Istota i cele zarządzania nieruchomościami 1
Transkrypt
Istota i cele zarządzania nieruchomościami 1
Istota i cele zarządzania nieruchomościami 1. Nieruchomości jako przedmiot zarządzania Nieruchomość, w najszerszym pojęciu, to wyodrębniony obszar ziemi obejmujący także zasoby naturalne pod jej powierzchnią lub lustrem wody oraz wytwory przyrody i produkcji na trwale związane z tą powierzchnią, a także przestrzeń nad nią. Dla zarządcy, podstawowa definicja nieruchomości zawarta jest w art.46 Kodeksu cywilnego, którą uzupełniają i rozwijają dalsze przepisy kodeksowe oraz zawarte w innych ustawach. Brzmi ona następująco : „ Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności ( grunty ), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności „. Na przestrzeni lat następowały stopniowe zmiany sposobów traktowania nieruchomości przez ich właścicieli. Początkowo uznawali oni nieruchomości jedynie jako lokatę umożliwiającą produkcję, składowanie, sprzedaż lub jako obiekt konsumpcyjny ( mieszkanie ) i gospodarowanie tak rozumianymi nieruchomościami było realizowane przez rządców czy ekonomów. Z biegiem czasu właściciele dostrzegli także nieruchomości jako kapitał, którego wartość rynkowa zależy od jakości zarządzania, kapitał, który może podnieść wartość jednostki gospodarującej wpływając na jej wynik finansowy czy dochody właścicieli – realizacja zarządzania tak pojmowanymi nieruchomościami jest już w gestii „ property i facility management”czyli profesjonalnych zarządców nieruchomości. Nieruchomości klasyfikuje się według kryterium podmiotowego na publiczne i prywatne, a według kryterium przedmiotowego na gruntowe, budynkowe i lokalowe. Istnieje także klasyfikacja nieruchomości według ich przeznaczenia na mieszkalne, handlowo-usługowe, przemysłowe, rolne, leśne i o charakterze specjalnym. W gospodarce rynkowej nieruchomości postrzegane są jako : - obiekt rynkowy, - obiekt inwestowania, - obiekt dochodowy, - obiekt fiskalny, - obiekt zarządzania, - obiekt użytkowania, - obiekt kredytowania, - obiekt prawny. Powyższe funkcje nieruchomości podlegały także ewolucji. Początkowo nieruchomość była obiektem użytkowym w ręku właściciela ; z czasem nastąpiło rozdzielenie właściciela od użytkownika. Pierwszy traktował nieruchomość jako obiekt inwestycyjny, drugi jako obiekt użytkowy. Powstanie stosunku prawnoekonomicznego między właścicielem a użytkownikiem spowodowało konieczność definicji ochrony praw obydwu stron, co wymagało spojrzenia na nieruchomość jako obiekt prawny i zdefiniowania prawa własności i władania a także uwzględnienia cyklu życia nieruchomości tj. umownego terminu obejmującego okres od podjęcia decyzji o przeznaczeniu terenów, poprzez decyzje o ich zainwestowaniu, realizację obiektu budowlanego, użytkowanie i utrzymanie, ewentualny obrót, sprzedaż aż do ich likwidacji czy wyburzenia. 2. Pojęcie zarządzania nieruchomościami W ujęciu tradycyjnym definiuje się zarządzanie jako działalność kierowniczą polegającą na ustaleniu celów i powodowaniu ich realizacji w organizacjach podlegających zarządzającemu na podstawie własności środków produkcji lub dyspozycji nimi. Stopniowo wystąpiły dążenia do przejścia od zarządzania przez cele do zarządzania przez jakość, stąd nowa, współczesna definicja – jest to działalność nakierowana na przetrwanie i dalszy rozwój jednostki gospodarczej a także wybór drogi najmniej ryzykownej w rozwiązywaniu problemów współdziałania, partnerstwa oraz walki. Istnieją dwa podejścia do definicji zarządzania nieruchomościami: - podejście węższe dotyczące wykonywania spraw codziennych, jakie wynikają z użytkowania nieruchomości; może zostać utożsamione z administrowaniem, - podejście szersze, zgodnie z którym zarządzanie wykracza poza zadania krótkoterminowe, to także konieczność postrzegania nieruchomości w złożonym otoczeniu rynkowym w długiej perspektywie. W pracy zarządcy musi wystąpić jedność celów krótko- i długoterminowych sprecyzowanych w szczególności w cywilno-prawnej umowie o zarządzanie nieruchomością. Pojęcie zarządzania nie ma jednej definicji. Zarządzanie obejmuje wiele czynności tworzących tzw. dziedziny zarządzania. Można je wyróżnić stosując strukturę funkcjonalną lub strukturę przedmiotową. - Według struktury funkcjonalnej zarządzanie obejmuje: kierowanie, organizowanie, planowanie, administrowanie, kontrolowanie i motywowanie. - Według struktury przedmiotowej zarządzanie obejmuje m.in.: zarządzanie finansami, produkcją, sprzedażą, strukturami organizacyjnymi, utrzymaniem obiektu w należytym stanie technicznym, pracami modernizacyjnymi i in. Zadania krótko- i długoterminowe reprezentują dwa poziomy zarządzania: zarządzanie operacyjne i zarządzanie strategiczne. Zarządzanie operacyjne związane jest z rutynowym bieżącym zarządzaniem nieruchomością, zarządzanie strategiczne wiąże się natomiast z decyzjami odwzorowującymi średnio- i długookresowe strategie właściciela. Oprócz dwóch wyżej wymienionych poziomów zwraca się także uwagę na trzeci poziom zarządzania – zarządzanie portfelem inwestycji w nieruchomościach. W tym ujęciu zarządzanie związane jest z zarządzaniem majątkiem osób prywatnych lub prawnych, który został zakupiony w celach inwestycyjnych. Zarządzanie nieruchomościami może być statyczne albo dynamiczne. Statyczne polega na dążeniu do zachowania dotychczasowej substancji nieruchomości przy jak najmniejszych nakładach ( bliskie administrowaniu ) . W zarządzaniu dynamicznym dąży się do zachowania substancji przy równoczesnym wzroście wartości kapitałowej i walorów użytkowych głównie poprzez wykonywanie w imieniu właściciela praw rzeczowych w stosunku do zarządzanej nieruchomości, ale w granicach umocowania. W przypadku zarządzania dynamicznego podejmowanie decyzji w granicach umocowania polega na zarządzaniu udogodnieniami ( facility menagement ), zarządzaniu finansowym oraz opracowywaniu planów i projektów łącznie z ich realizacją. Zadaniem współczesnego zarządzania nieruchomościami jest efektywne wykorzystanie posiadanych zasobów majątkowych co wymaga długofalowej strategii. Ma to zasadnicze znaczenie i jest niezmiernie ważne gdyż nieruchomości podlegają silnym wpływom zewnętrznym, nie są dobrami niezmiennymi i trwałymi (zaczynają „umierać” już pierwszego dnia po ich przekazaniu)oraz są nie tylko rezultatem wcześniejszych inwestycji, ale również miejscem dalszych (modernizacje). Biznesplan sporządzony przez zarządzającego, uzgodniony z właścicielem nieruchomości, powinien stanowić podstawę efektywnego zarządzania. Powinien pokazywać cele zarządcy, strategie ułatwiające ich osiągnięcie, mocne i słabe strony nieruchomości (poprzez analizę SWOT), a także szanse i zagrożenia ze strony otoczenia gospodarczego. Dobrze skonstruowany biznesplan jest pomocny przy podejmowaniu decyzji strategicznych i bieżących przez osoby zarządzające nieruchomościami, a ponadto ułatwia im zdobycie zewnętrznych środków finansowych na budowę, rozbudowę, modernizację oraz gospodarowanie nieruchomościami. Stanowi on również źródło informacji dla właścicieli nieruchomości, udziałowców, sponsorów, przyszłych użytkowników, władz lokalnych i pracowników jednostki organizacyjnej zarządzającej nieruchomością. Główną cechą dobrego zarządzania jest profesjonalna realizacja celów określonych przez właściciela. Podstawowym warunkiem takiego zarządzania nieruchomościami jest pełna przejrzystość nieruchomości, tj. znajomość stanu prawnego (praw własności), położenia, substancji technicznej oraz uwarunkowań ekonomicznych. Przedmiotem zarządzania powinny być wyłącznie nieruchomości przejrzyste. Relacje pomiędzy właścicielem a zarządcą mogą być bardzo zróżnicowane i obejmować czynności od powiernictwa majątkowego do zwykłego administrowania. Funkcje zarządcy może pełnić zarówno właściciel nieruchomości, pracownik właściciela, albo zarządca, czyli osoba fizyczna zajmująca się profesjonalnie zarządzaniem nieruchomościami. Istnieją różne formy zawodowego zarządzania – może być realizowane przez pojedynczą osobę, firmę, specjalizującą się w zarządzaniu, wydzielony administracyjnego. 3. departament w firmie czy przez n p. dyrektora Zarządzanie nieruchomościami jako działalność zawodowa Podstawowym aktem prawnym regulującym problematykę działalności zawodowej, której przedmiotem jest gospodarowanie nieruchomościami, w tym zarządzanie nimi jest Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami / t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 z późn. zm./ . Dział V rozdział 3 ustawy zawiera regulacje w zakresie zarządzania nieruchomościami.Art.184 określa jednoznacznie, że zarządzanie nieruchomościami jest działalnością zawodową wykonywaną przez zarządców nieruchomości na zasadach określonych w niniejszej ustawie. Przepis ten stwierdza, iż zarządcą nieruchomości jest osoba fizyczna posiadająca licencję zawodową nadaną w trybie przepisów ustawowych, a przedsiębiorcy mogą prowadzić działalność w zakresie zarządzania nieruchomościami, jeżeli czynności z tego zakresu będą wykonywane przez zarządców nieruchomości. Ustawa definiuje na czym polega profesjonalne zarządzanie nieruchomościami określając, iż przede wszystkim na podejmowaniu decyzji i dokonywaniu czynności mających na celu w szczególności: 1) zapewnienie właściwej nieruchomości; gospodarki ekonomiczno-finansowej 2) zapewnienie bezpieczeństwa użytkowania i właściwej eksploatacji nieruchomości; 3) zapewnienie właściwej przepisów Prawa gospodarki energetycznej w rozumieniu 4) energetycznego; 5) bieżące administrowanie nieruchomością; 6) utrzymanie nieruchomości w stanie niepogorszonym zgodnie z jej przeznaczeniem; 7) uzasadnione inwestowanie w nieruchomość. Dodatkowo, jak wynika z nowelizacji ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r.,- w przypadku zdarzeń lub zagrożeń życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska, o których mowa w przepisach prawa budowlanego, zarządca nieruchomości podejmuje decyzje i dokonuje czynności wykraczające poza zakres czynności określony powyżej, mające na celu zapobieżenie tej szkodzie. Określone w ustawie czynności zarządcze mogą być realizowane osobiście przez zarządcę lub przy pomocy innych osób wykonujących czynności pomocnicze i działających pod jego bezpośrednim nadzorem, przy czym ponosi on za ich czynności odpowiedzialność zawodową określoną w ustawie. Zakres uprawnień i obowiązków zarządcy wynika nie tylko z przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, ale także z przepisów odrębnych ustaw (np. Prawa budowlanego), oraz z umowy o zarządzanie nieruchomością , która jest obligatoryjną podstawą jego działania. Umowa o zarządzanie nieruchomością , zawarta z jej właścicielem lub inną osobą, której przysługuje prawo do nieruchomości, wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. W umowie wskazuje się w szczególności zarządcę nieruchomości odpowiedzialnego zawodowo za jej wykonanie, numer jego licencji zawodowej oraz oświadczenie o posiadanym ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z wykonywaniem czynności zarządzania nieruchomościami. Zakres ustawowych obowiązków zarządcy nieruchomości Przy wykonywaniu działalności zawodowej zarządca jest obowiązany stosować przepisy prawa i standardy zawodowe, kierować się zasadami etyki zawodowej, a czynności zarządzania wykonywać ze szczególną starannością, właściwą dla ich zawodowego charakteru. Jest on także obowiązany kierować się zasadą ochrony interesów osób, na rzecz których wykonuje te czynności. Zarządca nieruchomości jest zobowiązany do stałego doskonalenia kwalifikacji zawodowych – (art. 186 u.g.n.) Przepis ten jest „kodeksem powinności zarządcy”. Został on uzupełniony przez nowelizację ustawy dokonaną 24 sierpnia 2007 r., która poszerzyła obowiązki zarządcy nieruchomości, poprzez wprowadzenie dodatkowego art. 186a obligującego zarządcę nieruchomości do przekazywania organom wykonawczym gminy właściwej ze względu na miejsce położenia nieruchomości danych dotyczących czynszów najmu lokali mieszkalnych, w powiązaniu z lokalizacją, wiekiem budynku i jego stanem technicznym oraz powierzchnią użytkową lokalu i jego standardem, wynikających z umów najmu, położonych w zarządzanych przez niego budynkach. Szczegółowe regulacje prawne dotyczące tego obowiązku zarządcy zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie określenia danych dotyczących czynszów najmu lokali mieszkalnych nienależących do publicznego zasobu mieszkaniowego, położonych na obszarze gminy lub jego części. (Dz.U. z 2007 r. Nr 250 poz.1873). Zarządca ma obowiązek stosować przepisy prawa, przez co należy rozumieć, że stawiane mu w umowie cele właściciela może realizować jedynie zgodnie z literą prawa. Stosowanie prawa rozumieć należy jako przestrzeganie prawa w codziennej działalności. Chronienie interesów osób, na rzecz których zarządca wykonuje zadania, musi się odbywać przy równoczesnym poszanowaniu praw osób trzecich. Szczególną staranność przy wykonywaniu czynności zarządzania cechować powinna dobra wola w poznaniu wszelkich uwarunkowań mogących mieć wpływ na podejmowane w imieniu właściciela decyzje. Uchwalone przez organizacje zawodowe i opublikowane , po uzgodnieniu, w Komunikacie Ministra Budownictwa z dnia 6 grudnia 2006 r. standardy zawodowe jako jednolite normy postępowania środowiska zarządców nieruchomości, które każdy profesjonalny zarządca winien wypełniać i przestrzegać - mają na celu podniesienie jakości świadczonych usług oraz umożliwienie klientom jako usługobiorcom zapoznanie się z nimi i w konsekwencji żądania ich przestrzegania. Jednocześnie organizacje zrzeszające zarządców będą miały łatwiejszą drogę do weryfikacji środowiska, a w ekstremalnych przypadkach znane będą kryteria pozwalające na eliminację z grona zarządców osób, które nie zasługują na to miano. Uzgodnione standardy z czasem zapewne będą modyfikowane i uzupełniane o nowe regulacje gdyż kryteria funkcjonowania zawodu zarządcy jak i uwarunkowania rynku nieruchomości podlegają ustawicznym zmianom. Spośród uzgodnionych standardów warto zwrócić uwagę na zasady ogólne, które między innymi dotyczą konieczności przestrzegania uznanych zasad moralnych i prawnych obowiązujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Istotny jest także standard dotyczący dbałości o prestiż zawodu czy o zachowaniu tajemnicy zawodowej. Ważnym jest również, szczególnie z punktu widzenia klientów, standard dotyczący obowiązku informowania, polubownych metod rozwiązywania sytuacji konfliktowych, prowadzenia dokumentacji i obsługi finansowej. Środowisko zarządców ujęło także jako standard wzajemną współpracę opartą na koleżeństwie i lojalności. Ustanawiając standardy zawodowe zarządcy nieruchomości nie tylko muszą określić i znormalizować swoje działania merytoryczne ale także powinni ustalić minimalne normy w dziedzinie etyki postępowania, czyli stworzyć Kodeks etyki zawodowej. Etyka to ogół norm moralnych, zasad postępowania przyjętych i obowiązujących w danej epoce i zbiorowości społecznej. Natomiast całokształt norm wyznaczających określone obowiązki moralne, dotyczące zarówno czynności wynikających bezpośrednio z wykonywania danego zawodu, jak i związanych z nim stosunków społecznych, nazywany jest etyką zawodową. Etyka jest niewątpliwie miarą sukcesu zawodowego zarządcy nieruchomości. Instytut Zarządzania Nieruchomościami (IREM) w Stanach Zjednoczonych, jedna z największych i o wieloletnich tradycjach oraz dużych osiągnięciach organizacja zarządców nieruchomości wypracowała Kodeks Etyki Zawodowej Dyplomowanego Zarządcy Nieruchomości. W jego preambule stwierdzono, iż odnoszenie dalszych sukcesów przez Instytut i jego członków oraz ich przyszłość zależą od stworzenia i utrzymania zaufania społecznego do uczciwości, prawości, profesjonalizmu i zdolności profesjonalnego zarządcy nieruchomości. Określono także, że przestrzeganie postanowień Kodeksu będzie korzystne dla całego społeczeństwa i przyczyni się do rozwijania obustronnie korzystnych relacji pomiędzy dyplomowanymi zarządcami nieruchomości, kandydatami do otrzymania tego tytułu, innymi profesjonalistami pracującymi na rynku nieruchomości, klientami, pracodawcami i społeczeństwem. Członkowie Instytutu przyjęli ten Kodeks, a złożenie przyrzeczenia jego przestrzegania postanowili traktować jako warunek członkostwa, dając tym samym wyraz temu, że widzą konieczność utrzymania i promowania prawego sposobu działania oraz uczciwej konkurencji wśród wszystkich osób wykonujących zawód zarządcy nieruchomości. Kodeks zawiera zobowiązania członków min. do zapewnienia ochrony interesów osób, które stykają się z ich zawodem, do zachowania równej i honorowej współpracy, do uczciwości, prawości i rzetelności, do wspierania swoich wysiłków nauką i kształceniem się, tak aby usługi świadczone dla klientów były zawsze na najwyższym poziomie. Kodeks zawiera 13 artykułów dotyczących podstawowych obowiązków zarządcy nieruchomości. Niektóre polskie zrzeszenia zarządców nieruchomości, w szczególności współpracujące z IREM, opracowały własne kodeksy etyki zawodowej, w dużej mierze wzorując się na sprawdzonych doświadczeniach amerykańskich. Należy oczekiwać, iż całe polskie środowisko zarządców nieruchomości doprowadzi do opracowania jednolitego dla wszystkich profesjonalistów Kodeksu Etyki Zawodowej Licencjonowanego Zarządcy Nieruchomości. Kodeks taki powinien obejmować zbiór generalnych reguł postępowania. Powinien opierać się na ogólnie przyjętych normach etycznych oraz na ukształtowanych dobrych obyczajach. Wymogi kwalifikacyjne Licencję zawodową w zakresie zarządzania nieruchomościami nadaje się osobie fizycznej, która : 1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych; 2) nie była karana za przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom, za przestępstwa 3) gospodarcze, za fałszowanie pieniędzy, papierów wartościowych, znaków urzędowych, 4) za składanie fałszywych zeznań oraz za przestępstwa skarbowe; 5) posiada wyższe wykształcenie; 6) ukończyła studia nieruchomościami; podyplomowe w zakresie zarządzania 7) odbyła praktykę zawodową w zakresie zarządzania nieruchomościami. Obowiązek ukończenia studiów podyplomowych nie dotyczy osoby, która ukończyła studia wyższe, których program uwzględnia co najmniej minimalne wymogi programowe dla studiów podyplomowych w zakresie zarządzania nieruchomościami. Osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego może otrzymać licencję zawodową zarządcy nieruchomości po spełnieniu warunków wymienionych powyżej oraz po wykazaniu się biegłą znajomością języka polskiego. System nadawania licencji zawodowych Mocą ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami ( Dz.U.z 2007 r. Nr 173 poz.1218) nastąpiła istotna zmiana w procedurze nadawania licencji zawodowych w zakresie zarządzania nieruchomościami polegająca na rezygnacji z egzaminu państwowego. Aktualnie Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej nadaje w formie świadectwa licencje zawodowe w zakresie zarządzania nieruchomościami, osobom które spełniły wymogi określone powyżej, a ujęte w art.187 u.g.n. Spełnienie tych wymogów stwierdza Państwowa Komisja Kwalifikacyjna w postępowaniu kwalifikacyjnym. Szczegółowe regulacje prawne dotyczące sposobu i trybu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego, sposobu prowadzenia centralnych rejestrów zarządców nieruchomości, sposobu i warunków odbywania praktyk zawodowych ujęte zostały w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 15 lutego 2008 r. w sprawie nadawania uprawnień i licencji zawodowych w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami (Dz.U. z 2008 r. Nr 31 poz.189). Odpowiedzialność zawodowa zarządcy nieruchomości Zarządca nieruchomości niewypełniający obowiązków zawodowych określonych w art.186 oraz w art.186a u.g.n. podlega odpowiedzialności zawodowej. Wobec zarządcy mogą być orzeczone, z tytułu odpowiedzialności zawodowej, następujące kary dyscyplinarne: - upomnienie; - nagana; - zawieszenie licencji zawodowej na okres od 3 miesięcy do 1 roku; - pozbawienie licencji zawodowej z możliwością ponownego ubiegania się o jej nadanie; - pozbawienie licencji zawodowej z możliwością ubiegania się o ponowne jej nadanie po upływie 3 lat od dnia pozbawienia. Postępowanie z tytułu odpowiedzialności zawodowej wszczyna minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Po wszczęciu postępowania minister przekazuje sprawę do Komisji Odpowiedzialności Zawodowej w celu przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. Minister, na podstawie wyników postępowania wyjaśniającego, orzeka, w drodze decyzji, o zastosowaniu jednej z kar dyscyplinarnych, albo o umorzeniu postępowania. Szczegółowe przepisy prawne dotyczące postępowania dyscyplinarnego zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 11 stycznia 2008 r. w sprawie postępowania z tytułu odpowiedzialności zawodowej rzeczoznawców majątkowych, pośredników w obrocie nieruchomościami oraz zarządców nieruchomości ( Dz.U. z 2008 r. Nr 11 poz.66). Niezależnie od przepisów regulujących działalność licencjonowanych zarządców nieruchomości ustawa o gospodarce nieruchomościami zawiera także przepisy karne sankcjonujące prowadzenie działalności zawodowej w zakresie zarządzania nieruchomościami bez licencji zawodowej. Osoby takie, w świetle art. 198 u.g.n. podlegają karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Tej samej karze podlega przedsiębiorca, który powierza wykonywanie czynności zarządzania osobie nieposiadającej licencji zawodowej. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych Ustawa o gospodarce nieruchomościami w art. 186 obliguje zarządcę nieruchomości do stałego doskonalenia kwalifikacji zawodowych. Nikt nie ma sposobu na posiadanie przez całe życie wiedzy kompletnej i doskonałej. Zmienia się świat wokół, otoczenie prawne, zmieniają się środki technologiczne. Osoba podchodząca poważnie do wypełniania swoich obowiązków zawodowych musi stale pogłębiać i ugruntowywać swoją wiedzę. Dlatego doskonalenie kwalifikacji jest niezbędne. Spełnienie przez zarządcę nieruchomości obowiązku stałego doskonalenia kwalifikacji zawodowych oceniane jest przez ministra w następujących po sobie okresach rozliczeniowych, z których każdy obejmuje jeden rok kalendarzowy. W przypadku stwierdzenia niespełnienia obowiązku doskonalenia kwalifikacji zawodowych Minister wszczyna z urzędu postępowanie z tytułu odpowiedzialności zawodowej. Doskonalenie kwalifikacji zawodowych odbywa się przez udział zarządcy nieruchomości w seminariach, szkoleniach lub kursach specjalistycznych dotyczących gospodarowania nieruchomościami i rynku nieruchomości w zakresie dotyczącym zarządzania nieruchomościami. Szczegółowe regulacje prawne dotyczące sposobu stałego doskonalenia kwalifikacji zawodowych, sposobu ich dokumentowania, kryteriów oceny spełnienia tego obowiązku zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 17 kwietnia 2008 r. w sprawie stałego doskonalenia zawodowego przez rzeczoznawców majątkowych, pośredników w obrocie nieruchomościami oraz zarządców nieruchomości ( Dz.U.z 2008 r.Nr 80 poz.475 ). Korporacje zawodowe zarządców nieruchomości Ustawa o gospodarce nieruchomościami definiuje organizacje zawodowe jako utworzone, zgodnie z przepisami o stowarzyszeniach, stowarzyszenia i związki stowarzyszeń zrzeszające osoby zawodowo wykonujące czynności odpowiednio rzeczoznawcy majątkowego, pośrednika w obrocie nieruchomościami lub zarządcy nieruchomości. Środowisko związane z zarządzaniem nieruchomościami, szczególnie po głębokich zmianach dokonanych w rezultacie transformacji ustrojowej na rynku nieruchomości, dostrzegło potrzebę integracji umożliwiającej dzielenie się wiedzą i doświadczeniem . Jeszcze przed wejściem w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami, w której po raz pierwszy podkreślono, że zarządzanie nieruchomościami wymaga profesjonalnej wiedzy i dużego doświadczenia, w Krakowie w 1996 r. powstało Stowarzyszenie Zarządców i Administratorów Nieruchomości. W rok później, również w Krakowie odbył się pierwszy Ogólnopolski Kongres Zarządców Nieruchomości, w którym uczestniczyli również wybitni specjaliści o uznanym autorytecie naukowym, deklarując, trwającą do chwili obecnej współpracę ekspercką. W czerwcu 1997 roku powołano w Rynii pod Warszawą Polską Federację Organizacji Zarządców i Administratorów Nieruchomości. Wydawało się, że następuje silna konsolidacja środowiska, która umożliwi mówienie jednym głosem, szczególnie w istotnych sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięć legislacyjnych. Stało się jednak inaczej. Obecnie funkcjonuje w Polsce wiele regionalnych stowarzyszeń zarządców i administratorów nieruchomości, które w większości są zgrupowane w czterech federacjach: Polskiej Federacji Organizacji Zarządców i Administratorów Nieruchomości, Polskiej Federacji Stowarzyszeń Zarządców Nieruchomości, Polskiej Federacji Zarządców Nieruchomości i Polskiej Federacji Rynku Nieruchomości. Przynależność do tych struktur jest dobrowolna. Istnieje wiele kwestii i problemów dotyczących funkcjonowania zawodu zarządcy nieruchomości, ustawicznie zmieniają się istotne dla środowiska przepisy prawne, stąd niezmiernie ważnym jest aby doszło do powołania jednej korporacji zawodowej, której głos powinien być brany pod uwagę zarówno przez stanowiących prawo, rządzących, właścicieli nieruchomości jak i innych profesjonalistów rynku nieruchomości. Szansę na rozpoczęcie starań o budowę wspólnej korporacji zawodowej stanowi podpisane w dniu 30 maja 2008 r. porozumienie dotyczące powołania do życia jednej korporacji, która będzie reprezentować zarówno zarządców nieruchomości jak i pośredników w obrocie nieruchomościami. Porozumienie to zostało podpisane przez Prezydentów wszystkich czterech Federacji.