opiekun osoby starszej

INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE
OPIEKUN OSOBY STARSZEJ - kod 341202
Opiekun osoby starszej to jeden z 2360 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 lipca 2010
roku klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2010 r. nr 82,
poz. 537). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 stycznia 2005 r.
do 30 czerwca 2010 r. zawód ten nie występował. W związku z tym przygotowana analiza
dotyczy roku 2011 i 2012.
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie opiekun osoby starszej powinien być
przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) rozpoznawania możliwości oraz ograniczeń
wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności;
w funkcjonowaniu
osoby
starszej
2) rozpoznawania i interpretowania sytuacji społecznej, warunków życia, relacji z rodziną,
grupą i środowiskiem lokalnym osoby starszej oraz wykorzystywania zasobów
indywidualnych, środowiska rodzinnego, instytucjonalnego i lokalnego w pracy z osobą
starszą;
3) dobierania metod, technik, narzędzi i form realizacji działań opiekuńczo-wspierających do
sytuacji życiowej, stanu zdrowia, rozpoznanych problemów i potrzeb osoby starszej;
4) udzielania wsparcia emocjonalnego i aktywizowanie osoby starszej do samodzielności
życiowej w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności;
5) nawiązywania, podtrzymywania i rozwijania współpracy z podmiotami działającymi na
ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY1
Wyszczególnienie
Bezrobotni
zarejestrowani w
okresie
sprawozdawczym
Bezrobotni według
stanu na koniec okresu
sprawozdawczego
Osoby do 12 miesięcy
od dnia ukończenia
nauki w okresie
sprawozdawczym
Osoby do 12 miesięcy
od dnia ukończenia
nauki na koniec okresu
sprawozdawczego
Wolne miejsca pracy i
miejsca aktywizacji
zawodowej zgłoszone
w okresie
sprawozdawczym
Wolne miejsca pracy i
miejsca aktywizacji
zawodowej aktualne
na koniec okresu
sprawozdawczego
BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W
ZAWODZIE OPIEKUN OSOBY STARSZEJ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO – POMORSKIM W
LATACH 2011 – 2013.
2013r.
81
57
2
1
383
31
2012 r.
33
22
0
0
149
1
2011 r.
24
9
1
0
264
32
1
Źródło: Załącznik 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy – Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i
miejsca aktywacji zawodowej według zawodów i specjalności. Załącznik opracowany na potrzeby monitoringu
zawodów deficytowych i nadwyżkowych, prowadzonego w ramach projektu systemowego WUP w Toruniu
Rynek Pracy pod Lupą II.
1
W analizowanym okresie zawód ten został sklasyfikowany jako zawód deficytowy 2 tzn. taki,
na który na rynku pracy istnieje większe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących
pracy w tym zawodzie.
W 2013 roku w PUP zgłoszono 338 wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej
Na jedną osobę bezrobotną w zawodzie zarejestrowaną w PUP w danym okresie przypadało
4,7 ofert pracy.
W 2012 roku na jedną osobę bezrobotną w zawodzie zarejestrowaną w PUP w danym
okresie przypadało 4,5 ofert pracy natomiast w 2011 roku na jedną osobę bezrobotną
zarejestrowaną w okresie przypadało 11 ofert pracy.
WYNIKI BADAŃ PRACODAWCÓW. 3
W 2013 i 2012 roku pracodawcy nie planowali zatrudnień ani zwolnień w zawodzie opiekun
osoby starszej.
W 2011 roku planowano zatrudnić na terenie Bydgoszczy 4 osoby w tym zawodzie ( powód
zatrudnienia - wzrostu popytu na usługi (zatrudnienie subsydiowane). W 2011 roku
pracodawcy nie zgłosili planów zwolnień osób w zawodzie.
Z telefonicznych rozmów sondujących z pracodawcami z województwa kujawsko –
pomorskiego, przeprowadzonych na potrzeby przygotowania informacji lokalnej o zawodzie
wynika, że na stanowisku opiekun osoby starszej zatrudniają stowarzyszenia ( np., Polski
Czerwony Krzyż, Polski Komitet Pomocy Społecznej, Stowarzyszenie z Pomocy Serca ) na
umowę zlecenie. Większość takich instytucji jak MOPR, MOPS, GOPS pozyskują
opiekunów osób starszych dla swoich podopiecznych na zasadach konkursowych z
powyższych stowarzyszeń.
Na umowę zlecenie zatrudniane są kobiety bez kierunkowego wykształcenia, niekarane,
między 40 a 50 rokiem życia, silne fizycznie, odporne psychicznie, z dużą motywacją do
pracy, chętnie emerytowane pielęgniarki. Pomimo podkreślanego przez pracodawców
zapotrzebowania społecznego na usługi opiekunów osób starszych, nie idzie za nim system
rozwiązań finansowania. W zawiązku z tym są małe możliwości etatowego zatrudnienia
opiekunów osób starszych.
Firmy prywatne poszukujące pracowników w tym zawodzie kierują bardzo często oferty
pracy do osób chcących podjąć zatrudnienie poza granicami kraju ( np.: opiekun osób
starszych w Niemczech) .
2
Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika
intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc
aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w
badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość
1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1;
natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. W 2011 r. 77,9%
wszystkich zawodów, którymi legitymowali się bezrobotni lub zgłoszono w nich wolne miejsca pracy
i miejsca aktywizacji zawodowej zostały sklasyfikowane jako nadwyżkowe. Zawody deficytowe stanowiły
17,9% zawodów a zrównoważone 4,2%.
3
Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty z
badań pracodawców w latach 2011 i 2012 znajdują się na stronie internetowej WUP oraz na stronie
www.podlupa.wup.torun.pl
2
WYNIKI BADAŃ USŁUG SZKOLENIOWYCH
Z danych przytoczonych w raporcie „Szkolenia zorganizowane przez powiatowe urzędy
pracy i instytucje szkoleniowe w 2012 roku oraz plany szkoleń na 2013 roku” opracowanego
prze WUP w Toruniu w ramach realizacji projektu systemowego Rynek Pracy pod Lupą
wynika, że:
- w 2013 roku Instytucje szkoleniowe w województwie kujawsko- pomorskim
zadeklarowały przeprowadzenie następujących szkoleń:
L.p. Nazwa szkolenia
1. Kurs opiekunka osób starszych i dzieci
1. Mobilny opiekun dzienny
2. Opieka społeczna: standardy opieki w DPS, opiekun osób
chorych, starszych, niepełnosprawnych i dzieci
3. Opiekun
4. Opiekun osoby starszej
5. Opiekun osób niepełnosprawnych
6. Opiekun osób starszych, chorych i niepełnosprawnych
7. Opiekunka osób starszych i przewlekle chorych
8. Opiekunów osób zależnych
Planowana
liczba edycji
1
9
Liczba osób
ogółem
8
126
2
1
10
15
10
92
w zależności od
zainteresowania
2
10
15
10
45
w zależności od
zainteresowania
b.d.
- w 2012 roku – Instytucje szkoleniowe zorganizowały następujące szkolenia:
L.p. Tytuł szkolenia
1. Opieka nad osobami przewlekle chorymi
2. Opieka nad osobą zależną
3. Opieka społeczna: opiekun osób chorych, starszych,
niepełnosprawnych i dzieci
4. Opiekun
5. Opiekun osoby niepełnosprawnej
6. Opiekun osób chorych, starszych, niepełnosprawnych i dzieci
7. Opiekun osób starszych
8. Opiekun osób starszych i niepełnosprawnych
9. Opiekun osób starszych, chorych i niepełnosprawnych
10. Opiekun seniora
11. Opiekunka domowa
12. Opiekunka dzieci i osób starszych
13. Opiekunka osób starszych
Liczba
godzin
Uczestnicy
szkolenia
16
60-90
160
180
160
120
30-140
160-180
80-120
80
50
60
100
51
7
12
46
2
10
115
38
83
3
2
2
2
W 2011 r. instytucje szkoleniowe zorganizowały 18 edycji szkoleń dla 372 osób - opiekun
osoby starszej. Były to szkolenia połączone z modułem opieki nad osobami
niepełnosprawnymi, dziećmi oraz z modułem języka niemieckiego.
3
W 2013 roku powiatowe urzędy pracy w województwie kujawsko- pomorskim zadeklarowały
przeprowadzenie następujących szkoleń:
- PUP w Aleksandrowie Kujawskim
Opiekun osób starszych i niepełnosprawnych z modułem języka niemieckiego – 20 osób
- PUP w Bydgoszczy
Opiekun osób starszych, przewlekle chorych i niepełnosprawnych – 30 osób
- PUP w Chełmnie
Kurs opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi z językiem niemieckim – 10 osób
Kurs opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi – 10 osób
- PUP w Inowrocławiu
Opiekun osób starszych i niepełnosprawnych z podstawami j. niemieckiego – 20 osób
- PUP w Wąbrzeźnie
Opiekun osób starszych z podstawami języka niemieckiego - 10 osób
- PUP we Włocławku
Opiekun osób wymagających pomocy w samodzielnej egzystencji osób
W 2012 roku 6 powiatowych urzędów pracy ( w Bydgoszczy, Grudziądzu, Inowrocławiu,
Nakle nad Notecią, Chełmnie oraz Włocławku) planowało zorganizować szkolenia dla 88
osób. W powiatowym urzędzie pracy w Inowrocławiu i Nakle nad Notecią szkolenie na
opiekuna osoby starszej było połączone z nauką języka niemieckiego. Czas trwania
poszczególnych szkoleń wynosił od 140 do 300 godz.
Powiatowy urząd pracy we Włocławku zorganizował w 2012 roku szkolenie dla 20 osób pt.
„Opiekun osób wymagających pomocy w samodzielnej egzystencji”. Czas trwania szkolenia
– 3 miesiące.
W 2011 r. 7 powiatowych urzędów pracy (w Grudziądzu, Aleksandrowie Kujawskim,
Gołubiu - Dobrzyniu, Inowrocławiu, Lipnie, Nakle nad Notecią, Wąbrzeźnie) planowało
zorganizować szkolenia dla 89 osób. Szkolenia na opiekuna osoby starszej były połączone z
nauką języka niemieckiego (PUP w Grudziądzu i Gołubiu - Dobrzyniu), z opieką nad
osobami niepełnosprawnymi (PUP w Aleksandrowie Kujawskim i Inowrocławiu). Czas
szkolenia wynosił od 100 od ok. 250 godzin. 4
ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA – SYSTEM
OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ
Wg danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum
Informatyczne Edukacji na stronie www.cie.men.gov.pl w województwie kujawskopomorskim istnieją 2 szkoły kształcące w tym zawodzie.
SZKOŁY DLA DOROSŁYCH W REGIONIE:
POLICEALNA SZKOŁA OPIEKUNÓW OSÓB STARSZYCH
Typ: Szkoła policealna
Adres: JAGIELLOŃSKA 4
Kod pocztowy i poczta: 85-067 BYDGOSZCZ
Województwo: WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE
Telefon: 523493448
4
Analiza rynku szkoleniowego jest realizowana w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty
z badań zrealizowanych w latach 2011 i 2012 znajdują się na stronie internetowej WUP.
4
Szkoła Policealna Spectrum
Typ: Szkoła policealna
Adres: Plac Wolności 1
Kod pocztowy i poczta: 87-800 Włocławek
Województwo: WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIE
Telefon: 508584088
Dane dotyczące liczby osób kształcących się
zawodzie opiekun osoby starszej.
Liczba osób
Rok szkolny
2011/2012 rok
Uczniowie
kontynuujący
naukę w
zawodzie
104
i
kończących naukę ( absolwentów) w
Absolwenci –
osoby kończące
naukę w
zawodzie
0
(na dzień 30.09.2012r. )
Opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Oświatowej
Informacja o kursach na stronie http://ris.praca.gov.pl
ZMIANY W KSZTAŁCENIU
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie
klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego określa, że zawód opiekun osoby starszej od
1 września 2012 roku można zdobyć w Szkole Policealnej o dwuletnim cyklu kształcenia.
Nie ma możliwości zdobycia uprawnień w zawodzie poprzez ukończenie kursów
kwalifikacyjnych.
W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda
obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych
i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach.
Dla zawodu opiekun osoby starszej wyodrębniono jedną kwalifikację –świadczenie usług
opiekuńczo – wspierających osobie starszej.
CZASOPISMA
MEDI - Forum Opieki Długoterminowej – kwartalnik
Wydawca: Stowarzyszenie na Rzecz Opieki Długoterminowej i Pomocy Społecznej "Dom
Pod Słoncem", Toruń
Medycyna Paliatywna – kwartalnik
Niepełnosprawność i Rehabilitacja – kwartalnik .
Opracowała:
Marzena Stanisławska- Mrugacz
doradca zawodowy
WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
Akceptował:
5
Janusz Bokser
data ostatniej aktualizacji: lipiec 2014 rok
DOSTĘP DO RYNKÓW PRACY
GOSPODARCZEGO (EOG).
KRAJÓW
EUROPEJSKIEGO
OBSZARU
W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny
przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego
państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach
jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie
EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni.
INFORMACJA DLA OSÓB POSZUKUJĄCYCH PRACY W ZAWODZIE W
OPIEKUN OSOBY STARSZEJ KRAJACH EOG:
Osoba chcąca podjąć pracę jako opiekun osoby starszej w jednym z krajów EOG, powinna
sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym
uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje
o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany
w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód
opiekun osób starszych jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu „Twoja
Europa” prowadzonym przez Komisję Europejską:
http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage
Obecnie w pięciu krajach EOG zawód opiekun osób starszych jest regulowany, są to: Czechy,
Norwegia, Słowenia, Szwajcaria, Włochy.
W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie
potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów
informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points):
http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm
ZAPOTRZEBOWANIE NA OSOBY Z ZAWODEM OPIEKUN OSOBY STARSZEJ
WG
EUROPEJSKIEGO
PORTALU
MOBILNOŚCI
ZAWODOWEJ
http://eures.europa.eu
Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodem opiekun osoby
starszej zgłoszonych zostało 6110 ofert pracy w 14 krajach EOG. Najwięcej ofert pracy
w ww. zawodach znajduje się w: Wielkiej Brytanii (4654 ofert), Niemczech (848 ofert),
Francji (263 ofert) - dane wg stanu na dzień 18.09.2013 r.
Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie opiekun osoby starszej w krajach EOG powinny
dysponować 2-3 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym i/lub posiadać
ukończony kurs z zakresu opieki nad osobami starszymi. Należy pamiętać,
że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym
zamierzają podjąć pracę. Przykładowe stawki płacy w zawodzie opiekun osoby starszej
w wybranych krajach: Wielka Brytania: 7-12 funtów/godz. brutto, Austria: 1900 euro
miesięcznie brutto, Czechy: 12000-15000 koron czeskich miesięcznie brutto.
PRZYDATNE INFORMACJE
6
Informacje na temat planów zatrudnieniowych pracodawców z województwa kujawskopomorskiego w zawodzie OPIEKUN OSOBY STARSZEJ
http://podlupa.wup.torun.pl/wp-content/uploads/2013/05/opiekun-osoby-starszej.pdf
Opracował:
Wojciech Janisiewicz
doradca EURES,
WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy Zespół EURES
7