docStandardy pracy grupy roboczej (projekt)
download 
Reklamacja Transkrypt
Standardy pracy grupy roboczej (projekt)
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2/2014/ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 Standardy pracy grupy roboczej Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu Autorzy: Liderzy Sekcji Zespołu Interdyscyplinarnego Opracowanie: Marta Kempińska Wsparcie merytoryczne: Członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego Luty 2014 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 Spis treści I. OGÓLNE ZAŁOŻENIA ................................................................................................................. 2 1. Wprowadzenie........................................................................................................................... 2 2. Przepisy prawne ....................................................................................................................... 3 II. 1. 2. 3. 4. 5. 6. PLANOWANIE I ORGANIZACJA PRACY GRUPY ROBOCZEJ .......................................... 4 Wyznaczenie koordynatora ..................................................................................................... 4 Przekazanie informacji o wszczętej procedurze .................................................................. 5 Określenie składu grupy .......................................................................................................... 5 Ustanowienie grupy .................................................................................................................. 6 Zaproszenie uczestników posiedzenia .................................................................................. 6 Czynności podejmowane przed pierwszym posiedzeniem ................................................ 7 III. PRACA GRUPY ROBOCZEJ ..................................................................................................... 8 1. Czynności podejmowane przez koordynatora w trakcie posiedzenia .............................. 8 2. Spotkanie bez udziału osoby/rodziny - pierwsze posiedzenie ........................................... 8 3. Spotkanie z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że doświadcza przemocy w rodzinie .................................................................................................................................. 9 4. Postępowanie w przypadku występowania przemocy względem dziecka .................... 11 5. Spotkanie z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie ................................................................................................................................. 12 6. Czynności podejmowane w przypadku niestawiennictwa osób ...................................... 13 7. Czynności podejmowane przez koordynatora pomiędzy posiedzeniami ....................... 14 IV. ZAKOŃCZENIE PRACY GRUPY ROBOCZEJ ...................................................................... 14 1. Przesłanka - brak zasadności podejmowania działań ...................................................... 14 2. Przesłanka - ustanie przemocy w rodzinie i uzasadnione przypuszczenie o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy.............................................................................................. 15 3. Czynności towarzyszące zakończeniu procedury ............................................................. 16 V. NADZÓR, MONITOROWANIE I EWALUACJA ..................................................................... 16 1. Nadzór ...................................................................................................................................... 16 2. Monitorowanie standardów ................................................................................................... 17 3. Ewaluacja standardów ........................................................................................................... 17 VI. ZAŁĄCZNIKI ................................................................................................................................ 18 1 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 I. OGÓLNE ZAŁOŻENIA Ilekroć w standardach jest mowa o: - ustawie - oznacza to ustawę z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, - rozporządzeniu - oznacza to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, - procedurze - oznacza to procedurę „Niebieskie Karty” w rozumieniu powyżej określonej ustawy i rozporządzania, - formularzu „Niebieska Karta” - oznacza to sporządzony stosownie do zapisów powyższego rozporządzania załącznik formularza „Niebieska Karta - A, B, C i D”, - regulaminie - oznacza to Regulamin prac Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i grup roboczych na terenie miasta Poznania z dnia 22 listopada 2011r., - zespole - oznacza to Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, - sekcji - oznacza to zespół osób (członków) powołanych do pracy w ramach Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w celu monitorowania działań związanych z realizacją procedury „Niebieskie Karty” w ramach danej filii MOPR, - liderze - oznacza to lidera sekcji Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, - grupie roboczej - oznacza to grupę w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, - koordynatorze - oznacza to koordynatora grupy roboczej, - osobie/rodzinie - oznacza to osobę, co do której istnieje podejrzenie, że doświadcza przemocy w rodzinie i osobę, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie. 1. Wprowadzenie Grupy robocze są tworzone przez Zespół Interdyscyplinarny w celu rozwiązywania problemów związanych z występowaniem przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach. Standardy zostały opracowane ze względu na niewielkie jeszcze (tj. dwuletnie) w tym zakresie doświadczenie realizatorów procedury i tym samym zaangażowanie na tym polu wielu instytucji i organizacji. Zdobywana w tym zakresie praktyka projektuje dopiero co działania na rzecz wyznaczenia określonego „standardu ich jakości”. Z pewnością nie da się jednak ich pominąć ze względu na to jeśli: chcemy zadbać o osoby realizujące owe działania - w tym przypadku członków grupy roboczej, ale również o osoby, którym bezpośrednio udzielają oni pomocy. Zatem niniejsze standardy mają służyć określeniu i poprawie jakości pracy grupy roboczej. Standardy określają kluczowe działania, które wpływają na efektywność pracy grupy roboczej. Ze standardami (będącymi pewnym pakietem informacyjnym) powinni zapoznać się wszyscy członkowie grupy roboczej. Stanowią one pewnego rodzaju zestaw założeń i procedur ukierunkowujących organizację pracy opisywanej grupy. Niekiedy ze względu na zawiłość prowadzonych spraw mogą wskazywać jedynie pewne ramy działania, jednocześnie wykluczając możliwość ich ujednolicenia. W tym przypadku istotnym drogowskazem jest dostosowywanie norm, zasad itp. do potrzeb osoby/rodziny. Standardy pozwalają również określić wymagania i kontrolować przebieg realizacji sposobu pracy niniejszej grupy oraz osiągnięte w ramach tej pracy efekty. 2 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 Nie bez znaczenia jest fakt, że dbałość o jakość podejmowanych działań powinna przyczynić się do uwrażliwienia członków grupy roboczej na potrzeby i oczekiwania osoby/rodziny. Ponadto działania członków grupy roboczej powinny skupiać się na poszanowaniu drugiego człowieka, co może przejawiać się w cennych i niezastąpionych prawidłowościach m.in. takich jak: zadbania o podmiotowe traktowanie i indywidualne podejście, zagwarantowania odpowiedniego wyczucia sytuacji i zaistniałego problemu, stworzenia sprzyjającej atmosfery wzajemnej poufności, zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony interesów oraz ukierunkowania na pomoc osobom „niesamodzielnym” - przede wszystkim dziecku i osobom starszym. Warto również zwrócić uwagę na interdyscyplinarne podejście do kreowania zmiany sytuacji w rodzinie z problemem przemocy. Pracy w grupie roboczej (generującej owe zmiany) powinna sprzyjać w szczególności zasada współpracy pomiędzy instytucjami pomocowymi, a także współodpowiedzialności za prowadzoną pracę, solidarności polegającej na podejmowaniu kolegialnie wiążących decyzji. W tym rozumieniu grupa robocza powinna korzystać ze swojej autonomii, dzięki której może rozstrzygać kwestie niejednokrotnie trudne i wątpliwe (w oparciu o posiadaną wiedzę, kwalifikacje i zasoby poszczególnych jej członków). Niewątpliwie opisane powyżej prawidła mogą przyczynić się do merytorycznego wzmocnienia i wzajemnego wsparcia specjalistów zaangażowanych w prace grupy roboczej oraz tak bardzo istotnego przy realizacji tych zadań odciążenia od obowiązków i wzrostu poczucia bezpieczeństwa każdego z jej członków. Powyżej określone zasady powinny towarzyszyć realizacji wiodących założeń pracy grupy roboczej - zapobiegania przemocy w rodzinie i łagodzenia jej skutków. Sprzyjać temu powinno ustalenie zakresu odpowiedzialności poszczególnych członków grupy roboczej przy wykonywaniu pracy. Nie należy również zapominać, iż możliwość skorzystania z różnorakich kompetencji członków grupy roboczej nie tylko podnosi skuteczność udzielanej pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie, ale także daje możliwość szybkiego zareagowania i objęcia rodziny kompleksową pomocą i ochroną do czasu rozwiązania problemu. Warto również wspomnieć, iż opisywane standardy wykraczają poza zwykłe ramy patrzenia wyłącznie na pracę grupy roboczej, ponieważ ujmują również aspekty związane z działaniami przedstawicieli różnych instytucji udzielających wsparcia osobom doświadczającym przemocy - prowadzonymi poza grupą roboczą, a ściśle związanymi z ich kompetencjami i obowiązkami służbowymi i zawodowymi wynikającymi z zatrudnienia w konkretnej instytucji. 2. Przepisy prawne Działania członków grupy roboczej na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie podejmowane są na podstawie: a) Ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałania przemocy w rodzinie. b) Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”. c) Regulaminu prac Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i grup roboczych na terenie miasta Poznania z dnia 26 lipca 2012r. d) Uchwały Nr VII/56/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 22 lutego 2011r. w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania. 3 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 e) Uchwały Nr XLIV/685/VI/2013 Rady Miasta Poznania z dnia 8 stycznia 2013 zmieniająca uchwałę Nr VII/56/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 22 lutego 2011r. w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania. f) Uchwały Nr XVII/210/VI/2011 Rady Miasta Poznania z dnia 30 sierpnia 2011r. w sprawie przyjęcia "Miejskiego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na terenie miasta Poznania w latach 2011 - 2020". g) Wytycznych NR 2 Komendanta Głównego Policji z dnia 7 grudnia 2011r. w sprawie sposobu postępowania policjantów podczas realizacji procedury „Niebieskie Karty”. II. PLANOWANIE I ORGANIZACJA PRACY GRUPY ROBOCZEJ 1. Wyznaczenie koordynatora Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Poznaniu zapewnia obsługę organizacyjno techniczną zespołu interdyscyplinarnego. W związku z tym działania związane z organizacją pracy grup roboczych skoncentrowano na pracownikach ośrodka, którzy zostają wyznaczeni na ich koordynatorów. Lider / pracownik socjalny ds. przemocy koordynuje pracę grupy roboczej lub ustala, który z pracowników może zostać wyznaczony koordynatorem zgodnie z zasadą: a) pracownikowi socjalnemu - stosownie do miejsca zamieszkania osoby/rodziny b) pedagogowi - w przypadku sporządzonego formularza „Niebieska Karta - A” na rzecz osoby małoletniej, c) psychologowi - w przypadku, gdy osoba/rodzina objęta jest jego wsparciem, d) pracownikowi ds. rodzin zastępczych / koordynatorowi pieczy zastępczej - w sytuacji, gdy problem przemocy dotyczy rodziny zastępczej, e) specjaliście pracy socjalnej z indywidualnym przypadkiem - superwizorowi w przypadku osoby/rodziny, w której pracownik prowadzi pracę socjalną, f) pracownikowi specjalistycznego zespołu pracy socjalnej - w przypadku, gdy osoba/rodzina jest objęta wsparciem zespołu, g) asystentowi rodziny - w przypadku, gdy osoba/rodzina jest objęta jego wsparciem. Biorąc pod uwagę potrzebę równomiernego obciążenia pracowników (w zespole pracy socjalnej, pomiędzy zespołami, między komórkami organizacyjnymi) na wskazanych powyżej stanowiskach pracy wprowadza się następujące normy dotyczące liczby prowadzonych spraw: a) pracownik socjalny ds. przemocy równocześnie koordynuje realizację 5 do 10 procedur; b) pozostali pracownicy wyszczególnieni powyżej równocześnie koordynują realizację 2 do 3 procedur. Z uzgodnień dotyczących wyznaczenia koordynatora sporządzany jest protokół (załącznik nr 1). Dokument ten jest sporządzany /kopiowany dla wszystkich stron uczestniczących w powyższych ustaleniach. Koordynatorowi zostaje przekazany 4 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 formularz „Niebieskiej Karty - A”. Lider będący równocześnie koordynatorem grupy roboczej nie sporządza powyższego protokołu. Potrzebę zmiany koordynatora zgłasza bezpośredni przełożony pracownika prowadzącego dotychczas procedurę w oparciu o sporządzone pismo zawierające uzasadnienie dokonania zmiany oraz wskazanie osoby, której w dalszej kolejności może zostać powierzona realizacja procedury. W takiej sytuacji wykonywane są ponownie czynności opisane powyżej. 2. Przekazanie informacji o wszczętej procedurze Lider z chwilą powołania koordynatora, mailowo (lub ustnie podczas posiedzenia sekcji) informuje członków sekcji o: a) wszczęciu procedury w konkretnej sprawie (wskazuje datę sporządzenia formularza/ osobę, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie / adres zamieszkania - aktualnego pobytu - osoby), b) wyznaczeniu koordynatora - wskazując osobę, której zostały powierzone działania. Informacja przesłana drogą mailową wymaga odpowiedniego zabezpieczenia przed dostępem osób trzecich (np. przekazanie dokumentu w programie 7zip) i wymusza systematyczną zmianę hasła dostępu do przekazywanej informacji. Niniejsza informacja jest przekazywana niezwłocznie, jednak nie później niż w ciągu trzech dni od daty otrzymania formularza „Niebieska Karta - A”. 3. Określenie składu grupy Koordynator podejmuje działania polegające na zainicjowaniu grupy roboczej. Grupa robocza składa się nie mniej niż z trzech przedstawicieli różnych podmiotów. Z jednej instytucji może brać udział więcej niż jedna osoba. W jej skład powinni wejść przedstawiciele instytucji, którym znana jest sytuacja osoby doświadczającej przemocy w rodzinie lub którzy mogą wnieść swój wkład w rozwiązanie jej trudnej sytuacji życiowej. Udział przedstawiciela poprzedzony jest przekazaniem sprawy na zasadach określonych dla danej grupy zawodowej i zależy od dokonanego przez niego potwierdzenia podejmowanych w jej ramach działań lub oceny zasadności kontynuowania pracy z daną osobą/rodziną. W przypadku trudności w zakresie formułowania grupy roboczej (tj. zaangażowania do jej prac przedstawicieli innych instytucji) koordynator zwraca się do właściwego członka sekcji z prośbą o pomoc we wskazaniu konkretnej osoby z ramienia danej instytucji. W celu określenia składu grupy roboczej koordynator kontaktuje się (telefonicznie lub mailowo, w ostateczności pisemnie) z przedstawicielem podmiotu. Decyzję o oddelegowaniu przedstawiciela instytucji/ organizacji podejmuje jego bezpośredni przełożony pracownika. Skład grupy roboczej może być uzupełniany. Bezpośredni przełożony pracownika może wnioskować do koordynatora grupy roboczej o włączenie lub wyłączenie ze składu grupy roboczej członka wraz ze wskazaniem przyczyny jego powołania lub odwołania. 5 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 4. Ustanowienie grupy Koordynator przekazuje liderowi wniosek (zawarty w dokumencie Ustanowienie składu grupy roboczej na wniosek koordynatora stanowiącym załącznik nr 2), który ustanawia grupę roboczą sporządzając decyzję (zawartą w powyższym dokumencie) i przekazuje oryginał tego dokumentu koordynatorowi (kopia dokumentu pozostaje u lidera). Lider będący koordynatorem grupy roboczej wypełnia i podpisuje decyzję w dokumencie Ustanowienie grupy roboczej w przypadku realizacji działań koordynatora grupy roboczej przez lidera sekcji stanowiącym załącznik nr 3. W przypadku uzupełnienia składu grupy roboczej o nowego członka lub wyłączenia członka z jej prac koordynator wniosek otrzymany od bezpośredniego przełożonego pracownika przekazuje liderowi sekcji, który sporządza decyzję powołującą lub odwołującą członka (zawartą w załączniku nr 2). Lider prowadzący sprawę wypełnia taką decyzję w załączniku nr 3. W posiedzeniu grupy roboczej uczestniczy przynajmniej jeden przedstawiciel z spośród kilku powołanych z danej instytucji do składu grupy roboczej. 5. Zaproszenie uczestników posiedzenia Koordynator zaprasza (telefonicznie lub mailowo, w ostateczności pisemnie) na posiedzenie grupy roboczej osoby wskazane w sporządzonej decyzji - załącznik nr 2 lub 3. Określa cel posiedzenia, datę spotkania, miejsce oraz czas jego trwania i powiadamia członków grupy. Pierwsze jej posiedzenie powinno odbyć się niezwłocznie, jednakże nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania przez koordynatora grupy roboczej formularza „Niebieska Karta - A”. Terminy kolejnych posiedzeń ustalane są na posiedzeniach grupy roboczej, spotkania powinny odbywać się nie rzadziej niż raz na 3 miesiące. Posiedzenia grupy roboczej odbywają się w dni powszednie, w godzinach pracy Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Poznaniu, w wyjątkowych sytuacjach istnieje możliwość zwołania posiedzenia o innej godzinie. Informację o posiedzeniu grupy roboczej należy przekazać nie później niż 14 dni przed wyznaczonym terminem posiedzenia chyba, że sytuacja osoby/rodziny wymaga zwołania posiedzenia niezwłocznie. W przypadku zastosowania formy pisemnej lub mailowej zawiadomienia wymagane jest od członka grupy roboczej przekazanie informacji zwrotnej na temat możliwości uczestniczenia w grupie roboczej. Zaproszenie osoby doświadczającej przemocy w rodzinie na posiedzenie grupy roboczej odbywa się w trakcie spotkania członka grupy z ww. osobą wykonującego czynności służbowe. W przypadku braku możliwości bezpośredniego zaproszenia ww. osoby na spotkanie sporządzane jest zaproszenie na piśmie tj. załącznik nr 4. Dokument podpisuje koordynator grupy roboczej. Przekazany jest on drogą pocztową. Wezwanie na posiedzenie grupy roboczej osoby, co do której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie odbywa się pisemnie: załącznik nr 5. Dokument przygotowany przez koordynatora grupy roboczej podpisuje lider. Następnie przekazuje się go funkcjonariuszowi policji - członkowi grupy roboczej w celu jego dostarczenia do adresata. Spotkania z ww. osobami nie mogą odbywać się w tym samym miejscu i czasie. Należy przeprowadzić je w warunkach zapewniających poczucie bezpieczeństwa, w atmosferze akceptacji i zrozumienia. Informacje do nich należy dostarczyć w terminie 6 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 umożliwiającym uczestniczenie w posiedzeniach grupy roboczej. W przypadku przekazania informacji o braku możliwości udziału w spotkaniu we wskazanym terminie, ustala się ponowne terminy spotkań z uwzględnieniem możliwości wszystkich uczestników spotkania. Informację dotyczącą zaproszenia ww. uczestników należy odnotować w notatce służbowej lub zachować kopię sporządzonego dokumentu. 6. Czynności podejmowane przed pierwszym posiedzeniem W przypadku podejrzenia/popełnienia przestępstwa przedstawiciel podmiotu, który pozyskał jako pierwszy taką informację powiadamia właściwe organy ścigania (informuje pozostałych członków grupy roboczej o złożonym zawiadomieniu, aby wykluczyć sytuację, w której to kolejna instytucja dokonałaby takiego zgłoszenia). Przedstawiciele podmiotów uczestniczących w procedurze zostali zobowiązani do realizacji określonych obowiązków na rzecz osoby /rodziny (rozporządzenie §11-15) skupionych na ochronie osoby doświadczającej przemocy w rodzinie - w szczególności dzieci oraz zabezpieczeniu ich niezbędnych potrzeb. Powinny zostać wykonane przed przystąpieniem do pracy grupy roboczej (ich realizację lub trudności w wykonaniu) należy udokumentować). Niekiedy mogą być wynikiem ustaleń funkcjonującej już grupy. Przedstawiciel - członek grupy roboczej: a) weryfikuje, czy osoba/ rodzina jest znana instytucji, którą reprezentuje; b) nawiązuje współpracę ze specjalistami innych instytucji i korzysta przy podejmowanych działaniach (również w miejscu zamieszkania osoby/rodziny) z ich wsparcia; c) zbiera informacje o osobie /rodzinie, w szczególności o dziecku (z obszaru działania instytucji i pozyskane od innych specjalistów lub członków rodziny /środowiska), które pozwolą członkom grupy roboczej na dokonanie wstępnej diagnozy występowania przemocy w rodzinie (np. przedstawiciel ochrony zdrowia ustala, czy rodzina objęta jest wsparciem pielęgniarki środowiskowej, czy dzieci są poddawane regularnym badaniom wynikającym z ich wieku rozwojowego); d) wykorzystuje do diagnozy sytuacji przemocy w rodzinie (zgodnie ze swoim stanowiskiem) stosowne narzędzia i druki przy zachowaniu terminów ich sporządzenia (np. pracownik socjalny posługuje się rodzinnym wywiadem środowiskowym, który przeprowadza bezzwłocznie pod kątem występowania przemocy, szczególnie względem osoby/rodziny dotychczas nie objętej pomocą ośrodka); e) gromadzi lub sporządza stosowną dokumentację na potrzeby grupy roboczej (notatki służbowe i urzędowe, opinie np. przedstawiciel oświaty - opinie na temat ucznia). Nowy członek zaproszony do składu grupy roboczej w celu kontynuacji pomocy udzielanej ze trony podmiotu, który reprezentuje przed przybyciem na posiedzenie grupy roboczej zapoznaje się z dotychczas podejmowanymi w sprawie osoby/rodziny działaniami. 7 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 III. PRACA GRUPY ROBOCZEJ 1. Czynności podejmowane przez koordynatora w trakcie posiedzenia Koordynator grupy roboczej podejmuje następujące czynności organizacyjne związane z dopilnowaniem wszelkich formalności: a) udziela informacji o obowiązku złożenia oświadczenia, o którym jest mowa w art. 9c 1-3 ustawy (zawartego w protokole stanowiącym załącznik nr 6); b) zapoznaje członków z dokumentacją w prowadzonej sprawie (m.in „Niebieską Kartą - A”) i przedstawia również wzory dokumentów, które będą wypełniane w trakcie pracy grupy, m.in. „Niebieską Kartę - C”) i „Niebieska Kartę - D”); c) proponuje i wyznacza spośród członków osobę (osoby), która sporządzi dokumentację z pracy grupy roboczej, m.in. każdorazowo protokół (wraz z listą obecności osób w nim uczestniczących) będący załącznikiem nr 6 - w ciągu 7 dni roboczych, formularz „Niebieskiej Karty - C i D” lub określa sposób ich sporządzania (np. kolejno przez poszczególnych członków (osoba prowadząca spotkanie /rozmowę może być wyłączona z powyższych czynności); d) prowadzi dokumentację rozpatrywanej sprawy, np. dołącza do ww. protokołu notatki urzędowe zawierające fakty na temat sytuacji osoby/rodziny, które udało się ustalić członkom grupy (odnotowuje się również informacje, że rodzina nie jest znana niektórym instytucjom); e) ustala kolejny termin posiedzenia grupy roboczej. Koordynator grupy roboczej podejmuje następujące czynności merytoryczne: a) prowadzi posiedzenie - moderuje rozmowę i jest przygotowany merytorycznie; b) informuje członków o zadaniach, do jakich grupa została powołana (w jakim celu się spotkała); c) przedstawia wszystkich członków grupy tak, aby mogli wzajemnie się poznać; d) określa sposób pracy grupy, zasady organizacji jej pracy i nadzoruje ich przestrzeganie; e) inicjuje i pomaga rozdzielić zadania pomiędzy członkami, f) zwraca uwagę członkom grupy na prawidłowość i systematyczność ich wykonania - wyjaśnia ewentualne wątpliwości, g) angażuje członków do rozważań nad efektywnością podejmowanych działań; h) motywuje do pracy członków indywidualnie i zespołowo; przypomina im o zadaniach, do jakich grupa została powołana; i) rozwiązuje problemy w przypadku kwestii spornych; j) podejmuje decyzje w przypadku braku zgodności i jednomyślności grupy; k) podsumowuje istotne zagadnienia i ustalenia zawarte w trakcie spotkania; l) deleguje uprawnienia na członka grupy roboczej. 2. Spotkanie bez udziału osoby/rodziny - pierwsze posiedzenie Pierwsze posiedzenie odbywa się bez udziału osoby /rodziny. W zależności od jej sytuacji czynności opisywane poniżej mogą być dokonywane w ramach jednego lub kilku spotkań. 8 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 Członkowie grupy roboczej: a) przeprowadzają diagnozę w zakresie występowania przemocy w rodzinie w oparciu o posiadaną przez nich wiedzę na temat osoby/rodziny, w tym: - dokonują analizy równowagi sił, - określają, kto stosuje przemoc, a kto jej doświadcza, - uściślają, jakie formy przemocy stosuje osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, - precyzują, jakie strategie obronne stosuje osoba doświadczająca przemocy i czy mają one charakter odwetowych zachowań agresywnych, - formułują dynamikę przemocy w związku (od jak dawna sprawca stosuje przemoc, jaka jest częstotliwość tych zachowań, czy można rozpoznać cykl przemocy), - określają, czy istnieje wysokie ryzyko zagrożenia zdrowia i życia osoby doznającej przemocy i czy konieczne są natychmiastowe działa zmierzające do jej ochrony, - weryfikują działania, które dotychczas zostały względem niej podjęte; b) w przypadku braku informacji ustalają zadania, które pozwolą tę diagnozę uzupełnić (określają, który z członków i w jakim zakresie ma zebrać brakujące informacje) lub określają, czy można pozyskać je od osoby/rodziny zapraszając ją na kolejne posiedzenie grupy; c) określają, na którym etapie pracy udział osoby doświadczającej przemocy lub osoby ją stosującej jest właściwy oraz kolejność organizowanych z nimi spotkań. W przypadku, gdy trudno ustalić rzeczywiste relacje między stronami możliwe jest sporządzenie zaproszenia do ww. nie wskazując charakteru jej uczestnictwa jako osoby doświadczającej lub stosującej przemoc; d) ustalają, który spośród nich poprowadzi z nią rozmowę (powinien przeprowadzić ją członek grupy roboczej obdarzony największym zaufaniem ww. osoby i utrzymujący z nią „bliską” współpracę) lub w wyjątkowej sytuacji wyznaczają osobę, która przeprowadzi z nią rozmowę w imieniu grupy; e) w oparciu o pełną diagnozę przygotowują wstępne założenia dotyczące indywidualnego planu pomocy osobie/rodzinie, które stanowić będą propozycję rozwiązania problemu przemocy w rodzinie (każdy uczestnik dokonuje analizy działań, które może zaoferować osobie/rodzinie na kolejnym spotkaniu); f) określają miejsce przeprowadzenia spotkania z osobą (np. siedzibę ośrodka, miejsce zamieszkania danej osoby) lub w przypadku osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie właściwą siedzibę Komisariatu Policji; g) w przypadku podjętej decyzji o jej udziale w kolejnym posiedzeniu grupy roboczej wyznaczają termin spotkania z ww. osobą i sposób, w jaki zostanie ona o nim poinformowana. 3. Spotkanie z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że doświadcza przemocy w rodzinie Osoba uczestniczy w kolejnym posiedzeniu grupy roboczej. Czynności opisywane poniżej dokonywane są w ramach jednego lub kilku spotkań. W kontakcie z osobą należy kierować się następującymi zasadami, tj.: a) unikać w relacji postawy dominującej, (w tym przypadku utwierdzającej przekonanie, że rozwiązywać sytuacje trudne należy z pozycji siły); b) każdorazowo nazywać przemoc wprost, 9 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 c) akcentować odpowiedzialność sprawcy za stosowaną przemoc i podkreślać, iż nic nie usprawiedliwia przemocy; d) upewnić ją, że chcesz jej pomóc, a nie ją osądzać, nie obwiniać jej za przemoc, e) zapewnić ją, że podejmowane działania mają na celu zapewnienie jej bezpieczeństwa (warto pamiętać, że najczęściej jest ona przestraszana i nie chce, aby zajmowano się jej sprawą); f) unikać pochopnych (i w konsekwencji) nietrafnych ocen; g) nie krytykować za dotychczasowe bierne zachowanie (należy poznać powód takiego zachowania); h) utrzymywać postawę „ja jestem ok, ty jesteś ok”, jako element modelowania oraz podstawy dobrego kontaktu; i) nie lekceważyć problemu i stworzyć jej możliwość wypowiedzenia się (np. korzystając z pytań otwartych), j) wystrzegać się proponowania gotowych rozwiązań (warto zapytać ją, co byłoby dla niej najlepszym rozwiązaniem); k) nie wykonywać rzeczy za nią i wymagać stosownie do jej możliwości (metodą małych kroków”), l) podtrzymywać spokojne podejścia wobec czynionych przez nią działań (które budzą naszą wątpliwość interpretujemy jako, ze są niewłaściwie podejmowane). Osoba prowadząca rozmowę wraz z członkami grupy roboczej: a) informuje o celu spotkania i prowadzenia procedury „Niebieskiej Karty”; b) wyjaśnia (nazywa) czym jest przemoc i jakie są jej formy; c) dopytuje o informacje dotychczas niejasne, umożliwiające pogłębienie diagnozy; d) pyta o potrzeby i oczekiwania; e) dopytuje, jakie dostrzega ona rozwiązania swojej sytuacji i pomaga określić jej możliwości i zasoby mogące przyczynić się do ich rozwiązania; f) pomaga wyznaczyć cele (odnosząc się do zgłaszanych przez nią potrzeb); g) informuje o dostępnych możliwościach uzyskania pomocy (każdy członek może określić je z osobna zgodnie z kompetencjami instytucji, którą reprezentuje). Członkowie grupy roboczej tworzą indywidualny plan pomocy osobie / rodzinie (i opisują go w formularzu „Niebieskiej Karty - C”, który podpisuje koordynator). Angażują osobę do aktywnego uczestnictwa przy jego tworzeniu. Na plan pomocy składa się: a) przeanalizowanie zakresu wsparcia, który może zostać udzielany osobie i określeniu tych, które przyczynią się do rozwiązania trudności; b) w przypadku nieobecności członka na posiedzeniu, zaproponowanie zakresu pomocy, która może być udzielona z ramienia instytucji, którą on reprezentuje w oparciu o wcześniej dokonane ustalenia (np. z pierwszego posiedzenia grupy roboczej, otrzymanej informacji pisemnej lub rozmowy); c) sporządzenie konkretnego podział zadań (względem wszystkich uczestników posiedzenia) i zaproponowanie osób odpowiedzialnych za realizację poszczególnych części planu. Plan ten powinien uwzględniać: ich częstotliwość, okres ich oddziaływania, terminy ich wykonania, możliwości osoby doświadczającej przemocy w rodzinie, (które umożliwiają jego realizację); d) ustalenie monitoringu zaplanowanych w indywidualnym planie pomocy działań. Członkowie grupy roboczej motywują osobę do zmiany obecnej sytuacji (udzielając wsparcia psychologicznego) i dążą do zwiększenia u ww. osoby poczucia sprawstwa, tak aby była gotowa samodzielnie podejmować działania (w tym wystąpić do właściwego organu z zawiadomieniem o podejrzeniu popełnienia przestępstwa). 10 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 Członkowie grupy roboczej w trakcie kolejnego posiedzenia przeprowadzają weryfikację realizacji zaplanowanych działań: a) przedstawiają zrealizowane przez nich zadania i przebieg ich wykonania; b) omawiają trudności, które pojawiły się w trakcie ich realizacji i sposób, w jaki zostały rozwiązane; c) w przypadku zadań, które nie zostały wykonane rozważają przyczyny, które uniemożliwiły ich osiągnięcie i opiniują dalszą potrzebę ich realizacji; d) weryfikacja uwzględnia również opis działań podjętych przez ww. osobę, e) w przypadku dokonania zmian w diagnozie i rozeznania nowych potrzeb osoby / rodziny, określane są następne (konieczne do wprowadzenia) działania. Weryfikacja w miarę możliwości powinna odbyć się przy udziale osoby. W przypadku jej braku strony zobowiązane są do wymiany informacji, tj. członek grupy roboczej, który pozyskał informacje na temat działań podjętych przez osobę przekazuje je pozostałym członkom, z kolei osoba jest informowana przez członka o podjętych przez nich działaniach. W oparciu o dokonaną ocenę sytuacji osoby/rodziny pod katem wciąż występującego problemu przemocy w rodzinie ustalany jest kolejny termin posiedzenia grupy roboczej lub w przypadku zaprzestania przemocy w rodzinie podejmowana jest decyzja o zakończeniu procedury „Niebieskie Karty”. 4. Postępowanie w przypadku występowania przemocy względem dziecka Ze względu na ochronę życia i zdrowia dziecka posiedzenie grupy roboczej powinno odbyć się w możliwie najszybszym terminie. W przypadku podejrzenia stosowania przemocy wobec dziecka członkowie: a) ustalają, czy dziecko może funkcjonować bezpiecznie w swoim otoczeniu rodzinnym, czy można zatrzymać przemoc w rodzinie wobec dziecka, czy jest osoba dorosła, która zadba o codzienne bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne dziecka; b) wyznaczają osobę dorosłą, która będzie odpowiednim reprezentantem dziecka stojąc na straży jego potrzeb, praw i interesów. W pierwszej kolejności powinien być nim niekrzywdzący rodzic (opiekun prawny), inna bliska osoba, przedstawiciel instytucji zaangażowany w procedurę, do którego dziecko ma zaufanie (np. pedagog szkolny, wychowawca) lub, jeśli nie ma takiej możliwości, osoba wskazana przez grupę roboczą; c) powiadamiają sąd rodzinny (jeśli dotychczas nie zostało to dokonane) w przypadku, gdy oboje rodzice krzywdzą dziecko. Wystąpienie do sądu zapewni wgląd w sytuację dziecka i wydanie decyzji o wyłączeniu reprezentacji dziecka przez jego rodziców w sytuacji, jeśli będzie to uzasadnione. W konsekwencji sąd może ustanowić opiekuna prawnego dziecka, który będzie reprezentować dziecko i jego interesy w przypadku podejmowanych działań pomocowych przez grupę roboczą oraz w przypadku postępowania prowadzonego przez prokuraturę lub sąd (tzw. kuratora procesowego); d) powinni podjąć rozmowę z dzieckiem (wyznaczając osobę, która tę rozmowę przeprowadzi), najlepiej z udziałem osoby dorosłej z jego otoczenia, która może służyć wsparciem dziecku (np. psycholog), o ile pozwala na to wiek dziecka, stan psychiczny i fizyczny, rodzaj krzywdzenia, a także kompetencje danej służby uruchamiającej procedurę (rozmowa z dzieckiem nie może mieć charakteru przesłuchania dotyczącego zdarzeń przemocowych przejawianych względem dziecka ze strony rodziny, gdyż zgodnie z Kodeksem Postępowania Karnego przesłuchanie 11 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 dziecka przeprowadzone powinno być tylko raz przez sędziego, w obecności psychologa. W sytuacji przemocy wobec dziecka nadrzędne jest nie pogłębianie jego traumatycznych przeżyć. Należy pamiętać, że wypełnienie Niebieskiej Karty jest możliwe w przypadku informacji od świadka przemocy, bez obecności dziecka, która nie zawsze jest możliwa i wskazana); e) współpracują z osobą wybraną jako opiekun prawny / reprezentant dziecka, która to może być zapraszana na posiedzenia grupy roboczej i która to uczestniczy w tworzeniu indywidualnego planu pomocy dziecku (wypełnia się formularz „Niebieska Karta - C”), przekazuje informacje dziecku o podejmowanych działaniach w odpowiedni sposób (dziecka nie zaprasza się na posiedzenia grupy roboczej); f) winni powziąć działania w kierunku zbadania sytuacji pozostałych dzieci w rodzinie (w przypadku podejrzenia stosowania przemocy wobec dziecka, które ma rodzeństwo). W całym procesie pomocy dziecku podstawowym kryterium podejmowania jakichkolwiek decyzji powinien być najlepszy interes dziecka, który należy rozważać z minimum trzech perspektyw: a) jakie są potrzeby rozwojowe dziecka?; b) czy rodzice/opiekunowie posiadają odpowiednie zdolności/potencjał do właściwego zaspokojenia tych potrzeb (codzienna opieka, bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne, stymulacja rozwoju dziecka, stawianie granic itp.)?; c) jak kształtują się szersze czynniki rodzinne i środowiskowe (dochody, zatrudnienie, warunki mieszkaniowe, historia i funkcjonowanie rodziny, społeczna integracja rodziny itp.)?. 5. Spotkanie z osobą, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie W kontakcie z osobą należy kierować się następującymi zasadami, tj.: a) nazywać przemoc wprost; b) podkreślać, iż nic nie usprawiedliwia przemocy; c) akcentować jej odpowiedzialność za stosowaną przemoc i to, że zastosowanie przemocy było zachowaniem, które on wybrał; d) zachowywać postawę „ja jestem ok, ty jesteś ok (rozumiemy poprzez to szacunek zakładający akceptację dla człowieka, którą oddzielamy od akceptacji jego czynu, daje nam to perspektywę dzięki, której możemy uszanować człowieka, który stosuje przemoc w jego godności ludzkiej nie akceptując jego zachowań); e) utrzymywać postawę „ja jestem ok, ty jesteś ok”, jako element modelowania oraz podstawy dobrego kontaktu; f) unikać postawy dominującej (pokazujemy wtedy, iż rozwiązywać sytuacje trudne należy z pozycji siły i w ten sposób modelujemy postawy sprzyjające przemocy); g) unikać postawy uległości (utwierdza ją to w roli „pana i władcy” pokazując skuteczność stosowanych przez nią metod zastraszania); h) przeciwstawiać się manipulacjom przez nią stosowanym (ich celem jest zaprzeczanie i minimalizowanie problemu przemocy oraz obwinianie innych za jej stosowanie). Osoba prowadząca rozmowę wraz z członkami grupy roboczej: a) informuje o celu spotkania i prowadzenia procedury „Niebieskiej Karty”; b) określa na jakich zasadach odbywa się udział w posiedzeniu osób postronnych (np. adwokata lub radny prawnego); 12 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 c) wyjaśnia (nazywa), czym jest przemoc i jakie są jej formy; d) informuje o konsekwencjach stosowania przemocy; e) umożliwia jej ukierunkowaną tematycznie wypowiedź dotyczącą m.in. opisu zachowań przemocowych, sposobów stosowania władzy i kontroli; f) wskazuje miejsca, do których może zgłosić się po pomoc w zmianie zachowań przemocowych i rozwiązaniu problemów współwystępujących, m.in: - punkt konsultacyjny dla osób stosujących przemoc i osób uzależnionych, - program korekcyjno - edukacyjny dla osób stosujących przemoc w rodzinie, - korzystanie z portalu www.przemoc.edu.pl jako bazy instytucji pomocowych, - kontakt ze specjalistą przez telefon zaufania, - poradnie leczenia uzależnień i współuzależnień, - poradnie zdrowia psychicznego, - psychoterapia własna. Członkowie grupy roboczej ustalają - adekwatne i realne zobowiązania, które zostaną przez nich podjęte względem ww. osoby. W planie tym uwzględnić należy również działania, jakie podejmie ww. osoba. Członkowie grupy roboczej angażują osobę do aktywnego uczestnictwa przy ich tworzeniu. Zobowiązania te są spisywane w formularzu „Niebieskiej Karty - D”, (który podpisuje lider sekcji). Członkowie grupy roboczej w trakcie kolejnego posiedzenia przeprowadzają weryfikację realizacji zaplanowanych podczas pierwszego spotkania z osobą zobowiązań. W tym miejscu zastosowanie mają zapisy zawarte w pkt. 3 tego rozdziału dotyczące sposobu przeprowadzenia weryfikacji działań i określania potrzeby zwołania kolejnego posiedzenia grupy roboczej. 6. Czynności podejmowane w przypadku niestawiennictwa osób W przypadku braku kontaktu i chęci podejmowania współpracy przez osobę /rodzinę z członkami grupy roboczej - grupa robocza nie odstępuje od podejmowania działań w ramach realizowanej procedury „Niebieskie Karty”. Grupa robocza planuje działania i określa osoby odpowiedzialne za ich realizację. Należy zaznaczyć, że członkowie grupy realizują działania (lub w przypadku trudności podejmują ich próbę) odrębnie, jeśli wynikają one z rozporządzenia lub nie są przedmiotem uzgodnień grupy roboczej. Wówczas działania poszczególnych przedstawicieli podmiotów lub grupy roboczej powinny w szczególności prowadzić do: - próby rzetelnego dokonania diagnozy sytuacji osoby/rodziny w oparciu o „wymieniane” między sobą informacje; - próby wejścia w środowisko, nawiązania kontaktu i motywowania do współpracy; - minimalizowania skutków występowania przemocy w rodzinie i dbanie o bezpieczeństwo osoby doświadczającej przemocy, w szczególności dzieci (ochrona ich interesów i potrzeb). - skoncentrowania się na dzieciach w danej rodzinie, które nie mogą być pozostawione bez opieki i pomocy. Członkowie grupy roboczej ustalenia zawarte podczas posiedzenia opisują w protokole stanowiącym załącznik nr 6. O wyniku posiedzenia i określonych zobowiązaniach ze strony członków grupy roboczej informuje się niezwłocznie osobę doświadczającą przemocy. Informacja ta jest przekazywana ustnie i wymaga sporządzenia 13 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 notatki służbowej z podjętego działania. W przypadku braku możliwości bezpośredniego poinformowania ww. osoby odpowiednie pismo sporządza koordynator grupy roboczej. W sytuacji nieobecności członka grupy roboczej (z założenia jego uczestnictwo w grupie jest obowiązkowe) - powinien on zadbać o przekazanie pisemnej informacji koordynatorowi grupy roboczej na temat sytuacji osoby / rodziny i działań, które należałoby podjąć w związku z występującym problemem. W przypadku braku możliwości sporządzenia niniejszej informacji upoważnia inną osobę do jej sporządzenia. 7. Czynności podejmowane przez koordynatora pomiędzy posiedzeniami Koordynator grupy roboczej podejmuje następujące czynności organizacyjne: a) przekazuje protokół z posiedzenia uczestnikom grupy roboczej oraz liderowi sekcji osobiście, drogą pisemną (za potwierdzeniem) lub mailową; b) monitoruje absencję członka grupy roboczej i w przypadku licznych jego nieobecności informuje o tym fakcie bezpośredniego jego przełożonego. Koordynator grupy roboczej podejmuje następujące czynności merytoryczne: a) informuje nieobecnego na posiedzeniu członka o zakresie dokonanych ustaleń (w szczególności stojących po stornie instytucji, którą ww. reprezentuje); b) monitoruje działania członków grupy roboczej - czuwa nad systematycznością i poprawnością wykonywanych działań, tj. systematycznie kontaktuje się z członkami grupy i zbiera informacje, które pozwolą mu określić, czy praca grupy roboczej przebiega zgodnie z planem i czy udaje się poszczególnym członkom osiągnąć zaplanowane działania; c) nadzoruje terminowość wykonywanych działań przypominając o nich członkom grupy (z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym umożliwiają ich realizację); d) dokonuje ewaluacji podejmowanych działań w celu określenia ich efektywności; e) informuje na bieżąco członków grupy o osiągniętych postępach i istotnych zmianach w sytuacji rodziny; f) zwraca się w imieniu grupy o wsparcie w sprawach wymagających szczególnych ustaleń innych członków zespołu interdyscyplinarnego lub wyznacza inną osobę, która tej czynność dokona; g) w razie potrzeby zwraca się do lidera sekcji o wsparcie merytoryczne w zakresie organizowania i prowadzenia posiedzeń grup roboczych (nie dotyczy koordynatora sprawującego funkcję lidera). IV. ZAKOŃCZENIE PRACY GRUPY ROBOCZEJ 1. Przesłanka - brak zasadności podejmowania działań Członkowie grupy roboczej podejmując decyzję o zakończeniu procedury „Niebieskie Karty” mogą stwierdzić, iż brakuje zasadności podejmowania działań w niniejszym 14 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 zakresie (w takiej sytuacji można wyrażać przekonanie, iż praca grupy roboczej z rodziną może przebiegać krócej), np. a) w rodzinie nie ma przemocy, ww. osoby rywalizują ze sobą w związku z prowadzoną sprawą rozwodową (proponujemy możliwość pomocy np. poprzez skorzystanie z mediacji lub terapii pary); b) ofiara i sprawca zamieszkają oddzielnie (odseparowanie osoby doświadczającej przemocy w rodzinie od sprawcy; c) sytuacja kryzysowa „minie”, jednakże dalsze działania (np. monitorowanie sytuacji osoby/rodziny) prowadzą przedstawiciele podmiotów już poza procedurą (np. w przypadku, gdy przemoc ustała, ale nie został zrealizowany indywidualny plan wsparcia); d) osoba podejrzewana, iż doświadcza przemocy, nie potwierdza jej stosowania a informacje gromadzone przez członków grupy roboczej (ze środowiska czy instytucji) nie posiadają nie potwierdzają przypuszczenia występowania przemocy. Pomimo tego, iż stwierdzono, iż nie ma przemocy i należy zamknąć procedurę, to i tak decyzja o tym musi być podjęta przez grupę roboczą, która powinna przynajmniej raz spotkać się, aby rozpoznać sytuację rodziny. Nawet jeżeli przemoc w rodzinie się „nie potwierdzi” istotne jest, to aby: a) przyjąć od osoby podejrzewanej, iż doświadcza przemocy, która nie potwierdza jej stosowania pisemne oświadczenie; b) poinformować ww. osobę o lokalnych możliwościach uzyskania pomocy w przypadku wystąpienia przemocy domowej; c) zwrócić się do szkoły z prośbą o monitorowanie sytuacji dziecka, d) powiadomić podmioty uczestniczące w procedurze o zakończeniu działań i zakończeniu procedury. 2. Przesłanka - ustanie przemocy w rodzinie i uzasadnione przypuszczenie o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy Członkowie grupy roboczej podejmując decyzję o zakończeniu procedury „Niebieskie Karty” mogą stwierdzić ustanie przemocy w danej rodzinie oraz zrealizowanie indywidualnego planu pomocy (w takiej sytuacji można wyrażać przekonanie, iż praca grupy roboczej z rodziną może trwać znacznie dłużej, aż do momentu rzeczywistego potwierdzenia niniejszego przypuszczenia). Istotne jest, to aby: a) zwrócić uwagę na wystąpienie 3 elementów, tj. ustania przemocy, przypuszczenia o zaprzestaniu stosowania przemocy (czy przemoc ustała i czy ma to charakter stały w oparciu o rozpoznanie długości cyklu przemocy w danej rodzinie) i zrealizowania indywidualnego planu pomocy; b) zapewnić poczucia bezpieczeństwa członkom rodziny i uzyskać potwierdzenie, że czy ww. osoba czują się bezpiecznie; c) ustalić, czy osoba zna lokalne możliwości uzyskania pomocy w sytuacji wystąpienia po raz kolejny przemocy w rodzinie, czy też ponownie przekazać jej potrzebne informacje; d) zwrócić się do szkoły z prośbą o „wnikliwe” monitorowanie sytuacji dziecka w rodzinie, w której występowała przemoc. 15 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 3. Czynności towarzyszące zakończeniu procedury Zaprzestanie działań związanych z realizacją procedury następuje w wyniku decyzji podjętej przez większość członków grupy roboczej. W przypadku nieobecności któregokolwiek członka, osoba ta jest pisemnie informowana o podjętej decyzji. Zakończenie procedury wymaga udokumentowania: a) sporządzenia pisemnej informacji (stanowiącej załącznik nr 7); b) wypełnienia protokołu (stanowiącego załącznik nr 6) oraz zebrania podpisów uczestników posiedzenia; c) zgromadzenia notatek służbowych i urzędowych przekazanych przez członków grupy roboczej w celu potwierdzenia, że osoba doświadczająca przemocy realizuje / zrealizowała indywidualny plan wsparcia, a osoba stosująca przemoc wywiązała się z postawionych jej zobowiązań. Sporządzona informacja jest przekazywana wszystkim jej członkom i następnie zostaje przekazana liderowi wraz z pełną dokumentacją sprawy w ciągu trzech dni od ostatniego posiedzenia grupy roboczej. Informacja o zakończeniu procedury jest niezwłocznie przekazywana ustnie lub pisemnie osobie doświadczającej przemocy w rodzinie przez członka grupy roboczej. Działania wspierające po zakończeniu procedury „Niebieskie Karty”. Zakończenie procedury kończy pracę grupy roboczej, ale nie oznacza zakończenia współpracy z daną rodziną - podmioty w ramach swych kompetencji i obowiązków statutowych świadczą pomoc w zakresie socjalnym, psychologicznym, prawnym, finansowym i innym (wynika to rozporządzeniu lub ustaleń grupy roboczej). V. NADZÓR, MONITOROWANIE I EWALUACJA 1. Nadzór Nadzór nad realizacją zadań podejmowanych w ramach prowadzonej procedury sprawuje: a) bezpośredni przełożony pracownika w szczególności w zakresie: - akceptacji „pism wychodzących” dotyczących działań pracownika podejmowanych w ramach indywidulanego planu pomocy osobie/rodzinie, - realizacji obowiązków przedstawicieli podmiotów wynikających z §11-15 rozporządzenia, w tym w przypadku pracownika socjalnego przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego; b) lider w szczególności w zakresie: - nadzorowania czynności dotyczących ustanowienia grup roboczych; 16 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 - wyznaczenia terminów i miejsc posiedzeń grup roboczych; - opracowaną dokumentacją pracy grupy roboczej (protokoły, notatki służbowe). Powyższe czynności realizowane są poprzez monitorowanie pracy pracownika (m.in. uzyskiwanie pisemnych i ustnych informacji, wglądu do dokumentacji związanej z wykonywaną pracą) i wspomaganie pracownika w realizacji zadań: motywowanie do zainicjowania i intensyfikacji działań, udzielanie pomocy i wsparcia przy sygnalizowanych trudnościach, doskonalenie wdrażanych rozwiązań. Lider sekcji jest zobowiązany do poinformowania bezpośredniego przełożonego pracownika o niewykonaniu przez niego powierzonych mu zadań w określonym terminie, o niewłaściwym ich wykonaniu lub odmowie wykonania powierzonych mu zadań. Osoby te wspólnie z pracownikiem dokonują ustaleń mających na celu dalsza realizację działań. 2. Monitorowanie standardów W trakcie procesu prowadzonej pracy grupy roboczej (od momentu jej zainicjowania do chwili zakończenia) na bieżąco podejmowane są działania monitorujące realizację standardów. Monitoring to systematyczne badanie (ma charakter ciągły) analizujące poszczególne etapy działania i zaplanowane rezultaty. Celem monitoringu jest uzyskanie odpowiedzi na istotne pytania: czy praca grupy roboczej (jej poszczególne etapy) przebiega zgodnie ze standardami, czy udaje się osiągać zamierzone cele?.. czyli czy standardy prowadzone są zgodnie z planem/ określonymi założeniami? Monitoring pozwoli ocenić postępy z prowadzonych działań, zweryfikować tempo i kierunek, w którym one zmierzają. Umożliwi bieżącą modyfikację działania, tak by w razie potrzeby móc dostosować pracę do zmieniających się warunków, bądź do aktualnej sytuacji. Dane pochodzące z monitoringu mogą zostać wykorzystane w ewaluacji. Narzędzia, w oparciu, o które przeprowadzany jest monitoring - gromadzona w trakcie pracy grupy roboczej dokumentacja dotycząca osoby/rodziny i inne wewnętrzne wypracowane narzędzia stosowane przez instytucje uczestniczące w pracach grupy roboczej. Uczestnicy przebiegu monitorowania standardów: członkowie grup roboczych, koordynatorzy grup roboczych, liderzy sekcji, bezpośredni przełożeni pracowników realizujących standardy. Za monitoring odpowiedzialny jest: koordynator w przypadku grupy roboczej dotyczącej osoby/rodziny / lider sekcji. – w przypadku organizacji funkcjonujących w ramach sekcji grup roboczych. 3. Ewaluacja standardów Szersze spojrzenie na realizację standardów i sposób ich prowadzenia umożliwia ewaluacja. 17 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 Ewaluacja to proces ciągły, systematyczne badanie wybranych elementów realizacji standardów lub całościowego ich wykonywania. Celem ewaluacji jest uzyskanie odpowiedzi na istotne pytania: czy udało nam się osiągnąć zamierzone cele oraz w jaki sposób udało nam się je osiągnąć? …czyli, czy realizacja standardów jest zasadna? Ewaluacja pozwoli pomóc w planowaniu kolejnych działań, dostarczy konkretnej oceny działań analizując poszczególne kryteria precyzując tym samym, jakie ich elementy trzeba usprawnić i jak to zrobić, dostarczy informacji niezbędnych do podjęcia decyzji, czy i jak udało się osiągnąć zakładany cel. Dane pochodzące z ewaluacji pomogą w planowaniu kolejnych działań. Narzędzia ewaluacji - ankiety i wywiady przeprowadzone z osobą/rodziną oraz pracownikami realizującymi standardy. Narzędzi ewaluacji zostaną wypracowane przez zespół interdyscyplinarny. Uczestnicy przebiegu ewaluacji standardów: - członkowie grup roboczych, koordynatorzy grup roboczych, liderzy sekcji. Za ewaluację odpowiedzialny jest powołany odrębnie 2-3 osobowy zespół. VI. ZAŁĄCZNIKI Dokumentacja pracy grupy roboczej jest gromadzona w siedzibie MOPR właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. Wszelkie podejmowane czynności są dokumentowane w odpowiednio do tego stworzonych wzorach dokumentów stanowiących załączniki do: a) rozporządzenia: - formularz „Niebieskiej Karty - A”, - formularz „Niebieskiej Karty - C”, - formularz „Niebieskiej Karty - D”; b) niniejszych standardów: - protokół ustaleń dotyczących wyznaczenia koordynatora grupy roboczej - załącznik nr 1, - ustanowienie składu grupy roboczej na wniosek koordynatora (wniosek o powołanie grupy roboczej do lidera Sekcji, decyzja o ustanowieniu grupy roboczej, decyzja powołująca lub odwołująca członka grupy roboczej) - załącznik nr 2, - ustanowienie składu grupy roboczej w przypadku realizacji działań koordynatora grupy roboczej przez lidera sekcji (decyzja o ustanowieniu grupy roboczej Lidera Sekcji, decyzja powołująca lub odwołująca członka grupy roboczej) - załącznik nr 3, - wzór zaproszenia osoby, co do której istnieje podejrzenie, że doświadcza przemocy w rodzinie na posiedzenie grupy roboczej (w sytuacji, kiedy nie jest możliwe zaproszenie w trakcie rozmowy) -załącznik nr 4, - wzór wezwania osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie na posiedzenie grupy robocze - załącznik nr 5, - protokół posiedzenia grupy roboczej w ramach prac Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie - załącznik nr 6, - informacja grupy roboczej o zakończeniu działań - załącznik nr 7. W przypadku ich braku należy odnotowywać je w aktach sprawy osoby/rodziny poprzez sporządzenie adnotacji lub notatki. 18 Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 2 ZP Zespołu Podstawowego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Poznaniu z dnia 27 lutego 2014 W przypadku przekazania oryginału dokumentu (osobie/rodzinie lub instytucji) należy w aktach sprawy zachować jego kopię lub adnotację o jego sporządzeniu. Do akt sprawy osoby/rodziny mogą być załączane (do protokołu) wszelkie dokumenty mające w niej istotne znaczenie przekazane przez członków grupy roboczej lub innych specjalistów, np. notatki służbowe lub urzędowe, opinie, zaświadczenia lekarskie i wyroki sądowe. 19
