spójny ze
Strategicznymi Wytycznymi Wspólnoty w zakresie wzmacniania synergii między
ochroną
środowiska
a wzrostem
gospodarczym.
Kluczowe
znaczenie
dla
funkcjonowania i rozwoju polskiej gospodarki ma bowiem także infrastruktura
ochrony środowiska, np. składowiska odpadów niebezpiecznych (azbestowych) oraz
bezpieczeństwo ekologiczne, w tym np. procedury dotyczące demontażu wyrobów
zawierających azbest oraz transportu i składowania odpadów azbestowych.
Zwiększanie
świadomości
ekologicznej
poprzez
np.
działania
edukacyjno-
informacyjne prowadzone w ramach realizacji Programu, przyczyniają się do
poprawy jakości życia mieszkańców Gminy. Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Powiatu Łańcuckiego na lata
2007-2014
W 2007 roku opracowano Strategię rozwoju społeczno-gospodarczego
Powiatu Łańcuckiego na lata 2007-2014, w której m. in. wskazano obszar 4 –
Infrastruktura
techniczna,
bowiem
budowa
odpowiedniej
infrastruktury
jest
warunkiem koniecznym dla rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu. Rozwój
infrastruktury powinien odbywać się w sposób skoordynowany z działaniami
podejmowanymi
w
gminach
wchodzącymi
w
skład
powiatu.
Działania
zaproponowane w poszczególnych celach służyć mają ponadto podniesieniu
konkurencyjności regionu jako ośrodka przyjaznego mieszkańcom i inwestorom.
Dbanie o środowisko odgrywa istotną rolę dla mieszkańców, ich zdrowia i komfortu
życia. Jednym z celów określonych w tym obszarze wskazano rozwiązywanie
problemów w zakresie ochrony środowiska, co może być realizowane m. in. poprzez
kontynuację programów edukacyjno-ekologicznych dla szkół i promowanie zachowań
proekologicznych. Można zatem stwierdzić, iż realizacja celów określonych
w Programie jest zgodna określonymi w Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego
Powiatu Łańcuckiego na lata 2007-2014 obszarami i przyczyni się podniesienia
poziomu społeczno-gospodarczego powiatu.
Strategia Rozwoju Gminy Łańcut na lata 2008-2020
Uchwałą Nr XII/137/08 z dnia 5 lutego 2008 roku rada Gminy Łańcut przyjęła
Strategię Rozwoju Gminy Łańcut na lata 2008-2020, w której określono podstawowe
kierunki społeczno-gospodarczego rozwoju gminy. W dokumencie tym określono
następujące obszary strategiczne:
- Obszar 1. Podniesienie poziomu infrastruktury technicznej i ochrony środowiska .
- Obszar 2. Wsparcie lokalnej gospodarki
- Obszar 3. Rozwój kapitału społecznego
- Obszar 4. Wzmocnienie potencjału kulturowego, turystyki i sportu.
W obszarze infrastruktura techniczna i ochrona środowiska określone zostały
cztery cele strategiczne, tj. rozbudowa i modernizacja układu drogowego, rozwój
systemu usług telekomunikacyjnych, efektywne zagospodarowanie przestrzeni
i obiektów gminnych oraz ochrona środowiska i gospodarka wodna. Cele te są
zbieżne z założeniami zawartymi w Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego
na lata 2007-2020 w jej trzech obszarach, tj. Infrastruktura techniczna, Ochrona
środowiska i Obszary wiejskie i rolnictwo oraz w Strategii Rozwoju Społeczno –
Gospodarczego Powiatu Łańcuckiego na lata 2007-2014 chociażby w obszarze
Infrastruktura techniczna.
Sukcesywna rozbudowa infrastruktury technicznej pozytywnie wpłynie na
poprawę warunków życia mieszkańców gminy. Jest ona również ważnym elementem
prowadzenia działalności gospodarczej oraz lokalizacji inwestycji na terenie gminy.
Należy zaznaczyć, iż w obszarze tym określono Cel 4. Ochrona środowiska i
gospodarka wodna, w ramach którego Działanie 3 Likwidacja materiałów
zawierających azbest oraz innych odpadów niebezpiecznych bez wątpienia wpisuje
się w określone w Programie cele.
Program oczyszczania kraju z azbestu na lata 2008 – 2032
Uchwałą Rady Ministrów nr 39/2010 z dnia 15 marca 2010 r. przyjęto Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 (POKzA). Jest on
kontynuacją i aktualizacją celów i działań zawartych w uchwalonym w 2002 roku
Programie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na
terytorium Polski.
Program określa obowiązki dla każdego szczebla administracji samorządowej.
Na poziomie gminnym za realizację Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata
2009-2032 odpowiada samorząd gminy.
Cele wyznaczone w Programie:
- usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest;
- minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością
azbestu na terytorium kraju;
- likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.
Dokument grupuje zadania przewidziane do realizacji na 7 bloków tematycznych:
- zadania inwestycyjne w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest,
oczyszczanie miejsc publicznych, budowa składowisk odpadów azbestowych oraz
budowa instalacji i urządzeń do unicestwiania włókien azbestu w odpadach
azbestowych;
- zadania organizacyjne, w tym opracowywanie planów i programów oczyszczania z
azbestu
na
wszystkich
szczeblach,
prowadzenie
inwentaryzacji
wyrobów
zawierających azbest, prowadzenie bazy danych o wyrobach i odpadach
zawierających azbest;
- szkolenia pracowników administracji rządowej i samorządowej w zakresie szeroko
rozumianej problematyki azbestowej oraz w zakresie pozyskiwania dodatkowych
środków finansowych na oczyszczanie kraju z azbestu;
- działalność edukacyjna i informacyjno-popularyzacyjna oraz promocja technologii
unicestwiania włókien azbestu w odpadach azbestowych;
- współpraca zagraniczna z instytucjami i organizacjami międzynarodowymi, m.in.
wymiana doświadczeń, inicjowanie projektów badawczych i pozyskiwanie nowych
technologii oraz szkolenia, seminaria, konferencje, kongresy, sympozja - udział i
organizacja;
- koordynacja i monitoring realizacji „POKA” oraz ocena technologii unicestwiania
włókien azbestu w odpadach azbestowych;
- działania związane z ochroną zdrowia w tym działalność Ośrodka Referencyjnego
Badań i Oceny Ryzyka Zdrowotnego Związanych z Azbestem.
Cele i działania przedstawione w Programie są zgodne z określonymi w POKA
celami i kierunkami, a ich realizacja przyczyni się do wykonania założeń krajowych w
zakresie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010
Dla osiągnięcia celów określonych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i
Rady 2006/12/WE z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie odpadów każde Państwo
Członkowskie zobowiązane zostało do sporządzenia planu gospodarowania
odpadami.
Rada Ministrów podjęła uchwałę Nr 233 w sprawie „Krajowego planu gospodarki
odpadami 2010” (KPGO 2010). Przedstawione w planie cele i zadania dotyczą
okresu 2007 - 2010 oraz perspektywicznie okresu 2011 - 2018.
W KPGO 2010 określono zakres zadań koniecznych do zapewnienia zintegrowanej
gospodarki odpadami w kraju w sposób zapewniający ochronę środowiska,
uwzględniając obecne i przyszłe możliwości i uwarunkowania ekonomiczne oraz
poziom technologiczny istniejącej infrastruktury. Uwzględniono w nim tendencje we
współczesnej gospodarce światowej, jak również krajowe uwarunkowania rozwoju
gospodarczego. W szczególności zostały w nim określone:
- rodzaje, ilości oraz pochodzenie odpadów przeznaczonych do odzysku lub
unieszkodliwiania;
- ogólne wymogi techniczne;
- wszelkie szczegółowe uzgodnienia dotyczące określonych rodzajów odpadów;
- miejsca lub urządzenia do unieszkodliwiania odpadów.
W analizie stanu gospodarki odpadami wskazano konieczność zwiększenia
liczby składowisk przeznaczonych do gromadzenia odpadów zawierających azbest.
Wśród
zidentyfikowanych
problemów
w
obszarze
gospodarki
odpadami
zawierającymi azbest wymieniono:
− brak zachęt ekonomicznych dla prywatnych posiadaczy do demontażu wyrobów
zawierających azbest (eternit);
− trudności w lokalizacji ogólnodostępnych składowisk odpadów zawierających
azbest.
Prognozowane w KPGO 2010 zmiany w zakresie gospodarki odpadami zakładają
m.in. wzrost udziału odpadów pochodzących z wyrobów zawierających włókna
azbestowe (chryzotyl).
Przyjęte w KPGO 2010 cele w odniesieniu do gospodarki odpadami
zawierającymi azbest zakładają sukcesywne osiąganie celów określonych w
przyjętym Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu. W rozdziale 5 określono kierunki
działań w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów oraz kształtowania systemu
gospodarki tymi odpadami. W odniesieniu do odpadów zawierających azbest
osiągnięcie zamierzonych w tym obszarze celów wymaga realizacji działań w
zakresie:
- monitoringu prawidłowego postępowania z odpadami zawierającymi azbest,
szczególnie obejmującego indywidualnych posiadaczy i firm zajmujących się
demontażem;
- modernizacji i/lub budowy składowisk odpadów azbestowych.
Jako wskaźnik monitoringu realizacji KPGO 2010 wyznaczono m.in. wskaźnik
określający masę pozostałych do usunięcia i unieszkodliwienia, zinwentaryzowanych
wyrobów zawierających azbest.
Zatem określone w Programie cele: bezpieczne dla zdrowia mieszkańców i
środowiska naturalnego usunięcie wyrobów zawierających azbest z obszaru gminy
czy choćby prowadzenie działalności informacyjnej i edukacyjnej skierowanej do
właścicieli i użytkowników budynków zawierających azbest w zakresie obowiązku
inwentaryzacji i sprawozdawczości oraz zwiększenie świadomości mieszkańców w
zakresie bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest, w
tym ze szczególnym naciskiem na zagrożenia wynikające z niewłaściwego,
samodzielnego demontowania azbestowych pokryć dachowych wpisują się bez
wątpienia w cele określone w KPGO 2010.
Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami
Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami (WPGO) przyjęty został Uchwałą
Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 27 sierpnia 2012 roku. W odniesieniu
do odpadów azbestowych w WPGO zawarto informacje nt. ilości wytworzonych
i unieszkodliwionych odpadów, scharakteryzowano znajdujące się na terenie
województwa składowiska, na których były deponowane odpady o kodach: 170601 i
170605 oraz określono przewidywane zmiany w zakresie ilości powstających
odpadów azbestowych. Najważniejszym problemem w zakresie gospodarowania
odpadami zawierającymi azbest zdefiniowanym w Wojewódzkim Planie Gospodarki
Odpadami jest słaba świadomość mieszkańców dotycząca szkodliwości dla zdrowia
i życia ludzi odpadów zawierających azbest (w tym niezgodnego z wymogami prawa
usuwania wyrobów zawierających azbest).
W WPGO określono następujące kierunki działań w postępowaniu z odpadami
niebezpiecznymi – zawierającymi azbest:
- informowanie społeczeństwa o zagrożeniu zdrowia ludzi przy samodzielnym
usuwaniu wyrobów zawierających azbest,
- zapewnienie finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest przez
fundusze ochrony środowiska oraz inne fundusze zewnętrzne,
- monitoring prawidłowego postępowania z odpadami zawierającymi azbest,
szczególnie wśród indywidualnych posiadaczy i firm zajmujących się demontażem
wyrobów budowlanych zawierających azbest,
- modernizacja i/lub budowa składowisk (kwater) na odpady azbestowe lub
zagospodarowanie azbestu metodami innymi niż składowanie,
-
wspieranie
inicjatyw
zmierzających
do
usuwania
wyrobów
budowlanych
zawierających azbest.
W WPGO wskazano także plan unieszkodliwiania substancji stwarzających
szczególne zagrożenie dla środowiska, w tym dla odpadów zawierających azbest:
1.Prowadzenie akcji informacyjno – edukacyjnej nt. szkodliwości azbestu i
prawidłowego usuwania wyrobów zawierających azbest.
2.Realizacja zadań w zakresie gospodarowania odpadami zawierającymi azbest,
zgodnie z Wojewódzkim Programem Usuwania Azbestu na lata 2009 - 2032.
3.Wybudowanie kwater/składowisk na odpady zawierające azbest oraz stosowanie
innych, dozwolonych prawem metod zagospodarowania odpadów azbestowych.
Określone w Programie cele są spójne z zawartymi w WPGO kierunkami
działań w postępowaniu z odpadami zawierającymi azbest.
6. STAN I OCENA ŚRODOWISKA NA TERENIE GMINY ŁAŃCUT ORAZ
POTENCJALNE
ZMIANY
STANU
ŚRODOWISKA
W PRZYPADKU
BRAKU
REALIZACJI PROGRAMU.
6.1 Powietrze i hałas
Stopień uprzemysłowienia gminy jest niewielki, zlokalizowane są tu jedynie
podmioty
gospodarcze
zaliczane
do
małych
i średnich.
Wielkość
emisji
zanieczyszczeń do powietrza pochodzi głównie z lokalnych kotłowni pracujących na
rzecz szkół i budynków użyteczności publicznej, gospodarstw domowych oraz ruchu
samochodowego (szczególnie w otoczeniu trasy E-4; Kraków – Przemyśl). Trasy
komunikacyjne stanowią liniowe źródło zanieczyszczeń. Kotłownie lokalne opalane
są zazwyczaj drewnem lub węglem kamiennym o zróżnicowanych parametrach –
często wysokiej zawartości siarki. Niejednokrotnie w kotłowniach domowych
(szczególnie w okresie zimowym) spalane są różnego rodzaju odpady (tworzywa
sztuczne, tekstylia, opony). Zanieczyszczenia powstające w wyniku spalania takiego
„paliwa” nie tylko powodują wprowadzanie do środowiska szkodliwych gazów jak np.
chlor, dioksyny i furany, ale powodują także uciążliwości zapachowe dla
sąsiadujących gospodarstw.
Z uwagi na stwierdzone przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłu
zawieszonego PM10, poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 oraz
poziomu docelowego benzo(a)pirenu w 2013 roku opracowano Program Ochrony
Powietrza dla strefy podkarpackiej wraz z Planem Działań Krótkoterminowych.
Podstawowym dokumentem wskazującym na konieczność wykonania Programu
Ochrony Powietrza w tej strefie, w zakresie zanieczyszczeń pyłem PM10 i PM2,5
oraz benzo(a)pirenem była ocena jakości powietrza w Województwie Podkarpackim
za 2011 rok, wykonana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w
Rzeszowie, w której strefa podkarpacka została zakwalifikowana do klasy C pod
względem ochrony zdrowia mieszkańców.
W Programie Ochrony Powietrza dla strefy podkarpackiej wymieniono
następujące obszary przekroczeń zlokalizowanych m. in. na terenie gminy Łańcut:
- Obszar przekroczeń Pk11sPkPM10d14 zlokalizowany jest na terenie miasta i
gminy Łańcut; zajmuje powierzchnię 2883,5 ha, zamieszkiwany jest przez 24,8 tys.
osób; jest to obszar o charakterze miejskim i rolniczym; emitowany ładunek PM10 ze
wszystkich typów źródeł wynosi 567,4 Mg; stężenia średnie dobowe osiągają
maksymalnie 79,8 μg/m3, stężenia średnie roczne osiągają maksymalnie 46,4
μg/m3; maksymalna liczba przekroczeń poziomu dopuszczalnego wynosi 149; w
stężeniach przeważa emisja powierzchniowa.
- Obszar przekroczeń Pk11sPkB(a)Pa14 jest największym obszarem na terenie
strefy podkarpackiej, zlokalizowany jest na terenie miast: Dębicy, Brzostka, Pilzna,
Jasła, Kołaczyc, Jedlicz, Rymanowa, Łańcuta, Mielca, Przecławia, Radomyśla
Wielkiego, Przeworska, Kańczugi, Ropczyc, Sędziszowa Małopolskiego, Błażowej,
Boguchwały,
Głogowa
Małopolskiego,
Tyczyna,
Strzyżowa,
Baranowa
Sandomierskiego, Krosna i Tarnobrzega, oraz gmin: Haczów, Dębica, Brzostek,
Czarna, Jodłowa, Pilzno, Żyraków, Jasło, Brzyska, Dębowiec, Kołaczyce, Nowy
Żmigród, Osiek Jasielski, Skołyszyn, Tarnowiec, Niwiska, Chorkówka, Dukla,
Iwonicz-Zdrój, Jedlicze, Korczyna, Krościenko Wyżne, Miejsce Piastowe, Rymanów,
Wojaszówka, Łańcut, Białobrzegi, Czarna, Markowa, Rakszawa, Żołynia, Mielec,
Borowa, Czermin, Gawłuszowice, Padew Narodowa, Przecław, Radomyśl Wielki,
Tuszów Narodowy, Wadowice Górne, Przeworsk, Gać, Kańczuga, Tryńcza,
Zarzecze,
Iwierzyce,
Ostrów,
Ropczyce,
Sędziszów
Małopolski,
Błażowa,
Boguchwała, Chmielnik, Głogów Małopolski, Hyżne, Krasne, Lubenia, Świlcza,
Trzebownisko, Tyczyn, Czudec, Frysztak, Niebylec, Strzyżów, Wiśniowa, Baranów
Sandomierski, Nowa Dęba, Krosno, Rzeszów i Tarnobrzeg; zajmuje powierzchnię
307 025 ha, zamieszkiwany jest przez ok. 675 tys. osób; jest to obszar o charakterze
miejskim i rolniczym; emitowany roczny ładunek B(a)P ze wszystkich typów źródeł
wynosi 2 389,8 kg; stężenia średnie roczne osiągają maksymalnie 5,0 ng/m3; w
stężeniach w obszarach miejskich przeważa emisja z ogrzewania indywidualnego, w
obszarach pozamiejskich przeważa napływ.
Na terenie Województwa Podkarpackiego ani na terenie Gminy Łańcut nie
prowadzono
badań
dotyczących
zawartości
włókien
azbestu
w
powietrzu
atmosferycznym.
W Programie ochrony środowiska przed hałasem dla obszarów położonych w
pobliżu głównych dróg w województwie podkarpackim o obciążeniu ruchem powyżej
6 milionów przejazdów rocznie, który swym zakresem obejmuje tereny położone
w sąsiedztwie najbardziej obciążonych ruchem odcinków drogi krajowej nr 4 i 28,
zlokalizowanych w województwie podkarpackim wskazano m. in. odcinek drogi
krajowej nr 4 Rzeszów – Łańcut. Analizowany ciąg drogi krajowej Nr 4 składa się z
dwóch odcinków położonych między miejscowościami Rzeszów i Łańcut. Pierwszy
odcinek rozpoczyna się na wschodniej granicy miasta Rzeszów, a kończy w
miejscowości Kraczkowa. Drugi odcinek rozpoczyna się w Kraczkowej a kończy w
Łańcucie. Na północ od analizowanego ciągu biegnie linia kolejowa Nr 91.
Na obszarze sąsiadującym z odcinkiem Kraczkowa-Łańcut zlokalizowana jest zwarta
zabudowa jednorodzinna oraz handlowo-usługowa (miejscowości Krzemienica i
Łańcut). Na pozostałym obszarze dominują użytki rolne oraz luźna zabudowa.
W Programie tym wskazano tereny zagrożone hałasem na następujących
orientacyjnie kilometrażach drogi krajowej 4 położonych na terenie gminy Łańcut:
- od 606+550 do 608+800; Pierwsza linia zabudowy znajduje się w strefie poziomu
dźwięku określonego wskaźnikiem LDWN o wartości 70 – 75 dB na całej długości
odcinka. Priorytet: Bardzo wysoki;
dźwięku określonego wskaźnikiem LDWN o wartości 70 – 75 dB w rejonie km
609+500. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od
drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym
wartości dopuszczalne; Priorytet: Niski;
dźwięku określonego wskaźnikiem LDWN o wartości 70 – 75 dB na całej długości
odcinka. Priorytet: Bardzo wysoki;
dźwięku określonego wskaźnikiem LDWN o wartości 70 – 75 dB w rejonie km
610+900. Pozostałe budynki zlokalizowane na tym odcinku w większej odległości od
drogi znajdują się w zasięgach oddziaływania hałasu o poziomie przekraczającym
wartości dopuszczalne. Priorytet: Niski.
Wpływ na kształtowanie klimatu akustycznego w sąsiedztwie dróg mają
działania w strefie imisji. W chwili obecnej najbardziej popularnym środkiem mającym
na celu ograniczenie hałasu w tej strefie jest stosowanie ekranów akustycznych.
Należy jednak zaznaczyć, że w wielu przypadkach zastosowanie tych urządzeń nie
jest możliwe, np. ekranów akustycznych nie można zastosować na tych odcinkach
dróg, gdzie po ich wybudowaniu nastąpi pogorszenie warunków bezpieczeństwa
ruchu drogowego.
6.2. Geologia i klimat Budowa geologiczna obszaru gminy jest dość urozmaicona. Rzeźba terenu
ukształtowała się w okresie trzeciorzędu. Między pasmami wyżyn znajdują się długie
doliny. Powiat łańcucki wraz z gminą Łańcut położony jest w obrębie dwóch dużych
krain geograficznych – Kotliny Sandomierskiej oraz Pogórza Karpackiego.
Kotlina Sandomierska – wytworzyła się w okresie trzeciorzędu i tworzą ją głównie
iły i piaski.
Pogórze Karpackie - zbudowane jest z układów fliszowych, złożonych ze skał
osadowych. W budowie geologicznej pogórza występują naprzemianlegle warstwy
piasków i łupków ilastych.
Część nizinna charakteryzuje się słabo urzeźbioną powierzchnią, miejscami tylko
pofalowaną o średnich wysokościach 150 – 250 m n.p.m. Panuje tu klimat
umiarkowanie wilgotny, cieplejszy, o średniej rocznej opadów atmosferycznych 600 –
700 mm. Część górzysta charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu tworzoną
przez pasma wzgórz przebiegających z północnego zachodu na południowy wschód.
Średnia wysokość terenu wynosi 350 – 420 m n.p.m. Najwyższe wzniesienie to
wzgórze Patria pomiędzy Handzlówką a Husowem o wys. 418 m. Klimat w rejonie
Pogórza posiada charakter przejściowy, między nizinnym a górskim. Występują tu
niższe temperatury powietrza o 6 - 7°C, większa wilgotność oraz większa średnia
roczna opadów atmosferycznych wynosząca 700 – 850 mm.
W
opracowaniu
„Raport
o
stanie
zagospodarowania
przestrzennego
w województwie podkarpackim” ( WIOŚ, 2009 r.) wskazano, że ryzyko powodziowe
na obszarze województwa stwarza m. in. rzeka Wisłok wraz z dopływami, w tym
także z rzeką Sawa płynącą przez gminę Łańcut.
6.3 Jakość wód Wody powierzchniowe
Teren gminy w całości należy do zlewni rzeki Wisłok przepływającej
w odległości ok. 2-3 km od jej północnej granicy. Sieć wewnętrzną wód gminy tworzą
potoki: Sawa, Kosinka, Kraczkowski, Graniczny i potoki bezimienne. Główne cieki
gminy - Sawa i Kosinka są prawobrzeżnymi dopływami Wisłoka płynącymi w
kierunku z południa na północ. Rzeka Sawa wypływa w Handzlówce, następnie
przepływając przez Albigową, Wysoką, Soninę i Głuchów zbiera po drodze wody
bezimiennych dopływów. Powyżej miejscowości Wysoka przyjmuje wody potoku
Kraczkowskiego (płynącego przez Kraczkową) posiadającego rozbudowaną sieć
bezimiennych dopływów spływających z Pogórza.
Rzeka Kosinka (przepływająca przez Kosinę) bierze swój początek na terenie
gminy Markowa, odwadnia wschodnią część gminy i nie posiada gęstej sieci
dopływów. Obok Sawy i Kosinki do Wisłoka wpływa również potok Graniczny biorący
swój początek w Soninie i przepływający następnie przez Głuchów. Ogólna długość
rzek na terenie gminy wynosi 39,8 km, w tym 12,5 km uregulowanych.
Na obszarze dorzecza Wisły wyznaczonych (przy zastosowaniu systemu A
wg Ramowej Dyrektywy Wodnej) jest obecnie:

2660 jednolitych części wód rzek,

5 jednolitych części wód przejściowych,

6 jednolitych części wód przybrzeżnych,

481 jednolite części wód jezior.
Zidentyfikowane typy cieków na obszarze dorzecza Wisły reprezentowane są we
wszystkich regionach hydrograficznych oraz we wszystkich wyróżnionych typach
krajobrazów wodnych.
Na obszarze dorzecza Wisły określono 23 typy rzek. Dla cieków sztucznych nie
określono typu.
Na obszarach nizinnych < 200 m n.p.m. reprezentowane są wszystkie typy
wielkościowe rzek:

typ 16 – Potok nizinny lessowo-gliniasty zarówno – małe cieki na lessach
(94 JCWP),

typ 17 – Potok nizinny piaszczysty – cieki na utworach staroglacjalnych
(1099 JCWP)

typ 18 – Potok nizinny żwirowy – cieki na utworach młodoglacjalnych (72 JCWP),

typ 19 – Rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta – rzeki średnie na utworach
staroglacjalnych (151 JCWP),

typ 20 - Rzeka nizinna żwirowa – rzeki na utworach młodoglacjalnych
(38 JCWP).
Jako jeden typ, wydzielono typ 21 – Wielka rzeka nizinna ze względu na wielkość
zlewni – rzeki wielkie > 10 000 km2 (39 JCWP).
Do niezróżnicowanego wielkościowo typu 22 - Rzeka przyujściowa pod wpływem
wód słonych, zakwalifikowano odcinki przyujściowe, pod wpływem wód słonych\
(9 JCWP).
Dodatkowo wyróżnione zostały cztery typy cieków, których funkcjonowanie
ekologiczne jest niezależne od ekoregionów:
 typ 23 – małe cieki na obszarze będącym pod wpływem procesów
torfotwórczych (193 JCWP),
 typ 24 – małe i średnie rzeki na obszarze będącym pod wpływem procesów
Według informacji WIOŚ w Rzeszowie występujące na terenie gminy cieki
wodne zostały zaliczone jako potok nizinny lessowo-gliniasty, potok nizinny
piaszczysty i rzeka nizinna lessowa (tabela nr 1).
Woda płynąca przez Gminę Łańcut należy do silnie zmienionej jednolitej części wód
powierzchniowych, posiada zarówno potencjał ekologiczny jak i stan ekologiczny na
poziomie umiarkowanym. Pod względem biologicznym jej stan jest dobry, jednak
ogólna ocena jednolitej części wód powierzchniowych jest zła.
Przez silnie zmienioną jednolitą część wód powierzchniowych (art. 2 ust. 9 Ramowej
Dyrektywy Wodnej) rozumie się jednolitą część wód powierzchniowych, której
charakter został w znacznym stopniu zmieniony w następstwie fizycznych
przeobrażeń, będących wynikiem działalności człowieka.
Podstawą prawną wszystkich pojęć i działań związanych z wydzielaniem SCW
i SZCW jest DYREKTYWA 2000/60/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO i RADY
z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania
w dziedzinie polityki wodnej zwana dalej Ramową Dyrektywą Wodną (RDW).
Przepisy RDW zostały przetransponowane do prawodawstwa polskiego poprzez
ustawę Prawo Wodne
Jednolita część wód powierzchniowych może zostać wyznaczona jako sztuczna lub
silnie zmieniona, jeżeli:
1) zmiana jej cech hydromorfologicznych, konieczna dla osiągnięcia dobrego stanu
ekologicznego, miałaby znaczące negatywne oddziaływanie na:
a) środowisko,
b) żeglugę i infrastrukturę portową lub korzystanie z wód w celach rekreacyjnych,
c) prowadzenie działalności, dla której jest dokonywane piętrzenie wody,
w szczególności na potrzeby zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do
spożycia, wytwarzania energii elektrycznej lub nawadniania,
d) regulację stosunków wodnych, ochronę przed powodzią i melioracje
odwadniające,
e) przedsięwzięcia inne niż wymienione w lit. b—d, stanowiące równorzędny
interes publiczny istotny dla zrównoważonego rozwoju;
2) realizacja celów publicznych, którym służy sztuczna lub silnie zmieniona jednolita
część
wód
powierzchniowych,
z
przyczyn
technicznych
lub
z
uwagi
na
nieproporcjonalnie wysokie, w stosunku do spodziewanych korzyści, koszty ich
realizacji, nie jest możliwa w inny sposób, mniej obciążający środowisko.
Wyznaczenie jednolitej części wód powierzchniowych jako sztucznej lub silnie
zmienionej wymaga szczegółowego uzasadnienia w planie gospodarowania
wodami na obszarze dorzecza i podlega weryfikacji co 6 lat.
W pierwszym cyklu planowania gospodarowania wodami w Polsce, cele
środowiskowe
granicznych
dla
części
poszczególnych
wód
zostały
oparte
wskaźników
głównie
na
fizyko-chemicznych,
wartościach
biologicznych
i hydromorfologicznych określających stan ekologiczny wód powierzchniowych oraz
wskaźników
chemicznych
odpowiadających
warunkom
świadczących
o
stanie
osiągnięcia
przez
te
chemicznym
wody
dobrego
wody,
stanu,
z uwzględnieniem kategorii wód, wg rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji
stanu jednolitych części wód powierzchniowych.
Wg oceny Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej (RZGW) w Krakowie,
w regionie Górnej Wisły nie występuje zagrożenie zanieczyszczenia wód związkami
azotu ze źródeł rolniczych, w związku z czym nie wyznaczono obszarów szczególnie
narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych.
Stan ekologiczny jednolitych części wód powierzchniowych klasyfikuje się
przez nadanie im jednej z pięciu klas jakości: I klasa - stan bardzo dobry, II klasa stan dobry, III klasa - stan umiarkowany, IV klasa - stan słaby, V klasa - stan zły.
W przypadku potencjału ekologicznego części wód silnie zmienionych lub sztucznych
I klasa oznacza maksymalny potencjał, II klasa - dobry potencjał, III klasa umiarkowany potencjał, IV klasa - słaby potencjał i V klasa - zły potencjał
ekologiczny.
Stan chemiczny określany jest na podstawie wskaźników chemicznych, które
charakteryzują występowanie w wodach substancji priorytetowych i innych substancji
zanieczyszczających,
wymienionych
w
rozporządzeniu
w
sprawie
sposobu
klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (2008). Stan chemiczny
klasyfikowany jest jako „dobry” lub „poniżej dobrego”. Ocena stanu wód w jednolitych
częściach wód powierzchniowych objętych monitoringiem operacyjnym sporządzona
jest na podstawie mniejszej niż w przypadku monitoringu diagnostycznego liczby
wskaźników. Przede wszystkim ukierunkowana jest na presję, oddziałującą na daną
część wód.
Jednolite części wód na terenie gminy nie były przez WIOŚ Rzeszów badane.
Natomiast potencjał ekologiczny JCW Wisłok od zbiornika Rzeszów do Starego
Wisłoka został określony jako umiarkowany, natomiast stan chemiczny wskazano
jako dobry.
Rysunek 1 Mapa rozkładu wyników klasyfikacji stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych w 2011 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie w ramach
monitoringu środowiska prowadzi badania jakości wód powierzchniowych.
Ponieważ potoki z terenu gminy znajdują się w zlewni rzeki Wisłok wpływają na
jakość wody w tej rzece (potoki na terenie gminy nie były poddane badaniom jakości
wód). Stąd też przedstawiona została jakość wody w tej rzece w punktach
pomiarowych zlokalizowanych w powiecie łańcuckim (tabela nr 1).
Tabela 1 Wykaz punktów badawczych sieci monitoringu rzeki Wisłok na terenie
Powiatu Łańcuckiego
Nazwa przekroju
Rzeka
Wisłok
pomiarowokontrolnego
Wisłok – Czarna
PL01S1601_3310
km biegu
Miejscowość
rzeki
36,8
Czarna
Gmina
Klasa
elementów
biologicznych
Klasa
elementów
fizykochemicznych
Czarna
III
II
Na obszarze Gminy Łańcut zostało zidentyfikowanych 10 jednolitych części
wód powierzchniowych.
Niektóre z nich znajdują się na terenie gminy w znikomej części.
Zgodnie z danymi Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie jednolite
części wód powierzchniowych na terenie Gminy Łańcut przedstawia tabela nr 2.
30 Tabela 2 Jednolite części wód powierzchniowych na terenie Gminy Łańcut
Kod JCW
Nazwa JCW
Typ
status
Ocena stanu
Ocena ryzyka
nieosiągnięcia
celów
środowiskowych
Cele
środowiskowe
PLRW200006226594
Malawka
(Młynówka)
Potok wyżynny
substratowy
z węglanem
drobnoziarnistym na
lessach
i lessopochodnych
Naturalna
część
wód
zły
niezagrożona
Nadrzędnym
celem Ramowej
Dyrektywy
Wodnej jest
osiągnięcie
dobrego stanu
wód do roku
2015. Wody
powierzchniowe,
w tym silnie
zmienione
i sztuczne
jednolite części
wód, powinny
do tego czasu
osiągnąć dobry
stan chemiczny,
oraz
odpowiednio,
dobry stan
ekologiczny
PLRW200017226749
Stary Wisłok
Potok nizinny
piaszczysty
Naturalna
część
wód
zły
niezagrożona
PLRW200016226756
Mikośka
Potok nizinny lessowogliniasty
Silnie
zmieniona
część
wód
zły
niezagrożona
PLRW200016226769
Sawa
Silnie
zmieniona
część
wód
zły
niezagrożona
PLRW200016226789
Kosinka
Naturalna
część
wód
zły
niezagrożona
PLRW200016226869
Markówka
Naturalna
część
wód
zły
niezagrożona
Uwagi
Dla żadnej
JCW nie
przewiduje się
odstępstwa od
celów
środowiskowy
ch(derogacji)
Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Łańcut na lata 2013-2032”
PLRW200016226898
Strzyganka
Silnie
zmieniona
część
wód
zły
niezagrożona
PLRW200001922699
Wisłok od
Starego
Wisłoka do
ujścia
Rzeka nizinna
piaszczysto-gliniasta
Silnie
zmieniona
część
wód
zły
niezagrożona
PLRW200012226568
9
Strug do
Chmielnickiej
rzeki
Potok fliszowy
Silnie
zmieniona
część
wód
dobry
niezagrożona
PLRW200016226892
9
Nowosiółka
Silnie
zmieniona
część
wód
zły
niezagrożona
32 W obrębie gminy Łańcut nie występują większe zbiorniki wód stojących.
Do największych zaliczyć można naturalny zbiornik bezodpływowy - „Święte Jezioro”
w miejscowości Rogóżno o powierzchni 3,5 ha. W miejscowości Sonina
zlokalizowany jest zalew o powierzchni 1,2 ha oraz pojemności 12 130 m3 wody.
W miejscowości Głuchów, na potoku Graniczny został utworzony zbiornik retencyjny
o powierzchni 1,5 ha i pojemności 36 600 m3 wody. Zadaniem zbiornika jest retencja
wody z możliwością wykorzystania zasobów dla celów rolniczych, wodociągowych
i rekreacyjnych oraz zabezpieczenia gruntów przyległych użytkowanych rolniczo
przed zalewaniem podczas dużego przypływu wód opadowych. Jakość wody w tych
zbiornikach nie była monitorowana.
Rysunek 2. Ocena stopnia eutrofizacji jednolitych części wód powierzchniowych, wywołanej zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych na obszarze województwa podkarpackiego w latach 2008‐2011 (Źródło: Raport WIOS 2010) 33 Prognoza oddziaływania na środowisko „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest
Największym zagrożeniem dla niespełnienia celów określonych dla jcw na terenie
Gminy Łańcut mogą być odprowadzane w sposób nielegalny nieoczyszczone ścieki
komunalne, zanieczyszczenia rolnicze czy też dzikie wysypiska odpadów.
Na terenie Gminy Łańcut tereny zalewowe występują w miejscowości Głuchów
oraz w znikomym stopniu w miejscowości Sonina i Wysoka. Obszary zalewowe
przedstawiono na Rysunku 3.
Rysunek 3 Obszary zalewowe na terenie gminy Łańcut.
Wody podziemne
Rozmieszczenie i wielkość zbiorników wód podziemnych znajdujących się na
obszarze gminy związane są z budową geologiczną. Poziom tych wód jest różny
w zależności od charakteru skał, podłoża i rzeźby terenu. Wyróżniono trzy obszary
występowania wód głębinowych: teren Pradoliny Podkarpackiej (charakteryzujący się
jednolitym,
zasobnym
poziomem
wód
aluwialnych),
Podgórze
Rzeszowskie
(o jednolitym poziomie wód) oraz Pogórze Dynowskie (o niejednolitym poziomie wód,
występującym na różnych głębokościach i mało zasobnym).
Na obszarach wodonośnych znajdują się studnie głębinowe zasilające
wiejskie studnie i sieci wodociągowe.
Podstawowe dane o ujęciach wody w gminie Łańcut przedstawiają się następująco:
Ujęcie w Albigowej
Posiada 4 studnie głębinowe o średniej wydajności jednej studni 30 m3/h, wydajność
całego ujęcia wynosi 700 m3/d. Ujęcie obsługuje mieszkańców jednej miejscowości –
Albigowa i Handzlówka.
Ujęcie w Handzlówce
całego ujęcia wynosi 240 m3/d. Ujęcie obsługuje mieszkańców jednej miejscowości –
Handzlówka.
Ujęcie w Głuchowie
Posiada 4 studnie głębinowe o średniej wydajności jednej studni 100 m3/h,
wydajność całego ujęcia wynosi 2 200 m3/d. Ujęcie obsługuje mieszkańców trzech
miejscowości – Głuchów, Sonina i Wysoka.
Ujęcie w Kosinie
całego ujęcia wynosi 800 m3/d. Ujęcie obsługuje mieszkańców dwóch miejscowości –
Kosina i Rogóżno.
Ujęcie w Kraczkowej
całego ujęcia wynosi 900 m3/d. Ujęcie obsługuje mieszkańców dwóch miejscowości –
Kraczkowa i Cierpisz z możliwością obsługi Wysokiej.
Znaczna część gminy Łańcut została włączona w obręb strefy ochronnej
wokół Głównego Zbiornika Wód Podziemnych - 425 - „Dębica - Stalowa Wola Rzeszów",
największego
i
najbardziej
zasobnego
w
wodę
zbiornika
czwartorzędowego w rejonie Zapadliska Przedkarpackiego. W pobliżu gminy Łańcut
zlokalizowany jest jeden punkt krajowej sieci monitoringu. Jest to punkt w Łańcucie,
w obrębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych. Na podstawie wykonywanych
przez WIOŚ w Rzeszowie badań można stwierdzić, iż wody w tym punkcie należy
zaliczyć do II klasy tj. wody o dobrej jakości.
Jednolita część wód podziemnych – oznacza określoną objętość wód
podziemnych występującą w obrębie warstwy wodonośnej lub zespołu warstw
wodonośnych.
Obowiązująca wersja jednolitych części wód podziemnych w Polsce zawiera
161 wydzieleń, tj. jednostek, dla których określany jest stan ilościowy i chemiczny
oraz prowadzone są analizy presji antropogenicznych.
W
granicach
administracyjnych
województwa
podkarpackiego
zlokalizowanych jest siedem jednolitych części wód podziemnych (w całości lub
części) o numerach: 109, 126, 127, 139, 157, 158, 160, które znajdują się
w obszarze dorzecza Wisły oraz jedna jednolita część wód podziemnych o numerze
159, która znajduje się w obszarze dorzecza Dniestru.
Żadna z wymienionych jednolitych części wód podziemnych nie ma statusu
zagrożenia nieosiągnięcia dobrego stanu.
Dobry stan wód to taki, w którym stan osiągnięty przez jednolite części wód
podziemnych zarówno w ujęciu ilościowym, jak i chemicznym, jest określony jako
„dobry”. Ponieważ jednolite części wód podziemnych, wyznaczone w granicach
województwa podkarpackiego, nie mają statusu zagrożonych, badania stanu wód
prowadzone są tu tylko w sieci monitoringu diagnostycznego.
Na obszarze Gminy Łańcut zidentyfikowano: Nr JCWPd: 127 i Nr JCWPd: 158.
Charakterystyka JCWPd Nr 127
Powierzchnia: 8 956,3 km2 .
Obejmuje on region: Górnej Wisły w pasie Północnego Podkarpacia
i Wyżyny Lubelsko-Lwowskiej
Powiaty: leżajski, lubaczowski, stalowowolski, niżański, rzeszowski, grodzki
Rzeszów, kolbuszowski, łańcucki, przeworski, jarosławski, przemyski, grodzki
Przemyśl, ropczycko-sędziszowski, strzyżowski.
W piętrze czwartorzędowym występuje jeden poziom wodonośny związany
z utworami akumulacji rzecznej (piaski, żwiry). Piętro wodonośne kredowe
zbudowane jest z utworów węglanowych. Strefa aktywnej wymiany wód zwykłych
występuje do głębokości około 100 - 120 m p.p.t.). Lokalnie może występować
łączność hydrauliczna piętra czwartorzędowego i kredowego.
Q – wody porowe w utworach akumulacji rzecznej (piaski, żwiry)
Cr – wody szczelinowe w utworach węglanowych (wapienie, margle, opoki)
Cecha szczególna JCWPd (ilościowa, chemiczna):
Q - ilościowo – stan dobry, jakościowo – dobry,
Cr - ilościowo – stan dobry, jakościowo – dobry.
GZWP występujące w obrębie JCWPd: 460 (Cr), 407 (Cr), 425 (Q), 428 (Q), 429 (Q).
JCWPd 127 badany był w 2007 r i jego stan chemiczny oraz ilościowy
jednolitych części wód określono jako dobry ( Raport WIOS Rzeszów 2010).
OCENA STANU JCWPd
PUNKTY MONITORINGU ILOŚCIOWEGO: Szczecyn, Łysaków, Pysznica, Leżajsk,
Jarosław;
PUNKTY MONITORINGU CHEMICZNEGO: Łysaków (3 pkt), Pysznica, Stalowa
Wola, Biłgoraj, Hedwiżyń, Łańcut, Rzeszów, Wielkie Oczy, Przemyśl;
OCENA STANU WÓD - Stan Chemiczny Dobry
Brak przyczyny zagrożenia nieosiągnięcia celów środowiskowych.
Zgodnie z informacjami Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska stan
ilościowy i jakościowy JCWPd 127 został określony jako dobry. Także w ocenie
ryzyka
niespełniania
celów
środowiskowych
wskazano
JCWPd
127
jako
niezagrożony. Jednocześnie zidentyfikowano problemy związane z możliwością
zanieczyszczenia wód podziemnych i zaliczono do nich niedostateczną sanitację
obszarów wiejskich i rekreacyjnych oraz zanieczyszczenia ze źródeł rolniczych.
Charakterystyka JCWPd Nr 158
Powierzchnia: 3 811,3 km2
Region: Górnej Wisły w pasie Zewnętrznych Karpat Zachodnich, Beskidów
Wschodnich i Wschodniego Podkarpacia;
Powiaty: bieszczadzki, leski, sanocki, brzozowski, przemyski, grodzki Przemyśl,
jarosławski, przeworski, grodzki Rzeszów, rzeszowski, strzyżowski, łańcucki.
Cecha szczególna JCWPd (ilościowa, chemiczna):
Q - ilościowo – stan dobry, jakościowo – dobry,
Cr - ilościowo – stan dobry, jakościowo – dobry.
GZWP występujące w obrębie JCWPd: 460 (Cr), 407 (Cr), 425 (Q), 428 (Q), 429 (Q)
OCENA STANU JCWPd
PUNKTY MONITORINGU ILOŚCIOWEGO: Makluczka, Hadle Szklarskie, Bircza,
Sanok, Lesko, Bezmiechowa Górna, Radoszyce, Rabe, Bystre;
PUNKTY MONITORINGU CHEMICZNEGO Makluczka, Babice, Sanok, Lesko, Rabe,
Radoszyce
STAN ILOŚCIOWY [2005 r.] Dobry
STAN ILOŚCIOWY [2015 r.] Dobry
OCENA STANU WÓD - Stan Chemiczny Dobry
OCENA RYZYKA NIESPEŁNIENIA CELÓW ŚRODOWISKOWYCH - Niezagrożona
PRZYCZYNA ZAGROŻENIA NIEOSIĄGNIĘCIA CELÓW ŚRODOWISKOWYCH Brak
ISTOTNE
PROBLEMY:
Niedostateczna
sanitacja
obszarów
wiejskich
i rekreacyjnych, zanieczyszczenia ze źródeł rolniczych.
Rysunek 4 Obszary Jednolitych Części Wód Podziemnych
Monitoring jakości wód podziemnych jest systemem oceny stanu i oceny
zmian stanu chemicznego wód podziemnych, polegającym na prowadzeniu
w reprezentatywnych miejscach (otwory studzienne, piezometry czy obudowane
źródła) powtarzalnych pomiarów i badań, a także interpretacji wyników tych badań.
Monitoring jakości wód podziemnych prowadzony jest w oparciu o program krajowy
przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, na zlecenie
Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. W 2011 r. badanie jakości wód
podziemnych (terenowe i laboratoryjne) zrealizowano w ramach monitoringu
operacyjnego. Analizę laboratoryjną próbek pobranych z punktów pomiarowych,
przeprowadziło Centralne Laboratorium Chemiczne PIG- PIB. W każdej próbce
wykonano oznaczenia wskaźników jakości i fizykochemicznych cech wody
w zakresie podstawowym, a w części z nich rozszerzony zakres badań wskaźników
organicznych.
W 2011 na terenie województwa podkarpackiego badaniami monitoringowymi
objęto jedynie obszar jednolitej części wód podziemnych o numerze 126, która
została
uznana
za
zagrożoną
niespełnieniem
określonych
dla
niej
celów
środowiskowych. Jednolita część wód podziemnych nr 126, o powierzchni
1 892,3 km2 , położona jest w regionie wodnym Górnej Wisły w pasie północnego
Podkarpacia. Jej obszar częściowo pokrywa się z Głównymi Zbiornikami Wód
Podziemnych : Dębica- Stalowa Wola – Rzeszów nr 425, Dolina kopalna Kolbuszowa
nr 426, Dolina Borowa nr 424.
Znaczna część gminy Łańcut została, zgodnie z zatwierdzoną dokumentacją
hydrogeologiczną, włączona w obręb strefy ochronnej wokół Głównego Zbiornika
Wód Podziemnych - 425 - „Dębica - Stalowa Wola -Rzeszów" na terenie którego nie
wykonywano pomiarów. Najbliżej położony punkt pomiarowy znajduje się w Turzy,
gdzie woda charakteryzuje się dobrym stanem chemicznym zaliczonym do III klasy.
Lokalizację GZWP 425 na obszarze Powiatu Łańcuckiego przedstawiono na rysunku
nr 4.
Rysunek 5 Lokalizacja GZWP 425 na obszarze Powiatu Łańcuckiego
6.4 Jakość gleb Pod względem klas bonitacyjnych wśród gruntów ornych przeważają gleby
klasy III (ponad 67%) oraz klasy II (ponad 20%). Grunty na terenie gminy są
zmeliorowane,
ich
utrzymanie
i
konserwacja
w
sześciu
miejscowościach
(z wyłączeniem Albigowej, Kosiny i Kraczkowej) należy do Spółki Wodnej. W 2005 r.
na obszarze powiatu łańcuckiego odnotowano przekroczenia standardów ziemi
i gleby. Natomiast przeprowadzone badania gleb na zawartość metali ciężkich
wzdłuż trasy A-4 nie wykazały nadmiernego ich zanieczyszczenia.
6.5. Przyroda Na podstawie ogólnych zaleceń Dyrektywy Polska została zobligowana do
zaprojektowania sieci NATURA 2000. Na terenie gminy nie ma zatwierdzonych
a jedynie projektowane obszary Natura 2000:
- Dolny San i Wisłok /Shadow List 2006/
Powierzchnia: 3648.3 ha Kod obszaru : pltmp211
- Nad Husowem /Shadow List 2008/
Powierzchnia : 3490,25 ha Kod obszaru : pltmp526
Wg danych grunty leśne w Gminie Łańcut zajmują 260 ha. Powierzchnię tą
stanowią łącznie lasy nie będące własnością Skarbu Państwa oraz grunty Lasów
Państwowych. Lasy będące własnością osób fizycznych i prawnych wykorzystywane
są w znacznej części do pozyskiwania drewna. Na terenie powiatu łańcuckiego
nadzór nad stanem lasów sprawuje Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych
w Krośnie, nadleśnictwa: Leżajsk i Kańczuga. Większość obszarów leśnych Gminy
Łańcut należy do Nadleśnictwa Kańczuga. Są to tereny znajdujące się w południowej
i południowo-wschodniej części gminy.
Obszar Handzlówki wraz z fragmentem wsi Albigowa przynależy do
Hyżneńsko–Gwoźnickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Obszar ten na terenie
gminy zajmuje powierzchnię 290 ha, co stanowi ok. 1,18% ogólnej jego powierzchni
i ok. 2,72% powierzchni gminy. W drzewostanie chronionego obszaru dominuje:
jodła, buk, sosna i grab w wieku od 60 do 80 lat, a starsze spotykane są
sporadycznie, głównie jodły, buki i dęby. Runo bogate jest w gatunki górskie,
chronione i rzadkie. Spośród gatunków zwierząt spotyka się tu: niepylaka
mnemozynę, rzekotkę, krogulca, puchacza orlika, borsuka. Tereny te zasiedla
również wiele gatunków ptactwa (ok. 100 gatunków) w tym tak rzadkie jak: jarząbek,
krogulec, myszołów, pustułka, pliszka górska i siwa, zimorodek, kruk, orlik krzykliwy.
Spotykane są również górskie gatunki płazów; salamandra plamista, traszka
karpacka, kumak górski, ropucha szara oraz gady; jaszczurka zwinka, padalec, żmija
zygzakowata. Na tym obszarze spotkać można prawie wszystkie formy geologiczne
i biocenozy zbliżone do naturalnych. W lasach występuje buk i grab, jednak dominuje
jodła.
POMNIKI PRZYRODY
Za pomniki przyrody uznawane są drzewa odznaczające się indywidualnymi
cechami, wyróżniającymi je wśród innych, w szczególności sędziwe i okazałych
rozmiarów. Do niedawna na terenie gminy Łańcut tylko jedno drzewo uznane było
jako pomnik przyrody – wpisane do wojewódzkiego rejestru pomników przyrody.
Drzewem tym jest dąb szypułkowy rosnący w miejscowości Kraczkowa, w
bardzo bliskiej odległości od drogi gminnej “Kraczkowa przez wieś”. Jego obwód (na
wysokości 1,30 m) wynosi 540 cm, wysokość 29 m, zaś wiek oceniono na około 340
lat. Dąb ten ma wyniosłą sylwetkę o długim pniu rozwidlającym się w pięknie
uformowaną, symetryczną koronę.
W 2001 roku Rada Gminy Łańcut uchwałami uznała trzy drzewa rosnące na
terenie gminy pomnikami przyrody. Dwa z nich znajdują się na terenie wsi
Kraczkowa. Pierwsze – to dąb szypułkowy. Jest on usytuowany na terenie
pofolwarcznym
wśród
innych
drzew
tego
samego
gatunku.
Jego
obwód
(na wysokości 1,30 m) wynosi 490 cm, wysokość 18 m. Drzewo ma lekko pochylony
pień i charakterystyczną kulistą sylwetkę. Drugie – to lipa szerokolistna. Jej obwód
(na wysokości 1,30 m) wynosi 380 cm, wysokość 25 m, zaś wiek ocenia się na około
170 lat. Pień drzewa rozwija się na szereg grubych konarów tworząc piękną koronę,
sięgającą dolnymi gałęziami niemalże ziemi. Ostatnie drzewo pomnikowe – dąb
szypułkowy o obwodzie na wysokości 1,30 m – 395 cm i wysokości 25 m. Rośnie
w miejscowości Cierpisz, w niewielkiej odległości od drogi gminnej “Srokówka”.
Usytuowany jest wprawdzie na uboczu jednak ze względu na ukształtowanie terenu
jest widoczny ze znacznej odległości i stanowi cenny element krajobrazu. Wszystkie
drzewa opatrzone są tabliczkami „Pomnik przyrody”.
6.6. Flora i fauna Najbardziej rozpowszechnionymi skupiskami roślinnymi gminy są zbiorowiska
łąkowe, pastwiskowe i murawowe. Obszar gminy jest prawie bezleśny, tylko ok. 5%
ogólnej jego powierzchni zajmują lasy. Praktycznie wszystkie kompleksy leśne
znajdują się w południowej części gminy. Dominują tu zbiorowiska grądowe oraz
buczyna karpacka. Na pozostałym obszarze występują jedynie fragmenty łęgów
w dolinach rzecznych.
Spośród gatunków roślin chronionych na terenie gminy znajdują się:
- objęte ścisłą ochroną bluszcz pospolity i storczyk plamisty,
- objęte częściową ochroną kalina koralowa, kopytnik pospolity, kruszyna pospolita,
marzanka wodna i pierwiosnka wyniosła,
- rośliny rzadkie takie jak biedrzeniec mniejszy, chaber driakiewnik, driakiew gołębia
i ostrożeń siwy.
Zróżnicowany teren gminy stwarza dość urozmaicone warunki bytowania dla
zwierząt.
Dominujące
tutaj
tereny
otwarte
spowodowały,
iż
najliczniej
reprezentowaną grupę stanowią ptaki, wśród których warto wymienić bociana
białego, puszczyka, sójkę, jastrzębia, myszołowa, pustułkę, wilgę. Największymi
ssakami spotykanymi na terenie gminy są jeleń, sarna i dzik. Spośród drapieżników
występują m.in. borsuk, lis, kuna leśna, tchórz, łasica natomiast spośród gryzoni
warto wymienić piżmaka i chomika. Najczęściej spotykanymi gadami są jaszczurki
zwinka i żyworodna, padalec zwyczajny, zaskroniec, natomiast spośród płazów
licznie występują ropucha szara, kumak nizinny czy rzekotka drzewna.
6.7. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji
Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy
Łańcut na lata 2013-2032
Możliwe do przewidzenia efekty zmiany środowiska naturalnego, mogące
wystąpić w wyniku braku realizacji Programu będą miały zarówno wymiar
środowiskowy, jak i społeczno - ekonomiczny. Azbest z punktu widzenia
technicznego zastosowania charakteryzuje się dużą odpornością na bardzo wysokie
temperatury, termoizolacyjnością, odpornością na działanie substancji chemicznych
oraz dużą sprężystością i wytrzymałością mechaniczną. Z punktu widzenia
oddziaływania na środowisko w tym człowieka, z uwagi na swą włóknistą strukturę,
jest substancją niebezpieczną.
Podstawową korzyścią ekologiczną jaką przynieść powinna realizacja celów
Programu będzie stopniowe ograniczanie, a docelowo całkowita eliminacja narażenia
środowiska na azbest. Narażenie takie powstaje na skutek emisji do powietrza
włókien azbestu z uszkodzonych wyrobów zawierających azbest oraz ich odpadów,
a
także
na
skutek
niewłaściwie
prowadzonych
procesów
eksploatacji
i usuwania tych wyrobów. Poważne zanieczyszczenie środowiska naturalnego
powstaje również na skutek emisji azbestu z tzw. „dzikich” wysypisk odpadów głównie w lasach. Zaniechanie działań przewidzianych w Programie w zakresie
aktualizacji inwentaryzacji wyrobów azbestowych, ich sukcesywnego demontażu
i zgodnego z procedurami i prawem unieszkodliwiania oraz szeroko zakrojonej akcji
informacyjno-edukacyjnej skutkowało będzie pogarszaniem jakości powietrza oraz
lokalnych warunków miejsc przebywania ludzi i zwierząt. Bez wdrażania rozwiązań
zaproponowanych w Programie odpady zawierające azbest będą mogły trafiać na
dzikie wysypiska lub wprost do lasu lub na drogi.
Realizacja zapisów Programu korzystnie wpłynie na poprawę ochrony zdrowia
mieszkańców, będącą konsekwencją zmniejszenia emisji substancji niebezpiecznych
na skutek oczyszczenia gminy ze szkodliwych wyrobów.
Jednakże
w
przypadku
rezygnacji
z
realizacji
Programu,
pomijając
fakt
niewypełnienia zobowiązań unijnych i krajowych w zakresie usuwania wyrobów
zawierających azbest, należy oczekiwać nieakceptowalnych społecznie konsekwencji
zdrowotnych, skutkujących rosnącym poziomem zagrożenia utraty życia ludzi
narażonych
na
działanie
włókien
azbestu
uwalniających
się
z uszkodzonych mechanicznie, zwietrzałych czy zużytych wyrobów z azbestu.
Analizując negatywne konsekwencje braku realizacji Programu należy zwrócić
uwagę na choroby azbestozależne, na które zapadają osoby narażone na kontakt
z jego włóknami zawieszonymi w powietrzu. Liczba tych przypadków w sytuacji braku
realizacji Programu będzie sukcesywnie rosła i będzie tym większa im dłuższy będzie
kontakt ze źródłem zanieczyszczenia.
Zasadniczą intencją Programu jest usunięcie do 2032 roku wszystkich wyrobów
zawierających azbest zgromadzonych na terenie gminy Łańcut. Uwarunkowania
prawne, przyjęta strategia rozwoju kraju, krajowy i wojewódzki plan gospodarki
odpadami, wojewódzki program usuwania azbestu oraz korzyści wynikające
z realizacji celów określonych w Programie w zasadzie wykluczają możliwość
i celowość rezygnacji z jego realizacji.
7. OCENA SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCYCH Z ZADAŃ
PRZEWIDZIANYCH DO WYKONANIA W PROGRAMIE
W Programie zostały określone kierunki działań mających na celu poprawę
sytuacji w środowisku związanej z zagrożeniem środowiska wyrobami i odpadami
zawierającymi azbest poprzez ich konsekwentne usuwanie.
Główny cel Programu jest jak najbardziej proekologiczny, aczkolwiek w trakcie
realizacji zaplanowanych działań mogą wystąpić nowe, szczególne aspekty
oddziaływania na środowisko. Najważniejszym zagrożeniem dla środowiska
związanym z realizacją Programu może być nieterminowe realizowanie zapisanych w
nim działań. Dotyczy to przede wszystkim realizacji zadań w zakresie usuwania
wyrobów
zawierających
azbest,
których
dalsze
użytkowanie
powodowałoby
uwalnianie się włókien azbestu do środowiska.
7.1. Oddziaływanie na ludzi Zanieczyszczenie środowiska azbestem wydaje się mieć najbardziej znaczące
skutki w przypadku oddziaływania na środowisko bytowania i pracy ludzi. Wzrost
poziomu zanieczyszczenia azbestem wiąże się tam każdorazowo ze wzrostem
ryzyka zdrowotnego a negatywne skutki narażenia na azbest ujawniają się często po
kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu latach, przez co narażenie jest zbyt późno
identyfikowane.
Wyniki badań epidemiologicznych i toksykologicznych jednoznacznie wskazują na
mierzalne ryzyko zdrowotne wynikające z ekspozycji na azbest na skutek wdychania
włókien. Mikroskopijne włókienka azbestu, unoszące się łatwo w powietrzu,
wprowadzane podczas oddychania na błony śluzowe dróg oddechowych i do płuc,
tworzą zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, przy czym stopień zagrożenia zależy od
rodzaju pyłu, wielkości i gęstości ziarna, stopnia zapylenia i czasu oddziaływania na
poszczególne osoby, a także od czynników takich jak odporność i styl życia.
Szkodliwość włókien azbestowych zależy od ich średnicy i długości. Wyniki badań
wskazują, że większe włókna są mniej groźne, gdyż w przeważającej części
zatrzymują się w górnych drogach oddechowych, skąd są usuwane przez rzęski.
Włókna bardzo drobne usuwane są przez system odpornościowy. Najbardziej
niebezpieczne są włókna długie (>5 μm), ale cienkie (o średnicy <3 μm) o stosunku
długości do średnicy powyżej 3:1. Przenikają one do dolnych dróg oddechowych,
gdzie pozostają i w wyniku wieloletniego drażnienia komórek wywołują nowotwory.
Wdychanie włókien azbestu może doprowadzić do jednej z następujących chorób:
- pylicy azbestowej (azbestozy), czyli tworzenia się blizn na tkance płucnej (utrudnia
oddychanie, może być czynnikiem zwiększającym śmiertelność),
- zwłóknienia opłucnej (nie są złośliwe i zazwyczaj nie wpływają na normalną pracę
płuc),
- raka płuc (prowadzi do śmierci w 95% przypadków, może być następstwem pylicy
azbestowej),
- międzybłoniaka, czyli rodzaju raka opłucnej lub otrzewnej (choroba nieuleczalna,
prowadząca do śmierci w ciągu 12-18 miesięcy od stwierdzenia choroby).
Znajdujące się w ziemi rury azbestowo-cementowe nie stanowią bezpośredniego
zagrożenia dla zdrowia ludzi.
7.2. Oddziaływanie na krajobraz Wpływ Programu… na krajobraz będzie miał miejsce podczas demontażu
wyrobów
zawierających
azbest.
Nastąpią
wówczas
krótkotrwałe
zmiany
w krajobrazie powstałe w wyniku prac budowlanych. Będą tu miały miejsce zmiany
spowodowane montażem specjalistycznych urządzeń (windy do zdejmowania
azbestu na ziemie) oraz ewentualne rusztowania. Kolejnym elementem będą
doraźnie gromadzone na miejscu demontażu wyroby zawierające azbest. Ponadto
w przypadku podjęcia decyzji o usunięciu rur azbestowo-cementowych, z których
częściowo jest zbudowana sieć kanalizacyjna wystąpią niekorzystne zmiany
w krajobrazie (wykopy, sprzęt). Wszystkie te zmiany będą mieć charakter
krótkotrwały.
W przedmiotowym Programie… nie przewiduje się na terenie Gminy budowy
składowiska odpadów, więc wpływ ograniczy się do demontażu i transportu wyrobów
zawierających azbest. Usunięcie wyrobów zawierających azbest z dachów budynków
wpłynie pozytywnie na krajobraz. 7.3 Oddziaływanie na wody i gleby Czynnikami powodującymi uwalnianie włókien azbestu do środowiska, w tym
do wód i do gleb, są zarówno procesy naturalnej, postępującej degradacji, erozji
i starzenia się skał i gleb, jak i eksploatacja, czy obróbka mechaniczna produktów
zawierających azbest wytworzonych przez człowieka. Największe narażenie na
działanie azbestu odnotowuje się w miejscach demontażu elementów izolacyjnych
i konstrukcyjnych zawierających jego domieszki, a także w punktach, w których są
one poddawane rozładunkowi. Znajdujące się w ziemi rury azbestowo-cementowe
nie oddziaływują na wody i gleby, nie stanowią także bezpośredniego zagrożenia dla
zdrowia. Stąd też proces ich wymiany może nastąpić przy modernizacji sieci.
Dodatkowo należy pamiętać, iż realizacja Programu powinna wyeliminować
powstawanie dzikich wysypisk odpadów azbestowych (np. eternitu) stanowiących
duże zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia i życia człowieka. Usunięcie wyrobów
zawierających azbest stanowiących potencjalne źródło zanieczyszczenia wody
i gleby będzie miało wpływ pozytywny na ich stan. Zgromadzone na terenie
zalewowym odpady azbestowe przed przekazaniem ich do unieszkodliwiania
w przypadku zalania ich wodą nie będą negatywnie oddziaływały na środowisko.
7.4 Oddziaływanie na powietrze i zmiany klimatu Oddziaływanie na powietrze związane jest z emisjami o charakterze
zanieczyszczeń komunikacyjnych powstających w czasie transportu odpadów
zawierających azbest z miejsc ich wytwarzania do miejsc unieszkodliwiania. Ponadto
emisje pyłów zawierających włókna azbestu powstawać mogą w trakcie prac
demontażowych wyrobów zawierających azbest (w przypadku prowadzenia działań
niezgodnie z procedurami oraz w sytuacjach awaryjnych) oraz na skutek wtórnego
pylenia z powierzchni ziemi.
Zakłada się, że prace demontażowe prowadzone będą zgodnie z procedurami
wymaganymi prawem i zastosowaniem wymaganych zabezpieczeń. W takich
sytuacjach pylenie włókien azbestu będzie znacznie ograniczone lub nie będzie
występować. Możliwe jest punktowe (w otoczeniu źródła) zwiększenie stężenia
włókien azbestu w powietrzu również z pylenia wtórnego z powierzchni ziemi, które
będzie minimalizowane po wystąpieniu opadów.
W zakresie oddziaływania na klimat głównym źródłem będzie transport odpadów
zawierających azbest do miejsc unieszkodliwiania. Dokładniejsze oszacowanie
ilościowe może nastąpić po skonkretyzowaniu tras przewozowych, jednak już
obecnie można stwierdzić, że wzrost oddziaływania w tym zakresie można uznać za
pomijalny, gdyż będzie ono rozłożone w czasie.
7.5 Oddziaływanie na różnorodność biologiczną
Wpływ na florę wiązać się może z osadzaniem pyłów azbestu na powierzchni
liści, w wyniku czego następuje zaburzenie procesu fotosyntezy, które osadzając się
na
powierzchni
liści,
blokują
drożność
aparatów
szparkowych
roślin,
a w konsekwencji utrudniają przebieg fotosyntezy. Oddziaływanie zanieczyszczeń
pochodzących z środków transportu wynikające z realizacji Programu nie będzie
stanowić istotnego zagrożenia dla kondycji roślin. Proces transportu demontowanych
elementów zawierających azbest na składowiska będzie rozciągnięty w czasie (lata
2013-2032),
co
oznacza,
że
mimo
ilości
transportowanych
samochodami
ciężarowymi odpadów, presja na środowisko zanieczyszczeń transportowych będzie
długotrwała, ale rozłożona na 20 lat nie będzie nadmiernie intensywna.
Pośrednim oddziaływaniem na faunę, mogącym być potencjalnie wynikiem
zwiększenia natężenia ruchu samochodów ciężarowych (szczególnie w wymiarze
lokalnym), jest zwiększenie śmiertelności zwierząt na drogach. Wpływa ono
negatywnie, w sposób bezpośredni, na stan bioróżnorodności. W celu zachowania
różnorodności biologicznej należy podjąć działania zapobiegające:
- fragmentacji i izolacji zbiorowisk roślinnych i populacji zwierząt,
- ograniczeniu możliwości przemieszczania się zwierząt wewnątrz areałów
osobniczych i terytoriów,
- ograniczaniu lub uniemożliwianiu migracji dalekiego zasięgu.
7.6. Oddziaływanie na dobra materialne i zabytki
Skutki oddziaływania na zabytki i inne dobra kultury będą raczej mieć wymiar
pomijalny, jednak realizacja działań przewidzianych do realizacji w Programie może
ewentualnie mieć wpływ na tereny i obiekty objęte ochroną i może potencjalnie,
w skrajnych przypadkach, doprowadzić do:
- pogorszenia stanu zabytków architektonicznych poprzez wzrost zanieczyszczenia
powietrza z emisji spalin oraz drgania podłoża;
- zmiany otoczenia cennych zabytków.
Przewiduje się, jednoznacznie korzystny wpływ planowanych w ramach
Programu działań na dobra materialne. Najistotniejszymi efektami realizacji
planowanych zamierzeń inwestycyjnych będą: poprawa wyglądu zewnętrznego oraz
stanu technicznego obiektów budowlanych, a w konsekwencji również przedłużenie
ich okresu użytkowania. Przewidywany jest również wzrost wartości nieruchomości
(mieszkań i budynków) oraz gruntów.
7.7. Transgraniczne oddziaływanie realizacji Programu
Projekt Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu
Gminy Łańcut na lata 2013-2032 nie przewiduje działań mogących oddziaływać
transgraniczne na środowisko.
7.8 Oddziaływanie na obszary NATURA 2000 i obszary chronionego krajobrazu
Usuwanie wyrobów zawierających azbest odbywać będzie się zgodnie
z obowiązującymi przepisami, w taki sposób aby nie powodować pogorszenia się
stanu środowiska po realizacji zadania (zwiększenie ilości włókien azbestu
w powietrzu atmosferycznym). Zatem realizacja takiego usuwania w sposób
zorganizowany również nie spowoduje oddziaływania na środowisko w tym na
projektowane obszary Natura 2000 i występujące na terenie gminy obszary
chronionego krajobrazu. Realizacja Programu w dłuższej perspektywie czasowej
może znacząco wpłynąć na poprawę stanu powietrza atmosferycznego na tych
obszarach, co w znaczący sposób podniesie ich walory. Wyroby zawierające azbest
występują na terenie zamieszkałym, w skupiskach siedzib ludzkich, dlatego też
usuwanie niebezpiecznych pokryć dachowych w tym rejonie nie powinno znacząco
wpłynąć
na
przyrodnicze
obszary
chronione.
Przeprowadzenie
usuwania
azbestowych pokryć dachowych nie będzie oddziaływać na siedliska przyrodnicze
oraz chronione gatunki roślin i zwierząt.
7.9.
Pozytywne
i
negatywne
skutki
oddziaływania
realizacji
zadań
przewidzianych do wykonania w Programie
Skutki pozytywne
W wyniku realizacji celów przyjętych w Programie usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest z terenu gminy Łańcut na lata 2013-2032 nastąpi poprawa
stanu następujących komponentów środowiska:
- objęcie mieszkańców gminy zorganizowanym demontażem azbestu i urządzeń instalacji
zawierających
azbestowych,
przez
niekontrolowane
azbest
wraz
uprawniony,
wprowadzanie
ze
zbiórką
wykwalifikowany
azbestu
środowiska,
wytworzonych
zespół.
co
odpadów
Wyeliminuje
będzie
to
skutkowało
ograniczeniem negatywnych wpływów na środowisko.
- działania mające na celu edukację ekologiczną mieszkańców – efektem będzie
wzrost świadomości społeczeństwa, a co za tym idzie ograniczenie niepożądanych
zachowań,
co
będzie
bezpośrednio
skutkowało
zmniejszeniem
emisji
zanieczyszczeń do powietrza, lokalnego wpływu na zdrowie ludzi (narażenia
mieszkańców na substancje kancerogenne), a pośrednio ograniczeniem presji na
pozostałe komponenty środowiska,
- deponowanie odpadów na składowiskach odpadów niebezpiecznych, w specjalnie
przygotowanych kwaterach – bezpośrednim efektem realizacji tego zadania będzie
brak powstawania „dzikich wysypisk”, a co się z tym wiąże ograniczenie
negatywnego wpływu na powierzchnię ziemi,
- propagowanie zagospodarowania odpadów azbestowych w sposób prawidłowy,
określony w ustawodawstwie, przy wsparciu gminy czy też funduszy unijnych,
w długim okresie czasu pozwoli osiągnąć założenia demontażu azbestu do 2032r.,
określone w Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032,
w bezpieczny sposób.
Wszystkie wymienione czynniki będą miały pozytywny wpływ na jakość
powietrza, co bezpośrednio przekłada się na zdrowie ludzi. Istotnym elementem jest
również to, iż środowisko stanowi komponent jako całość, w związku z czym
poprawa stanu jednego z jego elementów, przyczyni się także do poprawy stanu
pozostałych
Potrzeba
demontażu
materiałów
konstrukcyjnych
łączona
często
z termomodernizacją i renowacją budynków przynosi jeszcze jedną korzyść przedłużenie okresu użytkowania obiektów budowlanych oraz uzyskanie lepszych
parametrów eksploatacyjnych, co wiąże się z poprawą efektywności energetycznej
budynków mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej. Rezygnacja z realizacji
Programu może okazać się jednym z czynników demotywujących właścicieli tych
nieruchomości. Działania w zakresie termomodernizacji mają charakter fakultatywny,
a inicjatywy państwa w tym obszarze przyjmują formę ewentualnych zachęt
finansowych w postaci wdrażania i promocji mechanizmów dofinansowania ze
środków unijnych, udzielania kredytów preferencyjnych z możliwością umorzenia
części zadłużenia.
Skutki negatywne
W związku z demontażem azbestu na terenie Gminy Łańcut zwiększeniu
ulegnie (w stosunku do stanu obecnego) częstotliwość wywozu odpadów. Wobec
powyższego wzrośnie ilość pojazdów transportujących, obsługujących mieszkańców,
co może spowodować zwiększoną emisję substancji zanieczyszczających powietrze
oraz pogorszenie klimatu akustycznego. Fizyczne naruszenie struktury wyrobów
zawierających azbest potencjalnie stwarza zagrożenie dla mieszkańców oraz osób
dokonujących demontażu. Należy podkreślić jednak, iż w kontekście sąsiedztwa,
takie oddziaływanie będzie miało charakter krótkotrwały a osoby zajmujące się
prowadzeniem prac demontażowych są świadome zagrożeń związanych z tym
środowiskiem pracy. Stąd też by minimalizować potencjalny negatywny wpływ na ich
zdrowie są przeszkolone i wyposażone w środki ochrony indywidualnej.
Wnioski
Realizacja zadań przewidzianych w Programie wpłynie przede wszystkim na:
• zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów w sposób niekontrolowany,
• ograniczenie emisji włókien azbestowych i pyłów do powietrza,
• zmniejszenie ryzyka narażenia ludności na substancje kancerogenne.
Wobec powyższego stwierdza się, iż realizacja zadań wynikających
z Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu gminy
Łańcut na lata 2013-2032 przyczyni się do poprawy stanu środowiska na obszarze
gminy.
Różnorodność
biologiczna
Ludzie
Zwierzęta
Rośliny
Wodę
Powietrze
Powierzchnię
ziemi
Krajobraz
Klimat
Zasoby naturalne
Zabytki
Dobra materialne
NAZWA ZADANIA
Natura 2000
Tabela 3 Przewidywane oddziaływania określonych w Programie zadań na aspekty
środowiska.
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
-/+
-/+
-/+
-/+
-/+
+
-/+
-/+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
0
-/+
-/+
-/+
-/+
0
-/+
-/+
-/+
-/+
-/+
-/+
-/+
LP
1.
Pozyskiwanie funduszy
ze źródeł zewnętrznych
na realizację Programu
2.
Usuwanie wyrobów
zawierających azbest
Organizacja kampanii
informacyjnej o
szkodliwości azbestu i
3. bezpiecznym
użytkowaniu i usuwaniu
wyrobów zawierających
azbest
Aktualizacja informacji
zawartych w bazie
azbestowej wraz ze
4. szkoleniem pracowników
administracji
samorządowej w
zakresie obsługi bazy
Organizacja akcji
odbioru odpadów
azbestowych w postaci
zdemontowanych,
5.
niszczejących płyt z
posesji osób fizycznych
i kierowania ich na
składowisko
+ oddziaływanie pozytywne
- oddziaływanie negatywne
-/+ realizacja celu może spowodować zarówno negatywne jak i pozytywne skutki
0 brak oddziaływania ewentualnie śladowe oddziaływanie
8. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB
KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA
ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROGRAMU
8.1 Rozwiązania organizacyjno techniczne w zakresie postępowania z odpadami azbestowymi Jedyną
stosowaną
zawierających
azbest
w
jest
Polsce
ich
metodą
składowanie
unieszkodliwiania
na
składowiskach
odpadów
odpadów
niebezpiecznych lub też na wydzielonych kwaterach przeznaczonych do składowania
odpadów niebezpiecznych na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne
i
obojętne.
Uregulowania
uwarunkowania
wynikające
prawne
z
funkcjonujące
członkowstwa
w
w
Unii
Polsce,
uwzględniając
Europejskiej,
określają
precyzyjnie zasady budowy i funkcjonowania składowisk odpadów, na których mają
być deponowane odpady azbestowe. Ich prowadzenie powinno odbywać się zgodnie
z przyjętymi procedurami, a przyjmowane do unieszkodliwienia odpady powinny być
zabezpieczone poprzez opakowanie ich w szczelne opakowania foliowe.
Ponadto, w celu zapobiegania negatywnym oddziaływaniom na środowisko
mogącym powstać podczas użytkowania wyrobów zawierających azbest, a także
demontażu i transportu odpadów, należy postępować zgodnie z przepisami
obowiązującego
postępowania
prawa.
Przydatne
opracowane
i
w
tym
opublikowane
zakresie
przez
mogą
być
Ministerstwo
procedury
Gospodarki,
obejmujące:
GRUPA I. Procedury obowiązujące właścicieli i zarządzających obiektami,
instalacjami lub urządzeniami zawierającymi azbest lub wyroby zawierające
azbest.
Procedura 1. Obowiązki i postępowanie właścicieli oraz zarządców, przy użytkowaniu
obiektów i terenów z wyrobami zawierającymi azbest.
Procedura 2. Obowiązki i postępowanie właścicieli i zarządców, przy usuwaniu
wyrobów zawierających azbest z obiektów lub terenów.
GRUPA II. Procedury obowiązujące wykonawców prac polegających na
usuwaniu
wyrobów
zawierających
azbest
-
wytwórców
odpadów
niebezpiecznych.
Procedura 3. Postępowanie przy pracach przygotowawczych do usuwania wyrobów
zawierających azbest.
Procedura 4. Prace polegające na usuwaniu wyrobów zawierających azbest,
wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych, wraz z oczyszczeniem obiektu, terenu,
instalacji.
GRUPA III. Procedura obowiązująca prowadzących działalność w zakresie
transportu odpadów niebezpiecznych zawierających azbest.
Procedura 5. Przygotowanie i transport odpadów niebezpiecznych zawierających
azbest.
GRUPA IV. Procedura obowiązująca zarządzających składowiskami odpadów
niebezpiecznych zawierających azbest.
Procedura 6. Składowanie odpadów na składowiskach lub wydzielonych kwaterach
przeznaczonych do wyłącznego składowania odpadów zawierających azbest.
8.2 Zapobieganie, ograniczanie lub kompensacja przyrodnicza negatywnych
oddziaływań na środowisko w tym na gatunki i siedliska projektowane do
objęcia w ramach obszarów NATURA 2000 oraz na florę i faunę nieobjęte
ochroną prawną
Działaniami ograniczającymi potencjalny, negatywny wpływ na środowisko,
powstający w wyniku realizacji Programu, przez wzmożony transport, wskazać
można:
- stosowanie nowoczesnego taboru samochodów ciężarowych;
- ograniczenie transportu trasami w bliskim sąsiedztwie terenów chronionych;
- transportowanie odpadów zabezpieczonych zgodnie z obowiązującym prawem
i przyjętymi procedurami,
- ograniczanie powstawania dzikich wysypisk odpadów azbestowych poprzez
prowadzenie ewidencji odpadów (karty przekazania i odbioru).
- edukacja ekologiczna mieszkańców uświadamiająca szkodliwość niewłaściwego
usuwania azbestu oraz jego magazynowania bez zabezpieczenia,
- zabezpieczenie techniczne sprzętu i miejsca realizacji, w czasie realizacji
przedsięwzięcia.
Jako działania zapobiegawcze, w odniesieniu do etapu demontażu produktów
zawierających
azbest,
wskazać
można
jedynie
prowadzenie
prac
przez
wyspecjalizowane w tym zakresie firmy, zgodnie ze wszystkimi przyjętymi
zabezpieczeniami, ograniczającymi emisję włókien azbestu do powietrza.
Efektem ekologicznym podejmowanych działań będzie usunięcie wszystkich
wyrobów zawierających azbest z terenu gminy. Przyniesie ono pozytywny efekt
ekologiczny zarówno na zdrowie ludzi jak i na stan środowiska.
9.
ANALIZA
ROZWIĄZAŃ
ALTERNATYWNYCH
DO
ROZWIĄZAŃ
ZAPROPONOWANYCH W PROGRAMIE ORAZ METODY ANALIZY SKUTKÓW
REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU PROGRAMU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚĆ
JEJ PRZEPROWADZANIA
Rozwiązaniem alternatywnym mogłoby być zaniechanie realizacji Programu,
co spowodowałoby znacznie poważniejsze skutki środowiskowe, inaczej rozłożone
w czasie i przestrzeni, a także o wiele bardziej groźne skutki zdrowotne. Jednak
przyjęte cele Programu nie mają alternatyw w obowiązującym stanie prawnym.
Zaproponowane w Programie przedsięwzięcia mają w efekcie pozytywny wpływ na
środowisko, proponowanie innych rozwiązań alternatywnych nie ma uzasadnienia.
Wyjątkiem jedynie może być podjęcie decyzji o pozostawieniu (w latach
obowiązywania Programu) w ziemi odcinka sieci wodociągowej zbudowanej z rur
azbestowo-cementowych, których ze względu na znikome oddziaływanie wymiana
może nastąpić w momencie modernizacji tej sieci.
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Programu jest system
monitoringu w ramach obowiązujących przepisów prawnych, w odniesieniu do ilości
i stanu technicznego wyrobów i możliwości ich dalszego bezpiecznego użytkowania.
Stopnie pilności określone na podstawie wytycznych wyznaczają poniekąd tryb
postępowania, aczkolwiek ze względu na fakt, iż inwentaryzacja wyrobów
zawierających azbest znajdujących się na terenie Gminy była przeprowadzona
w 2008 roku należy dokonać jej aktualizacji.
Zestawienie wskaźników rocznej oceny realizacji zadań
1. Ilość azbestu zdemontowanego na terenie gminy [Mg];
2. Ilość azbestu przekazanego z terenu gminy do unieszkodliwienia w danym roku
[Mg];
3. Pozostała do usunięcia ilość azbestu [Mg].
W oparciu o analizę m. in. ww. wskaźników w kolejnych latach będzie możliwa ocena
efektywności realizacji Programu dla gminy Łańcut.
10. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Prognoza oddziaływania na środowisko dla Programu usuwania azbestu
i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Łańcut na lata 2013-2032 została
opracowana zgodnie z obowiązującą literą prawa.
Najistotniejszym celem Programu jest usunięcie z terenu gminy wyrobów
zawierających azbest przy jednoczesnej minimalizacji skutków ich demontażu (płyt
azbestowo-cementowych) oraz organizacja transportu i składowania wyrobów
zdemontowanych.
Celem prognozy jest określenie i ocena skutków realizacji założeń Programu na
środowisko przyrodnicze i zdrowie człowieka. W programie dokonano inwentaryzacji i oceny stanu technicznego azbestu i wyrobów zawierających azbest. Spośród
korzyści ekologicznych najistotniejsze będzie stopniowe ograniczanie, a następnie
całkowita eliminacja narażenia środowiska na azbest poprzez likwidację źródeł emisji
włókien azbestowych. Natomiast jako efekty ekonomiczne należy wskazać: przyrost
wartości
gruntów
i nieruchomości,
poprawa
stanu
technicznego
obiektów
budowlanych, jak również zmniejszenie kosztów leczenia chorób azbestozależnych.
Prognoza zawiera w szczególności:
- analizę i ocenę zgodności zapisów i propozycji sformułowanych w Programie
z wymogami, postulatami i celami innych dokumentów strategicznych;
- omówienie możliwych do określenia środowiskowych skutków realizacji Programu;
- wskazanie sposobów ograniczania negatywnych oddziaływań.
Realizacja Programu spowoduje ograniczone, co do skali i miejsca występowania,
skutki przyrodniczo - przestrzenne. Źródłami potencjalnych negatywnych skutków
środowiskowych będzie zwiększenie ruchu samochodowego na istniejących drogach
dojazdowych w kierunku istniejących
i
projektowanych
składowisk
odpadów
mogących przyjmować do składowania odpady azbestowe oraz w przypadku działań
prowadzonych niezgodnie z procedurą - demontaż/usuwanie wyrobów zawierających
azbest. Skala skutków środowiskowych dla Gminy Łańcut związanych z realizacją
Programu jest stosunkowo ograniczona. Realizacja działań Programu nie będzie
powodować transgranicznego oddziaływania na środowisko.
11. WYKORZYSTANE MATERIAŁY W trakcie opracowywania Programu skorzystano z następujących publikacji:
 Poradnik dla użytkowników wyrobów azbestowych, Ministerstwo Gospodarki,
Departament Instrumentów Środowiskowych, Warszawa 2008,
 Marek K. „Ryzyko nowotworowe związane z narażeniem na azbest.”
Medycyna Pracy 2002
 Bezpieczne postępowanie z azbestem i materiałami zawierającymi azbest,
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wydział Inżynierii Materiałowej
i Ceramiki Katedra Technologii Materiałów Budowlanych - opracowano na
podstawie przepisów prawnych według stanu na dzień 30 czerwca 2007 r.
(„Informator
o
przepisach
i
procedurach
dotyczących
bezpiecznego
postępowania z wyrobami zawierającymi azbest” - wyd. MGPiPS Warszawa
2003 – z aktualnymi uzupełnieniami)
 Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na
terytorium Polski” 2002
 Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032
 Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podkarpackiego,
sierpień 2012
 Wojewódzki program usuwania azbestu na lata 2009-2032
 Program Ochrony Powietrza dla strefy podkarpackiej wraz z Planem Działań
Krótkoterminowych
 Program ochrony środowiska przed hałasem dla obszarów położonych
w pobliżu głównych dróg w województwie podkarpackim o obciążeniu ruchem
powyżej 6 milionów przejazdów rocznie
 „Raport
o
stanie
zagospodarowania
przestrzennego
w
województwie
podkarpackim” ( WIOŚ, 2009 r.)
Ponadto wykorzystane zostały materiały informacyjne zamieszczone na stronach
internetowych:
 Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego
 Urzędu Gminy Łańcut
 Starostwa Powiatowego w Łańcucie
 Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie.
58

Prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Załącznik nr 14 - Oświadczenie o usunięciu wyrobów zawierających

Uzasadnienie i podsumowanie "Programu usuwania azbestu i

Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest na

zakres działań azbest word

Bezpieczne usuwanie wyrobów zawierających azbest Środowisko