Rekomendacja Techniczna ITB

®
RT ITB-1265/2013
2/18
ZAŁĄCZNIK
POSTANOWIENIA OGÓLNE I TECHNICZNE
SPIS TREŚCI
1. CHARAKTER I CEL REKOMENDACJI ...............................................................................
3
2. PRZEDMIOT REKOMENDACJI............................................................................................
3
3. PRZEZNACZENIE, ZAKRES I WARUNKI STOSOWANIA...................................................
4
4. WŁAŚCIWOŚCI TECHNICZNE. WYMAGANIA....................................................................
4
4.1. Materiały i elementy......................................................................................................
4
4.2. Właściwości techniczne podzielnika HYDROCLIMA....................................................
4.3 Znakowanie..................................................................................................................
5
10
5. SYSTEM ROZLICZANIA KOSZTÓW OGRZEWANIA..........................................................
5.1. Wymagania dla systemu rozliczania kosztów ogrzewania………………………………
10
10
5.2. Zasady podziału kosztów……………………………………………………………………
12
PAKOWANIE, PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT
13
6
7. OCENA ZGODNOŚCI...........................................................................................................
13
8. USTALENIA FORMALNO-PRAWNE....................................................................................
14
9. TERMIN WAŻNOŚCI............................................................................................................. 14
INFORMACJE DODATKOWE.....................................................................................................
15
RYSUNKI ………………..............................................................................................................
17
®
RT ITB-1265/2013
3/18
1. CHARAKTER I CEL REKOMENDACJI
Rekomendacja Techniczna RT ITB-1265/2013 jest dokumentem dobrowolnym,
udzielonym dla wyrobów nie podlegających wymaganiom art. 9, pkt. 1 ustawy z dnia 16
kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92/2004, poz. 881, z późniejszymi
zmianami), wprowadzanych
do obrotu z oznakowaniem CE na podstawie dyrektyw
1999/5/WE, 2004/108/WE oraz 2006/95/WE.
Rekomendacja Techniczna ITB stanowi potwierdzenie spełnienia wymagań normy
PN-EN 834:1999 oraz ustawy Prawo energetyczne (Dz. U. 2012, poz. 1059, z późniejszymi
zmianami) przez podzielniki kosztów ogrzewania HYDROCLIMA oraz przynależny im system
rozliczania kosztów ogrzewania.
2. PRZEDMIOT REKOMENDACJI
Przedmiotem
Rekomendacji
są
zasilane
energią
elektryczną,
elektroniczne,
dwuczujnikowe podzielniki kosztów ogrzewania o handlowej nazwie HYDROCLIMA oraz
przynależny im system podziału kosztów ogrzewania w budynkach wielolokalowych,
Podzielniki HYDROCLIMA, produkowane są w dwóch odmianach:
- HYDROCLIMA OPTO – odczyty z wyświetlacza i przez złącze optyczne,
- HYDROCLIMA RFM – odczyty z wyświetlacza, przez złącze optyczne i przez złączę
radiowe.
Konstrukcja oraz funkcje realizowane przez podzielniki HYDROCLIMA zapewniają
spełnienie wymagań normy PN-EN 834:1999 oraz dodatkowo umożliwiają rejestrowanie
danych do statystyk temperaturowych i monitoringu działania.
Wymagane
właściwości
techniczne
elektronicznych
podzielników
kosztów
ogrzewania HYDROCLIMA OPTO i HYDROCLIMA RFM, podano w p. 4.
Zasady
podziału
kosztów
ogrzewania
w
budynkach
wielolokalowych,
przy
zastosowaniu podzielników HYDROCLIMA, zapewniają spełnienie wymagań ustawy –
Prawo energetyczne (Dz. U. 2012, poz. 1059) oraz właściwych wymagań normy PNEN 834:1999.
®
RT ITB-1265/2013
4/18
3. PRZEZNACZENIE, ZAKRES I WARUNKI STOSOWANIA
Podzielniki HYDROCLIMA wraz z systemem rozliczania kosztów ogrzewania są
przeznaczone do stosowania w budynkach wielolokalowych, których zaopatrywanie w ciepło
odbywa się przez wspólną instalację centralnego ogrzewania. Mogą być stosowane
wyłącznie na grzejnikach, dla których określono dane umożliwiające identyfikację grzejnika
i współczynniki oceny KQ mocy cieplnej.
Zalecany zakres stosowania podzielników HYDROCLIMA, podano w Załączniku A
normy PN-EN 834:1999.
Podzielniki HYDROCLIMA nie mogą być stosowane w instalacjach centralnego
ogrzewania na grzejnikach, dla których współczynnik oceny KQ mocy cieplnej nie jest
jednoznacznie określony. Dotyczy to np. następujących systemów ogrzewania: ogrzewań
podłogowych, ogrzewań sufitowych przez promieniowanie, grzejników z przepustnicą
powietrza, grzejników z wentylatorem, nagrzewnic powietrza, konwektorów podwannowych,
ogrzewań jednorurowych poziomych, których pojedyncze obiegi obejmują więcej niż jedną
jednostkę użytkownika oraz ogrzewań parowych.
Podzielniki HYDROCLIMA mają, od chwili opuszczenia linii produkcyjnej, trwale
zamkniętą obudowę. Otworzenie podzielnika jest rejestrowane jako alarm otwarcia obudowy
z datą wystąpienia pierwszego zdarzenia.
4. WŁAŚCIWOŚCI TECHNICZNE. WYMAGANIA
4.1. Materiały i elementy
Elementy elektronicznych podzielników kosztów ogrzewania HYDROCLIMA RFM
i HYDROCLIMA OPTO przedstawiono na rys. 1, materiały z których są wykonane podano w
tablicy 1.
Tablica 1
Element
1
obwód drukowany
górna część obudowy
dolna część obudowy
radiator
przedni czujnik temperatury
tylny czujnik temperatury
bateria
ramka wyświetlacza
plomba
antena (tylko HYDROCLIMA RFM)
Opis materiałów
2
FR 4, standard UL94 V-0
Novodur P2HAT (kolor 01436)
Novodur P2HAT (kolor 01436)
Stop cynku ZL5
NTC thermistor TTF 303
NTC thermistor TTF 303
bateria litowa 3,6 V/ 1,2 Ah, 2/3 AA
Terlux 2812 TR
Novodur P2HAT (kolor 01436)
Drutowa specjalna
®
RT ITB-1265/2013
5/18
Właściwości materiałów i podzespołów stosowanych do produkcji podzielników
kosztów ogrzewania HYDROCLIMA nie są objęte Rekomendacją Techniczną ITB. Sposób
ich sprawdzania i odbioru powinien być zapewniony w systemie kontroli producenta.
4.2. Właściwości techniczne podzielników HYDROCLIMA
4.2.1.
Wygląd
HYDROCLIMA RFM
zewnętrzny
przedstawia
i
Wygląd
działanie.
rys.
2.
Podzielniki
zewnętrzny
podzielnika
HYDROCLIMA RFM
i
HYDROCLIMA OPTO różnią się zewnętrznie wyłącznie oznaczeniem literowym RFM lub
OPTO.
Podzielniki HYDROCLIMA mają następujące wymiary 90 x 44 x 24 mm.
Elektroniczne podzielniki kosztów ogrzewania HYDROCLIMA działają na zasadzie
pomiaru temperatury przez dwa czujniki. Jeden czujnik dokonuje pomiaru temperatury
metalowego radiatora podzielnika, pobierającego ciepło od grzejnika, a temperatura
zmierzona
przez
drugi
czujnik
wykorzystywana
jest
do
wyliczenia
temperatury
pomieszczenia. Podzielnik cyklicznie całkuje różnicę tych temperatur względem czasu,
wyliczając wartość wskazywaną lub wartość zużycia, którą rejestruje. Rejestruje także dane
niezbędne do uzyskania statystyk temperaturowych oraz takie dane jak: liczba wykonanych
pomiarów temperatury w trybie dwuczujnikowym i jednoczujnikowym, średnia miesięczna
temperatura pomieszczenia, data otwarcia podzielnika i inne.
Podstawowe dane, jak wartość wskazywana lub wartość zużycia, można odczytać
z wyświetlacza. Wszystkie zarejestrowane dane można odczytać przez złącze optyczne
(HYDROCLIMA
OPTO
oraz
HYDROCLIMA RFM),
natomiast
dane
podstawowe
oraz wybrane dane przydatne w monitoringu, jak np. średnia miesięczna temperatura
pomieszczenia, można odczytać przez złącze radiowe (HYDROCLIMA RFM), które
współpracuje z urządzeniami zewnętrznymi magazynującymi dane z podzielników i
retransmitującymi je na dalsze odległości lub za pomocą Internetu.
Montaż podzielnika na grzejniku powinien odbywać się zgodnie z instrukcją
Producenta. W zależności od typu grzejnika, mocowanie podzielnika odbywa się, za pomocą
przykręcania
do dodatkowych
elementów
lub
do bolców
zgrzanych
z
grzejnikiem.
Mocowanie powinno być trwałe, zabezpieczone przed manipulowaniem i plombowane.
4.2.2. Wymagania i metody badań wg normy PN-EN 834:1999. Wymagane
właściwości użytkowe i własności techniczne podzielników HYDROCLIMA podano w tablicy
2 i 3.
®
RT ITB-1265/2013
6/18
Tablica 2
Poz.
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
Właściwości i badania
2
Obciążenie cieplne
Temperatura składowania
Początek zliczania
Szybkość wskazywania w ruchu jałowym
Czujniki temperatury
Przelicznik – jednostka centralna
Zasilanie energią pomocniczą
Przepełnienie urządzenia wskazującego
Rozdzielczość urządzenia wskazującego
Kontrola działania
Granice błędu
Starzenie
Wpływy elektryczne, elektrostatyczne i magnetyczne
Wpływ cieplny na podzielnik działający według
jednoczujnikowej metody pomiarowej
Wpływ cieplny na podzielnik z czujnikiem temperatury
po stronie pomieszczenia
Wpływ cieplny na pozostałe przyrządy i elementy
Wpływ na system przenoszenia
Zaplombowanie
Miejsce zamocowania czujników
Konstrukcja
Badanie odporności cieplnej
Badanie zachowania granic błędu
Badanie starzenia
Badanie przy wpływach zewnętrznych
Badanie wartości c
Badanie współczynnika oceny KQ
Badanie współczynnika oceny KC
Cechowanie
Wymagania
3
Tablica 3 poz. 1
Tablica 3 poz. 2
Tablica 3 poz. 3
Tablica 3 poz. 4
Tablica 3 poz. 5
Tablica 3 poz. 6
Tablica 3 poz. 7
Tablica 3 poz. 8
Tablica 3 poz. 9
Tablica 3 poz. 10
Tablica 3 poz. 11
Tablica 3 poz. 12
Tablica 3 poz. 13
Tablica 3 poz. 14
Tablica 3 poz. 15
Tablica 3 poz. 16
Tablica 3 poz. 17
Tablica 3 poz. 18
Tablica 3 poz. 19
Tablica 3 poz. 20
Tablica 3 poz. 21
Tablica 3 poz. 22
Tablica 3 poz. 23
Tablica 3 poz. 24
Tablica 3 poz. 25
Tablica 3 poz. 26
Tablica 3 poz. 27
Tablica 3 poz. 28
Tablica 3
Poz.
1
Właściwość
2
1
Obciążenie
cieplne
2
Temperatura
składowania
Początek
zliczania
3
Wymagania i metody badań
3
Chwilowe występowanie wartości tmax średniej temperatury czynnika grzejnego przy
gotowych do pracy zamontowanych na grzejnikach podzielnikach nie powinno
spowodować
pogorszenia ich prawidłowego działania. Przy elementach
nie zamontowanych na powierzchniach grzejnych, temperatura otoczenia między 0ºC a
50ºC nie powinna prowadzić do zakłóceń działania.
Wykonanie wszystkich elementów podzielnika powinno zapewnić, aby temperatura
składowania między -25 a +60ºC nie prowadziła do zakłóceń działania.
W odniesieniu do podzielników z czujnikiem po stronie pomieszczenia jako kryterium
początku zliczania obowiązuje, we wszystkich metodach pomiarowych, różnica
temperatury wg równania tZ - tL ≤ 5 K. Przy różnych typach powierzchni grzejnych w
obrębie jednostki rozliczeniowej początek zliczania poszczególnych przyrządów może
się wzajemnie różnić o 10% wielkości (tmin -20ºC), jednak nie więcej niż o 5 K.
®
RT ITB-1265/2013
4
Szybkość
wskazywania
w ruchu jałowym
5
Czujniki
temperatury
6
Przelicznik/
jednostka
centralna
7
Zasilanie energią
pomocniczą
8
Przepełnienie
urządzenia
wskazującego
9
Rozdzielczość
urządzenia
wskazującego
10
Kontrola działania
11
Granice błędu
12
Starzenie
7/18
Szybkość wskazywania w ruchu jałowym przy temperaturze pomieszczenia do 27ºC nie
powinna wynosić więcej niż 1% zadanej szybkości wskazywania przy różnicy
temperatury czynnika grzejnego ∆t = 60 K, przy strumieniu czynnika grzejnego w stanie
podstawowym i c ≤ 0,1.
Obudowa czujnika powinna mieć tak wysoką wytrzymałość mechaniczną i odporność
cieplną, aby podczas montażu i eksploatacji, a także podczas demontażu w celu
sprawdzenia, nie wystąpiły odkształcenia, które pogorszyłyby działanie elementu
czujnika zgodnie z przeznaczeniem. W przypadku demontażu w celu sprawdzenia,
przyrządy lub ich elementy powinny zostać tak zdemontowane, aby było możliwe
skontrolowanie wymagań według punktu 12. Czujniki temperatury powinny sprostać
klasyfikowanym warunkom środowiskowym, które obejmują dolną graniczną
temperaturę +5ºC, górną graniczna temperaturę co najmniej tmax i średnią roczną
wartość wilgotności względnej powietrza ≤ 65%.
Mechaniczne wykonanie powinno dawać ochronę przed wnikaniem stałych ciał obcych,
a także zapewnić utrzymanie w odpowiedniej odległości narzędzi, drutów i podobnych
przedmiotów. Powinno ono ponadto zapewniać, aby pionowo kapiąca woda nie miała
szkodliwego wpływu.
Jako wymaganie dotyczące mechanicznej obciążalności obowiązuje obciążenie
2
dynamiczne przy częstotliwości od 10 do 55 Hz z przyspieszeniem 20 m/s .
Jednostka licząca/jednostka centralna powinny sprostać klasyfikowanym warunkom
środowiskowym, które obejmują dolną graniczną temperaturę 0ºC, górną graniczną
temperaturę 50ºC i średnią roczną wartość względnej wilgotności powietrza ≤ 65%.
W przypadku zasilania bateryjnego pojemność powinna być tak dobrana, aby było
możliwe niezakłócone mierzenie aż do przekroczenia o trzy miesiące przedziału
wymiany wyszczególnionego przez producenta, przy czym minimalna pojemność baterii
powinna zapewnić działanie przez 15 miesięcy. Przy obniżeniu napięcia baterii w tym
czasie powinny być zachowane granice błędu:
w przypadku 5 K ≤ ∆t < 10 K 12%
w przypadku 10 K ≤ ∆t < 15 K 8%
w przypadku 15 K ≤ ∆t < 40 K 5%
w przypadku 40 K ≤ ∆t
3%
W ciągu dwóch kolejnych okresów pomiarowych nie powinno nastąpić niezauważone
przepełnienie urządzenia liczącego. Należy przy tym przyjąć okres pełnego
wykorzystania 1500 godzin na rok, przy największej mocy grzejnika dopuszczonej
przez producenta. Także przy obliczeniowej temperaturze wyższej od tV/tR = 90ºC/70ºC
należy zapewnić, aby powyższe wymaganie zostało spełnione.
W celu umożliwienia odczytu wymaga się, aby przy grzejniku członowym o nominalnej
mocy 1 kW, gdy moc cieplna przy częściowym obciążeniu odpowiada logarytmicznej
różnicy temperatury 35 K i strumień czynnika grzejnego jest zgodny ze stanem
podstawowym, po 24-godzinnej pracy wartość wskazywana wyniosła co najmniej 10.
Kontrola działania powinna odbywać się albo przez sprawdzenie podczas corocznego
serwisu, albo przez ciągły własny test przyrządu podczas całego okresu pracy. Przez
kontrolę działania powinna zostać wykazana zdolność ruchowa następujących
elementów przyrządu: zasilania prądowego, urządzenia wskazującego, jednostki
liczącej, czujników, zewnętrznych systemów przenoszenia sygnałów.
Wielkość względnej odchyłki wskazań w zależności od różnicy temperatury czynnika
grzejnego ∆t przy strumieniu czynnika grzejnego w stanie podstawowym i c ≤ 0,1 nie
powinna przekraczać następujących granic błędu:
w przypadku 5 K ≤ ∆t < 10 K 12%
w przypadku 10 K ≤ ∆t < 15 K 8%
w przypadku 15 K ≤ ∆t < 40 K 5%
w przypadku 40 K ≤ ∆t
3%
W przypadku przyrządów z wymiennymi pojedynczymi elementami to wymaganie
obowiązuje także po wymianie elementów.
Granice błędu w długotrwałym zachowaniu odchyłki, łącznie z wpływem rozładowania
baterii, nie powinny przekraczać dwukrotności poniższych granic:
w przypadku 5 K ≤ ∆t < 10 K 12%
w przypadku 10 K ≤ ∆t < 15 K 8%
w przypadku 15 K ≤ ∆t < 40 K 5%
w przypadku 40 K ≤ ∆t
3%
®
RT ITB-1265/2013
8/18
c.d. Tablicy 3
13
Wpływy
elektryczne,
elektrostatyczne
i magnetyczne
14
Wpływ cieplny
na podzielnik
działający według
jednoczujnikowej
metody
pomiarowej
Wpływ cieplny
na podzielnik
z czujnikiem
temperatury
po stronie
pomieszczenia
Wpływ cieplny
na pozostałe
przyrządy
i elementy
Wpływ na system
przenoszenia
15
16
17
Następujące wpływy na jednostkę liczącą, czujniki i przewody łączące mogą zmienić
szybkość wskazywania w stanie podstawowym, gdy jest przyłożone minimalne napięcie
robocze, najwyżej o 5%:
a. zmienne pole magnetyczne o natężeniu pola 60 A/m przy częstotliwości 50 Hz;
natężenie pola dotyczy stanu przed wstawieniem przedmiotu badań,
b. promieniowanie elektromagnetyczne o natężeniu pola 10 V/m przy częstotliwości 100
Hz do 160 Hz; natężenie pola dotyczy stanu przed wstawieniem przedmiotu badań,
c. stałe pola magnetyczne, które mogą być wytwarzane przez magnes stały, który ma
natężenie 60 kA/m w odległości 0,5 m od powierzchni czołowej,
wyładowanie elektrostatyczne 8 kV z kondensatora 150 pF przez opornik wyładowczy
330 Ω na przyrząd gotowy do eksploatacji.
Podczas mierzenia na grzejniku o c ≤ 0,1, eksploatowanym przy temperaturze tmax i
strumieniu czynnika grzejnego w stanie podstawowym, przy wzroście temperatury
przedniej powierzchni podzielnika o 15K szybkość wskazywania nie powinna się
zmniejszyć więcej niż o 2%.
Podczas mierzenia na grzejniku o c ≤ 0,1, eksploatowanym przy temperaturze tmax i
strumieniu czynnika grzejnego w stanie podstawowym, przy temperaturze
pomieszczenia 20ºC wzrost temperatury przyrządu lub poszczególnych elementów nie
powinien zmniejszyć szybkości wskazywania bardziej, niż to powoduje wzrost
temperatury pomieszczenia z tL = 20ºC do tL = 25ºC.
Jeżeli pozostałe przyrządy i elementy znajdują się w zakresie temperatury od 0 do
50ºC, w stanie podstawowym czujników temperatury (c = 0) szybkość wskazywania nie
powinna się zmieniać więcej niż o ± 2%.
Systemy przenoszenia powinny zostać tak wykonane, aby podczas pomiaru na tym
samym grzejniku w tym samym stanie roboczym, np. temperatura otoczenia, zmiana
temperatury, wilgotność powietrza, pole elektromagnetyczne, wyładowania
elektrostatyczne i napięcia zakłóceniowe w przewodach sieciowych lub sygnałowych,
nie zmieniły szybkości wskazywania nie więcej niż o 1% zadanej.
18
Zaplombowanie
Wszystkie elementy, które mogą wpływać na wyniki pomiarów, należy zaopatrzyć w
plombę lub inne zabezpieczenie, które należy tak wykonać, aby ingerencja nie mogła
zostać dokonana bez rozpoznawalnego uszkodzenia.
19
Miejsce
zamocowania
czujników
20
Konstrukcja
Jako miejsce zamocowania czujników podzielników kosztów ogrzewania powinny być
wybierane takie miejsca, w których w możliwie dużym zakresie pracy istnieje
wystarczająca zależność między wartością wskazywaną a oddawaniem ciepła przez
grzejnik. Producent powinien to wykazać.
Konstrukcja podzielnika sprawdzana wzrokowo, ewentualnie przez pomiar kontrolny
powinna być zgodna z rysunkami wykonawczymi
21
Badanie
odporności
cieplnej
Próbka losowa złożona z 5 kompletnych przyrządów każdej odmiany powinna być
obciążana przez 24 godziny w cieplarce przy temperaturze o 5 K wyższej od górnej
granicy stosowania tmax. Spełnienie wymagania według punktu 5.1 normy PN-EN
834:1999 należy wykazać, sprawdzając zachowanie granicy błędu dla jednego z
punktów pomiarowych według punktu 10.4 normy PN-EN 834:1999 przed i po
obciążeniu.
®
RT ITB-1265/2013
9/18
c.d. Tablicy 3
22
Badanie
zachowania
granic błędu
23
Badanie starzenia
24
Badanie przy
wpływach
zewnętrznych
Na podstawie 5 przyrządów należy sprawdzać: podaną przez producenta metodę
pomiarową i zadaną charakterystykę wskazywania. Należy to wykonać na grzejniku o c
≤ 0,1 przy strumieniu czynnika grzejnego w stanie podstawowym i różnicach
temperatury czynnika grzejnego ∆t równych 60 K, 30 K, 12 K i 8 K, jednak co najmniej 1
K powyżej różnicy temperatury początku zliczania tZ - tL, z granicznymi odchyłkami ± 1,5
K, przyjmując za podstawę temperaturę pomieszczenia 20ºC. Przy tym należy
zapewnić powtarzalny montaż przyrządu. Może to zostać wykazane przez pomiar
temperatury powierzchni zewnętrznej obudowy podzielnika kosztów ogrzewania w tych
miejscach, które wytwarzają kontakt cieplny czujników temperatury z grzejnikiem lub od
strony pomieszczenia. Producent powinien podać oczekiwane temperatury w tych
miejscach. Powyższe badanie, gdy różnica temperatury czynnika grzejnego wynosi 30
K, należy przeprowadzić przy trzech różnych całkowitych współczynnikach oceny, które
pozostają w proporcji 1:2:4. Pod kątem współczynnika oceny powinno być
przebadanych 5 przyrządów. W celu kontroli przyjętych całkowitych współczynników
oceny należy sprawdzić zachowanie granic błędu na podstawie wartości wskazywanych
po ich unormowaniu na poziomie najniższej wartości stosowanych całkowitych
współczynników oceny. W przypadku podzielników kosztów ogrzewania z czujnikami
temperatury wyprowadzonymi z obudowy badanie na grzejniku może zostać zastąpione
badaniem, przy którym czujniki temperatury wstawia się do wyrównanych kąpieli
wodnych. Przez żaden przedmiot badań nie powinny być przekroczone następujące
granice błędu:
w przypadku 5 K ≤ ∆t < 10 K 12%
w przypadku 10 K≤ ∆t < 15 K 8%
w przypadku 15 K ≤ ∆t < 40 K 5%
w przypadku 40 K ≤ ∆t
3%
Starzenie odbywa się na 5 zdolnych do działania przyrządach, których charakterystyka
wskazywania jest znana, przez obciążenie 300 cyklami temperatury trwającymi
najwyżej po 100 minut. Starzenie może następować:
a) w cieplarce, cykl temperatury tworzy się przez powolne ogrzewania podzielników
kosztów ogrzewania w ciągu najwyżej 45 minut do temperatury przyrządu [0,7(tmax20ºC) + 20ºC] ± 2K a następnie ochładzanie do (25 ± 2)ºC.
b) na elektrycznie ogrzewanym grzejniku olejowym, w tym przypadku podzielniki
kosztów ogrzewania są montowane na wysokości montażowej podanej przez
wnioskodawcę. Cykl temperatury tworzy się przez powolne ogrzewania podzielników
kosztów ogrzewania w ciągu najwyżej 45 minut do temperatury powierzchni w miejscu
montażu podzielników kosztów ogrzewania w wysokości temperatury tmax ± 2 K
a następnie ochładzane do (25 ± 2)ºC. W przypadku przyrządów z czujnikami
oddzielonymi od przelicznika czujniki temperatury podczas cykli temperatury powinny
być ogrzewane do tmax ± 2 K. Elementy przyrządu (centrale, przeliczniki itd.), których
montaż nie następuje na grzejniku, powinny być ogrzewane w cieplarce do temperatury
przyrządu (50 ± 2)ºC a następnie ochładzane do (25 ± 2)ºC. Po odbytym starzeniu,
podczas następnego badania według punktu 10.4 normy PN-EN 834:1999,
przeprowadzanych w jednym z wymienionych tam punktów temperatury, nie powinna
zostać przekroczona dwukrotność następujących granic błędu:
w przypadku 5 K ≤ ∆t < 10 K 12%
w przypadku 10 K≤ ∆t < 15 K 8%
w przypadku 15 K ≤ ∆t < 40 K 5%
w przypadku 40 K ≤ ∆t
3%.
Jeżeli błędy wywołane przez starzenie nie są typu systematycznego (np.
jednokierunkowe zmiany wielkości wyjściowej), przedmioty badań powinny być
poddane dalszym 300 cyklom temperatury i badania powinny zostać powtórzone.
Należy zbadać czy podzielniki kosztów ogrzewania spełniają wymagania według
następujących punktów normy PN-EN 834:1999: 5.13, 5.14, 5.15, 5.16 i 5.17. Badanie
według punktu 5.15 normy PN-EN 834:1999 dotyczy przyrządów z miejscowo
oddzielonymi czujnikami po stronie pomieszczenia i jest przeprowadzane przez
ogrzewanie tych czujników z maksymalną mocą grzejną wynoszącą 25 W do
maksymalnej temperatury 50ºC. Badania wg punktu 5.16 powinno być przeprowadzone
przy temperaturze otoczenia 0 i 50ºC.
®
RT ITB-1265/2013
10/18
c.d. Tablicy 3
25
Badanie wartości
c
26
Badanie
współczynnika
oceny KQ
27
Badanie
współczynnika
oceny KC
Cechowanie
28
Badanie wartości c powinno być przeprowadzane w warunkach ustalonych dla stanu
podstawowego. Należy poddać badaniu trzy podzielniki kosztów ogrzewania każdego
typu w jednakowych warunkach badawczych. Przy czym należy przyjąć za podstawę
miejsca zamocowania podane przez wnioskodawcę, a także jego instrukcję montażu.
Podczas badania temperatury sygnały pomiarowe powinny być mierzone zgodnie z
definicją zawartą w punkcie 4.16 normy PN-EN 834:1999 i na tej podstawie obliczane
są wartości c. Pomiary powinny zostać przeprowadzone w sposób następujący: za
pomocą mierników laboratoryjnych należy zmierzyć temperatury czujników lub, jeśli
charakterystyki czujników są znane, bezpośrednio w podzielniku kosztów ogrzewania
należy pobierać sygnały czujników.
Różnica między poszczególnymi wartościami c dla zamontowanych podzielników
kosztów ogrzewania nie powinna być większa niż 0,02.
Badanie powinno być przeprowadzone na podstawie przedłożonej przez wnioskodawcę
tablicy zawierającej istniejące współczynniki oceny. Na podstawie stopniowania
zawartego w tablicy należy obliczać, czy każda moc grzejnika jest ujmowana z
maksymalnym stopniowaniem co 60 W lub 5% w zakresie mocy do 3000 W włącznie
i 3% w zakresie mocy powyżej 3000 W.
Wnioskodawca powinien wykazać, że zna i stosuje współczynnik oceny KC.
Podzielnik kosztów ogrzewania powinien być cechowany w sposób widoczny
następującymi danymi:
- typem przyrządu,
- numerem przyrządu lub całkowitym współczynnikiem oceny albo liczbą do niego
proporcjonalną(p.7.1 normy PN-EN 834:1999),
- tmin, tmax.
4.3. Znakowanie
Każdy podzielnik HYDROCLIMA powinien być trwale oznakowany poprzez
naniesienie nadruku laserowego o treści zawierającej co najmniej:
- numer urządzenia wraz z jego typem (OPTO lub RFM),
- oznaczenie producenta,
- symbol potwierdzający zgodność z normą PN-EN 834:1999 z numerem raportu
C3.02.2013 (nadany przez jednostkę badawczą),
- graniczne temperatury stosowania (tmin = 55 C (1F), tmin = 35 C (2F), tmax = 90 C)
- oznakowanie CE.
5. SYSTEM ROZLICZANIA KOSZTÓW OGRZEWANIA
5.1. Wymagania dla systemu rozliczania kosztów ogrzewania
Dokumentem zawierającym wymagania dla systemu rozliczania kosztów ogrzewania
są: „Zasady podziału kosztów ogrzewania w budynkach wielolokalowych, przy użyciu
podzielników HYDROCLIMA firmy BMETERS z możliwością uwzględniania rejestracji
średniej temperatury pomieszczenia ogrzewanego.” - znak: BMP/DZT/01/25/06/2013,
wydanym przez BMETERS Polska Sp. z o.o.
Właściwości systemu rozliczania kosztów ogrzewania z podzielnikami HYDROCLIMA
i metody ich badania podano w Tablicy 4, a wymagania związane z tymi właściwościami
podano w Tablicy 5.
®
RT ITB-1265/2013
11/18
Tablica 4
Poz.
1
1
2
3
4
Właściwość
2
Odpowiedzialność za rozliczanie
Ustalenie kosztów ciepła
Wysokość opłat
Wybór metody rozliczania
Rozliczanie kosztów zakupu ciepła
w części dotyczącej ogrzewania
Możliwość zamiennego rozliczanie
opłat za ciepło
Wymaganie
3
Tablica 5 poz. 1
Tablica 5 poz. 2
Tablica 5 poz. 3
Tablica 5 poz. 4
7
Podział na grupy użytkowników
Tablica 5 poz. 7
8
Jednolitość podzielników
Tablica 5 poz. 8
5
6
Metoda badania
4
analiza regulaminu rozliczania, dotycząca
zgodności z ustawą - Prawo energetyczne
Tablica 5 poz. 5
Tablica 5 poz. 6
analiza regulaminu rozliczania i zasad
stosowania systemu rozliczania, dotycząca
zgodności z PN-EN 834:1999
Tablica 5
L.p.
Właściwość
1
1
2
Odpowiedzialność
za rozliczanie
2
Ustalenie kosztów
ciepła
3
Wysokość opłat
4
Wybór metody
rozliczania
5
Rozliczanie
kosztów zakupu
ciepła w części
dotyczącej
ogrzewania
6
Możliwość
zamiennego
rozliczanie opłat
za ciepło
Wymagania
3
W przypadku gdy wyłącznym odbiorcą ciepła dostarczanego do budynku wielolokalowego
jest właściciel lub zarządca tego budynku, jest on odpowiedzialny za rozliczanie
całkowitych kosztów zakupu ciepła, na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe,
zamieszkane lub użytkowane przez osoby nie będące odbiorcami.
Koszty ciepła dostarczonego do odbiorcy, wyliczone przez przedsiębiorstwo energetyczne
na podstawie cen i stawek opłat zawartych w taryfie lub cen i stawek opłat ustalanych na
rynku konkurencyjnym, z uwzględnieniem udzielonych odbiorcy upustów i bonifikat,
stanowią całkowite koszty zakupu ciepła dostarczanego do budynku, w którym znajdują się
lokale mieszkalne i użytkowe, zamieszkane lub użytkowane przez osoby nie będące
odbiorcami.
Całkowite koszty zakupu ciepła rozliczane są w opłatach pobieranych przez odbiorcę –
właściciela lub zarządcę budynku – od osób nie będących odbiorcami w taki sposób, aby
ich wysokość zapewniała wyłącznie pokrycie tych kosztów, ponoszonych przez odbiorcę.
Zasadę tę stosuje się także do ustalania przez odbiorcę – właściciela lub zarządcę
budynku - opłat dla osób nie będących odbiorcami, do których ciepło dostarczane jest z
własnych źródeł i instalacji cieplnych.
Właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego dokonuje wyboru metody rozliczania
całkowitych kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe w tym
budynku. Wybrana metoda, uwzględniając współczynniki wyrównawcze zużycia ciepła na
ogrzewanie, wynikające z położenia lokalu w bryle budynku, przy jednoczesnym
zachowaniu prawidłowych warunków eksploatacji budynku, określonych w odrębnych
przepisach, powinna stymulować energooszczędne zachowania oraz zapewniać ustalanie
pobieranych opłat, w sposób odpowiadający zużyciu ciepła do ogrzewania. Wybrana
metoda powinna być wprowadzona w formie wewnętrznego regulaminu rozliczeń ciepła
przeznaczonego na ogrzewanie tego budynku.
Koszty zakupu ciepła rozlicza się w części dotyczącej ogrzewania, stosując metody
wykorzystujące:
a) w przypadku lokali mieszkalnych i użytkowych stanowiących jednostkę rozliczaną lub
grupę użytkowników w takiej jednostce - wskazania podzielników kosztów ogrzewania
firmy BMETERS, albo powierzchnię lub kubaturę tych lokali,
b) w przypadku wspólnych części budynku wielolokalowego użytkowanych przez osoby
nie będące odbiorcami - powierzchnię lub kubaturę tych części odpowiednio w
proporcji do powierzchni lub kubatury zajmowanych lokali.
W przypadku stosowania w budynku wielolokalowym metody rozliczania całkowitych
kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe, wykorzystującej
wskazania podzielników kosztów ogrzewania firmy BMETERS, regulamin rozliczeń
powinien dopuszczać możliwość zamiennego rozliczania opłat za ciepło dla lokali
mieszkalnych lub użytkowych na podstawie ich powierzchni lub kubatury oraz określać
warunki stosowania zamiennego rozliczania.
®
RT ITB-1265/2013
1
7
2
Podział na grupy
użytkowników
8
Jednolitość
podzielników
12/18
3
Jeżeli w jednostce rozliczanej istnieją jednostki użytkowników z typowymi różnicami (np.
mieszkania i lokale użytkowe), należy dokonać odpowiedniego podziału jednostki
rozliczanej na grupy użytkowników.
W obrębie jednostki rozliczanej (przy wstępnym podziale zużycia ciepła na grupy
użytkowników, w obrębie grupy użytkowników) mogą być stosowane tylko podzielniki
kosztów ogrzewania tego samego rodzaju i typu z jednolitym systemem oceny. Każdy typ
podzielnika powinien być rozpoznawalny.
5.2. Zasady podziału kosztów
Podział całkowitych kosztów ogrzewania budynku wielolokalowego na indywidualne
koszty ogrzewania poszczególnych lokali odbywa się, za pomocą podzielników kosztów
ogrzewania instalowanych na grzejnikach, według poniższych udziałów:
1. Koszty stałe – w wysokości „A” % kosztów ogrzewania, odnoszone do powierzchni
lub kubatury lokalu, przyjmowane jako procent całkowitego kosztu ogrzewania danego
budynku. Koszty te odzwierciedlają koszty zależne m. in od mocy zamówionej oraz koszty
ogrzewania klatek schodowych, suszarni i innych pomieszczeń wspólnych.
2. Koszty zmienne (zależne od zużycia) „I”– w wysokości „B” % kosztów ogrzewania,
rozliczane proporcjonalne do jednostek rozliczeniowych, określonych na podstawie
iloczynu wskazań jednostek zużycia ciepła przez podzielniki, całkowitych współczynników
oceny grzejników oraz współczynników wyrównawczych wynikających z położenia lokalu
w bryle budynku. Koszty te odzwierciedlają energię wyemitowaną przez opomiarowane
grzejniki w lokalu.
3. Koszty zmienne (zależne od zużycia) „II”– w wysokości „C” % kosztów ogrzewania,
rozliczane proporcjonalnie do jednostek rozliczeniowych naliczonych na podstawie
ustalonej przez właściciela lub zarządcę budynku wielolokalowego funkcji zależnej
od średniej temperatury wewnątrz lokalu lub różnicy średnich temperatur wewnątrz lokalu
i zewnętrznej dla danego okresu rozliczeniowego.
Zalecane podziały kosztów ogrzewania zależne od indywidualnych udziałów kosztów
stałych i zmiennych, jeżeli analiza zapotrzebowania cieplnego lokali nie wykazała inaczej,
zestawiono w tablicy 6.
Tablica 6
Wariant
1
1
2
3
4
5
6
A
2
60 %
60 %
50 %
50 %
40 %
40 %
B
3
20 %
30 %
25 %
35 %
30 %
35 %
C
4
20 %
10 %
25 %
15 %
30 %
25 %
®
RT ITB-1265/2013
13/18
6. PAKOWANIE, PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT
Kompletne podzielniki, nie zaplombowane, powinny być pakowane w płaskie
opakowania z pokrywami, po 100 sztuk podzielników w opakowaniu i po 25 opakowań na
europalecie.
Elementy mocujące powinny być pakowane po 100 szt. w opakowaniu i po 25
opakowań na europalecie.
Plomby powinny być pakowane w woreczki foliowe po 100 szt., a następnie w kartony
z podzielnikami.
Podzielniki oraz elementy do ich montażu powinny być przechowywane w
opakowaniach, w magazynie ogrzewanym, w pomieszczeniu nie nasłonecznionym.
Podzielniki oraz elementy do ich montażu, powinny być transportowane krytymi
środkami transportu w opakowaniach kartonowych umieszczonych na paletach, w sposób
zabezpieczający przed uszkodzeniem.
Wyroby objęte Rekomendacją Techniczną mogą być znakowane poniższym znakiem
®
Rekomendacja Techniczna
RT ITB – 1265/2013
umieszczonym na wyrobie lub na etykiecie. Logo ITB może mieć barwę czarną lub niebieską.
7. OCENA ZGODNOŚCI
Rekomendacja Techniczna RT ITB-1265/2013 jest dokumentem dobrowolnym,
udzielonym dla wyrobów nie podlegających wymaganiom art. 9, pkt. 1 ustawy z dnia 16
kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92/2004, poz. 881, z późniejszymi
zmianami), wprowadzanych do obrotu po dokonaniu oceny zgodności z wymaganiami
dyrektyw 1999/5/WE, 2004/108/WE oraz 2006/95/WE i oznakowanych znakiem CE
Rekomendacja Techniczna ITB stanowi dokument potwierdzający spełnienie
wymagań normy PN-EN 834:1999 oraz ustawy Prawo energetyczne (Dz. U. 2012, poz.
1059, z późniejszymi zmianami) przez podzielniki kosztów ogrzewania HYDROCLIMA w
odmianach HYDROCLIMA OPTO i HYDROCLIMA RFM oraz przynależny im system
rozliczania kosztów ogrzewania.
®
RT ITB-1265/2013
14/18
8. USTALENIA FORMALNO - PRAWNE
8.1. Rekomendacja Techniczna RT ITB-1265/2013 jest dokumentem dobrowolnym
stwierdzającym przydatność do stosowania w budownictwie podzielników kosztów ogrzewania
HYDROCLIMA w odmianach HYDROCLIMA OPTO i HYDROCLIMA RFM wraz z systemem
rozliczania kosztów ogrzewania, w zakresie wynikającym z postanowień Rekomendacji.
8.2. Rekomendacja Techniczna ITB nie narusza uprawnień wynikających z przepisów
o ochronie własności przemysłowej, a w szczególności obwieszczenia Marszałka Sejmu RP
z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 30 czerwca
2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. Nr 119, poz. 1117). Zapewnienie tych
uprawnień należy do obowiązków korzystających z niniejszej Rekomendacji Technicznej
ITB.
8.3.
ITB
wydając
Rekomendację
Techniczną
nie
bierze
odpowiedzialności
za ewentualne naruszenie praw wyłącznych i nabytych.
8.4. Rekomendacja Techniczna ITB nie zwalnia producenta z odpowiedzialności
za właściwą jakość wyrobów oraz użytkowników stosujących wyrób od odpowiedzialności
za właściwe zastosowanie tych wyrobów.
8.5. W treści wydawanych prospektów i ogłoszeń oraz innych dokumentów
związanych z wprowadzaniem do obrotu i stosowaniem w budownictwie podzielników
kosztów ogrzewania HYDROCLIMA w dwóch odmianach HYDROCLIMA OPTO i
HYDROCLIMA RFM wraz z systemem rozliczania kosztów ogrzewania, możnazamieszczać
informację o udzielonej tym wyrobom Rekomendacji Technicznej RT ITB -1265/2013.
8. TERMIN WAŻNOŚCI
Rekomendacja Techniczna RT ITB-1265/2013 jest ważna do 2 sierpnia 2018 r.
Ważność Rekomendacji Technicznej ITB może być przedłużona na kolejne okresy,
jeżeli jej Wnioskodawca, lub formalny następca, wystąpi w tej sprawie do Instytutu Techniki
Budowlanej z odpowiednim wnioskiem nie później niż 3 miesiące przed upływem terminu
ważności tego dokumentu.
KONIEC
®
RT ITB-1265/2013
15/18
INFORMACJE DODATKOWE
Normy i dokumenty związane
PN-EN 834:1999
PN-EN 55022:2011E
Podzielniki kosztów ogrzewania do rejestrowania zużycia ciepła przez
grzejniki. Przyrządy zasilane energią elektryczną
Urządzenia informatyczne -- Charakterystyki zaburzeń
radioelektrycznych -- Poziomy dopuszczalne i metody pomiaru
PN-EN 60950-
Urządzenia techniki informatycznej -- Bezpieczeństwo – Część 1:
1:2007/A1:2011E
Wymagania podstawowe
1999/5/WE
2004/108/WE
2006/95/WE
Dyrektywa z dnia 9 marca 1999 r. w sprawie urządzeń radiowych i
końcowych urządzeń telekomunikacyjnych oraz wzajemnego
uznawania ich zgodności
Dyrektywa z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw
państw członkowskich odnoszących się do kompatybilności
elektromagnetycznej oraz uchylająca dyrektywę
89/336/EWG
Dyrektywa z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie harmonizacji
ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do sprzętu
elektrycznego przewidzianego do stosowania w określonych granicach
napięcia.
Zasady podziału kosztów ogrzewania w budynkach wielolokalowych, przy użyciu podzielników
HYDROCLIMA firmy BMETERS z możliwością uwzględniania rejestracji średniej temperatury
pomieszczenia ogrzewanego. BMETERS Polska Sp. z o.o.; Znak: BMP/DZT/01/25/06/2013
Sprawozdania z badań, oceny
1. Prüfbericht
C3.02 2013
nach
§5
der
Heizkostenverordnung
für
einen
Heizkostenverteiler mit Hilfsenergie Hydroclima. Berlin, 01.02.2013. Prüfstelle: WTP
Wärmetechnische Prüfgesellschaft mbH. Antragsteller: Bmeters Polska Sp. z o.o. ul.
Główna 60, 51-188 Psary, Poland. (Raport kontrolny Nr C3.02 2013 zgodnie
z przepisami §5 niemieckiego rozporządzenia o kosztach ogrzewania, dotyczący
podzielników kosztów ogrzewania Hydroclima zasilanych energią elektryczną)
2. Konformitätsbestätigung Nr. 12132.001 nach EN 834:1994-11 für den Heizkostenverteiler Hydroclima OPTO/RFM. Berlin, 01.02.2013. Antragsteller: Bmeters Polska
Sp. z o.o. ul. Główna 60, 51-188 Psary k. Wrocławia, Poland. WTP Wärmetechnische
Prüfgesellschaft mbH. Akkreditiertes Prüflaboratorium nach DIN EN ISO/IEC17025.
®
RT ITB-1265/2013
(Deklaracja
zgodności
Nr 12132.001
zgodnie
16/18
z
EN 834:1994-11
dotycząca
podzielników kosztów ogrzewania Hydroclima OPTO/RFM. Berlin 01.02.2013.
Wnioskodawca: Bmeters Polska Sp.z o.o. ul. Główna 60, 51-188 Psary k. Wrocławia,
Polska. WTP Wärmetechnische Prüfgesellschaft mbH. Akredytowane laboratorium
badawcze zgodnie z postanowieniami normy DIN EN ISO/IEC 17025)
3. Zulassungsbescheid
C3.2 2013
nach
§5
der
Heizkostenverordnung
für
den Heizkostenverteiler Hydroclima OPTO/RFM. Berlin, 01.02.2013. Antragsteller:
Bmeters Polska Sp.z o.o. ul. Główna 60, 51-188 Psary k. Wrocławia, Poland. WTP
Wärmetechnische Prüfgesellschaft mbH. Akkreditiertes Prüflaboratorium nach
DIN EN ISO/IEC 17025. (Decyzja o dopuszczeniu Nr C3.02 213 zgodnie z przepisami
§5 HKVO, dotycząca podzielników kosztów ogrzewania, do rejestrowania zużycia
ciepła przez grzejniki Hydroclima OPTO/RFM. Berlin 01.02.2013. Wnioskodawca:
Bmeters Polska Sp.z o.o. ul. Główna 60, 51-188 Psary k. Wrocławia, Polska.
WTP Wärmetechnische Prüfgesellschaft mbH. Akredytowane laboratorium badawcze
zgodnie z postanowieniami normy DIN EN ISO/IEC 17025)
4. Atest higieniczny HK/B/0568/01/2012. Wyrób: Elektroniczny podzielnik kosztów
ogrzewania Hydroclima RFM oraz Hydroclima OPTO. 16-05-2012 r. Narodowy
Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny. Zakład Higieny
Komunalnej.
5. Certificate
BMETERS
of
the
product
POLSKA
No. 0120-CC-V0006-11.
Sp. z o.o
ul. Główna 60,
Applicant,
manufacturer:
51-188 Psary.
Telemetry
equipment - Head Cost Allocator HYDROCLIMA-RFM, HYDROCLIMA-OPTO. This
document certifies: The compliance of the above mentioned product with
requirements of the Standards for parameters specified hereunder: Applied
Standards:
ETSI EN 300 220-1 V2.3.1,
ETSI EN 301 489-1,
ETSI EN 301 489-3,
EN 5502, EN 55022 (HYDROCLIMA-OPTO only), EN 60950-1. Czech Metrology
Institute. Prague, September 5th, 2011.
6. Nr 01326/13/Z00NF. Opnia specjalistyczna Zakładu Fizyki Cieplnej , Instalacji
Sanitarnych i Środowiska ITB, czerwiec 2013 r.
®
RT ITB-1265/2013
17/18
RYSUNKI
Rys.1.
Rys.2.
Elementy podzielnika................................................................................................ 17
Wygląd zewnętrzny podzielnika HYDROCLIMA RFM………………………………
Rys. 1. Elementy podzielnika
18
®
RT ITB-1265/2013
Rys. 2. Wygląd zewnętrzny podzielnika HYDROCLIMA RFM
18/18