Teologia pastoralna 1

NAZWA MODUŁU KSZTAŁCENIA: Teologia pastoralna I
NAZWA W JĘZYKU ANGIELSKIM: Pastoral Theology I
KOD MODUŁU: 13-TS-14-TP1, 13-TN-14-TP1
KIERUNEK STUDIÓW: teologia
POZIOM STUDIÓW: jednolite magisterskie
PROFIL KSZTAŁCENIA: ogólnoakademicki
JĘZYK PROWADZENIA: polski
OSOBA PROWADZĄCA ZAJĘCIA: dr Włodzimierz Mocydlarz SJ
FORMA PROWADZENIA STUDIÓW: stacjonarne
niestacjonarne
LICZBA PUNKTÓW ECTS:
3
4
ROZLICZENIE GODZINOWE:
30 wykłady
18 wykłady
1. ZAKŁADANE EFEKTY KSZTAŁCENIA MODUŁU
Kod efektu
kształcenia
modułu
TP1_1
Opis efektu kształcenia
TP1_2
Zrozumienie teologicznych podstaw działalności zbawczej
Kościoła.
TP1_3
Poznanie wymiarów oraz sposobów urzeczywistniania się
Kościoła we współczesności.
TP1_4
Umiejętność interpretacji znaków czasu w kontekście
działalności ewangelizacyjnej Kościoła.
TP1_5
Rozwój świadomości za współodpowiedzialność w
ewangelizacyjnej misji Kościoła i umiejętność organizowania
działań duszpasterskich.
Poznanie teologii pastoralnej od strony jej metodologicznej
specyfiki oraz historycznych uwarunkowań.
Kod efektu
kształcenia
kierunku
TMA_W04
TMA_W08
TMA_W13
TnMA_W05
TkMA_W01
TMA_W08
TMA_W12
TMA_W15
TMA_W09
TMA_W15
TMA_W18
TMA_U01
TMA_U08
TMA_U11
TMA_U12
TMA_14
TMA_15
TMA_K02
TMA_K07
TkMA_K05
2. TREŚCI KSZTAŁCENIA
2a. STUDIA STACJONARNE
Lp.
Tematyka zajęć
Liczba godzin
wykłady
1.
2.
Zagadnienia wstępne (ujęcie B. Mierzwińskiego).
2
Wprowadzenie do TP: 1. Pojęcie i problematyka TP;
2. Teologiczny i praktyczny charakter TP; 3. Metody
TP; 4. TP a inne dyscypliny naukowe (teologiczne i
pozateologiczne).
Psychologia pastoralna - jej rozwój, kierunki, relacje z 2
TP, główne zadania, metody badań.
ćwiczenia
Efekty
kształcenia
modułu
seminarium
TP1_1
TP1_2
TP1_1
TP1_2
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Socjologia religii a TP: 1. Pojęcie i przedmiot SR; 2.
Główne orientacje w SR; 3. Socjologiczne definicje
religii; 4. Metody badawcze SR; 5. Zakres badań
socjoreligijnych w Polsce; 6. Związek SR z TP.
Historyczny rozwój TP: 1. TP do 1777 roku (Rozwój
myśli pastoralnej przed usamodzielnieniem się TP,
oraz TP jako samodzielna dyscyplina uniwersytecka);
2. Koncepcje TP od roku 1777 do II wojny światowej
(ujęcie: F. S. von Rautenstraucha; biblijnoteologiczne; TP wg A. Grafa; okres klerykalnej TP;
TP w okresie międzywojennym).
TP od II wojny światowej do Soboru Watykańskiego
II: 1. Poglądy R. Füglistera; 2. wkład G. Cerianiego;
3. stanowisko K. Delahaye; 4. Koncepcja F. X.
Arnolda.
TP w okresie posoborowym z uwzględnieniem
sytuacji w Polsce: 1. Ujęcie TP: eklezjologiczne;
prakseologiczne, społeczno-polityczne; 2. TP w
Polsce: a. jej początki w I Rzeczypospolitej; b. Stan
polskiej TP w okresie rozbiorów; c. TP w okresie
międzywojennym; d. Rozwój TP po II wojnie
światowej.
Istota i posłannictwo Kościoła: 1. Soborowe ujęcie:
Kościół jako "Lud Boży" oraz "powszechny
sakrament zbawienia"; 2. Kościół uniwersalny i
Kościoły partykularne; 3. Instytucjonalny i
wspólnotowy wymiar Kościoła (instytucja a
jednocześnie wspólnota charyzmatów i służb); 4.
Działalność Kościoła "ad intra" oraz "ad extra"; 5.
Podstawowe funkcje Kościoła: a. Źródła refleksji nad
funkcjami urzeczywistniania się Kościoła; b.
Posoborowe ujęcia funkcji podstawowych Kościoła;
c. Modele wzajemnego przyporządkowania funkcji w
praktyce Kościoła.
Urzeczywistnianie się Kościoła dzisiaj: 1. w diecezji i
parafii; 2. Zrzeszenia religijne miejscem
urzeczywistniania się Kościoła: a. Określenie ruchów,
stowarzyszeń, grup i wspólnot religijnych; b.
Uczestnictwo chrześcijan w zrzeszeniach religijnych;
c. Kryteria eklezjalności zrzeszeń religijnych; d.
Niebezpieczeństwa grożące zrzeszeniom religijnym;
3. Rodzina Kościołem domowym: realizacja jej
funkcji nauczycielskiej, kapłańskiej i pasterskiej; 4.
Zasada pomocniczości w życiu Kościoła: a. Ogólna
ważność zasady pomocniczości; b. Kościół jako
widzialna wspólnota Ludu Bożego; c. Struktury
pośrednie w Kościele; d. Kościół a opinia publiczna;
e. Kościół a świat.
Urzeczywistnianie się Kościoła dzisiaj: 1. Rola
dialogu w życiu Kościoła: a. Pojęcie dialogu, jego
rodzaje i uwarunkowania; b. Cywilizacyjne i
teologiczne impulsy dialogu kościelnego; c. Dialog
Kościoła - dialogiem zbawienia; d. Dialog zbawienia
w Kościele; e. Dialog apostolski Kościoła; f.
Trudności i przeszkody na drodze dialogu zbawienia;
2. Środki społecznego przekazu w duszpasterstwie: a.
Schemat komunikacji społecznej; b. Środki
komunikacji społecznej, c. Dokumenty Kościoła
dotyczące środków komunikacji społecznej; d.
Funkcje środków społecznego przekazu w
2
TP1_1
TP1_2
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
TP1_4
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
TP1_4
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
TP1_4
10.
11.
12.
13.
14.
działalności duszpasterskiej Kościoła; e. Wybrane
decyzje szczegółowe Kościoła.
Znaki czasu i ich rozpoznawanie: 1. Znaczenie
biblijnego wyrażenia "znaki czasów"; 2. Znaki czasu
w nauczaniu Kościoła współczesnego: a. Znaki czasu
wg Jana XXIII; b. Idea znaków czasów w
dokumentach Soboru Watykańskiego II; c. Znaki
czasu w nauczaniu Pawła VI; d. Jan Paweł II
interpretatorem znaków czasu; 3. Charakterystyka
znaków czasu; 4. Rozpoznawanie znaków czasu.
Stosunek Kościoła do świata: 1. Inkulturacja
Kościoła: Pojęcie, przedmiot, zasady i dziedziny
zastosowania inkulturacji; 2. Uniwersalne i narodowe
korzenie Kościoła; 3. Zasady partycypacji Kościoła w
rozwoju świata; 4. Zagrożenia wiary i religijności
płynące ze strony świata: a. Kontestacja
instytucjonalnego wymiaru życia Kościoła; b.
Zjawisko sekt i nowych ruchów religijnych; 5.
Obecność Kościoła w życiu kulturalnym,
gospodarczo-społecznym i politycznym; 6. Kościół
wobec ekologii: a. Kształtowanie świadomości
ekologicznej; b. Formowanie postaw
proekologicznych; c. Działania na rzecz ochrony
naturalnego środowiska człowieka; 7. Kościół a
wychowanie do pokoju.
Teologiczne podstawy duszpasterstwa: 1.
Chrystologiczne podstawy duszpasterstwa:
świadectwa historycznego istnienia Jezusa z Nazaretu;
Logos w protologii; Jezus przedmiotem mesjańskich
nadziei; Zwiastowanie i Wcielenie; Boska i mesjańska
świadomość Jezusa; Objawieniowy i motywacyjny
charakter cudów Jezusa; Objawienie na Krzyżu i
Odkupienie; Znaczenie Zmartwychwstania Chrystusa;
2. Pneumatologiczne podstawy duszpasterstwa:
Udział Ducha Bożego w dziele stworzenia i w
dziejach ST; Działalność Ducha świętego w życiu
Jezusa; Duch Święty w życiu Kościoła; 3. Podstawy
eklezjologiczne duszpasterstwa.
Podmiot duszpasterstwa: 1. Realizacja apostolatu
hierarchicznego: a. Posługa biskupa w Kościele
powszechnym i w diecezji; b. Posługa prezbiterów w
parafii; c. Życie wspólnotowe prezbiterium
parafialnego; d. Zadania pastoralne diakonów; 2.
Apostolstwo instytutów życia konsekrowanego
(podstawy teologiczne oraz formy apostolstwa); 3.
Laikat i formy apostolstwa świeckich: a. Pojęcie
apostolstwa świeckich i jego teologiczne podstawy; b.
Udział świeckich w apostolstwie wspólnym
chrześcijan; c. Apostolstwo własne ludzi świeckich; d.
Apostolstwo pomocnicze katolików świeckich; 4.
Posługa teologów świeckich w Kościele: historia,
współczesny kontekst i obszary posługi teologów
świeckich.
Duszpasterstwo jako działalność zorganizowana: 1.
Relacje i zależności pomiędzy teorią a praktyką
kościelną; 2. Funkcja kierownicza Kościoła na
szczeblu diecezjalnym i parafialnym; 3. Etapy
działalności zorganizowanej: planowanie,
organizowanie, koordynowanie i kontrolowanie
działań duszpasterskich.
2
TP1_4
TP1_5
2
TP1_4
TP1_5
2
TP1_1
TP1_2
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
TP1_4
TP1_5
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
TP1_4
TP1_5
15.
Zagadnienia uzupełniające (praxis Kościoła) i
podsumowanie materiału.
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
TP1_4
TP1_5
Liczba godzin
Efekty
kształcenia
modułu
2b. STUDIA NIESTACJONARNE
Lp.
Tematyka zajęć
wykłady
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
ćwiczenia
seminarium
Zagadnienia wstępne (ujęcie B. Mierzwińskiego).
2
Wprowadzenie do TP: 1. Pojęcie i problematyka TP;
2. Teologiczny i praktyczny charakter TP; 3. Metody
TP; 4. TP a inne dyscypliny naukowe (teologiczne i
pozateologiczne).
Psychologia pastoralna - jej rozwój, kierunki, relacje z 2
TP, główne zadania, metody badań.
TP1_1
TP1_2
Socjologia religii a TP: 1. Pojęcie i przedmiot SR; 2.
Główne orientacje w SR; 3. Socjologiczne definicje
religii; 4. Metody badawcze SR; 5. Zakres badań
socjoreligijnych w Polsce; 6. Związek SR z TP.
Historyczny rozwój TP: 1. TP do 1777 roku (Rozwój
myśli pastoralnej przed usamodzielnieniem się TP,
oraz TP jako samodzielna dyscyplina uniwersytecka);
2. Koncepcje TP od roku 1777 do II wojny światowej
(ujęcie: F. S. von Rautenstraucha; biblijnoteologiczne; TP wg A. Grafa; okres klerykalnej TP;
TP w okresie międzywojennym).
TP od II wojny światowej do Soboru Watykańskiego
II: 1. Poglądy R. Füglistera; 2. wkład G. Cerianiego;
3. stanowisko K. Delahaye; 4. Koncepcja F. X.
Arnolda.
TP w okresie posoborowym z uwzględnieniem
sytuacji w Polsce: 1. Ujęcie TP: eklezjologiczne;
prakseologiczne, społeczno-polityczne; 2. TP w
Polsce: a. jej początki w I Rzeczypospolitej; b. Stan
polskiej TP w okresie rozbiorów; c. TP w okresie
międzywojennym; d. Rozwój TP po II wojnie
światowej.
(I) Istota i posłannictwo Kościoła: 1. Soborowe ujęcie:
Kościół jako "Lud Boży" oraz "powszechny
sakrament zbawienia"; 2. Kościół uniwersalny i
Kościoły partykularne.
(II) Istota i posłannictwo Kościoła: 3. Instytucjonalny
i wspólnotowy wymiar Kościoła (instytucja a
jednocześnie wspólnota charyzmatów i służb); 4.
Działalność Kościoła "ad intra" oraz "ad extra".
(III) Istota i posłannictwo Kościoła: 5. Podstawowe
funkcje Kościoła: a. Źródła refleksji nad funkcjami
urzeczywistniania się Kościoła; b. Posoborowe ujęcia
funkcji podstawowych Kościoła; c. Modele
wzajemnego przyporządkowania funkcji w praktyce
Kościoła.
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
2
TP1_1
TP1_2
TP1_3
TP1_4
TP1_1
TP1_2
TP1_3
TP1_4
TP1_1
TP1_2
TP1_3
TP1_4
2
2
TP1_1
TP1_2
3. FORMY PROWADZENIA ZAJĘĆ:
Wykład.
Prezentacje multimedialne studentów.
4. SPOSOBY WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA MODUŁU: przy każdej
formie zaliczenia podać kod efektu
Egzamin, kolokwium + prezentacja (do zaliczenia): TP1: 1-5
5. NAKŁAD PRACY STUDENTA
5a. STUDIA STACJONARNE
Opis
Udział w zajęciach dydaktycznych,
opracowanie treści wykładu i
przygotowanie do egzaminu
Praca własna z lekturą obowiązkową i
dodatkową
Przygotowanie wystąpienia
ustnego/prezentacji lub krótkiej pracy
pisemnej zaliczeniowej
Liczba godzin
50
Liczba ECTS
2
15
0,5
15
0,5
Nakład pracy studenta w godz.: 80
Liczba punktów ECTS: 3
5b. STUDIA NIESTACJONARNE
Opis
Udział w zajęciach dydaktycznych,
opracowanie treści wykładu i
przygotowanie do egzaminu
Praca własna z lekturą obowiązkową i
dodatkową
Przygotowanie wystąpienia
ustnego/prezentacji lub krótkiej pracy
pisemnej zaliczeniowej
Liczba godzin
50
Liczba ECTS
2
40
1,5
15
0,5
Nakład pracy studenta w godz.: 105
Liczba punktów ECTS: 4
6. LITERATURA
6a. PODSTAWOWA
Sobór Watykański II
Konstytucja dogmatyczna o Kościele – Lumen gentium (21.11.1964);
Dekret o apostolstwie świeckich Apostolicam actuositatem (18.11.1965);
Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes (7.12.1965).
Dokumenty posoborowe
Jan Paweł II: Posynodalna adhortacja o powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie 20 lat po Soborze
Watykańskim II Christifideles laici (30.12.1988);
Jan Paweł II: Posynodalna adhortacja apostolska o formacji kapłanów we współczesnym świecie Pastores dabo
vobis (25.3.1992);
Jan Paweł II: List apostolski na zakończenie Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 Novo millennio ineunte
(6.1.2001);
Jan Paweł II: Adhortacja apostolska Ecclesia in Europa. O Jezusie Chrystusie, który żyje w Kościele jako źródło
nadziei dla Europy (28.6.2003);
II Polski Synod Plenarny (1991-1999) [Dokumenty]. Poznań:Pallottinum 2001.
6b. UZUPEŁNIAJĄCA
Blachnicki F., Teologia pastoralna ogólna. Cz.I: Wstęp do teologii pastoralnej. Teologiczne zasady
duszpasterstwa. Lublin: KUL 1970; Cz. II: Eklezjologiczna dedukcja teologii pastoralnej. Lublin: KUL 1971;
Bourgeois D., Duszpasterstwo Kościoła. Przekład: Małgorzata Tryc-Ostrowska, opracowania: ks. Lucjan Balter.
Poznań: Pallottinum 2001, 798 s. [seria: Podręczniki teologii katolickiej. T.11];
Kamiński R., Duszpasterstwo w społeczeństwie pluralistycznym. Lublin: KUL 1997;
Teologia pastoralna. Tom 1: Teologia pastoralna fundamentalna. Red. R. Kamiński. Lublin 2000 [Wyd. ATLA 2
Wrocław];
Teologia pastoralna. Tom 2. Teologia pastoralna szczegółowa. Red. R. Kamiński. Lublin 2002 [Wyd. ATLA 2
Wrocław];
Woronowski F., Pastoralna teologia ogólna. Lubaczów – Łomża 1991.