Podziel się

62 WIELKIE RODY
HISTORIA
14–20 listopada 2014 r.
SAMUEL TRUETT CATHY – Krzysztof Osiejuk
Nie ulega wątpliwości, że gdyby nie
styczeń roku 2011,
Europa, a z nią i my,
Polacy, nie dowiedzielibyśmy się
o istnieniu czegoś
takiego jak Chick-fil-A, by już nie wspomnieć o człowieku
nazywającym się Samuel Truett Cathy,
którego owo Chic-fil-A uczyniło multimiliarderem i jednym z najbogatszych
ludzi w Stanach
Zjednoczonych. Co
więc takiego wydarzyło się owej zimy?
WIELKIE RODY 63
14–20 listopada 2014 r.
HISTORIA
UŚMIECHNIĘTY BIZNESMEN
Mimo oczywistego
sukcesu całego przedsięwzięcia S. Truett
Cathy zawsze twierdził, że jego firma
koncentruje swoją
działalność nie na
zyskach, lecz na człowieku. Z tego względu
restauracje Chic-fil-A
pozostają zamknięte
w niedzielę. Sam Cathy uruchomił system
stypendium pozwalający pracownikom
restauracji studiować.
Wraz z żoną objęli także indywidualną opieką 150 osieroconych
dzieci
64 WIELKIE RODY
HISTORIA
14–20 listopada 2014 r.
Po powrocie do domu postanowił zostać
restauratorem i już w roku 1946 otworzył na
przedmieściu Hapeville punkt o nazwie Dwarf
Grill (w języku angielskim słowo dwarf oznacza
krasnoludka, a nazwa była o tyle adekwatna, że
ów bar mógł pomieścić zaledwie dziesięć stołków
barowych i cztery stoliki).
Otóż któregoś dnia amerykańskie media, a za
nimi natychmiast media światowe podały informację, że wielka amerykańska sieć fastfoodowa o nazwie Chick-fil-A postanowiła
objąć swoim sponsoringiem konferencję na
temat małżeństwa organizowaną przez Pennsylvania Family Institute (PFI), stowarzyszenie znane z działań przeciwko legalizacji
związków homoseksualnych. Chic-fil-A podała
w oświadczeniu: „Jeden z naszych niezależnych
operatorów w Pensylwanii został poproszony
o dostarczenie kanapek na dwa wideoseminaria zatytułowane «Art of Marriage»”. Jednocześnie założona przez wspomnianego Truetta
i jego żonę organizacja dobroczynna pod nazwą WinShape Foundation również wydała
oświadczenie, że w organizowanych przez
nią małżeńskich spotkaniach nie mogą brać
udziału pary homoseksualne.
Miliony nie dla wszystkich
Dalej już, jak można się było spodziewać, ruszyła lawina i nagle się okazało, że w latach poprzednich za pomocą WinShape Chick-fil-A
przekazało na rzecz różnych ugrupowań występujących przeciwko promocji homoseksualizmu dotacje w wysokości ponad 5 mln dol.,
z czego ponad 3 mln głównie na organizacje
w ten czy inny sposób odwołujące się do moralności chrześcijańskiej. W roku 2010 takie
ugrupowania jak Marriage & Family Foundation, Exodus International czy Family Research Council (FRC) otrzymały od WinShape
pomoc w wysokości 1,9 mln dol. Jak się okazało, WinShape również wspierało takie organizacje jak Fellowship of Christian Athletes
czy Exodus International, z których ta druga
znana była z akcji na rzecz organizowania terapii dla osób homoseksualnych pragnących się
uwolnić od tego „nieszczęścia”.
Masowy atak
W odpowiedzi na pojawiające się doniesienia
dotyczące nieprawomyślnych działań właścicieli Chic-fil-A, organizacje studenckie działające na kilku uniwersytetach zorganizowały
akcję mającą na celu wyrzucenie z kampusów
restauracji Chic-fil-A. W czerwcu i lipcu 2012 r.
Truett Cathy został wcielony do armii
amerykańskiej bezpośrednio po
ukończeniu szkoły średniej w 1939
roku i służył w niej, aż został honorowo
zwolniony w 1945 roku.
syn właściciela Dan T. Cathy jako przedstawiciel firmy wygłosił kilka publicznych oświadczeń, w których komentując działalność tzw.
ugrupowań LGBT, wsparł tradycyjny model
rodziny i stwierdził, że „każdy kto jest na tyle
zuchwały, by redefiniować pojęcie małżeństwa,
zsyła boży gniew na cały kraj”.
Kilku ważnych polityków wyraziło swoje
oburzenie. Burmistrz Bostonu Thomas Menino oraz radny Chicago Proco „Joe” Moreno oświadczyli, że zadbają o to, by w okolicy,
którą oni zarządzają, Chic-fil-A otrzymał zakaz otwierania kolejnych restauracji. Oczywiście, głos również zabrał niesławny American
Civil Liberties Union, a znana również w Polsce ze słynnego Muppet Show firma producencka Jim Henson Company, która
dostarczała do Chic-fil-A zestawy zabawkowe
dla dzieci, ogłosiła, że zrywa z Cathym współpracę, a uzyskane dotychczas z niej pieniądze
przekaże na rozwój organizacji o nazwie Gay
& Lesbian Alliance Against Defamation.
Klienci sami zdecydowali
W reakcji na wspomniane ataki były gubernator stanu Arkansas Mike Huckabee, mając
na celu przeciwstawienie się bojkotowi restauracji, zainicjował społeczny ruch pod nazwą
Chick-fil-A Appreciation Day. Ponad 600 tysięcy osób zadeklarowało na Facebooku chęć
udziału w wydarzeniu. 1 sierpnia restauracje Chick-fil-A na terenie całego kraju przeżyły prawdziwy zalew klientów, a właściciele
marki odnotowali historyczne rekordy sprzedaży. Pewna wynajęta do oceny wyników demonstracji firma konsultingowa ogłosiła, że
tamtej środy przeciętna restauracja Chick-fil-A sprzedała o 29,9 proc. więcej kanapek oraz
przyjęła średnio o 367 klientów więcej niż kiedykolwiek wcześniej.
Środowiska LGBT w natarciu
W odpowiedzi na sukces Chick-fil-Awszystkie możliwe organizacje LGBT zorganizowały tak zwany kiss day, polegający na
tym, że pary homoseksualistów, lesbijek czy
transwestytów miały się stawić w restaura-
W 1949 r. Samuel Truett Cathy ożenił się
z Jeannette McNeill, która urodziła mu trójkę
dzieci: Dana, Dona i Trudy.
WIELKIE RODY 65
14–20 listopada 2014 r.
HISTORIA
Historia Cathy’ego
Wydaje się jednak, że nie powinniśmy zapomnieć o Samuelu Cathym. Urodził się on 14
marca 1921 r. w Eatonton w stanie Georgia.
W wieku trzech lat przeprowadził się z rodzicami, czterema siostrami i dwojgiem braci do
Atlanty. Wraz z nastaniem wielkiego kryzysu
rodzina popadła w ruinę, a ojciec Samuela,
pracujący jako agent ubezpieczeniowy, popadł
w depresję. W tej sytuacji jedynym oparciem
dla rodziny, obok matki podejmującej różne
dorywcze prace, stał się Samuel, który na szczęście już od najmłodszych lat wykazywał talent
do biznesu. W wieku ośmiu lat próbował zarabiać, sprzedając Coca-Colę, a kiedy miał lat
12, zajął się roznoszeniem gazet. Będąc jeszcze
nastolatkiem, Truett wraz ze swoim bratem Benem zdobyli kilka indywidualnych nagród za
najlepsze wyniki w pozyskiwaniu czytelników
dla lokalnej gazety „The Atlanta Journal”.
Żona Jeannette i jego troje dzieci
(Dan, Bubba i Trudy), byli dla niego
najważniejsi.
W pierwszych latach
funkcjonowania restauracji dzieci
Truetta przebrane za krasnoludki
często zabawiały gości. Na zdjęciu
są dwaj synowie Cathy Dan (po
lewej) i Donald „Bubba” (z prawej).
cjach Chic-fil-A w całym kraju i całować
się. Jednak wobec kompletnej klapy przedsięwzięcia, we wrześniu 2012 r. propaganda
antyrodzinna posunęła się do czegoś dotychczas niepraktykowanego. Ogłoszono
– wbrew faktom i zdrowemu rozsądkowi
– że Chic-fil-A pod naciskiem społeczeństwa
zadeklarowało zerwanie z działalnością na
rzecz rodziny i od dziś będzie się zajmowało
wyłącznie sprzedawaniem kanapek z kurczakiem, a jeśli chodzi o osoby o orientacji homoseksualnej, obejmie je opieką i serdeczną
tolerancją. W odpowiedzi na ową czarną
propagandę Chic-fil-A ogłosiło, że zarówno
firma, jak i zarządzana przez nią organizacja dobroczynna WinShape Foundation ani
myślą o tym, by jedynie po to, aby władze
Chicago zechciały wydać swoją zgodę na to,
by Chic-fil-A mogło otworzyć w mieście kolejną restaurację, zrezygnować z dalszego finansowego wspierania „grup propagujących
powszechną świadomość tego, jak pojęcie
małżeństwa jest definiowane przez Biblię”.
Ostatecznie więc temat przeminął z wiatrem.
Po latach jako człowiek bardzo bogaty Cathy
napisał: „Jeszcze jako dziecko, przez siedem
lat z rzędu roznosząc gazety, dbałem o to, by
nie stracić ani jednego klienta. Każdego z nich
traktowałem, jak najważniejszą osobę na świecie, a kiedy przynosiłem mu gazetę, zachowywałem się, jakbym ją zanosił do posiadłości
samego gubernatora. Kluczem do sukcesu,
czy to przy roznoszeniu gazet, czy przy sprzedawaniu kanapek, jak się nauczyłem po latach,
zawsze jest szacunek dla klienta. Czy to w czasach dzieciństwa, czy dziś po wszystkich tych
latach, zawsze rozumiałem, że najbardziej efektywnym sposobem promowania swojego produktu jest coś co nie kosztuje nic, a sprowadza
się wyłącznie do odrobiny uprzejmości w stosunku do klienta”.
Początki biznesu
Kiedy Cathy ukończył szkołę średnią, Ameryka akurat przystąpiła do II wojny światowej, a on jako świeżo upieczony maturzysta
wstąpił do armii, by już do końca wojny walczyć na europejskich frontach. Po powrocie
do domu postanowił zostać restauratorem
i już w roku 1946 otworzył na przedmieściu
Hapeville punkt o nazwie Dwarf Grill (w języku angielskim słowo dwarf oznacza krasnoludka, a nazwa była o tyle adekwatna, że ów
bar mógł pomieścić zaledwie dziesięć stołków barowych i cztery stoliki). W 1949 r. ożenił się z Jeannette McNeill, która urodziła mu
trójkę dzieci: Dana, Dona i Trudy. W 1960 r.
Dwarf Grill spłonął doszczętnie. Cathy jednak
nie poddał się i już w następnym roku otworzył kolejną restaurację. Całkiem przypadkiem
wpadł na pomysł specjalnej kuchenki ciśnieniowej, która umożliwiała przyrządzenie kanapki z kurczakiem w dokładnie tym samym
czasie, jaki był potrzebny do przygotowania tradycyjnego hamburgera. Po dokonaniu
wspomnianego odkrycia Cathy zarejestrował
nazwę Chick-fil-A Inc. i opracował produkt,
który przyniósł mu fortunę – oryginalną kanapkę z kurczaka. Początkowo Cathy planował
sprzedawać swój pomysł pod nazwą chicken
steak sandwich, jednak uznał, że nazwa produktu, który ma odnieść powszechny sukces,
powinna być bardziej inspirująca. Dlatego postanowił sprzedawać swoją kanapkę jako „filet” i stąd właśnie wzięła się ostateczna nazwa
Chic-fil-A. Litera „A” oznaczać miała naturalnie najwyższą jakość. W 1967 r. w centrum
handlowym Greenbriar w Atlancie Cathy
otworzył swoją pierwszą restaurację o nazwie
Chic-fil-A. W ciągu zaledwie paru lat firma zyskała status jednej z największych prywatnych
restauracji w kraju. W latach 70. i wczesnych
80. ubiegłego wieku sieć rozrastała się, otwie-
66 WIELKIE RODY
HISTORIA
Na początku 1960 roku Truett
opracował przepis na
pierwszą kanapkę
z kurczakiem w historii
fast-food. Zarejestrował
on znak towarowy
„Chick-fil-A” w 1963
roku, a w 1964 roku
założył spółkę Chickfil-A, Inc. i trzy lata
później otworzył sieć
restauracji.
Pierwsza restauracja Chick-fil została
otwarta w 1967 roku w Greenbriar
Shopping Center w południowej
części Atlanty. Truett był pionierem
koncepcji otwierania restauracji
w centrach handlowych, strategii
biznesowej, która jest powszechna
w galeriach i centrach handlowych
do dziś.
14–20 listopada 2014 r.
rając nowe restauracje w lokalnych galeriach
handlowych. Pierwsza wolno stojąca restauracja została otwarta w roku 1986 i od tego czasu
firma zaczęła koncentrować się raczej na otwartych punktach niż na galeriach. Mimo że od
początku do dnia dzisiejszego większość restauracji Chic-fil-A działa w południowych stanach
Ameryki, kanapkę Cathy’ego można kupować
w całym kraju. Według danych za 2012 r. firma
posiadała około tysiąca, wolno stojących punktów. Chick-fil-A można było również znaleźć
na uniwersytetach, w szpitalach i na lotniskach.
Model biznesowy
Model handlowy stosowany przez Cathy’ego
jest różny od tego, z którym mamy do czynienia w przypadku innych sieci typu fast food.
Główna różnica polega na tym, że firma zachowuje status właściciela w przypadku każdej kolejnej restauracji. W ten sposób franczyzy
związane z innymi, konkurencyjnymi wobec
Chic-fil-A sieciami, za każdą nowo otwieraną
restaurację muszą już na samym początku zapłacić niemal 2 mln dol. A Chick-fil-A wybiera
lokalizacje, stawia budynek, zachowuje właścicielstwo i aby uruchomić interes, franczyzobiorca musi zapłacić jedynie 5 tys. dol. Firma
otrzymuje rocznie od 10 do 25 tys. podań od
potencjalnych operatorów z prośbą o zgodę
na otwarcie od 60 do 70 kolejnych punktów.
Chick-fil-A wykazuje najwyższy zysk ze wszystkich tego typu sieci działających na terenie
Stanów Zjednoczonych, jednak jego podział
pozostaje z korzyścią dla wszystkich: lokalni
operatorzy potrafią zanotować roczny zysk nawet na poziomie 190 tys. dol. W 2010 r., gdy
idzie o wysokość sprzedaży, Chick-fil-A zajęło
pierwsze miejsce w kraju, uzyskując średni wynik w wysokości 2,7 mln dol. dla jednej restauracji. McDonald’s utrzymał drugą pozycję
z wynikiem 2,4 mln dol.
„Jedz więcej kurczaka”, ale nie w niedzielę
Najbardziej popularnym sloganem reklamowym sieci jest stworzone w roku 1995 hasło
„Eat mor chikin” („Jedz więcej kurczaka”). Na
Chick-fil-założyciel S. Truett Cathy
(w środku) ze swoimi synami Donald
M. "Bubba" Cathy (z lewej) i Dan T.
Cathy (z prawej). Dan pełni funckję
przewodniczączego, prezesa i dyrektora
wykonawczego Chick-fil-A, Inc., a Bubba
pracuje jako starszy wiceprezes Chickfil-A, Inc., i prezydent Dwarf House, Inc.
Unikalne zasady biznesowe Truetta
Cathy’ego i wartości przywódcze są
wspólnym wątkiem w jego książkach:
„Łatwiej jest odnieść sukces, niż upaść”
(Thomas Nelson Publishing, 1989);
„Eat Mor Chikin: Inspire więcej ludzi”
(Looking Glass Books, 2002); „Czynnik
hojności”, współautor z Kenem
Blanchardem (Zondervan Publishing,
2002); „Lepiej jest wychować chłopców
niż naprawić mężczyzn” (Looking
Glass Books, 2004); „Jak to zrobiłeś,
Truett?” (Looking Glass Books, 2007)
i „Bogactwo, czy warto?” (Looking Glass
Books, 2011).
WIELKIE RODY 67
14–20 listopada 2014 r.
HISTORIA
Najbardziej popularnym sloganem reklamowym sieci jest stworzone w roku 1995
hasło „Eat mor chikin” („Jedz więcej kurczaka”). Na reklamach widzimy zwykle
stado krów, z których każda nosi tabliczkę z namalowanym wielkimi literami
napisem „Eat mor chikin”.
reklamach widzimy zwykle stado krów, z których każda nosi tabliczkę z namalowanym
wielkimi literami napisem „Eat mor chikin”.
Reklamowa strategia firmy opiera się na przekonaniu, że krowy zjednoczyły się w wysiłku,
by namówić Amerykanów, aby zamiast wołowiny jedli kurczaki, co w sposób oczywisty
miało uderzać w sprzedawców hamburgerów,
takich jak McDonald’s czy Burger King.
W 2006 Truett Cathy (z prawej)
obchodził 60-lecie działalności
w branży restauracyjnej.
W 2006 roku Cathy wprowadził trzecią generację
członków swojej rodziny w świat biznesu. Dwaj
z jego wnuków, Andrew i Mark Cathy, otworzyli
nowe restauracje w Petersburgu, na Florydzie
i San Marcos w Kalifornii. W 2008 roku trzeci
wnuk, John White, otworzył nową restaurację
w Raleigh w Karolinie Północnej.
Odpowiedzialny lider
W 2014 r. Chick-fil-A posiadał już ponad
1 800 restauracji w całych Stanach Zjednoczonych. Ważne jest to, że mimo oczywistego
sukcesu całego przedsięwzięcia S. Truett Cathy zawsze twierdził, że jego firma koncentruje
swoją działalność nie na zyskach, lecz na człowieku. Z tego względu restauracje Chic-fil-A
pozostają zamknięte w niedzielę. Sam Cathy
uruchomił system stypendium pozwalający
pracownikom restauracji studiować. Wraz
z żoną objęli także indywidualną opieką 150
osieroconych dzieci. W 1984 r. Cathy założył
wspomnianą już wcześniej WinShape Center
Foundation. W jej ramach uruchomił program
WinShape Homes Program, w ramach którego
oddano do użytku 14 sierocińców – dziewięć
w Georgii, trzy w Tennesee, jeden w Alabamie
i jeden w Brazylii, w celu zapewnienia opieki
i rodzinnej atmosfery dzieciom będącym „ofiarami okoliczności”.
Samuel Truett Cathy, niestety, już nie żyje.
Zmarł równo dwa miesiące temu, 8 września
2014 r., w wieku 94 lat, pozostawiając majątek szacowany na około 6 mld dol. i biznes,
który gwarantuje spokojne życie jego spadkobiercom: żonie, dwóm synom i córce, 19
wnuczętom i 18 prawnukom. I możemy mieć
pewność, że tego majątku nie roztrwonią, ponieważ Cathy pozostawił im wskazówki, których mają się trzymać:
1. Nie pozwól, by cię obciążały osobiste długi,
takie jak raty za samochód czy czynsz za
mieszkanie.
2. Dbaj o rodzinę.
3. Żyj skromnie
4. Nie miej oporów przed poświęcaniem rzeczy materialnych. I tak w swoim czasie otrzymasz nagrodę.
5. Ostrożnie rozszerzaj swój biznes.
6. Bądź przygotowany na rozczarowania.
Wielu bardzo zdolnym osobom zdarzały się
porażki.
7. Bądź uprzejmy dla innych. Grzeczność nic
nie kosztuje, a przynosi niezwykłe zyski.
8. Pozwól, by Pan Bóg był obecny przy podejmowaniu każdej twojej decyzji. To, co nazywamy zdrowym rozsądkiem, to dar od Boga.
Możliwe, że sam jeszcze swojego nie odkryłeś,
On jednak każdego z nas obdarzył talentem.
Przez swój sukces oddajemy cześć Panu. On
nas stworzył zwycięzcami.
9. Wspinaj się z ostrożnością, ale i pewnością
siebie.
10. Pamiętaj, że człowiek i zasady stoją zawsze
przed zyskiem.
11. Nie prowadź handlu w niedzielę.
12. Nie przejmuj się zbytnio tym, że twoje
dzieci cię nie słuchają. Pamiętaj jednak bardzo
o tym, że one widzą wszystko, co robisz.
13. Jeśli przyjdzie ci do głowy sądzić, że twoje
dzieci są zbyt duże, by je kołysać do snu, nawet
nie wiesz, jak bardzo się mylisz.
14. Jak poznać, że dziecko potrzebuje z twojej
strony wsparcia? Sprawdź, czy oddycha.
Swoją drogą, to jest bardzo ciekawe, co S. Truett Cathy uznał za stosowne zapisać w pierwszym punkcie owego szczególnego „dekalogu”:
„Nie pozwól, by obciążały cię osobiste długi,
takie jak raty za samochód czy czynsz za mieszkanie”. Podczas zbierania materiałów do tego
artykułu na ten fragment trafiłem parokrotnie,
tak jakby ci, którzy opisywali życie i pracę Cathy’ego, chcieli nam koniecznie powiedzieć, że
jego staranność, jeśli chodzi o spłacanie zobowiązań, była w tej branży czymś szczególnym.