Sprawozdanie

AKCEPTUJĘ
Warszawa
.02.2015 r.
PEŁNOMOCNIK MON ds. HNS
gen. bryg. Dariusz ŁUKOWSKI
SPRAWOZDANIE
I.
II.
Temat: „Funkcjonowanie systemu HNS w jednostkach i komórkach organizacyjnych
MON i elementach pozamilitarnych systemu obronnego kraju oraz realizacja przez nie
zadań wynikających z obowiązku państwa – gospodarza”.
Cel:
1.
Ocena realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa - gospodarza (HNS)
w jednostkach organizacyjnych RON i Pozamilitarnych Ogniwach Obronnych
(POO) w roku 2014.
2.
Omówienie uwarunkowań realizacji zadań HNS w kontekście zmian w środowisku
bezpieczeństwa i nowego SKiD SZ RP.
3.
Przedstawienie priorytetowych zadań w 2015 r.
III.
Termin: 21-22 stycznia 2015 r.
IV.
Uczestnicy konferencji:
Przedstawiciele komórek i jednostek organizacyjnych MON oraz elementów pozamilitarnych systemu obronnego (EPSO), realizujący zadania HNS (lista w załączeniu).
V.
VI.
Miejsce: Ośrodek WDW Waplewo, Maróz 2, 11- 015 Olsztynek.
Plan konferencji:
Konferencja została zrealizowana w ramach 4 nw. paneli tematycznych:
I.
II.
VII.
Funkcjonowanie systemu HNS w Nowym Systemie Kierowania i Dowodzenia.
Warunki konieczne do wydzielenia wsparcia przez elementy pozamilitarnej
części systemu obronnego państwa.
III.
HNS w kontekście wzmożonej obecności sił sojuszniczych i ustaleń szczytu
w Walii.
IV.
Podsumowanie realizacji zadań w 2014 i postawienie zadań na rok 2015.
Przebieg konferencji:
Konferencję otworzył Szef Zarządu Planowania Logistyki – P4 - Pełnomocnik MON
ds. HNS gen. bryg. Dariusz ŁUKOWSKI. W swoim wystąpieniu wskazał na wzrastające
znaczenie realizacji zadań HNS w nowych uwarunkowaniach środowiska bezpieczeństwa
międzynarodowego, podkreślając, że po ponad dwóch dekadach, w których NATO było
zorientowane na operacje ekspedycyjne poza terytorium państw członkowskich przyszedł
czas, wywołany kryzysem ukraińskim, na zwrócenie większej uwagi na kolektywną obronę
państw Sojuszu, co niesie za sobą stosowne implikacje dla problematyki wsparcia przez
państwo-gospodarza.
Następnie rozpoczęto część panelową konferencji:
1. Panel tematyczny - oceny i wnioski z funkcjonowania systemu HNS w Nowym
Systemie Kierowania i Dowodzenia SZ RP. Moderator ZPL-P4. Podstawowe tezy:
a) ZPL-P4
 założeniem reformy SKiD SZ RP było zbliżenie struktur i kompetencji czasu
P i W, w celu lepszego przygotowania w czasie pokoju do działania zgodnie
z wojennym przeznaczeniem. Założenie to nie potwierdziło się w przypadku
systemu HNS, bowiem wraz z przejściem do czasu W system ulega istotnemu
przeobrażeniu, przede wszystkim w zakresie roli i kompetencji zasadniczych jego
struktur. Zapewnienie prawidłowej realizacji zadań wymaga dalszego
modelowania systemu HNS, zwłaszcza w odniesieniu do realizacji zadań cz. W;
 konieczność kontynuacji dostosowywania kompetencji i odpowiedzialności
w zakresie HNS w NSKiD SZ, w tym przeglądu postanowień decyzji 447/MON;
 TOAW ważnym ogniwem realizacji zadań HNS (rok 2015 rokiem przejściowym
po zmianach podporządkowania);
 zadanie gromadzenia i aktualizacji bazy danych o zasobach na potrzeby HNS
pozostaje aktualnym zadaniem w zakresie HNS;
 koordynacja zabezpieczenia tranzytów, powinna być przekazana na odpowiedni
poziom kierowania i dowodzenia.
b) DG RSZ
 zmniejszona struktura organizacyjna Oddziału Planowania Transportu i HNS DG
RSZ zagrożeniem dla właściwej realizacji zadań HNS;
 w jednostkach wojskowych DG RSZ podległych poszczególnym Inspektoratom
zasadna jest analiza struktur pod kątem ich dostosowania do realizacji zadań
HNS.
c) DO RSZ
 niezbędnym jest uściślenie roli i zadań poszczególnych poziomów dowodzenia
w nowym SKiD SZ RP;
 DO RSZ w gotowości do uczestniczenia w pracach w w/w zakresie.
d) IWsp. SZ
 reorganizacja SKiD SZ RP nie wymusiła radykalnych zmian w systemie realizacji
zadań HNS przez IWsp SZ;
 niezbędne jest usprawnienie w „nowym” SKiD SZ RP systemu koordynacji HNS
szczebla nadrzędnego;
 istnieje potrzeba rozwijania systemu szkoleń dla personelu HNS;
 uporządkowania wymaga koncepcja w zakresie współdziałania SZ RP z układem
pozamilitarnym w czasie „P”, „K” i „W”. (należy scertyfikować WSyD);
 nowe oczekiwania strony sojuszniczej od systemu HNS wymagają również
wprowadzenia szeregu prawnych zmian legislacyjnych.
e) WSzW Warszawa
 podstawową zmianą w realizacji zadań HNS przez TOAW jest zmiana
podporządkowania WSzW;
 bezpośredni nadzór, planowanie i koordynacja zadań HNS w WSzW
w kompetencjach OILiHNS ZPL-P4;
 zmianie ulegnie realizacja systemu meldunkowego HNS.
2. Panel tematyczny - warunki konieczne do wydzielenia wsparcia przez elementy pozamilitarnej części systemu obronnego państwa. Moderator DSiPO.
Przedstawiciele POO skupili się na zagadnieniach dotyczących zabezpieczenia przyjęcia,
ześrodkowania oraz przemieszczenia sił sojuszniczych. Za niezbędne uznano
przemodelowanie niektórych rozwiązań w tym zakresie. Podkreślono, iż dotychczas
nie ma rozwiązań ustawowych, które całościowo opisywałoby i regulowały działania
POO w zakresie realizacji zadań HNS. Stwierdzono, iż istnienie doktryny obowiązującej
w RON jest dla POO z punktu widzenia realizacji zadań niewystarczające. Podkreślono,
iż wojewoda posiada „Plan operacyjny funkcjonowania”, w którym określa się jakie
zadania i w jakim zakresie powierzyć należy m.in. administracji samorządowej
i wojewódzkiej administracji zespolonej.
Podstawowe zagadnienia i tezy poruszane w ramach panelu:
a) MF
 przyjęcie sił sojuszniczych na granicy pod kątem zadań realizowanych w tym
zakresie przez MF poziomów centralnego i lokalnego (cła);
 regulacje prawne dotyczące podatku VAT i podatku akcyzowego oraz warunki
uprawniające do ubiegania się o ich zwrot.
b) MIiR
 procedury i terminy uruchomienia przemieszczenia sił sojuszniczych
po
drogowych, kolejowych, morskich i powietrznych drogach komunikacyjnych;
 przykłady Planów ruchu kolumn wojskowych, Planów wojskowych przewozów
kolejowych, Planów wojskowych transportów lotniczych, Plan wojskowych
transportów morskich.
c) MSW
 konieczność przestrzegania zasad bezpieczeństwa odnośnie ruchu wojsk;
 potrzeba informowania pełnomocnika MSW ds. HNS o wszelkich ruchach wojsk
z uwzględnieniem portów morskich i lotniczych;
 zakres realizacji zadań HNS przez MSW jest uzgodniony z MON.
d) Dolnośląski Urząd Wojewódzki
 zadania HNS dla UW przy założeniu realizacji zadań na mocy art. 5 Traktatu
Waszyngtońskiego, przy wzmożonym ruchu SSW na granicy państwowej
i aktywności SSW na terenie województwa przy ograniczonych możliwościach
wsparcia ze strony RBLog;
 warunki konieczne do wydzielenia wsparcia przez województwo
podczas przyjęcia SSW na granicach, zabezpieczenia ich przemieszczenia
na terenie województwa oraz warunki niezbędne do wydzielenia wsparcia przez
województwo.
e) MZ
 możliwości poszerzenia szpitalnej bazy łóżkowej, zwiększenie poboru krwi
oraz utrzymywanie zapasu krwi na potrzeby obronne państwa gospodarza (w bazie szpitalnej na potrzeby obronne państwa znajduje się obecnie
ok. 520 000 łóżek).
f) Kujawsko – Pomorski Urząd Wojewódzki
 podział zadań w zakresie HNS (w tym w zakresie rozliczenia pobytu);
 zadania po otrzymaniu przez wojewodę wniosku o uruchomienie zasobów HNS;
 wśród zasadniczych zagadnień na jakie należy zwrócić uwagę wymieniono:
kierunek działań, warunki zakwaterowania, wyżywienie, nocleg, pomoc
medyczną, potrzeby w zakresie usług pralniczych, serwisów naprawczych, oraz
baz paliwowych. Zasadniczy problem - wskazanie podmiotu (wojewoda, WSzW
lub RON), który winien ustalić powyższe informacje z SSW.
g) Świętokrzyski Urząd Wojewódzki
 warunki konieczne do wydzielenia wsparcia przez EPSO;
 warunki podczas organizacji i prowadzenia operacji obronnej oraz zasady rozliczenia pobytu;
 kwestie fizycznego odbierania (kwitowania) i rozliczenia wydzielonego wsparcia.
(wskazanie podmiotu, który będzie tego dokonywał).
3. Panel tematyczny - HNS w kontekście wzmożonej obecności sił sojuszniczych
i ustaleń szczytu w Walii. Moderator ZPL-P4. Zasadnicze tezy:
a) ZPL-P4




gotowość systemu HNS do realizacji zadań na rzecz sił sojuszniczych;
logistyczne implikacje ustaleń Szczytu NATO w Walii;
ustalenia międzynarodowych Warsztatów HNS;
podjęte działania oraz zidentyfikowane obszary wymagające doskonalenia:
 dokonano oceny podstaw formalno-prawnych udzielania wsparcia
w sytuacjach doraźnego przybywania sił sojuszniczych;
 wypracowano doraźne rozwiązanie pozwalające na udzielenie przez
Żandarmerię Wojskową wsparcia tranzytów szczególnie ważnych ładunków
sił zbrojnych USA;
 wystąpiono do strony amerykańskiej o przestrzegania ustalonych zasad wnioskowania i realizacji tranzytów;
 wprowadzono system monitorowania pobytu wojsk obcych na terytorium RP
z wiodąca rolą CO MON;
 zidentyfikowano potrzebę nowelizacji ustawy o przebudowie i modernizacji
sił zbrojnych RP, w wyniku której zwroty wydatkowanych przez resort ON
środków budżetowych za przejściowe finansowanie zadań realizowanych
w ramach HNS stanowiłyby wpływy Funduszu Modernizacji SZ (FMSZ);
 podjęto działania na rzecz opracowania projektu założeń do nowelizacji
ustawy o pobycie wojsk obcych na terytorium RP uelastyczniające wymagania dotyczące m.in. wydawanie zgody na pobyt wojsk obcych na terytorium
RP;
 podjęto prace nad nowelizacją rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej
w sprawie szczegółowych warunków i trybu zakwaterowania wojsk obcych
i ich personelu cywilnego, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej. Celem projektowanej nowelizacji jest wprowadzenie zasad
dotyczących zakwaterowania żołnierzy wojsk Państw-Stron Traktatu
Północnoatlantyckiego i członków ich personelu cywilnego wydzielonych
do wzmocnienia systemu obronnego RP tak jak dla żołnierzy SZ RP;
 istnieje potrzeba nowelizacji Procedur Tranzytowych uwzględniającą potrzebę
skupienia w jednej instytucji (w ocenie ZPL-P4 – STiRW-CKRW)
koordynacji zadań związanych z organizowaniem zabezpieczenia tranzytów
sił sojuszniczych;
 podejmowane są działania mające na celu przeniesienie ciężaru pilotowania
wojsk własnych przez ŻW na rzecz pododdziałów regulacji ruchu (DG RSZ),
uwalniając tym samym zdolności ŻW do realizacji zadań eskortowania (konwojowania) na rzecz sił sojuszniczych.
b) DG RSZ
 udział DG RSZ w rekonesansach i konferencjach planistycznych HNS do ćwiczeń
(NATO, UE oraz bilateralnych);
 negocjacja porozumień dotyczących realizacji zadań HNS, uczestnictwo
w ćwiczeniach krajowych i zagranicznych oraz w planowaniu wsparcia HNS
dla PKW.
 zabezpieczanie udziału wojsk sojuszniczych w procesie szkolenia oraz negocjowanie warunków ich pobytu na terytorium RP;
 zabezpieczanie przemieszczeń wojsk obcych przez terytorium RP;
 opracowanie 12 decyzji Ministra Obrony Narodowej ws pobytu SSW
oraz 9 uchwał Rady Ministrów.
 opracowanie szeregu Porozumień Technicznych oraz wynegocjowanie podpisanego w Warszawie 1 lipca 2014 r. Memorandum o Porozumieniu dotyczącego
uzgodnionych obiektów i obszarów dla komponentów SZ USA.
 udzielenie ponad 490 zgód na przemieszczenie, oraz zabezpieczenie ponad 100
tranzytów.
c) KG ŻW
 zadania wsparcia z ochroną transportu podczas pilotowania pojazdów/kolumn
przez terenie RP;
 97 zabezpieczonych przemieszczeń (458 patroli) w tym było „prewencyjnych
zabezpieczeń” 75.
d) IWspSZ
 w procesie planowania ćwiczeń zaobserwowano odstępstwa od procedur
zawartych w AJP-4.5 (B), oraz w DD 4.5;
 PW nie przestrzegały ustalonych terminów składania COR i SOR co znacznie
utrudniało przygotowanie TA oraz planowanie wsparcia HNS;
 znaczne opóźnienia z wydaniem decyzji na pobyt wojsk na terytorium RP
oraz z reguły opóźnione dokumenty rozkazodawcze szczebla nadrzędnego;
 komponenty zabezpieczone dobrze, zgodnie z oczekiwaniami stron
sojuszniczych;
 wskazane są wzmocnienia niektórych struktur RBLog oraz wybranych WOG;
 potrzeba dostosowania obowiązującego w Polsce prawa do aktualnych oczekiwań
w zakresie HNS;
 konieczność wypracowania w SZ RP kompleksowego systemu rozliczeń
finansowych z sojusznikami.
e) STiRW
 liczba przemieszczeń wojsk sojuszniczych w 2014 r. znacznie wzrosła.
 brak przestrzegania nakazanych terminów składania wniosków na
przemieszczenie;
 nakładanie się przemieszczeń kilku państw, w tym samym terminie i na tym
samym kierunku;
 przypadki samowolnej zmiany godzin przekraczania granicy RP;
 brak możliwości kontroli przekraczania granic przez wojska obce (poj. cywilne);
 potrzeba zmian legislacyjnych (Ustawa o zasadach pobytu wojsk obcych
na terytorium RP oraz zasadach ich przemieszczania się przez to terytorium).
f) DO RSZ (wnioski z ćwiczenia ANAKONDA 14)
 późna decyzja o ostatecznym kształcie ćwiczenia przyczynkiem szeregu
problemów i trudności organizacyjnych w zakresie zadań HNS w ćwiczeniu
„Anakonda”;
 wymóg zwiększenia zaangażowania wszystkich stron w sukces tego ćwiczenia;
 konieczność przeprowadzania szkoleń z zakresu obowiązującego prawa
narodowego dla organizatorów ćwiczeń ze strony wojsk obcych;
 potrzeba elastycznych rozwiązań i rozszerzenia kompetencji odpowiednich
organów w zakresie udzielania zgód na pobyt i przemieszczanie się przez
terytorium RP wojsk obcych.
4. Panel tematyczny - rozliczenie realizacji zadań z 2014 r. i postawienie zadań na
2015 r. Moderator ZPL-P4.
Drugi dzień konferencji HNS był poświęcony rozliczeniu zadań z 2014 r.
i postawieniu zadań na 2015 r. Istotną wartość informacyjną dla uczestników konferencji
wniosły również prezentacje dodatkowe na temat możliwości i zdolności portów handlowych
Gdynia i Gdańsk w zakresie przyjęcia, rozładowania i przemieszczenia SpW (kołowego,
gąsiennicowego i lotniczego) oraz środków bojowych (m.in. amunicji) sił sojuszniczych.
Podstawowymi tezami i zagadnieniami poruszanymi w ramach panelu były:
a) DG RSZ
 najważniejszym determinantem realizacji zadań HNS są terminy i czas ćwiczeń
z udziałem sił sojuszniczych;
 przewiduje się wydanie w I kwartale 2015 r. rozkaz D-cy Generalnego RSZ
odnośnie realizacji zadań przez struktury HNS;
 podziękowano wyróżniającym oficerom DG RSZ za przykładne wykonawstwo
zadań w zakresie HNS w 2014 r.;
 rok 2015 czasem trudnych, istotnych wyzwań pod względem uczestnictwa
i wsparcia szeregu ważnych zamierzeń na rzecz sił sojuszniczych.
b) DO RSZ
 ocena realizacji zadań HNS realizowanych w 2014 roku oraz zapoznanie
z głównymi przedsięwzięciami planowanymi do realizacji w 2015 roku;
 odmienne od organów realizujących wsparcie na rzecz sił sojuszniczych miejsce
i rola DO RSZ w funkcjonującym systemie HNS;
 istnieje potrzeba sprawdzenia podczas ćwiczeń i treningów sztabowych
funkcjonalności nowych relacji zgodnie z SKiD SZ RP dla aplikacyjnej sytuacji
operacyjnej – co w pełni może być zrealizowane dopiero po zorganizowaniu
systemu HNS na czas kryzysu i wojny.
c) DSiPO
 istnieje konieczność budowania systemowych rozwiązań w obszarze HNS
w sposób zintegrowany – uwzględniający zarówno militarną jak i pozamilitarną
część systemu obronnego państwa;
 zmiana podporządkowania WSzW wymusza tworzenie czytelnych rozwiązań
określających miejsce i rolę TOAW (WSzW, WKU) w realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa – gospodarza i form ich współpracy
z organami administracji publicznej;
 warunkiem koniecznym do wydzielenia wsparcia przez POO będzie dostarczenie
szczegółowych informacji o jego oczekiwanej skali i zakresie. Uwypuklono potrzebę
wypracowania
kompleksowych
rozwiązań
pozwalających
na skoordynowanie między strukturami wojskowymi i cywilnymi całokształtu
przedsięwzięć związanych z uruchomieniem zadań pozwalających na sprawne
przyjęcie na terytorium RP sił sojuszniczych.
d) ZPL-P4
 dokonano oceny realizacji zadań HNS realizowanych w roku minionym
i zapoznano z głównymi przedsięwzięciami angażującymi obszar HNS planowanymi do realizacji w 2015 roku.
 szef OILiHNS płk Tomasz Chołuj za najważniejsze w obszarze działalności HNS
do realizacji w 2015 r. zadania uznał:
- dalsze dostosowywanie systemu do funkcjonowania w warunkach nowego
SKiD SZ RP;
- doskonalenie rozwiązań formalno – prawnych umożliwiających elastyczne reagowanie państwa na potrzeby i wymagania NATO wynikające ze zwiększonej
obecności sił sojuszu na terytorium RP;
- opracowanie i wdrożenie doktryny DD-4.5 (B);
- nowelizacja instrukcji HNS DD/4.5.1(B) oraz Procedur Tranzytowych;
- doskonalenie współpracy TOAW z elementami pozamilitarnego systemu
obronnego państwa;
- prowadzenie szkoleń oraz udział w kursach o tematyce HNS;
- udział w ćwiczeniach, obejmujących zakresem HNS, ze szczególnym
uwzględnieniem ćwiczenia KRAJ 15;
- aktualizację Katalogu Możliwości HNS (CAPCAT);
- przekazanie zadań dotyczących koordynacji zabezpieczenia tranzytów do DG
RSZ.
Na zakończenie przedsięwzięcia przeprowadzono również ankietę wśród uczestników
konferencji HNS. Jej celem było wysondowanie zasadności dalszego organizowania konferencji HNS w formule panelowej. Sondaż potwierdził zasadność organizowania konferencji
o podobnej formule w przyszłości. Organizacji kolejnej konferencji HNS podjął się
Mazowiecki Urząd Wojewódzki.
Podsumowując konferencję gen. bryg. Dariusz ŁUKOWSKI podziękował wszystkim
jej uczestnikom oraz podkreślił, że rok 2015 będzie czasem wyzwań związanych z nowymi
uwarunkowaniami organizacyjnymi, dostosowaniami prawno-funkcjonalnymi oraz nową
sytuacją geopolityczną w obszarze odpowiedzialności Sojuszu Północnoatlantyckiego.
VIII.
Wnioski i propozycje:
1. Narodowy system HNS zapewnia realizację wsparcia na rzecz sił sojuszniczych.
Zadania wynikające z obowiązków państwa-gospodarza planowane do realizacji
w roku 2014 zostały wykonane na dobrym poziomie.
2. Konferencja HNS w formule panelowej jest inicjatywą wartościową, wysoko ocenianą zarówno pod względem organizacyjnym jak i merytorycznym.
3. Należy kontynuować zasadę systematycznego włączania problematyki HNS
w planowane ćwiczenia SZ RP z udziałem administracji publicznej – ZPL-P4,
DG RSZ, IWsp.SZ.
4. Kontynuować modelowanie systemu HNS w ramach WSyD, w tym współpracę
i współdziałanie SZ RP z układem pozamilitarnym – DSiPO, ZPL-P4, DG RSZ,
DO RSZ.
5. Przeprowadzić analizę działalności systemu HNS pod kątem wzmocnienia struktur
HNS DG RSZ (w tym RBLogi oraz wybrane WOG) oraz konieczność utworzenia
w COLąd – DKL stanowiska oficera ds. HNS – DG RSZ, DO RSZ.
6. Zapewnić funkcjonowanie PK HNS w COP – DKP, COS – DKWS, COM – DKM,
COLąd – DKL– DO RSZ.
7. Wydać w I kwartale 2015 r. dokument rozkazodawczy regulujący funkcjonowanie
systemu HNS w DG RSZ i jednostkach mu podległych. – DG RSZ.
8. Wypracować systemowe rozwiązania dot. rozliczeń finansowych SZ RP z sojusznikami – DG RSZ (IWspSZ), DO RSZ.
9. Podjąć działania dostosowujące rozwiązania prawno-funkcjonalne do aktualnych
potrzeb sojuszniczych. Dokonać nowelizacji ustawy o pobycie wojsk obcych
oraz rozporządzenia MON umożliwiającego – w uzasadnionych przypadkach bezpłatne zakwaterowanie i wyżywienie wojsk obcych – ZPL-P4.
10. Regularnie aktualizować wykazy osób wskazanych jako PK HNS oraz dane na potrzeby Centralnej Bazy Danych HNS – ZPL-P4, DG RSZ, DO RSZ, ZPL-P4,
DSiPO.
11. Zorganizować kurs/szkolenie dla obsad PK HNS wojewodów, ministrów
i centralnych organów administracji rządowej. W szkolenie włączyć zagadnienia
z zakresu transportu – DSiPO, ZPL-P4, DG RSZ, STiRW.
12. Przekazać sprawy związane z koordynacją zabezpieczenia tranzytów
na odpowiedni poziom kierowania i dowodzenia do DG RSZ (STiRW)
– ZPL-P4, DG RSZ, STiRW.
13. Sprawozdanie przesłać do właściwych komórek organizacyjnych RON a poprzez
DSiPO do uczestników konferencji z POO – ZPL-P4.
Panie Generale, proszę o akceptację wniosków i propozycji
Załącznik 1 – lista uczestników konferencji
Opracował: mjr Robert BUKOWSKI
SZEF OIL i HNS
wz. ppłk Piotr ALBRYCHIEWICZ