Lady Makbet

AGNIESZKA KRUSZYŃSKA
Temat: Lady Makbet Szekspira a motyw kobiety fatalnej.
Kluczowe pytanie: W jaki sposób różni twórcy ukazują Lady Makbet?
Czas
Czas prezentacji audycji Finezje literackie. Szekspir 5/ 5 - 10, 48 min.
Czas ćwiczeń: ok. 35 min.
Metody pracy
- praca indywidualna, praca w grupach i w parach, praca z tekstem, drama.
Przed zajęciami:
Przygotowujemy komputer z dostępem do Internetu i rzutnikiem. Potrzebne będą także
materiały pomocnicze (powielone w odpowiedniej liczbie).
Uczniowie w domu wykonują następujące zadanie:
Na środku większej planszy piszą LADY MAKBET, a wokół zapisują własne skojarzenia, odczucia,
oceny bohaterki tym samym kolorem. Następnie oglądają wizerunki bohaterki przedstawionej w
różnych tekstach kultury – znalezione samodzielnie i rekomendowane przez nauczyciela w
materiale pomocniczym nr 1. Dopisują innym kolorem nowe skojarzenia i określenia, jakie
przychodzą im na myśl po obejrzeniu materiałów. Tak przygotowane mapy mentalne uczniowie
przynoszą na lekcję.
Uwaga: warto opowiedzieć młodzieży o przedstawieniu Wokół Szekspira, w którym Andrzej
Seweryn wciela się w różne postacie z dramatów wielkiego dramaturga i poety, informacje np. na
stronie Teatru Starego w Lublinie:
http://www.teatrstary.lublin.pl/wydarzenie,37,andrzej-seweryn-woko-szekspira
Przy tej okazji możemy przypomnieć o tym, że w teatrze elżbietańskim aktorami byli tylko
mężczyźni.
Przebieg ćwiczenia:
1. Prezentacja map mentalnych przygotowanych w domu. Rozmowa o różnych wizerunkach
Lady Makbet. Można zasugerować uczniom, aby opowiedzieli o tym, co w obrazach Lady
Makbet wydało się im najbardziej zaskakujące albo też co – ich zdaniem – było trafną
interpretacją postaci.
Czas: 8 minut
2. Zapraszamy do wysłuchania fragmentu audycji – 4, 46 min. Prosimy, by uczniowie podczas
słuchania skoncentrowali się na wierszu Anny Piwkowskiej, który przytoczy poetka. Zadaniem
młodzieży jest dopisanie na mapach mentalnych jeszcze innym kolorem określeń Lady Makbet
(pojawiających się w utworze lub zasugerowanych przez utwór), tym razem występującej jako
podmiot liryczny współczesnego wiersza.
1
Finezje literackie. Szekspir 5/ 5
http://www.nina.gov.pl/ninateka/audioteka/detal//2012/01/26/EDU_Finezje_literackie_1995__Szek
spir_odc_5
Na życzenie uczniów możemy raz jeszcze zaprezentować wiersz (3.10 min – 4,46. min).
Rozmawiamy o różnicach między wizerunkami Lady Makbet. Warto zwrócić uwagę na to, że Lady
Makbet Anny Piwkowskiej jest kobietą nieszczęśliwą, pełną wyrzutów sumienia. Warto też zadać
pytanie, czy takiej Lady Makbet możemy współczuć? Dlaczego tak/ dlaczego nie?
Czas: 10 min.
3. Słuchamy dalszej części audycji. Prezentujemy figurę Lady Makbet z pomnika w Stratford
(materiał pomocniczy nr 2). Przykładowe pytania do uczniów:
W jakim geście została uwieczniona szekspirowska bohaterka?
Co oznacza ten gest?
Czas: 7 min.
4. Jak przedstawić kobietę fatalną na scenie?
a.) Wspólnie z uczniami definiujemy pojęcie kobiety fatalnej, femme fatale (kobieta, która
przyczynia się do zguby mężczyzn, ma na nich wielki wpływ, przywodzi ich do klęski; jest
tajemnicza i bardzo niebezpieczna). Warto poprosić młodzież o podanie przykładów znanych im
kobiet fatalnych w popularnych filmach.
Następnie uczniowie w parach przygotowują w punktach odpowiedź na pytanie:
Co z kobiety fatalnej ma w sobie Lady Makbet?
b.) Jak Lady Makbet kusi do morderstwa? – praca z tekstem, próba interpretacji głosowej (materiał
pomocniczy nr 3, praca w grupach). Właściwa kolejność sformułowań: wyrzut; rada; obietnica
działania razem z mężem; obietnica „załatwienia wszystkiego”, zadbania o wszystko; obietnica
osiągnięcia czegoś wielkiego.
Próba aktorskiego odczytania kwestii Lady Makbet. Rolę tę odgrywa przedstawiciel/
przedstawicielka grupy. Warto przypomnieć chłopcom, że wzorem teatru elzbietańskiego mogą
wcielać się w kobiecą rolę. Makbetem może być uczeń z klasy lub przedmiot: globus, wieszak na
mapy, sylwetka narysowana na tablicy, model szkieletu z pracowni biologicznej... Grupy mogą
losować swoich Makbetów – jeśli zdecydujemy się na przedmioty w tej roli.
Czas: 20 min.
5. Praca domowa do wyboru:
a.) Współczesna Lady Makbet. Opisz swój pomysł na scenariusz filmu (kryminału,
thrillera lub dramatu psychologicznego) z motywem kobiety fatalnej, której działanie
wzorowane jest na działaniu Lady Makbet.
b.) Opracuj, jak powinno wyglądać pierwsze pojawienie się Lady Makbet na scenie.
Zaplanuj dźwięki, oświetlenie, scenografię, kostium, ruch sceniczny itp.
2
Materiały pomocnicze
Materiał pomocniczy nr 1
Obejrzyj różne wizerunki Lady Makbet:
Andrzej Seweryn jako Lady Makbet
http://film.interia.pl/galerie/film_galerie/andrzej-seweryn-jako-lady-makbet/zdjecie/duze,1118206,3
John Singer Sargent (1856-1925), amerykański malarz – portrecista. Obraz Ellen Terrry jako
Lady Makbet. (Ellen Terry – znana aktorka angielska)
http://www.galeria.malarstwa.pl/obraz,3026,Ellen-Terry-jako-Lady-Makbet.html
Johann Heinrich Füssli Płomienna lady Makbet
http://andrzejosinski.wordpress.com/2009/08/10/robert-schumann-tesknota-za-utraconymdziecinstwem/427px-johann_heinrich_fussli_030-die-schlafwandelnde-lady-macbeth/
Helena Modrzejewska jako Lady Makbet. Strona Pracowni dokumentacji życia i twórczości Heleny
Modrzejewskiej (fotografia)
http://www.helenamodrzejewska.uj.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=174:ladymakbet-elmer-chickering&catid=47:fotografie-w-rolach&Itemid=72
Witkacy "Kompozycja - Lady Makbet", 7/I/1933
http://artyzm.com/obraz.php?id=10243
Maria Callas jako Lady Makbet (fotografia)
http://operavision.org/2009/03/12/favorite-callas-photos/callas-famous-lady-macbeth
Vicky Newman, współczesna wizja Lady Makbet
http://www.vickynewman.com/lady-macbeth-illustration
Materiał pomocniczy nr 2
3
Figura Lady Makbet w Stratford-upon-Avon (fot. Green Lane, na licencji Creative Commons
Attribution-Share Alike 3.0 Unported
Cały pomnik:
http://www.geograph.org.uk/photo/99675
4
Materiał pomocniczy nr 3
Złóż kartkę wzdłuż linii. Przeczytaj kwestię, jaką lady Makbet wypowiada do swego męża.
Zastanów się, o czym chce mu powiedzieć? Jakie są jej intencje?
Następnie rozłóż kartkę i pracuj z tekstem rozbitym na części – w ramki wpisz właściwe
sformułowania. Przygotuj czytanie roli, zaplanuj mowę ciała, gesty i mimikę.
LADY MAKBET
[...]
Twoje
Oblicze, mężu, jest istną tablicą,
Na której skryte rzeczy można czytać.
Chcąc świat oszukać stosuj się do świata,
Ubierz w uprzejmość oko, dłoń i usta,
Wyglądaj jako kwiat niewinny, ale
Niechaj pod kwiatem tym wąż się ukrywa.
Dołóżmy wszelkich starań, żeby tego,
Co tu ma przybyć, przyjąć jak najlepiej,
Myśl o tym tylko, memu zaś myśleniu
Pozostaw wielkie zadanie tej nocy,
Które, jeśli się działać nie ustraszym,
Nada blask przyszłym dniom i nocom naszym.
Makbet, tłum. Józef Paszkowski, akt I, scena V
Z ł ó ż
k a r t k ę
w z d ł u ż
t e j
l i n i i
[...]
Twoje
Oblicze, mężu, jest istną tablicą,
Na której skryte rzeczy można czytać.
Chcąc świat oszukać stosuj się do świata,
Ubierz w uprzejmość oko, dłoń i usta,
Wyglądaj jako kwiat niewinny, ale
Niechaj pod kwiatem tym wąż się ukrywa.
Dołóżmy wszelkich starań, żeby tego,
Co tu ma przybyć, przyjąć jak najlepiej,
Myśl o tym tylko, memu zaś myśleniu
Pozostaw wielkie zadanie tej nocy,
Które, jeśli się działać nie ustraszym,
Nada blask przyszłym dniom i nocom naszym.
obietnica osiągnięcia czegoś wielkiego; rada; obietnica działania razem z mężem; obietnica
„załatwienia wszystkiego”, zadbania o wszystko; wyrzut
5