Temat: „Do szczęścia i do światłości nie można dojść na skróty”.

Temat: „Do szczęścia i do światłości nie można dojść na skróty”.

Beatyfikacja Jana Pawła II
Temat:
„Do szczęścia i do światłości
nie można dojść na skróty”.
Droga Jana Pawła II do beatyfikacji.
Adresaci zajęć: uczniowie klas ponadgimnazjalnych
Czas trwania zajęć: 45 min.
Cele dydaktyczne:
Uczeń:
• rozumie istotę aktu beatyfikacji;
• zna etymologię słowa „błogosławiony”;
• zapoznaje się z fragmentem Tryptyku rzymskiego Jana Pawła II: Źródło
(film Jan Paweł II. „Tryptyk rzymski”, reż. Halina Bisztyga);
• interpretuje symboliczne znaczenie „źródła” w kontekście poszukiwania przez człowieka szczęścia;
• rozumie, dlaczego Jan Paweł II był człowiekiem szczęśliwym, mimo że
podjął wysiłek moralny;
• zapoznaje się z fragmentem Elementarza etycznego Karola Wojtyły:
Właściwa interpretacja nauki o szczęściu;
• potrafi zająć własne stanowisko na temat szczęścia jako celu drogi,
która wymaga wysiłku moralnego, dojrzewania;
• zapoznaje się z fragmentem nagrania homilii Jana Pawła II wygłoszonej podczas nabożeństwa czerwcowego (Toruń, 7 czerwca 1999).
Metody:
• pogadanka, rozmowa prowadzona;
• miniwykład;
• prezentacja multimedialna (pokaz fragmentu filmu Tryptyk rzymski, odsłuchanie fragmentu homilii wygłoszonej podczas nabożeństwa czerwcowego, Toruń, 7 czerwca 1999);
• praca z tekstem;
• praca indywidualna (karta pracy);
• dyskusja.
Środki dydaktyczne:
• zdjęcia (zał. nr 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5);
• fragment filmu Jan Paweł II „Tryptyk rzymski”; scenariusz i reżyseria:
Halina Bisztyga, recytuje: Danuta Michałowska, muzyka: Grzegorz Turnau
(zał. nr 2);
jp2 w szkole
1
Beatyfikacja Jana Pawła II
• fragment książki Jan Paweł II. Księgi myśli i wiary: Szczęście, oprac.
A. Wojtas, G. Polak, seria „Dziennika” 2008 (zał. nr 3);
• fragment Elementarza etycznego Karola Wojtyły: Właściwa interpretacja nauki o szczęściu (zał. nr 4);
• karta pracy (zał. nr 5);
• fragment homilii wygłoszonej podczas nabożeństwa czerwcowego,
Toruń, 7 czerwca 1999 (zał. nr 6).
Przygotowanie sali
Potrzebne są: ekran (ewentualnie można wykorzystać odpowiedniej wielkości jasną ścianę), rzutnik multimedialny oraz komputer.
Moduły zajęć:
Moduł
Droga pod górę
Błogosławiony
znaczy szczęśliwy!
Dojrzewanie
do szczęścia
Elementarz etyczny
Kierunek: szczęście
Zakończenie –
błogosławieństwa
receptą na szczęście
2
jp2 w szkole
Cele
Czas
• Zwrócenie uwagi na zamiłowanie
Jana Pawła II do gór.
• Ukazanie wartości samodoskonalenia.
• Interpretowanie źródła jako symbolu spełnienia, sensu istnienia.
15 min.
• Wskazanie znaczenia beatyfikacji.
• Wyjaśnienie etymologii słowa
„błogosławiony”.
• Ukazanie Jana Pawła II jako człowieka szczęśliwego.
10 min.
• Definiowanie sensu szczęścia.
• Pokazanie szczęścia jako wysiłku moralnego na przykładzie życia Jana Pawła II (Osiem błogosławieństw jako drogowskazy na
drodze do szczęścia).
10 min.
Indywidualne pogłębienie tematu:
szczęście jako cel drogi.
5 min.
Refleksja nad wezwaniem Jana Pawła II.
5 min.
Beatyfikacja Jana Pawła II
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat zajęć.
Dzisiejszym zajęciom będzie towarzyszyć motyw drogi pod górę, drogi na
szczyt.
Nauczyciel prezentuje fotografię ludzi wędrujących na górskich
szlakach (zał. nr 1.1).
2. Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat górskich wędrówek.
Pyta: Kto z nich chodzi po górach? Dlaczego ludzie rezygnują
z wygody, by zmęczyć się na szlaku? Co sprawia, że człowiek
znajduje w sobie motywację, by iść pod górę? Co otrzymuje
w zamian? (można pokazać krajobraz górski – zał. nr 1.2). Czy
chodzi wyłącznie o adrenalinę?
Wypowiedzi uczniów można podsumować następująco:
Wędrówki górskie wiążą się z „pozytywnym zmęczeniem”, które dodaje
energii. Na szczycie góry można odnieść wrażenie, że jest się bliżej Boga.
Piękno krajobrazu zmusza do refleksji o miejscu człowieka w harmonii stworzenia („Piękno stworzenia jest odbiciem nieskończonego piękna Stwórcy”).
3. Nauczyciel prezentuje kartę z cytatem z Elementarza etycznego Karola Wojtyły (zał. nr 1.3) lub zapisuje ten cytat na tablicy.
Uczniowie zastanawiają się, co w kontekście wędrówki na szczyt
oznaczają słowa: „Szczęście nie jest drogą, ale celem każdej
drogi”.
Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat celu ludzkich starań/ludzkiej
drogi. Pyta, czy często nie mylą szczęścia z łatwą przyjemnością? Czy nie
wybierają dróg na skróty, ułatwień, namiastek? (propozycja pomocy metodycznej – zdjęcie – zał. nr 1.4). Czy szczęście jako cel drogi można przełożyć na materialne korzyści? Co jest „drogą pod górę” w ich codziennym
życiu?
4. Nauczyciel wyjaśnia:
Motyw wędrówki pod górę, wymagania od siebie, był bardzo często przywoływany przez Jana Pawła II. Na dzisiejszej lekcji spróbujemy razem z Janem Pawłem II wyruszyć w „drogę na szczyt”.
Nauczyciel opowiada o wędrówkach górskich Jana Pawła II:
Karol Wojtyła jako uczeń, później ksiądz, biskup i kardynał wędrował po
Beskidzie Żywieckim, Beskidzie Małym i Sądeckim, Tatrach, Gorcach, Pieninach, Beskidzie Niskim, Bieszczadach i Sudetach. Zwykle towarzyszyła mu
grupa przyjaciół lub młodzież. Od początku lat 50. i 60. w górach pojawiał się niemal każdego roku, latem i zimą. Jako papież bywał częstym
gościem w Alpach. Powracał również w polskie góry w 1983 i 1997 roku,
a w 2002 roku oglądał je z pokładu śmigłowca.
jp2 w szkole
3
Beatyfikacja Jana Pawła II
Można też dodać:
„Człowiekowi potrzebne jest piękno krajobrazu”– powiedział o górach Jan
Paweł II (msza św. w Nowym Targu, 8 czerwca 1979). W górach czuł, że jest
bliżej Boga.
5. Jan Paweł II w utworze Tryptyk rzymski ukazał głębszy sens wędrówki pod górę. Nauczyciel proponuje wysłuchanie interpretacji
utworu Papieża w wykonaniu Danuty Michałowskiej (fragment filmu – zał. nr 2). Uczniowie mogą się również zastanowić, jaki przekaz niesie połączenie słów Jana Pawła II z obrazem filmu.
6. Nauczyciel prowadzi dyskusję z uczniami na temat fragmentu
filmu Tryptyk rzymski.
Czym może być symboliczne źródło? Dlaczego trudno do niego dojść?
Czy można powiedzieć, że odnalezienie źródła jest równoznaczne ze znalezieniem szczęścia?
7. Nauczyciel mówi:
Dotychczasowe rozważania prowadzą nas do bardzo ważnego wydarzenia, które nastąpi 1 maja 2011 roku, czyli beatyfikacji Jana Pawła II.
Nauczyciel wyjaśnia:
BEATYFIKACJA (łac. beatificare ’wyróżniać, ogłaszać błogosławionym’)
– w Kościele katolickim akt uznania zmarłej osoby za błogosławioną oraz
wyrażenia zgody na jej publiczny kult.
Słowo „błogosławiony” pochodzi z łaciny i oznacza dosłownie beatus ’bogaty; płodny, szczęśliwy’.
(na podstawie : W. Kopaliński, Słownik wyrazów obcych
i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa 2007)
Dodatkowo można powiedzieć:
W Biblii osoba określona przymiotnikiem „błogosławiony” jest uosobionym
objawieniem Bożej łaskawości i hojności. Ten, kto został pobłogosławiony
przez Boga, jest Jego szczególną własnością. Człowiek błogosławiony promieniuje Bożą dobrocią na cały otaczający go świat; nie zatrzymuje dla
siebie daru Bożego błogosławieństwa, lecz niesie go dalej – ku tym, którzy
go pragną i potrzebują.
Na koniec należy powiedzieć:
„Błogosławiony” to ten, kto osiągnął szczęście i stał się wzorem dla innych
w jego poszukiwaniu. Można go zatem „wyróżnić” (czyli „beatyfikować”)
jako wzór szczęścia.
4
jp2 w szkole
Beatyfikacja Jana Pawła II
8. Nauczyciel rozdaje fragment komentarza Grzegorza Polaka do
jednej z ostatnich zagranicznych wizyt Jana Pawła II (Szwajcaria,
5 czerwca 2004) – zał. nr 3.
Nauczyciel zachęca do zastanowienia się, czy dla uczniów Jan Paweł II
jest wzorem człowieka szczęśliwego? Co może świadczyć o tym, że był
człowiekiem szczęśliwym i spełnionym? Na czym polegało „spełnienie”
Ojca Świętego? Jaka była jego droga do tego „spełnienia”? Czy jest to
droga tylko „dla wybranych”?
Prowadzący proponuje przyjrzeć się bliżej drodze, jaką wyznaczył sobie Papież Polak. Jest to droga dojrzewania, droga wyborów moralnych, które
wymagają wysiłku.
9. Lektura fragmentu Elementarza etycznego Karola Wojtyły (zał.
nr 4).
Nauczyciel opowiada o epizodach życia Jana Pawła II, które wskazują na
jego drogę do szczęścia rozumianego jako owoc dojrzewania, wysiłku moralnego.
Można powiedzieć, że Karol Wojtyła – Jan Paweł II:
• zrezygnował z młodzieńczych marzeń (literatura, teatr) na rzecz drogi
kapłańskiej;
• nigdy nie stracił optymizmu, dziecięcej spontaniczności, co mogło być
trudne dla sprawującego władzę w Stolicy Apostolskiej;
• odważnie stawał w obronie praw człowieka (sprzeciwiał się aborcji
i eutanazji); występował przeciw wszelkiej niesprawiedliwości społecznej
i wyzyskowi człowieka przez człowieka;
• był człowiekiem głębokiej modlitwy; nie rozstawał się z różańcem i brewiarzem (jako przykład można przywołać relację telewizyjną z katedry wawelskiej z 2002 roku, kiedy Jan Paweł II nieplanowanie spędził 20 minut na
modlitwie – to było najdłuższe 20 minut transmitowanej antenowej ciszy);
• łączył ludzi różnych wyznań, kultur, narodowości: zainicjował wiele
spotkań ekumenicznych (np. w Asyżu, 27.10.1986); prowadził dialog z muzułmanami (np. przemówienie w Maroku do muzułmanów, 19.08.1985);
jako pierwszy papież przekroczył próg synagogi żydowskiej (13.04.1986);
pielgrzymował do Ziemi Świętej (20–26.03.2000) – modlił się przy Ścianie
Płaczu o przebaczenie w kontaktach katolicko-żydowskich;
• przyjął cierpienie po zamachu na pl. Świętego Piotra w 1981 roku, przebaczył zamachowcy Alemu Agcy;
• pokazał, że cierpienie ma sens, gdy odchodził do Domu Ojca.
Warto podkreślić, że wybory moralne, których dokonywał Jan Paweł II,
były drogą Ośmiu błogosławieństw. Dla chrześcijan błogosławieństwa są
drogowskazami na drodze do szczęścia.
jp2 w szkole
5
Beatyfikacja Jana Pawła II
10. Nauczyciel rozdaje karty pracy (zał. nr 5). Prosi o zapoznanie
się z słowami Jana Pawła II i wypełnienie luk zgodnie z własnymi
przekonaniami.
Uczniowie zastanawiają się:
• Co jest celem ich życia, ich powołaniem?
• Jakimi wartościami chcą się kierować? Jakie bezdroża (antywartości)
chcą omijać?
• Jaki wysiłek muszą podjąć, by dojść do celu?
Nauczyciel zachęca uczniów do podzielenia się swoimi przemyśleniami
z kart pracy indywidualnej.
11. Na koniec nauczyciel proponuje, aby wysłuchać przesłania
Jana Pawła II (zał. nr 6).
Prowadzący podsumowuje: Droga do szczęścia, którą wskazuje
Ojciec Święty, jest wymagającą drogą ewangelicznych błogosławieństw.
6
jp2 w szkole