WYK£AD 14

147
WYKLAD 13
Oscyloskopy
Rozwój przetworników analogowo-cyfrowych i metod szybkiego przetwarzania
danych spowodował upowszechnienie się
oscyloskopów cyfrowych. Częstości
próbkowania w najlepszych modelach
sięgają
10
GHz
przy
pasmach
przenoszenia dochodzących do wielu
gigaherców. W tańszych modelach, mimo
powolnych przetworników analogowo cyfrowych (np. 20 MHz jak w najtańszym Zasada stroboskopowego próbkowania
modelu HP) szerokie pasma przenoszenia sygnału. Impuls wyjściowy jest odtwarzany z
(60 i więcej MHz) uzyskuje się dzięki wielu impulsów wejściowych próbkowanych w
próbkowaniu
stroboskopowemu. różnych chwilach czasu, w przeciwieństwie do
Uniwersalny software (np. szybka próbkowania w czasie rzeczywistym, które
transformata Fouriera - FFT) i możliwośc odbywa się na pojedynczym impulsie
bezpośredniego połączenia z komputerem wejściowym, ale wymaga bardzo wysokiej
czynią oscyloskopy cyfrowe najbardziej częstotliwości pracy przetwornika AC.
uniwersalnymi urzadzeniami do badania
kształtu powtarzalnego sygnału elektrycznego1. W ostatnich latach oscyloskopy cyfrowe
wyparły z laboratoriów używane wcześniej do analizy sygnałów powtarzalnych boxcar’y
(jednokanałowe uśredniacze analogowe) i transient digitizer’y (wielokanałowe uśredniacze
analogowe).
Oscyloskopy analogowe pełnią obecnie w laboratoriach jedynie funkcje pomocnicze.
Wyposażenie dodatkowe oscyloskopów
Wraz z oscyloskopem producenci dostarczają zwykle wyposażenie dodatkowe,
poszerzające jego możliwosci pomiarowe. Do podstawowego wyposażenia należą oporniki
dopasowujące i sondy.
Oporniki przeznaczone są do dopasowania wejścia oscyloskopu o wielkim oporze
(zwykle 1 MΩ) do impedancji falowej linii doprowadzającej sygnał (50Ω). Montuje się je
najczęściej w obudowach z przejściami koncentrycznymi. W wielu konstrukcjach rezystancję
wejściową oscyloskopu wybiera się za pomocą odpowiedniego przełącznika umieszczonego
na płycie czołowej.
Sondy bierna i czynna służą do badania sygnałów pochodzących ze źródeł o wielkiej
impedancji. Bezpośrednie włączenie takiego źródła do oscyloskopu za pomocą kabla
powoduje zniekształcenie sygnału, gdyż rezystancja wyjściowa badanego układu tworzy wraz
z pojemnością wejściowa oscyloskopu i pojemnością kabla filtr dolnoprzepustowy
zawężajacy pasmo częstotliwości przenoszonych sygnałów.
Oscyloskop cyfrowy jest idealnym układem pomiarowym do badania również sygnałów o
tak małej częstotliwości powtarzania (<<1 Hz) , że nazywa się je sygnałami pojedynczymi.
1
148
Jednym ze
sposobów
uniknięcia takiego
zmniejszenia
częstotliwości
granicznej układu
pomiarowego jest
zastosowanie
pojemnościowo
skompensowanego
dzielnika napięcia. Zrealizować go mocna za pomocą sondy biernej. Rezystancja wejściowa
sondy wynosi zwykle 10-100 MΩ. Pojemność
pasożytnicza Cpk bocznikująca rezystancję wejściową
oscyloskopu kompensowana jest przez zastosowanie
zmiennego kondensatora CS włączonego równolegle
do opornika RS. Przy odpowiednim dobraniu wartości
CS stosunek podziału dla tego układu nie zależy od
częstotliwości sygnału. Dzięki temu sygnał dociera do
oscyloskopu bez zniekształceń, choć z odpowiednio
mniejszą amplitudą. Łatwo jest obliczyć optymalną
wartość CS , wychodząc z założenia, że nowo
powstały dzielnik powinien dzielić napięcie zmienne
w stopniu podobnym jak dzielnik bez pojemności.
Sondy bierne, ze strojona pojemnością C
montowane
w
niewielkich
obudowach
z Sposób dobierania optymalnej pojemności
wyprowadzonym
kablem
łączącym
je
z sondy biernej za pomocą testującego
oscyloskopem. Końcówki wejściowe sondy wyposaża sygnału prostokątnego.
się w uniwersalne chwytaki niewielkich rozmiarów
pozwalające na łatwe podłączenie jej do badanego obwodu. Optymalną wartość CS dobiera
się za pomocą sygnału testującego o kształcie prostokątnym.
Zastosowanie sondy
biernej
powoduje
zmniejszenie
amplitudy
sygnału. Wady tej nie ma
sonda wtórnikowa (tzw.
aktywna
lub
czynna),
Stanowi ją wzmacniacz wtórnik napięciowy o wielkiej
rezystancji wejściowej (1-100
MΩ), charakteryzujący się także niewielką pojemnością wejściową (4-8 pF) i częstotliwością
graniczną przekraczającą nawet 1 GHz. Sonda montowana jest w niewielkiej obudowie
metalowej połączonej z oscyloskopem kablem sygnałowym i zasilającym. Wyjście jej
dopasowane jest do impedancji falowej kabla sygnałowego. Dzięki temu możliwy jest pomiar
szybkich sygnałów pochodzących ze źródeł o wielkich rezystancjach, bez wprowadzania
zniekształceń i bez zmniejszenia amplitudy napięcia.
Do pomiaru sygnałów o amplitudach od setek do dziesiątków tysięcy woltów stosuje
się sondy rezystorowe - dzielniki napięcia wykonane z oporników wysokonapięciowych,
tłumiące sygnał zwykle od 10 do 1000 razy. Pasmo przenoszenia niektórych z tych sond
dochodzi do 4 GHz.
149
Przyrządy pomiarowe w fizyce jądrowej
Wielokanałowy analizator amplitudy .
W doświadczeniach z zakresu fizyki jądrowej, fizyki cząstek elementarnych i dziedzin
pokrewnych odpowiedzi detektorów maja zwykle postać impulsów o różnych amplitudach.
Najważniejszym przyrządem służącym do analizy takich sygnałów jest wielokanałowy
analizator amplitudy (nazwy angielskie: multichannel analyzer, pulse height analyzer).
Badany impuls doprowadzany jest do detektora szczytowego, który na wyjściu
wytwarza napięcie stałe, proporcjonalne do amplitudy impulsu wejściowego. Napięcie to
podlega następnie przetwarzaniu na postać cyfrową przy użyciu szybkiego przetwornika
analogowo-cyfrowego. Binarne słowo wyjściowe przetwornika stanowi adres odpowiedniej
komórki w pamięci. Po wywołaniu tej komórki jej zawartość jest zwiększana o jeden.
Następnie wyzerowuje się detektor szczytowy i układ jest gotowy do przyjęcia kolejnego
impulsu. W ten sposób, po przebadaniu serii impulsów, w pamięci urządzenia powstaje
histogramowy rozkład ich amplitud. Współczesne analizatory pozwalają na badanie ciągu
impulsów powtarzanych z częstotliwością ponad 500 MHz.
Trudno jest przecenić role tego przyrządu. Amplituda impulsów pochodzących z
detektorów promieniowania, takich jak liczniki proporcjonalne, detektory półprzewodnikowe,
liczniki Showera, komory scyntylacyjne itd.. jest proporcjonalna do energii rejestrowanych
cząstek. Dzięki zastosowaniu analizatora wielokanałowego otrzymuje się wiec w prosty
sposób widmo energii promieniowania.
Elastyczna konstrukcja tego przyrządu pozwala na wszechstronne dostosowanie go do
różnych celów. Poniżej przedstawiono schemat doświadczenia, w którym analizator
wielokanałowy wykorzystano do pomiaru czasu połowicznego rozpadu jąder w pewnej
próbce. Przyrząd ten bywa wtedy nazywany multiscalerem. Pomiar polega na zliczaniu
impulsów pochodzących z detektora w ciągu następujących po sobie jednakowych odcinków
150
czasu o ustalonej długości. Po upływie
każdego
przedziału
czasu
wynik
zapisywany jest w kolejnych kanałach
pamięci urządzenia. Przy odpowiednim
oprogramowaniu
systemu
czas
połowicznego rozpadu wyznaczany jest
automatycznie.
Przetwornik czas - amplituda
Ważnym przyrządem elektroniki jądrowej jest przetwornik czas-amplituda (TACTime to Amplitude Converter). Jest to generator napięcia piłokształtnego uruchamiany za
pomocą impulsu dostarczanego na wejście WE1 i zatrzymywany, gdy na wejściu WE2
pojawi się drugi impuls.Układ ten wytwarza wiec impulsy o amplitudach
proporcjonalnych do czasu miedzy włączeniem i wyłączeniem generatora z
rozdzielczością subnanosekundową.
Obok
pokazano
wykorzystanie
analizatora
wielokanałowego i
TAC do badania
rozkładu prędkości
cząstek
promieniowania
zdolnych przenikać
przez detektory bez
znaczących strat. Za
pomocą systemu dwu detektorów (D1 i D2) i układu TAC czas przelotu cząstki na odcinku
D1D2 zamieniany jest na impuls o proporcjonalnej amplitudzie. Wiązka promieniowania
powinna mieć na tyle małe natężenie, by w każdej chwili na odcinku D1D2
151
znajdowała się co najwyżej jedna cząstka. W wyniku analizy przebiegu wielu cząstek w
pamięci zastosowanego do detekcji wielokanałowego analizatora amplitudy zostaje
wytworzony rozkład czasów przelotu, który z łatwością mocna przekształcić na rozkład
prędkości lub energii cząstek. Systemy tego typu stosowane są na przykład w
spektrometrach masowych działających na zasadzie pomiaru czasu przelotu.
Działające podobnie do przetwornika TAC urządzenie, generujące na wyjściu słowo
wielobitowe reprezentujące liczbę proporcjonalną do długości odcinka czasu miedzy dwoma
impulsami nosi nazwę przetwornika czas - liczba (TDC - Time to Digit Converter).
Bramki koincydencyjne i dyskryminatory
W przypadku sygnałów impulsowych podstawowymi metodami eliminacji
przebiegów niepożądanych (impulsów szumowych) są dyskryminacja i koincydencja.
Układ koincydencyjny jest bramką analogową. Po dostarczeniu do jej wejścia
sterującego impulsu wyzwalającego
przenosi ona sygnały analogowe od
wejścia do wyjścia w przedziale czasu
ustalonym
przez
użytkownika.
Odwrotnie
pracują
układy
antykoincydencyjne,
w
których
impuls
wyzwalający
powoduje
zablokowanie
przenoszenia
na
określony czas. Bramki koincydencyjne
i
antykoincydencyjne
pozwalają
wyselekcjonować z ciągu wielu
impulsów tylko sygnały skorelowane
czasowo
z
przebiegiem
synchronizującym, tzw. triggerem. Dla
zapewnienia koincydencji oraz dla
kompensacji bezwładności złożonych
układów
pomiarowych
często
niezbędne
jest
stosowanie Dyskryminator progowy.
regulowanych linii opóźniających.
Dyskryminator progowy wytwarza impuls wyjściowy wtedy, gdy amplituda impulsu
wejściowego jest większa niż ustalony poziom napięcia U1. Użycie dwu dyskryminatorów i
bramki antykoincydencyjnej umożliwia
realizację
dyskryminatora
okienkowego,
czyli
układu
sygnalizującego, że amplituda impulsu
wejściowego jest zawarta miedzy
dwoma wartościami napięcia U1 i U2 .
Zwykle
czas
trwania
impulsów
wyjściowych ∆t może być regulowany.
Istnieją także dyskryminatory o
Dyskryminator
nazwie constant fraction, które
wytwarzają impuls wyjściowy w chwili, okienkowy
gdy na zboczu impulsu wejściowego
napięcie przekroczy założony ułamek
amplitudy. Poniżej przedstawiono schemat doświadczenia, w którym korzysta się z opisanych
powyżej układów.
152
Badany jest rozpad γ jąder 60Co, który może nastąpić różnymi kanałami, miedzy
innymi na skutek jednoczesnej emisji dwóch kwantów promieniowania. Są one na ogół
emitowane z rozpadającego się nuklidu w różnych kierunkach pod katem θ względem siebie.
W doświadczeniu wyznaczany jest rozkład prawdopodobieństwa emisji tych fotonów jako
funkcja kąta θ.
Zastosowano detektory o
odpowiedzi proporcjonalnej do
energii kwantów. Detektor D1
wykrywa fotony o większej
energii (fotony γ1). Dzięki
zastosowaniu na jego wyjściu
dyskryminatora o odpowiednio
wysoko
ustawionym
progu
impulsy tego dyskryminatora
sterują bramka koincydencyjną,
przez którą przepuszczane są
sygnały z detektora D2. Dzięki
koincydencji
do
analizatora
docierają
tylko
sygnały
wywołane przez kwanty γ2
skorelowane
czasowo
z
kwantami γ1 rejestrowanymi
przez detektor D1. Inne impulsy z Widmo proste (a) i widmo koincydencyjne (b)
detektora D2, a wiec wywołane rejestrowane przez analizator wielokanałowy w
przez inne rozpady lub na opisywanym doświadczeniu.
przykład przez promieniowanie
tła czy szumy układu, są
eliminowane. Obok porównano
widma rejestrowane w analizatorze wielokanałowym w przypadku braku układu
koincydencyjnego i po jego zastosowaniu.
153
Liczniki fotonów i pojedynczych cząstek naładowanych
Do pomiarów najsłabszych strumieni światła - pojedynczych fotonów - stosuje się
fotopowielacze.
Fotopowielacze mają najczęściej postać zamkniętej banki szklanej (niekiedy
ceramicznej), z której odpompowano powietrze aż do uzyskania wysokiej próżni. Tuż za
okienkiem bańki znajduje się fotokatoda (FK), czyli elektroda pokryta substancjami
fotoemisyjnymi. Pod wpływem padających fotonów w wyniku zjawiska fotoelektrycznego
zewnętrznego z powierzchni fotokatody uwalniane są elektrony. Zakres widmowy działania
fotopowielacze zależy od materiału fotokatody i rodzaju okienek; rozciąga się od ultrafioletu
do fal o długościach około 1,1 µm 2. Wydajność kwantowa fotokatody
(prawdopodobieństwo emisji elektronu na jeden foton) jest zależna od długości fali
promieniowania, lecz nie przekracza 30%. W większości typów współczesnych
fotopowielaczy katoda wykonana jest bezpośrednio na okienku. Poza nią wewnątrz
fotopowielacza znajduje się układ elektrod zwanych dynodami (D1 ... Dn ) oraz anoda (A).
Dynody są pokryte substancją o wysokim współczynniku emisji wtórnej elektronów. Kolejne
dynody maja coraz wyższy potencjał w stosunku do fotokatody. Napięcia miedzy nimi sięgają
kilkuset woltów. Całość jest zasilana ze źródła wysokiego napięcia za pomocą odpowiedniego
dzielnika napięciowego.
Działanie fotopowielacza jest następujące: elektron uwolniony z katody w wyniku
zaabsorbowania przez nią fotonu ulega, w polu elektrycznym panującym miedzy fotokatodą i
pierwszą dynodą, przyspieszeniu do energii kilkuset elektronowoltów i uderza w tę dynodę.
Dzięki zjawisku emisji wtórnej następuje wybicie z powierzchni dynody pewnej liczby
elektronów (średnio od 2 do 5 na jeden elektron padający). Elektrony te są przyspieszane w
polu elektrycznym miedzy D1 i D2 i uderzają w powierzchnie dynody D2, na której znowu
następuje powielenie liczby elektronów itd.. Wytworzona w ten sposób chmura ładunku
dociera do anody i jest rejestrowana w obwodach wyjściowych jako impuls prądowy. Liczba
dynod w fotopowielaczach o dużej czułości dochodzi do 14, a maksymalne wzmocnienia
przekraczają 107. Pochodzący od jednego fotonu impuls wyjściowy na oporze obciążenia
2
Ostatnio pojawiły się fotopowielacze z katodami, których zakres spektralny sięga 1.8 µm.
154
50 Ω ma amplitudę rzędu kilku-kilkudziesięciu miliwoltów i kilkunanosekundowy 3 czas
trwania. Często stosuje się powielacze o mniejszym stopniu wzmocnienia, a niezbędną
amplitudę impulsu wyjściowego uzyskuje się przez sprzężenie wyjścia detektora z szybkim
wzmacniaczem ładunkowym.
Kształt impulsu jednofotonowego na obciążeniu 50 Ω i kształty sygnału wielofotonowego
na obciążeniu pojemnościowym.
Przy pomiarze wolnozmiennych, słabych strumieni światła zwykle stosuje się
pojemnościowe obciążenie fotopowielacza. Przy dużej rezystancji wejściowej urządzenia
mierzącego rozwiązanie takie pozwala uzyskać sygnał proporcjonalny do średniego natężenia
oświetlenia fotokatody. W tych warunkach fotopowielacze można z pewnym przybliżeniem
uważać za źródło prądowe.
Podobną konstrukcję mają powielacze elektronowe przeznaczone do rejestracji
słabych strumieni cząstek naładowanych. Są pozbawione fotokatody, zawierają tylko układ
dynod i anodę. Obudowa powielacza zakończona jest zwykle uniwersalnym kołnierzem,
pozwalającym na łatwe przyłączenie go do układu próżniowego, w którym mają być
wykrywane swobodne ładunki.
Liczne
zjawiska
powodują
powstanie
w
fotopowielaczu
także
sygnałów nie związanych z efektem
fotoelektrycznym na powierzchni katody tak zwanych zliczeń ciemnych. Przyczyną
ich są na przykład fluktuacje termiczne
prowadzące do emisji elektronów. W
dobrym fotopowielaczu o niewielkiej
katodzie liczba zliczeń ciemnych wynosi
około 20 na sekundę w temperaturze
pokojowej. Obniżając temperaturę można
radykalnie zmniejszyć szumy fotokatody
do kilku na minutę. Optymalna temperatura
pracy fotopowielacza zależy od rodzaju
fotokatody. Utrzymanie właściwej temperatury zapewniają odpowiednie chłodziarki
wykorzystujące zjawisko termoelektryczne, lub chłodzone suchym lodem czy ciekłym
azotem.
Impulsy ciemne (prąd ciemny) mogą powstawać również na skutek termoemisji
zachodzącej na powierzchni dynod. Na ogół charakteryzują się one amplitudą tym mniejsza,
im bardziej oddalona od fotokatody była dynoda, z której nastąpiła emisja. Mniej istotnymi
szumami są tzw. afterpulsy, czyli sygnały pojawiające się po impulsie elektronowym,
W fotopowielaczach z płytkami mikrokanałowymi czas trwania impulsów jednofotonowych
może wynosić 10-10 s.
3
155
pochodzące od zjonizowanych gazów resztkowych. Jeszcze mniej prawdopodobne są
impulsy wywołane promieniowaniem kosmicznym lub resztkowym promieniowaniem
materiałów, z których powielacz został wykonany.
Rozkład szumów fotopowielacza przedstawiono powyżej. Na krzywej A duża liczba
zliczeń o niewielkich amplitudach związana jest z termoemisją z dynod. Większą amplitudą
(pełnym wzmocnieniem), lecz mniejszym prawdopodobieństwem wystąpienia charakteryzują
się zliczenia ciemne pochodzące z fotokatody. Stosunkowo największe amplitudy mają
rzadkie impulsy wywołane promieniowaniem tła.
Krzywa B prezentuje rozkład amplitud impulsów wyjściowych fotopowielacza
wywołanych fotonami (krzywa wzmocnienia). Ponieważ zjawisko emisji wtórnej jest efektem
statystycznym, opisujący je współczynnik (liczba elektronów wybitych z dynody na jeden
elektron padający) ulega zmianie od przypadku do przypadku i operować można tylko
wielkością średnia. Prawdopodobieństwo całkowitego wzmocnienia opisywane jest wiec w
przybliżeniu rozkładem Poissona. Zarówno charakterystyka szumowa jak i krzywa
wzmocnienia mają indywidualny kształt dla każdego fotopowielacza
Na rysunku obok przedstawiono
rozkłady amplitud impulsów wyjściowych,
jakie mocna otrzymać za pomocą
wielokanałowego analizatora amplitudy
dla różnych fotopowielaczy w przypadku
słabego oświetlenia katod. Krzywa A
charakteryzuje
fotopowielacz
o
niewielkich
szumach
i
wyraźnie
wydzielonym
tak
zwanym
piku
jednofotonowym,
wywołanym
wejściowym strumieniem światła. Przy
silniejszym oświetleniu obserwuje się
także pik dwufotonowy, o maksimum
przesuniętym w kierunku większych
napięć. Wykorzystanie tego detektora do
zliczania pojedynczych cząstek wymaga
jednak
zastosowania
dyskryminatora
okienkowego.
Progi
dyskryminacji,
oznaczone na omawianym rysunku pionowymi
liniami, należy ustawić tak, by jak
najskuteczniej wyeliminować szumy, nie
zmniejszając jednocześnie zbytnio czułości
układu
pomiarowego.
Krzywa
B
charakteryzuje fotopowielacze o dużych
szumach i słabo odróżnialnym piku
jednofotonowym. Zastosowanie tego detektora
do
zliczania
fotonów
jest
raczej
problematyczne, jednak nadaje się on do
pomiaru słabych strumieni światła w układach,
w których stały poziom szumów moce być
łatwo wyeliminowany, na przykład przy
badaniach impulsów promieniowania lub w
pomiarach
z
zastosowaniem
metody
uzmienniania sygnału
156
Należy pamiętać, że choć wzmocnienie fotopowielacza zwiększa się wraz ze
wzrostem napięcia zasilającego jego dzielnik, to zwiększanie czułości tego detektora przez
stosowanie napięcia większego od pewnej wartości jest niecelowe, gdyż liczba zliczeń
ciemnych rośnie wtedy znacznie szybciej i następuje pogorszenie stosunku sygnału do szumu
W takim wypadku korzystniejsze jest zwiększenie czułości układu przez zastosowanie
przedwzmacniacza.
Powyżej pokazano schemat blokowy układu do zliczania pojedynczych fotonów.
Składa się on z przedwzmacniacza, dyskryminatora okienkowego (pełniącego role
ogranicznika szumów) i licznika. W najprostszym rozwiązaniu licznik służy do
gromadzenia informacji o liczbie fotonów. Zwykle aparatura tego typu jest wyposażona także
w układy do wyznaczania histogramu impulsów wyjściowych powielaczy4. Do pomiarów
ciągłych strumieni światła stosuje się układ cyfrowego detektora synchronicznego, ktory
współpracując z modulatorem pozwala zredukować zliczenia ciemne (lock-in mode).
Natomiast przy pomiarach światła ze źródeł impulsowych wykorzystuje się metodę
bramkowania czasowego. Stosując małą szerokość bramki czasowej (np. do około 10 ns) przy
dużych częstotliwościach powtarzania impulsów synchronizujących (np. 10 MHz) i używając
fotopowielacze o niewielkich szumach (kilka zliczeń ciemnych na minutę), mocna uzyskać
bardzo duży stosunek sygnału do szumu (rzędu 108).
W
wielu
doświadczeniach
zastosowanie
znajdują
kanalikowe
powielacze
elektronowe
zwane
channeltronami. Zbudowane sygnałów z
materiału izolacyjnego w kształcie rurki
pokrytej od wewnątrz substancją
charakteryzującą
się
wysokim
współczynnikiem emisji wtórnej.Układ
zasilany jest napięciem rzędu kilku
kilowoltow. Dzięki dużemu oporowi
właściwemu
materiału
powielacza
powstaje wzdłuż niego pole elektryczne,
w którym elektrony ulęgają wydajnemu
przyspieszaniu. Podczas przebiegu przez channeltron zderzają się one wielokrotnie z jego
ściankami, przy czym na skutek emisji wtórnej ich liczba szybko rośnie. Wzmocnienia
uzyskiwane w tych powielaczach nie są mniejsze niż w powielaczach dynodowych, natomiast
średnice channeltronow mogą być submilimetrowe
Istnieje możliwość zastosowania oscyloskopu cyfrowego wraz z komputerem jako licznika
fotonów.
4
157
.
Wykorzystując
macierze
powielaczy
kanałowych - tak zwane
płytki mikrokanałowe 5
(microchannel
plates)
wytwarza
się
wzmacniacze obrazu o
dużej czułości, które
poza licznymi innymi
zastosowaniami bywają Mikrokanałowy wzmacniacz obrazu
używane
zamiast
tradycyjnych
fotopowielaczy. Najnowocześniejsze fotopowielacze z płytkami mikrokanałowymi
charakteryzują się zdolnością do zliczania pojedynczych fotonów i bardzo krótkim czasem
narastania impulsów wyjściowych - rzędu 130 ps.
Innymi detektorami światła zdolnymi zliczać pojedyncze fotony są fotodiody
lawinowe. Ich spektralne pasmo czułości sięga od 200 do 1200 nm (λmax≈900 nm). Sposób
pomiaru impulsów fotonowych jest podobny jak przy rejestracji sygnału z fotopowielaczy.
5
Płytki mikrokanałowe stosuje się obecnie często w miejsce tradycyjnych powielaczy
elektronowych do wykrywania pojedynczych cząstek naładowanych.