System monitorowania i kontroli wiązki promieniowania

Transkrypt

System monitorowania i kontroli wiązki promieniowania
System monitorowania
i kontroli wiązki
promieniowania
Sławomir Wronka
Szkoła Fizyki Akceleratorów Medycznych, Świerk 2007
Akcelerator – jak tym sterować ?
Źródło
•
•
•
•
•
Akcelerator
Wiązka
Źródło
Struktura przyspieszająca
Cewki korekcyjne
Dozymetria
Systemy towarzyszące
10/10/2007
Sławomir Wronka
2
Plan
a. Komory jonizacyjne
b. Kontrola symetrii i płaskości wiązki
c. Kontrola energii
d. Kontrola dawki i mocy dawki
e. Kontrola pracy akceleratora w technice
IMRT
10/10/2007
Sławomir Wronka
3
Komory dozymetryczne
• Zapewniają monitorowanie dawki, mocy dawki
oraz symetrii i płaskości profili wiązki dzięki
budowie sektorowej.
10/10/2007
Sławomir Wronka
4
Komory dozymetryczne
• Wymagania:
– Cienkie /”niewidzialne” dla promieniowania/
– Bez dodatkowej produkcji promieniowania X,
niskoenergetycznych elektronów, poszerzania
widma wiązki e– Szczelne lub z poprawką na ciśnienie i temp.
(liczy się masa gazu pomiędzy okładkami)
10/10/2007
Sławomir Wronka
5
Komory dozymetryczne
10/10/2007
Sławomir Wronka
6
• Komory otwarte/zamknięte
• Wspólna komora dla fotonów i
elektronów lub dwie oddzielne
10/10/2007
Sławomir Wronka
7
Kontrola płaskości:
(A+B) - (E+F)
10/10/2007
Sławomir Wronka
8
Kontrola energii – WAŻNE !!!
• Struktura o fali bieżącej – energia zależy
silnie od częstotliwości i obciążenia,
nieznacznie od dostarczonej mocy.
• Struktura o fali stojącej – energia silnie
zależy od poziomu mocy mikrofalowej i
prądu wiązki.
10/10/2007
Sławomir Wronka
9
Jak zmieniać energię ?
• Zmiana pola magnetycznego układu
dewiacji
• Zmiana częstotliwości/mocy mikrofalowej
• Przełącznik energii
10/10/2007
Sławomir Wronka
10
Praca akceleratora
10/10/2007
Sławomir Wronka
11
Jak zmieniać moc dawki ?
• Zmiana prądu wiązki
• Zmiana PRF
• Zmiana szerokości impulsów
• Zmian „wypełnienia” impulsów
10/10/2007
Sławomir Wronka
12
Przykładowe rozwiązania
• Elekta – TW, magnes zakrzywiający typu
„slalom”, działo diodowe.
Sprawdzamy symetrię wiązki w płaszczyźnie
„inplane” po przejściu przez slalom
odchylający. Regulujemy prąd działa
zmieniając obciążenie struktury tak, by
utrzymywać jak najlepszą symetrię. Kontrola
mocy dawki poprzez zmianę PRF. „Fast
tuning” magnetron.
10/10/2007
Sławomir Wronka
13
Przykładowe rozwiązania
• Siemes – SW, magnes zakrzywiający typu
270°, działo triodowe, oddzielne komory
do fotonów i elektronów.
Energia jest zdefiniowana poprzez
szczelinę energetyczną w komorze
odchylania 270°. Zmiana mocy dawki
poprzez zmianę PRF. Prąd wiązki
trzymamy stały.
10/10/2007
Sławomir Wronka
14
Przykładowe rozwiązania
• Varian – SW, magnes zakrzywiający typu
270°, działo triodowe, przełącznik energii.
Najwyższa sprawność = duże moce dawek.
Energia jest zdefiniowana poprzez
szczelinę energetyczną w komorze
odchylania 270°. Stała PRF. Zmiana mocy
dawki poprzez zmianę liczby impulsów na
dziale w zadanym oknie czasowym
/zmiana szerokości impulsu.
10/10/2007
Sławomir Wronka
15
IMRT
• Jak wstrzymać wiązkę „na chwilę” i
szybko ją przywrócić ?
– „Rozsynchronizowanie” fazy działa i
struktury przyspieszającej + minimalizacja
prądu ciemnego. Stosowane rozwiązania:
obniżenie mocy RF, defokus, pompa przy
dziale.
– Wstrzymanie impulsów na źródło
mikrofalowe z jednoczesną redukcją prądu
działa.
10/10/2007
Sławomir Wronka
16