w Informatorze - Różaniec Rodziców za Dzieci

w Informatorze - Różaniec Rodziców za Dzieci

344 O LIWSKA
PIESZA PIELGRZYMKA
DO
W E J H E R O WA
18, 19, 20 MAJA 2012
RODOWÓD PIELGRZYMKI
Pierwsze początki.
Historia Oliwskiej pielgrzymki sięga 1669 roku, kiedy ojcowie Karmelici z kościoła św. Józefa w
Gdańsku zorganizowali pierwszą pieszą pielgrzymkę na Kalwarię Wejherowską jako zadość uczynienie
za zbezczeszczenie klasztoru i kościoła w Gdańsku-Chełmie, zwanym wówczas Stolzenberg.
Do roku 1718 udział w pielgrzymce brali wspólnie wierni wyznania katolickiego narodowości
polskiej i Niemieckiej. Od roku 1719 Niemcy organizowali oddzielne pielgrzymki dla swoich wiernych
do Wejherowa na Uroczystość Świętych Apostołów Filipa i Jakuba obchodzoną 1 maja.
W tym samym roku 1719 ojcowie franciszkanie-reformaci erygowali Bractwo Krzyża Świętego,
które organizowało piesze pielgrzymki do Wejherowa dla polskich katolików.
Pielgrzymka ta rozpoczynała się w klasztorze oo. Franciszkanów w dawnej pogańskiej osadzie
Chełm (obecnie dzielnica Gdańska) i prowadziła przez Oliwę, gdzie w kościele oo. Cystersów
zatrzymywano się na modlitwę; dalej przez Sopot, Kolibki, Gdynię, Grabówek, Chylonię, Zagórze, Redę,
Śmiechowo do Bramy Oliwskiej przed Wejherowem. Tu oo. Franciszkanie wraz z ludnością Wejherowa
witali pielgrzymów. Następnie procesyjnie udali się do kościoła św. Anny. Po modlitwie i krótkim
nabożeństwie pielgrzymi udawali się na Święte Góry Wejherowskie, by tam odprawić Drogę Krzyżową.
Oliwa miejscem wyruszania pielgrzymki.
Początek XIX wieku to okres wojen napoleońskich w Europie. Również Polska znalazła się w ich
zasięgu. W roku 1813 podczas oblężenia Gdańska spłonął kościół i klasztor oo. Franciszkanów. Z pożaru
ocalały Przechowywane tam obrazy pielgrzymkowe. W wyniku poniesionej straty Bractwo Krzyża
Świętego przeniosło się do klasztoru oo. Cystersów w Oliwie. Odtąd pielgrzymka do Wejherowa
wyruszała z Oliwy. Pielgrzymi szli dwa dni, niosąc krzyż, liczne chorągwie oraz obraz Matki Bożej
Oliwskiej (feretron). Pielgrzymce towarzyszyła orkiestra dęta. Mężczyźni niosący feretron ubrani byli w
uroczyste stroje w kolorze biało-czerwonym i ozdobne nakrycia głowy.
Potocznie pielgrzymkę nazywano Kompanią Oliwską. Na przestrzeni dziejów, szczególnie w
czasie rozbiorów i w czasie międzywojennym była szczególnym świadectwem trwania w wierze i przy
polskości.
W roku 1928 z okazji 260 pielgrzymki oliwskiej społeczność ufundowała dla feretronu pozłacaną
koronę kutą w srebrze, którą wkomponowano w szczyt obrazu. Następne lata przyniosły prześladowania
polskiej ludności w Wolnym Mieście Gdańsku, co odbiło się na udziale wiernych w pielgrzymce.
Ostatnia pielgrzymka przed II wojną światową.
W 1939 roku wobec wzmożonych prześladowań Polaków w Gdańsku pielgrzymka przybrała
formę MILCZĄCEJ PIELGRZYMKI. Po nabożeństwie w Oliwskiej Katedrze pielgrzymi po kryjomu
indywidualnie wyruszali na szlak, bez krzyża i chorągwi, również bez feretronu – jednak podtrzymując
jej ciągłość. Po drodze, już poza granicami Wolnego Miasta w Kolibkach, z kościoła św. Józefa
wypożyczali krzyż i chorągwie. Dalej pielgrzym-ka przebiegała już bez zakłóceń. Była to ostatnia trasa
wiodąca przez Sopot, Gdynię, Rumię i Redę do Wejherowa.
Wobec zbliżającej się wówczas wojny pielgrzymka, wg relacji jej uczestników, była „pełna grozy
w swym milczeniu”. W latach wojny hitlerowskiej władze Gdańska zakazały pielgrzymowania
gdziekolwiek. W okresie tym jednak nie ustało indywidualne odwiedzanie świętych Gór Wejherowa.
W wyniku II wojny światowej wielu ówczesnych pielgrzymów nie wróciło do Gdańska lub
zostało zamordowanych przez okupanta. Wojna odcisnęła swój ślad także na obrazie pielgrzymkowym –
zaginęła korona. Kościół św. Józefa w Kolibkach został całkowicie spalony. Podobny los spotkał kaplicę
w Rumi-Zagórzu, będącą własnością bractwa pątników z Oliwy i Wejherowa. Mimo to duch
pielgrzymkowy gdańskiego ludu nie zaginął.
Odrodzenie pielgrzymek po II wojnie światowej.
Po wojnie już 28 maja 1946 roku Bractwo Krzyża Świętego podjęło trud przywrócenia pieszych
pielgrzymek do Wejherowa. W tym też roku na czele pierwszej po wojnie pielgrzymki stanął młody
wtedy wikariusz katedralny ks. Franciszek Grucza. Z uwagi na duży ruch samochodowy z Oliwy do
Gdyni i Wejherowa (była to jedyna jezdnia na tej trasie) ustalono nową trasę znaną do dziś przez
Chwaszczyno, Kielno i Szemud. Pielgrzymka trwała cztery dni z noclegami Szemudzie, Wejherowie
i ponownie w drodze powrotnej w Szemudzie.
Wspomniany ks. Franciszek prowadził Oliwską pielgrzymkę przez 33 lata, tj. do 1979 roku.
Stworzył on swoisty klimat modlitwy i braterską atmosferę, przez co pozostał żywą legendą tego
wydarzenia. W 1989 roku ob-chodził 50 lecie kapłaństwa. Choć nie był już przewodnikiem, można go
było corocznie spotkać na trasie pielgrzymki. Zmarł 3. kwietnia 1993 roku w wieku 83 lat i został
pochowany na Cmentarzu Katolickim w Sopocie.
Po ks. Franciszku w latach 1980-86 przewodnictwo pielgrzymki przejął ks. Henryk Trybowski.
Następnie przez wiele lat przewodnikiem pielgrzymek oliwskich był ks. Mirosław Paracki.
W 1998 skrócono czas trwania pielgrzymki do trzech dni. Odtąd pielgrzymka drogę powrotną z
Szemuda do Remiszewa przebywa autokarami, skąd dalej pieszo do katedry. W Roku Jubileuszowym
2000 kończącym XX wiek w pielgrzymce wzięło udział 300 osób.
Obecna 344 Oliwska Piesza Pielgrzymka do Wejherowa wyrusza na szlak 18 maja, wpisując się w
kilkuwiekową już tradycję ojców: Oliwian i Gdańszczan oraz wszystkich związanych z pielgrzymką
Oliwską, z katedrą, a przede wszystkim z kultem Matki Bożej Oliwskiej przedstawionej w feretronie. Jest
to wotum za dar pokoju po długiej wojnie ze Szwedami. Wykonany został na pamiątkę podpisania
w klasztorze cysterskim Pokoju Oliwskiego w 1660 roku. Kult wyraża się m.in. w co poniedziałkowej
nowennie, w opisanej dorocznej Pielgrzymce na uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego w
Wejherowie, czy w niezliczonych modlitwach wiernych zanoszonych za wstawiennictwem Matki Bożej
Oliwskiej.
PRZEBIEG PIELGRZYMKI
700
800
845
900
915
1000
1015
1030
1100
1135
1145
1220
1230
1230 – 1330
1340
1400
1430
1500
1515
1600
1610
1650
1740
1800
1820
1835
1900
PIĄTEK
Msza św. pod przewodnictwem, ks. Biskupa
Wymarsz z katedry
Remiszewo – kapliczka
2,0 km
Parking – odpoczynek (15 minut)
2,6 km
Wymarsz i Litania do Wszystkich Świętych, konferencja
Wiadukt
6,1 km
Osowa, ul. Sołdka – rozw. sztandarów
7,2 km
Kościół w Osowie, odpoczynek 30 minut
8,3 km
Wymarsz
Skrzyżowanie ze światłami
9,7 km
Kapliczka za mostem
10,3 km
Krzyż w Chwaszczynie
10,5 km
Wejście do kościoła w Chwaszczynie 13,100 km
Przerwa obiadowa
Wymarsz
Karczemki (krzyż)
14,8 km
Dębowo (krzyż)
17,2 km
Kapliczka w Kielnie
18,1 km
Kościół w Kielnie, nabożeństwo do św. Wojciecha
i przerwa 30 minut
18,5 km
Wymarsz
Krzyż (zwinięcie procesji)
19,2 km
Kapliczka w Bożance (Dr. Krzyżowa)
21,6 km
Kapliczka w Kamieniu
24,9 km
Las przed Szemudem, postój 10 min.
26,5 km
Cmentarz w Szemudzie (rozwinięcie)
27,5 km
Kościół w Szemudzie, nabożeństwo majowe
28,0 km
Nocleg u gospodarzy
SOBOTA
00
6
650
710
730
740
800
805
820
855
920
940
955
1040
1050
1130
1145
1200
Msza św.
Wymarsz
Przystanek za wsią (zwinięcie szt.)
Gazica – krzyż
Kapliczka
Kaplica w Przetoczynie
Krzyż
Krzyż (Godzinki)
Kaplica w Sopieszynie, odpoczynek
Wymarsz
Las (konferencja i Różaniec)
Krzyż – Biała
Krzyż w Wejherowie
Las (rozwinięcie sztandarów)
Kaplica Piłata – pokłony obrazów
Kościół w Wejherowie i nabożeństwo
Zakończenie
0,8 km
1,8 km
2,5 km
4,5 km
4,7 km
5,7 km
8,1 km
8,9 km
10,5 km
13,6 km
14,1 km
14,5 km
15,6 km
NIEDZIELA
00
9
1000
1400
1410
1420
1430
1440
1450
1520
1610
1650
1730
1745
1750
1815
1830
1850
1900
1915
1945
2015
2030
2055
2100
Procesja Eucharystyczna
Suma odpustowa
Nabożeństwo i błogosławieństwo NS
Wymarsz
Pożegnanie pielgrzymek u Piłata
0,9 km
Wymarsz
Za lasem – zwinięcie sztandarów
1,5 km
Krzyż w Wejherowie, Koronka do Bożego Miłosierdzia,
konferencja i Różaniec
2,0 km
Biała – krzyż
5,1 km
Sopieszyno, odpoczynek i pasowanie
7,5 km
Wymarsz i Litania do Matki Bożej
Przetoczyno – krzyż
9,9 km
Przetoczyno – krzyż
10,9 km
Przetoczyno – kaplica
11,1 km
Kapliczka
13,1 km
Gazica
13,8 km
Las przed Szemudem (rozwinięcie)
14,6 km
Kościół w Szemudzie (pożegnanie)
15,6 km
Przejazd autobusami
Parking w Remiszewie
15,6 km
Wymarsz
Kapliczka w Remiszewie
16,2 km
Katedra Oliwska
18,2 km
Apel Jasnogórski
REGULAMIN PIESZEJ PIELGRZYMKI OLIWSKIEJ
1. Organizator.
Głównym organizatorem pielgrzymki jest Parafia Archikatedralna p.w. Świętej Trójcy, 80-330 GdańskOliwa, ul Bpa E. Nowickiego 5, tel. 585540733 oraz Bractwo Krzyża Świętego.
Przewodnikami są: Ks. Zbigniew Zieliński, Proboszcz i ks. Wojciech Ulasiński.
2. Postawa pielgrzyma.
Pielgrzymka jest aktem religijnym o charakterze pokutno-dziękczynnym. Duch modlitwy oraz pokora
i zdyscyplinowanie są znakiem prawdziwego i pełnego uczestnictwa w pielgrzymce. Pątnicy nawzajem
zwracają się do siebie „siostro – bracie” i wspomagają się wzajemnie na pielgrzymim szlaku we
wszystkim.
3. Organizacja marszu.
Na czele pielgrzymki stoi przewodnik, którym jest kapłan. Kapłanowi pomagają porządkowi i inne osoby
powołane do obsługi pielgrzymki. Na trasie idziemy tylko prawą stroną jezdni, zajmując jeden pas ruchu.
Bezwzględnie podporządkowujemy się nakazom porządkowych.
4. Noclegi.
Podczas pielgrzymki przewidziane są dwa noclegi:
• w drodze do Wejherowa w Szemudzie, gdzie korzystamy z gościnności gospodarzy, mieszkańców
Szemuda,
• w Wejherowie, każdy uczestnik organizuje nocleg we własnym zakresie. Nocleg można uzyskać
także w miejscowych klasztorach.
• ze względów praktycznych na ogół pielgrzymi wracają do swoich domów środkami komunikacji.
5. Wyżywienie.
Pątnicy żywią się podczas pielgrzymki we własnym zakresie. Podczas marszu każdy powinien mieć
wodę.
6. Opieka lekarska.
Pielgrzymi zabierają ze sobą niezbędne, potrzebne leki osobiste. Pomoc medyczną można uzyskać w
trakcie marszu od pielęgniarek uczestniczących w pielgrzymce. Dobrze jest mieć ze sobą także zasypkę
do nóg, bandaże, plaster, itp.
7. Osobiste wyposażenie pielgrzyma.
Wygodne i skromne ubranie w tym: ciepły sweter, okrycie przeciwdeszczowe, przeciwsłoneczne kremy
i nakrycie głowy. Wygodne buty o grubej podeszwie, bawełniane skarpetki. Należy mieć również przy
sobie różaniec, książeczkę do nabożeństwa, śpiewnik, kubek do napojów.
Równolegle z pielgrzymką jedzie ciężarowy samochód, do którego w dniu wyjścia oddajemy swój bagaż,
który jest zbędny w trasie, a jest dostępny na każdym dłuższym postoju (Chwaszczyno, Kielno, Bożanka,
Szemud). Nie zabieramy rzeczy drogocennych.
KALWARIA WEJHEROWSKA I RUCH
PIELGRZYMKOWY
Ruch pielgrzymkowy na Kalwarię Wejherowską rozpoczął się w 1669 roku po wybudowaniu w
1655 przez założyciela Wejherowa i fundatora Kalwarii, Jakuba Wejhera.
Rokrocznie na odpust Wniebowstąpienia Pańskiego do Kalwarii przybywa dziewiętnaście
pieszych pielgrzymek. Pierwsze kompanie przybywały już pod koniec lat siedemdziesiątych XVII
stulecia. Najstarszą jest Kompania Oliwska, która zainaugurowała piesze pielgrzymki za sprawą oo.
Karmelitów z kościoła św. Józefa w Gdańsku w roku 1669.
Do najstarszych pielgrzymek należy także Pielgrzymka Kościerska z parafii Trójcy Świętej od
roku 1674, a w 1971 dołączyła do niej także parafia Zmartwychwstania Pańskiego.
Pod względem długości trasy pierwszą jest Pielgrzymka Kościerska, ma do przebycia ok. 100 km
w jedną stronę.
Aktualnie na odpust z okazji Wniebowstąpienia przybywają następujące pielgrzymki: Oliwa,
Kościerzyna, Kartuzy, Żukowo, Kielno, Przodkowo, Szemud, Linia, Strzepcz, Luzino, Gościcino,
Bolszewo, Nowy Dwór Wejherowski, Gdynia-Wielki Kack, Gdynia-Dąbrowa, Karwiny, Garczegorze,
Mirachowo, Swarzewo i Lębork.
Kościół szybko docenił znaczenie Wejherowskiej Kalwarii. Już w roku 1661 na prośbę Jakuba
Wejhera papież Aleksander VII wydał dekret o odpustach, które potwierdził Klemens X.
Papież Innocenty XI wydał specjalne „breve”, w którym rozciąga po wszystkie czasy ważność
uzyskanych tu odpustów zupełnych.
Pielgrzymka Wejherowska – w twórczości Aleksandra Majkowskiego (1876-1938), pisarza i
działacza kaszubskiego, lekarza, przywódcy ruchu młodo-kaszubskiego, opowiadającego się za
wcieleniem Kaszub do Polski:
„Marsz, marsz, me serce na Kalwaryję!
Zielonym runem, gdy maj okryje
Rozległe pola i szumne gaje
Zwolni z zimowych więzów ruczaje,
Gdy kwiatek budzi się w leśnej cieni,
W obłoki leci wśród wzniosłych pieni
Skowronek z gniazdka swego w murawie,
Pług ziemi czarną skibę zaryję,
Spiesz się, mój bracie, na Kalwaryję…”
Matko z Oliwskiej Katedry,
Matko z Oliwskiej Katedry,
Gdzie na Anioł Pański dzwonów głos
Tobie pieśń gra co dzień –
Daj siłę, by trudny dźwigać los.
Pomóż nam w wierze trwać,
Nie odejść od Boga ni na krok!
1. Ty, która chadzasz z pątnikami
Do wejherowskich prosić wzgórz
Syna, co tutaj, na Kalwarii,
Jest pokrzepieniem dusz.
2. Jak w feretronie Twa ikona
Przez setki lat przyciąga nas,
Tak teraz zwłaszcza dzieci z Kaszub
Przyciągnij pod swój płaszcz.
3. Ty, Matko, zawsze nas uczyłaś,
Jak to, co polskie w sercach strzec,
Nie daj nam zdradzić naszej ziemi,
Uciec z ojcowskich strzech.
Na podstawie Informatora Pielgrzymki Oliwskiej 2012