ElektroEko

Praktyczne aspekty funkcjonowania
systemu gospodarowania zuŜytym sprzętem
elektrycznym i elektronicznym
Robert Wawrzonek
Koordynator BranŜy RTV i IT
Warszawa, sierpień 2009 r.
ZuŜyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE)
AGD
IT
RTV
Oświetlenie
Grupy produktowe ZSEE
I
Wielkogabarytowe urządzenia AGD
II
Małogabarytowe urządzenia AGD
III
Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny
IV
Sprzęt audiowizualny
V
Sprzęt oświetleniowy
VI
Narzędzia elektryczne i elektroniczne z wyjątkiem
wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych
VII
Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy
VIII
Przyrządy medyczne, z wyjątkiem wszystkich wszczepianych
i skaŜonych produktów
IX
Przyrządy do nadzoru i kontroli
X
Automaty do wydawania
Ustawa o ZuŜytym Sprzęcie
Elektrycznym i Elektronicznym
Ustawa o ZSEE
• Ustawa o ZuŜytym Sprzęcie Elektrycznym i Elektronicznym
z 29 lipca 2005 r. implementuje do polskiego prawa przepisy
Dyrektywy Unijnej
→ Nakłada na producentów oraz importerów – wprowadzających
na rynek sprzęt elektryczny i elektroniczny – obowiązek
utworzenia systemu zbierania, odzysku i recyklingu ZSEE
→ Określa równieŜ obowiązki innych podmiotów związanych
z gospodarowaniem ZSEE – zbierających, przetwarzających,
recyklerów, gminy oraz konsumentów
Nowelizacja ustawy o ZSEE
• Nowelizacja ustawy, z 21 listopada 2008 r. wprowadza zmiany
mające usprawnić funkcjonowanie systemu gospodarowania zuŜytym
sprzętem elektrycznym i elektronicznym.
Nowe przepisy obowiązują od 1 stycznia 2009 r.
→ Zmiany wynikają z obowiązku dostosowania prawa polskiego
do wymogów dyrektywy Rady UE i Parlamentu Europejskiego.
→ Celem jest osiągnięcie przez Polskę minimalnego rocznego
poziomu zbierania ZSEE w ilości 4 kg/ mieszkańca
Uczestnicy systemu gospodarowania ZSEE
MINISTERSTWO ŚRODOWISKA
GIOŚ
WPROWADZAJĄCY
KONSUMENCI
Indywidualni
Instytucjonalni
(urzędy, firmy,
szpitale, szkoły)
ZBIERAJĄCY
Gminne i inne
publiczne punkty
zbierania
Hurtownie, sklepy
Punkty skupu złomu
Punkty serwisowe
ORGANIZACJA ODZYSKU
ODBIERAJĄCY
Podmioty
uprawnione
do transportu
odpadów ZSEE
PRZETWARZAJĄCY
Podmioty
uprawnione
do przetwarzania
odpadów ZSEE
RECYKLER
Podmioty
prowadzące
działalność
w zakresie
odzysku
i unieszkodliwiania
odpadów ZSEE
Wprowadzający – prawa i obowiązki
•
Zarejestrowanie się w GIOŚ
– Posługiwanie się na fakturach otrzymanym numerem rejestrowym
– Rozliczenie się z GIOŚ z wprowadzonego sprzętu oraz zebranego i przetworzonego
zuŜytego sprzętu
•
Zorganizowanie i sfinansowanie odbioru, odzysku i recyklingu ZSEE
•
Osiągnięcie określonych w ustawie poziomów odzysku i recyklingu
•
Uwzględnienie w cenie produktu kosztu gospodarowania odpadami (KGO),
pokrywającego wydatki związane z obowiązkiem zagospodarowania odpadów
elektrycznych i elektronicznych
•
Informowanie uŜytkowników wprowadzanego przez siebie sprzętu o obowiązku
selektywnego zbierania zuŜytego sprzętu
•
Zawarcie umowy z organizacją odzysku ZSEE (dotyczy tylko wprowadzających sprzęt
oświetleniowy)
WPROWADZAJĄCY – importerzy i producenci sprzętu elektrycznego i elektronicznego
Wprowadzający – prawa i obowiązki
Wprowadzający nie współpracujący z organizacją odzysku ZSEE
mają obowiązek złoŜenia zabezpieczenia finansowego w formie
•
Depozytu wpłacanego na odrębny rachunek bankowy
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW)
•
Umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wprowadzającego sprzęt
za niewykonanie obowiązku zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym
recyklingui unieszkodliwiania zuŜytego sprzętu (polisę składa się do NFOŚiGW)
•
Gwarancji bankowej złoŜonej do NFOŚiGW
•
Samodzielnego organizowania i finansowania odbierania i odzysku,
w tym recyklingu ZSEE
•
Samodzielnego prowadzenia akcji edukacyjnych na poziomie 0,1 % swoich
przychodów
Zbierający – prawa i obowiązki
• Zarejestrowanie się w GIOŚ
•
Rozliczenie się z GIOŚ z ilości zebranego zuŜytego sprzętu
• Utworzenie właściwych warunków do przechowywania zebranego
sprzętu (zadaszony plac, odpowiednie pojemniki)
• Zgłoszenia prowadzonej działalności w gminie
• Nieodpłatne przyjmowanie od konsumentów ZSEE
• Przekazanie zebranego sprzętu do odbierającego lub samodzielne
zorganizowanie przekazania sprzętu do zakładu przetwarzania
ZBIERAJĄCY – zajmujący się zbieraniem zuŜytego sprzętu, np. sklepy, hurtownie,
firmy komunalne zbierające odpady ZSEE
Gmina – punkty zbierania w gminach
• Gmina ma obowiązek zapewnienia i utrzymania czystości i porządku
poprzez zgodne z prawem zagospodarowanie odpadów komunalnych
pochodzących z gospodarstw domowych
– zuŜyty sprzęt, który był przeznaczony dla gospodarstw domowych,
jest równieŜ odpadem komunalnym
• Gmina jest zobowiązana stworzyć warunki do zagospodarowania ZSEE
poprzez współpracę
– z gminnymi jednostkami organizacyjnymi
– przedsiębiorcami trudniącymi się odbieraniem odpadów komunalnych
•
Od 01.10.2006 r. gmina ma obowiązek poinformować swoich mieszkańców
na stronie internetowej oraz w sposób zwyczajowo przyjęty o znajdujących się
na terenie gminy punktach zbierania ZSEE, w tym punktach sprzedaŜy sprzętu
elektrycznego i elektronicznego
Odbierający – prawa i obowiązki
• Zarejestrowanie się w GIOŚ
• Utworzenie właściwych warunków do transportu odbieranego sprzętu
• Zgłoszenie prowadzonej działalności w gminie
• Transport przejętego sprzętu do zakładu przetwarzania
ODBIERAJĄCY – transportujący ZSEE do punktów przetwarzania
Przetwarzający – prawa i obowiązki
• Zarejestrowanie się w GIOŚ
• Rozliczenie się z GIOŚ z przetworzonego ZSEE
• Nieodpłatne przyjęcie ZSEE od zbierającego
• DemontaŜ ZSEE w celu usunięcia z niego składników
niebezpiecznych oraz innych materiałów i części składowych
wymagających specjalnego traktowania
PRZETWARZAJĄCY – demontujący i usuwający ze sprzętu składniki niebezpieczne
Recykler – prawa i obowiązki
• Zarejestrowanie się w GIOŚ
• Zgłoszenie prowadzonej działalności w gminie
• Odzyskiwanie elementów powstałych po demontaŜu ZSEE
• Neutralizowanie odpadów niebezpiecznych
RECYKLERZY – utylizujący i neutralizujący składniki ze zdemontowanych sprzętów
Konsument – prawa i obowiązki
• Obowiązek prawidłowego pozbywania się elektrośmieci, czyli
oddawanie ich do punktów zbierania:
– Do sklepu lub hurtowni
– Do gminnego punktu zbierania
– Do punktu skupu złomu
– Do punktu serwisowego
Wyrzucanie elektrośmieci wraz z innymi odpadami jest zakazane
i grozi karą grzywny od 20 zł do 5 000 zł
• Konsument ma prawo do informacji o wysokości Kosztów
Gospodarowania Odpadami
Zmiany prawne
po nowelizacji ustawy o ZSEE
Poziom zbierania – 4 kg ZSEE na mieszkańca
• Wprowadzono poziomy zbierania dla poszczególnych grup
zuŜytego sprzętu celem osiągnięcia 4 kg ZSEE na mieszkańca
– Poziomy zbierania określane są co roku rozporządzeniem
Ministra Środowiska w zaleŜności od ilości sprzętu wprowadzonego
na rynek w roku poprzednim
– Za nieosiągnięcie odpowiedniego poziomu zbierania naliczana jest
opłata produktowa
W 2007 r. w Polsce zebrano ~0,7 kg/mieszkańca
– ElektroEko zebrało ~1 kg/mieszkańca
W 2008 r. w Polsce zebrano ~1,4 kg/mieszkańca
– ElektroEko zebrało ~2 kg/mieszkańca
Rozszerzona lista punktów zbierania
• Po nowelizacji ustawy rozszerzono listę punktów zbierania
o punkty skupu złomu oraz punkty serwisowe
Chcąc pozbyć się elektrośmieci moŜna je bezpłatnie oddać:
– Do punktu skupu złomu
który posiada pozwolenie na prowadzenie działalności zbierania elektrośmieci
i jest zarejestrowany w GIOŚ. Ilość bez ograniczeń.
– Do punktu serwisowego
w przypadku gdy koszt serwisu jest wyŜszy niŜ cena zakupu nowego urządzenia
lub gdy naprawa jest nieskuteczna. Serwisant moŜe odmówić przyjęcia zuŜytego
sprzętu, gdy klient przyniesie go z zamiarem pozbycia się a nie naprawy, oraz gdy
stare urządzenie stanowi zagroŜenie dla zdrowia lub Ŝycia pracowników.
– Do sklepu lub hurtowni
w momencie zakupu nowych urządzeń na zasadzie wymiany (1 za 1, czyli stary
sprzęt za nowy). Transport trzeba zapewnić we własnym zakresie lub domówić
w sklepie.
– Do specjalnego punktu zbierania
który znajduje się w gminie. Baza adresów punktów zbierania w Polsce znajduje się
na stronie www elektrosmieci.pl. Transport trzeba zapewnić we własnym zakresie.
Ilość bez ograniczeń.
Obowiązek edukacji ekologicznej
• Obowiązek uwidocznienia w cenie urządzeń opłaty recyklingowej
(tzw. KGO = Koszt Gospodarowania Odpadem)
– Dotyczy wszystkich sprzętów przeznaczonych dla gospodarstw
domowych typu: sprzęt AGD, audiowizualny, oświetleniowy oraz narzędzia
(z grup 1, 2, 4, 5 i 6)
• Obowiązek finansowania i prowadzenia publicznych kampanii
edukacyjnych popularyzujących wiedzę na temat postępowania
ze zuŜytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym ze względu
na ich szkodliwy wpływ na środowisko
– na poziomie 5 % przychodów organizacji odzysku
– na poziomie 0,1 % przychodów Wprowadzających (producentów)
niezrzeszonych w organizacjach odzysku
Odpowiedzialność finansowa
• Kary finansowe za niedopełnienie obowiązków ustawowych:
– Nieosiągnięcie poziomów zbierania
• Opłata produktowa
– Brak rejestracji w GIOŚ
• Kara pienięŜna od 5 tys. do 500 tys. zł
– Niedopełnienie obowiązku uwidocznienia KGO w cenie produktu
• Kara pienięŜna od 5 tys. do 2 mln. zł
– Nielegalny demontaŜ ZSEE poza zakładem przetwarzania
• Kara pienięŜna od 2 tys. do 100 tys. zł
– Niezrealizowanie obowiązku edukacji ekologicznej przez
organizacje odzysku
• Kara pienięŜna od 10 tys. do 1 mln. zł
Działalność organizacji odzysku ElektroEko
ElektroEko – Organizacja Odzysku
• Spółka Akcyjna działająca na zasadach not for profit
• Cel działalności ElektroEko to organizacja, zarządzanie oraz
finansowanie sprawnego, efektywnego i wydajnego kosztowo
systemu gospodarowania ZSEE
• Powołana 3 lutego 2006 r. przez największe firmy i organizacje
zrzeszające producentów i importerów sprzętu AGD, RTV, IT
i sprzętu oświetleniowego
• Udziały w rynku Klientów ElektroEko
–
–
–
–
AGD
RTV
IT
Oświetlenie
- 70%
- 60%
- 50%
- 70%
ElektroEko – załoŜyciele i akcjonariusze
• BranŜa AGD - 40 %
– CECED Polska - związek pracodawców branŜy AGD
członkowie CECED objęci umową:
Amica Wronki S.A, BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego Sp. z o.o., Beko S.A., Candy Polska
Sp. z o.o., Ciarko Sp. z o.o., FagorMastercook S.A., Indesit Company Polska Sp. z o.o., Miele
Sp. z o.o., Philips Polska Sp. z o.o., Groupe SEB Polska Sp. z o.o., Whirlpool Polska Sp. z o.o.
• BranŜa Oświetleniowa - 30%
– Philips Lighting Poland S.A.
– Osram Sp. z o.o.
– General Electric Company Polska Sp. z o.o.
• BranŜa RTV i IT - 30%
– ZIPSEE - związek importerów i producentów sprzętu elektrycznego
i elektronicznego branŜy RTV i IT
członkowie ZIPSEE objęci umową:
ABC Data Sp. z o.o., Canon Polska Sp. z o.o., Daewoo Electronics Manufacturing Poland
Sp. z o.o., Grundig Polska Sp. z o.o., JVC Polska Sp. z o.o., LG Electronics Polska Sp. z o.o.,
Panasonic Polska Sp. z o.o., Philips Polska Sp. z o.o., Samsung Electronics Polska Sp. z o.o.,
Sharp Electronics (EUROPE) GMBH Sp. z o.o. Oddział w Polsce, Tech Data Polska Sp. z o.o.
ElektroEko – działalność i rola w systemie
• Tworzenie i finansowanie w imieniu Wprowadzających systemu
gospodarowania ZSEE – zbierania, odbierania, przetwarzania,
odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania substancji niebezpiecznych
• Organizacja odbioru, przetwarzania, odzysku i recyklingu ZSEE,
we współpracy ze zbierającymi, odbierającymi, przetwarzającymi
i recyklerami
• Wsparcie dla gmin przy organizacji punktów zbierania
– Organizacja i finansowanie odbierania elektrośmieci z punktów
zbierania i transportowania do zakładów przetwarzania
– Edukacja ekologiczna dla społeczności lokalnej
• Prowadzenie ogólnopolskich kampanii edukacyjnych
popularyzujących wiedzę na temat ZSEE
ElektroEko – korzyści ze współpracy
•
Dla Wprowadzających
– OdciąŜenie administracyjne i logistyczne
– Gwarancja prawidłowego wypełnienia zobowiązań administracyjnych
– Pewność współuczestniczenia w budowie system odzysku,
(w przyszłości, gdy w Ŝycie wejdą przepisy mówiące o karach za nie
osiągnięcie określonych limitów gwarancja na ich wypełnienie)
– Wzmocnienie wizerunku firmy jako instytucji troszczącej się o środowisko,
wspierającej zrównowaŜony rozwój i efektywne gospodarowanie zasobami.
– Partnerstwo w szeroko zakrojonej edukacji ekologicznej społeczeństwa
– Transparentność – klarowny system rozliczeń z wykonanych zadań
– Efektywność kosztowa (korzyści skali)
Działalność edukacyjna ElektroEko
Badanie społeczne ElektroEko
Brak świadomości istnienia ustawy o ZSEE
i/lub
nieznajomość związanych z nią praw i obowiązków
•
Organizacje handlowe
– Rejestracja w GIOŚ
– Obowiązek przyjmowania ZSEE od konsumentów 1:1 przy zakupie nowego
– Prawo do nieodpłatnego oddania zebranego ZSEE do hurtowni lub do firm
współpracujących z ElektroEko
•
Gminy
– Nieświadomość tego, Ŝe ustawa o ZSEE, zmodyfikowała brzmienie ustawy
o Utrzymaniu Czystości i Porządku w Gminach, narzucając tym samym gminom
obowiązek zapewnienia odpowiedniej infrastruktury dla gospodarowania ZSEE
•
Konsumenci
– Prawo do bezpłatnego oddania ZSEE w sklepie przy zakupie nowego tego samego
typu
– Zakaz wyrzucania ZSEE z innymi odpadami - mandaty
– Nieznajomość zagroŜeń wynikających z nieprawidłowego pozbywania się ZSEE
– Negatywne nawyki
Spectrum działań edukacyjnych ElektroEko
• Edukacyjne strony internetowe
• Bezpłatna infolinia edukacyjna
• Program edukacyjny dla szkół podstawowych
• Ogólnopolskie kampanie edukacyjne w mediach
• Kampanie edukacyjne na terenie gmin i w sieciach handlowych
• Wystawy edukacyjne
• Organizacja spotkań edukacyjnych z udziałem przedstawicieli
gmin i firm komunalnych z całej Polski
Strony internetowe
• www.elektroeko.pl – Strona korporacyjno – edukacyjna
• www.elektrosmieci.pl – Strona edukacyjna programu „Elektrośmieci
przynieś z mieszkania do punktu zbierania”
• www.zuzyteswietlowki.pl – Strona poświęcona zuŜytemu oświetleniu
• www.szkolaZSEE.pl – Strona programu edukacji ekologicznej dla szkół
• www.dwaswiatyelektrosmieci.pl – Strona poświęcona wystawie w PKiN
Wyniki zbierania i przetwarzania ZSEE
Porównanie danych Polska – Unia Europejska
Poziomy zbieranie i przetwarzania ZSEE [t]
ElektroEko
2006
2007
2008
RAZEM
BranŜa
Zebranie [t]
Zebranie [t]
Zebranie [t]
Zebranie [t]
7 269
10 583
3 333
21 185
16 582
14 297
3 645
34 523
24 463
25 532
8 609
58 603
SUMA
612
652
1 631
2 895
ElektroEko
2006
2007
2008
RAZEM
BranŜa
Przetworzenie [t]
Przetworzenie [t]
Przetworzenie [t]
Przetwarzanie [t]
593
652
1 570
2 815
6 947
10 199
3 328
20 474
16 582
14 282
3 645
34 508
24 122
25 133
8 543
57 797
AGD
RTV / IT
OŚWIETLENIE
AGD
RTV / IT
OŚWIETLENIE
SUMA
Poziomy zbierania ZSEE [t]
OŚWIETLENIE
RTV / IT
AGD
SUMA
60 000
50 000
40 000
30 000
20 000
10 000
0
2006
2007
2008
YTD
Poziomy przetworzenia ZSEE [t]
OŚWIETLENIE
RTV / IT
AGD
SUMA
60 000
50 000
40 000
30 000
20 000
10 000
0
2006
2007
2008
YTD
Wyniki zbierania ZSEE [t] - ogółem
60 000
56 426
ElektroEko
Pozostali
52 000
Łącznie
50 000
40 000
34 523
27 174
30 000
21 185
21 903
20 000
10 000
5 031
2 895
5 989
2 136
0
2006 r.
2007 r.
2008 r.
Prognoza 2009
r
Nakłady finansowe na zbieranie i przetwarzanie
ElektroEko
BranŜa
AGD
RTV/ IT
OŚWIETLENIE
SUMA
2006
2007
Kosztyzbiórki [PLN Kosztyzbiórki
'000]
[PLN'000]
523
563
6 601
7 687
6075
9147
14 091
29 313
2008
RAZEM
Kosztyzbiórki
[PLN'000]
Kosztyzbiórki
[PLN'000]
15 679
14 618
16 382
46 679
22 277
24 328
37 074
83 679
Wyniki zbierania ZSEE w 2008 roku.
M as a z e br a ne g o
Z SEE
w to n ac h
K ra j
S z w ec ja
N o rw e g ia
S z w ajc a ria
B e lgia
W ie lk a B ry ta n ia
A us t ria
H is z p an ia
W ę g ry
C z e c hy
S ło w a c ja
W ło c hy
P o ls ka
*
*
150 000
74 000
107 000
87 000
500 000
54 000
260 000
41 000
42 000
17 500
120 000
56 426
M a s a z e b ra n eg o
Z S E E pr z yp a da ją c a
na je dn e go
m ie sz ka ń c a ( k g)
1 6 ,7
1 5 ,4
1 4 ,3
8 ,3
8 ,2
6 ,5
5 ,7
4 ,1
4
3 ,5
2
1 ,5
N a p o d st a w ie ra p o rtu G IOŚ " o fu n kcjo n o w a n iu s ys te m u g o sp o d a rki
zu Ŝ yty m sp rzę te m e le k try czn y m i e le ktro n icz n ym w 2 0 0 8 ro k u ".
Ul. Hrubieszowska 6a
01-209 Warszawa
Tel. +48 22 431 82 60
Fax. +48 22 431 82 69
email: [email protected]
www.elektroeko.pl
www.elektrosmieci.pl
www.dwaswiatyelektrosmieci.pl
www.zuzyteswietlowki.pl