Doradztwo zawodowe - Gimnazjum nr 56 w Poznaniu

Doradztwo zawodowe - Gimnazjum nr 56 w Poznaniu

Dobre praktyki
Edukacja i doradztwo zawodowe w Gimnazjum nr 56 im. Józefa Wybickiego
w Poznaniu
I. Dlaczego doradztwo i edukacja zawodowa w gimnazjum jest ważna.
Bardzo aktualnym staje się obecnie pytanie, jak przygotować młodych ludzi do
przyszłości będąc świadomym, że przyszłość jest dziś o wiele bardziej wymagająca, szybko
zmieniająca się i potrzebuje człowieka, który kreatywnie myśli i działa, umie dostosować się
do ciągłych i nieoczekiwanych zmian.
Mając powyższe na uwadze, okres kształcenia gimnazjalnego uważam za bardzo ważny
z kilku powodów:
 jest to okres kształtowania się tożsamości ucznia a więc ważne staje się rozwinięcie
plastycznej osobowości, która pozwoli na adaptację do zmian i tym samym zmierzyć
się ze zjawiskiem bezrobocia,
 jest mostem, po którym przechodzi uczeń od beztroskiego dzieciństwa do
odpowiedzialnej dorosłości i musi podjąć swoją pierwszą ważną decyzję,
 musimy nauczyć młodych ludzi planowania i kierowania własnym rozwojem
a poprzez to wzięcia odpowiedzialności za własny rozwój.
Podejmując naukę w szkole młody człowiek ma prawo oczekiwać, iż zostanie przygotowany
do życia i pracy w rzeczywistości XXI wieku. W związku z powyższym:


tematem edukacji i poradnictwa zawodowego zainteresowałam się bardzo wcześnie,
w okresie, gdy Polska przygotowywała się do wejścia do Unii Europejskiej
Postawiłam sobie wówczas pytania: „Dlaczego orientację i poradnictwo zawodowe
należy realizować już w gimnazjum?” oraz„ Jak przygotować młodego człowieka do
życia i pracy w XXI wieku”.
Uważam również, że:
o należy uczniowi uświadomić jego indywidualność, którą powinien rozwijać,
o nauczyć go uczenia się jako konieczność przygotowania do ustawicznego
kształcenia – w związku z powyższym każdy uczeń powinien znać i mieć
świadomość swoich preferencji poznawczych oraz znać zasady efektywnego
uczenia się,
o trudny okres kształtowania się tożsamości gimnazjalisty i konieczność
podjęcia przez ucznia pierwszej ważnej decyzji wyboru zawodu i dalszej
drogi kształcenia należy wspomagać konstruktywną pomocą psychologicznopedagogiczną.
II. Jak doszło do utworzenia Szkolnego Ośrodka Kariery w naszej szkole.
Projekt działania Szkolnego Ośrodka Kariery był realizowany pilotażowo już w 2004r.
Chciałam rozpoznać potrzeby, zasoby i możliwości działania. W kolejnym roku szkolnym
Rada Pedagogiczna przyjęła program do realizacji i nasze zweryfikowane założenia
realizowaliśmy już w wydzielonej do tego celu pracowni. Stwierdziliśmy, że potrzebujemy
narzędzi i wystąpiliśmy o granty do OHP. Opracowany projekt dawał nam duże szanse na
zrealizowanie naszych potrzeb w obszarze działań doradczych a dyrekcja szkoły, była bardzo
1
przychylnie nastawiona do proponowanych przeze mnie działań. Warunkiem otrzymania
grantu był etat doradcy zawodowego i w związku z powyższym zrezygnowaliśmy z części
godzin pedagoga na rzecz godzin dla doradcy zawodowego. Nie udało się niestety
w tym projekcie zdobyć pieniędzy na wyposażenie pracowni w potrzebne narzędzia
i materiały. Zrobiliśmy to i robimy nadal w ramach własnych środków. Rozwiązanie
dostrzegliśmy również w możliwości zgłoszenia do Kuratorium Oświaty innowacji pod
nazwą „Szkolny Ośrodek Kariery”. Innowacja została zatwierdzona i od roku 2006/2007
przez 3 kolejne lata realizowane były jej założenia. W tym czasie udało się nam wyposażyć
pracownię doradztwa w odpowiednie narzędzia. Bez odpowiednich programów, testów,
filmów zawodoznawczych praca nie byłaby tak efektywna. Sprawdzało się to w pracy
z uczniami i rodzicami. Myślę, że dzisiaj możemy powiedzieć, że dysponujemy dobrym
warsztatem do badań i diagnozy. Po skończonej innowacji Wydział Oświaty docenił nasz
wkład, zaangażowanie i pracę, dzięki czemu możemy dalej realizować zadania edukacji
i doradztwa zawodowego. Cieszy mnie fakt, że korzystają z tego właśnie gimnazjaliści.
III. Podejmowane działania.
Trudno mówić o pomocy psychologiczno-pedagogicznej na tym etapie kształcenia bez
konstruktywnego wsparcia w zakresie doradztwa zawodowego.
W swoich działaniach mamy:
1.
Opracowany Wewnątrzszkolny System Doradztwa zawodowego a doradca
zawodowy jest koordynatorem działań w ramach edukacji zawodowej w szkole.
2.
Plan działań dydaktyczno- wychowawczych, w ramach którego na każdym
poziomie kształcenia i w każdym miesiącu nauki realizowane są zadania
z zakresu doradztwa zawodowego, zadania profilaktyczne i wychowawcze.
Skonstruowany plan, obejmuje wszystkie obszary rozwoju ucznia. W związku z tym,
jeśli na dany miesiąc przypadają np.4 lekcje wychowawcze, to na pewno jedna
poświęcona jest na własne potrzeby klasy a pozostałe doradztwu zawodowemu
i profilaktyce.
3.
Cyklicznie organizujemy warsztaty prowadzone przez doradcę zawodowego
w ramach zastępstw czy zajęć pozalekcyjnych.
4.
Jest też oczywiście cały obszar poradnictwa indywidualnego. Uczniowie
bardzo chętnie korzystają z ofert komputerowych testów kariery, które pomagają im
zbliżyć się do tego kim są i znaleźć odpowiedź - kim chcą być. W ubiegłym roku
szkolnym ponad 75% uczniów klas III bardzo często korzystało z indywidualnych,
wielokrotnych, podejmowanych z własnej woli kontaktów z doradcą zawodowym
w pracowni Szkolnego Ośrodka Kariery. Cieszyło to tym bardziej, gdyż wskazuje na
dużą ich świadomość i odpowiedzialność w planowaniu i realizowaniu własnej drogi
zawodowej i przyszłości. Wiem, że pomoc w zakresie doradztwa zawodowego w
naszym gimnazjum jest usytuowana blisko ucznia. Z dużą satysfakcją patrzę jak
z kolejnych spotkań doradczych wychodzą coraz bardziej uśmiechnięci i spokojni.
2
5.
Realizujemy też comiesięczne konferencje dla rodziców, których wspieramy
i wyposażamy w niezbędne informacje i przygotowujemy do roli „Rodzica –
doradcy”.
6.
Każdy uczeń naszego Gimnazjum prowadzi „Teczkę Kariery Zawodowej
gimnazjalisty” – która umożliwia mu gromadzenie informacji w trzyletnim cyklu
kształcenia wg następującego podziału:

Klasa I – Samopoznanie – kim jestem?

Klasa II – Świat pracy – co znaczy poznać zawód i jakie są wymagania rynku
pracy?

Klasa III – Planowanie przyszłości – kim będę?
Zebrane materiały są bogatym źródłem informacji, które umiejętnie prowadzi ucznia
do podjęcia pierwszej decyzji zawodowej. Teczka Kariery jest odzwierciedleniem
stopnia trzyletniej aktywności ucznia w poznawaniu siebie, precyzowaniu swoich
możliwości, zainteresowań i planowania własnej kariery zawodowej. Pracując
z teczką uczeń rozwija swoje cechy charakteru, pobudza swoją aktywność, uczy się
odpowiedzialności, dokładności, systematyczności. Angażuje się w planowanie
własnej przyszłości i przygotowuje do ustawicznego kształcenia oraz przejęcia
odpowiedzialności za własny rozwój i swoją przyszłość.
7.
Podejmujemy działania w ramach każdej edycji Ogólnopolskiego Tygodnia
Kariery. W tym roku szkolnym w ramach OTK korzystaliśmy z nowego
innowacyjnego Pakietu „Kariera na Maksa”, który przemawia do młodzieży ich
językiem. Serial „Życie na Maksa” ma za zadanie rozbudzić w młodzieży
świadomość potrzeby planowania swojego rozwoju. Filmy skłaniają do samooceny,
poszukiwania informacji, podejmowania i realizacji decyzji zawodowych. Serial
stanowi inspirację do dyskusji i działania. Uczniowie sami dopytują o kolejne
spotkania z Maksem. Mają pełen obraz czynników wewnętrznych i zewnętrznych,
które decydują o naszej drodze zawodowej.
8.
Przygotowujemy uczniów do ustawicznego. Jako doradca zawodowy
i pedagog pomagam im rozpoznać własne modalności sensoryczne i uczę
korzystania z efektywnych dla tych modalności metod i technik uczenia się.
Obecnie doradztwo i edukacja zawodowa w naszym Gimnazjum wkracza w kolejny etap.
Poza dotychczasowym sposobem realizacji zadań z tego zakresu rozpoczęliśmy
edukację zawodową z wykorzystaniem e-learning’u. Uczniowie korzystając
z platformy e-learning’u i wchodząc do kursu „Planuję swoją przyszłość”, mogą
dokonać indywidualnego podsumowania swojej trzyletniej aktywności w ramach
edukacji zawodowej realizowanej w naszym Gimnazjum i jeszcze raz wykonać trzy
istotne kroki przed podjęciem pierwszej ważnej decyzji. Umieszczona na platformie
prezentacja „3 kroki do wyboru zawodu” jest prezentacją interaktywną. Oprócz tego,
że zwraca uczniom uwagę na istotne czynniki w obszarze „Samopoznania”, „Świata
zawodów”, „Planowania i podjęcia decyzji”, to poprzez interaktywne odnośniki, uczy
również właściwego, użytecznego korzystania z zasobów internetowych w obszarze
3
potwierdzania swoich kompetencji, poznawania i poruszania się po rynku pracy, uczy
aktywności zawodowej.
W swoich działaniach doradczych uwzględniam również potrzeby środowiska
lokalnego. Realizujemy praktyki dla studentów Wydziału Pedagogiki i Doradztwa
Zawodowego i Personalnego. Swoimi doświadczeniami dzielę się również uczestnicząc
w konferencjach organizowanych w ramach doradztwa zawodowego w Mieście
Poznaniu, regionie i kraju.
Edukacja w kontekście postępującej globalizacji oraz wyzwań szybko zmieniającej się
rzeczywistości wymusza od nas bardziej niż kiedykolwiek świadomych i celowych działań
ukierunkowanych nie tyle na wyposażenie młodego człowieka w wiedzę, lecz rozwinięcia
plastycznej osobowości, która pozwoli na szybką adaptację. Uczeń szkoły gimnazjalnej
powinien umieć w sposób w miarę świadomy podjąć pierwszą decyzję i wybrać dla siebie
zawód i kierunek kształcenia.
Nasze działania mają mu to ułatwić i przygotować go do życia i pracy w zmieniającej
się rzeczywistości XXI wieku.
Aniela Kobusińska – Luty
doradca zawodowy
Plan działania Szkolnego Ośrodka Kariery w Gimnazjum nr 56 w Poznaniu
w roku szkolnym 2012/2013 uwzględnia:
bezpośrednie działania doradcze, edukacyjne i diagnostyczne dla uczniów klas I-III
indywidualne, grupowe które:
 przygotowują i wspierają uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnozawodowych, przekładających się w praktyce na wybór zawodu, planowanie
i rozwój kariery zawodowej,
 pomagają w konstruowaniu i realizowaniu planów edukacyjno-zawodowych
 kształtują zachowania i umiejętności społeczne pożądane w przyszłym
środowisku zawodowym,
 stwarza warunki umożliwiające uczniom poznanie siebie, swoich
umiejętności, możliwości, samodzielnego i świadomego decydowania o tym
w jaki sposób je wykorzystać.
1.
Działania dla uczniów
m-ąc
klasa
I
II
IX
III
I
X
II
Treść działań
Przygotowujemy się do wyboru zawodu – wprowadzenie uczniów w problematykę orientacji
zawodowej, wyboru zawodu
Analiza „Teczki Kariery Zawodowej” Poznanie zasad zbierania informacji – czym jest zawód?
Zapoznanie z zadaniami i tematami przewidzianymi do realizacji w kl. III, analiza teczki kariery,
Diagnoza wstępna - ankieta dla uczniów „Moje aspiracje – wstępny wybór zawodu i dalszej
ścieżki kształcenia”
Autoprezentacja- zajęcia z całą grupą, warsztaty integracyjne
Poznanie zasad zbierania informacji – czym jest zawód? (Wywiad)
Podział zawodów ze względu na podstawowe środowisko pracy, zajęcia według scenariusza nr 2
4
III
I
XI
II
III
I
II
XII
III
I
I
II
III
I
II
II
III
I
III
II
III
IV
I
II
III
V
I
II
III
I
II
VI
III
Próba określenia swojej osobowości, „Karta możliwości edukacyjnych”
Poznaję siebie – kształcenie umiejętności rozpoznawania swoich zainteresowań. „Karta
zainteresowań”
Filmy o zawodach – wady i zalety, stawiane wymagania, niezbędne cechy osobowości do
wykonywania zawodu.
Analiza swoich modalności sensorycznych, czego potrzebuje nasz mózg, jak uczyć się z „głową”.
Poznanie metod i technik odpowiednich do moich preferencji sensorycznych.
W czym jestem mistrzem?- czy znasz swoje mocne strony, rozwijanie umiejętności
rozpoznawania swoich własnych uzdolnień.
Odróżnianie cech charakteru i zainteresowań od uzdolnień
Gość na lekcji – rozmowa z przedstawicielami różnych zawodów
próba zorganizowania targów pracy
Filmy z zakresu edukacji zawodowej –„Planuję swoją karierę”
„Karta informacji zawodowej gimnazjalisty” – umiejętność planowania i realizacji celu.
Cenione wartości – co dla mnie jest ważne. Piramida produktywności.
stawiane wymagania zawodowe, predyspozycje, umiejętności i niezbędne cechy osobowości do
wykonywania zawodu. Praca w grupach – wybieramy zawód i opisujemy jego wymagania
Ja i mój zawód – analiza cech osobowości w aspekcie wyboru zawodu,
Planowanie przyszłości, linia życia – moja postawa wobec życia. „Wybrać zawód – co
gimnazjalista powinien wiedzieć” -prezentacja
„Mój temperament” – kształcenie umiejętności określenia swojego temperamentu i jego wpływu
na wybór zawodu. Inteligencja wieloraka wykonanie testu.
Co cenisz w pracy – metoda priorytetów
Targi Edukacyjne – przygotowanie się do aktywnego uczestnictwa
„”Ocena własnych uzdolnień”, jak planować dalszą drogę kształcenia. Prezentacja szkół
kształcenia zawodowego i ogólnego. „Planuję swoją przyszłość” – prezentacja
„ Jaki jesteś” –obraz siebie –rola samooceny w trafnym wyborze zawodu, wypełnienie Karty
Informacji Zawodowej
„ Autoprezentacja” – film, dyskusja, odgrywanie scenek
„ Jaki jesteś” –rola samooceny w trafnym wyborze zawodu, wypełnienie ankiety, przegląd
„Teczki Kariery” i „Karty Informacji Zawodowej Gimnazjalisty.” .”Film „Planuję swoją karierę”..
Rozpoznanie jakich jeszcze wiadomości potrzebuję.
Mój stan zdrowia a wymarzony zawód.
Skłonności zawodowe, samoocena własnych umiejętności.
Bariery decyzyjne
Jak wypełniać dokumenty do szkoły ponadgimnazjalnej?
Analiza materiałów - Teczki Kariery
Ankieta „Mój przyszły zawód i ścieżka kształcenia
„Kwestionariusz zainteresowań zawodowych”
„Planowanie kariery” film, dyskusja, moje plany
Trendy na rynku pracy, oczekiwania pracodawców
Przegląd teczki – analiza materiałów - wstępne wypełnienie „Karty zawodowej Gimnazjalisty”
część I „Poznaj siebie- Kim jestem
Przegląd „Teczki Kariery Zawodowej” – analiza materiałów – wstępne wypełnienie Karty
Informacji Zawodowej
samodzielne badania– analiza stanowiska pracy, umiejętność poszukiwania informacji
zawodowej, przygotowanie do przeprowadzenia wywiadu z wybranym przedstawicielem grupy
zawodowej. Zaproszony gość – przygotowanie do rozmowy, redagowanie pytań.
Wydanie uczniom teczek kariery
5
usługi i działania doradcy zawodowego w ramach których:
2.






określa zapotrzebowanie uczniów na informacje edukacyjno-zawodowe,
gromadzenie i udzielanie informacji o możliwościach kształcenia,
zdobycia specjalizacji, rozwoju zawodowego.
organizuje i przeprowadza spotkania szkoleniowo-informacyjne dla
rodziców
udziela pomocy i indywidualnych porad uczniom i ich rodzicom
w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery zawodowej przynoszącej
satysfakcję i sukces zawodowy,
stymuluje rozwój zawodowy młodzieży i prowadzi ich do aktywnego
i samodzielnego wyboru własnej drogi zawodowej,
monitoruje postępy w nauce i motywuje uczniów do podejmowania
większych wysiłków poprzez przygotowanie do ustawicznego kształcenia,
prowadzi wnikliwą obserwację uczniów i w sytuacjach trudnych kieruje
do specjalistów.
3.
Comiesięczne konferencje i realizowane tematy dla rodziców w zakresie działań
doradcy zawodowego:
1.
2.
3.
4.
5.
„ Motywacja i zasady uczenia się”
Wybór dalszej ścieżki kształcenia, „Rodzic doradca” – prezentacja
„Uwarunkowania trafnego wyboru zawodu”, trendy na rynku pracy.
Zasady wyboru szkoły ponadgimnazjalnej i wypełnianie dokumentów
Potrzeby fizyczne, psychiczne i biologiczne uwarunkowania wpływające na zdolność
uczenia się - styl uczenia się dziecka, jak motywować do nauki.
Aniela Kobusińska – Luty
doradca zawodowy
6