Kurzyński M. Wykaz wyrażeń ustawowych wykorzystywanych w

Kurzyński M. Wykaz wyrażeń ustawowych wykorzystywanych w

dr Michał Kurzyński
Wykaz wyrażeń ustawowych wykorzystywanych w prawie karnym skarbowym
Literatura:
1. P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Warszawa 2012;
2. L. Wilk, J. Zagrodnik, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Warszawa 2014;
3. L Wilk, J. Zagrodnik, Prawo i proces karny skarbowy, Warszawa 2015;
stan prawny - styczeń 2016 r.
1
I. Wyrażenia ustawowe wskazane w art. 53 Kodeku karnego skarbowego:
§ 1. Czyn zabroniony jest to zachowanie o znamionach określonych w kodeksie, chociażby nie stanowiło ono
przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego (okoliczności wyłączające winę, znikomy stopień
społecznej szkodliwości). Określenie czynu zabronionego jako przestępstwa skarbowego lub wykroczenia
skarbowego może nastąpić tylko w niniejszym kodeksie.
Warunkiem realizacji znamion czynu zabronionego jest naruszenie normy sankcjonowanej - zakazującej
zachowania stypizowanego w przepisie kodeksu.
§ 2. Przestępstwo skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach
dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności (zob. art. 20-45 k.k.s.).
§ 3. Wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej
kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość
przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego
popełnienia.
Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi (np. wypadek mniejszej
wagi, zob. art. 46-52 k.k.s.).
§ 4. Minimalne wynagrodzenie jest to wynagrodzenie za pracę ustalone na podstawie ustawy z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz.
2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314).
Zgodnie z art. 2 ust. 4 ustawy, wysokość minimalnego wynagrodzenia, podlega ogłoszeniu w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w drodze obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów, w
terminie do dnia 15 września każdego roku.
Wysokość minimalnego wynagrodzenia służy jako miernik do ustalania kwot uszczerbku finansowego, w
sytuacjach:
a) kwalifikacji czynu jako przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe,
b) w których w grę wchodzą rozmaite instytucje, np. nadzwyczajne obostrzenie kary (zob. art. 37 § 1 pkt 1 i art.
38 § 2 k.k.s.), dobrowolne poddanie się odpowiedzialności (zob. art. 17 § 2 pkt 1 k.k.s.),
c) na podstawie minimalnego wynagrodzenia określa się również wysokość zagrożenia karą grzywny (zob. art.
23 § 3 i art. 48 § 1 k.k.s.).
Od 1 stycznia 2016 r. wysokość minimalnego wynagrodzenia wynosi 1850 zł.
Od 1996 r. jest to kwota podawana brutto.
§ 5. Zagrożenie karne jest to zagrożenie karą przewidziane w odpowiednim przepisie tytułu I działu II - Część
szczególna, określającym dany typ przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
Wskazuje się tam wysokość i rodzaj odpowiedzialności dotyczącej zindywidualizowanego typu przestępstwa
skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
2
§ 6. Ustawowy próg, o którym mowa w tytule I w dziale II - Część szczególna, jest to wysokość kwoty
określonej w § 3 zdanie pierwsze.
Pojęcie służy, zgodnie z zasadą kontrawencjonalizacji (depenalizacji częściowej), rozgraniczeniu czynu jako
przestępstwo
skarbowe
lub
wykroczenie
skarbowe.
Ustawowym
progiem
jest
wysokość
kwoty
nieprzekraczającej pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.
§ 7. Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu zabronionego bierze się pod uwagę rodzaj i charakter
zagrożonego lub naruszonego dobra, wagę naruszonego przez sprawcę obowiązku finansowego, wysokość
uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej, sposób i okoliczności popełnienia
czynu zabronionego, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonej reguły ostrożności i
stopień jej naruszenia.
Ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu zabronionego wpływa na stosowanie różnych instytucji kodeksu
karnego skarbowego (np. warunkowego umorzenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe,
odstąpienia od wymierzenia kary, przepadku przedmiotów tytułem środka zabezpieczającego, umieszczenia
sprawcy w zakładzie psychiatrycznym itd.), na wymiar kary, środka karnego i innego środka (art. 12 § 2 k.k.s.)
czy wreszcie na prawnokarną relewancję czynu (art. 1 § 2 k.k.s.).
Determinanty oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu mają charakter katalogu zamkniętego, tj. wyłącznie
podane czynniki mają decydować o ocenie stopnia społecznej szkodliwości.
§ 8. W rozumieniu kodeksu wypadek mniejszej wagi jest to czyn zabroniony jako wykroczenie skarbowe, które
w konkretnej sprawie, ze względu na jej szczególne okoliczności - zarówno przedmiotowe, jak i podmiotowe zawiera niski stopień społecznej szkodliwości czynu, w szczególności gdy uszczuplona lub narażona na
uszczuplenie należność publicznoprawna nie przekracza ustawowego progu z § 6, a sposób i okoliczności
popełnienia czynu zabronionego nie wskazują na rażące lekceważenie przez sprawcę porządku
finansowoprawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach, albo sprawca dopuszczający
się czynu zabronionego, którego przedmiot nie przekracza kwoty małej wartości, czyni to z pobudek
zasługujących na uwzględnienie.
W świetle powyższego zapisu, przestępstwo skarbowe zawierające niski stopień społecznej szkodliwości (jeżeli
kwota uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie nie przekracza 200-krotności minimalnego wynagrodzenia),
ze względu na kompleks elementów łagodzących o charakterze przedmiotowo-podmiotowych, może zostać
potraktowane jako wypadek mniejszej wagi a sprawca ukarany jak za wykroczenie skarbowe.
§ 9. W rozumieniu kodeksu zasada terytorialności, o której mowa w art. 3 § 2, obejmuje również znajdującą się
poza morzem terytorialnym (12 mil morskich liczonych od linii podstawowej morza), wyłączną strefę
ekonomiczną, w której Rzeczpospolita Polska na podstawie prawa
wewnętrznego i zgodnie z prawem
międzynarodowym wykonuje prawa odnoszące się do badania i eksploatacji dna morskiego i jego podglebia
oraz ich zasobów naturalnych.
Zasada ta stanowi rozszerzenie zakresu obowiązywania Kodeksu poza terytorium Rzeczpospolitej Polskiej
(określone przepisami ustawy o ochronie granicy państwowej - tj. Dz.U. z 2009 r., Nr 12, poz. 67 ze zm. oraz
ustawy o obszarach morskich Rzeczpospolitej Polskiej i administracji morskiej -tj. Dz.U. z 2013 r., poz. 934 ze
zm.). Nie stanowi jednak o zwiększeniu zakresu terytorialnego ale o rozszerzeniu obowiązywania prawa
polskiego, tutaj prawa karnego skarbowego.
3
§ 10. Za statek wodny uważa się także stałą platformę umieszczoną na szelfie kontynentalnym.
Definicja wskazuje na tzw. "zasadę bandery" (zasadę flagi), wg której statek pod polską banderą jest miejscem
w którym obowiązuje prawo polskie (nie stanowiąc jednocześnie miejsca będącego terytorium Rzeczpospolitej
Polskiej).
§ 11. Przestępstwo skarbowe skierowane przeciwko istotnym interesom finansowym państwa polskiego, o
którym mowa w art. 3 § 3, jest to takie przestępstwo skarbowe, które zagraża Skarbowi Państwa powstaniem
uszczerbku finansowego w wysokości co najmniej dziesięciokrotności wielkiej wartości.
Ustawodawca wskazuje tutaj precyzyjny miernik "istotności" interesów finansowych państwa, który wynosi
dziesięciotysięczną wysokość minimalnego wynagrodzenia. Co należy zauważyć, w zakresie "istotności"
uwzględnia się wyłącznie uszczuplenie przynależne Skarbowi Państwa, pomijając samorząd terytorialny.
§ 12. Przestępstwa skarbowe tego samego rodzaju są to przestępstwa skarbowe określone w tym samym
rozdziale kodeksu; przestępstwa skarbowe z użyciem przemocy lub groźby jej użycia uważa się za przestępstwa
skarbowe tego samego rodzaju.
Dla przyjęcia popełnienia przestępstwa skarbowego z użyciem przemocy lub groźby jej użycia nie jest
konieczne aby użycie przemocy (lub groźba jej użycia) stanowiło znamię czynu zabronionego.
§ 13. Korzyścią majątkową lub osobistą jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego.
Korzyścią majątkową jest kwota pieniężna odpowiadająca zaległości podatkowej i długowi celnemu, jakiej
podmiot zobowiązany nie uiścił w terminie na rzecz uprawnionego organu. Korzyścią majątkową jest też kwota
pieniężna nienależnie zwrócona oraz nienależnie umorzona. Nie jest korzyścią majątkową sankcyjny podatek
nieuiszczony przez zobowiązanego. Nie stanowią również korzyści majątkowej naliczone do zaległości
podatkowej czy długu celnego ustawowe odsetki za zwłokę.
Korzyść osobista to przysporzenie o charakterze niemajątkowym, wykonanie na rzecz podmiotu usługi czy
zaspokojenia o charakterze niematerialnym.
§ 14. Mała wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza
dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Miernik małej wartości służy do ustalenia realizacji znamion typu uprzywilejowanego przestępstwa skarbowego
lub w wyjątkowych sytuacjach - czy jest możliwym uznanie zachowania za wypadek mniejszej wagi.
§ 15. Duża wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza pięćsetkrotną
wysokość minimalnego wynagrodzenia.
Miernik dużej wartości służy do ustalenia realizacji znamion typu kwalifikowanego przestępstwa skarbowego.
§ 16. Wielka wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną
wysokość minimalnego wynagrodzenia.
Miernik wielkiej wartości służy do ustalenia realizacji znamion typu kwalifikowanego przestępstwa skarbowego
oraz ustalenia czy doszło do naruszenia istotnego interesu finansowego państwa polskiego.
4
§ 17. Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, jako wartość przedmiotu czynu zabronionego przyjmuje się jego
wartość rynkową, ustaloną według przeciętnej ceny rynkowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w razie
braku tych danych - na podstawie oszacowania. O wartości rozstrzyga czas popełnienia czynu zabronionego, a
gdy nie można go ustalić - czas jego ujawnienia, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Określenie wartości (zawsze wartość rynkowa brana jest pod uwagę jako pierwsza) dokonywane jest na czas
popełnienia czynu, jeżeli nie jest to możliwe, bierze się pod uwagę czas ujawnienia czynu.
§ 18. W rozumieniu kodeksu środek przewozowy jest to przedmiot używany do przewozu osób lub towarów, w
szczególności: pojazd drogowy, szynowy środek transportu, przyczepa, naczepa, jednostka pływająca oraz
statek powietrzny.
Pojęcie środka przewozowego w prawie karnym skarbowym służy głownie do ustalenia przedmiotu wobec
którego należy orzec przepadek zgodnie z art. 29 § 2, 31 § 1 oraz 49 § 1. Co należy zauważyć powyższy katalog
ma charakter otwarty.
Dookreślenie katalogu środków przewozowych znajduje się w ustawie - Prawo o ruchu drogowym (tj. Dz.U. z
2005 r., Nr 108, poz. 908 ze zm.) oraz ustawy - Prawo lotnicze (tj. Dz.U. z 2006 r., Nr 100, poz. 696 ze zm.).
§ 19. Młodociany jest to osoba, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 21 lat i w czasie
orzekania w pierwszej instancji 24 lat.
Podane kryterium wiekowe dotyczy osoby która w czasie (a nie w chwili) popełnienia czynu ukończyła 18 lat
ale nie ukończyła 21 lat. Za orzekanie w pierwszej instancji przyjmuje się orzekanie w postępowaniu
rozpoznawczym.
Kryterium wiekowe stanowi wyznacznik dla dyrektyw wyboru kary określonych m.in. w art. 12 § 3.
§ 20. Dokument jest to każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone
prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub
okoliczności mającej znaczenie prawne.
Powyższa definicja wskazuje że każda deklaracja, oświadczenie, informacja, faktura VAT, rachunek, księga
rachunkowa, inna księga czy rejestr są uznawane przez Kodeks za dokument.
§ 21. Księgami są:
1) księgi rachunkowe;
2) podatkowa księga przychodów i rozchodów;
3) ewidencja;
4) rejestr;
5) inne podobne urządzenia ewidencyjne, do których prowadzenia zobowiązuje ustawa, a w szczególności
zapisy kasy rejestrującej.
Powyższy zapis ma charakter znacznie szerszy od przyjętego w prawie finansowym, powyższy katalog ma
jednak charakter zamknięty.
§ 22. Księga nierzetelna jest to księga prowadzona niezgodnie ze stanem rzeczywistym.
Zachowanie stanowiące kwalifikowaną formę wadliwości księgi a co z tym związane, usankcjonowane
wyższym wymiarem odpowiedzialności.
5
§ 23. Księga wadliwa jest to księga prowadzona niezgodnie z przepisem prawa.
Pojęcie wadliwości jest zakresowo znacznie szerszym od nierzetelności a każda nierzetelność będzie
doprowadzała do wadliwości.
§ 26. W rozumieniu kodeksu należność publicznoprawna jest to należność państwowa lub samorządowa,
będąca przedmiotem przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego; należnością państwową jest
podatek stanowiący dochód budżetu państwa, należność z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji
lub należność celna, a należnością samorządową - podatek stanowiący dochód jednostki samorządu
terytorialnego lub należność z tytułu rozliczenia udzielonej dotacji lub subwencji.
§ 26a.
W rozumieniu kodeksu należnością publicznoprawną, w tym podatkiem, jest także należność
stanowiąca przychód budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich lub budżetu zarządzanego przez Wspólnoty
Europejskie lub w ich imieniu, w rozumieniu wiążących Rzeczpospolitą Polską przepisów prawa Unii
Europejskiej, będąca przedmiotem przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
§ 27. Należność publicznoprawna uszczuplona czynem zabronionym jest to wyrażona liczbowo kwota
pieniężna, od której uiszczenia lub zadeklarowania uiszczenia w całości lub w części osoba zobowiązana
uchyliła się i w rzeczywistości ten uszczerbek finansowy nastąpił.
Aby wystąpiło uszczuplenie należności publicznoprawnej muszą wystąpić dwa warunki:
1. musi być wyrażona liczbowo kwota pieniężna będąca uszczerbkiem finansowym, który nastąpił;
2. uszczerbek finansowy musi nastąpić na skutek czy to uchylenia się przez osobę zobowiązaną do uiszczenia
czy też do uchylenia się przez taką osobę od zadeklarowania uiszczenia w całości lub w części kwoty
pieniężnej.
§ 28. Narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej czynem zabronionym jest to spowodowanie
konkretnego niebezpieczeństwa takiego uszczuplenia - co oznacza, że zaistnienie uszczerbku finansowego jest
wysoce prawdopodobne, choć nie musi nastąpić.
Funkcją tego przepisu jest dookreślenie ustawowego znamienia skutku, tzw. przestępstw konkretnego narażenia
na niebezpieczeństwo określonych w rozdziale 6 (art. 54, 55, 56, 65 § 3 i 4, 73, 76, 76a k.k.s.) i rozdziale 7 (art.
82, 86, 87, 88 i 92 k.k.s.).
§ 29. Przepisy § 27 i 28 stosuje się odpowiednio do następujących określeń: "kwota niewpłaconego podatku",
"nienależny zwrot należności celnej lub umorzenie należności celnej należnej do zapłacenia", "nienależny zwrot
należności podatkowej", "nie pobiera podatku", "nie wpłaca w terminie podatku", "pobrany podatek",
"pobranego podatku nie wpłaca", "podatek" oraz "wypłata lub pobranie nienależnej, nadmiernej lub
wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem dotacji lub subwencji".
§ 30. Użyte w rozdziale 6 kodeksu określenia, a w szczególności: "czynności sprawdzające", "deklaracja",
"informacja podatkowa", "inkasent", "kontrola podatkowa", "obowiązek podatkowy", "podatek", "podatnik",
"płatnik", "zwrot podatku", mają znaczenie nadane im w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja
podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), z tym że określenie "podatek" oznacza również zaliczkę na
podatek, ratę podatku, a także opłaty oraz inne niepodatkowe należności budżetu państwa o podobnym
charakterze daninowym; określenie "podatnik" oznacza również osobę zobowiązaną do uiszczenia opłat oraz
niepodatkowych należności budżetu państwa o podobnym charakterze daninowym.
6
1) czynności sprawdzające - to czynności organów podatkowych mające na celu sprawdzenie terminowości
składania deklaracji, wpłacania zadeklarowanych podatków, stwierdzenia formalnej poprawności deklaracji,
ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia z przedstawionymi dokumentami;
2) deklaracja - to deklaracje zeznania wykazy informacje do których składania zobowiązani są na podstawie
przepisów prawa podatkowego podatnicy płatnicy i inkasenci;
3) informacja podatkowa - to informacje o zdarzeniach wynikających ze stosunków cywilnoprawnych, z prawa
pracy, mogące mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub wysokość zobowiązania podatkowego
informacje o umowach zawartych z nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego informacje do
których składania są zobowiązane podmioty na podstawie odrębnych ustaw, informacje z art. 82a OrdPod.;
Podmiotem zobowiązanym do składania informacji podatkowych nie jest osoba fizyczna nieprowadząca
działalności gospodarczej;
4) inkasent - jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej,
obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu;
5) kontrola podatkowa - to czynność przeprowadzana u podatników, płatników, inkasentów i ich następców
prawnych, której celem jest sprawdzenie czy wywiązują się oni z obowiązków wynikających z przepisów prawa
podatkowego;
6) obowiązek podatkowy - jest to wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność
przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach;
7) podatek - to publiczne, nieodpłatne, przymusowe i bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu
Państwa, województwa, powiatu, gminy wynikające z ustawy podatkowej; Podatkiem jest także zaliczka na
podatek, rata podatku opłaty i inne niepodatkowe należności budżetu państwa o podobnym daninowym
charakterze;
8) podatnik - jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej
podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu, ewentualnie inny podmiot; Podatnikiem
jest także osoba zobowiązana do uiszczenia opłat i niepodatkowych należności budżetu państwa o podobnym
daninowym charakterze oraz podmiot zobowiązany do uiszczenia należności stanowiących przychód budżetu
ogólnego Unii Europejskiej budżetu zarządzanego przez Unię Europejską i budżetu zarządzanego w imieniu
Unii Europejskiej;
9) płatnik - jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej,
obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i
wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu;
10) zwrot podatku - to zwrot różnicy podatku lub zwrot podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o
podatku od towarów i usług, a także inne formy zwrotu podatku przewidziane w przepisach prawa
podatkowego;
§ 30a. Użyte w rozdziale 6 kodeksu określenie "podatnik" oznacza również podmiot zobowiązany do uiszczenia
należności, o których mowa w § 26a.
§ 30b. Użyte w rozdziale 6 kodeksu określenia: "podmiot wypłacający", "podmiot gospodarczy" oraz "pośredni
odbiorca" mają znaczenie nadane im w rozdziale 7a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od
osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.).
1) podmiot wypłacający - oznacza to podmiot gospodarczy mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który dokonuje wypłaty odsetek lub zabezpiecza wypłatę odsetek:
a) bezpośrednio na rzecz faktycznego odbiorcy,
7
b) na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w tym swojego zagranicznego zakładu lub swojej spółki zależnej,
mającego siedzibę lub zarząd poza terytorium Unii Europejskiej lub państwa lub terytorium, z którym
Rzeczpospolita Polska jest związana umową w sprawie środków równoważnych do środków określonych w
niniejszym rozdziale, i na podstawie dostępnych mu informacji może domniemywać, że ten podmiot
gospodarczy dokona wypłaty odsetek lub zabezpieczy wypłatę odsetek bezpośrednio na rzecz faktycznego
odbiorcy mającego miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie
członkowskim Unii Europejskiej;
2) podmiot gospodarczy - oznacza to instytucję kredytową lub finansową, inną osobę prawną, jednostkę
organizacyjną niemającą osobowości prawnej lub osobę fizyczną, które w związku z prowadzoną działalnością
gospodarczą dokonują wypłaty odsetek lub zabezpieczają wypłatę odsetek;
3) pośredni odbiorca - oznacza to podmiot lub przedsięwzięcie, umieszczone na liście, o której mowa w ust. 6
pkt 1, lub inny podmiot lub przedsięwzięcie, mające miejsce faktycznego zarządu w państwie członkowskim
Unii Europejskiej, które nie podlegają faktycznemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym w tym państwie
albo w państwie siedziby, i które otrzymują wypłatę odsetek lub którym wypłata odsetek jest zabezpieczana chyba że każdy z nich udokumentuje podmiotowi wypłacającemu, że:
a) jest instytucją wspólnego inwestowania:
– zarejestrowaną lub działającą na podstawie przepisów państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub innego
państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, lub
– mającą siedzibę poza obszarem określonym w tiret pierwszym i niebędącą przedsiębiorstwem zbiorowego
inwestowania,
b) na podstawie zaświadczenia wydanego przez właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w
którym ma miejsce faktycznego zarządu, jest traktowany jako instytucja wspólnego inwestowania,
c) jest instytucją prowadzącą działalność w zakresie gromadzenia oszczędności na cele emerytalne lub
działalność ubezpieczeniową lub jest przedsiębiorstwem zarządzającym aktywami takiej instytucji,
d) jest podmiotem zwolnionym z opodatkowania podatkiem dochodowym lub podatkiem majątkowym,
prowadzącym wyłącznie działalność pożytku publicznego,
e) jest wspólnym przedsięwzięciem obejmującym własność odsetek, w odniesieniu do której podmiot
gospodarczy dokonujący wypłaty odsetek lub zabezpieczający wypłatę odsetek ustalił tożsamość i miejsce
zamieszkania wszystkich faktycznych odbiorców, w wyniku czego ten podmiot gospodarczy jest podmiotem
wypłacającym;
§ 30c. Użyte w rozdziale 6 kodeksu określenie "informacja podsumowująca" ma znaczenie nadane mu w
ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn.
zm.).
1) informacją podsumowującą - jest informacja o dokonanych wewnątrzwspólnotowych nabyciach towarów i
wewnątrzwspólnotowych dostawach towarów, do składania której zobowiązani są podatnicy podatku VAT
dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów
zarejestrowani jako podatnicy VAT UE; Informacja podsumowująca nie jest informacją podatkową.
§ 30d. Użyte w rozdziale 6 kodeksu określenia: "dostawa wewnątrzwspólnotowa", "eksport", "import",
"legalizacyjne znaki akcyzy", "nabycie wewnątrzwspólnotowe", "procedura zawieszenia poboru akcyzy", "skład
podatkowy", "przedpłata akcyzy", "uszkodzone znaki akcyzy", "wyroby akcyzowe", "znaki akcyzy",
"zniszczone znaki akcyzy" mają znaczenie nadane im w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym
(Dz. U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626, z późn. zm.).
8
1) dostawa wewnątrzwspólnotowa - to przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z
terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego; Nie jest dostawą wewnątrzwspólnotową
przemieszczenie wyrobów akcyzowych, jeżeli są oznaczone znakami akcyzy;
eksport - to wywóz wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z terytorium kraju poza terytorium Unii
Europejskiej potwierdzony przez urząd celny, który nadzoruje faktyczne wyprowadzenie tych wyrobów lub
samochodów poza terytorium Unii Europejskiej; Nie jest eksportem wywóz wyrobów akcyzowych jeżeli są
oznaczone znakami akcyzy;
2) import - to przywóz: [1] samochodów osobowych z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju; [2]
wyrobów akcyzowych z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju:
jeżeli wyroby te z chwilą ich wprowadzenia na terytorium kraju nie zostają objęte zawieszającą procedurą celną,
jeżeli wyroby te zostały zwolnione z zawieszającej procedury celnej lub procedura ta została zakończona i
powstał dług celny;
3) legalizacyjne znaki akcyzy - to znaki, określone przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych,
służące do oznaczania wyrobów akcyzowych podlegających obowiązkowi oznaczania które są potwierdzeniem
prawa podmiotu obowiązanego do oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy, do przeznaczenia tych
wyrobów do sprzedaży;
4) nabycie wewnątrzwspólnotowe - to przemieszczenie wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych z
terytorium państwa członkowskiego na terytorium kraju;
5) procedura zawieszenia poboru akcyzy - to procedura stosowana podczas produkcji magazynowania
przeładowywania i przemieszczania wyrobów akcyzowych w trakcie której, gdy są spełnione warunki określone
w ustawie o podatku akcyzowym i aktach wykonawczych wydanych na jej podstawie z obowiązku
podatkowego, nie powstaje zobowiązanie podatkowe;
6) skład podatkowy - to miejsce, w którym określone wyroby akcyzowe są: produkowane, magazynowane,
przeładowywane lub do którego wyroby te są wprowadzane, lub z którego są wyprowadzane z zastosowaniem
procedury zawieszenia poboru akcyzy; W przypadku składu podatkowego znajdującego się na terytorium kraju
miejsce to jest określone w zezwoleniu wydanym przez właściwego naczelnika urzędu celnego;
7) przedpłata akcyzy - to kwota pieniężna wpłacana w przypadku produkcji poza składem podatkowym w
wysokości akcyzy, jaka będzie należna od wyprodukowanych w danym miesiącu wyrobów akcyzowych;
8) uszkodzone znaki akcyzy - to oryginalne znaki akcyzy, w których trwałe i widoczne naruszenie właściwości
fizycznych pozwala na identyfikację znaków co do oryginalności, rodzaju, nazwy, wymiarów, serii, numeru
ewidencyjnego i daty wytworzenia;
9) wyroby akcyzowe - to wyroby energetyczne energia elektryczna, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe;
10) znaki akcyzy - to znaki, określone przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych służące do
oznaczania wyrobów akcyzowych podlegających obowiązkowi oznaczania obejmujące podatkowe znaki akcyzy
oraz legalizacyjne znaki akcyzy;
11) zniszczone znaki akcyzy - to oryginalne znaki akcyzy, w których trwałe i widoczne naruszenie właściwości
fizycznych uniemożliwia identyfikację znaku co do jego rodzaju, nazwy, serii, numeru identyfikacyjnego oraz
daty wytworzenia;
§ 30e. Użyte w rozdziale 6 kodeksu określenia: "koncentrat", "urobek rudy miedzi" oraz "wydobycie miedzi
oraz srebra" mają znaczenia nadane im w ustawie z dnia 2 marca 2012 r. o podatku od wydobycia niektórych
kopalin (Dz. U. poz. 362).
1) koncentrat - rozumie się przez to produkt wzbogacania urobku rudy miedzi w postaci nadającej się do
dalszego przetwarzania w procesach hutniczych
9
2) urobek rudy miedzi - rozumie się przez to kopalinę wydobytą ze złóż położonych na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, zawierającą miedź lub srebro w ilościach nadających się do przemysłowego
wykorzystania;
3) wydobycie miedzi oraz srebra - rozumie się przez to: [1] wydobycie urobku rudy miedzi; [2] wydobycie
urobku rudy miedzi i produkcję koncentratu;
§ 30f. Użyte w rozdziale 6 kodeksu określenia: "sprawozdanie finansowe", "opinia" oraz "raport" mają
znaczenie nadane im w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 i 613
oraz z 2014 r. poz. 768).
1) sprawozdanie finansowe (rozdział 5 ustawy) składa się z:
1) bilansu;
2) rachunku zysków i strat;
3) informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe
informacje i objaśnienia.
2) opinia, o której mowa w ust. 1 (art. 65 ustawy), powinna w szczególności stwierdzać, czy badane
sprawozdanie finansowe:
1) zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych;
3) jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem lub umową;
3) raport, o którym mowa w ust. 1 (art. 65 ustawy), powinien przedstawiać w szczególności:
1) ogólną charakterystykę jednostki (dane identyfikujące jednostkę);
2) stwierdzenie uzyskania od jednostki żądanych informacji, wyjaśnień i oświadczeń;
3) ocenę prawidłowości stosowanego systemu rachunkowości;
4) charakterystykę pozycji lub grupy pozycji sprawozdania finansowego, jeżeli zdaniem biegłego rewidenta
wymagają one omówienia;
5) stwierdzenie stosowania się przez bank do obowiązujących zasad w zakresie ostrożności, określonych w
odrębnych przepisach, oraz stwierdzenie prawidłowości ustalenia współczynnika wypłacalności;
5a) stwierdzenie stosowania się przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową do obowiązujących zasad
w zakresie ostrożności, określonych w odrębnych przepisach, oraz stwierdzenie prawidłowości ustalenia
współczynnika wypłacalności;
6) stwierdzenie utworzenia przez zakład ubezpieczeń rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w wysokości
zapewniającej pełne wywiązanie się z bieżących i przyszłych zobowiązań, wynikających z zawartych umów
ubezpieczenia i umów reasekuracji, oraz zabezpieczenie tych rezerw lokatami, zgodnie z przepisami o
działalności ubezpieczeniowej i działalności reasekuracyjnej, a także prawidłowości wyliczenia marginesu
wypłacalności i posiadania finansowego pokrycia tego marginesu;
6a) stwierdzenie utworzenia przez zakład reasekuracji rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w wysokości
zapewniającej pełne wywiązanie się z bieżących i przyszłych zobowiązań, wynikających z zawartych umów
reasekuracji, oraz zabezpieczenie tych rezerw lokatami, zgodnie z przepisami o działalności reasekuracyjnej, a
także prawidłowości wyliczenia marginesu wypłacalności i posiadania finansowego pokrycia tego marginesu;
7) przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, ze wskazaniem na
zjawiska, które w porównaniu z poprzednimi okresami sprawozdawczymi w istotny sposób wpływają
negatywnie na tę sytuację, a zwłaszcza zagrażają kontynuowaniu działalności przez jednostkę. Jeżeli w toku
badania jednostki biegły rewident stwierdzi istotne, mające wpływ na sprawozdanie finansowe, naruszenie
prawa, statutu lub umowy spółki, to powinien o tym poinformować w raporcie, a w razie potrzeby również w
opinii.
10
§ 31. Kontrola skarbowa jest to kontrola określona w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej.
[1] Celem kontroli skarbowej jest ochrona interesów i praw majątkowych Skarbu Państwa oraz zapewnienie
skuteczności wykonywania zobowiązań podatkowych i innych należności stanowiących dochód budżetu
państwa lub państwowych funduszy celowych; [2] Celem kontroli skarbowej jest również badanie zgodności z
prawem gospodarowania mieniem innych państwowych osób prawnych oraz zapobieganie i ujawnianie
przestępstw określonych w art. 228-231 Kodeksu karnego popełnianych przez osoby zatrudnione lub pełniące
służbę w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych (art.
1 ustawy).
§ 31a. Czynności kontrolne w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego są to czynności określone w
ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323, z późn. zm.).
1) Kontrola wykonywana przez Służbę Celną polega na sprawdzeniu prawidłowości przestrzegania przepisów
prawa przez zobowiązane do tego osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające
osobowości prawnej, zwane dalej "podmiotami podlegającymi kontroli", w zakresie, o którym mowa w ust. 2 i
3 (art. 30 ustawy).
§ 32. Użyte w rozdziale 7 kodeksu określenia, a w szczególności: "dozór celny", "kontrola celna", "magazyn
czasowego składowania", "odprawa czasowa", "organ celny", "pozwolenie", "przedstawienie towaru organowi
celnemu", "skład celny", "skład wolnocłowy", "stawka celna", "wolny obszar celny", "zamknięcie celne",
"zgłoszenie celne", mają znaczenie nadane im w rozporządzeniu
Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12
października 1992 r. ustanawiającym Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 302 z 19.10.1992), ostatnio
zmienionym aktem dotyczącym warunków przystąpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki
Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty,
Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w traktatach
stanowiących podstawę Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 236 z 23.9.2003) oraz w rozporządzeniu Komisji
(EWG) nr 2454/93/EWG z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiającym przepisy w celu wykonania rozporządzenia
Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 253 z 11.10.1993),
ostatnio zmienionym rozporządzeniem nr 1335/2003/WE z dnia 25 lipca 2003 r. zmieniającym rozporządzenie
(EWG) nr 2454/93 ustanawiające przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92
ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. UE L 187 z 26.7.2003). Określenie "należność celna"
oznacza odpowiednio "należności przywozowe" i "należności wywozowe" w rozumieniu Wspólnotowego
Kodeksu Celnego .
1) dozór celny - oznacza ogólne działania prowadzone przez organy celne w celu zapewnienia przestrzegania
przepisów prawa celnego oraz, w razie potrzeby, innych przepisów mających zastosowanie do towarów
znajdujących się pod dozorem celnym;
2) kontrola celna - oznacza wykonywanie specjalnych czynności przez organy celne w celu zapewnienia
prawidłowego stosowania przepisów celnych i innych przepisów dotyczących wwozu wywozu tranzytu
przewozu i końcowego wykorzystania towarów w obrocie pomiędzy obszarem celnym Wspólnoty a państwami
trzecimi oraz obecności towarów nieposiadających statusu wspólnotowego;
3) magazyn czasowego składowania - to miejsce składowania towarów od czasu przedstawienia ich organowi
celnemu do czasu nadania im przeznaczenia celnego;
4) odprawa czasowa - pozwala na wykorzystanie na obszarze celnym Wspólnoty towarów niewspólnotowych
przeznaczonych do powrotnego wywozu bez dokonywania żadnych zmian, z wyjątkiem wynikającego ze
11
zużycia obniżenia ich wartości, z całkowitym lub częściowym zwolnieniem z należności celnych
przywozowych i bez stosowania wobec nich środków polityki handlowej;
5) organ celny - oznacza organy uprawnione między innymi do stosowania przepisów prawa celnego;
6) pozwolenie - [1] decyzja organu celnego zezwalająca na określone postąpienie wobec towaru celnego (art. 99
116 138 147 WKC), [2] jedno z narzędzi UE administrowania obrotem towarowym z krajami trzecimi;
7) przedstawienie towaru organowi celnemu - oznacza zawiadomienie organów celnych, w wymaganej formie
o dostarczeniu towarów do urzędu celnego albo do innego miejsca wyznaczonego lub uznanego przez organy
celne;
8) skład celny - jest to każde miejsce uznane przez organy celne i podlegające ich kontroli, w którym towary
mogą być składowane zgodnie z ustalonymi warunkami;
9) skład wolnocłowy - to pomieszczenie znajdujące się na części obszaru celnego Unii, w którym towary
nieunijne są dla celów stosowania należności przywozowych i obowiązujących w wywozie środków polityki
handlowej traktowane jako nieznajdujące się na obszarze celnym Unii, a towary odrębnie określone korzystają
ze środków stosowanych zwykle przy wywozie;
10) stawka celna - to stawka cła należnego do uiszczenia według Taryfy Celnej albo innego aktu prawnego
Unii;
11) wolny obszar celny - to obszar celny Unii, w którym towary niewspólnotowe są dla celów stosowania
należności przywozowych i obowiązujących w wywozie środków polityki handlowej traktowane jako
nieznajdujące się na obszarze celnym Unii, a towary odrębnie określone korzystają ze środków stosowanych
zwykle przy wywozie;
12) zamknięcie celne - to znak urzędowy nałożony na towar do czasu jego zwolnienia spod dozoru celnego na
czas tranzytu;
13) zgłoszenie celne - oznacza to czynność, poprzez którą osoba wyraża, w wymaganej formie i w określony
sposób, zamiar objęcia towaru określoną procedurą celną;
§ 33. Użyte w rozdziale 7 kodeksu określenie "reglamentacja pozataryfowa" oznacza odpowiednio środki
polityki handlowej ustanowione przez Wspólnotę Europejską w ramach wspólnej polityki handlowej
postanowieniami wspólnotowymi stosowanymi w odniesieniu do ograniczenia świadczenia usług, wywozu lub
przywozu towarów, takie jak środki nadzoru lub ochrony, ograniczenia ilościowe i zakazy przywozu oraz
wywozu, a także środki administrowania obrotem towarami lub usługami z zagranicą, ustanowione przez
właściwy organ administracji państwowej.
§ 33a. Jeżeli przedmiotem czynu zabronionego określonego w rozdziale 7 kodeksu jest towar wprowadzany na
obszar celny Wspólnoty, przez wartość przedmiotu czynu zabronionego rozumie się wartość celną towaru.
§ 34. Użyte w rozdziale 8 kodeksu określenia, a w szczególności: "działalność kantorowa", "indywidualne
zezwolenie dewizowe", "jednostki uczestnictwa w funduszu zbiorowego inwestowania", "kontrola", "kraj",
"kraje trzecie", "krajowe środki płatnicze", "nierezydent", "nierezydent z kraju trzeciego", "obrót dewizowy",
"obrót dewizowy z zagranicą", "papiery wartościowe", "rezydent", "uprawniony bank", "wartości dewizowe",
"waluta polska", "waluta wymienialna", "zagraniczne środki płatnicze", "zezwolenie dewizowe", mają
znaczenie nadane im w ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. - Prawo dewizowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 826).
1) działalność kantorowa - jest to regulowana działalność gospodarcza polegająca na kupnie i sprzedaży
wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży;
2) indywidualne zezwolenie dewizowe - to udzielane przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego zezwolenie
12
na odstąpienie od ograniczeń w dokonywaniu obrotu dewizowego z zagranicą oraz obrotu wartościami
dewizowymi w kraju oraz od obowiązków związanych z wywozem za granicę i przywozem do kraju wartości
dewizowych lub krajowych środków płatniczych, jak również obowiązku dokonywania przekazów pieniężnych
za granicę i rozliczeń w kraju związanych z obrotem dewizowym za pośrednictwem banków (art. 5, 18 i 25
ustawy);
3) jednostki uczestnictwa w funduszu zbiorowego inwestowania - są to nabywane przez uczestników funduszu
tytuły do udziału w jego aktywach, które zgodnie z odrębnymi przepisami lub na żądanie uczestnika funduszu
są odkupywane lub umarzane przez fundusz z jego aktywów, na wcześniej określonych warunkach;
4) kontrola - to wykonywana przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego kontrola udzielonych
indywidualnych zezwoleń dewizowych, działalności kantorowej oraz wykonywania obowiązku przekazywania
Narodowemu Bankowi Polskiemu danych w zakresie niezbędnym do sporządzania bilansu płatniczego oraz
międzynarodowej pozycji inwestycyjnej (art. 18, 20 i 33 ustawy);
5) kraj - jest to terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
6) kraje trzecie - są to państwa niebędące państwami członkowskimi Unii Europejskiej, a także ich terytoria
zależne, autonomiczne i stowarzyszone oraz terytoria zależne, autonomiczne i stowarzyszone państw
członkowskich Unii Europejskiej;
7) krajowe środki płatnicze - są to waluta polska oraz papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję
środka płatniczego, wystawione w walucie polskiej;
8) nierezydent - jest to [1] osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania za granicą oraz osoba prawna mająca
siedzibę za granicą, a także inny podmiot mający siedzibę za granicą, posiadający zdolność zaciągania
zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu; [2] nierezydentami są również znajdujące się za granicą
oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów; [3] obce przedstawicielstwo
dyplomatyczne, urząd konsularny i inne obce przedstawicielstwo oraz misja specjalna i organizacja
międzynarodowa, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych;
9) nierezydent z kraju trzeciego - jest to [1] osoba fizyczna, osoba prawna oraz inny podmiot posiadający
zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu, mający miejsce zamieszkania lub
siedzibę w krajach trzecich; [2] nierezydentami z krajów trzecich są również znajdujące się w tych krajach
oddziały przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów lub nierezydentów z innych
krajów;
10) obrót dewizowy - to obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju;
11) obrót dewizowy z zagranicą - jest to [1] zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej,
powodującej lub mogącej powodować dokonywanie między rezydentem i nierezydentem rozliczeń pieniężnych
lub przeniesienie między rezydentem i nierezydentem własności wartości dewizowych lub krajowych środków
płatniczych, a także wykonywanie takich umów lub czynności; [2] zawarcie umowy lub dokonanie innej
czynności prawnej, powodującej lub mogącej powodować przeniesienie między rezydentami rzeczy lub prawa,
których nabycie nastąpiło w obrocie dewizowym z zagranicą, a także wykon ywanie takich umów; [3]
dokonywanie wywozu, przekazywanie oraz wysyłanie za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków
płatniczych, a także dokonywanie ich przywozu, przekazywanie oraz nadsyłanie z zagranicy do kraju;
12) papiery wartościowe - to papiery wartościowe udziałowe, w szczególności akcje i prawa poboru nowych
akcji oraz papiery wartościowe dłużne, w szczególności obligacje, wyemitowane lub wystawione na podstawie
przepisów państwa, w którym emitent lub wystawca ma swoją siedzibę albo w którym dokonano ich emisji lub
wystawienia;
13) rezydent - jest to [1] osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w kraju oraz osoba prawna mająca
siedzibę w kraju, a także inny podmiot mający siedzibę w kraju, posiadający zdolność zaciągania zobowiązań i
13
nabywania praw we własnym imieniu; [2] rezydentami są również znajdujące się w kraju oddziały,
przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów; [3] polskie przedstawicielstwa
dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa oraz misje specjalne, korzystające z
immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych;
14) uprawniony bank - jest to [1] bank mający siedzibę w kraju, który zgodnie z określonym w statucie
przedmiotem działalności jest uprawniony do wykonywania czynności bankowej, o której mowa w art. 5 ust. 2
pkt 10 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Prawo bankowe; [2] utworzony w kraju oddział banku zagranicznego,
który zgodnie z określonym w zezwoleniu na jego utworzenie przedmiotem działalności jest uprawniony do
wykonywania czynności bankowej, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 10 prawa bankowego; [3] utworzony w
kraju oddział instytucji kredytowej, która jest uprawniona do wykonywania w państwie macierzystym czynności
objętych czynnością bankową, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 10 prawa bankowego;
15) wartości dewizowe - to zagraniczne środki płatnicze oraz złoto dewizowe i platyna dewizowa;
waluta polska - są to znaki pieniężne (banknoty i monety) będące w kraju prawnym środkiem płatniczym, a
także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie;
16) waluta wymienialna - jest to waluta obcego państwa spełniająca wymagania art. VIII statutu
Międzynarodowego Funduszu Walutowego (Obwieszczenie Prezesa NBP z dnia 25 lutego 2008r. w sprawie
ogłoszenia wykazu walut wymienialnych - M.P.08.19.202);
17) zagraniczne środki płatnicze - to waluty obce i dewizy;
18) zezwolenie dewizowe - jest to zezwolenie na odstąpienie od ograniczeń dewizowych i niektórych
obowiązków dewizowych (art. 5 ustawy);
§ 35. Użyte w rozdziale 9 kodeksu określenia, a w szczególności: "gra bingo fantowe" "gra losowa", "gra na
automacie", "loteria audioteksowa", "loteria fantowa", "loteria promocyjna", "zakłady wzajemne", "koncesja",
"zezwolenie", mają znaczenie nadane im w ustawie z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. Nr
201, poz. 1540, z późn. zm.).
1) gra bingo fantowe - to gra, w której uczestniczy się poprzez nabycie przypadkowych zestawów liczb z
ustalonego z góry zbioru liczb, a podmiot urządzający grę oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe;
2) gra losowa - to gra o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku,
a warunki gry określa regulamin (art. 2 ustawy);
3) gra na automacie - to gra o wygrane pieniężne lub rzeczowe na urządzeniach mechanicznych
elektromechanicznych i elektronicznych, w tym komputerowych zawierająca element losowości; jak również
gra organizowana w celach komercyjnych w których grający nie ma możliwości uzyskania wygranej pieniężnej
lub rzeczowej, ale gra ma charakter losowy;
4) loteria audioteksowa - to gra, w której uczestniczy się poprzez odpłatne połączenie telefoniczne lub
wysyłanie krótkich wiadomości tekstowych (SMS) z użyciem publicznej sieci telekomunikacyjnej, a podmiot
urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe;
5) loteria fantowa - to gra, w której uczestniczy się poprzez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a
podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe;
6) loteria promocyjna - to gra, w której uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału
w grze i tym samym nieodpłatnie uczestniczy się w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane
pieniężne lub rzeczowe;
7) zakłady wzajemne - to zakłady o wygrane pieniężne polegające na odgadywaniu: [1] wyników sportowego
współzawodnictwa ludzi lub zwierząt, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranej zależy od
łącznej kwoty wpłaconych stawek (totalizatory); [2] zaistnienia różnych zdarzeń, w których uczestnicy wpłacają
14
stawki, a wysokość wygranych zależy od umówionego, pomiędzy przyjmującym zakład a wpłacającym stawkę,
stosunku wpłaty do wygranej;
8) koncesja - to decyzja administracyjna wydawana dla gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier
na automatach (art. 6 ustawy);
9) zezwolenie - to decyzja administracyjna wydawana dla gier bingo pieniężnych, zakładów wzajemnych, loterii
fantowych, gier bingo fantowych, loterii promocyjnych oraz loterii audiotekstowych (art. 7 ustawy);
§ 35a. Ilekroć w ustawie jest mowa o "automacie" lub "grze na automacie" rozumie się przez to także
odpowiednio "automat o niskich wygranych" lub "grę na automacie o niskich wygranych" w rozumieniu ustawy
z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.
§ 36. Żołnierz jest to osoba, która pełni czynną służbę wojskową; przepisy Kodeksu karnego skarbowego
dotyczące żołnierzy stosuje się odpowiednio także do żołnierzy sił zbrojnych państw obcych przebywających na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz członków ich personelu cywilnego, jeżeli ich przestępstwa skarbowe
lub wykroczenia skarbowe pozostają w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.
Zgodnie ze wskazaną definicją, żołnierzem jest ten kto odbywa zasadniczą służbę wojskową, przeszkolenie
wojskowe, okresową służbę wojskową, pełni służbę wojskową w czasie ogłoszenia mobilizacji oraz w czasie
wojny. Pełni ją również żołnierz zawodowy oraz osoba powołana do tej służby w charakterze kandydata na
żołnierza zawodowego (zob. art. 116 k.k.s.).
§ 37. Finansowy organ postępowania przygotowawczego jest to:
1) urząd skarbowy;
2) inspektor kontroli skarbowej;
3) urząd celny.
Ustawodawca dokonał enumeratywnego podziału organów uprawnionych do wszczynania postępowania
karnego skarbowego. Wskazany podział ma określić zakres kompetencji tych jednostek oraz ich możliwości
procesowe (zob. art. 118, 122, 133, 135, 150, 155 i 179 k.k.s.).
§ 38. Niefinansowy organ postępowania przygotowawczego jest to:
1) Straż Graniczna;
2) Policja;
3) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
4) Żandarmeria Wojskowa;
5) Centralne Biuro Antykorupcyjne.
Ustawodawca dokonał enumeratywnego podziału organów uprawnionych do wszczynania postępowania
karnego skarbowego. Wskazany podział ma określić zakres kompetencji tych jednostek oraz ich możliwości
procesowe (zob. art. 118, 134-135, 150 i 155 k.k.s.).
§ 39. Organ nadrzędny nad finansowym organem postępowania przygotowawczego jest to:
1) miejscowo właściwa izba celna - w sprawach należących do właściwości urzędu celnego;
2) miejscowo właściwa izba skarbowa - w sprawach należących do właściwości urzędu skarbowego, a jeżeli
postępowanie przygotowawcze prowadzi inspektor kontroli skarbowej - Generalny Inspektor Kontroli
Skarbowej;
15
3) minister właściwy do spraw finansów publicznych, jeżeli postanowienie lub zarządzenie wydał finansowy
organ nadrzędny określony w pkt 1 i 2.
Ustawodawca dokonał enumeratywnego podziału organów sprawujących nadzór nad działalnością organów
postępowania przygotowawczego. W praktyce, przepis ma szczególnie istotny charakter przede wszystkich w
zakresie kontroli nad odmową wszczęcia (umorzenia) dochodzenia (zob. art. 141, 147, 151b, 151c, 153, 153a
k.k.s.).
§ 39a. Organem nadrzędnym nad niefinansowymi organami postępowania przygotowawczego określonymi w
§ 38 pkt 1-3 jest prokurator, a nad niefinansowym organem postępowania przygotowawczego określonym w §
38 pkt 4 - prokurator wojskowy.
Ustawodawca dokonał enumeratywnego podziału organów sprawujących nadzór nad działalnością organów
postępowania przygotowawczego. W praktyce, przepis ma szczególnie istotny charakter przede wszystkich w
zakresie kontroli nad odmową wszczęcia (umorzenia) dochodzenia. Co warto zauważyć, w Kodeksie brak jest
wyraźnie wskazanego organu nadrzędnego nad Centralnym Biurem Antykorupcyjnym, jednakże w praktyce
taki nadzór sprawuje prokurator (zob. art. 151b, 151c, 153a k.k.s).
§ 40. Podmiot pociągnięty do odpowiedzialności posiłkowej jest to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka
organizacyjna niemająca osobowości prawnej, którą organ prowadzący postępowanie w sprawie o przestępstwo
skarbowe wezwał do udziału w tym charakterze.
Najbardziej charakterystycznym przejawem odpowiedzialności posiłkowej jest wymóg uiszczenia grzywny w
przypadku gdy nie można jej ściągnąć od sprawcy. Co należy zauważyć, podmiot pociągnięty do
odpowiedzialności posiłkowej jest stroną toczącego się postępowania karnego skarbowego w sprawie o
przestępstwo skarbowe (zob. art. 24 i 25, 120, 124, 125 k.k.s.).
§ 41. Interwenient jest to podmiot, który, nie będąc podejrzanym lub oskarżonym w postępowaniu w sprawie o
przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, zgłosił w tym postępowaniu roszczenie do przedmiotów
podlegających przepadkowi.
Interwencja może mieć miejsce zarówno w przypadku popełnienia przestępstwa skarbowego i wykroczenia
skarbowego i nie na tutaj zawężenia wyłącznie do osoby fizycznej oraz do jednej osoby która może wystąpić z
interwencją w toczącym się postępowaniu. Przedmiotem interwencji może być prawo własności ale także inne
prawa rzeczowe czy posiadanie. Interwenient wraz ze zgłoszeniem interwencji staje się stroną toczącego się
postępowania karnego skarbowego i nie można jej łączyć z osobą oskarżonego, oskarżyciela publicznego czy
biegłego.
Może natomiast
nastąpić połączenie roli interwenienta
i
podmiotu pociągniętego do
odpowiedzialności posiłkowej lub świadka (zob. art. 119, 120, 123, 126-128 k.k.s.).
II. Wyrażenia ustawowe nie wskazane w art. 53 Kodeku karnego skarbowego
§ 1. Przedsiębiorca - zgodnie z art. 431 Kodeksu cywilnego, jest to osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka
organizacyjna o której mowa w art. 331 § 1 k.c., prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub
zawodową.
Zawarte w pojęcie przedsiębiorcy opiera się na dwóch kryteriach: podmiotowym i funkcjonalnym. Pierwsze z
nich ogranicza zakres tego pojęcia do trzech kategorii podmiotów: osób fizycznych, osób prawnych i jednostek
organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Kryterium zaś
funkcjonalne określa cechy uznawane za charakterystyczne dla przedsiębiorcy. Zwrot "we własnym imieniu"
oznacza samodzielność w sensie prawnym i faktycznym. Chodzi o działalność gospodarczą na własny rachunek.
16
Celem działalności gospodarczej jest osiągnięcie zysku przez przedsiębiorcę. Prowadzenie tzw. działalności
non-profit w określonym zakresie nie ma istotnego znaczenia.
§ 2. "Gwarant" - zgodnie z art. 1 § 4 k.k.s., ktoś "na kim ciąży prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia
skutkowi (tzw. obowiązek gwaranta"). Źródłem obowiązku gwaranta może być norma prawna określona w
akcie prawnym niższej rangi niż ustawa o ile jest wydawana na podstawie wyraźnie wskazanego upoważnienia
ustawowego oraz pod warunkiem, że gwarant miał możliwości. tym samym, gwarant zobowiązany jest do
racjonalnego wykorzystania w określonej sytuacji wszystkich możliwych i dostępnych metod i środków a ocena
jego zachowania porównywana będzie z abstrakcyjnym wzorcem podmiotu mającego odpowiednią znajomość
konsekwencji określonych stanów faktycznych, znajomość ciążącego w konkretnej sytuacji obowiązku oraz
podstawę jego wykonania.
§ 3. "Quasi-sprawca/sprawca zastępczy" - zgodnie z art. 9 § 3 k.k.s. jest to przykład podmiotu indywidualnie
właściwego, jako przykład pociągania do odpowiedzialności również osoby prawnej lub podmiotu zbiorowego.
Opisana jest tutaj sytuacja w której odpowiada jak sprawca także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji
właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w
szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej
osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną.
Quasi-sprawca nie jest pojęciem tożsamym z podmiotem pociągniętym do odpowiedzialności posiłkowej!
§ 4. Odpowiedzialny za brak nadzoru - specyficzna postać sprawstwa określona w konstrukcji przepisów art.
84, 96, 106ł i 111 k.k.s., według której sprawcą wykroczenia jest ten, kto przez niedopełnienie obowiązku
nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki
organizacyjnej dopuszcza się chociażby nieumyślnie do dokonania jednego z czynów zabronionych w danym
rozdziale k.k.s. Nie jest to odpowiedzialność za cudze czyny opartą na zasadzie ryzyka czy "winę w nadzorze"
(wg prawa cywilnego).
Niedopełnienie nadzoru polegać będzie na zaniechaniu podjęcia działań do których z tytułu sprawowania
nadzoru sprawca jest zobowiązany. Obowiązki mogą wynikać z przepisów ale również z zasad postępowania
przyjętych w danym przedsiębiorstwie. Powyższy obowiązek dotyczyć może pracownika danego
przedsiębiorstwa ale również osobę "z zewnątrz", której powierzono taki obowiązek.
§ 5. Paserstwo - zachowanie polegające na nabyciu rzeczy uzyskanej za pomocą czynu zabronionego, lub
udzieleniu innej osobie pomocy do jej zbycia, albo na przyjęciu tej rzeczy lub pomocy w jej ukryciu. Paserstwo
można popełnić umyślnie jak i nieumyślnie, zależnie od tego, czy paser wie o przestępnym pochodzeniu
przedmiotu (paserstwo umyślne), czy też w konkretnym przypadku powinien i mógł takie pochodzenie rzeczy
stwierdzić na podstawie towarzyszących okoliczności, np. podejrzanie niskiej ceny, sprzedaży bez dokumentów
lub w niekompletnym stanie, itp.
Opis ustawowy paserstwa celnego (art. 91 k.k.s), podobnie jak paserstwa akcyzowego (art. 65 k.k.s.), dość
obficie został nafaszerowany znamionami określającymi czynność sprawczą. Łatwo zauważyć, że powodem
takiego stanu rzeczy jest ujęcie w ramy penalizacji wszystkich możliwych form posiadania władztwa nad
towarem. Stąd też mamy aż 8 znamion czynnościowych. Karalnymi zachowaniami ujętymi w ramy typu
paserstwa są: [1] nabycie, [2] przechowywanie, [3] przewożenie, [4] przesyłanie, [5] przenoszenie, [6]
pomaganie w zbyciu, [7] przyjmowanie oraz [8] pomaganie w ukryciu - za każdym razem towarów
17
stanowiących przedmiot czynu zabronionego. Dla popełnienia sprawczej formy paserstwa wystarczające jest
wyczerpanie jednego z tych znamion czasownikowych.
18