docpobierz - Helion Edukacja
download 
Reklamacja Transkrypt
pobierz - Helion Edukacja
Program nauczania, przeznaczony dla III etapu edukacyjnego. Program nauczania dostosowany do nowej podstawy programowej (zgodnie z Rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r.) zosta pozytywnie zaopiniowany przez: Wodzimierza Kruszwickiego – opinia dydaktyczno-merytoryczna Zdzisawa Nowakowskiego – opinia dydaktyczno-merytoryczna Wszelkie prawa zastrzeone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie caoci lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metod kserograficzn, fotograficzn, a take kopiowanie ksiki na noniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki wystpujce w tekcie s zastrzeonymi znakami firmowymi bd towarowymi ich wacicieli. Autor oraz Wydawnictwo HELION dooyli wszelkich stara, by zawarte w tej ksice informacje byy kompletne i rzetelne. Nie bior jednak adnej odpowiedzialnoci ani za ich wykorzystanie, ani za zwizane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponosz równie adnej odpowiedzialnoci za ewentualne szkody wynike z wykorzystania informacji zawartych w ksice. Redaktor prowadzcy: Joanna Zarba Projekt okadki: Maciej Pasek Wydawnictwo HELION ul. Kociuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 032 231 22 19, 032 230 98 63 e-mail: [email protected] WWW: http://helion.pl (ksigarnia internetowa, katalog ksiek) Drogi Czytelniku! Jeeli chcesz oceni t ksik, zajrzyj pod adres http://helion.pl/user/opinie?prgiw3 Moesz tam wpisa swoje uwagi, spostrzeenia, recenzj. ISBN: 978-83-246-2496-6 Copyright © Helion 2009 Printed in Poland. Spis treci 1. Wprowadzenie 5 2. Informatyka w szkole 5 3. Podstawa programowa ksztacenia ogólnego — informatyka 7 4. Charakterystyka programu nauczania dla gimnazjum „Informatyka Europejczyka” 11 5. Cele edukacyjne programu 15 6. Zagadnienia tematyczne 16 7. Treci nauczania, szczegóowe cele ksztacenia, osignicia i metody pomiaru 16 8. Materia nauczania 41 9. Metody i zasady nauczania informatyki — propozycje 46 10. Jak sprawdza i ocenia osignicia uczniów — propozycje 49 4 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM 1. Wprowadzenie Proces nauczania bdzie mona uzna za w peni zrealizowany, jeli zostan spenione okrelone przesanki. Waciwe przygotowanie nauczycieli, dobrze wyposaony warsztat pracy, konsekwentne wypenianie zada stawianych dzisiejszej szkole wspomagaj proces dydaktyczno-wychowawczy i umoliwiaj wszechstronny rozwój modego czowieka. Treci programowe powinny by przekazywane nie tylko w sposób werbalny na zasadzie wykadu. Ksztacenie wspomagane obrazem, dwikiem, muzyk, animacj umoliwia peniejsze zrozumienie treci oraz wykorzystanie ich w celach poznawczych i wychowawczych. Zadaniem interaktywnego uczestnictwa w nauczaniu jest wskazywanie drogi do odnalezienia rozwizania, a nie podanie gotowego przepisu. Dzisiejszy system edukacji powinien uwzgldnia take zapotrzebowanie rynku na nowe specjalnoci i tak kierowa procesem dydaktyczno-wychowawczym, aby w peni przygotowa do tego mode pokolenie. 2. Informatyka w szkole Celem stawianym wspóczesnej edukacji jest przygotowanie do aktywnego i odpowiedzialnego ycia w spoeczestwie informacyjnym. Ucze powinien zdoby wiedz i umiejtnoci umoliwiajce swobodne posugiwanie si komputerem i jego oprogramowaniem. Informatyka jest stosunkowo mod dziedzin nauki. Zajmuje si przede wszystkim przetwarzaniem informacji oraz technologiami i systemami przetwarzania informacji. Gównym narzdziem informatyki jest komputer wraz z oprogramowaniem. Szkoa powinna stworzy uczniom warunki do opanowania umiejtnoci posugiwania si komputerem, jego oprogramowaniem i technologi informacyjn. W procesie ksztacenia naley stale mie na uwadze aktywizowanie uczniów, wzbudzanie zainteresowania wiedz informatyczn, zapewnianie dostpu do informacji, pokazywanie sposobów komunikowania si oraz odkrywanie wasnych uzdolnie i rozwijanie zainteresowa uczniów. 6 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Praca z komputerem umoliwia aktywny udzia ucznia w procesie dydaktyczno-wychowawczym i wspomaga poznawanie otaczajcej rzeczywistoci. Modzie uczy si wyszukiwania, gromadzenia, przechowywania, przetwarzania i analizowania informacji. Nauczyciel powinien ukierunkowywa j i uwiadomi jej znaczenie komputera we wspóczesnym wiecie. Szybki rozwój technologii informacyjnej wymusza waciwe przygotowanie nauczycieli oraz stosowanie programów nauczania nadajcych za zmieniajc si rzeczywistoci. Treci powinny by dostosowane do moliwoci uczniów i na tyle atrakcyjne, aby wyzwala zaangaowanie i aktywno. Atrakcyjne dla uczniów zajcia dydaktyczne polegaj na: i wykorzystaniu multimedialnych programów dydaktycznych z zakresu rónych przedmiotów; i opracowywaniu projektów interdyscyplinarnych, m.in. folderów, prezentacji; i rozwizywaniu problemów z rónych dziedzin z wykorzystaniem komputera; i przewidywaniu, kalkulowaniu i planowaniu przedsiwzi takich, jak analiza wyników za pomoc wykresu, obliczanie odsetek bankowych, tworzenie prostych kosztorysów; i rozwijaniu wasnych zainteresowa uczniów, na przykad poprzez tworzenie grafiki, animacji, projektowanie szkolnej lub klasowej witryny WWW czy redagowanie szkolnej gazetki. Nauczyciel informatyki powinien by waciwie przygotowany pod wzgldem merytorycznym i dydaktycznym, zna rodowisko sprztowe i oprogramowanie. Jako administrator pracowni powinien wspópracowa z nauczycielami innych przedmiotów, umoliwiajc im wykorzystanie podczas zaj dydaktycznych multimedialnych programów edukacyjnych. Powinien równie przygotowywa modzie do realizacji zada szkoy przy uyciu komputera. PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTACENIA OGÓLNEGO 7 3. Podstawa programowa ksztacenia 1 ogólnego — informatyka Podstawa programowa ksztacenia ogólnego Cele ksztacenia — wymagania ogólne I. Bezpieczne posugiwanie si komputerem i jego oprogramowaniem, wykorzystanie sieci komputerowej; komunikowanie si za pomoc komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. II. Wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie informacji z rónych róde; opracowywanie za pomoc komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. III. Rozwizywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, z zastosowaniem podejcia algorytmicznego. IV. Wykorzystanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejtnoci z rónych dziedzin oraz do rozwijania zainteresowa. V. Ocena zagroe i ogranicze, docenianie spoecznych aspektów rozwoju i zastosowa informatyki. Treci nauczania — wymagania szczegóowe 1. Bezpieczne posugiwanie si komputerem i jego oprogramowaniem, korzystanie z sieci komputerowej. Ucze: 1) opisuje moduow budow komputera, jego podstawowe elementy i ich funkcje, jak równie budow i dziaanie urzdze zewntrznych; 2) posuguje si urzdzeniami multimedialnymi, na przykad do nagrywania/odtwarzania obrazu i dwiku; 1 Podstawa programowa ksztacenia ogólnego, okrelona w rozporzdzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz ksztacenia ogólnego w poszczególnych typach szkó. 8 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM 3) stosuje podstawowe usugi systemu operacyjnego i programów narzdziowych do zarzdzania zasobami (plikami) i instalowania oprogramowania; 4) wyszukuje i uruchamia programy, porzdkuje i archiwizuje dane i programy; stosuje profilaktyk antywirusow; 5) samodzielnie i bezpiecznie pracuje w sieci lokalnej i globalnej; 6) korzysta z pomocy komputerowej oraz z dokumentacji urzdze komputerowych i oprogramowania. 2. Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z rónych róde; wspótworzenie zasobów w sieci. Ucze: 1) przedstawia typowe sposoby reprezentowania i przetwarzania informacji przez czowieka i komputer; 2) posugujc si odpowiednimi systemami wyszukiwania, znajduje informacje w internetowych zasobach danych, katalogach, bazach danych; 3) pobiera informacje i dokumenty z rónych róde, w tym internetowych, ocenia pod wzgldem treci i formy ich przydatno do wykorzystania w realizowanych zadaniach i projektach; 4) umieszcza informacje w odpowiednich serwisach internetowych. 3. Komunikowanie si za pomoc komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. Ucze: 1) zakada konto pocztowe w portalu internetowym i konfiguruje je zgodnie ze swoimi potrzebami; 2) bierze udzia w dyskusjach na forum; 3) komunikuje si za pomoc technologii informacyjno-komunikacyjnych z czonkami grupy, wspópracujcej nad projektem; 4) stosuje zasady netykiety w komunikacji w sieci. PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTACENIA OGÓLNEGO 9 4. Opracowywanie za pomoc komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Ucze: 1) przy uyciu edytora grafiki tworzy kompozycje z figur, fragmentów rysunków i zdj, umieszcza napisy na rysunkach, tworzy animacje, przeksztaca formaty plików graficznych; 2) przy uyciu edytora tekstu tworzy kilkunastostronicowe publikacje, z nagówkiem i stopk, przypisami, grafik, tabelami itp., formatuje tekst w kolumnach, opracowuje dokumenty tekstowe o rónym przeznaczeniu; 3) wykorzystuje arkusz kalkulacyjny do rozwizywania zada rachunkowych z programu nauczania gimnazjum (np. z matematyki lub fizyki) i z codziennego ycia (np. planowanie wydatków), posuguje si przy tym adresami bezwzgldnymi, wzgldnymi i mieszanymi; 4) stosuje arkusz kalkulacyjny do gromadzenia danych i przedstawiania ich w postaci graficznej, z wykorzystaniem odpowiednich typów wykresów; 5) tworzy prost baz danych w postaci jednej tabeli i wykonuje na niej podstawowe operacje bazodanowe; 6) tworzy dokumenty, zawierajce róne obiekty (np. tekst, grafik, tabele, wykresy itp.) pobrane z rónych programów i róde; 7) tworzy i przedstawia prezentacj z wykorzystaniem rónych elementów multimedialnych, graficznych, tekstowych, filmowych i dwikowych wasnych lub pobranych z innych róde; 8) tworzy prost stron internetow zawierajc tekst, grafik, elementy aktywne, linki, korzystajc ewentualnie z odpowiedniego edytora stron; wyjania znaczenie podstawowych polece jzyka HTML. 10 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM 5. Rozwizywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, stosowanie podejcia algorytmicznego. Ucze: 1) wyjania pojcie algorytmu, podaje odpowiednie przykady algorytmów rozwizywania rónych problemów; 2) formuuje cisy opis prostej sytuacji problemowej, analizuje j i przedstawia rozwizanie w postaci algorytmicznej; 3) stosuje arkusz kalkulacyjny do rozwizywania prostych problemów algorytmicznych; 4) opisuje sposób znajdowania wybranego elementu w zbiorze nieuporzdkowanym i uporzdkowanym, opisuje algorytm porzdkowania zbioru elementów; 5) wykonuje wybrane algorytmy za pomoc komputera. 6. Wykorzystywanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejtnoci z rónych dziedzin. Ucze: 1) wykorzystuje programy komputerowe, w tym edukacyjne, wspomagajce i wzbogacajce nauk rónych przedmiotów; 2) wykorzystuje programy komputerowe, na przykad arkusz kalkulacyjny, do analizy wyników eksperymentów, programy specjalnego przeznaczenia, programy edukacyjne; 3) posuguje si programami komputerowymi, sucymi do tworzenia modeli zjawisk i ich symulacji, takich jak zjawiska fizyczne, chemiczne, biologiczne, korzysta z internetowych map; 4) przygotowuje za pomoc odpowiednich programów zestawienia danych i sprawozdania na lekcje rónych przedmiotów. 7. Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowa; opisywanie innych zastosowa informatyki; ocena zagroe i ogranicze, aspekty spoeczne rozwoju i zastosowa informatyki. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU NAUCZANIA 11 Ucze: 1) opisuje wybrane zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych, z uwzgldnieniem swoich zainteresowa, oraz ich wpyw na osobisty rozwój, rynek pracy i rozwój ekonomiczny; 2) opisuje korzyci i niebezpieczestwa wynikajce z rozwoju informatyki i powszechnego dostpu do informacji, wyjania zagroenia zwizane z uzalenieniem si od komputera; 3) wymienia zagadnienia etyczne i prawne, zwizane z ochron wasnoci intelektualnej i ochron danych, oraz przejawy przestpczoci komputerowej. 4. Charakterystyka programu nauczania dla gimnazjum „Informatyka Europejczyka” Charakterystyka programu nauczania Prezentowany program nauczania wraz z podrcznikiem, pyt CD-ROM i poradnikiem metodycznym dla nauczyciela stanowi zestaw edukacyjny pod tym samym tytuem: „Informatyka Europejczyka”. Zawarte w programie nauczania treci, zgodnie z podstaw programow maj tak ukierunkowa ucznia gimnazjum, aby ten naby wiedz i umiejtnoci w zakresie: i posugiwania si komputerem i jego oprogramowaniem; i korzystania z sieci komputerowej; i wyszukiwania i wykorzystywania informacji z rónych róde; i wspótworzenia zasobów w sieci; i komunikowania si za pomoc komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych; i opracowywania za pomoc komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych; i rozwizywania problemów i podejmowania decyzji z wykorzystaniem komputera, w tym m.in. stosowania podejcia algorytmicznego; 12 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM i wykorzystywania komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejtnoci z rónych dziedzin; i wykorzystywania komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowa; i opisywania innych zastosowa informatyki; i oceniania zagroe, ogranicze i spoecznych aspektów rozwoju i zastosowa informatyki.2 Gówne zaoenia programu Program nauczania „Informatyka Europejczyka”: i realizuje podstaw programow i przygotowuje uczniów do samodzielnego posugiwania si sprztem komputerowym i oprogramowaniem; i umoliwia indywidualne podejcie do ucznia w procesie nauczania; i uwzgldnia poznanie podstawowych programów uytkowych; i zachca uczniów do samodzielnego poszukiwania rozwiza; i uwzgldnia algorytmiczne rozwizywanie problemów; i pobudza zainteresowanie uczniów rozwojem wiedzy informatycznej, wyszukiwaniem informacji i dzieleniem ich na treci pozytywne i negatywne oraz umoliwia poszerzenie wiedzy w zakresie wasnych zainteresowa; i umoliwia tworzenie projektów; i uwzgldnia zakres treci nauczania, szczegóowe cele i osignicia ucznia (§ 7); i uwzgldnia metody pomiaru dydaktycznego i okrela dla poszczególnych bloków tematycznych, jakie osignicia nauczyciel obserwuje i ocenia (§ 7); i zawiera uwagi dotyczce realizacji zagadnie tematycznych (§ 7); i uwraliwia uczniów gimnazjum na konieczno dbania o sprzt komputerowy, bezpieczne jego uytkowanie i respektowanie prawa autorskiego. 2 Podstawa programowa. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU NAUCZANIA 13 Program nauczania umoliwia realizacj treci nauczania w cyklu dwuletnim w wymiarze jednej godziny tygodniowo o cznej liczbie 68 godzin lekcyjnych. Jest zgodny z podstaw programow ksztacenia ogólnego oraz z podstaw programow informatyki dla gimnazjum. Treci nauczania maj ukad spiralny i s uoone w okrelonym porzdku. W kadym roku s poszerzane, aktualizowane i uzupeniane. Podczas pierwszego roku nauki zaplanowano opanowanie umiejtnoci: i obsugi zestawu komputerowego, co jest niezbdne do opracowywania kolejnych zagadnie, i tworzenia rysunków w edytorze grafiki, i redagowania i formatowania tekstów, i korzystania z internetu, i wykorzystywania arkusza kalkulacyjnego. Ju na pocztkowych zajciach warto stwarza sytuacje, w których uczniowie bd mogli wczy komputer. Wane jest równie wczesne opanowanie umiejtnoci korzystania z internetu. Uczniowie po pierwszym roku nauki powinni umie wyszukiwa informacje na stronach WWW, napisa i sformatowa tekst, wykona proste obliczenia, zaprojektowa kompozycj graficzn. Uczniów zainteresowanych poszerzaniem wiedzy warto zachci do zapoznania si z zaprezentowanym na pycie CD-ROM innym systemem operacyjnym — Linux. Powinni oni wiedzie, e system Windows nie jest jedynym, na którym mona pracowa, a róne wersje Linuksa staj si coraz popularniejsze i niejednokrotnie przewyszaj swoj funkcjonalnoci inne systemy. Zawarte na pycie opisy i ilustracje z pewnoci pomog uczniom dostrzec rónice i poszerzy zasób wiedzy na temat systemów operacyjnych. W drugim roku treci nauczania s uzupeniane i poszerzane o nowe zagadnienia, dotyczce midzy innymi: i bezpieczestwa komputera i danych, i korzystania z pomocy i obsugi technicznej, i rodzajów grafiki i podstawowych formatów graficznych, i usug internetowych, poczty elektronicznej, netykiety, i podstaw jzyka HTML, i operacji na bazach danych, i algorytmów i symulacji. 14 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Stosowanie na lekcjach metody wicze praktycznych, metody problemowej i metody projektów umoliwia czenie okrelonych treci z dan sytuacj, która nie jest oderwana od rzeczywistoci. Przykadowo podczas realizowania projektu „Planujemy wycieczk klasow” ucze musi wykona nastpujce zadania: i sprawdzi w internecie, dokd mona pojecha, i zaprojektowa prezentacj przedstawiajc atrakcje turystyczne danej miejscowoci, i skalkulowa koszty. Podczas nauki poprawnego pisania i formatowania tekstów ucze powinien doskonali umiejtnoci z innych dziedzin — na przykad poprzez redagowanie gazetki szkolnej lub tworzenie folderu o szkole — a nie przepisywa przypadkowe teksty. Realizujc projekt „Prezentacja mojego regionu”, ucze nabywa umiejtnoci prowadzenia dyskusji na forum, poznaje zasady netykiety oraz gromadzi, selekcjonuje i przetwarza informacje pochodzce z rónych róde. Poznajc moliwoci arkusza kalkulacyjnego, bilansuje koszty imprezy klasowej, oblicza redni ocen w klasie itp. Podczas realizacji zagadnie zwizanych z poznawaniem danej aplikacji rodowiska MS Office naley zachca uczniów do poznania wyposaonej w podobne funkcje aplikacji pakietu OpenOffice. Warto zwróci uwag uczniów, e jest to równie funkcjonalny pakiet programów uytkowych. Analiza obu pakietów z pewnoci przyczyni si do bardziej wiadomego wyboru uywanych aplikacji. Opisy dotyczce poszczególnych programów tego pakietu zaprezentowano na pycie w folderze OpenOffice. S to zagadnienia dotyczce arkusza kalkulacyjnego Calc, edytora tekstów Writer, edytora grafiki Draw, programu do tworzenia prezentacji Impress i do tworzenia baz danych Base. W celu wykonania zaoe programowych szkoa musi zapewni: i wyposaenie pracowni w stanowiska komputerowe poczone w sie lokaln, i standardowe oprogramowanie: system Windows (XP, Vista) lub Linux, pakiet Works, MS Office (najlepiej 2007) lub OpenOffice, ponadto programy ELI 2.0 i Logomocja, i moliwo korzystania z rónorodnych róde informacji, w tym z internetu i multimedialnych programów edukacyjnych z rónych przedmiotów. 5. CELE EDUKACYJNE PROGRAMU 15 Cechy programu i Zgodno z zaoeniami podstawy programowej. i Spiralne powracanie w cyklu nauczania do treci ju omówionych w celu ich uzupenienia i aktualizacji. i Spójno z podrcznikiem, doczon pyt CD-ROM i przewodnikiem metodycznym. i Przejrzysty ukad treci nauczania. 5. Cele edukacyjne programu Cel gówny Celem gównym jest przygotowanie modego czowieka do aktywnego i odpowiedzialnego ycia w spoeczestwie informacyjnym. Cele szczegóowe 1. Przygotowanie do bezpiecznego, samodzielnego 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. posugiwania si zestawem komputerowym i oprogramowaniem oraz korzystania z sieci komputerowej. Omówienie podstawowych poj informatycznych. Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji pochodzcych z rónych róde, w tym z internetu. Komunikowanie si za pomoc komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. Opracowywanie za pomoc komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Rozwizywanie za pomoc komputera problemów praktycznych z zakresu rónych przedmiotów, stosowanie podejcia algorytmicznego. Realizacja projektów z wykorzystaniem rónych programów uytkowych. Ukazywanie spoecznych, etycznych i ekonomicznych aspektów rozwoju informatyki oraz ocena zagroe i ogranicze. 16 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM 9. Uwraliwienie na zagroenia pynce z niewaciwego wykorzystania dostpnych informacji. 10. Umoliwienie realizacji wasnych zainteresowa. Uwaga W treciach nauczania cele szczegóowe programu „Informatyka Europejczyka” zaznaczono jako C1, C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8, C9, C10. 6. Zagadnienia tematyczne 1. Budowa i zastosowanie komputera 2. System operacyjny 3. Podstawy grafiki 4. Praca w edytorze tekstu 5. Multimedia 6. Internet i sieci 7. Obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym 8. Bazy danych 9. Algorytmy 10. Modelowanie i symulacje 7. Treci nauczania, szczegóowe cele ksztacenia, osignicia i metody pomiaru Treci nauczania, szczegóowe cele ksztacenia Uwaga Zagadnienia zapisane w kolumnie Treci nauczania pogrubion czcionk to treci rozszerzajce. TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA 17 1. Budowa i zastosowanie komputera (Podstawa programowa: Bezpieczne posugiwanie si komputerem i jego oprogramowaniem, korzystanie z sieci komputerowej. Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowa. Opisywanie innych zastosowa informatyki. Ocena zagroe i ogranicze, aspekty spoeczne rozwoju i zastosowa informatyki.) Osignicia ucznia Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 1. Regulamin szkolnej pracowni komputerowej (C1). Omówienie regulaminu szkolnej pracowni komputerowej. Znaczenie komputera we wspóczesnym wiecie (C8). Dziedziny ycia, w których komputer znajduje zastosowanie (C8). Omówienie zastosowa komputerów w rónych dziedzinach ycia. Zagroenia i korzyci wynikajce ze stosowania komputerów i powszechnego dostpu do informacji (C8, C9). Uwiadomienie zagroe i korzyci wynikajcych ze stosowania komputerów i powszechnego dostpu do informacji. Reprezentowanie i przetwarzanie informacji przez czowieka i komputer (C2). Wyjanienie, na czym Ucze: polega przetwarzanie i wie, na czym informacji przez polega binarny czowieka i komputer. i dziesitny system liczbowy, Poznanie systemów 2. 3. 4. Ucze: i zna regulamin szkolnej pracowni komputerowej. Ucze: i wie, jakie zastosowanie ma komputer we wspóczesnym wiecie, i rozumie potrzeb wykorzystywania narzdzia, jakim jest komputer. liczbowych: binarnego i dziesitnego. Ucze: i zna korzyci i zagroenia wynikajce z zastosowa komputerów i powszechnego dostpu do informacji. i rozumie, na czym polega przetwarzanie informacji przez komputer. 18 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 5. Informatyka jako dziedzina wiedzy. Spoeczne, ekonomiczne i etyczne aspekty rozwoju informatyki (C8). Wyjanienie pojcia informatyka. Osignicia ucznia Ucze: i potrafi wyjani pojcie informatyka, Wskazanie i poznanie i wie, jakie aspektów rozwoju znaczenie ma informatyki. rozwój komputeryzacji i internetu, i rozumie korzyci i zagroenia, jakie pociga za sob rozwój informatyki. 6. Bezpieczna i higieniczna praca z komputerem (C1). Wyjanienie, na czym Ucze: polega bezpieczna i potrafi wyjani, i higieniczna praca na czym polega z komputerem. higieniczna i bezpieczna praca z komputerem. 7. Prawo autorskie (C3). Omówienie poj licencja, piractwo komputerowe. Co jest wasnoci w internecie, a co nie? Zagadnienia etyczne i prawne zwizane z ochron wasnoci intelektualnej i ochron danych (C3, C8). Ucze: i zna pojcia prawo autorskie, licencja, piractwo Uwiadomienie komputerowe, koniecznoci prawnej ochrony wasnoci i rozumie intelektualnej. konieczno Zaznajomienie z rodzajami oprogramowania: public domain, freeware, adware, shareware, demo. prawnej ochrony twórczoci, i dostrzega potrzeb poszanowania i ochrony pracy innych osób, Stosowanie legalnego i wie, jak zgodnie z prawem oprogramowania. korzysta z oprogramowania. TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 8. Budowa komputera (C1, C2). Urzdzenia wewntrz jednostki centralnej oraz urzdzenia peryferyjne. Jednostki pamici. Omówienie podstawowych elementów zestawu komputerowego. Podczanie elementów zestawu komputerowego. Wyjanienie, które czci zestawu su do wprowadzania, a które do wyprowadzania danych. 19 Osignicia ucznia Ucze: i zna elementy zestawu komputerowego, i wie, w jaki sposób poczy elementy zestawu, i potrafi wymieni elementy wntrza komputera, Podstawowe i potrafi informacje scharakteryzowa o elementach wntrza elementy wntrza komputera. komputera, i rozrónia rodzaje Rozrónianie i jednostki rodzajów pamici pamici, i jednostek pamici komputera oraz i zna rodzaje noników informacji. i zastosowanie noników Poprawne czenie informacji. czci komputerowych. Metody pomiaru Nauczyciel obserwuje i ocenia: i poprawno rozumienia pojcia informatyka oraz poj zwizanych z prawem autorskim; i przestrzeganie przez uczniów regulaminu pracowni komputerowej; i zachowania uczniów uwzgldniajce bezpieczestwo i higien pracy; i wypowiedzi na temat zastosowa komputerów we wspóczesnym wiecie; i przestrzeganie zasady prywatnoci wobec zapisanych na komputerze plików innych osób; i wiedz dotyczc wntrza komputera, urzdze wejciowych i wyjciowych, rodzajów i jednostek pamici; i waciwe podczanie czci komputerowych. 20 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Uwaga Na pocztkowych zajciach nauczyciel zapoznaje uczniów z regulaminem szkolnej pracowni komputerowej, przedmiotowym systemem oceniania, uwraliwia ich na konieczno dbania o sprzt komputerowy. Omawiajc zagadnienia zwizane ze znaczeniem komputera we wspóczesnym wiecie, podkrela znaczenie pozytywnych skutków rozwoju informatyki oraz wynikajce z tego konsekwencje, uwiadamia zagroenia i uzalenienia. Realizujc zagadnienia zwizane z prawem autorskim, zwraca uwag na szkodliwo piractwa komputerowego. 2. System operacyjny (Podstawa programowa: Bezpieczne posugiwanie si komputerem i jego oprogramowaniem. Korzystanie z sieci komputerowej.) Osignicia ucznia Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 1. System operacyjny (C1) (C2). Omówienie poj system operacyjny, ikona. Pulpit, ikony pulpitu. Umiejtno rozpoczynania i koczenia pracy i potrafi z danym programem. odszukiwa pliki i foldery, Znajomo elementów systemu i wie, w jaki sposób Windows. pracowa w kilku Rozpoczynanie i koczenie pracy z programami (C1). Wyszukiwanie plików i folderów (C1, C3). 2. Okna w Windows (C1). Budowa okna, praca w kilku oknach. Umiejtno odszukiwania okrelonych zasobów. Umiejtno pracy w kilku otwartych oknach. Umiejtno Podstawowe operacje tworzenia plików i folderów oraz na plikach budowania struktury i folderach (C1). folderów. Tworzenie struktury Zasady korzystania folderów (C1). z zasobów sieci Korzystanie lokalnej. z zasobów sieci lokalnej (C1, C4). Ucze: i zna i rozumie pojcia system operacyjny, ikona, otwartych oknach. Ucze: i potrafi pracowa w kilku otwartych oknach, i tworzy foldery oraz ich struktur, i wie, jak korzysta z zasobów sieci lokalnej. TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA 21 Osignicia ucznia Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 3. Zarzdzanie danymi. Kompresja i dekompresja danych (C3). Ucze: Umiejtno zarzdzania danymi i rozumie potrzeb za pomoc stosowania programów programów nazywanych do zarzdzania menederami plików. danymi, Omówienie, na czym i wie, na czym polegaj kompresja polegaj kompresja i dekompresja i dekompresja danych. danych, i umie spakowa i rozpakowa pliki. 4. Rodzaje plików. Atrybuty plików. Wyszukiwanie plików i folderów w systemie (C3). Poznanie rónych rodzajów ikon reprezentujcych okrelone rodzaje plików. Umiejtno odszukiwania atrybutów plików. 5. Ucze: i zna rone rodzaje plików, i potrafi powiza rodzaj pliku z reprezentujc go ikon, Umiejtno wyszukiwania plików i folderów w systemie. i potrafi wyszukiwa w systemie pliki i foldery, Umiejtno stosowania odpowiednich znaków wieloznacznych do wyszukiwania plików i folderów w systemie. i zna odpowiednie znaki wieloznaczne uatwiajce wyszukiwanie plików i folderów w systemie. Wirusy komputerowe Omówienie pojcia (C8, C9). wirus komputerowy. Przedstawienie roli programów antywirusowych. Uwiadomienie koniecznoci ochrony danych przed wirusami. Ucze: i wie, w jaki sposób chroni komputer przed wirusami, i dostrzega konieczno stosowania programów antywirusowych, 22 Lp. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Treci nauczania Szczegóowe cele Rodzaje wirusów. 6. Rozwizywanie problemów, czyli jak korzysta z pomocy i obsugi technicznej (C6, C7). Osignicia ucznia i pracuje z programem antywirusowym. Omówienie sposobu Ucze: korzystania z pomocy i wie, jak korzysta i obsugi technicznej z pomocy w celu rozwizania i obsugi problemów. technicznej systemu i oprogramowania. Metody pomiaru Nauczyciel obserwuje i ocenia: i poprawno rozumienia poj system operacyjny, pulpit, ikona, skrót, okno programu, kompresja i dekompresja danych, wirus komputerowy, program antywirusowy; i umiejtno poprawnego rozpoczynania i koczenia pracy; i wykonywanie rónych operacji na plikach, folderach i w oknach programów; i umiejtno odszukiwania plików i folderów w systemie; i wypowiedzi na temat zagroe wirusami komputerowymi oraz sposobów przeciwdziaania tym zagroeniom. Uwaga Zapoznajc si z treciami dotyczcymi systemu operacyjnego, uczniowie mog przygotowa referaty na temat rónych systemów operacyjnych. Istotne zagadnienia to zarzdzanie danymi oraz kompresja i dekompresja danych, dlatego warto pokaza ich praktyczne zastosowania. Podczas omawiania zagadnie zwizanych z wirusami komputerowymi mona wykorzysta program antywirusowy znajdujcy si na pycie CD-ROM doczonej do podrcznika. 3. Podstawy grafiki (Podstawa programowa: Opracowywanie za pomoc komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Wykorzystywanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejtnoci z rónych dziedzin.) TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA 23 Osignicia ucznia Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 1. Omówienie rodzajów Ucze: grafiki. i rozumie pojcia Zaznajomienie grafika rastrowa z podstawowymi i grafika wektorowa, formatami i zna podstawowe graficznymi. formaty graficzne, Rodzaje grafiki (C2). Formaty graficzne (C2). i umie zapisa rysunek w okrelonym formacie graficznym, i potrafi sprawdzi rozmiar pliku graficznego. 2. 3. Program graficzny Paint (C1) (C5). Inne programy do tworzenia grafiki. Omówienie elementów okna programu Paint i funkcji programu. Tworzenie kompozycji graficznych (C5). Znajomo innych programów graficznych. Importowanie grafiki (C3, C5). Omówienie moliwoci pobierania obrazów z rónych róde. Ucze: i zna elementy okna programu Paint, i stosuje podstawowe funkcje programu, i tworzy rysunki w programie. Ucze: i wie, w jaki sposób pobra obraz z serwera, skanera, internetu, i zapisuje pobrany plik w okrelonym formacie graficznym. 4. Przetwarzanie obrazów. Fotomonta (C5). Skanowanie zdj. Poznanie moliwoci zwizanych z komputerowym przetwarzaniem obrazów i fotomontaem. Omówienie sposobu skanowania zdj i obrazów. Ucze: i wie, na czym polega przetwarzanie obrazów i fotomonta. 24 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Metody pomiaru Nauczyciel obserwuje i ocenia: i umiejtno praktycznego uywania rónych formatów graficznych stosownie do przeznaczenia pliku graficznego; i umiejtno optymalnego wykorzystania narzdzi programu graficznego; i umiejtno importowania grafiki; i tworzenie kompozycji graficznych, fotomontau; i wykonanie projektu kartki witecznej, okolicznociowej. Uwaga Uczniowie zapisuj pliki graficzne w rónych formatach, projektuj kartk witeczn, okolicznociow, wykonuj fotomonta. Wykorzystuj skaner, gotowe grafiki z internetu czy z serwera. Warto podczas zaj zwróci uwag, e z prac innych autorów moemy korzysta tylko wtedy, gdy uzyskamy na to zgod. 4. Praca w edytorze tekstu (Podstawa programowa: Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z rónych róde. Opracowywanie za pomoc komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych.) Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele Osignicia ucznia 1. Zasady pracy z dokumentami tekstowymi (C1, C2). Omówienie Ucze: podstawowych zasad i zna zasady pracy z dokumentami poprawnego tekstowymi. wpisywania tekstu i pracy z dokumentami tekstowymi. 2. Podstawowe funkcje edytora tekstu (C1). Omówienie okna edytora tekstu. Ucze: i zna elementy okna edytora tekstu oraz Omówienie, na czym rodzaje kursorów, polegaj edycja tekstu Edycja tekstu. Atrybuty czcionki. i zmiana atrybutów i stosuje róne czcionki. Akapity (C5). ustawienia strony, TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 25 Osignicia ucznia i potrafi wykorzysta w pracy funkcje programu z rónych Umiejtno zakadek, stosowania waciwych i zna pojcia akapit, ustawie strony. redagowanie, Rozrónianie formatowanie. rodzajów kursorów Poznanie pojcia akapit. w dokumencie tekstowym. Korzystanie z rónych zakadek oraz z systemu pomocy. 3. Realizacja projektów „Tworzymy gazetk klasow” i „Folder o mojej szkole” (C1, C4, C5). Gromadzenie materiau do gazetki klasowej. Ucze: Stosowanie kolumn i tabulatorów. i poprawnie wpisuje i formatuje tekst, i wie, w jaki sposób zgromadzi materia do gazetki klasowej, Poprawne wpisywanie folderu, tekstu. Wpisywanie tekstu: Umieszczanie kolumny, w tekcie obrazków tabulatory. i zdj. czenie tekstu Poprawne stosowanie z grafik. nagówka, stopki, Nagówek, stopka numerowania stron. i numerowanie Sprawdzanie stron. poprawnoci Wydruk (C2, C5). ortograficznej dokumentu. Umiejtno drukowania. 4. Tworzenie tabel (C5). Umiejtno tworzenia tabel i zestawie. Stosowanie rónego rodzaju wyrówna w tabeli. i umiejtnie stosuje kolumny i tabulatory, i wcza do tekstu zdjcia i elementy graficzne, stosuje waciwe ich otaczanie, i stosuje ksztaty i napisy WordArt, wstawia nagówek, stopk, numeracj stron, i wie, w jaki sposób wydrukowa cay dokument lub jego wybrane strony. Ucze: i umie tworzy tabele o rónej liczbie wierszy i kolumn, 26 Lp. 5. 6. 7. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Treci nauczania Szczegóowe cele Osignicia ucznia Scalanie komórek, dzielenie ich i ustalanie ich wielkoci. i umie wyrównywa w tabeli tekst w poziomie i w pionie, i potrafi scala, dzieli komórki tabeli i ustala ich wielkoci. Wstawianie Stosowanie w tekcie do dokumentu obiektów: wzorów, obiektów: wzorów, symboli i dwików. symboli i dwików (C5). i umie wstawia do tekstu wzory, symbole i dwiki. Praca z dokumentem wielostronicowym — zakadka i hipercze (C5). Omówienie moliwoci stosowania w dokumentach wielostronicowych zakadki i hipercza. i wstawia do dokumentu zakadk i hipercze. Tworzenie zaproszenia na imprez klasow (C1) (C5). Projektowanie grafiki Ucze: oraz redagowanie i redaguje tre i formatowanie tekstu zaproszenia, zaproszenia. i czy tre Waciwe zaproszenia rozmieszczenie z pasujcym wszystkich elementów tematycznie obrazem, na stronie. i stosuje waciwe Redagowanie treci. czenie tekstu z grafik. Ustawienia strony, rozmieszczenie wszystkich elementów na stronie. Umiejtno drukowania opracowanych dokumentów. Ucze: Ucze: dla zaproszenia ustawienia strony, i drukuje zaprojektowane zaproszenie. Metody pomiaru Nauczyciel obserwuje i ocenia: i umiejtno stosowania zasad poprawnego pisania tekstów; i umiejtno praktycznego stosowania rónych moliwoci programowych — zakadek programu, ustawie strony, tabulatorów, kolumn, tabel; i umiejtno czenia tekstu z grafik; i realizacj projektów. TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA 27 Uwagi Ucze poznaje podstawowe funkcje edytora podczas wykonywania okrelonych zada, na przykad pisania yciorysu, redagowania notatki na temat moliwoci i zastosowa edytora tekstu itp. Realizacja projektów „Tworzymy gazetk klasow” i „Folder o mojej szkole” umoliwia poznanie kolejnych funkcji programu, takich jak tworzenie kolumn, zastosowanie tabulatorów, wczanie do tekstu elementów graficznych i zdj, poprawne stosowanie nagówka, stopki i numerowania stron, sprawdzanie poprawnoci ortograficznej dokumentu, drukowanie. Realizujc treci dotyczce tworzenia tabel, uczniowie podczas wicze praktycznych tworz „Plan lekcji mojej klasy” oraz tabelaryczne zestawienie zatytuowane „Moje oceny z poszczególnych przedmiotów”. Podczas projektowania zaproszenia na imprez klasow doskonal umiejtnoci rozmieszczania tekstu na stronie, czenia tekstu z grafik, drukowania. 5. Multimedia (Podstawa programowa: Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z rónych róde. Wspótworzenie zasobów w sieci. Opracowywanie za pomoc komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych.) Lp. Treci nauczania 1. Szczegóowe cele Multimedia (C1) (C2). Przedstawienie pojcia multimedia. Multimedialne programy edukacyjne. Zakres pojcia multimedialne róda informacji. Znaczenie multimedialnych programów edukacyjnych wspomagajcych prac. Osignicia ucznia Ucze: i rozumie pojcie multimedia, i wie, jakie dokumenty mona nazwa multimedialnymi, i dostrzega potrzeb stosowania multimediów w nauczaniu. 28 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Lp. Treci nauczania 2. Szczegóowe cele Osignicia ucznia Pobieranie informacji Omówienie sposobów Ucze: pobierania informacji i wie, jak pobiera z rónych róde. z rónych róde. Encyklopedie, informacje internet (C3, C10). z rónych róde, i dostrzega korzyci pynce z powszechnego dostpu do informacji. 3. Ucze: Programy i narzdzia do multimedialnego przekazu (C1, C10). Praca z programem Windows Movie Maker. Poznanie narzdzi i programów do multimedialnego przekazu. 4. Nagrywanie i odtwarzanie obrazu i dwiku (C1, C10). Omówienie Ucze: sposobów nagrywania i umie nagrywa i odtwarzania i odtwarza obrazów i dwików. dwiki i obrazy, Poznanie programów i wie, jakie programy sucych do su do tego celu. nagrywania i odtwarzania obrazów i dwików. 5. Prezentacje multimedialne: wstawianie nowych slajdów, wprawianie w ruch obiektów na slajdach, wczanie grafiki, dwiku (C5). Ucze: Omówienie funkcji programu do i zna i stosuje tworzenia prezentacji funkcje programu multimedialnych. do tworzenia prezentacji Umiejtno multimedialnych, tworzenia prezentacji multimedialnych i wyszukuje, oraz samodzielnego gromadzi, wyszukiwania, analizuje gromadzenia informacje i analizowania potrzebne do informacji wykorzystania potrzebnych w prezentacji, Podkad muzyczny w prezentacji. Realizacja jednego sporód projektów (praca w grupach dwuosobowych): Praca z programem Windows Movie Maker. i rozumie pojcie multimedialny przekaz, i wie, jakie narzdzia i programy su do multimedialnego przekazu. TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA Lp. Treci nauczania 6. Szczegóowe cele 29 Osignicia ucznia i wcza do prezentacji obrazy, dwiki, ustala przejcia slajdów, chronometra, „Moje miasto”, „Organizujemy wycieczk klasow do …”, „Najpikniejsze miejsca wiata”, „Oferty biura podróy”. do zaprezentowania danego zagadnienia. Prezentacje w internecie (C1) (C3) (C7) (C10). Znaczenie prezentacji Ucze: wasnej twórczoci i dostrzega potrzeb w internecie. autoprezentacji, Uwiadomienie i szanuje cudz etycznych i prawnych twórczo, przesanek i rozumie etyczne zwizanych i prawne z poszanowaniem przesanki wasnoci zwizane intelektualnej z poszanowaniem innych osób oraz wasnoci z ochron danych. intelektualnej i potrafi zapisa prezentacj. innych osób oraz ochron danych. Metody pomiaru Nauczyciel obserwuje i ocenia: i zrozumienie podstawowych poj zwizanych z multimediami; i umiejtno korzystania z multimedialnych programów edukacyjnych wspomagajcych nauczanie rónych przedmiotów; i umiejtno tworzenia prezentacji, pobierania informacji pochodzcych z rónych róde, nagrywania oraz odtwarzania obrazu i dwiku; i waciwe rozumienie etycznych i prawnych przesanek zwizanych z poszanowaniem wasnoci intelektualnej innych osób oraz ochron danych. 30 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Uwagi Uczniowie, przegldajc edukacyjne programy multimedialne, okrelaj ich znaczenie i oceniaj potrzeb ich stosowania w nauczaniu. Realizacja projektów umoliwia stworzenie prezentacji multimedialnej przy wykorzystaniu wasnej twórczoci graficznej i informacji z internetu. wiczone s umiejtnoci redagowania i formatowania tekstu oraz wstawiania grafiki i dwiku. Tworzenie prezentacji ma suy zdobyciu podstawowych umiejtnoci korzystania z funkcji programu PowerPoint. Podczas tworzenia multimedialnych dokumentów nauczyciel zwraca uwag uczniów na róne formy dokumentów o charakterze osobistym i oficjalnym. Jednym z wicze na lekcji moe by pisanie listu do kolegi z wklejonym obiektem muzycznym (w celu pokazania takiej moliwoci edytora tekstu). 6. Internet i sieci (Podstawa programowa: Bezpieczne posugiwanie si komputerem i jego oprogramowaniem, korzystanie z sieci komputerowej. Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z rónych róde. Wspótworzenie zasobów w sieci. Komunikowanie si za pomoc komputera i technologii informacyjnokomunikacyjnych. Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowa.) Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 1. Przedstawienie poj internet, wyszukiwarka, sie lokalna i globalna, poczta elektroniczna. Pojcia internet, wyszukiwarka, sie lokalna i globalna, poczta elektroniczna (C2). Sieci komputerowe, ich rodzaje i topologie. Zaznajomienie z rodzajami sieci komputerowych i ich topologiami. Dziaanie internetu (C1) (C6). Praca w sieci lokalnej i globalnej. Praca w sieci lokalnej i globalnej. Osignicia ucznia Ucze: i rozumie podstawowe pojcia zwizane z internetem, i umie korzysta z internetu, w tym m.in. odszuka potrzebne informacje, i zna rodzaje sieci i ich topologie. TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA Osignicia ucznia Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 2. Ksztacenie umiejtnoci korzystania z usug internetowych, w tym zakadania konta pocztowego. Ucze: Poznanie moliwoci uczestniczenia w dyskusji na forum. Ucze: Usugi internetowe: strony WWW, poczta elektroniczna, rozmowy w sieci. Zachowanie bezpieczestwa podczas rozmów w sieci. Zakadanie konta pocztowego, przesyanie wiadomoci. E-nauka, e-praca, e-banki (C3) (C8). 3. Praca grupowa nad projektem „Prezentacja mojego regionu” — dyskusja na forum z zachowaniem zasad netykiety. Gromadzenie, selekcjonowanie i przetwarzanie informacji pochodzcych z rónych róde (C1, C3). 4. Tworzenie witryny internetowej: podstawy tworzenia stron WWW w jzyku HTML, znaczniki, grafika na stronach WWW, publikacja wasnej strony (C3) (C5). 31 i zna podstawowe usugi internetowe, i potrafi zaoy konto pocztowe, wysa i odebra Przesyanie i odbieranie wiadomo wiadomoci. elektroniczn, Uwraliwienie i wie, na czym na zachowanie polega zachowanie bezpieczestwa podczas bezpieczestwa rozmów w sieci. podczas rozmów Ukazanie moliwoci w sieci, nauki, pracy, i rozumie i potrafi dokonywania operacji wyjani, na czym bankowych oraz polegaj e-praca, zakupów przez internet. e-nauka, dziaalno e-banku. Omówienie zasad netykiety. Gromadzenie, selekcjonowanie i przetwarzanie informacji pochodzcych z rónych róde. Tworzenie klasowej lub szkolnej witryny internetowej. i umie doczy do dyskusji na forum, i zna zasady netykiety, i wie, jak gromadzi, selekcjonowa i przetwarza informacje pochodzce z rónych róde. Ucze: i potrafi utworzy i przesa na serwer Opanowanie podstaw WWW utworzon tworzenia stron WWW przez siebie stron w jzyku HTML. internetow, 32 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele Osignicia ucznia i wie, na czym polega tworzenie prostych stron w jzyku HTML. 5. Zagroenia i korzyci wynikajce z uywania internetu (C3) (C4) (C8) (C10). Uwiadomienie Ucze: zagroe i pozytywnych i dostrzega stron korzystania pozytywne z internetu. i negatywne skutki korzystania z internetu, i wie, w jaki sposób mona si ustrzec przed niebezpieczestwami wynikajcymi z pracy w sieci. Metody pomiaru Nauczyciel obserwuje i ocenia: i zrozumienie podstawowych poj zwizanych z internetem; i umiejtno wyszukiwania informacji na stronach WWW i ich wykorzystywania; i umiejtno zakadania konta pocztowego i przesyania informacji; i znajomo podstaw HTML; i umiejtno przesyania plików za pomoc internetu; i wykonanie strony WWW; i umiejtno prowadzenia dyskusji na forum z zachowaniem zasad netykiety; i gromadzenie, selekcjonowanie i przetwarzanie informacji pochodzcych z rónych róde; i wiedz na temat zagroe i pozytywnych stron korzystania z internetu. TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA 33 Uwaga Uczniowie podczas zaj powinni pozna róne rodzaje wyszukiwarek, nauczy si wyszukiwa informacje i korzysta z rónych stron WWW. Tworzc witryn internetow wasnej klasy lub szkoy, powinni umieci na niej zdjcia, opracowane wczeniej w programie graficznym logo szkoy, ta, ozdobne nagówki. Omawiajc pojcia e-nauka, e-praca, e-bank, e-zakupy, nauczyciel powinien posugiwa si konkretnymi przykadami. 7. Obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym (Podstawa programowa: Opracowywanie za pomoc komputera rysunków, tekstów, danych liczbowych, motywów, animacji, prezentacji multimedialnych. Rozwizywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, stosowanie podejcia algorytmicznego. Wykorzystywanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejtnoci z rónych dziedzin.) Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 1. Arkusz kalkulacyjny: adres, komórka, formua (C2). Przedstawienie podstawowych poj zwizanych z arkuszem kalkulacyjnym: adres, komórka, formua, pasek formuy. Omówienie budowy arkusza. 2. Edycja danych (C5). Adresowanie wzgldne, bezwzgldne i mieszane. Rozwizywanie zada problemowych w arkuszu kalkulacyjnym. Umiejtno wprowadzania i usuwania danych oraz tworzenia tabel w arkuszu kalkulacyjnym. Osignicia ucznia Ucze: i rozumie pojcia zwizane z arkuszem kalkulacyjnym, i zna zastosowania arkusza i wypowiada si na ich temat. Ucze: i wprowadza dane do arkusza, i wie, w jaki sposób wprowadzi poprawki, Przedstawienie i stosowanie i kopiuje i usuwa w obliczeniach dane, zmienia adresowania wzgldnego, krój czcionki bezwzgldnego i wielko i mieszanego. komórek, 34 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele Kopiowanie formu. Umiejtno wykorzystania arkusza do prostych oblicze. Osignicia ucznia i stosuje w obliczeniach adresowanie wzgldne, bezwzgldne i mieszane, i wykorzystuje arkusz do oblicze. 3. Realizacja rozpocztego w edytorze tekstu projektu dotyczcego tworzenia folderu o szkole lub gazetki klasowej (C5) (C6), polegajca na kalkulacji kosztów jego wytworzenia. Wykonywanie oblicze do rozpocztego projektu. Przedstawienie i stosowanie prostych funkcji matematycznych, statystycznych, procentowych. i stosuje do oblicze w arkuszu kalkulacyjnym funkcje matematyczne, statystyczne, procentowe, i rozwizuje zadania za pomoc arkusza kalkulacyjnego. Stosowanie prostych funkcji matematycznych, statystycznych, procentowych. 4. Ucze: Graficzna prezentacja danych (C5) (C6). Umiejtno graficznej prezentacji danych za pomoc wykresu. Formatowanie wykresu. Umiejtno wprowadzania zmian i poprawek do wykresu, formatowanie wykresu. Ucze: i prezentuje dane za pomoc wykresu, i umie formatowa wykres. Metody pomiaru Nauczyciel obserwuje i ocenia: i zrozumienie podstawowych poj zwizanych z arkuszem kalkulacyjnym; i umiejtno wprowadzania i edycji danych; i umiejtno wykonywania prostych zada problemowych w arkuszu kalkulacyjnym; TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA 35 i stosowanie adresowania wzgldnego, bezwzgldnego i mieszanego do rozwizywania problemów; i prezentacj danych za pomoc wykresu. Uwaga Naley dobiera tre zada do ju zrealizowanych projektów, tak aby stanowiy one kontynuacj wczeniejszych zagadnie. 8. Bazy danych (Podstawa programowa: Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z rónych róde.) Osignicia ucznia Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 1. Podstawowe pojcia zwizane z bazami danych: pole, rekord, filtrowanie, sortowanie, kwerenda, raport, formularz (C2). Przedstawienie podstawowych poj zwizanych z bazami danych. i zna podstawowe pojcia zwizane z bazami danych, Zastosowanie baz danych w rónych dziedzinach. i wie, jakie zastosowanie maj bazy danych, Przykady rónych rodzajów baz danych (C5) (C6). 2. Wykonywanie operacji w utworzonej bazie danych (C3). Importowanie bazy danych. 3. Tworzenie nowej bazy danych (C5). Tworzenie kwerend, formularzy, raportów. Ucze: i wymienia i omawia rodzaje baz danych. Umiejtno wyszukiwania, sortowania, filtrowania, zmiany danych w bazie. Importowanie bazy danych. Umiejtno tworzenia prostej bazy danych. Tworzenie kwerend, formularzy, raportów. Ucze: i wykonuje podstawowe operacje w bazie danych, i potrafi zaimportowa baz danych. Ucze: i umie utworzy prost baz danych, i tworzy proste kwerendy, 36 Lp. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Treci nauczania Szczegóowe cele Umiejtno wprowadzania zmian do istniejcego ju formularza i raportu. Wprowadzanie zmian do pól i rekordów formularza. Osignicia ucznia i potrafi wykona formularz i modyfikowa go w widoku projektu, i wykonuje zestawienie w formie raportu. Metody pomiaru Nauczyciel obserwuje i ocenia: i zrozumienie podstawowych poj zwizanych z bazami danych; i wypowiedzi uczniów na temat zastosowania rónych rodzajów baz danych; i umiejtno wykonywania operacji na utworzonej bazie danych; i umiejtno tworzenia prostych kwerend; i umiejtno tworzenia i modyfikacji formularza; i umiejtno tworzenia zestawienia w formie raportu. Uwaga Najpierw przedstawiamy uczniom gotowe bazy danych i na nich wykonujemy proste operacje. Nastpnie tworzymy wasn baz, na przykad baz uczniów klasy. 9. Algorytmy (Podstawa programowa: Rozwizywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, stosowanie podejcia algorytmicznego. Wykorzystywanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejtnoci z rónych dziedzin.) TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 1. Zaznajomienie z pojciem algorytmu. Pojcie algorytmu. Sposoby zapisu algorytmów. Rozrónianie algorytmów i wypowiadanie si na temat sposobów ich zapisu. Przykady algorytmów sucych do rozwizywania problemów (C2, C6). Dostrzeganie algorytmów w otoczeniu (przykady). 37 Osignicia ucznia Ucze: i wyjania pojcie algorytmu, i podaje przykady algorytmicznego rozwizywania problemów, i zna sposoby zapisu algorytmów i wypowiada si na ten temat, i potrafi przedstawi algorytm w postaci sownej, i zna rodzaje skrzynek do przedstawiania algorytmu za pomoc schematu blokowego. 2. Rodzaje algorytmów (C2): liniowy, z warunkiem, iteracyjny, rekurencyjny. Schemat blokowy algorytmu z warunkami zagniedonymi, na przykad wybór najwikszej z trzech liczb. 3. Algorytmy porzdkowania zbioru elementów (C2, C6). Omówienie rodzajów Ucze: algorytmów wraz i tworzy schematy z przykadami. blokowe algorytmów, Przedstawianie algorytmów w postaci i zna rodzaje sownej i za pomoc algorytmów schematu blokowego. i objania je na konkretnych Wyjanienie, na czym przykadach, polegaj iteracja i rekurencja. i sprawdza poprawno algorytmów, przeprowadzajc symulacj ich dziaania. Poznanie sposobów Ucze: odnajdywania i wie, jak odnale okrelonych okrelone elementy elementów w zbiorze. w zbiorze, Omówienie wybranych algorytmów sortowania. 38 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele Osignicia ucznia i rozumie, na czym polega sortowanie przez wybór, przez wstawianie, przez scalanie oraz sortowanie bbelkowe. 4. Tworzenie algorytmów w programie ELI 2.0 (C5, C6). Umiejtno tworzenia prostych algorytmów w programie ELI 2.0. Ucze: i umie utworzy proste algorytmy w programie ELI 2.0, i tworzy algorytmy, uruchamia je i sprawdza poprawno ich dziaania, i wprowadza poprawki i zapisuje utworzone algorytmy. 5. rodowisko Logomocja (C6). Omówienie grafiki ówia. Podstawy programowania w jzyku Logo. Sowa i listy w jzyku Logo. Umiejtno programowania prostych rysunków w Logo. Tworzenie procedur Tworzenie procedur z parametrem. z parametrem. Tworzenie procedur wasnych. Procedury wasne. Ucze: i zna rodowisko Logomocja, i umie wykona proste rysunki za pomoc grafiki ówia, i wprowadza poprawki, zapisuje efekty swojej pracy, i tworzy procedury wasne oraz procedury z parametrem. Metody pomiaru Nauczyciel obserwuje i ocenia: i zrozumienie pojcia algorytm; i umiejtno algorytmicznego przedstawiania i rozwizywania problemów; TRECI NAUCZANIA, SZCZEGÓOWE CELE KSZTACENIA 39 i umiejtno tworzenia algorytmów za pomoc opisu sownego oraz schematu blokowego; i rozumienie i stosowanie sortowania przez wybór, przez i i i i wstawianie, przez scalanie oraz sortowania bbelkowego; umiejtno tworzenia algorytmów w programie ELI 2.0; znajomo rodowiska Logomocja; umiejtno tworzenia prostych rysunków za pomoc grafiki ówia; umiejtno tworzenia procedur wasnych oraz procedur z parametrem. Uwaga Uczniowie, którzy sabiej sobie radz z algorytmicznym rozwizywaniem problemów oraz z tworzeniem rysunków w Logo, wykonuj wiczenia z pomoc nauczyciela. Uczniowie zdolniejsi wykonuj wiczenia bardziej zoone. 10. Modelowanie i symulacje (Podstawa programowa: Rozwizywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera, stosowanie podejcia algorytmicznego. Wykorzystywanie komputera oraz programów i gier edukacyjnych do poszerzania wiedzy i umiejtnoci z rónych dziedzin.) Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 1. Przedstawienie poj modelowanie, symulacja. Modelowanie a symulacja (C2). Zastosowanie symulacji. Osignicia ucznia Ucze: i rozumie pojcia Omówienie modelowanie, zastosowa symulacji symulacja, w rónych i wie, w jakich dziedzinach. dziedzinach ycia i w jakim celu stosuje si symulacje. 40 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Lp. Treci nauczania Szczegóowe cele 2. Umiejtno wykorzystywania programów komputerowych oraz interaktywnych map wyszukanych w internecie do symulacji. Tworzenie symulacji za pomoc programów uytkowych (C5). Wykorzystanie modeli do symulacji. Symulacje w fizyce, matematyce, biologii, ekonomii. Wykorzystanie programów komputerowych oraz interaktywnych map wyszukanych w internecie do symulacji. Osignicia ucznia Ucze: i potrafi wykorzysta znane programy uytkowe do symulacji, i rozwizuje zadania, opierajc si na symulacji, Umiejtno wykorzystywania i wykorzystuje modeli do symulacji do symulowania programy procesów z rónych komputerowe dziedzin oraz interaktywne — matematyki, fizyki, mapy wyszukane biologii, ekonomii. w internecie. Metody pomiaru Nauczyciel obserwuje i ocenia: i zrozumienie poj modelowanie, symulacja; i umiejtno tworzenia symulacji za pomoc programów uytkowych; i rozwizywanie zada problemowych z zakresu rónych dziedzin (np. matematyki, fizyki, biologii, ekonomii) z wykorzystaniem symulacji; i wiedz na temat zastosowa i celowoci stosowania symulacji procesów i zjawisk. Uwaga Zagadnienia modelowania i symulacji omawiamy na konkretnych przykadach, opierajc si na dostpnych programach uytkowych. MATERIA NAUCZANIA 41 8. Materia nauczania Materia nauczania Tematyka zaj w dwuletnim cyklu ksztacenia Zagadnienie I rok nauki II rok nauki Budowa i zastosowanie komputera 1. Regulamin szkolnej pracowni komputerowej. Przedmiotowy system oceniania wiadomoci i umiejtnoci uczniów w zakresie informatyki. 1. Organizacja pracy na zajciach z informatyki. Przedmiotowy system oceniania wiadomoci i umiejtnoci uczniów z zakresu informatyki. 2. Znaczenie komputera we wspóczesnym wiecie . 3. Co to jest informatyka i jakie s aspekty jej rozwoju? 4. Na czym polega reprezentowanie i przetwarzanie informacji przez czowieka i komputer? 5. Bezpieczna i higieniczna praca z komputerem. 6. Prawo autorskie. Zagadnienia etyczne i prawne zwizane z ochron wasnoci intelektualnej. 7. Budowa komputera. 8. Urzdzenia suce do komunikowania si z uytkownikiem. Przygotowanie zestawu komputerowego do pracy. 2. Zagroenia i korzyci wynikajce ze stosowania komputerów i powszechnego dostpu do informacji. 42 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Tematyka zaj w dwuletnim cyklu ksztacenia Zagadnienie I rok nauki II rok nauki System operacyjny 9. Systemy operacyjne. Okna w Windows. Pulpit, ikony pulpitu. 3. Jak zadba o bezpieczestwo komputera i danych? 10. Podstawowe operacje na plikach i folderach. 4. Rozwizywanie problemów, czyli jak korzysta z pomocy i obsugi technicznej. 11. Zarzdzanie danymi. Kompresja i dekompresja danych. 12. Rodzaje plików. Atrybuty plików. Wyszukiwanie plików i folderów w systemie. 13. Ochrona przed wirusami komputerowymi. Podstawy grafiki 14. Narzdzia i polecenia aplikacji Paint. Optymalne wykorzystywanie moliwoci programu. 15. Tworzymy logo szkoy. 5. Rodzaje grafiki. Podstawowe formaty graficzne. 6. Importowanie grafiki. Przetwarzanie obrazów. Fotomonta. 16. Projektujemy kartk okolicznociow (witeczn). Praca w edytorze tekstu 17. Edytor tekstu — wprowadzenie. Zasady pracy z edytorem tekstu. 7. Wstawianie do dokumentu obiektów: wzorów, symboli i dwików. 18. Edycja tekstu. Atrybuty czcionki. Akapity. 8. Praca z dokumentem wielostronicowym — zakadka i hipercze. 19. Wstawianie symboli 9 i 10. Realizacja projektu „Folder o mojej szkole”. do tekstu. Tworzenie Ukad strony, kolumny, tabel. czenie tekstu z grafik, sprawdzanie pisowni, wydruk. MATERIA NAUCZANIA 43 Tematyka zaj w dwuletnim cyklu ksztacenia Zagadnienie I rok nauki II rok nauki 11. Projektujemy zaproszenie na imprez klasow. Ustawienia strony, redagowanie 21. Cig dalszy projektu treci, czenie tekstu z grafik, rozmieszczenie — czenie tekstu caoci na stronie. z grafik, nagówek i stopka, numerowanie stron, wydruk. 20. Realizacja projektu „Tworzymy gazetk klasow”. Kolumny i tabulatory. Multimedia 22. Formy prezentacji w internecie. Multimedialne programy edukacyjne. Praca z programem edukacyjnym. Pobieranie informacji z rónych róde. Encyklopedie, internet. 12. Nagrywanie i odtwarzanie obrazu i dwiku. Praca z programem Windows Movie Maker. „Organizujemy wycieczk klasow do …”, „Moje miasto”, „Najpikniejsze miejsca wiata”, „Oferty biura podróy”. 13. Prezentacje multimedialne — zasady pracy z programem PowerPoint. 14 i 15. Realizacja projektu do wyboru (praca 23 i 24. Programy w grupach dwuosoi narzdzia do przekazu bowych): multimedialnego. Wstawianie nowych slajdów, animacje obiektów, przejcia midzy slajdami, dwiki. Pokaz wykonanych prezentacji. Internet i sieci 25. Sieci komputerowe. Rodzaje sieci, topologie, protokoy transmisji danych w sieciach. 16. Usugi internetowe. Zakadanie konta pocztowego. Przesyanie i odbieranie wiadomoci. 44 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Tematyka zaj w dwuletnim cyklu ksztacenia Zagadnienie I rok nauki II rok nauki Internet jako sie rozlega WAN. Praca w sieci lokalnej i globalnej. 17. Praca grupowa nad projektem „Prezentacja mojego regionu”. Dyskusja na forum z zachowaniem zasad netykiety. 26. Jak zachowa bezpieczestwo podczas rozmów w sieci? Zagroenia i korzyci wynikajce z korzystania z internetu. 18 i 19. „Prezentacja mojego regionu” gromadzenie, selekcjonowanie i przetwarzanie informacji 27. Tworzenie dokumentu tekstowego pochodzcych z rónych róde. na podstawie informacji z internetu. 20 i 21. Projektowanie Kopiowanie, wklejanie klasowej lub szkolnej witryny internetowej. i formatowanie tekstu Podstawy HTML, i obrazów. grafika i muzyka na stronie. Obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym 22. Obliczenia w arkuszu kalkulacyjnym — kalkulacja kosztów wytworzenia gazetki klasowej, folderu, kosztów 29. Rozwizywanie wycieczki klasowej zada problemowych (kontynuacja w arkuszu rozpocztych w edytorze kalkulacyjnym. Adresowanie wzgldne. tekstu projektów). 28. Arkusz kalkulacyjny — podstawowe pojcia. Budowa arkusza, edycja danych, tworzenie tabel. 30. Rozwizywanie w arkuszu zada z zakresu rónych przedmiotów z zastosowaniem adresowania wzgldnego, bezwzgldnego i mieszanego. 23 i 24. Rozwizywanie w arkuszu kalkulacyjnym zada problemowych z zastosowaniem funkcji matematycznych i statystycznych JEELI, LICZ.JEELI, ILE.NIEPUSTYCH itp. MATERIA NAUCZANIA 45 Tematyka zaj w dwuletnim cyklu ksztacenia Zagadnienie I rok nauki II rok nauki 31. Podstawy tworzenia wykresów w arkuszu kalkulacyjnym. Formatowanie danych wykresu. Bazy danych 32. Bazy danych — podstawowe pojcia. Wykonywanie operacji w gotowej bazie danych. 25. Importowanie bazy danych. Tworzenie bazy danych uczniów klasy. 26. Kwerendy, czyli tworzenie zapyta do utworzonej bazy danych (zagadnienie dodatkowe). 27. Tworzenie formularzy i raportów (zagadnienie dodatkowe). Algorytmy 33. Pojcie algorytmu. Rodzaje i sposoby zapisywania algorytmów. Przykady wykorzystania algorytmów do rozwizywania zada. 28. Algorytmy porzdkowania zbioru elementów. 34. Algorytmiczne rozwizywanie problemów w arkuszu kalkulacyjnym. 30. rodowisko Logomocja. Programowanie prostych rysunków w Logo. Procedury pierwotne. Sowa i listy w Logo. 29. Tworzenie algorytmów w programie ELI 2.0 i analizowanie ich dziaania. 31. Tworzenie wasnych procedur — procedury wasne w Logo. 32. Tworzenie procedur z parametrem. 46 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Tematyka zaj w dwuletnim cyklu ksztacenia Zagadnienie Modelowanie i symulacja I rok nauki II rok nauki 33. Modelowanie i symulacja. Wykorzystanie programów komputerowych oraz interaktywnych map wyszukanych w internecie do symulacji. 34. Symulowanie procesów z rónych dziedzin — matematyki, fizyki, biologii, ekonomii. Wykorzystanie modeli do symulacji. 9. Metody i zasady nauczania informatyki — propozycje Metody i zasady nauczania informatyki Informatyka jest mod dyscyplin wiedzy, dlatego te naley wypracowa takie metody osigania celów edukacyjnych, które bd aktywizoway uczniów, nie zniechcajc tych mniej zainteresowanych i jednoczenie nie nudzc tych bardziej zdolnych, dla których informatyka jest przedmiotem zainteresowania. Na lekcjach informatyki mona zastosowa metody wymienione w dalszej czci rozdziau. Metody podajce stosowane s podczas omawiania nowych poj i wprowadzania w nowe zagadnienia. Metody wicze praktycznych stosuje si na kadej lekcji informatyki podczas: i rozwizywania problemów z wykorzystaniem odpowiedniego oprogramowania; i korzystania z rónych róde informacji; i prezentowania efektów pracy. METODY I ZASADY NAUCZANIA INFORMATYKI 47 Metody eksponujce znajduj zastosowanie na zajciach, podczas których za pomoc komputera wykonuje si pokaz czynnoci, programów, zjawisk, przebiegu procesów. Pokaz wykonanych przez uczniów prezentacji multimedialnych i stron WWW zamieszczonych w internecie to take sposób na wyeksponowanie osignitych przez nich umiejtnoci. Celem metod problemowych jest rozwizywanie problemów. Na lekcjach informatyki moe to by na przykad poszukiwanie rozwizania algorytmu poprzez tworzenie schematów blokowych czy algorytmiczne rozwizywanie problemów w arkuszu kalkulacyjnym. Podczas zaj z obsugi arkusza kalkulacyjnego, majcych na celu rozwizywanie zada z rónych przedmiotów, mona wykorzysta metod nauczania programowego, która polega na zwikszaniu trudnoci przy rozwizywaniu danego problemu poprzez racjonalne zmniejszanie liczby wskazówek naprowadzajcych. Ta metoda jest zalecana podczas pracy z uczniami bardziej zdolnymi. Ciekaw grup metod s metody aktywizujce ucznia. Metoda projektów ma pobudza aktywno i zaangaowanie. Uczniowie realizujcy dany projekt mog by podzieleni na grupy. Kada z grup moe przygotowywa inne zadanie. Koordynatorem wspierajcym i ukierunkowujcym prac uczniów jest nauczyciel. Praca w poszczególnych grupach koczy si zaprezentowaniem jej efektów. Przykadem moe by realizacja jednego projektu do wyboru (praca w grupach dwuosobowych): „Organizujemy wycieczk klasow do …”, „Moje miasto”, „Najpikniejsze miejsca wiata”, „Oferty biura podróy”. Praca nad projektem polega na ukadaniu planu, dobieraniu ta, grafiki, redakcji tekstów, tworzeniu animacji obiektów, przej midzy slajdami, wstawianiu dwików. Uczniowie mog korzysta z rónych róde oraz uywa rónych programów. Jedne grupy przygotowuj projekt pod ktem historycznym, inne pod ktem statystycznym (prezentujc obliczenia i wykresy wykonane w arkuszu kalkulacyjnym), jeszcze inne pod ktem geograficznym itd. Innym przykadem jest praca grupowa nad projektem „Prezentacja mojego regionu”, której celem jest gromadzenie, selekcjonowanie i przetwarzanie informacji pochodzcych z rónych róde. 48 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Na zajciach z informatyki mona zastosowa równie metod debaty — wywizuje si wówczas dyskusja, a uczniowie prezentuj pogldy „za” i „przeciw”. Nie oznacza to, e caa jednostka lekcyjna ma by prowadzona w ten sposób. Takie zajcia mona prowadzi, omawiajc nastpujce zagadnienia: i zagroenia i korzyci wynikajce ze stosowania komputerów; i róne aspekty powszechnego dostpu do informacji; i rozmowy przez internet, czyli jak zachowa bezpieczestwo w sieci; i prawo autorskie. Zasady nauczania informatyki Podczas zaj z informatyki powinno wystpowa stopniowanie trudnoci, czyli przechodzenie od zagadnie prostych, zrozumiaych, do trudniejszych i bardziej zoonych, wymagajcych wczeniejszego zaznajomienia z podstawami. Nie mona sobie wyobrazi na przykad symulacji dotyczcej wysokoci odsetek bankowych bez wczeniejszego zaznajomienia z arkuszem kalkulacyjnym. Wan zasad jest równie czenie teorii z praktyk. Po zaznajomieniu z podstawowymi pojciami dotyczcymi danego zagadnienia naley przej do wicze praktycznych. Uczniowie powinni równie dostrzega celowo wykonywania danych wicze. Wane jest, aby nie byy one oderwane od rzeczywistoci, ale dotyczyy spraw bliskich uczniom, na przykad klasowych czy szkolnych („Tworzenie klasowej lub szkolnej witryny WWW”, „Koszty wycieczki klasowej do…”). Bezporednie poznawanie programów, zaznajamianie si z ich funkcjami i rozwizywanie konkretnych problemów to stosowanie zasady pogldowoci. Systematyczno w nauczaniu kadego przedmiotu jest nie tylko zasad, ale wanym zadaniem. JAK SPRAWDZA I OCENIA OSIGNICIA UCZNIÓW 49 10. Jak sprawdza i ocenia osignicia uczniów — propozycje Jaksprawdzaioceniaosigniciauczniów Ocenianie osigni Ocenianie uczniów na lekcjach informatyki, tak jak w przypadku innych przedmiotów, powinno spenia okrelone warunki. Wana jest systematyczno oceniania. Jak pokazuje praktyka nauczania, mobilizuje to uczniów. Jawno ocen pozwala unikn niedomówie. Nie wolno kierowa si uprzedzeniami i subiektywizmem. Ocena powinna by sprawiedliwa i obiektywna. Zawsze te naley okreli zakres pomiaru osigni. Osignicia uczniów moemy diagnozowa w zakresie wiadomoci i umiejtnoci praktycznych. Szczególnie uwzgldni naley: i umiejtno obsugi komputera oraz programów uytkowych; i rozwizywanie problemów za pomoc komputera; i korzystanie z osigni informatyki, w tym internetu; i waciwe zachowanie podczas pracy z komputerem, oprogramowaniem i rónymi ródami informacji. Ocenianie na lekcjach informatyki powinno by zgodne z zaoeniami szkolnego i przedmiotowego systemu oceniania. Uczniowie kadej klasy powinni zosta z nimi zapoznani. Przedmiotowy system oceniania uwzgldnia, co ucze powinien umie i jakie umiejtnoci osign z zakresu poszczególnych bloków tematycznych realizowanych na zajciach z informatyki. Obserwacji i ocenie podlegaj: i zrozumienie podstawowych poj i znajomo zagadnie informatycznych zawartych w programie nauczania (testy, odpowiedzi uczniów); i wiczenia praktyczne wykonywane na lekcji (praca na komputerze); i uytkowanie sprztu komputerowego i korzystanie z programów uytkowych (praca na komputerze). 50 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Sprawdzanie osigni — propozycje Propozycja I Test wiadomoci z zakresu klasy I (sprawdzian teoretyczny) 1. Informatyka jest… a. dziedzin nauki i techniki obejmujc technologie przetwarzania informacji oraz technologie wytwarzania systemów przetwarzajcych informacje b. nauk o oprogramowaniu c. nauk o komputerach 2. Pami RAM jest: a. pamici nietrwa b. pamici trwa c. pamici zewntrzn 3. Edytor tekstu suy do: a. wykonywania prostych oblicze b. tworzenia prezentacji c. (wpisz) ………………………………………….………… ……………………………………………………. ……………………………………………………. 4. Arkusz kalkulacyjny skada si z: a. wierszy nazwanych kolejnymi liczbami naturalnymi i kolumn nazwanych kolejnymi literami alfabetu b. wierszy nazwanych kolejnymi literami alfabetu i kolumn nazwanych kolejnymi liczbami naturalnymi c. wierszy nazwanych kolejnymi liczbami koczcymi si na liczbie 25 000 oraz kolumn nazwanych kolejnymi literami alfabetu koczcymi si liter Z 5. Jednostk pamici komputera jest: a. 1 Hz b. 1 MB c. ROM JAK SPRAWDZA I OCENIA OSIGNICIA UCZNIÓW 6. Klawisz Shift na klawiaturze suy do: a. wstawiania polskich znaków b. kasowania c. wstawiania wielkich liter 7. W oknie Czcionka edytora tekstu MS Word mona okrela midzy innymi: a. ………………………………………………… b. ………………………………………………… c. ………………………………………………… 8. System pomocy w programach uytkowych suy do: a. wprowadzania okrelonych polece b. wyszukiwania informacji o programie c. (wpisz) ………………………………………………… ………………………………………………… ....……………………………………………… 9. Prawo autorskie: a. umoliwia wykorzystanie w celach komercyjnych danego wytworu czy programu b. pozwala rozpowszechnia wytwory innych osób c. (wpisz) …………………………………………………… …………………………………………………… ....………………………………………………… 10. Podczas korzystania z internetu mamy prawo do: a. kopiowania prac innych b. komunikacji oraz wyszukiwania informacji c. piractwa komputerowego 51 52 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Propozycja II wiczenia sprawdzajce z zakresu obsugi edytora grafiki dla klasy I (sprawdzian praktyczny) 1. Zaprojektuj w edytorze grafiki kartk imieninow dla kolegi oraz napisz yczenia. Wykorzystaj wszystkie znane Ci moliwoci edytora grafiki. Zapisz prac na dysku twardym. 2. Narysuj w programie Paint rysunek podobny do poniszego. Uyj linii krzywej i narzdzia do pisania tekstu. Za pomoc paska narzdzi tekstowych zmieniaj wielko i rodzaj czcionki. Propozycja III wiczenia sprawdzajce z zakresu obsugi edytora tekstu dla klasy I (sprawdzian praktyczny) 1. Wymie w formie listy wypunktowanej swoje popoudniowe plany na najbliszy okres. Zastosuj graficzne punktory i sformatuj tekst wedug podanego poniej wzoru (moesz uy podobnych wzorów): a. praca z akapitami b. wstawianie punktorów graficznych i praca z akapitami i wstawianie punktorów graficznych JAK SPRAWDZA I OCENIA OSIGNICIA UCZNIÓW 53 praca z akapitami wstawianie punktorów graficznych 2. Wstaw w edytorze tekstu Word tabel wygldajc tak jak Tekst umieszczony w pionie 5 pokazana poniej. 3. Napisz list do zaprzyjanionej osoby z uyciem symboli. Przykad zosta przedstawiony poniej. Jutro o godzinie £ wyjedam do Krakowa. Czeka mnie mczca 3. Mam nadziej, e przestanie wreszcie pada deszcz i zawieci Ò. Kiedy dojad na miejsce, « do Ciebie lub # ~. Ciesz si -, e mog cho na troch wyjecha. Tymczasem egnam Ci ,. Przywioz Ci drobny H. Uwagi W I roku nauki podsumowaniem pracy z edytorem tekstu jest ocena realizacji projektu „Tworzymy gazetk klasow”. Prac uczniów oceniamy pod ktem poprawnego zastosowania kolumn, tabulatorów, czenia tekstu z grafik, wykorzystania nagówka i stopki oraz numerowania stron. W II roku nauki do sprawdzenia zamierzonych osigni w zakresie obsugi edytora Word moe posuy realizacja projektu „Folder o mojej szkole” oraz praca grupowa nad projektem „Prezentacja mojego regionu”. Ocenie podlegaj gromadzenie, selekcjonowanie i przetwarzanie informacji pochodzcych z rónych róde, estetyka wykonania i poprawno zastosowania funkcji programów. 54 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Propozycja IV wiczenia sprawdzajce z zakresu obsugi arkusza kalkulacyjnego dla klasy I (sprawdzian praktyczny) 1. Oblicz wartoci wyrae arytmetycznych dla podanych liczb a, b, c. a = 5,85 b = –1,42 c = 1,42 4a – 2b + 5c (2a – c)(a – 3) 2a – ab – 2b – c / 10 (5c – 5b + 25a) / 5a 2. Oblicz pole i obwód prostokta o bokach a i b. a b 4 4,5 3,5 2,6 1,6 6,2 Pole Obwód JAK SPRAWDZA I OCENIA OSIGNICIA UCZNIÓW 3. Skalkuluj koszty imprezy klasowej, okrelajc wydatki, i oblicz saldo kocowe. FUNDUSZ KLASOWY 135,50 WYDATKI KOSZT Napoje Sodycze Dekoracja sali Zaproszenia Nagrody RAZEM WYDATKI SALDO KOCOWE 4. Oblicz warto wydatków, wpisujc waciw formu. NAZWA ARTYKUU LICZBA CENA Breloczek do kluczy 2 4,20 Dezodorant 3 7,30 Bluza 1 27,50 Pyta muzyczna CD 1 42,00 Bilety na dyskotek 2 10,00 Guma do ucia 4 1,35 Pasta do zbów 2 6,99 Czasopismo 1 5,61 Sodycze 4 3,26 RAZEM WARTO 55 56 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Propozycja V wiczenia sprawdzajce umiejtno tworzenia rysunków w rodowisku Logomocja dla klasy II. 1. Otwórz program Logomocja. 2. Narysuj trójkt równoboczny o boku dugoci 100 kroków. Zapisz swoj prac. 3. Wykonaj polecenia: i i i i cs powtórz 25 [np 120 pw 100] cs powtórz 35 [np 80 pw 80] cs powtórz 45 [np 60 pw 45] cs powtórz 60 [np 30 pw 25] Zapisz efekty pracy. 4. Wpisz w wierszu polece procedur wasn rysujc zaprezentowan figur i sprawd jej dziaanie. 5. Opracuj procedur wasn dla poniszego rysunku (dla chtnych). JAK SPRAWDZA I OCENIA OSIGNICIA UCZNIÓW 57 Propozycja VI wiczenia sprawdzajce umiejtno definiowania algorytmów (klasa II) Jakie procedury naley napisa, aby powstay ponisze figury? Podane zadania s jedynie propozycjami sprawdzania osigni uczniów na zakoczenie danego bloku tematycznego. Kady sprawdzian powinien by przez nauczyciela przemylany, a zadania zrónicowane i dobrane do moliwoci uczniów. Osignicia uczniów mona sprawdza pod ktem teoretycznym i praktycznym. Specyfika przedmiotu powoduje, e wikszy nacisk kadzie si na umiejtnoci praktyczne — obsug komputera i wykorzystanie programów uytkowych do rozwizywania rónych problemów. Pisemne sprawdzanie wiadomoci, na przykad w formie testów, w których ucze bdzie zaznacza waciwe odpowiedzi, moe mie charakter uzupeniajcy. Uwzgldnienie zagadnie lub pyta otwartych daje moliwo wypowiedzi pisemnej na okrelony temat. Sprawdzajc osignicia uczniów, warto przeprowadzi ewaluacj zwrotn na temat stopnia trudnoci czy zrozumienia pyta. Informacje od uczniów mog by ujte w formie tabelarycznej, jak pokazano poniej. Stopie trudnoci i zrozumienia wicze Numer wiczenia zbyt atwe atwe trudne zrozumiae niezrozumiae 58 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W GIMNAZJUM Form pomiaru osigni z zakresu kolejnych bloków tematycznych nauczyciel powinien dostosowa do poziomu uczniów. Sprawdzanie umiejtnoci wcale nie musi by dla uczniów nudn koniecznoci, gdy moe uwzgldnia ich zainteresowania, a nauczyciel moe tak dobiera treci wicze, aby nie byy one oderwane od rzeczywistoci i bezporednio nawizyway do bliskich uczniom zagadnie. Powodzenia! NOTATKI NOTATKI NOTATKI NOTATKI NOTATKI NOTATKI
