Zielone światło dla zielonej herbaty?

Zielone światło
herbaty?
dla
zielonej
Herbata, obok kawy od wieków jest jednym z cieszących się największą
popularnością napojów świata. Dietetycy szczególnie polecają herbatę
zieloną jako tę zawierającą najwięcej cennych dla zdrowia substancji.
Może to wydać się zaskakujące, ale naturalnie występujący w zielonej
herbacie związek ma szansę stać się poważnym kandydatem na lek nawet
w dziedzicznej chorobie metabolicznej!
Zieloną herbatę przygotowuje się, parząc suszone liście rośliny o nazwie Camellia
sinensis, zawierającej wiele aktywnych biologicznie związków. Udowodniono, że
składniki herbaty wykazują mnóstwo dobroczynnych biologicznych i
farmakologicznych właściwości, tj. działanie przeciwnowotworowe,
antyoksydacyjne, przeciwalergiczne, przeciwwirusowe, przeciwmiażdżycowe,
obniżające ciśnienie i poziom cholesterolu. Za te niewiarygodnie liczne i
różnorodne efekty odpowiada grupa polifenoli: katechiny. Najważniejszymi wśród
nich są galusan epigallokatechiny (EGCG), gallokatechina (EGC) i galusan
epikatechiny (ECG).
EGCG świetnie rozprawia się z wolnymi rodnikami, chelatuje również wolne jony
metali, co zapobiega tworzeniu się kolejnych ROS w reakcjach autooksydacji
wielu związków. Dzięki niwelowaniu skutków stresu oksydacyjnego, zmniejsza
ryzyko uszkodzeń DNA mogących prowadzić do karcynogenezy [1]. Z drugiej
strony jest to silny inhibitor topoizomeraz, czyli enzymów rozplatających DNA,
może więc także paradoksalnie powodować mutacje sprzyjające rozwojowi
nowotworu [2]. Nie można jednoznacznie powiedzieć, że zielona herbata chroni
przed nowotworami, ale to nie znaczy, że należy ją przekreślać. Ostatnio ukazały
się ciekawe badania wskazujące na to, że może być przydatna w opracowaniu leku
na wrodzoną chorobę metaboliczną.
Dehydrogenaza glutaminianu (GDH) jest enzymem występującym we wszystkich
żywych organizmach, odpowiada za przemianę glutaminianu do α-ketoglutaranu i
jest niezbędna w procesie syntezy mocznika. U zwierząt jej działanie jest ściśle
regulowane. U człowieka ma to miejsce na drodze ADP-rybozylacji – modyfikacji
kowalencyjnej przeprowadzanej przez gen sirt4. Mechanizm ten zostaje
uruchomiony w odpowiedzi na niski poziom glukozy we krwi. Jest to, innymi
słowy, sygnał do rozkładu białka w celu pozyskania energii.
Genetycznie uwarunkowana choroba hiperinsulinizm/hiperamonemia (HHS) jest
spowodowana utratą części elementów tego cyklu regulacyjnego. Chorzy
dotknięci schorzeniem reagują na spożycie białka zwiększonym wydzielaniem
insuliny, co prowadzi do poważnej hipoglikemii i często śmierci.
zielona herbata
Zespół amerykańskich naukowców prowadzony przez dr Thomasa Smitha odkrył,
że polifenolowe składniki zielonej herbaty hamują działanie GDH, łagodząc objawy
choroby. Galusan epikatechiny blokuje miejsce wiązania allosterycznego
aktywatora enzymu, co skutecznie unieczynnia białko [3]. Dwa inne zespoły
dowiodły, że zielona herbata ma duży potencjał w niszczeniu komórek dwóch
rodzajów nowotworów: glejaka i złośliwego nowotworu mózgu. Wcześniej
wykazano również jej przeciwnowotworowe działanie w przypadku raka prostaty.
Optymizm związany z przekonaniem o cudownych wręcz właściwościach zielonej
herbaty studzą odkrycia polskich naukowców z Zakładu Ultrastruktury Komórki
w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN.
O ile w przypadku niektórych nowotworów galusan epigallokatechiny (EGCG)
rzeczywiście wykazuje działanie protekcyjne, o tyle w przypadku gruczolakoraka
jelita grubego jego działanie powoduje zgoła odmienny od oczekiwanego efekt.
Polifenol zwiększa bowiem intensywność podziałów komórek nowotworowych, a
co za tym idzie: przyspiesza wzrost guza [4].
Każdy kij ma dwa końce – grunt to umiejętnie wykorzystać pozytywy.
Polifenole jako związki naturalne nie mogą być opatentowane i
sprzedawane w formie leku, jednak na podstawie ich struktury naukowcy
chcą zaprojektować nowe terapeutyki, działające w podobny sposób.
Osobiście absolutnie głoszę pochwałę zielonej herbaty, zwłaszcza w
pierwsze chłodne jesienne poranki.
Martyna Franczuk
Piśmiennictwo:
1. Tachibana H. Green tea polyphenol sensing. Proc Jpn Acad Ser B Phys Biol Sci.
2011; 87, 3: 66-80.
2. Neukam K., Pastor N., Cortés F. Tea flavanols inhibit cell growth and DNA
topoisomerase II activity and induce endoreduplication in cultured Chinese
hamster cells. Mutation Research/Genetic Toxicology and Environmental
Mutagenesis, 2008; 654, 1: 8-12.
3. Li C., Li M., Chen P. et al. Green tea polyphenols control dysregulated
glutamate dehydrogenase in transgenic mice by hijacking the ADP activation
site. J Biol Chem.,2011; 286, 39: 34164-34174.
4. Orzechowska S., Pajak B., Gajkowska B. et al. Cholesterol level determines
viability and mitogenicity, but it does not affect sodium butyrate-dependent
sensitization of Colo 205 cells to TNF-α-induced apoptosis. Oncology Reports,
2011; 25, 2: 573-582.
Data publikacji: 31.05.2013r.