docStrategia rozwoju miasta Tarnowskie Góry do roku 2022
download 
Reklamacja Transkrypt
Strategia rozwoju miasta Tarnowskie Góry do roku 2022
Miasto Tarnowskie Góry Strategia rozwoju miasta Tarnowskie Góry do roku 2022 Tarnowskie Góry, listopad 2011 r. Spis treści: 1. Wprowadzenie ........................................................................................................................ 3 2. Założenia ................................................................................................................................ 4 3. Wizja rozwoju miasta ............................................................................................................. 6 4. Cele i kierunki ........................................................................................................................ 9 5. Charakterystyka celów i kierunków rozwoju ....................................................................... 13 7. Strategia rozwoju miasta a Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020” ... 36 8. Wdrażanie i monitoring ........................................................................................................ 39 9. Załączniki ............................................................................................................................. 47 2 1. Wprowadzenie Przyszłość miasta podlega kształtowaniu poprzez działania różnych podmiotów tworzących jego realia. Wśród nich szczególne znaczenie mają decyzje samorządowych władz miejskich, które reprezentując lokalną społeczność, jednocześnie kreują warunki dla zachowań wszystkich grup użytkowników miejskiej przestrzeni. Sukces to zadowolenie mieszkańców, zyski przedsiębiorstw, tłumy turystów i klientów miejskich placówek handlowych czy usługowych. Taki stan to jednak rezultat wieloletnich starań, które muszą uwzględniać nie tylko zmieniające się preferencje miejskie, ale i ponadlokalne oddziaływanie podmiotów, zjawisk i trendów. Tarnowskie Góry wymagają podjęcia strategicznych rozstrzygnięć, które na najbliższe lata zdeterminują cele i kierunki rozwoju miasta. Do wykorzystania jest wiele sposobności, wynikających zarówno z szans jakie stwarza polskie członkowstwo w Unii Europejskiej i górnośląskie ambicje metropolitalne, jak i wewnątrzmiejskie warunki społeczne, gospodarcze, przyrodnicze. XXI wiek promując globalne wzorce ekonomiczne, idee społeczeństwa informacyjnego, czy ponowoczesne koncepcje zachowań konsumpcyjnych otwiera przed tarnogórzanami szerokie możliwości kształtowania własnych warunków życia i działalności gospodarczej. Trzeba o nich pamiętać projektując działania zorientowane na zaspokajanie miejskich potrzeb. Ambicją liderów rozwoju Tarnowskich Gór jest utrzymanie ich wieloaspektowej atrakcyjności, która powinna przełożyć się na zachowania podmiotów kształtujących zalety miejsc zamieszkania, przestrzeni publicznych i obszarów działalności gospodarczej. Ważne jest również aby uwzględnić zmiany, jakie zachodzą w województwie śląskim i znaleźć w nich swoje miejsce. Należy zapewnić mieszkańcom miasta uczestnictwo w ważnych regionalnych wydarzeniach i procesach rozwojowych. Przyszłość wydaje się być ciągle związana z położeniem Tarnowskich Gór na styku stylu działań użytkowników powstającej metropolii i pozytywnie prowincjonalnych zachowań jej północnych sąsiadów. Takie miejsce oferuje szanse spotkań, wymiany, wzajemnego przenikania i uzupełniania. Strategia rozwoju Tarnowskich Gór musi to wykorzystać. Jak kiedyś, gdy miasto powstawało staraniami organizujących wydobycie kruszców, tak i dziś sukces jego przyszłości zależy od zaangażowania mieszkańców. Entuzjazm XVI-wiecznych przedsiębiorców stworzył nowoczesny i konkurencyjny ośrodek miejski, wykorzystujący koniunkturę gospodarczą i realia polityczne. Wydaje się że nadszedł czas by te doświadczenia powtórzyć. 3 2. Założenia Głównym celem tworzenia Strategii rozwoju miasta Tarnowskie Góry do roku 2022 jest potrzeba wyznaczenia przyszłych funkcji miasta. Ich dobór musi wynikać zarówno z rozpoznania potrzeb faktycznych i potencjalnych jego użytkowników, jak i określenia pozycji na rynku produktów terytorialnych, jaką chce zająć tarnogórska oferta w 2022 roku. Poznanie opinii mieszkańców i liderów rozwoju pomogło w ustaleniu pożądanych elementów przyszłego wizerunku miasta, w tym nie tylko zewnętrznych cech wyróżniających go w oczach turystów czy inwestorów, ale i wewnętrznych składników oferty osadniczej, przeznaczonej dla aktualnych i nowych tarnogórzan. Ogólne założenia strategii rozwoju określają ramy rozważań nad potencjalnym kształtem przyszłości miasta. Definiują także granice i bariery, jakich nie należy, a czasami nie można pokonać, mimo starań i przekonania, że to mogłyby skutecznie przyczynić się do zaistnienia pożądanego kierunku przekształceń walorów miasta. Dla Tarnowskich Gór można sformułować następujące założenia ich strategicznego rozwoju: umocnić pozycję znaczącego śląskiego ośrodka miejskiego w wybranych funkcjach (mieszkalnictwo, przemysł maszynowy, turystyka indywidualna, kultura niszowa, rekreacja), w tym na nowo pozyskać klientów dla niektórych rodzajów produktów miejskich przez nie oferowanych; wobec postępującego procesu metropolizacji Aglomeracji Górnośląskiej, intensywniej budować podstawy identyfikacji tarnogórskiej tożsamości, uwzględniającej historię miasta, tradycje, zasoby naturalne i kulturowe itp.; trzeba znaleźć nowe źródła dochodu miasta, które powinno być bogatsze, zarówno zamożnością mieszkańców oraz zyskami tarnogórskich firm, jak i przychodami miejskiego budżetu; inwestować w jednoczenie się społeczności miejskiej, której członkowie powinni wspólnie tworzyć siłę miasta, a także przewodzić społeczności powiatu i reprezentować jej interesy w relacjach ponadregionalnych; zdobyć odpowiednią pozycję konkurencyjną jako ważny podmiot otoczenia powstającej Metropolii Górnośląskiej, której użytkownicy poszukują nowych obszarów zamieszkania i podejmowania działalności gospodarczej głównie wzdłuż ciągów komunikacyjnych oraz w miejscach ekologicznie atrakcyjnych; 4 stymulować rozwój środowiska gospodarczego w mieście, które musi przynajmniej zadowalająco zaspokajać potrzeby przedsiębiorstw przemysłowych i nowoczesnej działalności usługowej; docenić globalne zmiany zachowań konsumpcyjnych, które wymagają zastosowania nowych sposobów utrzymania potencjału demograficznego miasta, w tym przyciąganie i zatrzymywanie ludzi młodych, szczególnie dobrze wykształconych, mobilnych, zainteresowanych mieszkaniem na ekologicznie atrakcyjnym terenie; warto rozważyć nowoczesną użyteczność potencjałów rekreacyjnych miasta, w tym głównie obszarów leśnych, które nabierają nowego znaczenia w kontekście procesów rozlewania się zabudowy obszarów zurbanizowanych, coraz bardziej dotyczących podmiejskich stref Aglomeracji Górnośląskiej; wzmacniać specyficzny potencjał animatorów kultury, którzy podejmując wiele kameralnych imprez i oryginalnych przedsięwzięć współtworzą atmosferę miasta; promować zabytki, zarówno poprzemysłowe, jak i związane z historią miasta i jego okolic, w tym ślady przenikania się kultur, religii, narodowości; eksponować walory środowiska naturalnego, w tym regionalnie zbyt mało doceniane obiekty jak: zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”, rezerwat „Segiet” oraz podziemny potencjał przyrodniczy . 5 3. Wizja rozwoju miasta Wizja rozwoju Tarnowskich Gór za swoją podstawę przyjmuje zalety lokalizacji miasta, które z dużym prawdopodobieństwem determinować będą większość czynników kształtujących jego przyszłość w najbliższych kilkunastu latach. Główne oddziaływanie generować będzie styk wpływów jednoczących się w nową metropolię czternastu miast Aglomeracji Górnośląskiej oraz gmin miejskich i wiejskich jej północnego otoczenia. Specyficzne położenie Tarnowskich Gór, stanowiących „północną bramę Górnego Śląska” to szansa rozwoju miasta, mogącego wykorzystać swoje zasoby jako surowiec dla tworzenia produktów miejskich oferowanych podmiotom obydwu swoich otoczeń lub kreować pożądaną pozycję konkurencyjną poprzez przyciąganie takich użytkowników, którzy przyczynią się do nadania Tarnowskim Górom nowego znaczenia w regionie i poza nim. Ważne jest aby odpowiednio wyznaczyć tarnogórskie miejsce w realiach ponadlokalnych. Trzeba realnie ocenić zarówno ambicje, jak i możliwości. Tym samym akcentować wartość zabytków poprzemysłowych, wielokulturowej historii, pozycji rynkowej tarnogórskich przedsiębiorstw czy atrakcyjnej oferty rekreacyjnej, jednocześnie pamiętając o przedsięwzięciach, jakie koniecznie trzeba podjąć by sprostać wymaganiom poziomu rozwoju współczesnych miast, w tym stanu infrastruktury. Wielkość dyspozycyjnych zasobów miejskich zmusza do specjalizacji, motywowanej zarówno dotychczasowymi skutkami finansowymi realizacji różnych projektów, jak i ogólnym wizerunkiem miasta, postrzeganego jako miejsce realizacji tylko kilku znanych działalności. Wizję rozwoju miasta Tarnowskie Góry na lata 2010 – 2022 sformułowano następująco: Tarnowskie Góry będą atrakcyjnym miejscem zamieszkania, a także miastem wyspecjalizowanych działalności, uzupełniających ofertę Aglomeracji Górnośląskiej i jej północnych sąsiadów, w tym będą miejscem spotkań i przenikania się różnorodnych potrzeb oraz tożsamości. 6 Jej realizacja oparta będzie na pięciu wyzwaniach definiujących najważniejsze obszary zaangażowania zasobów miejskich w kształtowanie przyszłości Tarnowskich Gór. Są to: – „trwale zarabiać” Nowoczesną gospodarkę miasta powinny tworzyć przedsiębiorstwa i ich rozpoznawalne w kraju i na świecie produkty. Atrakcyjne miejsca pracy pozwolą na zaspokojenie ambicji zawodowych młodych ludzi oraz dostarczą dochodów członkom tarnogórskiej społeczności miejskiej. Jednocześnie firmy wniosą swój wkład do budżetu miasta oraz będą współtworzyć jego wizerunek, kreując obraz miejsca przyjaznego przedsiębiorcom, oferującego wykształcone zasoby ludzkie oraz dogodne warunki przestrzenne. Trwałość dochodów może być także pochodną zamożności mieszkańców, w istotny sposób partycypujących w rozmiarach dostępnych miejskich środków publicznych. – „silniej zaistnieć” Nowa identyfikacja regionalna jest potrzebna miastu by zmienić dotychczasowe negatywne elementy jego wizerunku i wprowadzić nowe, związane z przekształceniami jego oferty. Konkurencja na rynku miast wymusza większe angażowanie się w działalność promocyjną, w tym przekonywanie o tarnogórskich zaletach. Do zaoferowania są nie tylko znane zabytki poprzemysłowe (Kopalnia Zabytkowa, Sztolnia) czy rekreacyjne (Park Wodny), ale i mniej rozpoznawalne produkty: starówka, imprezy kulturalne, atrakcyjne warunki zamieszkania, tereny leśne, obiekty przyrodniczo cenne itp. – „wznieść się, bez kompleksów” Wspieranie ambicji społecznych powinno być przedmiotem starań władz miejskich, stanowiąc jeden ze sposobów zmniejszania zagrożenia utraty potencjału demograficznego miasta, w tym migracji młodych, wykształconych mieszkańców. Trzeba umożliwić im robienie kariery, zarówno w działalności gospodarczej, jak i społecznej. Oferta miejska mimo ograniczonych środków nie musi być mało atrakcyjna. Uczestnictwo tarnogórzan w ponadlokalnych imprezach kulturalnych, rozrywkowych czy sportowych można uzupełnić przedsięwzięciami bardziej kameralnymi, za to tańszymi, bliższymi, dopasowanymi do lokalnych potrzeb. Warunkiem jest ich stały rozwój, nadążanie za globalnymi zjawiskami społeczno-kulturowymi, gdyż pomoże to uniknąć poczucia marginalizacji, świadomości, że „gdzieś dzieje się coś ważnego, a u nas nic nowego”. – „razem łatwiej” Integracja wewnątrzmiejska jest niezbędnym elementem budowania tarnogórskiej tożsamości lokalnej. Ta zaś jednocząc mieszkańców tworzy z ich pojedynczych starań siłę 7 mogącą zmieniać miasto i skutecznie oddziaływać na podmioty jego otoczenia. Zgoda zawsze buduje, a wewnętrzne konflikty i konkurencja rozdrabniają tylko ograniczone środki i uniemożliwiają realizację ambitniejszych przedsięwzięć, służących w zamyśle całej społeczności, również powiatowej. Większe jednostki osadnicze są lepszym partnerem i beneficjentem środków pomocowych, gdyż efektywniej je wykorzystują, świadcząc korzyści większej liczbie osób. Tarnowskie Góry łącząc się społecznie i przestrzennie mają szanse skuteczniej rywalizować na poziomie regionalnym i ponad nim. – „tworzyć własne miejsca” Przestrzeń do życia jest potrzebna każdemu i ludzie mają prawo do nadawania jej specyficznych cech. Trzeba umożliwić mieszkańcom Tarnowskich Gór współkreowanie własnego bezpiecznego miejsca, w tym szczególnie oddziaływanie na formy zaspokajania potrzeb generowanych przez przestrzenie publiczne oraz tereny mieszkaniowe. Identyfikacja przestrzenna będzie trwalej wiązać tarnogórzan jeśli da im szansę na zdobycie doświadczeń, przeżyć, emocji itp., wynikających z doznań estetycznych i postrzegania korzystnych warunków dla określonego rodzaju zachowań (np. spacery w parku, podziwianie krajobrazów z punktów widokowych, skwer pod domem, klomb z kwiatami, oświetlenie mojej ulicy). 8 4. Cele i kierunki Wizja rozwoju miasta stanowiąc ogólny obraz jego przyszłego stanu wymaga doprecyzowania. Podstawowym sposobem dokonania tego jest sformułowanie celów strategicznych i horyzontalnych, które wyznaczają konkretne obszary angażowania zasobów miejskich i podejmowania niezbędnych działalności, aby z sukcesem kształtować pożądaną przyszłość miasta. Realizacja zamierzeń zawartych w wizji rozwoju Tarnowskich Gór wymaga osiągnięcia następujących celów strategicznych i horyzontalnych: – cele strategiczne: C 1. Aktywizowanie i wspieranie wdrażania nowych technologii w przemyśle C 2. Wspieranie kreatywnej działalności usługowej C 3. Podnoszenie jakości środowiska zamieszkania C 4. Pozyskanie nowych mieszkańców C 5. Rozwijanie oryginalnej oferty kulturalnej C 6. Rozwój turystyki i budowanie tożsamości lokalnej w oparciu o historię miasta C 7. Udostępnianie zasobów przyrodniczych dla edukacji ekologicznej i rekreacji C 8. Budowanie spójności wewnętrznej C 9. Tworzenie warunków dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego – cele horyzontalne: CH 1. Intensyfikacja działalności promocyjnej CH 2. Podnoszenie atrakcyjności przestrzeni publicznych CH 3. Poprawa warunków ekologicznych CH 4. Usprawnienie komunikacji Zestawienie to nie zawiera hierarchii ważności celów, których realizacja wielokrotnie się uzupełnia, a w kilku przypadkach wzajemnie się warunkuje. Za jeden ze sposobów nadania im rang uznać można udział w realizacji tarnogórskich wyzwań rozwojowych (tab.1). Trudno jednak także definitywnie przesądzać o istotności wyzwań, co uniemożliwia dokładne określenie znaczenia celu w realizacji rozwoju Tarnowskich Gór. Szczegóły kolejności podejmowania prac należą do przedmiotów opracowań o charakterze operacyjnym (programy operacyjne, wieloletnie plany finansowe itp.) i tylko na tym poziomie można ostatecznie rozstrzygnąć o ważności przedsięwzięć wynikających z poszczególnych celów, w tym o intensywności podejmowanych wysiłków czy angażowaniu zasobów. 9 Tab. 1. Wyzwania i cele strategiczne wyzwania cele strategiczne „trwale zarabiać” „silniej zaistnieć” „wznieść się, bez kompleksów” „razem łatwiej” „tworzyć własne miejsca” C 1. Aktywizowanie i wspieranie wdrażania nowych technologii w przemyśle C 2. Wspieranie kreatywnej działalności usługowej C 3. Podnoszenie jakości środowiska zamieszkania C 4. Pozyskanie nowych mieszkańców C 5. Rozwijanie oryginalnej oferty kulturalnej C 6. Rozwój turystyki i budowanie tożsamości lokalnej w oparciu o historię miasta C 7. Udostępnianie zasobów przyrodniczych dla edukacji ekologicznej i rekreacji C 8. Budowanie spójności wewnętrznej C 9. Tworzenie warunków dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego CH 1. Intensyfikacja działalności promocyjnej CH 2. Podnoszenie atrakcyjności przestrzeni publicznych CH 3. Poprawa warunków ekologicznych CH 4. Usprawnienie komunikacji Aby precyzyjnie określić przyszłość Tarnowskich Gór trzeba rozwinąć myśli przewodnie zawarte w wyznaczonych celach. Służy temu rozpisanie ich na kierunki (tab.2), które w dalszej kolejności pozwolą na sformułowanie listy przedsięwzięć i zbioru projektów. W sumie wszystkie elementy (cele – kierunki – przedsięwzięcia – projekty) powinny złożyć się na sukces realizacji zamierzeń zawartych w wizji rozwoju miasta. 10 Tab. 2 Cele i kierunki strategiczne Cele Kierunki C 1. Aktywizowanie i wspieranie wdrażania nowych technologii w przemyśle K1.1. Tworzenie warunków ułatwiających przedsiębiorcom kontakty C 2. Wspieranie kreatywnej działalności usługowej K2.1. Stymulowanie specjalizacji, własnego profilu usług C 3. Podnoszenie jakości środowiska zamieszkania K3.1. Modernizacja komunalnych zasobów mieszkaniowych K1.2. Udostępnianie terenów dla przedsiębiorstw K2.2. Unowocześnianie działalności usługowej K3.2. Odnowienie zabytkowych zasobów mieszkaniowych K3.3. Rewitalizacja budynków oraz lokali socjalnych miasta K3.4. Wzbogacanie oferty edukacyjnej K3.5. Wspieranie amatorskiej działalności kulturalnej K3.6. Wspieranie inicjatyw sportowych K3.7. Poprawa bezpieczeństwa K3.8. Tworzenie warunków powstawania społeczeństwa obywatelskiego C 4. Pozyskanie nowych mieszkańców K4.1. Wyznaczenie terenów pod nowe inwestycje mieszkaniowe K4.2. Angażowanie się w rozwój budownictwa wielorodzinnego C 5. Rozwijanie oryginalnej oferty kulturalnej K5.1. Współpraca z animatorami działalności kulturalnej C 6. Rozwój turystyki i budowanie tożsamości lokalnej w oparciu o historię miasta K6.1. Poprawa funkcjonowania zabytków poprzemysłowych K5.2. Organizowanie imprez kulturalnych K6.2. Odnawianie obiektów zabytkowych K6.3. Inicjowanie integracji działalności turystycznej w skali powiatowej i regionalnej K6.4. Eksponowanie znaczących miejsc w mieście C 7. Udostępnianie zasobów przyrodniczych dla edukacji ekologicznej i rekreacji K7.1. Ochrona miejsc przyrodniczo cennych K7.2. Podniesienie atrakcyjności oferty rekreacyjnej 11 C 8. Budowanie spójności wewnętrznej K8.1. Wzmacnianie tożsamości ponaddzielnicowej K8.2. Miejskie zagospodarowanie przestrzeni pomiędzy dzielnicami C 9. Tworzenie warunków dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego K9.1. Udostępnianie internetowych kontaktów z instytucjami publicznymi CH 1. Intensyfikacja działalności promocyjnej KH1.1. Poprawa skuteczności promocji wewnętrznej K9.2. Upowszechnianie korzystania z Internetu KH1.2. Pozycjonowanie ofert miasta w skali ponadlokalnej KH1.3. Tworzenie tarnogórskiej marki CH 2. Podnoszenie atrakcyjności przestrzeni publicznych KH2.1. Poprawa estetyki KH2.2. Tworzenie dobrej jakości miejsc przebywania i gromadzenia się KH2.3. Wzbogacanie klimatów przestrzeni miasta CH 3. Poprawa warunków ekologicznych KH.3.1. Poprawa gospodarki wodno-ściekowej CH 4. Usprawnienie komunikacji KH4.1. Budowa i remonty ulic, dróg, skrzyżowań KH3.2. Wspieranie działań proekologicznych KH4.2. Usprawnianie połączeń autobusowych KH4.3. Podejmowanie starań dotyczących przywrócenia pozycji ważnego ośrodka transportu kolejowego w skali ponadlokalnej Cele strategiczne wyznaczają działania w ramach określonej funkcji miejskiej, a uszczegóławiające je kierunki w logiczny sposób są wyrazem polityki władz Tarnowskich Gór wobec niej. Cele horyzontalne nakładają się na strategiczne i uzupełniają je. Tworzy je zbiór kierunków, które realizują zamierzenia miejskie w wielu funkcjach. Mogłyby zostać rozdzielone pomiędzy cele strategiczne, ale ich wyróżnienie służy zaakcentowaniu ich łącznikowego charakteru. Tym samym są to najczęściej „wąskie gardła” rozwoju miejskiego. Od realizacji precyzujących je przedsięwzięć i projektów zależy sukces osiągania wielu celów strategicznych, ale powiązania bywają również wzajemne. 12 5. Charakterystyka celów i kierunków rozwoju Cele strategiczne: C1. Aktywizowanie i wspieranie wdrażania nowych technologii w przemyśle Kierunki Przykłady przedsięwzięć K1.1. Tworzenie warunków ułatwiających przedsiębiorcom kontakty P1.1.1. Organizowanie spotkań gospodarczych K1.2. Udostępnianie terenów dla przedsiębiorstw P1.2.1. Uzbrajanie terenów pod inwestycje P1.1.2. Współpraca z urzędem pracy i samorządami gospodarczymi P1.2.2. Promowanie lokalizowania się firm, w szczególności wykorzystujących nowoczesne technologie Przemysł wkomponowany w krajobraz Tarnowskich Gór od wielu dziesięcioleci kształtuje wizerunek miasta. Jest jednym z podstawowych czynników przesądzających o jego atrakcyjności zarówno dla mieszkańców, jak i osób żyjących w sąsiednich gminach. Jego w części górnicza orientacja, przejawia się w zgłaszanych miejskich potrzebach oraz sposobach ich zaspokajania (np. edukacja, kultura). Zamożność mieszkańców Tarnowskich Gór w znaczącym stopniu powiązana jest z sytuacją przedsiębiorstw przemysłowych. Oprócz górniczego profilu działalności także osiągnięcia przemysłu maszynowego, elektronicznego czy odzieżowego godne są odnotowania i wspierania. Doceniając istotną pozycję tarnogórskiego przemysłu wśród czynników rozwoju miasta wskazać należy na konieczność wdrażania w tego typu działalnościach nowych technologii, co może być sposobem na rozwój istniejących i tworzenie nowych przedsiębiorstw, a przy tym zmniejszanie uciążliwości ich funkcjonowania dla mieszkańców miasta. Umożliwi również angażowanie wysoko wykwalifikowanych pracowników, dając im szanse na karierę i samorealizację. To zaś może być istotnym czynnikiem hamującym migrację, a wpływającym na przyciąganie do Tarnowskich Gór ludzi młodych, ambitnych, dynamicznych. Będzie także specyficznym przyczynkiem do kształtowania atmosfery miasta, jako miejsca przybywania osób do pracy i odwiedzania go w celach biznesowych. Nie do pominięcia są również potencjalne wpływy do budżetu miasta z dobrze prosperujących firm oraz wynagrodzenia ich pracowników, będące impulsem dla wielu działalności, przede wszystkim usługowych. Wysoka zyskowność przedsięwzięć opartych na wiedzy może być 13 dodatkowo argumentem za kształceniem dzieci i młodzieży, która będzie mogła dostrzec że szkolne trudy mogą się opłacić. Działania miasta w zakresie aktywizowania i wspierania wdrażania nowych technologii mają ograniczony charakter. Można i należy tworzyć sprzyjające temu warunki, ale zarządy firm same muszą dostrzegać korzyści modernizujących inwestycji. Władze miejskie mogą spełniać rolę katalizatora umożliwiając i ułatwiając spotkania oraz współpracę różnych firm i instytucji (samorządu gospodarczego, urzędu pracy, NGO itp.), również w relacjach międzynarodowych. Zachęty mogą polegać na przygotowaniu i udostępnianiu terenów pod działalność przedsiębiorstw zaawansowanych technologii, najlepiej zgrupowane na kształt „parków przemysłowych”, ale ze względu na małą skalę (brak dużych terenów inwestycyjnych na obszarze miasta) raczej bez spełnienia formalnych wymagań zastrzeżonych dla takich przedsięwzięć. Inicjatywa tego typu stworzyła by jednocześnie dodatkową szansę na poprawę krajobrazu miejskiego na terenach już wykorzystywanych przez przemysł. Modernizacja umożliwia bowiem często uwzględnianie doznań estetycznych (kształty, kolory, symbolika). Ze względów urbanistycznych ważne jest także projektowanie założeń dla terenów przemysłowych na większą skalę, niż tylko dla jednego zakładu. Koncentracja ułatwi współpracę i zmniejszy koszty infrastruktury. C 2. Wspieranie kreatywnej działalności usługowej Kierunki K2.1. Stymulowanie specjalizacji, własnego profilu usług Przykłady przedsięwzięć P2.1.1. Udostępnianie komunalnych lokali i terenów pod kreatywne usługi P2.1.1. Pozyskiwanie oryginalnych usługodawców poprzez wspieranie ich działalności P2.1.3. Rozwijanie profilu usługowego, handlowego i gospodarczych zalet klimatu miasta P2.1.4. Wspieranie usług opartych na lokalnych zasobach (tradycje, przyroda) K2.2. Unowocześnianie działalności usługowej P2.2.1. Propagowanie dobrych wzorców (nagrody) P2.2.2. Budowanie usługowej marki miasta w oparciu o zalety położenia, w tym przenikanie się stylów: miejskiego i wiejskiego 14 Nowoczesność współczesnego miasta budują usługi. Ich rozwój dostarcza najlepszych bodźców dla inicjowania pożądanych przekształceń wszystkich funkcji miejskich. Najcenniejsza jest kreatywność usługodawców, która pozwala tworzyć nową lub oryginalną ofertę i wykorzystywać twórcze potencjały. Tarnowskie Góry powinny wspierać powstawanie i rozwój firm nastawionych na wysoką jakość i specjalistyczny charakter świadczonych usług. Będzie to elementem budowania ich znaczącej pozycji wśród miast oferujących atrakcyjne działalności dla swoich mieszkańców oraz osób przybywających z sąsiednich gmin wiejskich i miast Aglomeracji Górnośląskiej. Usługi mogą być oparte zarówno na nowoczesnych technologiach, jak i na doskonale opanowanym tradycyjnym rzemiośle. Użyteczne w tym powinno być wykorzystanie potencjałów miasta, w tym istniejących firm sektora usług i drobnej wytwórczości, w wielu przypadkach mogących poszczycić się bogatymi, często rodzinnymi, tradycjami. Potencjały to także wielkość, historia i charakter miasta, istniejące szkoły zawodowe oraz odpowiednie nieruchomości, w tym lokale komunalne w centrum, umożliwiające powiązanie działalności z jej ekspozycją. Dla zdobycia dobrej marki miasta w dziedzinie usług i produkcji rzemieślniczej pożądane jest wykrystalizowanie się kilku wiodących specjalizacji oraz wspieranie osób (np. poprzez udostępnianie lokali), których działalność ma charakter unikatowy, artystyczny, mistrzowski, a swoimi działaniami wykracza poza zwykły biznes (np. prowadzą działalność w kierunku przekazywania swojej wiedzy i umiejętności). Dla utrzymania wysokiej jakości oferowanych usług konieczne jest ciągłe doskonalenie prowadzonej działalności. Może być to unowocześnianie warsztatu pracy, udoskonalanie metod pracy czy podnoszenie kwalifikacji. W przypadku tradycyjnego rzemiosła, gdzie stosowanie własnych, często dawnych technik stanowi o jego istocie i dużej wartości, będzie to kształcenie następców. Tak wzmacniana kreatywność ma szanse zaistnieć na ponadregionalnym poziomie, szczególnie jeśli zostanie wsparta inicjatywami promującymi dobre wzorce, nagrodami i wyróżnieniami oraz konsekwentnym wpisywaniem jej w usługowy klimat miasta. 15 C 3. Podnoszenie jakości środowiska zamieszkania Kierunki K3.1. Modernizacja komunalnych zasobów mieszkaniowych Przykłady przedsięwzięć P3.1.1. Remonty komunalnych budynków P3.1.2. Adaptacja wolnych powierzchni P3.1.3. Podnoszenie jakości wyposażenia mieszkań komunalnych K3.2. Odnowienie zabytkowych zasobów mieszkaniowych P3.2.1. Pomoc właścicielom zabytkowych kamienic K3.3. Rewitalizacja budynków oraz lokali socjalnych miasta P3.3.1. Ustalenie zasad mieszkaniowej polityki socjalnej P3.2.2. Waloryzacja historyczna centrum miasta P3.3.2 Wybór i przejęcie miejsca lub obiektu lokalizacji mieszkań socjalnych K3.4. Wzbogacanie oferty edukacyjnej P3.4.1. Poszerzanie oferty zajęć pozalekcyjnych P3.4.2. Motywowanie dobrych nauczycieli P3.4.3. Akcje propagujące samorządność terytorialną i postawy obywatelskie K3.5. Wspieranie amatorskiej działalności kulturalnej P3.5.1. Udostępnianie lokali pod działalność grup artystycznych P3.5.2. Rozszerzanie oferty amatorskiej działalności kulturalnej (poszukiwanie i angażowanie animatorów) K3.6. Wspieranie inicjatyw sportowych P3.6.1. Aktywizowanie sportu amatorskiego P3.6.2. Podnoszenie jakości i efektywności wykorzystania istniejących obiektów sportowych P3.6.3. Budowanie profilu sportowego miasta (wybrane dyscypliny) P3.6.4. Rozbudowa infrastruktury sportowej K3.7. Poprawa bezpieczeństwa P3.7.1. Współpraca z Policją P3.7.2. Poprawa wizerunku Straży Miejskiej P3.7.3. Monitoring wybranych obszarów miasta P3.7.4. Program „Bezpieczne wspólnoty” 16 K3.8. Tworzenie warunków powstawania społeczeństwa obywatelskiego P3.8.1. Współpraca z organizacjami pozarządowymi P3.8.2. Usprawnianie kontaktów pomiędzy mieszkańcami i władzą miasta P3.8.3. Propagowanie wzorców postaw obywatelskich (aktywność obywatelska) Miasto aby przetrwać musi tworzyć pożądane środowisko życia dla swoich mieszkańców. Badania ankietowe oraz warsztaty z udziałem liderów rozwoju pokazały, iż Tarnowskie Góry postrzegane są przede wszystkim jako miejsce gdzie dobrze się mieszka. Respondenci wyrazili to poprzez dominującą przewagę osadniczej orientacji rozwojowej nad innymi, w tym gospodarczą czy turystyczną. Miasto posiada dobre warunki do realizowania funkcji rezydencjalnej na wielu poziomach, również wysokim, ale środowisko zamieszkania w kilku miejscach ma wyraźne mankamenty. Koniecznym wydaje się być przeprowadzenie działań mieszczących się w opisanych poniżej sześciu kierunkach strategicznych: – K 3.1. Modernizacja komunalnych zasobów mieszkaniowych Mieszkalne lokale komunalne będące obecnie w zasobach gminy są na ogół niskiej jakości. Jednocześnie większość z nich mieści się w zabytkowej części śródmieścia. Z uwagi na wiek budynków, standard wyposażenia i znaczny stopień zużycia wymagają poważnych remontów. Doraźnie przeprowadzane naprawy pozwalają co najwyżej na opóźnianie procesu niszczenia. Podniesienie jakości komunalnych zasobów mieszkaniowych wpłynie nie tylko na poprawę jakości życia ich lokatorów, ale również na cechy przestrzeni publicznych, współtworzonych przez budynki (elewacje, wygląd lokali handlowo-usługowych) oraz powinno skutkować poprawą relacji społecznych w centrum miasta. Niezwykle istotne jest przy tym to, aby zachować historyczny charakter budynków, w tym dbać o detal, stosować odpowiednie materiały, zachowywać elementy, które chociaż noszą ślady zużycia mogą po naprawie z powodzeniem dalej spełniać swoją rolę (zabytkowe bramy, drzwi, kraty, balustrady itp.). Centrum skupia w sobie symbolicznie cechy całego miasta, a tym samym sposób jego postrzegania wpływa na ogólny wizerunek Tarnowskich Gór. Zmiany przeprowadzane na jego obszarze oddziałują na jakość środowiska życia wszystkich mieszkańców, także tych z oddalonych dzielnic. Działania w tym kierunku to także remonty budynków komunalnych połączone z poprawą jakości i wyposażenia mieszkań oraz poszerzaniem powierzchni mieszkalnych poprzez adaptację wolnych powierzchni w istniejących budynkach. Nowe lokale pozyskiwane w ten sposób mogłyby być wynajmowane w pierwszej kolejności przedstawicielom 17 twórczych, artystycznych zawodów oraz osobom współtworzącym życie kulturalne Tarnowskich Gór. Istotne w wielu wypadkach może być również przekwalifikowanie lokali o niskim standardzie na pracownie, lokale wystawiennicze czy małe sklepy łatwo dostępne z ulicy. Równocześnie potrzebna jest budowa nowych mieszkań komunalnych w budynkach wielorodzinnych, ze szczególnym uwzględnieniem roli tych obiektów w uzupełnianiu ciągłości tkanki miejskiej. Pozwoli to zaspokoić część potrzeb mieszkaniowych oraz osiągnąć poprawę jakości przestrzeni miejskiej poza obszarem śródmieścia, zwiększając jednocześnie atrakcyjność mieszkaniową niektórych dzielnic. Również pozyskiwanie nowych lokali położonych w różnych częściach miasta jako alternatywa rozwiązywania problemów socjalnych zwiększa możliwość prowadzenia aktywnej polityki mieszkaniowej. – K3.2. Odnowienie zabytkowych zasobów mieszkaniowych Budynki w śródmieściu będące własnością prywatną, stanowią o jakości życia i zaletach przestrzeni miejskiej w taki sam sposób, jak budynki komunalne. Tym samym również przyczyniają się do kształtowania cech miejskiego dobra wspólnego, np. poprzez kreowanie doznań estetycznych. Część odpowiedzialności za nie ponosi więc cała społeczność miasta. Dlatego warta rozważenia jest oferta organizowania pomocy i profesjonalnego doradztwa dla właścicieli zabytkowych kamienic w zakresie sposobu prowadzenia remontów, tak by na przywracaniu świetności estetycznej budynki nie traciły swoich historycznych walorów. Uzupełnieniem tego mogłyby być również działania nakierowane na poprawę jakości przestrzeni publicznej (cel horyzontalny CH.2). Konieczne jest przeprowadzenie waloryzacji historycznej centrum miasta, która stanowiłaby podstawę dla refleksji nad wspieraniem finansowym remontów konkretnych zabytków. Podobne działania powinny być podejmowane również w odniesieniu do wybranych budynków nie będących zabytkami, a istotnych poprzez swoje cechy i funkcje w realizacji zamierzeń rozwojowych miasta. – K3.3. Rewitalizacja budynków oraz lokali socjalnych miasta Obecnie większość lokali socjalnych znajduje się w zabytkowych budynkach w centrum miasta. Podniesienie jakości środowiska życia w tej części Tarnowskich Gór wiąże się z poprawą ich cech, gdyż zwykle oferują niższą jakość zamieszkania niż pozostałe lokale komunalne. Mieszkania socjalne powinny nie tylko dawać możliwość schronienia się, ale również ułatwiać prowadzenie zadań z zakresu pomocy społecznej. Działania te, rozumiane w 18 nowoczesny sposób (m.in. jako ukierunkowane na aktywizację uczestnictwa w życiu społecznym), wiążą się z kształtowaniem specyficznej przestrzeni codziennego przebywania osób korzystających z pomocy. Obecne zasoby mieszkań socjalnych nie spełniają tych warunków, raczej sprzyjają utrzymywaniu nie zadowalającej nikogo sytuacji, a przy tym poprzez ich lokalizację negatywnie oddziałują na najcenniejszą część przestrzeni miejskiej – śródmieście. Ustalenie zasad mieszkaniowej polityki socjalnej, w tym wybór i przejęcie miejsca lokalizacji mieszkań socjalnych wymaga podjęcia strategicznych decyzji, skutkujących wieloletnim angażowaniem znacznych zasobów miejskich. Skupianie takich mieszkań w jednym miejscu często nie sprzyja efektywnej pomocy, prowadząc do narastania problemów społecznych i tworzenia się gett ubóstwa. Etapem poszukiwania miejskich sposobów zaspokajania potrzeb socjalnych może być opracowanie planu rozwiązywania problemów społecznych, zawierającego propozycje pozyskiwania mieszkań zlokalizowanych poza centrum-śródmieściem. Umożliwi to poprawę jakości życia korzystających z nich oraz realizację zamierzeń strategicznych dotyczących rewitalizacji tego obszaru, w tym odnawianie zabytków. Dodatkowo lokale w śródmieściu będą mogły być przeznaczone dla oferujących pożądane działalności na tym obszarze (np. rzemieślników kultywujących tradycje, twórców kultury), którzy swoją aktywnością zawodową mogą budować prestiż miasta i jakość jego oferty. – K3.4. Wzbogacanie oferty edukacyjnej Jakość życia w mieście wiąże się z możliwością udziału mieszkańców w różnych formach aktywności podejmowanych na jego obszarze. Jedną z nich jest kształcenie dzieci i młodzieży, które należy do obszarów zarządzania władz kilku szczebli samorządu terytorialnego. W kompetencjach miejskich mieści się podnoszenie poziomu nauczania w szkołach podstawowych oraz gimnazjach, m.in. organizując zajęcia pozalekcyjne. Jest to ważny sposób wzbogacania oferty społecznej Tarnowskich Gór. Także działania motywujące wysiłki dobrych nauczycieli stanowić mogą zachętę dla rozwijania atrakcyjności osadniczej miasta. Starania o ponadprzeciętną realizację funkcji edukacyjnej należy również traktować jako argument sprzyjający pozyskiwaniu nowych mieszkańców, szczególnie młodych, wykształconych i zamożnych. Inwestycje w edukację pomagają lepiej dostosować cechy miejskich zasobów ludzkich do potrzeb lokalnego i regionalnego rynku pracy, co w przyszłości opłaci się zarówno miastu (jako wspólnocie), jak i jego mieszkańcom. 19 – K3.5. Wspieranie amatorskiej działalności kulturalnej Amatorska aktywność kulturalna mieszkańców (np. członkostwo w chórach, zespołach tanecznych, klubach tematycznych) jest podbudową dobrych relacji społecznych. Pomaga tworzyć zaangażowane grupy, które budują dobrą atmosferę, wzmacniając poczucie bezpieczeństwa i bycia u siebie. Pozwala także na rozwijanie aktywności obywatelskiej i odpowiedzialności za własne miejsce: ulicę, dzielnicę, miasto. Inicjatywy w tym zakresie powinny być wspierane poprzez udostępnianie lokali pod działalność grup artystycznych i rozszerzanie oferty amatorskiej działalności kulturalnej np. przez poszukiwanie i angażowanie jej animatorów, z szczególnym zwróceniem uwagi na twórczych, utalentowanych mieszkańców. – K3.6. Wspieranie inicjatyw sportowych Aktywizowanie sportu amatorskiego również skutkuje poprawą jakości życia, w tym zdrowia i samopoczucia mieszkańców. Postawa widza wielkich widowisk sportowych powinna być uzupełniana angażowaniem się w uprawianie jakiegoś sportu, choćby tylko w lokalnej skali, z uwzględnieniem indywidualnych preferencji. Działania w zakresie kształtowania oferty sportu amatorskiego w Tarnowskich Górach należy skupić na podnoszeniu jakości i efektywności wykorzystania istniejących obiektów sportowych oraz budowaniu profilu sportowego miasta w wybranych dyscyplinach, opierając się na istniejącym potencjale materialnym oraz zawodowcach, działaczach, trenerach i dobrych tradycjach. – K3.7. Poprawa bezpieczeństwa Coraz bardziej istotnym elementem decydującym o wyborze miejsca zamieszkania staje się współcześnie potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa. Duże miasta przyciągające bezdomnych, kombinatorów, nieudaczników życiowych czy nawet przestępców nie mogą poszczycić się szczególną atrakcyjnością w tym obszarze aktywności lokalnych. Tarnowskie Góry niewątpliwie zyskują na porównaniach z sąsiadującymi miastami Aglomeracji Górnośląskiej. Mieszkańcy wielu dzielnic miasta żyją w poczuciu bezpieczeństwa własnych miejsc. Przedmiotem troski powinno być głównie centrum miasta i wybrane dzielnice (blokowiska). Od lat realizowany jest program „Bezpieczne wspólnoty”. Ważne jest także aby poprzez organizację pracy odpowiednich służb jeszcze poprawiać aktualny stan bezpieczeństwa w mieście. 20 C 4. Pozyskanie nowych mieszkańców Kierunki K4.1. Wyznaczenie terenów pod nowe inwestycje mieszkaniowe Przykłady przedsięwzięć P4.1.1. Tworzenie planów zagospodarowania przestrzennego P4.1.2.Organizacja procesów scalania i podziału terenów pod zabudowę mieszkaniową P4.1.3. Uzbrajanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe K4.2. Angażowanie się w rozwój budownictwa wielorodzinnego P4.3.1. Pozyskiwanie deweloperów Budując pozycję miasta atrakcyjnego do zamieszkania, w tym miejsca świadczenia nowoczesnych i wyspecjalizowanych usług społecznych, Tarnowskie Góry mogą dążyć do pozyskania nowych mieszkańców. Przydatne wydaje się zwłaszcza przyciągniecie osób aktywnych, twórczych, zajmujących się działalnością artystyczną, oryginalnym rzemiosłem czy przedstawicieli wolnych zawodów. Takie grupy mieszkańców dobrze mogłyby wpisać się w wizję rozwoju miasta i jego tradycje. Niewątpliwie sukcesem marketingowym będą jednak również nowi młodzi mieszkańcy, szczególnie dobrze wykształceni i zainteresowani aktywnym współuczestnictwem w życiu lokalnej wspólnoty. Tarnowskie Góry, dzięki swoim walorom ekologicznym, kulturalnym i krajobrazowym mają również szansę zaistnieć w świadomości poszukujących miejsca do zamieszkania jako miasto oferujące atrakcyjne tereny rezydencjonalne. O swoim własnym domu marzy wielu dziś mieszkających i pracujących w Aglomeracji. Aby skutecznie konkurować z innymi miastami jej otoczenia warto realizować następujące kierunki: – K4.1. Wyznaczenie terenów w pod nowe inwestycje mieszkaniowe Z uwolnieniem pod zabudowę mieszkaniową w mieście Tarnowskie Góry dużych obszarów wiąże się ryzyko niekorzystnego zjawiska rozproszenia zabudowy, co z jednej strony wygeneruje znaczne koszty dla miasta związane z ich uzbrojeniem i utrzymaniem dróg, a z drugiej strony może doprowadzić do dewastacji krajobrazu i zmniejszania ekologicznej i estetycznej atrakcyjności miasta. Dla dobrego wykorzystania potencjału terenów mieszkaniowych i uniknięcia zjawiska rozlewania się zabudowy konieczne jest planowe wyznaczanie terenów budowy nowych mieszkań. Powinny one uzupełniać istniejące już obszary zabudowy, zawierające obiekty służące lokalnym funkcjom obsługi (jak małe pawilony handlowe, skwery itp.), bądź tworzyć nowe, zwarte, harmonijnie kształtowane 21 zespoły, planowane również z uwzględnieniem ich wpływu na krajobraz miejski. Prócz odpowiednich zapisów w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego, działania jakie należy podejmować w ramach tego kierunku to: wykup, scalanie, parcelacja, uzbrojenie i sprzedaż działek oraz wykup pojedynczych działek o kluczowym położeniu i wchodzenie w porozumienie z właścicielami sąsiednich gruntów. Niezbędna wydaje się być pomoc miasta w podziale terenu. Do obowiązków jego samorządowych władz należy zaliczyć także uzbrajanie terenów oraz wykup działek z przeznaczeniem pod tereny zieleni miejskiej np. skwery czy parki, co zagwarantuje przyszłym mieszkańcom możliwość zaspokajania potrzeb rekreacyjnych w ramach oferty dóbr publicznych. – K4.2. Angażowanie się w rozwój budownictwa wielorodzinnego Zabudowa wielorodzinna ma istotne znaczenie dla dopełnienia oferty na rynku mieszkaniowym, ale również dla utrzymania miejskiego charakteru przestrzeni. Tarnowskie Góry powinny wspierać budownictwo wielorodzinne, zwłaszcza zaś działania prowadzące do uzupełniania zabudowy miejskiej w ramach istniejącej struktury urbanistycznej lub dobrze tę strukturę rozwijające. Przykładem przedsięwzięć w tym kierunku są działania zorientowane na pozyskiwanie deweloperów zainteresowanych tego rodzaju budownictwem. Ważną rolą przedstawicieli miasta w tej aktywności jest typowanie obszarów pod zabudowę wielorodzinną i określanie warunków, dzięki którym nowe inwestycje wzbogacą przestrzeń publiczną i tym samym zwiększą atrakcyjność Tarnowskich Gór jako miejsca zamieszkania. Istotne jest również zwrócenie uwagi na kontekst otoczenia, dopasowanie projektów budynków do istniejącej struktury urbanistycznej oraz właściwe ukształtowanie zieleni. C 5. Rozwijanie oryginalnej oferty kulturalnej Kierunki K5.1. Współpraca z animatorami działalności kulturalnej Przykłady przedsięwzięć P5.1.1. Wspieranie Rady Pożytku Publicznego w zakresie działań kulturalnych P5.1.2. Angażowanie animatorów w tworzenie klimatu kulturalnego miasta – programy celowe P5.1.3. Wspieranie inicjatyw kulturalnych P5.1.4. Wyróżnienia za wybitne osiągnięcia młodych artystów K5.2. Organizowanie imprez P5.3.1. Rozwijanie „Gwarków” P5.3.2. Kalendarz imprez ponadlokalnych (koordynowanie terminów i miejsc) 22 Tarnowskie Góry już teraz wyróżniają się wśród miast Górnego Śląska bogatą ofertą kulturalną. Zważywszy na tradycje i aktualny potencjał miasta w tym zakresie, rozwój działalności kulturalnych jest wspierany przez samorząd miejski i jego instytucje np. Radę Pożytku Publicznego. Jednym z kierunków prac powinna być także pomoc organizacyjna i koordynowanie inicjatyw prowadzonych przez poszczególnych animatorów kultury dla najlepszego spożytkowania ich wysiłków i osiągnięcia efektu synergii. Działalność miasta na rzecz wspierania aktywnych twórców powinna przybrać formę zbliżoną do mecenatu. W ramach tego możliwe jest tworzenie galerii miejskich i organizowanie w nich wystaw wybranych prac, przyznawanie wyróżnień, stypendiów i nagród, organizowanie warsztatów z zaproszonymi wybitnymi twórcami oraz wyjazdów studialnych na zasadzie wymiany z miastami partnerskimi itp. Władze Tarnowskich Gór powinny być również organizatorem większych, cyklicznych imprez miejskich i ponadlokalnych, dopełniając prywatną ofertę kulturalną miasta. W tym celu wykorzystać można przestrzenie publiczne i zasoby instytucjonalne (stowarzyszenia i inne podmioty zajmujące się promowaniem kultury). Ważna jest dbałość o wysoki poziom imprez masowych, który można uzyskać dzięki zatrudnianiu zaangażowanych animatorów. Historyczna tarnogórska wielokulturowość oraz oryginalność przestrzeni i zabytków kultury powinna zostać wykorzystana jako baza dla organizacji imprez o charakterze regionalnym (np. imprezy związane z kulturą śląską, żydowską czy istnieniem Kopalni Zabytkowej) C 6. Rozwój turystyki i budowanie tożsamości lokalnej w oparciu o historię miasta Kierunki K6.1. Podniesienie atrakcyjności funkcjonowania zabytków poprzemysłowych Przykłady przedsięwzięć P6.1.1. Wspieranie modernizacji obiektów i poszerzenia oferty Kopalni Zabytkowej P6.1.2. Wspieranie modernizacji obiektów Sztolni Czarnego Pstrąga P6.1.3. Wspieranie starań o wpisanie tarnogórskich zabytków na listę światowego dziedzictwa UNESCO K6.2. Odnawianie obiektów zabytkowych P6.2.1. Wpisanie nowych obiektów do rejestru zabytków P6.2.2. Projekty rewitalizacji zabytkowej części centrum miasta 23 K6.3. Inicjowanie integracji działalności turystycznej (w skali powiatowej i regionalnej) P6.3.1. Wspieranie tworzenia zintegrowanego systemu obsługi ruchu turystycznego K6.4. Eksponowanie znaczących miejsc w mieście P6.4.1. Ujednolicenie systemu informacji wizualnej P6.4.2. Iluminacja znaczących obiektów P6.4.3 .Wyróżnianie miejsc historycznie ważnych Jednym z zasobów Tarnowskich Gór jest bogata historia miasta i liczne obiekty zabytkowe, niektóre o charakterze unikatowym. Daje to możliwości rozwoju turystyki, a także jest podstawą poczucia tożsamości, bardzo istotnej dla dobrego funkcjonowania lokalnej społeczności. Jej budowanie ma związek z promowaniem wiedzy i świadomości historycznej oraz wartości zabytków. Mieszkańcy i inni użytkownicy na bazie takich przedsięwzięć będą mogli jednocześnie współtworzyć ofertę turystyczną miasta i okolicy. Zabytki poprzemysłowe Tarnowskich Gór stanowią wartość o skali ponadregionalnej, tak iż władze miasta chcą wspierać starania o wpisanie ich na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Ich funkcjonowanie w obecnej formie, będącej efektem budzących głęboki szacunek działań społeczników i pasjonatów, wydaje się wymagać wielu udoskonaleń. Prócz działań, które mogą dotyczyć bezpośrednio samych obiektów i świadczonych przez nie usług, należy podjąć wysiłki zmierzające do poprawy cech ich najbliższego otoczenia. Warte uwagi wydają się być także starania zmierzające do ich ściślejszego powiązania funkcjonalnego i symbolicznego z zabytkami zlokalizowanymi w centrum Tarnowskich Gór. Poprawa obsługi ruchu turystycznego, poszerzanie oferty obiektów i powiązanie jej z propozycjami miejskimi stanowi istotę kierunku działań zorientowanego na poprawę funkcjonowania zabytków poprzemysłowych. W jego zakresie zalecić można także stworzenie profesjonalnego, wieloaspektowego programu współdziałania różnych władz i instytucji (również poza miejskich np. regionalnych czy powiatowych) dla rozwoju tarnogórskiej turystyki poprzemysłowej. Budując wizerunek miasta, w którym warto się zatrzymać Tarnowskie Góry powinny zabiegać o jak najlepszy stan i wyeksponowanie obiektów zabytkowych poprzez nadanie im odpowiedniej oprawy. Odnowę zabytków należy prowadzić w oparciu o profesjonalne projekty, uwzględniające realia finansowe miasta, ale traktując ją jak inwestycję. Zaangażowanie władz miejskich w przedsięwzięcia rewitalizacyjne również się opłaci pod warunkiem ich konsekwentnego podejmowania i kompleksowego ujęcia problemów. Użyteczność niektórych obiektów i miejsc należy rozważyć w kontekście nowych funkcji, 24 które mogą pozwolić na lepsze dopasowanie turystycznej oferty miasta do wymagań współczesnego klienta. Bogactwo historyczne regionu już dziś jest atrakcją turystyczną, której znaczenie i waga są nie małe, a można spodziewać się, że będą rosły. Korzystne jest więc integrowanie możliwości obsługi ruchu turystycznego, a w procesie tym istotne może być eksponowanie „landmarków”, czyli miejsc lub obiektów ważnych dla budowania tożsamości, będących charakterystycznymi elementami krajobrazu regionalnego i miejskiego. Mogą one wyróżniać się formą, wielkością, znaczeniem historycznym czy kulturowym. Należy dążyć do tego, aby były dobrze wyeksponowane również w tarnogórskim krajobrazie i aby ich znaczenie było czytelne. Służyć temu mogą takie zabiegi jak odpowiednio ukształtowane otoczenie, specjalne oświetlenie, wprowadzanie opisów do informatorów turystycznych, planów i tablic informacji turystycznej w mieście itp. W przypadku miejsc znaczących historycznie, a pozbawionych pozostałości materialnych dobrym sposobem postępowania jest tworzenie elementów symbolicznych (np. istniejący „cień synagogi”). C 7. Udostępnianie zasobów przyrodniczych dla edukacji ekologicznej i rekreacji Kierunki Przykłady przedsięwzięć K7.1. Ochrona miejsc cennych przyrodniczo P7.1.1. Określenie form i miejsc ekspozycji przyrody zapobiegających jej niszczeniu K7.2. Podniesienie atrakcyjności oferty rekreacyjnej P7.2.1. Rozwijanie tras rowerowych (dukty leśne, drogi polne, parkingi miejskie i pozamiejskie) P7.2.2. Wspieranie amatorskich inicjatyw rekreacyjnych Zachowanie i powiększanie miejskich zasobów przyrodniczych jest celem strategicznym rozwoju Tarnowskich Gór (komplementarnym z celem horyzontalnym CH3), zorientowanym na ich udostępnianie i równocześnie propagowanie wartości oraz potrzeby ochrony. Możliwości kontaktu z naturą są szczególnie ważne na terenach zurbanizowanych. Zwykle ograniczone miejskie zasoby przyrodnicze wymagają dbałości i odpowiedniego zabezpieczania aby w sytuacji intensywnego wykorzystania ich przez wielu użytkowników nie ulegały zniszczeniu. Potrzebna jest dobra organizacja dostępności, określenie stref ochronnych i zasad ich wykorzystania oraz powszechne edukowanie i dążenie do zmiany świadomości ekologicznej mieszkańców. Szczególnie cenne miejsca, zazwyczaj najbardziej wrażliwe i podatne na dewastację, powinny być dostępne w ograniczonym zakresie, tak aby korzystanie z nich nie wiązało się z 25 jakimkolwiek uszczerbkiem dla środowiska naturalnego. Potrzebna jest waloryzacja istniejących zasobów przyrodniczych, a także waloryzacja „prospektywna” określająca potencjalne możliwości rozwoju wybranych obszarów przyrodniczych w kierunku stania się nieprzeciętnie cennymi. W takich wybranych lokalizacjach należy przedsięwziąć kroki, polegające głównie na ochronie i zabezpieczeniu, które umożliwią biologiczny rozwój ekosystemów. Pożądane jest propagowanie i upowszechnianie wiedzy o walorach przyrodniczych Tarnowskich Gór wraz z informacjami o systemie ich ochrony. Działania poprawiające dostępność terenów rekreacyjnych i pozwalające na w miarę bezszkodowe korzystanie z zasobów przyrodniczych powinny polegać na rozwijaniu sieci leśnych ścieżek rowerowych i spacerowych oraz wprowadzaniu podstawowej infrastruktury turystycznej (takiej jak oznakowanie miejsc odpoczynku czy kosze na śmieci), podobnie, jak starannie zaprojektowanych elementów wyposażenia przestrzeni publicznych. Warte wysiłków jest sporządzenie dobrych materiałów informacyjnych, w tym szczegółowych map miejskich (lub powiatowych) z naniesionymi szlakami pieszymi i rowerowymi oraz miejscami rekreacji. C 8. Budowanie spójności wewnętrznej Kierunki K8.1. Wzmacnianie tożsamości ponad dzielnicowej Przykłady przedsięwzięć P8.1.1. Ujednolicony system identyfikacji miejskiej (symbole) P8.1.2. Współpraca dzielnic na rzecz starówki P8.1.3. Wspieranie powstawania obiektów służących mieszkańcom wszystkich dzielnic (hala sportowa) K8.2. Miejskie zagospodarowanie przestrzeni pomiędzy dzielnicami P8.2.1. Wprowadzenie obiektów o miejskim charakterze na terenach pomiędzy dzielnicami P8.2.2. Zmiana charakteru dróg na miejski (do Strzybnicy i Rept) P8.2.3. Lokalizacja nowych działalności wzdłuż ul. Zagórskiej (nowoczesny przemysł i usługi) Problemem Tarnowskie Góry jest niespójność centrum i dzielnic, które w większości posiadają tradycje samodzielnych miejscowości. Ta sytuacja nie sprzyja dobremu gospodarowaniu miastem, utrudniając pełne wykorzystanie potencjałów różnych jego części i przeprowadzanie ważnych dla całego obszaru inwestycji, przede wszystkim w centrum. Jednak można dostrzec również pozytywne aspekty silnej tożsamości dzielnic takie jak 26 np. integracja małych społeczności lokalnych, dobrze identyfikujących własna wartości i normy, wyznaczające mentalne granice „własnego miejsca” i tym samym dające poczucie bezpieczeństwa jego mieszkańcom. Wydaje się, iż warto podejmować działania, które zrównoważą zalety sublokalnej identyfikacji w obrębie miasta i centralizacji wybranych działalności. Mogą one opierać się na pozytywnie ukierunkowanej rywalizacji dzielnic o możliwość wniesienia własnych wartości do wspólnego dobra. Bogactwo kulturowe społeczności Strzybnicy, Rept czy Bobrownik jest szczególnym elementem zamożności Tarnowskich Gór, pod warunkiem jednak jego promowania i docenienia przez mieszkańców innych dzielnic. W ramach wzmacniania tożsamości ponad dzielnicowej warto podejmować działania, nastawione na rozwijanie współpracy. Powinna ona owocować zwiększeniem ilości i siły powiązań. Związki o charakterze funkcjonalnym mogą przyczynić się do efektywniejszego łączenia tarnogórskich zasobów (np. poprawa działania systemu komunikacji miejskiej) i podejmowania wspólnych przedsięwzięć międzydzielnicowych, wykorzystujących sublokalną specyfikę. Działania o charakterze formalnym, takie jak ujednolicony system identyfikacji i informacji miejskiej czy stosowanie na terenie całego miasta charakterystycznych elementów małej architektury, z pewnością również pomogą w budowaniu tożsamości lokalnej. Przestrzenie rozpościerające się pomiędzy dzielnicami niejednokrotnie swoim wyglądem i zagospodarowaniem sprzyjają poczuciu istnienia ich odrębności, w tym oddalenia od centrum Tarnowskich Gór. Należy dążyć do tego, aby nabrały one bardziej jednolitego miejskiego charakteru, a tam, gdzie z racji zagospodarowania forma krajobrazu staje się wiejska lub leśna, należy skupić działania na cechach dróg (ulic) oraz ich bezpośredniego sąsiedztwa. Poprzez stosowanie starannie zaprojektowanych chodników, ścieżek rowerowych, szpalerów drzew itp., można uzyskać efekt spójności przestrzennej (droga staje się ulicą – obszar uznaje się za należący do zagospodarowanych części miasta). Nowe inwestycje, tak przemysłowe jak i usługowe, powinny być planowane z uwzględnieniem prourbanistycznych postulatów. Gospodarcze i osadnicze inwestycje miejskie są szansą na bezpośrednie uzyskanie takiego efektu. 27 C 9. Tworzenie warunków dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego Kierunki Przykłady przedsięwzięć K9.1. Rozwijanie elektronicznych usług publicznych P9.1.1. Ułatwianie kontaktów personalnych K9.2. Upowszechnianie korzystania z Internetu P9.2.1. Tworzenie miejsc bezpłatnego dostępu do Internetu P9.1.2. E-urząd – możliwość załatwiania spraw administracyjnych P9.2.2. Popularyzowanie korzystania z Internetu wśród mieszkańców miasta. Współczesne społeczeństwo zmienia się pod wpływem nowości technologicznych. Bezdyskusyjnie jedna z najważniejszych rewolucji ostatnich lat dokonała się pod wpływem upowszechnienia się Internetu. Jego globalny zasięg i interaktywne możliwości silnie oddziałują na relacje społeczne. Powstają nowe zachowania, sposoby załatwiania spraw czy rozwiązywania problemów. Miasta wykorzystując zdobycze techniki zainteresowane są wspieraniem tworzenia społeczeństwo informacyjnego. Budują tym samym nowe, atrakcyjne realia życia i działalności gospodarczej na swoich obszarach, wymagające dostarczania nie spotykanych wcześniej ilości informacji i szybkiego komunikowania się. Nie można przewidzieć dokładnie, w która stronę ewoluować będą wynalazki elektroników, biotechnologów czy informatyków, ale Tarnowskie Góry chcą dorównywać ofercie informacyjnej innych miast, w tym zapewnić możliwości korzystania z elektronicznego sposobu załatwiania spraw urzędowych, tworzyć miejsca bezpłatnego dostępu do Internetu czy upowszechniać go poprzez szkolenia osób starszych. Cele horyzontalne CH 1. Intensyfikacja działalności promocyjnej Kierunki KH1.1. Poprawa skuteczności promocji wewnętrznej Przykłady przedsięwzięć PH1.1.1 Organizowanie imprez kulturalnych służących budowaniu tożsamości lokalnej i jedności społeczności miasta PH1.1.2 Propagowanie lokalizacji i uzasadnienia wyboru znaczących miejsc w mieście PH1.1.3 Cykliczne badania opinii mieszkańców 28 KH1.2 Pozycjonowanie ofert miasta w skali ponadlokalnej PH1.2.1 Inicjowanie działań na rzecz trwałego wpisania bogactwa kulturowego miasta w ofertę regionu i kraju PH1.2.2 Upowszechnianie w świadomości mieszkańców Aglomeracji i jej północnych sąsiadów zalet tarnogórskiej oferty spędzania wolnego czasu PH1.2.3 Angażowanie się w przedsięwzięcia promujące oryginalność lokalnej wytwórczości i usług KH1.3. Tworzenie tarnogórskiej marki PH1.3.1 Poszukiwanie oryginalnych produktów miejskich PH1.3.2 Kontrola jakości tarnogórskich produktów PH1.3.3 Ochrona miejskich symboli – procedury upowszechniania skojarzeń z miastem Za jeden z głównych warunków osiągnięcia zamierzonych celów strategicznych rozwoju miasta uznać należy konieczność zaangażowania promocyjnego. Społeczność i władze Tarnowskich Gór aspirując do roli subregionalnego centrum usług, kultury, rozrywki, turystyki czy rekreacji muszą skutecznie informować o istnieniu miejskiej oferty, przekonać o jej zaletach oraz podjąć starania o trwałe wpisanie jej w świadomość potencjalnych klientów, zarówno mieszkańców miasta i sąsiednich miejscowości, jak i Aglomeracji Górnośląskiej. Współczesną użyteczność zasobów miejskich nie gwarantują nowoczesne urządzenia, sprawna organizacja czy wielkie imprezy, ale częściej opinia o nich i propagowane zadowolenie ich uczestników. Konsumenci, do których codziennie docierają setki informacji szybko się nużą, za to częściej zauważają intensywne kampanie reklamowe. Działalność promocyjna Tarnowskich Gór powinna przebiegać w kilku kierunkach. Po pierwsze trzeba zapewnić odpowiednie poparcie i zaangażowanie społeczeństwa miejskiego w działania podejmowane przez władze miejskie i innych liderów rozwoju lokalnego. Służyć temu mogą narzędzia promocji wewnętrznej, takie jak organizacja imprez czy popularyzowanie wśród mieszkańców lokalizacji znaczących miejsc w mieście. Warto pamiętać, że promocja to komunikacja, więc ważnym jej elementem jest także pozyskiwanie opinii, zarówno poprzez cykliczne badania, jak i tworzenie możliwości wyrażania poglądów i oceny codziennych wydarzeń miejskich np. na miejskiej stronie internetowej. Drugim obszarem działalności promocyjnej powinna być promocja zewnętrzna. Jej skala musi uwzględniać zasięg rynku oferowanych produktów miejskich i wydaje się, iż powinna mieć charakter co najmniej regionalny. Skuteczne zaangażowanie ponadlokalne wymaga jednak stosowania wielu środków promocji, które mogą być kosztowne dla miasta. Należy wybrać te z nich, które pomogą pozycjonować tarnogórskie bogactwo kulturowe, jego 29 walory turystyczne, zalety oferty spędzania wolnego czasu czy oryginalność lokalnej wytwórczości i usług. Istotna jest dbałość o dobrą dostępność informacji, w tym wybór sposobów i miejsc przyciągania np. turystów do Kopalni Zabytkowej, dzieci do Parku Wodnego czy młodzieży na kameralne imprezy kulturalne. Celem działalności promocyjnej powinno być przede wszystkim trwalsze i mocniejsze zaistnienie w świadomości użytkowników dużych miast śląskich (głównie Bytomia, Zabrza i Gliwic). Budowaniu jednoznacznych skojarzeń służyć powinny również działania zorientowane na tworzenie tarnogórskiej marki. Proces ten potrwa wiele lat ale aktualnie ważnym jego elementem jest poszukiwanie oryginalnych produktów miejskich, stanowiących trwały wyróżnik miasta. Warto również zadbać o kontrolę jakości wybranych tarnogórskich produktów oraz ochronę miejskich symboli, np. poprzez przyjęcie procedur upowszechniania skojarzeń z miastem, które będą stosowane wobec prywatnych podmiotów zainteresowanych identyfikowaniem swojej działalności z Tarnowskimi Górami Marka pomoże zdystansować konkurencyjne produkty innych jednostek terytorialnych. CH 2. Podnoszenie atrakcyjności przestrzeni publicznych Kierunki KH2.1. Poprawa estetyki Przykłady przedsięwzięć PH2.1.1. Ujednolicenie elementów małej architektury PH2.1.2 Motywowanie działań różnych podmiotów modernizujących wygląd nieruchomości (kolory, kształty, materiały, reklamy) PH2.1.3 Angażowanie się w utrzymanie czystości KH2.2. Tworzenie dobrej jakości PH2.2.1. Stymulowanie ruchu pieszego i rowerowego miejsc przebywania i gromadzenia PH2.2.2. Wyznaczenie miejsc indywidualnej rekreacji się PH.2.2.3. Usprawnianie funkcjonalności miejsc publicznych KH2.3. Wzbogacanie klimatów przestrzeni miasta PH2.3.1. Kreowanie miejsc codziennych kontaktów z przyrodą PH2.3.2. Lepsze eksponowanie charakterystycznych miejsc krajobrazu miejskiego Atrakcyjność przestrzeni publicznej ma bardzo istotne znaczenie tak dla tworzenia dobrego środowiska zamieszkania czy zalet miejsc chętnie odwiedzanych przez turystów, jak i dla budowania w mieszkańcach poczucia własnej wartości, godności i identyfikacji ze 30 sprawami miasta, postrzeganego jako wspólne dobro. W tym kontekście działania nakierowane na podnoszenie atrakcyjności przestrzeni publicznej Tarnowskich Gór są istotnym horyzontalnym celem strategicznym. Na podstawie badań ankietowych i analiz porównawczych oraz w trakcie spotkań roboczych i warsztatów przeprowadzonych z przedstawicielami mieszkańców, organizacji społecznych i przedsiębiorstw, wyłoniono szereg pomysłów i działań, które składają się na przedsięwzięcia należące do tego celu. Zgrupowano je w trzech kierunkach: – KH2.1. Poprawa estetyki Wszystkie działania podejmowane przez służby miejskie w zakresie tworzenia, utrzymania i remontów: nawierzchni, oświetlenia miejskiego, elementów informacji wizualnej, ławek, koszy na śmieci, zieleni miejskiej itp. wpływają znacząco na jakość estetyczną miasta. Podobnie jest z przeprowadzanymi w mieście remontami nieruchomości, zarówno należącymi do gminy, jak i będącymi własnością prywatną. Działania te na ogół podejmowane są niezależnie od siebie, przez różne podmioty i często podlegają fluktuacjom wynikającym np. z procedur przetargowych. Rezultaty tego widać w postaci pewnego chaosu estetycznego, który jest obecnie widoczny również w tarnogórskiej przestrzeni. Dla uzyskania dobrego całościowego efektu należy koordynować działania prowadzone przez służby miejskie, tworząc zestawy obowiązujących wzorców elementów małej architektury oraz przygotowując szczegółowe instrukcje systematycznego i skutecznego dbania o ich stan. Realizacja tego kierunku powinna się opierać na następujących działaniach: stworzenie zestawów wyposażenia przestrzeni miejskiej (ławki, oświetlenie wolno stojące i naścienne, kosze, tablice informacyjne, „pachołki”, donice itp.) do stosowania na konkretnym obszarze. Dla uzyskania wysokiej jakości estetycznej miejsc należy konsekwentnie utrzymywać dyscyplinę narzuconą przez projekt. W miejscach ważnych (np. na placach, zindywidualizowanych, głównych ulicach) specyficznych dla możliwe miejsca, jest stosowanie starannie zestawów dobranych przez specjalistów (architektów, plastyków). przygotowanie kilku wzorów nawierzchni przy zastosowaniu materiałów dobrej jakości, do użycia w różnych obszarach miasta. zaproponowanie oryginalnych, wyróżniających miasto Tarnowskie Góry zestawów roślin (tak sezonowych w donicach, jak i całorocznych – drzewa, rośliny okrywowe, krzewy) do stosowania w konkretnych miejscach i sytuacjach. Ważne jest dobre ich zharmonizowanie z kontekstem miejsca. Obecnie stosowane rośliny są powtarzane w większości miast i nie wnoszą nic oryginalnego do przestrzeni publicznych. 31 Tarnowskie Góry powinny angażować się w działania kontrolno-doradcze przy okazji prac remontowych i modernizacyjnych podejmowanych przez różne podmioty. Dla niektórych, szczególnie istotnych obszarów miasta, warto tworzyć indywidualne zasady np. kształtowania form i wielkości reklam, stosowania w elewacjach określonych materiałów czy kolorów, upiększania obiektów elementami takimi jak ogrodzenia czy obiekty tymczasowe. – KH2.2. Tworzenie dobrej jakości miejsc przebywania i gromadzenia się Podstawą dobrej jakości przestrzeni jest jej właściwa struktura fizyczna i funkcjonalna. Formy, wielkości, proporcje wnętrz urbanistycznych i ich elementów są bazą tworzenia przestrzeni publicznej, której wyposażenie umożliwia wykonywanie różnych działań pobudzających aktywność mieszkańców i innych użytkowników miasta. Przeznaczenie i sposób funkcjonowania znajdujących się tam urządzeń można określać poprzez tworzenie szczegółowych programów zagospodarowania dla różnych części przestrzeni miejskiej, zorientowanych na to aby jak najwięcej lokalizacji w mieście było miejscami gdzie dobrze i chętnie się przebywa. Realizacja tego rodzaju przedsięwzięć wymaga przekształcania istniejących przestrzeni publicznej, zmieniając ich funkcję (np. z parkingu na plac) oraz tworząc nowe okazje dla zachowań. Dla życia miejskiego ważna jest istotna wielkość przestrzeni o dominacji ruchu pieszego. W Tarnowskich Górach można stopniowo ograniczać ruch samochodowy w ścisłym centrum na rzecz ruchu pieszego i rowerowego, z uwzględnieniem łatwego dostępu do parkingów na obszarze wokół śródmieścia. Należy tworzyć w dogodnych miejscach w mieście, skwery, miejsca rekreacji, placyki, a jednocześnie za pomocą wyposażenia pobudzać lub ograniczać określone zachowania. Różne rodzaje aktywności miejskiej powinny znaleźć dla siebie dobre lokalizacje. Spacery rodzinne, spotkania towarzyskie, grillowanie, biesiady na wolnym powietrzu potrzebują miejsc o odpowiednim wyposażeniu i konfiguracji przestrzeni. Należy stworzyć mapę miejsc i aktywności w przestrzeni miasta oraz program wprowadzania udogodnień funkcjonalnych w wytypowanych punktach. Warto również poprawiać jakość funkcjonowania miejsc organizacji tarnogórskich imprez masowych. Ich projektowanie powinno się rozpocząć od zbudowania szczegółowego programu funkcjonalnego miejsca. Przy założeniu, iż miasto ma poszerzać swoją ofertę imprez kulturalnych w zakresie znaczących wydarzeń kulturalnych czy rekreacyjnych, należy zadbać np. o stałe wyposażenie miejsc odbywania imprez w toalety, urządzenia umożliwiające montaż dodatkowego oświetlenia i nagłośnienia, możliwość łatwego instalowania sceny czy widowni. 32 – KH2.3. Wzbogacanie klimatów przestrzeni miasta Atutem Tarnowskich Gór jest różnorodność, która jednak może przekształcić się w chaos i bałagan. Prócz walorów historyczno-architektonicznych i funkcjonalnych miasta wielką wartością decydującą o jakości i atrakcyjności przestrzeni publicznej jest zieleń miejska i elementy naturalnego krajobrazu. Tarnowskie Góry mają w swoich granicach wiele terenów leśnych oraz wartościowe obszary przyrodnicze. Ich zachowanie i dobre wykorzystanie jest jednym z istotnych elementów podnoszenia atrakcyjności przestrzeni publicznych. Prócz tego pożądane jest jej wzbogacenie o miejsca dające mieszkańcom możliwość codziennego kontaktu z przyrodą. Kluczowe dla zachowania dobrych relacji między miejscami o różnym charakterze oraz do ich właściwego eksponowania są przestrzenie pomiędzy nimi, stanowiące rodzaj „tła”, obecnie często nijakie, zdewastowane, opuszczone. Takie „miejsca styku”, należy szczególnie dobrze rozpoznać i nadać im charakter pozwalający na zharmonizowanie różnorodności, które dzielą. W niektórych sytuacjach ważne będzie tworzenie przestrzeni o charakterze neutralnym, a w innym wypadku podkreślającym różnice, bądź eksponującym podobieństwa. W ramach służących temu działań znaleźć powinny się przedsięwzięcia dotyczące zarówno pojedynczych parków, ulic, placów czy otoczenia budynków, jak i większych obszarów miasta, zwłaszcza terenów położonych pomiędzy dzielnicami, obecnie użytkowanymi jako obszary rolnicze. Powinny one doprowadzić do zachowania walorów krajobrazowych lub rewaloryzacji krajobrazu. CH 3. Poprawa warunków ekologicznych Kierunki KH.3.1 Poprawa gospodarki wodno-ściekowej Przykłady przedsięwzięć PH3.1.1. Rozbudowa i modernizacja systemu kanalizacji sanitarnej na obszarze całego miasta PH3.1.2. Modernizacja oczyszczalni ścieków PH3.1.3. Rozwiązywanie problemów odprowadzania wód deszczowych KH3.2 Wspieranie działań proekologicznych PH3.2.1. Edukacja ekologiczna PH3.2.2. Rozwijanie segregacji odpadów PH3.2.3. Likwidacja dzikich wysypisk PH3.2.4. Podejmowanie działań na rzecz przywrócenia czystości rzek 33 Wśród działań, których podejmowanie należy uznać za konieczne w procesie budowania pożądanych warunków życia i działalności gospodarczej na obszarze miasta jest likwidacja barier infrastrukturalnych. Są one warunkiem rozwoju, zarówno funkcji osadniczych, jak i gospodarczych. Nowych mieszkańców z pewnością może zainteresować ładny las czy łąka, ale bardziej przyciągną ich zadbane tereny rekreacyjne, skwery czy parki. Przedsiębiorstwa także mają swoje potrzeby i wymagania. Potrzebują warunków umożliwiających im działalność, w tym unikanie konfliktów sąsiedzkiego współistnienia, które bywają nieuchronnym skutkiem stosowania niektórych technologii (hałas, ruch pojazdów, zanieczyszczenia nawet takie, które mieszczą się w normach). Część problemów ekologicznych Tarnowskich Gór ma pozamiejski charakter (np. pozostałości po Zakładach Chemicznych, rozległe tereny kolejowe), ale bliższe mieszkańcom są miejskie realia gospodarki wodno-ściekowej, w tym budowa kanalizacji i modernizacja oczyszczalni ścieków. Podejmowanie tego rodzaju działań pociąga za sobą znaczne wydatki, ale w strategicznej perspektywie jest to korzystna inwestycja i zwróci się w wielu zachowaniach użytkowników miasta. Z pewnością społeczne poparcie znajdą także przedsięwzięcia wspierające działania proekologiczne, takie jak segregacja odpadów czy przywracanie czystości rzek. CH 4. Usprawnienie komunikacji Kierunki KH4.1. Budowa i remonty ulic, dróg, skrzyżowań Przykłady przedsięwzięć PH4.1.1. Program modernizacji infrastruktury drogowej miasta PH4.1.2. Wytyczenie nowych dróg na terenach przeznaczonych pod zabudowę KH4.2. Usprawnianie połączeń autobusowych PH4. 2.1. Budowa nowego dworca autobusowego PH4. 2.2. Poprawa jakości taboru PH4.2.3. Racjonalizacja połączeń wewnątrzmiejskich PH.4.2.4. Intensyfikacja połączeń z Gliwicami KH4.3 Podejmowanie starań dotyczących przywrócenia pozycji ważnego ośrodka transportu kolejowego w skali ponadlokalnej PH4.3.1. Inicjowanie stworzenia systemu połączeń regionalnych i ponad regionalnych PH4.3.2 Współpraca z PKP i innymi przewoźnikami dotycząca nowoczesnego wykorzystania istniejącej bazy kolejowej 34 Dla dobrego funkcjonowania miasta i pełnienia przez Tarnowskie Góry pożądanej roli w regionie niezbędna jest sprawna komunikacja. Jej podstawowym elementem są dziś ulice, drogi i skrzyżowania. Ich system powinien być odpowiedzią na potrzeby tarnogórskich użytkowników i zapewniać uczestnictwo w różnych miejskich i ponadlokalnych przedsięwzięciach. Modernizacja infrastruktury drogowej nie będzie ani szybka, ani tania, ale jest konieczna, podobnie jak wytyczenie nowych dróg na terenach przeznaczonych pod zabudowę. Potrzebne jest również usprawnianie funkcjonowania sieci połączeń autobusowych, w tym budowa nowego dworca autobusowego, wprowadzenie odpowiedniej częstotliwość kursowania pojazdów oraz dobra czytelność systemu komunikacji publicznej, zwłaszcza dla osób nie znających miasta. W planach uwzględnić można uruchamianie specjalnych połączeń turystycznych lub okolicznościowych. Nowe inwestycje komunikacyjne warto przemyśleć biorąc pod uwagę lokalizację potencjalnych klientów oferty Tarnowskich Gór. Kierunek Gliwice wydaje się być wyjątkowo interesujący ze względu na tradycyjne powiązania, małe odległości i potencjalnie duży rynek zbytu dla tarnogórskich atrakcji rekreacyjnych, kulturalnych, gastronomicznych, turystycznych itp. Łatwiej konkurować o sympatię mieszkańców Gliwic (czy ewentualnie Zabrza czy Bytomia) niż Katowic, Świętochłowic, Chorzowa czy Sosnowca, gdyż w tych miastach spotyka się wiele różnych ofert miejsc z innych stron otoczenia Aglomeracji Górnośląskiej. Tarnogórska komunikacja powinna jednocześnie być elastyczna i ekonomiczna, więc warto rozważyć również użyteczność aktualnie mniej popularnych środków transportu, w tym podejmowanie starań dotyczących przywrócenia pozycji ważnego ośrodka transportu kolejowego w skali ponadlokalnej. Pozostałości po rozbudowanej infrastrukturze PKP i marka węzła kolejowego o europejskim znaczeniu można traktować jak argumenty z inicjowaniem regionalnych przedsięwzięć w tej dziedzinie. Można dostrzec zainteresowanie zmianami trendów w poruszaniu się po Aglomeracji i jej bezpośrednim otoczeniu, w tym poszukiwaniu innych środków transportu niż prywatne samochody. Ważne jest aby istniały szybkie połączenia różnych miejsc w regionie. Inicjatywy miejskie związane z reaktywacją dobrej kolejowej pozycji Tarnowskich Gór wymagają jednak wsparcia ponad miejskiego, w tym zmian orientacji polityki transportowej na szczeblu regionalnym i krajowym. 35 7. Strategia rozwoju miasta a Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020” Analiza komplementarności Strategii rozwoju miasta Tarnowskie Góry do roku 2022 została ukierunkowana na weryfikację zgodności jej zapisów z priorytetami, celami i kierunkami działaniami, zdefiniowanymi w dokumencie strategicznym poziomu wojewódzkiego, tj. Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020” 1. Zadaniem porównania jest wykazanie braku sprzeczności pomiędzy zamierzeniami rozwojowymi miasta Tarnowskie Góry, a wyborami strategicznymi dokonanymi przez władze Województwa Śląskiego oraz wskazanie potencjalnych obszarów wsparcia zewnętrznymi środkami finansowymi projektów wynikających ze Strategii rozwoju miasta Tarnowskie Góry do roku 2022. Zakres tej Strategii ze względu na kompleksowość planowanych projektów przyczynia się do realizacji szeregu celów głównych i priorytetowych kierunków działań zapisanych w Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego, tj.: Priorytet A. Województwo śląskie regionem nowej gospodarki kreującym i skutecznie absorbującym technologie, w tym cele strategiczne: A.1. Wysoki poziom wykształcenia i umiejętności mieszkańców, w tym szczególnie następujące kierunki działań: A.1.1. Poprawa jakości kształcenia, A.1.2. Rozwój kompetencji i usług społeczeństwa informacyjnego, A.2. Rozwinięta infrastruktura nowoczesnej gospodarki, w tym szczególnie następujące kierunki działań: A.2.1. Poprawa warunków inwestycyjnych w regionie, A.2.2. Finansowe i organizacyjne wsparcie biznesu, A.3. Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka, w tym szczególnie następujące kierunki działań: A.3.1. Wspieranie wdrożeń nowych technologii i rozwój sektora B+R, A.3.2. Wspieranie procesów restrukturyzacji i adaptacji gospodarczej; Priorytet B. Województwo śląskie regionem o powszechnej dostępności do regionalnych usług publicznych w wysokim standardzie, w tym cele strategiczne: 1 Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020”. Województwo Śląskie, Katowice luty 2010 36 B.1. Zdrowy i bezpieczny mieszkaniec województwa, w tym szczególnie następujące kierunki działań: B.1.2. Upowszechnianie oraz promocja aktywnego i zdrowego stylu życia, B.1.4. Zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, B.1.5. Wzmacnianie aktywności społecznej, B.2. Wysoka jakość środowiska naturalnego, w tym szczególnie następujące kierunki działań: B.2.5. Rewitalizacja terenów zdegradowanych, B.2.6. Zachowanie i odtworzenie bio- i georóżnorodności, B.3. Atrakcyjne warunki zamieszkania i wysoka jakość przestrzeni, w tym szczególnie następujące kierunki działań: B.3.1. Zagospodarowanie centrów miast oraz zdegradowanych dzielnic, B.3.2. Poprawa warunków mieszkaniowych, B.3.3. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury komunalnej, B.3.4. Rozwój i modernizacja komunikacji publicznej obszarów miejskich, B.3.6. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej regionu; Priorytet C. Województwo śląskie znaczącym partnerem kreacji kultury, nauki i przestrzeni europejskiej, w tym następujących celów strategicznych: C.1. Duże znaczenie metropolii, miast i regionu w przestrzeni europejskiej, w tym szczególnie następujące kierunki działań: C.1.2. Rozbudowa i integracja systemu transportowego, C.1.3. Organizacja i uczestnictwo w przedsięwzięciach o zasięgu międzynarodowym, C.2. Wysoka pozycja regionu w procesie kreowania rozwoju Europy, w tym szczególnie następujące kierunki działań: C.2.2. Intensyfikacja współpracy wewnątrzregionalnej, C.2.3. Kreowanie pozytywnego wizerunku regionu, C.3. Silny ośrodek nauki i kultury, w tym szczególnie następujące kierunki działań: 37 C.3.2. Zwiększenie uczestnictwa mieszkańców w kulturze i wzmocnienie środowisk twórczych, C.3.3. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury kultury regionu. Komplementarność Strategii rozwoju miasta Tarnowskie Góry do roku 2022 w relacji do zapisów Strategii Rozwoju Województwa Śląskiego „Śląskie 2020” należy uznać za pełną. Wszystkie zamierzenia miejskie mieszczą się w zdefiniowanych planach strategicznego rozwoju województwa śląskiego i można wstępnie przyjąć, iż w przyszłości mogą liczyć na miejsce w decyzjach składających się na proces wdrażania strategii regionalnej, w tym w obszarach wsparcia finansowego i instytucjonalnego. 38 8. Wdrażanie i monitoring Warunkiem sukcesu realizacji Strategii rozwoju miasta Tarnowskie Góry do roku 2022 jest jej właściwe wdrożenie, które musi uwzględniać istnienie systemu monitorowania procesu osiągania założonych celów, a w rezultacie stanu rozwoju Tarnowskich Gór, zakładanego w wizji. Aby umożliwić realizację zamierzeń, budżet miasta na kolejne lata musi zostać podporządkowany przyjętej Strategii, a realizacja konkretnych przedsięwzięć i projektów powierzona odpowiednim jednostkom organizacyjnym. Jeżeli wymagać to będzie współpracy z podmiotami zewnętrznymi, można zakładać jej partnerski charakter. Stałe gromadzenie i weryfikacja danych dotyczących parametrów istotnych dla wdrażania Strategii będzie w kompetencjach Wydziału Strategii, Rozwoju i Promocji Miasta. Jego pracownicy przygotowywać będą również coroczne raporty, opisujące realizację przyjętych zamierzeń i wskazywać zagrożenia dla sprawnego przebiegu procesu wdrażania. W ramach prac tego Wydziału, wspieranego również przez inne jednostki należące do struktury Urzędu Miasta, w tym przede wszystkim Wydział Kultury oraz Wydział Inwestycji i Remontów, dokonywany będzie się monitoring otoczenia Tarnowskich Gór. Jego podmioty mogą w różnych latach mniej lub bardziej znacząco wpływać swoim zachowaniem na decyzje tarnogórskich użytkowników. Istotna wydaje się być zwłaszcza obserwacja polityki powiatu tarnogórskiego, samorządowych władz Województwa Śląskiego oraz unijnej polityki regionalnej. Wiele zmienić mogą także niekorzystnie się zapowiadające trendy demograficzne, których monitoring powinien skutkować ewoluowaniem decyzji dotyczących sytuacji mieszkaniowej miasta. Aktualizowanie hierarchii celów i kierunków strategicznych odbywać się będzie również na podstawie obserwacji sytuacji społeczno – gospodarczej Tarnowskich Gór. Jej realia, w tym kształtowanie się potrzeb mieszkańców oraz jednostek gospodarczych powinny podlegać badaniom. Należy przyjąć kalendarz prac zmierzających do stałego pozyskiwania opinii na temat skuteczności działań podejmowanych w ramach realizacji celów strategicznych, w tym stopnia społecznej akceptacji zmian. Rozkład poparcia miejskich grup nacisku dla konkretnych inicjatyw może w różnych latach ułatwiać bądź utrudniać konsekwentne wdrażanie przyjętych zamierzeń. Ważne jest aby to przewidzieć i starać się zminimalizować ryzyko wystąpienia konfliktów (np. poprzez promocję wewnętrzną czy rekompensaty utraconych korzyści należących do skutków realizacji projektów służących dobru wspólnemu miasta). 39 Bieżących korekt działań, które mogą się pojawić w razie wystąpienia nieprzewidzianych trudności, dokonywać będą władze miasta, reagując w przyszłych budżetach i innych dokumentach planistycznych. Szczegóły projektów i przedsięwzięć składających się na osiągniecie celów i kierunków strategicznych, powinny zostać zapisane w programach rozwoju miasta np. Program Operacyjny, Lokalny Program Rewitalizacji, Wieloletnia Prognoza Finansowa itp. Decyzje o ich przygotowaniu są elementem wdrażania Strategii. Niezbędne będzie określenie w nich dla każdego projektu terminu wykonania, źródeł finansowania i wskaźników osiągnięcia zakładanych efektów, co pomoże również w dokonywaniu okresowej ewaluacji skutków wdrażania. Jej podstawowe wskaźniki zawiera tab.3. Odpowiedzialny wydział składając coroczne sprawozdania z realizacji Strategii Radzie Miasta i Burmistrzowi może uwzględniać ich prezentowanie w lokalnych mediach. Tab. 3 Wskaźniki ewaluacji wdrażania strategii Cele C 1. Aktywizowanie i wspieranie wdrażania nowych technologii w przemyśle Kierunki K1.1. Tworzenie warunków ułatwiających przedsiębiorcom kontakty K1.2. Udostępnianie terenów dla przedsiębiorstw 40 Wskaźniki realizacji celów Liczba imprez (konferencji, spotkań) gospodarczych Liczba inicjatyw pro gospodarczych realizowanych wspólnie z samorządem gospodarczym i innymi instytucjami otoczenia biznesu Wielkość nakładów na promocję gospodarczą miasta Dynamika wzrostu liczby nowych podmiotów gospodarczych na 10000 mieszkańców Nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach Powierzchnia terenów/obiektów przeznaczonego pod działalność gospodarczą – zgłoszonych do opodatkowania w danym roku Liczba nowych przedsiębiorstw usługowych Udział przedsiębiorstw usługowych w liczbie podmiotów gospodarczych ogółem K2.2. Unowocześnianie działalności usługowej Liczba nagród wręczonych usługodawcom wykorzystującym lokalne zasoby K3.1. Budowa i modernizacja komunalnych zasobów mieszkaniowych Wielkość powierzchni nowobudowanych mieszkań komunalnych Liczba wyremontowanych mieszkań komunalnych Liczba mieszkań komunalnych z pełną infrastrukturą komunalną K3.2. Odnowienie zabytkowych zasobów mieszkaniowych Liczba odnowionych zabytkowych budynków mieszkalnych K3.3. Rewitalizacja budynków oraz lokali socjalnych miasta Liczba budynków z przewagą mieszkań socjalnych w centrum miasta przeznaczonych na inne funkcje Okres oczekiwania na mieszkanie Liczba realizowanych projektów edukacyjnych Liczba zajęć pozalekcyjnych C 2. Wspieranie K2.1. Stymulowanie kreatywnej działalności specjalizacji, własnego profilu usługowej usług C 3. Podnoszenie jakości środowiska zamieszkania K3.4. Wzbogacanie oferty edukacyjnej 41 Liczba obiektów kulturalnych dostępnych dla amatorów Wielkość nakładów przeznaczonych na aktywizację działalności kulturalnej Liczba zorganizowanych amatorskich imprez kulturalnych Liczba obiektów sportowych dostępnych dla amatorów Wielkość nakładów przeznaczonych na aktywizację działalności sportowej K3.7. Poprawa bezpieczeństwa Liczba przestępstw na 1000 mieszkańców K4.1. Wyznaczenie terenów pod nowe inwestycje mieszkaniowe Liczba pozwoleń na budowę budynków mieszkaniowych Ilość nowych mieszkańców miasta K4.2. Stwarzanie warunków dla rozwoju budownictwa wielorodzinnego Liczba pozwoleń na budowę obiektów budownictwa wielorodzinnego Liczba nowych mieszkaniowych budynków komunalnych K3.5. Wspieranie amatorskiej działalności kulturalnej K3.6. Wspieranie inicjatyw sportowych C 4. Pozyskanie nowych mieszkańców 42 C 5. Rozwijanie oryginalnej oferty kulturalnej C 6. Rozwój turystyki i budowanie tożsamości lokalnej w oparciu o historię miasta C 7. Udostępnianie zasobów Liczba projektów realizowanych wspólnie z animatorami tarnogórskiej działalności kulturalnej Wielkość nakładów inwestycyjnych na obiekty kultury Poziom nakładów na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego w budżecie miasta Liczba nagród przyznanych twórcom K5.2. Organizowanie imprez kulturalnych Liczba imprez kulturalnych K6.1. Podniesienie atrakcyjności funkcjonowania zabytków poprzemysłowych Wielkość nakładów na turystykę Wielkość przychodów z działalności turystycznej K6.2. Odnawianie obiektów zabytkowych Liczba obiektów zabytkowych poddanych rewitalizacji, rewaloryzacji, remontowi Wielkość powierzchni obiektów zabytkowych i ich otoczenia poddanych rewitalizacji, rewaloryzacji, remontowi K6.3. Inicjowanie integracji działalności turystycznej w skali powiatowej i regionalnej Liczba turystów odwiedzających miasto K6.4. Eksponowanie znaczących miejsc w mieście Liczba zrealizowanych projektów rewaloryzacji znaczących miejsc publicznych i otoczenia ważnych obiektów K7.1. Ochrona miejsc przyrodniczo cennych Liczba i powierzchnia terenów objętych ochroną K5.1. Współpraca z animatorami działalności kulturalnej 43 przyrodniczych dla edukacji ekologicznej i rekreacji C 8. Budowanie spójności wewnętrznej Liczba obiektów rekreacyjnych (nowych i zmodernizowanych) Wielkość nakładów na budowę i modernizację obiektów rekreacyjnych Liczba imprez rekreacyjnych Liczba przedsięwzięć integrujących dzielnice Liczba imprez eksponujących walory dzielnic Ilość zrealizowanych projektów architektonicznych miejskiej przestrzeni publicznej Stopień poczucia spójności miasta w ankietowym badaniu opinii mieszkańców K9.1. Rozwijanie elektronicznych usług publicznych Ilość usług elektronicznych świadczonych drogą elektroniczną K9.2. Upowszechnianie korzystania z Internetu Liczba gospodarstw domowych użytkujących Internet KH1.1. Poprawa skuteczności promocji wewnętrznej Liczba imprez miejskich Liczba badań opinii mieszkańców KH1.2 Pozycjonowanie ofert miasta w skali ponadlokalnej Wielkość nakładów na promocję zewnętrzną miasta Stopień wiedzy o walorach turystycznych, rekreacyjnych i rezydencjonalnych Tarnowskich Gór w ankietowym badaniu opinii mieszkańców Liczba rozpoznanych produktów miejskich, którym przyznano markę K7.2. Podniesienie atrakcyjności oferty rekreacyjnej K8.1. Wzmacnianie tożsamości ponad dzielnicowej K8.2. Miejskie zagospodarowanie przestrzeni C 9. Tworzenie warunków dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego CH 1. Intensyfikacja działalności promocyjnej KH1.3. Tworzenie tarnogórskiej marki 44 CH 2. Podnoszenie atrakcyjności przestrzeni publicznych CH 3. Poprawa warunków ekologicznych CH 4. Usprawnienie komunikacji Powierzchnia nowych lub zmodernizowanych przestrzeni publicznych Stopień zadowolenia z jakości przestrzeni publicznej Tarnowskich Gór w ankietowym badaniu opinii mieszkańców KH2.2. Tworzenie dobrej jakości miejsc przebywania i gromadzenia się Ilość zrealizowanych projektów architektonicznych terenów miejskiej przestrzeni publicznej KH2.3. Wzbogacanie klimatów przestrzeni miasta Wielkość nakładów na utrzymanie zieleni w mieście Ilość zrealizowanych projektów rewaloryzacji znaczących miejsc w mieście lub kreujących nowe, charakterystyczne miejsca. Liczba gospodarstw domowych korzystających z sieci kanalizacyjnej Poziom gromadzenia i oczyszczania ścieków komunalnych KH3.2 Wspieranie działań proekologicznych Poziom segregacji odpadów Poziom zanieczyszczenia rzek KH4.1. Budowa i remonty ulic, dróg, skrzyżowań Wielkość nakładów inwestycyjnych na utrzymanie i rozbudowę układu drogowego KH4.2. Usprawnianie połączeń autobusowych Liczba pasażerów komunikacji publicznej Liczba połączeń z miastami Aglomeracji Stopień zadowolenia z jakości komunikacji autobusowej w ankietowym badaniu opinii mieszkańców KH2.1.Poprawa estetyki KH.3.1 Poprawa gospodarki wodno-ściekowej 45 KH4.3 Podejmowanie starań dotyczących przywrócenia pozycji ważnego ośrodka transportu kolejowego w skali ponadlokalnej 46 Ilość kierunków i połączeń kolejowych 9. Załączniki Strategia Rozwoju Miasta Tarnowskie Góry do roku 2022 powstała w rezultacie współpracy osób reprezentujących wiele środowisk. Różny był stopień ich zaangażowania, ale w spotkaniach merytorycznych, gdy analizie poddane były wybrane funkcje miejskie, udział wzięli kompetentni reprezentanci wszystkich instytucji odpowiedzialnych za ich realizację. Uczestnicy spotkań roboczych w Urzędzie Miasta to: Arkadiusz Czech – Burmistrz Miasta Tarnowskie Góry Piotr Skrabaczewski – Zastępca Burmistrza ds. Gospodarczych Jolanta Tuszyńska – Zastępca Burmistrza ds. Społecznych Janina Namysło – Skarbnik Miasta Kwaśnik Barbara – p.o. Kierownika Biura Strategii i Rozwoju Miasta Paśmionka Franciszek – Naczelnik Wydziału Inwestycji i Remontów Czajka Radosław – Kierownik Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów Dembończyk Eugeniusz – Zastępca Naczelnika Wydziału Inwestycji i Remontów Urzędu Miejskiego Gros Joanna – Pełnomocnik Burmistrza do spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi Kabus Marek – Naczelnik Wydziału Gospodarki Nieruchomościami Urzędu Miejskiego Kałka Aleksander – Zastępca Naczelnika Wydziału Gospodarki Miejskiej Urzędu Miejskiego Orgacki Mieczysław – Naczelnik Wydziału Edukacji i Sportu Urzędu Miejskiego Proszowska Beata – Rzecznik prasowy Urzędu Miejskiego Stadler Damian – Naczelnik Wydziału Kultury i Promocji Miasta Urzędu Miejskiego Wlach Aleksandra - Wydział Gospodarki Nieruchomościami Urzędu Miejskiego Zientkowski Antoni – Naczelnik Wydziału Gospodarki Miejskiej Urzędu Miejskiego Fajer Michał – Biuro Strategii i Rozwoju Miasta Odbyły się także trzy warsztaty, mające na celu uzyskanie akceptacji propozycji wypracowanych na spotkaniach roboczych oraz wzbogacenie ich o nowe pomysły. Lista uczestników tych konsultacji społecznych przedstawia się następująco: Beśka Tadeusz - Wolny Cech Rzemiosł Różnych w Tarnowskich Górach Biernacka- Nowak Bożena - PUiA Region 47 Błachut Teresa – Szpital św. Kamila Christ Marek – Szkolny Związek Sportowy Drozdowski Janusz – SIC Developmnet Domańska-Skorupa Bożena –Spółdzielnia Mieszkaniowa Gwarek Domin Wojciech – P.B. DOMBUD Fiała Andrzej – Radny Rady Powiatu Friedberg Artur - Wolny Cech Rzemiosł Różnych w Tarnowskich Górach Garus Łukasz – Radny Rady Miejskiej Górski Norbert UKHT Ósemka Guzy-Kriger Hanna – PWiK w Tarnowskich Górach Gwóźdź Tomasz – Tarnogórskie Centrum Kultury Jata Czesław – Stowarzyszenie Kupców Tarnogórskich Jaworski Marek - Radny Rady Miejskiej Kandzia Marek – Prezes Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej Komenderska Bożena – Miejska Biblioteka Publiczna w Tarnowskich Górach Kosiba- Lesiak Alicja – Radna Rady Miejskiej w kadencji 2006-2010 Kowalski Feliks – Radny Rady Miejskiej Kotyczka Gegorz – VDP S.A. Kruczek Karol – Z.P. P.SL Krysiak Czesław – Międzygminne Towarzystwo Budownictwa Społecznego w Tarnowskich Górach Kubisa Jadwiga – Wolny Cech Rzemiosł Różnych w Tarnowskich Górach Lech Jerzy – Oddział PTTK Tarnowskie Góry Lubos Piotr – Prezes Zarządu Remondis Lubos Urszula – TARNOWICYT prof. Lubos Werner - Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej Łoziński Krzysztof - Radny Rady Miejskiej Majowski Mariusz – Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 3 w Tarnowskich Górach Maryńczuk Cecylia – Powiatowy Konserwator Zabytków Starostwo Powiatowe w Tarnowskich Górach Markowski Zbigniew – Portal Powiatu Tarnogórskiego www.tg.net.pl Mazik Krzysztof – Tarnogórska Fundacja Kultury i Sztuki 48 Merda Maria – Oddział PTTK Tarnowskie Góry Myśliwski Jarosław – Tygodnik Gwarek Nowak Adam – PUiA Region Oleś Przemysław - Radny Rady Miejskiej w kadencji 2006-2010 Olszewski Tomasz - Radny Rady Miejskiej w kadencji 2010 - 2014 Porada Marek - Radny Rady Miejskiej w kadencji 2006-2010 Posmyk Ryszard – Tarnogórskie Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku Pyka Elżbieta – ZHP Szczęsny Piotr – Radny Rady Miejskiej Sobala Marek – PKP Cargo S.A. Śląski Zakład Spółki Szlagner Henryk – PWiK Sp. z o.o. Szmidt Tomasz - Powiatowy Urząd Pracy Szudy Henryk – Przewodniczący Międzygminny Związek Komunikacji Pasażerskiej w Tarnowskich Górach Ślepaczuk Jarosław – Radny Rady Miejskiej Trąba Zygmunt - Izba Przemysłowo-Handlowa w Tarnowskich Górach Tuszyński Antonii – Tarnogórskie Zrzeszenie Handlu i Usług Utracki Roman – AIG S.A. Walas Zbigniew – PRB WALAS s.c. Walczyk Paweł MKS Park Wodny Tarnowskie Góry Waloszczyk Grzegorz – Przewodniczący Rady Dzielicy Boborowniki Wasążnik Jarosław – Starostwo Powiatowe w Tarnowskich Górach Werner Henryk – Wiśniowy Sad Wieczorek Artur – Komenda Powiatowa Policji w Tarnowskich Górach Wojtczak Tomasz – Izba Przemysłowo-Handlowa w Tarnowskich Górach Wolnik Jan – Ochotnicza Straż Pożarna Pniowiec Zieliński Grzegorz – Spółdzielnia Mieszkaniowa Chemik Żuk Joanna - Naczelnik Wydziału Strategii, Rozwoju i Promocji Miasta Odpowiedzialni za metodologię prac, prowadzący warsztaty i uczestnicy spotkań roboczych: – dr Małgorzata Czornik (kierownik zespołu) – Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, – dr Agnieszka Bugno-Janik – Politechnika Śląska, – dr Marek Janik – Politechnika Śląska, – dr Witold Gradoń – Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. 49
