УДК 796.332 WPŁYW MIEJSCA ROZGRYWANIA MECZÓW NA

УДК 796.332 WPŁYW MIEJSCA ROZGRYWANIA MECZÓW NA

YOUNG SPORT SCIENCE
OF UKRAINE. 2016. V. 1. Р. 133-142.
ISSN 1996-1448
МОЛОДА СПОРТИВНА НАУКА
УКРАЇНИ. 2016. Т. 1. С. 133-142.
УДК 796.332
WPŁYW MIEJSCA ROZGRYWANIA MECZÓW NA SPRAWNOŚĆ DZIAŁANIA
PIŁKARZY BUNDESLIGI W SEZONIE 2013–2014
Aleksander STUŁA 1, Andrzej SOROKA 2
Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej, Opole, Polska,
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Lublin, Polska, e‑mail: [email protected]
1 2 ВПЛИВ МІСЦЯ ПРОВЕДЕННЯ МАТЧІВ НА РЕЗУЛЬТАТИВНІСТЬ ДІЯЛЬНОСТІ ФУТБОЛІСТІВ ПЕРШОЇ БУНДЕСЛІГИ НІМЕЧЧИНИ В СЕЗОНІ 2013–2014 РОКІВ. Олександр
СТУЛА 1, Анжей СОРОКА 2. 1 Факультет фізичного виховання і фізіотерапії Опольського техноло‑
гічного університету, м. Ополе, Польща, 2 Природничий університет у Любліні, м. Люблін, Польща,
e‑mail: [email protected]
Анотація. Метою роботи є оцінювання ефективності наступальних і захисних дій футболістів
першої Бундесліги Німеччини в сезоні 2013–2014 років. Проаналізовано 125 матчів, проведених як
на власному полі, так і на полі суперника. Основні висновки: футболісти команд-господарів досягають
значно кращих показників наступальних дій, особливо це стосується передач м’яча і ударів у площину
воріт, тоді як команди гостей демонструють кращі параметри захисних дій, зокрема це характерно для
показників відбору м’яча.
Ключові слова: футбол, ефективність гри, удари у площину воріт, гра в обороні та в атаці,
Бундесліга.
Wstęp. Piłka nożna to sport zespołowy, w którym dwie rywalizujące drużyny w wyniku intensywnego współdziałania graczy dążą do uzyskania przewagi nad drugim zespołem. Należy to
rozumieć jako wynik dynamicznej interakcji w czasie i przestrzeni, pod względem indywidualnych
wymagań stawianych nie tylko zawodnikom, ale także zespołom działającym w otoczeniu graczy
zespołu przeciwnego (McGarry 2002).
Przez wiele lat cechy fizyczne i motoryczne graczy traktowane były jako główne czynniki
mające wpływ na wysoki poziom gry. Cechy te były dość szczegółowo badane i analizowane przez
trenerów i naukowców (Lees, Nolan 1998; Shephard 1999). Ostatnie lata zostały jednak zdominowane przez monitoring działań taktycznyc. Prowadzenie obserwacji od strony taktyki gry jest
uzasadnione wysoką dynamiką działań graczy na boisku, jej złożonością i zachodzącymi relacjami
pomiędzy członkami zespołu, jak również graczami zespołu przeciwnego (Grehaigne, Bouthier,
David 1997). Współczesna piłka nożna charakteryzuje się wysokim odsetkiem skutecznego wykonania działań, dlatego poziom przygotowania graczy pod każdym względem musi być wysoki
(Grehaigne, Godbout, Bouthier 2001).
Analizę „wydajności” taktycznej w piłce nożnej przedstawia się jako analizy poczynań boiskowych poszczególnych graczy i jako działania zbiorowe, czyli współdziałanie zawodników,
które dostosowuje się do ciągle zmieniających się konfiguracji gry w celu uzyskania przewagi nad
rywalizującym przeciwnikiem (Gréhaigne, Godbout, Bouthier 1999).
Wykazano większą stabilność taktyczną polegającą na wysokiej dyscyplinie i zsynchronizowaniu gry pomiędzy graczami w sytuacji działań obronnych zespołu, niż ma to miejsce przy działaniach
ofensywnych. U graczy formacji atakujących stwierdzono niższą stabilność działań, które polegają
na stosowaniu różnych interakcji dynamicznych w celu zakłócenia struktury obronnej zespołu przeciwnego, bardzo często na pograniczu straty piłki (Travassos et al. 2011; Sampaio, Maçãs 2012).
Zwiększoną wydajność taktyczną stwierdza się u graczy doświadczonych, którzy w większym stopniu posiadają umiejętności wykorzystania w grze różnych wariantów i sposobów gry
(Folgado et al. 2014). Wykazano również, iż wyższą dyscyplinę taktyczną i większe zsynchronizowanie gry prezentują zawodnicy w sytuacji gry o niskich intensywnościach poruszania się po
boisku, które nie przekraczają 13 km/h. Przy wyższej szybkości gry nasila się u graczy problem
utrzymania dyscypliny taktycznej i zachowania jej płynności (Sampaio, Maçãs 2012).
© Stuła A., Soroka A., 2016
134
Aleksander STUŁA, Andrzej SOROKA
Pomimo trudności z oszacowaniem działań taktycznych, większych niż to ma miejsce przy
analizach wydatku energetycznego czy elementów technicznych, umiejętności związane z taktycznym tworzeniem gry odgrywają bardzo ważną rolę jako wskaźniki efektywności. Przykładowo,
przechwyty piłki drużyny przeciwnej i przejście do ataku szybkiego, analizowane od strony taktyki
gry zespołu, są podstawowym zachowaniem graczy na boisku, zarówno od strony gry defensywnej,
jak również ofensywnej (McGarry 2009). Należy więc monitorować te zachowania i to nie tylko w
sytuacji posiadania piłki przez zespół, które to czynności są najczęściej podejmowane przez analityków z uwagi na łatwość rejestracji. Mówi się zwłaszcza o czynnościach wyuczonych w procesie
treningu. Takie metodologiczne podejście pozwala na ocenę osiągniętych efektów gry. To dlatego
stosowane modelowanie gry od jej strony taktycznej jest wykorzystywane w celu określania wzorców skuteczności gry zespołów najwyższej klasy sportowej (McGarry et al. 2002; Garganta 2009).
W analizach meczowych działania boiskowe poddaje się sortowaniu, najczęściej ze względu na ich charakter, czyli ze względu na zamierzenia ofensywne i defensywne. Określa się także
fazy przejściowe, czyli sytuacje przechodzenia z sekwencji atakowania do obrony i odwrotnie.
Są one przedstawiane w postaci schematów gry, w których wyróżnia się zmienne mające wpływ
na przebieg gry. Najprostszymi przykładami takich analiz jest dojście zespołu do sytuacji strzeleckiej, w której prezentowana sekwencja rozpoczyna się wejściem gracza w posiadanie piłki, a
kończy strzałem do bramki tegoż zawodnika lub partnera z zespołu (Pratas et al. 2012; Soroka
2009, 2010; Stuła 2012).
W piłce nożnej działania ofensywne są kluczowe przy rozstrzyganiu wyniku gry, dlatego
to im poświęca się znacznie większą uwagę przy prowadzonym monitoringu, niż ma to miejsce
przy działaniach defensywnych. Choć te drugie nie powinny być pomijane, z uwagi na fazowości
gry, gdzie akcje ofensywne poprzedzane są działaniami ukierunkowanymi na odzyskanie piłki.
Najczęściej ocenie analityków poddawane są taktyczne aspekty gry w postaci sposobu poruszania się graczy po boisku, określeniu działań graczy poprzez wskaźniki liczbowe i inne często
skomplikowane wydarzenia jakie występują podczas gry (Ferreira, Paoli Costa 2008) w postaci
specyficznych zachowań graczy (Memmert, 2002; Suzuki, Nishijima 2004), czy zachodzących interakcji pomiędzy nimi (Shestakov et al. 2007; Frencken, Lemmink 2009; Tenga et al. 2009). Dla
łatwiejszego zobrazowania tych aspektów gry tworzy się wieloczynnikowe wskaźniki i indeksy,
które odzwierciedlają efektywność działań graczy (Grehaigne, Mahut, Fernandez 2001).
Analizy zachowań taktycznych w piłce nożnej, prowadzone są również w celu zbadania, w
jakim stopniu zastosowane zmiany mogą mieć wpływ na inne elementy gry, zarówno od strony
pozytywnych jak i negatywnych skutków (Sampaio, Maçãs 2012). Również ważnym czynnikiem,
który jest często przedmiotem analiz jest lokalizacja meczu, bieżący wynik meczu lub obserwacja
cech psychologicznych graczy, takich jak motywacja i stres towarzyszący działaniom graczy (Taylor et al. 2008; Shafizadeh, Gray 2011).
Badając skutki lokalizacji gry, powszechnie podkreśla się korzyści płynące z rozgrywania
meczów na własnym boisku (Sanchez et al. 2009; Lago-Ballesteros 2011). W tym przypadku zaobserwowano prawidłowość, iż gra na własnym boisku ma wpływ na wyższą skuteczność strzałów
do bramki (Poulter 2009). Wskazano na fakt wyższej aktywności strzałów do bramki (Taylor et al.
2008; Lago-Peñas, Lago-Ballesteros 2011), wyższej aktywności podań crossowych (Lago-Peñas,
Lago Ballesteros 2011), jak również większą aktywność podejmowania pojedynków 1x1 i dryblingu (Lago, Martin 2007; Lago-Peñas, Dellal 2010). Do charakterystycznych zachowań graczy występujących przed własną publicznością należy mniejsza liczba popełnianych przez nich przewinień (Poulter 2009), co skutkuje mniejszą liczbą upomnień lub wykluczeń zawodników (Thomas
et al. 2006). Pod kątem lokalizacji meczu przygotowywana jest odpowiednia strategia i taktyka
gry, skutkująca zwiększoną efektywnością i dyscypliną gry na poziomie poszczególnych graczy,
jak również całego zespołu.
Często badanym czynnikiem jest, wyrażany wielkością współczynnika, odsetek lub wskaźnik
posiadania piłki przez zespół. Ma on ważne znaczenie w piłce nożnej, będąc często wyznacznikiem
wskazującym zespół o wyższym poziomie sportowym. Wiele prowadzonych badań potwierdziło
Wpływ miejsca rozgrywania meczów na sprawność działania piłkarzy Bundesligi w sezonie 2013–2014
135
powiązanie sukcesu zespołu z wyższą wartością właśnie współczynnika posiadania piłki (Hughes,
Churchill 2004; Jones, James, Mellalieu 2004; Janković et al. 2010; Lago-Peñas, Dellal 2010; Rees
et al. 2011; Castellano, Casamichana, Lago 2012; Redwood-Brown, Bussell, Singh 2012; Collet
2013; Correia et al. 2013).
Potwierdzeniem występującej prawidłowości są badania prowadzone na zespołach ligi angielskiej w sezonie 2001/2002, które wykazały, iż posiadanie piłki było dłuższe w przypadku zespołów odnoszących sukces w danym meczu. Ciekawym spostrzeżeniem był również fakt, iż wśród
zespołów, które traciły bramkę, długość posiadania piłki w stosunku do zespołu uzyskującego
skuteczne trafienie, skracał się (Jones, James, Mellalieu 2004), co jednak nie zostało potwierdzone
w badaniach prowadzonych przez Collet (2013). W nich stwierdzono, iż dłuższe posiadanie piłki
przez graczy zespołów ligi angielskiej miało związek z udanym występem zespołu, jak również
wynikało z różnic w poziomie umiejętności indywidualnych graczy i z prowadzonej przez zespół
konkretnej strategii gry (Jones, James, Mellalieu 2004).
W piśmiennictwie krajowym jak i zagranicznym różnie definiuje się parametry (cechy) działań techniczno-taktycznych piłkarzy. W niniejszej pracy przyjęto następujące interpretacje pojęć:
Sprawność działania – to w zespołowej grze sportowej, w sensie syntetycznym, ogół walorów
praktycznego działania w grze, czyli ocenianych pozytywnie cech tego działania, w tym: racjonalność, skuteczność, niezawodność i aktywność gracza. Sprawniej od pozostałych działa ten zawodnik,
który uzyskuje najwięcej pozytywnych ocen zrelatywizowanych do celów działania, w przypadku tej
samej liczby ocen pozytywnych, którego oceny mają najwyższą wartość (Panfil 2006).
Aktywność działania – to liczba działań wykonywanych przez graczy jednego zespołu w
czasie meczu mistrzowskiego, które zmierzają do realizacji celów gry. Aktywność gracza rozumiana jest jako ogólna (wszystkie działania w grze podjęte, dla realizacji jej celów) oraz szczegółowa
związana z wybranymi działaniami (Panfil 2006).
Skuteczność – to liczba działań o wyniku pozytywnym w odniesieniu do celów gry (Szwarc
2008). Skutecznym nazwiemy takie działanie, które prowadzi do skutku zamierzonego jako celu,
umożliwia lub ułatwia jego osiągniecie (Panfil 2006).
Niezawodność – to liczba działań skutecznych do liczby wykonań danego działania w czasie
jednego meczu, które zmierzały do realizacji gry niezależnie od ich wyników (Panfil, 2006).
Cel pracy. Celem pracy było określenie efektywności gry piłkarzy ligi niemieckiej – Bundesligi w sezonie 2013/2014 z uwzględnieniem miejsca rozgrywania meczu, czy to na boisku własnym czy też na wyjeździe.
Hipotezy badawcze. 1. Zgodnie z doniesieniami wielu badaczy piłkarze Bundesligi uzyskują zdecydowanie lepsze parametry w skuteczności i aktywności podań piłki i strzałów do bramki w
meczach rozgrywanych na własnym boisku.
2. W meczach rozgrywanych na wyjeździe piłkarze Bundesligi uzyskują lepsze wyniki w parametrach obronnych, przede wszystkim w aktywności i skuteczności wybić piłki przeciwnikowi,
tj. elementach gry destrukcyjnej w obronie.
Materiał, metody i organizacja badań. Do badań wzięto 125 meczów, z ogólnie rozegranych 380 spotkań Bundesligi w obu runach sezonu 2013/2014. W procedurze doboru zastosowano dobór kwotowy warstwowy. W każdej serii losowo wybierano 4 mecze do analizy,
tak żeby w rundzie rewanżowej każdy z zespołów był analizowany, co najmniej w 6 meczach.
Poziom ufności ustalono na 0,95, szacowaną wielkość frakcji na 0,50, a błąd maksymalny wyznaczono na poziomie 0,05.
Analizowano sprawność strzałów do bramki z uwzględnieniem ich aktywności, skuteczności i niezawodności przy podziale na strzały wykonane z i spoza pola karnego. Przy podaniach
uwzględniono strefy boiska, charakter podań, czyli: defensywne, utrzymujące i atakujące oraz
dośrodkowania w pole karne. Wszystko charakteryzowano w oparciu o sprawność wykonania,
uwzględniając ich aktywność, skuteczność i niezawodność. Rozpatrywano również działania
o charakterze defensywnym, gdzie wyszczególniono: odbiór piłki, wślizg, przechwyty piłki i
wybicia z pola karnego
Aleksander STUŁA, Andrzej SOROKA
136
Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej przy wykorzystaniu programu Statistica
10.1 PL. Zastosowano miarę położenia w postaci średniej arytmetycznej oraz miary zmienności z
wykorzystaniem odchylenia standardowego. Zastosowano test t Studenta. Zróżnicowania określano jako istotne statystycznie na poziomie p < 0,05.
Materiał badawczy uzyskano w oparciu o skomputeryzowany system śledzenia gry Prozo‑
ne, dzięki któremu scharakteryzowano profile aktywności fizycznej graczy. Technologia Prozone
ułatwia pełną i obiektywną ocenę wszystkich aspektów efektywności gry. Pozwala na wykorzystanie informacji o efektywności technicznej i motorycznej graczy, w celu zrozumienia każdego
aspekt działania zespołu. Materiał został pobrany ze strony portalu www.fourfourtwo.com.
Wyniki badań. Wyniki badań zawarte są w tabelach 1–3. W tabeli 1 przedstawiona jest analiza strzałów do bramki, w drugiej analiza podań piłki, a w trzeciej analiza wybranych parametrów
gry obronnej piłkarzy Bundesligi w sezonie 2013/2014 z uwzględnieniem miejsca rozgrywania
meczów: gospodarze – gra w boisku przeciwnika.
1. Sprawność strzałów do bramki. Z analizy danych zawartych w tabeli 1 wynika, iż piłkarze
zespołów rozgrywających swoje mecze na własnym boisku cechuje zdecydowanie większa aktywność i skuteczność strzałów do bramki zarówno nogą, jak i głową. Zespoły gospodarzy oddają
średnio 15,42 strzałów do bramki, podczas gdy „goście” tylko 12,54. Różnice zatem są bardzo
duże i istotne statystycznie, w szczególności w elementach gry ofensywnej, a mianowicie w aktywności strzałów celnych i strzałów z pola karnego, strzałów głową, a także strzałów prawą nogą. W
jednym tylko przypadku tj. w aktywności strzałów lewą nogą minimalnie lepsi okazali się piłkarze
gości. Zapewne wynika to z niskiego poziomu zdolności symetryzacji ruchów u tych piłkarzy, która w dużej mierze uwarunkowana jest genetycznie (Tabela 1).
Tabela 1
Parametry strzałów do bramki piłkarzy zespołów ligi niemieckiej (Bundesligi)
w sezonie 2013/2014 z uwzględnieniem miejsca rozgrywania meczu („dom”–”wyjazd”)
Parametry strzałów do bramki
Skuteczność strzałów
Celność strzałów %
Niezawodność strzałów %
Aktywność strzałów
Aktywność strzałów celnych
Aktywność strzałów
niecelnych
Aktywność strzałów
zablokowanych
Aktywność strzałów
z pola karnego
Aktywność strzałów
z poza pola karnego
Aktywność strzałów głową
Aktywność strzałów
prawą nogą
Aktywność strzałów
lewą nogą
Zespoły (dom)
średnia
X
1,76
37,97
12,12
15,42
5,82
Zespoły (wyjazd)
Wartość
t
Wartość
p
125
125
125
125
125
średnia
X
1,38
35,72
11,60
12,54
4,44
125
125
125
125
125
2,345
1,199
0,406
4,238
4,098
0,019*
0,231
0,684
0,000*
0,000*
6,22
125
5,31
125
2,433
0,015*
3,37
125
2,78
125
2,265
0,024*
9,01
125
6,92
125
4,711
0,000*
6,28
125
5,40
125
2,495
0,013*
3,05
125
2,03
125
4,366
0,000*
7,90
125
6,12
125
4,377
0,000*
4,17
125
4,20
125
-0,101
0,919
N
N
*-istotna różnica na poziomie p < 0,05.
2. Sprawność podań piłki. Z analizy danych zawartych w tabeli 2 wynika, iż większość parametrów podań piłki była wyższa lub zdecydowanie wyższa (istotna statystycznie) u piłkarzy Bundesligi, rozgrywających swe mecze na boisku własnym. Tylko w trzech przypadkach tj. aktywności i skuteczności podań w strefie obrony oraz „niezawodności podań defensywnych” minimalnie
Wpływ miejsca rozgrywania meczów na sprawność działania piłkarzy Bundesligi w sezonie 2013–2014
137
lepsze wyniki osiągnęli piłkarze zespołów „gości”. Aktywność, skuteczność i niezawodność podań
w środkowej strefie gry była minimalnie wyższa u piłkarzy „gospodarzy”, jednak, gdy analizujemy
podania piłki w strefie ataku, to stwierdza się zdecydowanie wyższe wartości na rzecz piłkarzy gospodarzy, gdzie w przypadku aktywności i skuteczności tych podań różnice są istotne statystycznie
na poziomie p < 0,05.
Ze zrozumiałych względów bardzo duże różnice średnich arytmetycznych wystąpiły w aktywności i skuteczności „dośrodkowań” piłki w pole karne. Były one jak 17,69 do 13,79, jeśli chodzi o
aktywność tych „dośrodkowań” i 4,81 do 3,50 w przypadku skuteczności podań w pole karne. Świadczy to o zdecydowanym naporze gospodarzy na bramkę piłkarzy gości. Takie sytuacje powtarzają się
w większości meczów i są bardzo dokładnie opisane w licznym piśmiennictwie (Tabela 2).
Tabela 2
Parametry podań piłki piłkarzy ligi niemieckiej – Bundesligi w sezonie 2013/2014
z uwzględnieniem miejsca rozgrywania meczu (boisko własne – wyjazd)
Parametry podań piłki
Zespoły (dom)
Zespoły (wyjazd)
Wartość Wartość
t
p
X
N
X
N
Aktywność podań
436,49
125
422,50
125
0,914
0,361
Skuteczność podań
Niezawodność podań
Aktywność podań w strefie obrony
Skuteczność podań w strefie obrony
Niezawodność podań w strefie obrony
Aktywność podań
w strefie środkowej boiska
Skuteczność podań
w strefie środkowej boiska
Niezawodność podań
w strefie środkowej boiska
Aktywność podań w strefie ataku
Skuteczność podań w strefie ataku
Niezawodność podań w strefie ataku
Aktywność podań długich
Skuteczność podań długich
Niezawodność podań długich
Aktywność podań krótkich
Skuteczność podań krótkich
Niezawodność podań krótkich
Aktywność podań defensywnych
Skuteczność podań defensywnych
Niezawodność podań defensywnych
Aktywność podań utrzymujących
Skuteczność podań utrzymujących
Niezawodność podań utrzymujących
Aktywność podań atakujących
Skuteczność podań atakujących
Niezawodność podań atakujących
Aktywność dośrodkowań w pole karne
Skuteczność dośrodkowań w pole karne
Niezawodność dośrodkowań w pole karne
335,05
75,02
80,76
75,78
92,81
125
125
125
125
125
319,80
74,112
83,36
76,88
90,94
125
125
125
125
125
0,977
0,952
-0,565
-0,243
2,236
0,329
0,341
0,572
0,808
0,026*
224,52
125
221,88
125
0,278
0,780
186,18
125
174,63
125
1,010
0,313
80,07
125
76,99
125
1,792
0,074
130,80
78,28
58,18
52,08
24,25
46,45
384,92
310,77
79,15
110,22
104,56
94,41
72,56
59,65
80,29
252,52
169,95
65,80
17,69
4,81
28,45
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
116,98
68,52
56,87
51,64
22,40
43,21
371,54
298,43
78,87
105,72
100,59
90,72
72,44
58,12
79,28
244,88
161,44
64,59
13,79
3,50
26,96
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
125
3,022
2,376
1,171
0,386
1,967
2,270
0,871
0,809
0,340
0,830
0,745
-0,811
0,032
0,429
0,875
1,100
1,175
1,068
4,298
4,240
0,836
0,002*
0,018*
0,242
0,699
0,050
0,024*
0,384
0,419
0,733
0,406
0,456
0,417
0,974
0,667
0,381
0,271
0,240
0,286
0,000*
0,000*
0,403
*-istotna różnica na poziomie p < 0,05.
Aleksander STUŁA, Andrzej SOROKA
138
3. Wybrane parametry gry obronnej. Do analizy gry obronnej piłkarzy ligi niemieckiej
wzięto pod uwagę (w zgodności z wieloma wybitnymi fachowcami w tym zakresie) następujące
elementy: aktywność odbioru piłki, aktywność, skuteczność i niezawodność wślizgu, aktywność
przechwytu piłki oraz aktywność, skuteczność i niezawodność wybić piłki. Z analizy danych z tabeli
3 wynika, iż większość parametrów gry obronnej miała wartości zbliżone do siebie z nieznaczącą
przewagą raz w jedną raz w drugą stronę. Zdecydowanie lepsze wyniki osiągnęli piłkarze „gości”
rozgrywających swoje spotkania na wyjeździe w elementach aktywności i skuteczności wybić
piłki, gdzie różnice średnich arytmetycznych były istotne statystycznie na założonym poziomie
p < 0,05. Jest to zrozumiałe i zgodne z wcześniej przeprowadzonymi badaniami licznych autorów
(między innymi na piłkarzach ligi angielskiej i ligi włoskiej), gdzie najczęściej pod „naporem”
dopingu kibiców piłkarze gospodarzy atakują (osiągając wysokie wskaźniki w aktywności podań i
strzałów do bramki), a piłkarze zespołów „gości” bronią się wybijając piłkę w „pole”, aby przez
moment odpocząć od naporu przeciwnika i zorganizować skuteczną obronę (Tabela 3).
Tabela 3
Wybrane parametry gry defensywnej piłkarzy Bundesligi w sezonie 2013/2014
z uwzględnieniem meczów rozgrywanych na boisku własnym i na „wyjeździe”
Parametry gry defensywnej
Zespoły (dom)
Zespoły (wyjazd)
Wartość t
Wartość
p
średnia
28,86
N
125
średnia
26,12
N
125
1,473
0,141
Aktywność wślizgu
35,72
125
35,71
125
0,014
0,988
Skuteczność wślizgu
20,22
125
20,24
125
-0,035
0,971
Niezawodność wślizgu
57,05
125
57,10
125
-0,042
0,965
Aktywność przechwytów
15,26
125
15,94
125
-0,598
0,550
Aktywność wybić piłki
23,21
125
26,14
125
-2,251
0,025*
Skuteczność wybić piłki
23,21
125
26,14
125
-2,251
0,025*
Niezawodność wybić piłki
100,00
125
100,00
125
-
-
Aktywność odbioru piłki
*-istotna różnica na poziomie p < 0,05.
Wysokie umiejętności techniczno-taktyczne piłkarzy mają istotne znaczenie w zapewnieniu
graczom możliwości wyboru skutecznych rozwiązań podczas ich działań w trakcie gry, zarówno
na boisku własnym, jak i przeciwnika. Szczególnego znaczenia nabiera tutaj doświadczenie z
pierwszego meczu rundy rozgrywkowej, obojętnie czy to meczu rozgrywanego na boisku własnym
czy też przeciwnika. Takie taktyczne kompetencje można posiąść i rozwinąć w wyniku szkolenia i
treningu w ramach formalnej i funkcjonalnej struktury gry (Holt, Strean, Bengoecha 2002).
Takie wprowadzone zmiany szkolenia piłkarzy mogą być efektwne, ponieważ manipulacja
złożonością gry, subiektywny wpływ kibiców na przebieg gry, może być zracjonalizowana poprzez
doświadczenie i wiedzę trenerów i analityków gry wynikającej z ich bogatego doświadczenia
zawodowego (Lee, Ward 2009).
Wyniki badań piłkarzy Bundesligi w sezonie rozgrywkowym 2013/2014 korespondują z
wynikami badań wielu autorów (Jones, James, Mellalieu 2004, Taylor, Mellalieu, James 2005,
Lago, Martin 2007, Lago 2009). Stwierdzili oni, iż efektywność podań piłki i po części strzałów do
bramki zależy od wyniku aktualnie prowadzonego spotkania, poziomu mistrzostwa sportowego, a
przede wszystkim od miejsca rozgrywania meczu.
Z analizy 125 meczów piłkarskich Bundesligi sezonu 2013/2014 wynika, iż z 12 analizowanych
parametrów strzałów do bramki w 11 przypadkach byli lepsi lub wyraźnie lepsi (istotne różnice
statystyczne średnich arytmetycznych) piłkarze zespołów gospodarzy. Podobne różnice wystąpiły
w innym elemencie gry ofensywnej tj. w podaniach piłki. Z 30 analizowanych parametrów tych
podań tylko w 3 przypadkach minimalnie lepsze wyniki osiągnęli piłkarze zespołów przyjezdnych
w pozostałych zaś lepsze lub zdecydowanie lesze wyniki osiągnęli piłkarze zespołów gospodarzy.
Wpływ miejsca rozgrywania meczów na sprawność działania piłkarzy Bundesligi w sezonie 2013–2014
139
Wnioski:
1) Z analizy 125 meczów ligi niemieckiej w sezonie 2013/2014 wynika, że zespoły
przyjezdne („gości”) preferują zdecydowanie styl obronny, zachowawczy, osiągając
zdecydowanie lepsze wyniki w parametrach defensywnych tj. aktywności i skuteczności wybić
piłki w pole. Jest to zrozumiałe, gdyż broniąc się poda naporem gry piłkarzy gospodarzy oraz
presją dopingu kibiców taki sposób obrony jest w miarę skuteczny i pozwala w czasie piłki w
pole przeorganizować skutecznie obronę.
2) Piłkarze zespołów gospodarzy preferują styl ofensywny gry, osiągając zdecydowanie
lepsze parametry aktywności i skuteczności strzałów do bramki z pola jak i zza pola karnego,
a także strzałów głową i strzałów prawą nogą. Z analizowanych 30 parametrów podań piłki w
28 przypadkach lepsze wyniki osiągnęli piłkarze zespołów gospodarzy. Szczególnie wysokie
różnice wystąpiły w aktywności i skuteczności podań w strefie ataku oraz aktywności i skuteczności
dośrodkowań w pole karne.
3) Wyniki badań upoważniają do sformułowania wniosku dotyczącego konieczności zmiany
stylu gry zespołów przyjezdnych, przechodzące na styl „otwarty”, bardziej ofensywny. Przecież
presja kibiców i gra na boisku przeciwnika to subiektywne czynniki, które nie mają bezpośredniego
wpływu na przebieg walki sportowej.
Spis literatury
1. Castellano J. The Use of Match Statistics that Discriminate Between Successful and
Unsuccessful Soccer Teams / Casamichana D, Lago-Peñas C. // Journal of Human Kinetics. –
2012. – Vol. 31. – P. 139–147. http://dx.doi.org/10.2478/v10078–012–0015–7.
2. Collet C. The possession game? A comparative analysis of ball retention and team success in European and international football, 2007–2010 / Collet C. // Journal of Sports Science. –
2013. – Vol. 31 (2). – 123–136. http://dx.doi.org/10.1080/02640414.2012.727455.
3. From recording discrete actions to studying continuous goal-directed behaviours in team
sports / Correia V, Araujo D, Vilar L, Davids K. // Journal of Sports Science. – 2013. – Vol. 31. –
P. 546–553. http://dx.doi.org/10.1080/02640414.2012.738926.
4. Ferreira R. B. Proposal of tactical scout for Soccer / Ferreira R. B, Paoli P. B., Costa F. R.
// Lecturas : Educación Física Deporte. – 2008. – Vol. 12 (118).
5. Length, width and centroid distance as measures of teams tactical performance in youth
football / Folgado H., Lemmink K., Frencken W., Sampaio J. // European Journal of Sport Science. – 2014. – Vol. 14, suppl. 1. – P. 1–6. http://dx.doi.org/10.1080/17461391.2012.730060.
6. Length, width and centroid distance as measures of teams tactical performance in youth football / Folgado H., Lemmink K. A., Frencken W., Sampaio J. // European Journal of Sport Science. – 2014. – Vol. 14, suppl. 1. – P. 487–492. http://dx.doi.org/10.1080/17461391.2012.730060.
7. Frencken W. G. Team kinematics of small-sided soccer games. (In:) Science and football VI -Proceedings on the Sixth World Congress of Science and Football / Frencken W. G., Lemmink K. A. – London : Routledge, 2009. – P. 167–172.
8. Garganta J. Trends of tactical performance analysis in team sports: bridging the gap between research, training and competition / Garganta J. // Revista Portuguesa de Ciências do Desporto. – 2009. – Vol. 9. – P. 81–89.
9. Grèhaigne J. F. Dynamic-system analysis of opponent relationships in collective actions in soccer / Grèhaigne J. F., Bouthier D., David B. // Journal of Sport Sciences. – 1997. –
Vol. 15 (2). – P. 137–149.
10. Gréhaigne J. F. Qualitative observation tools to analyze soccer / Gréhaigne J. F.,
Mahut B., Fernandez A. // International Journal of Performance Analysis in Sport. – 2001. –
Vol. 1 (1). – P. 52–61.
11. Holt N. L. Expanding the teaching games for understanding model: New avenues for future research and practice / Holt N. L., Strean W. B., Bengoechea E. G. // Journal of Teaching in
Physical Education. – 2002. – Vol. 21. – P. 162– 176.
140
Aleksander STUŁA, Andrzej SOROKA
12. Hughes M. Attacking profiles of successful and unsuccessful teams in Copa America 2001
/ Hughes M., Churchill S. // Journal of Sports Science. – 2004. – Vol. 22. – P. 505.
13. Influence of certain tactical attacking patterns on the result achieved by the teams participants
of the 2010 FIFA World Cup in South Africa / Janković A., Leontijević B., Pasic M., Jelušić V. // Physical
Culture. – 2010. – Vol. 65. – P. 34–45.
14. Jones P. Possession as a performance indicator in soccer / Jones P., James N., Mellalieu S.
// International Journal of Performance Analysis in Sport. – 2004. – Vol. 4 (1). – P. 98–102.
15. Lago C. Determinants of possession of the ball in soccer / Lago C., Martín R. // Journal of
Sports Sciences. – 2007. – Vol. 25 (9). – P. 969–974.
16. Lago C. Consequences of a busy soccer match schedule on team performance : empirical evidence from Spain / Lago C. // The International SportMed Journal. – 2009. – Vol. 10 (2). – P. 86–92.
17. Lago-Peñas C. Ball possession strategies in elite soccer according to the evolution of the
match-score: the influence of situational variables / Lago-Peñas C., Dellal A. // Journal of Human Kinetics. – 2010. – Vol. 25. – P. 93–100. http://dx.doi.org/10.2478/v10078–010–0036‑z.
18. Lago-Peñas C. Game-related statistics that discriminated winning, drawing and losing teams
from the Spanish soccer league / Lago-Peñas C., Lago-Ballesteros J., Dellal A., Gomez M. // Journal of
Science and Medicine in Sport. – 2010. – Vol. 9. – P. 288–293.
19. Lago-Peñas C. Differences in performance indicators between winning and losing teams in the
UEFA Champions League / Lago-Peñas C., Lago-Ballesteros J., Rey E. // Journal of Human Kinetics. –
2011. – Vol. 27. – P. 135–146. http://dx.doi.org/10.2478/v10078–011–0011–3.
20. Lago-Peñas C. Game location and team quality effects on performance profiles in professional soccer / Lago-Peñas C., Lago-Ballesteros J. // Journal of Sports Science and Medicine. – 2011. –
Vol. 10 (3). – P. 465–471.
21. Lago-Peñas C. The influence of a congested calendar on physical performance in
elite soccer / Lago-Peñas C., Rey E., Lago-Ballesteros J., Casáis L., Domínguez E. // Journal of Strength and Conditioning Research. – 2011. – Vol. 25 (8). – P. 2111–2117. http://dx.doi.
org/10.1519/JSC.0b013e3181eccdd2.
22. Lee M. Generalization of tactics in tag rugby from practice to games in middle school physical
education / Lee M., Ward P. // Physical Education and Sport Pedagogy. – 2009. – Vol. 14 (2). – P. 189–
207. http://dx.doi.org/10.1080/17408980801974937.
23. Lees A. The biomechanics of soccer : a review / Lees A., Nolan L. // Journal of Sports Sciences. – 1998. – Vol. 16 (3). – P. 211–234. http://dx.doi.org/10.1080/026404198366740
24. McGarry T. Sport competition as a dynamical self-organizing system / McGarry T., Anderson D. I., Wallace S. A., Hughes M. D., Franks I. M. // Journal of Sport Science. – 2002. – Vol. 20. – P.
771–781. http://dx.doi.org/10.1080/026404102320675620.
25. McGarry T. Applied and theoretical perspectives of performance analysis in sport : Scientific issues and challenges / McGarry T. // International Journal of Performance Analysis of Sport. – 2009. –
Vol. 9 (1). – P. 128–140.
26. Memmert D. Diagnostic of tactical performance components: Assessment based on game
situations and expert conceptions / Memmert D. – Tese de Doutorado, Universidade Heidelberg,
Alemanha. – 2002.
27. Panfil R. Prakseologia gier sportowych. Studia i Monografie / Panfil R. – Wrocław : AWF
Wrocław. – 2006. – P. 82.
28. Poulter D. Home advantage and player nationality in international club football / Poulter D. // Journal of Sports Sciences. – 2009. – Vol. 27 (8). – P. 797–805. http://dx.doi.org/10.1080/02640410902893364
29. Pratas J. The effect of situational variables on teams’ performance in offensive sequences ending in a shot on goal. A case Studs / Pratas J., Volossovitch A., Ferreira A. P. // The Open Sports Sciences
Journal. – 2012. – Vol. 5. – P. 193–199.
30. Redwood-Brown A. The impact of different standards of opponents on observed player performance in the English Premier League / Redwood-Brown A., Bussell C., Singh H. B. // Journal of Human
Sport and Exercise. – 2012. – Vol. 7 (2). – P. 341–355.
Wpływ miejsca rozgrywania meczów na sprawność działania piłkarzy Bundesligi w sezonie 2013–2014
141
31. Rees G. The effect of match status on attacking strategies in the English Championship
/ Rees G., James N., Hughes M., Taylor J., Vučkovicм G. // Research Methods and Performance
Analysis / M. Hughes, H. Dancs, K. Nagyvaradi, TNJ. Polgar, G. Sporis, G. Vuckovic. – University of West Hungary. – 2011. – P. 172–177.
32. Sampaio J. Measuring tactical behaviour in football. International / Sampaio J,
Maçãs V. // Journal of Sports and Medicine. – 2012. – Vol. 33. – P. 395–401. http://dx.doi.org/10.1055/s‑0031–1301320.
33. Sánchez P. An analysis of home advantage in the top two Spanish Professional Football
leagues / Sánchez P., García-Calvo T., Leo F., Pollard R., Gómez M. // Perceptual and Motor
Skills. – 2009. – Vol. 108 (3). – P. 789–797. http://dx.doi.org/10.2466/PMS.108.3.789–797.
34. Shafizadeh M. Development of a Behavioural Assessment System for Achievement
Motivation in Soccer Matches / Shafizadeh M, Gray S. // Journal of Quantitative Analysis in
Sports. – 2011. – Vol. 7. – P. 1–13. http://dx.doi.org/10.2202/1559–0410.1288.
35. Shephard R. J. Biology and medicine of soccer: an update / Shephard R. J. // Journal of
Sports Sciences. – 1999. – Vol. 17. – P. 757–786. http://dx.doi.org/10.1080/026404199365498.
36. Shestakov M. P. A formal description of a spatial situation in soccer / Shestakov M. P., Kosilova N. M., Zasenko N. A., Averkin A. N. // Research Yearbook. – 2007. – Vol. 13 (1). – P. 51–55.
37. Soroka A. Sprawnościowy model strzałów do bramki zawodników różnych kategorii
wiekowych w piłce nożnej / Soroka A. // Teoretyczne i praktyczne aspekty nowoczesnej gry w
piłkę nożną / A. Stuła. – Opole : Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej. Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości. – 2009. – P. 193–208.
38. Soroka A. Cechy antropometryczne piłkarzy finalistów Mistrzostw Europy w 2008 r. a
dystans przebyty podczas meczu / Soroka A. // Sport Wyczynowy. – 2009b. – Vol. 4. – S. 69–75.
39. Soroka A. The rank of one-on-one duels based on women’s European Football Championship – England 2005 / Soroka A. // Antropomotoryka. – 2010. – Vol. 20 (51). – S. 51–60.
40. Stuła A. System szkolenia oraz wybrane elementy przygotowania motorycznego piłkarzy klubu sportowego Hannover `96 / Stuła A. // Wybrane zagadnienia szkolenia i analizy
gry piłkarzy nożnych / A. Stuła. – Studia i Monografie z. 311. – Opole : Politechnika Opolska,
2012. – S. 241–251.
41. Suzuki K. Validity of a soccer defending skill scale (SDSS) using game performance
/ Suzuki K., Nishijima T. // International Journal of Sport and Health Science. – 2004. – P. 234–
249. http://dx.doi.org/10.5432/ijshs.2.34.
42. Szwarc A. Modele poznawcze odwzorowujące sprawność działania w grach w piłkę
nożną / Szwarc A. – Gdańsk : AWFiS, 2008.
43. Taylor J. B. The influence of match location, qualify of opposition and match status on technical performance in professional association football / Taylor J. B., Mellalieu S. D., James N., Shearer D. // J Sport Sci. – 2008. – Vol. 26 (9). – P. 885–895. http://dx.doi.
org/10.1080/02640410701836887.
44. Taylor J. B. A comparison of individual and unit tactical behaviour and team strategy in
professional soccer / Taylor J. B., Mellalieu S. D., James N. // International Journal of Performance Analysis in Sport. – 2005. – Vol. 5. – P. 87–110.
45. Tenga A. Developing a new method for team match performance analysis in professional soccer and testing its reliability / Tenga A., Kanstad D., Ronglan L. T., Bahr R. // International Journal of Performance Analysis of Sport. – 2009. – Vol. 9. – P. 8–25
46. Thomas S. English soccer teams’ aggressive behavior when playing away from home
/ Thomas S., Reeves C., Smith A. // Perceptual and Motor Skills. – 2006. – Vol. 102 (2). – P. 317–320.
47. Travassos B. Interpersonal coordination and ball dynamics in futsal (indoor football)
/ Travassos B, Araujo D, Vilar L, McGarry T. // Human Movement Science. – 2011. – Vol. 30. –
P. 1245–1259. http://dx.doi.org/10.1016/j.humov.2011.04.003.
Aleksander STUŁA, Andrzej SOROKA
142
THE INFLUENCE OF THE MATCH VENUE ON THE EFFICIENCY
OF FOOTBALLERS OF BUNDESLIGA DURING SEASON 2013–2014
Aleksander STUŁA 1, Andrzej SOROKA 2
Faculty of Physical Education and Physiotherapy, Opole University of Technology, Opole, Poland,
2 University of Life Sciences in Lublin, Lublin, Poland, e‑mail: [email protected]
1 Abstract. The purpose of the paper was to evaluate the efficiency of particular offensive and defensive actions
of footballers of Bundesliga during 2013–2014 season. 125 matches were analyzed, both home and away. Main
conclusions are as follows: footballers of the home team achieve considerably better offensive parameters, especially in
the cases of passes and goal attempts, while the away teams have better defensive parameters, i. e. activeness and
effectiveness of kicking the ball out.
Keywords: football, effectiveness, goal attempts, offensive and defensive playing, Bundesliga.
WPŁYW MIEJSCA ROZGRYWANIA MECZÓW NA SPRAWNOŚĆ DZIAŁANIA
PIŁKARZY BUNDESLIGI W SEZONIE 2013/1014
Aleksander STUŁA 1, Andrzej SOROKA 2
Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej, Opole, Polska,
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Lublin, Polska, e‑mail: [email protected]
1 2 Streszczenie. Celem pracy była ocena efektywności wybranych działań ofensywnych i defensywnych piłkarzy
Bundesligi w sezonie 2013–2014. Analizie poddano 125 meczów rozgrywanych na boisku własnym, jak i na wyjeździe.
Podstawowe wnioski to: piłkarze zespołów gospodarzy osiągają zdecydowanie lepsze parametry gry ofensywnej,
w szczególności w podaniach i strzałach do bramki, natomiast zespoły przyjezdne w parametrach obronnych tj.
aktywności i skuteczności wybić piłki.
Kluczowe słowa: piłka nożna, efektywność gry, strzały do bramki, gra w obronie i ataku, Bundesliga.