docRozkład materiału wraz z planem wynikowym. Historia i
download 
Reklamacja Transkrypt
Rozkład materiału wraz z planem wynikowym. Historia i
Rozkład materiału wraz z planem wynikowym. Historia i społeczeństwo. Historia wokół nas. Klasa 4 Temat lekcji (rozdział w podręczniku) Środki dydaktyczne 1. O czym mówi nam • podręcznik historia? • z eszyt ćwiczeń 1. H istoria jest nauką o dziejach. 2. W dziejach było wiele epok. 3. C zym zajmuje się historyk? 4. Czym jeszcze będziemy zajmować się na lekcjach historii? Zagadnienia, materiał nauczania 8. Historia jako dzieje. Uczeń: 1) odróżnia historię rozumianą jako dzieje, przeszłość od historii rozumianej jako opis dziejów przeszłości; 2) wyjaśnia, na czym polega praca historyka. I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: okres p.n.e., n.e., tysiąclecie, wiek, rok; przyporządkowuje fakty historyczne datom; oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej; © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 Wymagania Wymagania na ocenę na ocenę dopuszczającą; dostateczną; uczeń: uczeń: CZĘŚĆ I. POZNAJĘ HISTORIĘ • wyjaśnia, czym • wyjaśnia pojęcia: zajmuje się tradycja, epoka, historia prehistoria, historia, • wymienia cywilizacja co najmniej • wymienia w kolejdwie nauki ności chronologiczwspomagające nej epoki historyczhistorię ne: starożytność, • wyjaśnia pojęcia: średniowiecze, dawno, przeszłość nowożytność, współczesność • wyjaśnia różne znaczenia pojęcia historia – nauka zajmująca się badaniem przeszłości i historia jako wszystkie wydarzenia, które kiedyś się działy • wyjaśnia, do cze- • wyjaśnia, jak działago służy oś czasu ła klepsydra i zegar • wymienia sposłoneczny soby mierzenia • na podstawie daty, czasu używane wskazuje wiek, przez człowieka w jakim miało miej(klepsydra, zegar sce wydarzenie słoneczny, zegar • wyjaśnia skróty – mechaniczny itp.) p.n.e. i n.e. • podaje, ile lat liczy wiek i półwiecze • wyjaśnia, że stulecie oznacza 100 lat, czyli wiek Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: • podaje przykłady nauk wspomagających historię (chronologia, numizmatyka, archeologia, genealogia, heraldyka) i wyjaśnia, czym się zajmują • wyjaśnia, czym zajmuje się historyk – badaniem źródeł pisanych • wyjaśnia różnicę pomiędzy prehistorią i historią • wyjaśnia, jakie znaczenie miało wynalezienie pisma • wyjaśnia potrzebę znajomości historii • posługuje się osią czasu, lokalizuje daty na osi czasu • określa wiek i jego połowę • szereguje wydarzenia w czasie, oblicza czas między wydarzeniami • wyjaśnia, czym zajmuje się chronologia • wyjaśnia pojęcia: wiek, tysiąclecie, półwiecze Wymagania na ocenę bardzo dobrą uczeń: Wymagania na ocenę celującą; uczeń: • wymienia i wska- • własnymi słowami zuje na osi czasu wyjaśnia, dlaczego w kolejności historię nazywamy chronologicznej nauczycielką życia epoki historyczne: • wyjaśnia, że każstarożytność, da nowa epoka średniowiecze, rozpoczyna się na nowożytność, skutek jakiegoś współczesność wielkiego odkrycia • wyjaśnia, że epoki albo wydarzenia, historyczne skłatakiego np., jak dają się na całość opanowanie przez dziejów ludzi umiejętności • wyjaśnia znaczenie posługiwania się tradycji dla ciągło- ogniem, wynalezieści historycznej nie pisma czy narodziny Chrystusa • wyjaśnia znaczenie tradycji dla ciągłości historycznej • swobodnie posłu- • wskazuje różnicę guje się osią czasu pomiędzy kalenda• podaje, ile dni rzem księżycowym ma kalendarz i kalendarzem gregoriański, kiedy słonecznym i przez kogo został wprowadzony oraz co oznacza, że rok jest przestępny • wyjaśnia, jakie wydarzenie posłużyło do podziału czasu na wydarzenia przed naszą erą i wydarzenia naszej ery Liczba godzin 1 2 Klasa 4 • historia jako nauka zajmująca się badaniem przeszłości • historia jako dzieje • podział dziejów na epoki – prehistoria, starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność • czym zajmuje się historyk • nauki wspomagające historię – chronologia, archeologia, genealogia, numizmatyka, heraldyka • przeszłość, tradycja, badanie przeszłości na podstawie źródeł historycznych, praca historyka, epoki historyczne, czasy prehistoryczne, prehistoria, czasy historyczne 2. Co to jest czas • podręcznik • sposoby mierzenia i jak go mierzymy? • zeszyt czasu – zegar słoneczny, ćwiczeń klepsydra 1. K iedy nie było • czasomierze • jednostki czasu w historii • kalendarze – era, tysiąclecie, wiek, zegarka. 2. Czas w historii. półwiecze 3. Do czego służy oś • oś czasu czasu? • obliczanie czasu 4. Jak obliczyć czas pomiędzy wydarzeniami w historii, czyli tro• kalendarz księżycowy chę matematyki. i słoneczny 5. Długa droga do • chronologia powstania kalen• czasy przed naszą darza. erą, czasy naszej ery, tysiąclecie, wiek, pierwsza połowa wieku, Odniesienia do podstawy pro gramowej 1 Środki dydaktyczne 3. Źródła historycz • podręcznik ne opowiadają nam • z eszyt ćwiczeń o przeszłości • źródła 1. B ez źródła ani rusz. historyczne, np. kronika 2. C o to jest źródło szkoły historyczne? 3. Jakie znamy źródła historyczne? 4. Jak chronimy bezcenne źródła historyczne? 5. R óżnorodne przekazy o życiu ludzi – dawniej i dziś. Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy pro gramowej druga połowa wieku dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością • źródło historyczne – ślad działalności człowieka pozostawiony w przeszłości • rodzaje źródeł historycznych: źródła materialne i niematerialne, pisane i niepisane • pojęcia: źródło historyczne, zabytek, archeologia, eksponat, muzeum, skansen • źródła pisane: listy, kroniki, roczniki, pamiętniki • znaczenie archeologii w odkrywaniu i badaniu materialnych źródeł historycznych • muzeum jako miejsce gromadzenia i przechowywania pamiątek z przeszłości • skansen jako miejsce gromadzenia dawnych budynków wiejskich i ich wyposażenia 8. Historia jako dzieje. Uczeń: 3) podaje przykłady różnych źródeł historycznych i wyjaśnia, dlaczego należy je chronić. © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: • podaje przykład znanego mu muzeum • podaje przykłady źródeł historycznych • rozróżnia podział źródeł historycznych na materialne i niematerialne • wyjaśnia, co to jest źródło historyczne • wymienia przykłady źródeł pisanych (kronika, roczniki, pamiętniki) • wymienia przykłady źródeł materialnych (naczynia, broń, budowle) Rozkład materiału wraz z planem wynikowym | Historia i społeczeństwo Temat lekcji (rozdział w podręczniku) Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania Wymagania na ocenę na ocenę Liczba bardzo dobrą celującą; godzin uczeń: uczeń: • wyjaśnia pojęcia: era, mit • wyjaśnia pojęcia: wiek, tysiąclecie, półwiecze • wskazuje na osi czasu narodziny Chrystusa, czasy przed naszą erą i czasy naszej ery • wyjaśnia pojęcia: • wymienia rodzaje • uzasadnia, dlacze1 rocznik, kronika źródeł historyczgo zabytki i źródła • opisuje, czym zajmu- nych przechowyhistoryczne należy ją się muzea, archiwa wanych w archichronić i zabezi skanseny wach, muzeach pieczać przed • wyjaśnia, na czym i skansenach zniszczeniem polega praca histo- • podaje przykłady • omawia znaczenie ryka informacji, jakie odkrycia grobowca możemy zdobyć Tutenchamona korzystając ze źró- i podaje przykłady deł historycznych znalezionych tam przedmiotów 2 4. Do czego służy mapa? • podręcznik • zeszyt ćwiczeń 1. O pewnym ważnym • mapa pytaniu. historyczna 2. Jak czytać mapę? • mapa 3. C o widać na mageograficzna pach i planach? • plan POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – POZNAJĘ HISTORIĘ • z naczenie mapy w poznawaniu miejsca wydarzeń • k artografia – nauka rysowania map • jak czytamy mapę i plan – tytuł mapy, legenda mapy • r odzaje map – geograficzne, polityczne, tematyczne, historyczne • p lan miejscowości, przebiegu wydarzenia • a tlas historyczny • podręcznik 1. O czym mówi nam historia? • zeszyt 2. Co to jest czas i jak go ćwiczeń mierzymy? 3. Źródła historyczne opowiadają nam o przeszłości. 4. Do czego służy mapa? II. Analiza i interpre- • wskazuje tytuł • wyjaśnia, do czego tacja historyczna. i legendę mapy historykowi poUczeń odpowiada • odczytuje proste trzebna jest mapa na proste pytania informacje z mapy • wyjaśnia, co to jest postawione do przy pomocy legenda mapy tekstu źródłowego, nauczyciela • wyjaśnia, czym jest planu, mapy, plan miasta lub ilustracji. jakiegoś wydarzenia • opisuje, czym zajmuje się kartograf • jw. • wyjaśnia pojęcia: tradycja, epoka, prehistoria, cywilizacja, • wyjaśnia różne znaczenia słowa historia – historia jako nauka i historia jako przeszłość, to co się wydarzyło • określa wiek na podstawie daty rocznej • wyjaśnia skróty: n.e. i p.n.e. • wymienia przykłady źródeł historycznych • odczytuje informacje z legendy mapy • podaje przykła• samodzielnie dowe informacje, posługuje się mapą jakie historyk może historyczną wyczytać z mapy • wymienia rodzaje map – historyczna, polityczna, geograficzna • wyjaśnia pojęcie: kartografia 1 • wyjaśnia pojęcie: • własnymi słowami • wyjaśnia pojęcia: wyjaśnia, dlaczego mit wiek, tysiąclecie, historię nazywamy • posługuje się osią rocznik, kronika nauczycielką życia czasu • wyjaśnia, na czym • uzasadnia, dlaczepolega praca histo- • wyjaśnia, jakie wydarzenie posłu- go zabytki i źródła ryka historyczne należy żyło do podziału • wymienia nauki czasu na wydarze- chronić i zabezwspomagające hinia przed naszą erą pieczać przed storię (chronologia, numizmatyka, arche- i wydarzenia naszej zniszczeniem • samodzielnie ery ologia, genealogia, posługuje się mapą • wyjaśnia pojęcie: heraldyka) historyczną kartografia • wymienia różnice • wymienia co między prehistorią najmniej jedno i historią i wyjaśnia, jakie znaczenie miało znane mu muzeum i skansen wynalezienie pisma • prawidłowo umieszcza daty na osi czasu • odczytuje proste informacje z mapy • wskazuje podobieństwa i różnice pomiędzy mapą historyczną a polityczną • wyjaśnia, czym zajmują się muzea i skanseny 2 Klasa 4 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • wyjaśnia, czym zajmuje się historia i na czym polega praca historyka • podaje przykłady nauk wspomagających historię • wyjaśnia, do czego służy oś czasu • wymienia co najmniej jedno muzeum • wskazuje tytuł i legendę mapy • wymienia różnice pomiędzy mapą historyczną a mapą geograficzną • odczytuje proste informacje z mapy 3 Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy pro gramowej © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 Wymagania na ocenę bardzo dobrą uczeń: Wymagania na ocenę celującą; uczeń: Liczba godzin • wyjaśnia, co • wyjaśnia pojęcie oznacza, że ludzie savoir-vivre powinni być to• tłumaczy, na czym lerancyjni wobec polega różnica innych między tolerancją • wyjaśnia, czego a obojętnością uczymy się wobec drugiego od innych człowieka • podaje przykłady pozytywnych i negatywnych zachowań 1 • wyjaśnia, czym zajmuje się w szkole samorząd uczniowski i jaki ma wpływ na życie szkoły • odróżnia i charakteryzuje różne potrzeby człowieka • wymienia instytucje zajmujące się ochroną praw dziecka 1 • własnymi słowami przedstawia swoje miejsce w społeczeństwie, odpowiada na pytanie, jakie ma prawa i obowiązki (jako syn/córka, uczeń, obywatel) • wyjaśnia znaczenie zaspokajania podstawowych i wyższych potrzeb w życiu człowieka Rozkład materiału wraz z planem wynikowym | Historia i społeczeństwo Wymagania Wymagania Wymagania na ocenę na ocenę na ocenę dopuszczającą; dostateczną; dobrą; uczeń: uczeń: uczeń: CZĘŚĆ II. ŚWIAT WOKÓŁ NAS • wymienia cechy • wyjaśnia, czym jest • porównuje siebie 1. Refleksja nad • podręcznik • osobowość człowieka 5. Kim jestem, osobiste i spoosobowość człoz innymi – wskazuje sobą i otoczeniem • zeszyt • cechy biologiczne, czym się różnię łeczne człowieka wieka podobieństwa i różspołecznym. ćwiczeń osobiste i społeczne od innych? • wymienia podsta- • rozróżnia cechy nice z grupą rówieUczeń: każdego człowieka wowe potrzeby osobiste i społecz- śników 1) wyjaśnia, w czym • tolerancja jako 1. C o to jest osobone człowieka • wyjaśnia, co znaczy, wyraża się odmien- człowieka poszanowanie wość i o czym nam że osobowość człoodmienności innych osób ność i niepowtamówi? wieka jest niepowtarzalność każdego • odmienność 2. N asze podobieńrzalna człowieka; i niepowtarzalność stwo jest widoczne • odróżnia dobro 2) podaje przykłady każdego człowieka mimo różnic mięod zła • uprzejmość jako wzorzec różnorodnych dzy nami. potrzeb człowieka zachowania będący 3. C zego uczymy się oraz sposoby ich przejawem szacunku od innych? zaspokajania; 4. Tacy jesteśmy, dla innych 3) wyjaśnia, w czym czyli nasze cechy przejawia się osobiste. uprzejmość i tole5. Każdy jest osobą. rancja; 4) p odaje przykłady konfliktów między ludźmi i proponuje sposoby ich rozwiązania. • wymienia prawa • wyjaśnia pojęcie: • wyjaśnia, jakie war6. Społeczeństwo, • podręcznik • społeczeństwo, w którym 1. Refleksja nad sobą i otoczeniem i obowiązki człon- społeczeństwo tości przekazuje nam • zeszyt żyjemy rodzina, szkoła społecznym. ków rodziny • wymienia zadaszkoła ćwiczeń • rodzina i jej znaczenie Uczeń: • podaje przykłady nia samorządu • wyjaśnia, co oznacza, w wychowaniu dzieci 1. Społeczeństwo. że rodzice są naszymi • prawa i obowiązki poszcze- 2) podaje przykłady różnorodnych po- uczniowskiego 2. Rodzina. różnorodnych trzeb człowieka • podaje przykłady pierwszymi nauczygólnych członków rodziny 3. Nasze potrzeby. zachowania rówie- cielami • rola rówieśników w rozwo- potrzeb człowieka • wymienia prawa 4. Koledzy i przyjaoraz sposoby ich dziecka i prawa śników, które mogą • podaje przykłady ju i poznawaniu świata ciele. zaspokajania; ucznia mieć wpływ na działalności samo• szkoła i jej znaczenie 5. W klasie i na szkolzachowanie innych rządu uczniowskiego dla przekazywania wiedzy 3) wyjaśnia znaczenie • odróżnia postęnym korytarzu. rodziny w życiu powanie sprawie- • podaje proste przy- w szkole i wychowania dzieci 6. Moje prawa. oraz wskazuje dliwe od niespra- kłady uprzejmości • samorząd uczniowski przykłady praw wiedliwego i tolerancji i jego znaczenie w życiu i obowiązków szkoły Temat lekcji (rozdział w podręczniku) 4 • prawa dziecka, prawa przysługujących i obowiązki ucznia poszczególnym • postępowanie sprawiedli- członkom rodziny; we, uprzejmość, toleran- 5) charakteryzuje cja, sprawiedliwość społeczność szkol• przyjaźń, wiedza, wartości ną z uwzględnieniem swoich praw i obowiązków; 6) p odaje przykłady działań samorządu uczniowskiego w swojej szkole; 7) t łumaczy, odwołując się do przykładów, na czym polega postępowanie sprawiedliwe. 4. Państwo. Uczeń: 4) o mawia wybrane prawa dziecka i podaje, gdzie można się zwrócić, gdy są one łamane. V. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi – planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich. 7. Skąd mój ród, moje korzenie? 1. Refleksja nad sobą • rysuje swój rodo- • podaje przykłady • podaje definicję • wie, skąd się wzięły • podaje i otoczeniem spowód (najbliższej pamiątek rodzinpojęcia: genealogia nazwiska pochodzenie łecznym. rodziny) nych • wyjaśnia pojęcie: ród • podaje, jakie infor- nazwisk: Kowalski, Uczeń: • wyjaśnia pojęcie: • krótko omawia macje przydatne Młynarski, Górski 3) wyjaśnia znaczenie genealogia własnymi słowami, historykowi mo- • formułuje pytania, rodziny w życiu • rozumie znaczenie jaką wartość żemy uzyskać od jakie można zadać oraz wskazuje pamiątek w kulhistoryczną mają dziadków świadkowi ważprzykłady praw tywowaniu przepamiątki rodzinne • rysuje uproszczone nego wydarzenia i obowiązków szłości drzewo genealogicz- historycznego przysługujących ne swojego rodu © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 1 Klasa 4 1. C o kryją pamiątki rodzinne? 2. Opowieści prababci. 3. Drzewo genealogiczne obrazem historii • podręcznik • pamiątki rodzinne jako • zeszyt świadectwo naszej ćwiczeń przeszłości • opowieści rodzinne przekazywane ustnie przez dziadków • drzewo genealogiczne – graficzne przedstawienie rodu i rodowodu • genealogia jako nauka dla jego intelektualnego i emocjonalnego rozwoju 5 Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy pro gramowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: p oszczególnym członkom rodziny; 4) w yraża opinię na temat kultywowania tradycji i gromadzenia pamiątek rodzinnych. I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego; dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością. II. Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń pozyskuje informacje z różnych źródeł oraz selekcjonuje je i porządkuje; stawia pytania dotyczące przyczyn i skutków analizowanych wydarzeń historycznych i współczesnych. • jw. • wymienia cechy POWTÓRZENIE • podręcznik 5. Kim jestem, czym się osobiste i spo• zeszyt różnię od innych? MATERIAŁU łeczne człowieka ćwiczeń 6. Społeczeństwo, rodzina, I SPRAWDZIAN • wymienia podstaszkoła. WIADOMOŚCI – wowe potrzeby 7. Skąd mój ród, skąd moje ŚWIAT WOKÓŁ NAS człowieka korzenie? • wie, że istnieją prawa dziecka • rysuje swój rodowód (najbliższej rodziny) naszego rodu. 4. Historia nazwiska. Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą uczeń: Wymagania na ocenę celującą; uczeń: • wyjaśnia, co to jest tolerancja • wyjaśnia, czym zajmuje się w szkole samorząd uczniowski i jaki ma wpływ na życie szkoły • wie, skąd się wzięły nazwiska • rysuje uproszczone drzewo • wyjaśnia, na czym polega różnica między tolerancją a obojętnością wobec drugiego człowieka • podaje pochodzenie nazwisk: Kowalski, Młynarski, Górski Liczba godzin zajmująca się badaniem więzi rodzinnych • pochodzenie nazwisk • kultywowanie tradycji © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • wyjaśnia, na czym • wyjaśnia, czym polega niepowtajest osobowość rzalność każdego człowieka człowieka • odróżnia cechy osobiste od cech • wyjaśnia pojęcia: genealogia, ród społecznych • omawia wartość człowieka historyczną pamiątek • wyjaśnia pojęcie: rodzinnych społeczeństwo • wie, czym zajmuje się w szkole 2 6 Rozkład materiału wraz z planem wynikowym | Historia i społeczeństwo Temat lekcji (rozdział w podręczniku) s amorząd uczniowski • podaje przykłady pamiątek rodzinnych CZĘŚĆ III. MOJA MAŁA OJCZYZNA, MÓJ KRAJ 2. „Mała Ojczyzna”. • wyjaśnia pojęcie: • wskazuje na mapie • wyjaśnia pojęcie: 8. Legendy i histo • podręcznik • regiony Polski mała ojczyzna legenda i wymienia co naj• mała ojczyzna jako miej- Uczeń: ria mojego miasta • zeszyt • wskazuje na ma- mniej trzy regiony • podaje przykłady 1) opisuje swoją ćwiczeń sce, w którym żyjemy i regionu potraw regionalnych pie region swoje- Polski i podaje ich „małą Ojczyznę’, • mapa • legenda – opowieść • opowiada o swoim go zamieszkania stolice uwzględniając najbliższej zawierająca elementy 1. Miejsca i ludzie. i jego stolicę • wymienia legendy regionie jako o małej tradycję histookolicy, fantastyczne 2. Mała ojczyzna. ojczyźnie związane z pomiasta • zabytki – świadectwo hi- ryczno-kulturową 3. Jak można opisać czątkiem państwa • podaje genezę symstorii danej miejscowości i problemy społeczswoją małą ojczyboli lokalnych polskiego • tradycja i obyczaje – war- no-gospodarcze; znę? • wyjaśnia, czym jest • wyjaśnia, skąd się tości przekazywane z po- 2) zbiera informacje 4. Historia, historia… wzięły herby gwara o rozmaitych forkolenia na pokolenie 5. Symbole lokalne. • podaje co najmniej • podaje nazwę najmach upamiętnie• różnorodność regionów 6. Co powiedzieliby bliższego muzeum trzy przykłady ponia postaci i wydahistoryczno-geograficznam nasi przodregionalnego traw regionalnych rzeń z przeszłości nych w Polsce i ich chakowie? • wymienia co najmniej „małej Ojczyzny”; rakterystyka 7. Tam, gdzie żyjemy dwa przykłady tań3) wskazuje na • gwara jako odmiana i gdzie mieszkamy ców regionalnych języka, którą posługuje się mapie miejsco– regiony. • podaje przykłady wości siedzibę ludność danego regionu 8. Co mówią ludzie? gwar i wskazuje władz lokalnych na mapie obszary, i na przykładach z których pochodzą omawia zakres ich • podaje przykłady działań. informacji na temat zwyczajów i tradycji, jakie mogą nam przekazać nasi dziadkowie 9. Polska – moja ojczyzna 3. Ojczyzna. • wskazuje na maUczeń: pie i wymienia 1) wymienia i tłusąsiadów Polski maczy znaczenie • wymienia polskie najważniejszych symbole narodowe świąt narodowych, • wymienia polskie symboli państwo- święta narodowe wych i miejsc © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • wyjaśnia pojęcie ojczyzny • wymienia co najmniej trzy mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę • wyjaśnia, co oznacza, że język polski • opowiada, co dla niego oznacza pojęcie małej ojczyzny i jakie miejsce uznaje za swoją małą ojczyznę 1 • wyjaśnia pochodze- • wyjaśnia, na czym • opowiada o okolicznie polskich symboli polega stołeczny nościach powstania narodowych charakter Warszawy polskiego hymnu • wymienia mniejszości • wyjaśnia, narodowego narodowe zamieszku- dlaczego w wielu jące Polskę miejscowościach znajduje się ulica Warszawska 1 • opowiada o swoim regionie jako o małej ojczyźnie • odszukuje w różnych źródłach i przedstawia informacje dotyczące swojej miejscowości/regionu • podaje przykłady gwar i wskazuje na mapie obszary, z których pochodzą • podaje genezę symboli lokalnych • wyjaśnia, skąd się wzięły herby • wymienia, jakie obyczaje i tradycje składają się na folklor (twórczość artystyczna, baśnie, legendy, przysłowia, rzeźbiarstwo, muzyka, tańce, potrawy regionalne) Klasa 4 • podręcznik • Polska, nasza ojczyzna • zeszyt • P olska i jej miejsce ćwiczeń w Europie – położenie • mapa geograficzne, sąsiedzi 1. O jczyzna jest • mniejszości narodowe wspólna. zamieszkujące Polskę 2. Tam, gdzie żyjemy i gdzie mieszkamy. • Warszawa jako stolica 3. Stolica Polski. genealogiczne swojego rodu 7 4. Nasze najważniejsze symbole. 5. Hymn narodowy. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy pro gramowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: p aństwa i siedziba władz ważnych dla pamiępaństwowych, sejm ci narodowej; i senat 2) wskazuje na mapie • symbole państwowe i opisuje główne – flaga, godło, hymn regiony Polski; państwowy 3) wymienia mniej• święta państwowe szości narodowe i etniczne żyjące w Polsce • jw. • podręcznik 8. Legendy i historia POWTÓRZENIE mojego miasta i regionu. • z eszyt MATERIAŁU ćwiczeń 9. Polska – moja ojczyzna. I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – MOJA MAŁA OJCZYZNA, MÓJ KRAJ © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • wymienia legendy związane z początkiem państwa polskiego • wymienia co najmniej trzy regiony Polski • wskazuje na mapie region, w którym mieszka • wskazuje na mapie i wymienia sąsiadów Polski • wymienia polskie symbole narodowe Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: jest naszym językiem urzędowym • wymienia polskie święta narodowe, podaje ich daty • wykonuje hymn Polski • podaje imię i nazwisko autora słów Mazurka Dąbrowskiego • wyjaśnia, że autor melodii nie jest znany • wymienia mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę • podaje, gdzie znajdują się siedziby polskiego parlamentu i prezydenta • wskazuje na mapie i wymienia co najmniej trzy regiony Polski i podaje ich stolice • wyjaśnia pojęcie legendy • wyjaśnia, czym jest gwara • podaje co najmniej trzy przykłady potraw regionalnych • wymienia co najmniej dwa przykłady tańców regionalnych Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą uczeń: • wymienia dawne stolice Polski (Gniezno, Kraków) Wymagania na ocenę celującą; uczeń: • wyjaśnia pojęcie: mała ojczyzna • podaje przykłady potraw regionalnych • opowiada o swoim regionie, jako o małej ojczyźnie • podaje genezę symboli lokalnych • wyjaśnia, skąd się wzięły herby • zna i wyjaśnia pochodzenie polskich symboli narodowych • wymienia mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę • opowiada o swoim regionie, jako o małej ojczyźnie • odszukuje w różnych źródłach i przedstawia informacje dotyczące swojej miejscowości/regionu • p odaje przykłady gwar i wskazuje na mapie obszary, z których pochodzą • podaje genezę symboli lokalnych • wyjaśnia, skąd się wzięły herby • opowiada, co dla niego oznacza pojęcie małej ojczyzny, jakie miejsce uznaje za swoją małą ojczyznę • opowiada o okolicznościach powstania polskiego hymnu narodowego Liczba godzin 2 8 Rozkład materiału wraz z planem wynikowym | Historia i społeczeństwo Temat lekcji (rozdział w podręczniku) • wymienia polskie • p odaje przykłady święta narodowe gwar i wskazuje na mapie obszary, z których pochodzą •w yjaśnia pojęcie ojczyzny •w ymienia co najmniej trzy mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę •w yjaśnia, co oznacza, że język polski jest naszym językiem urzędowym •w ymienia polskie święta narodowe i podaje ich daty •w ykonuje hymn Polski • podaje imię i nazwisko autora słów Mazurka Dąbrowskiego •w yjaśnia, że autor melodii nie jest znany •w ymienia mniejszości narodowe zamieszkujące Polskę • p odaje, gdzie znajdują się siedziby polskiego parlamentu i prezydenta © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • opowiada, jak • porównuje życie przebiegała ewokoczownicze lucja człowieka, jak z życiem osiadłym zmieniała się jego ludzi postawa i mózg • wyjaśnia, dlaczego zmiana trybu życia ludzi 1 Klasa 4 CZĘŚĆ IV. OPOWIEŚCI O LUDZIACH, LEGENDACH I HISTORII 10. Jak żyli nasi pra • podręcznik • ewolucja człowieka Temat spoza PP • wymienia zwierzęta • podaje przykłady • wyjaśnia łacińskie w prehistorii przodkowie – myśli • zeszyt I. U czeń dostrzega udomowione przez narzędzi wytwaokreślenie homo ćwiczeń • życie codzienne ludzi wi i rolnicy związki człowieka rzanych przez ludzi sapiens pierwotnych teraźniejszości • wymienia pierwsze pierwotnych • wyjaśnia, na czym • pierwsze narzędzia i broń z przeszłością. 1. N asi praprzodkonarzędzia używane • wyjaśnia, w jaki polegało epokowe • koczowniczy tryb życia wie. przez człowieka sposób odkrycie wydarzenie, jakim • zmiana trybu życia 2. Jak żyli? Co robili? uprawy zboża było opanowanie • wymienia, jakie obyczaje i tradycje składają się na folklor (twórczość artystyczna, baśnie, legendy, przysłowia, rzeźbiarstwo, muzyka, tańce, potrawy regionalne) • wyjaśnia, na czym polega stołeczny charakter Warszawy • wymienia dawne stolice Polski (Gniezno, Kraków) 9 3. Od koczownika do rolnika, no i co z tego wynika. 11. Biskupin – pra dawna osada nad jeziorem Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Odniesienia do podstawy pro gramowej z koczowniczego na osiadły • powstanie rolnictwa – odkrycie zasad uprawy zbóż i hodowli zwierząt • osiadły tryb życia • podręcznik • odkrycie osady w Biskupinie • zeszyt • wygląd osady warownej ćwiczeń • życie codzienne i zajęcia mieszkańców Biskupina 1. O tym, że każdy, kto • Biskupin – jako jedno umie patrzeć, może z najważniejszych odbyć odkrywcą. kryć archeologicznych 2. Ż ycie w grodzie w Polsce nad jeziorem. 3. Co się stało z Biskupinem? POWTÓRZENIE MA • podręcznik 10. Jak żyli nasi praprzodkowie – myśliwi i rolnicy. TERIAŁU I SPRAW • zeszyt 11. Biskupin – pradawna DZIAN WIADOMO ćwiczeń osada nad jeziorem. ŚCI – O PRAPRZODKACH I OSADZIE W BISKUPINIE Temat spoza PP I. U czeń dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością. • jw. © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • opisuje na podstawie ilustracji wygląd osady w Biskupinie • wymienia co najmniej trzy informacje o Biskupinie Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: zmieniło sposób życia ludzi pierwotnych • wyjaśnia, do czego służyły żarna • wymienia produkty, które stanowiły pożywienie człowieka pierwotnego, wyjaśnia, w jaki sposób człowiek je zdobywał • p rzedstawia zajęcia ludzi pierwotnych • wskazuje Biskupin na mapie historycznej • wyjaśnia, czym się zajmowali mieszkańcy Biskupina • opisuje wygląd osady w Biskupinie przez człowieka ognia • wyjaśnia, w jaki sposób człowiek wykorzystywał mięso, skórę i kości zabitych zwierząt Wymagania na ocenę celującą; uczeń: Liczba godzin z koczowniczego na rolniczy miała bardzo duże znaczenie dla rozwoju ludzkości • samodzielnie for- • omawia znaczenie mułuje wypowiedź pracy archeologów ustną na temat dla poznania przeżycia ludzi w Bisku- szłości pinie • porównuje życie mieszkańców Biskupina i życie ludzi pierwotnych – wskazuje podobieństwa i różnice • porównuje życie • opowiada, jak • wyjaśnia łacińskie • p odaje przykłady • wymienia koczownicze przebiegała ewookreślenie homo narzędzi wytwazwierzęta lucja człowieka, jak z życiem osiadłym rzanych przez ludzi sapiens udomowione ludzi zmieniała się jego • wyjaśnia, na czym pierwotnych przez człowieka • wyjaśnia, dlaczego postawa i mózg polegało epokowe yjaśnia, w jaki • wymienia pierw- • w zmiana trybu • samodzielnie forwydarzenie, jakim sposób odkrycie sze narzędzia mułuje wypowiedź życia ludzi było opanowanie uprawy zboża używane przez z koczowniczego przez człowieka ognia ustną na temat zmieniło sposób człowieka na rolniczy miała • wyjaśnia, w jaki sposób życia ludzi życia ludzi • opisuje na podbardzo duże człowiek wykorzysty- w Biskupinie pierwotnych stawie ilustracji znaczenie dla • wyjaśnia, do czego wał mięso, skórę i kości • porównuje życie wygląd osady rozwoju ludzkości zabitych zwierząt mieszkańców w Biskupinie służyły żarna • przedstawia okoliczności odkrycia osady w Biskupinie • określa epokę historyczną, w której żyli mieszkańcy Biskupina • umieszcza na osi czasu wiek, w którym powstała osada w Biskupinie Wymagania na ocenę bardzo dobrą uczeń: 1 2 1 0 Rozkład materiału wraz z planem wynikowym | Historia i społeczeństwo Temat lekcji (rozdział w podręczniku) • wymienia co najmniej trzy informacje o Biskupinie • wymienia produkty, które stanowiły pożywienie człowieka pierwotnego, wyjaśnia w jaki sposób człowiek je zdobywał • przedstawia zajęcia ludzi pierwotnych • wskazuje Biskupin na mapie historycznej • wie, czym się zajmowali mieszkańcy Biskupina • opisuje wygląd osady w Biskupinie • przedstawia okoliczności odkrycia osady w Biskupinie • określa epokę historyczną, w której żyli mieszkańcy Biskupina • umieszcza na osi czasu wiek powstania osady w Biskupinie Biskupina i życie ludzi pierwotnych – wskazuje podobieństwa i różnice • omawia znaczenie pracy archeologów dla poznania przeszłości 10. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 1) opowiada legendy o Piaście i Popielu oraz Lechu, Czechu i Rusie, a także rozpoznaje cechy charakterystyczne legendy; 2) wskazuje na mapie Gniezno i państwo Mieszka I. • wymienia najstarszych kronikarzy – Galla Anonima, Wincentego Kadłubka i Jana Długosza • wymienia legendy: o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu, o Piaście, o księciu Kraku i smoku wawelskim • wyjaśnia pojęcie • wyjaśnia różnicę po- • omawia funkcje le- • wymienia najstarlegendy między opisywanymi gend dla budowania szych polskich • opowiada legendy w kronikach postatożsamości narodu kronikarzy w poo Lechu, Czechu ciami legendarnymi polskiego rządku chronoloi Rusie, o Popielu, a historycznymi • oddziela fakty gicznym, o Piaście, o księciu historyczne od • wyjaśnia, kto weKraku i smoku legend dług legendy dał wawelskim • samodzielnie wypo- początek dynastii • wskazuje na mapie wiada się na temat, piastowskiej Gniezno i Kraków czy legendy mogą • podaje przykłady być dla nas źródłem postaci legendarhistorycznym nych i historycznych 1 13. Mieszkańcy gro • podręcznik • z eszyt du i podgrodzia ćwiczeń 1. Jak powstawały grody? 2. Gród ośrodkiem władzy książęcej. 10. Państwo polskie za Piastów. Uczeń: 2) wskazuje na mapie Gniezno i państwo Mieszka I; 3) opisuje panowanie • opisuje na podstawie ilustracji wygląd grodu i podgrodzia • wskazuje na osi chronologicznej czas, kiedy na ziemiach polskich budowano grody obronne • wyjaśnia pojęcia: 1 • budowa grodów obronnych na ziemiach polskich • gród ośrodkiem władzy książęcej • życie codzienne mieszkańców grodu i podgrodzia • wojowie i rzemieślnicy © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • wyjaśnia, w jaki sposób wybierano miejsce do budowy grodu i jak zabezpieczano go przed wrogami • wyjaśnia, kim byli panowie grodowi • podaje przykłady nazw osad średniowiecznych specjalizujących się w określonym rzemiośle • opowiada o życiu • charakteryzuje gród jako ośrodek władzy książęcej • wymienia główne grody zbudowane w czasach Mieszka I Klasa 4 12. Legendy i histo • podręcznik • ś redniowieczni kronikarze – Gall Anonim, Wincenty ria, czyli opowieści • z eszyt Kadłubek, Jan Długosz o początkach pań ćwiczeń • cechy charakterystyczne stwa polskiego legendy • kto to jest kronikarz 1. W śród pradawnych • legendy o Lechu, Czechu opowieści. i Rusie, o Popielu, o Pia2. Legenda o Lechu, ście Czechu i Rusie. • postacie legendarne – 3. Legenda o złym Lech, książę Popiel, Piast księciu Popielu. – a postacie historyczne 4. Legenda o Piaście. – Mieszko I, Dobrawa 5. Legenda o księciu • skąd się wzięło godło Kraku i smoku Polski wawelskim. • ród Piastów • plemię Polan 1 1 3. Mieszkańcy podgrodzia. Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy pro gramowej Mieszka I, umiejscawiając je w czasie i używając pojęć: plemię, gród, drużyna, książę. 12. Rycerze. 14. W średniowiecz • podręcznik • zamki średniowieczne Uczeń: na ziemiach polskich nym zamku – siedzi • z eszyt 1) charakteryzuje ćwiczeń i ich mieszkańcy bie seniora zamek średnio• wygląd zamku średniowiecznego – grube wieczny i jego 1. B udowa zamku. mieszkańców; mury, brama wjazdowa 2. W siedzibie seniora i most, obronne baszty, 2) opisuje charaktei w jej pobliżu. rystyczne cechy wysokie wieże, fosa 3. Od giermka do wzoru osobowego • zamek jako siedziba rycerza. średniowiecznego seniora, czyli władcy lub 4. Rycerskie życie. rycerza. możnego pana 5. Rycerskie losy. • życie codzienne na zamku średniowiecznym • w jaki sposób można było zostać rycerzem © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: gród, podgrodzie, plemię • opisuje, w jaki sposób wybierano miejsce do budowy grodu i jak zabezpieczano go przed wrogami • wymienia mieszkańców grodu i podgrodzia • wskazuje na osi chronologicznej czas, kiedy na ziemiach polskich budowano grody obronne • wymienia towary, którymi handlowano na targach odbywających się w podgrodziach • opisuje na pod- • wyjaśnia, z jakiego stawie ilustracji materiału budowawygląd średniono zamki średniowiecznego zamku wieczne • opowiada, kto • wymienia czynniki, mieszkał w zamku które decydowały i jak wyglądało o wyborze miejsca, życie codzienne w którym budowamieszkańców no zamek zamku • wyjaśnia pojęcia: i podzamcza fosa, podzamcze, • opisuje na podsenior, trubadur, stawie ilustracji paź, giermek, wygląd rycerskiej • porównuje gród zbroi i zamek – wskazuje Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania Wymagania na ocenę na ocenę dobrą; bardzo dobrą uczeń: uczeń: i kasztelanowie codziennym miesz• wyjaśnia, jaką funkcję kańców podgrodzia pełniły podgrodzia • wymienia władcę, który zjednoczył część plemion zamieszkujących ziemie polskie • omawia funkcję herbu rycerskiego • opisuje przebieg turnieju rycerskiego • wymienia zadania giermka • wyjaśnia, co oznacza, że zamek był budowlą obronną i wymienia elementy obronne zamku (wieże, mury, baszty, fosę) • opisuje przebieg pasowania na rycerza • wyjaśnia, na czym polegała działalność dyplomatyczna Zawiszy Czarnego • omawia funkcję herbu rycerskiego Wymagania na ocenę celującą; uczeń: • wskazuje na mapie historycznej Polski XIV wieku co najmniej trzy zamki średniowieczne Liczba godzin 1 1 2 Rozkład materiału wraz z planem wynikowym | Historia i społeczeństwo Temat lekcji (rozdział w podręczniku) • rycerskie życie – turnieje, pojedynki, misje dyplomatyczne • najsłynniejszy polski rycerz – Zawisza Czarny jako wzór osobowy rycerza • pojęcia: senior, rycerz, giermek, turniej rycerski, kodeks honorowy rycerza, herb 15. Życie mieszkań • podręcznik • życie codzienne miesz• z eszyt kańców wsi średnioców wsi ćwiczeń wiecznej • powinności chłopów 1. W rytmie pór roku. wobec możnego pana 2. W chłopskiej i wobec Kościoła chałupie. • pojęcia: post, danina, 3. Powinności wobec możnego pana. dziesięcina • porównanie życia chłopa z życiem rycerza POWTÓRZENIE MATERIAŁU I SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI – O LEGENDACH I HISTORII podobieństwa i różnice • wyjaśnia, kto mógł zostać rycerzem • wymienia cechy charakteru, jakimi powinien odznaczać się rycerz • opowiada o Zawiszy Czarnym 14. Chłopi. Uczeń: 1) opisuje warunki życia na wsi średniowiecznej; 2) porównuje życie chłopa z życiem rycerza. • podręcznik 12. Legendy i historia, czyli • jw. opowieści o początkach • zeszyt państwa polskiego. ćwiczeń 13. Mieszkańcy grodu i podgrodzia. 14. W średniowiecznym zamku – siedzibie seniora. 15. Życie mieszkańców wsi. • wymienia najstarszych kronikarzy – Galla Anonima, Wincentego Kadłubka i Jana Długosza • wymienia legendy: o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu, o Piaście, o księciu Kraku i smoku wawelskim • porównuje życie na wsi współcześnie i w średniowieczu – wskazuje podobieństwa i różnice • wyjaśnia, na czym polegał ścisły związek życia codziennego średniowiecznych chłopów z przyrodą i porami roku • porównuje życie chłopa i rycerza w średniowieczu • wyjaśnia, dlaczego chłopi mieli najmniej praw spośród wszystkich stanów • wymienia najstar• omawia funkcje • wyjaśnia pojęcie • wyjaśnia różnicę szych polskich legend dla pomiędzy opisywalegendy kronikarzy w pobudowania • opowiada legendy: nymi w kronikach postaciami legendar- tożsamości narodu rządku chronoloo Lechu, Czechu gicznym, nymi a historycznymi polskiego i Rusie, o Popielu, • potrafi oddzielić • wie, kto według o Piaście, o księciu • wyjaśnia, w jaki legendy, dał fakty historyczne sposób wybierano Kraku i smoku początek dynastii od legend miejsce do budowy wawelskim • wskazuje na mapie grodu i zamku oraz, • samodzielnie wypo- piastowskiej jak zabezpieczano je wiada się na temat, • podaje przykłady Gniezno i Kraków przed wrogami czy legendy mogą postaci legendar• wskazuje na osi • wyjaśnia, kim byli być dla nas źródłem nych i historyczchronologicznej nych historycznym panowie grodowi czas, kiedy 1 2 Klasa 4 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • wyjaśnia pojęcia: • wymienia narzę- • opowiada, jak wyglądało życie danina, post, dziedzia stosowane sięcina w średniowiecznej codzienne na wsi średniowiecznej wsi – cep, radło, • wymienia zajęcia żarna • wymienia rośliny chłopów uprawiane na wsi • wyjaśnia, do kogo należała ziemia – zboże, rośliny strączkowe: bób, uprawiana przez średniowiecznych fasola, groch • wymienia zwiechłopów rzęta hodowane • wymienia powinności chłopów wobec na wsi: bydło, kozy, owce, świnie możnego pana i wobec Kościoła • opisuje na podstawie ilustracji wygląd wsi średniowiecznej 1 3 Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Odniesienia do podstawy pro gramowej © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 Wymagania Wymagania na ocenę na ocenę dopuszczającą; dostateczną; uczeń: uczeń: na ziemiach • opisuje na podpolskich stawie ilustracji: budowano wygląd grodu grody, a później i podgrodzia, średniowiecznego średniowieczne zamku, rycerskiej zamki • wyjaśnia pojęcia: zbroi, średniogród, podgrodzie, wiecznej wsi plemię, fosa, • opowiada, jak podzamcze, senior, wyglądało życie codzienne miesz- trubadur, paź, giermek, kańców grodu • wymienia i podgrodzia, średniowiecznego mieszkańców grodu i podgrodzia zamku, średnio• porównuje gród wiecznej wsi • wymienia narzę- i zamek – wskazuje podobieństwa dzia stosowane w średniowiecznej i różnice • wyjaśnia, kto mógł wsi: cep, radło, zostać rycerzem żarna • wymienia rośliny • wymienia cechy, uprawiane na wsi: jakimi powinien odznaczać się zboże, rośliny strączkowe: bób, rycerz • opowiada fasola, groch o Zawiszy Czarnym • wymienia zwierzęta hodowane • opowiada, jak wyglądało życie na wsi – bydło, kozy, owce, świnie codzienne na wsi średniowiecznej • wymienia zajęcia chłopów • wyjaśnia, do kogo należała ziemia uprawiana przez średniowiecznych chłopów Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: i kasztelanowie • omawia funkcję herbu rycerskiego • opisuje przebieg turnieju rycerskiego • wymienia zadania giermka • wyjaśnia, co oznacza, że zamek był budowlą obronną i wymienia elementy obronne zamku (wieże, mury, baszty, fosę) • opisuje przebieg pasowania na rycerza • wyjaśnia pojęcia: danina, post, dziesięcina Wymagania na ocenę bardzo dobrą uczeń: • podaje przykłady nazw osad średniowiecznych specjalizujących się w określonym rzemiośle • opowiada o życiu codziennym mieszkańców podgrodzia • wymienia władcę, który zjednoczył cześć plemion zamieszkujących ziemie polskie • wyjaśnia, na czym polegała działalność dyplomatyczna Zawiszy Czarnego • omawia funkcje herbu rycerskiego • porównuje życie na wsi współcześnie i w średniowieczu – wskazuje podobieństwa i różnice Wymagania na ocenę Liczba celującą; godzin uczeń: • charakteryzuje gród, jako ośrodek władzy książęcej • wskazuje na mapie historycznej Polski XIV wieku co najmniej trzy zamki średniowieczne • rozumie, na czym polegał ścisły związek życia codziennego średniowiecznych chłopów z przyrodą i porami roku • wyjaśnia, dlaczego chłopi mieli najmniej praw spośród wszystkich stanów 1 4 Rozkład materiału wraz z planem wynikowym | Historia i społeczeństwo Temat lekcji (rozdział w podręczniku) • wymienia powinności chłopów wobec pana i wobec Kościoła • główne zakony średnio- 11. Mnisi. wiecza – benedyktyni, Uczeń: cystersi, franciszkanie, 1) opisuje klasztor dominikanie średniowieczny • zakon jako wspólnota i tryb życia ludzi, którzy poświęcili się mnichów, używając służbie Bogu pojęć: zakon, • święty Franciszek – zareguła, ubóstwo; łożyciel zakonu francisz- 2) charakteryzuje kanów postać świętego • życie codzienne w śreFranciszka z Asyżu. dniowiecznym klasztorze • działalność średniowiecznych zakonów – pomoc ludziom, zakładanie szkół, pisanie i przepisywanie ksiąg • pojęcia: zakon, reguła, ubóstwo, benedyktyńska praca, inicjał, pergamin • wymienia główne zakony średniowiecza (benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie) • opisuje na podstawie ilustracji wygląd średniowiecznego klasztoru 17. Średniowieczne • podręcznik kościoły i katedry • z eszyt ćwiczeń 1. B udowle o grubych murach i małych oknach. 2. Strzeliste katedry. 3. Miejsca święte i pielgrzymki. 4. Co kryją podziemia średniowiecznych kościołów? • średniowieczne kościoły – styl romański i styl gotycki • wygląd kolegiaty w Tumie i katedry w Gdańsku • średniowieczne kościoły jako miejsce pochówku władców, świętych i ludzi zasłużonych dla ojczyzny • średniowieczne pielgrzymki do miejsc świętych • relikwie świętych • pojęcia: kościół, katedra, styl romański, styl gotycki, witraż, fundator, pielgrzymka, relikwie, krypta • odróżnia na • na podstawie ilustracjach style ilustracji omawia architektury wygląd katedry średniowiecznej romańskiej i kate– styl romański dry gotyckiej i gotycki Temat spoza PP. II. Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego, planu, mapy, ilustracji; pozyskuje informacje z różnych źródeł oraz selekcjonuje je i porządkuje; stawia pytania dotyczące przyczyn i skutków analizowanych wydarzeń historycznych i współczesnych. © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • wyjaśnia pojęcia: • opisuje postać reguła zakonna, św. Franciszka kaznodzieja, zakon, • opowiada o głoszoklasztor, pergamin, nej przez nie niego inicjał, miniatura nauce • opowiada o kopio- • omawia życie waniu i pisaniu ksiąg codzienne średniow średniowieczu wiecznych zakon• wyjaśnia, dlaczego ników średniowieczne • wyjaśnia, dlaczego księgi były bardzo duchowni często byli drogie doradcami, sekretarzami i wysłannikami dyplomatycznymi na dworach monarchów • wymienia co najmniej trzy różnice pomiędzy architekturą romańską a gotycką • wyjaśnia, dlaczego ludzie w średniowieczu odbywali pielgrzymki do miejsc świętych • na podstawie • wyjaśnia genezę fragmentu tekstu jasełek i przedźródłowego stawień pasyjwymienia zasady nych – opowiada, postępowania że wprowadzili je w Kościele katolic- franciszkanów kim franciszkanie • wyjaśnia określenie „benedyktyńska • samodzielnie praca” formułuje wypowiedź ustną na temat życia codziennego w zakonach średniowiecznych • stosuje pojęcia: reguła zakonna, kaznodzieja, zakon, klasztor, pergamin, inicjał 1 • wskazuje na ilu• na podstawie stracji: sklepienie tekstu źródłowego krzyżowe, witraż, omawia udział rozetę, portal szlachty i ludu • wyjaśnia pojęcia: w budowaniu fundator, krypta, średniowiecznych relikwie kościołów • wyjaśnia, z czego wynikała pobożność ludzi średniowiecza • opisuje, co znajduje się w krypcie św. Leonarda w podziemiach katedry wawelskiej 1 Klasa 4 16. W służbie Bogu • podręcznik i ludziom • z eszyt ćwiczeń 1. Księża i zakonnicy. 2. Ś więty Franciszek – przyjaciel ludzi i zwierząt. 3. Życie codzienne w średniowiecznym klasztorze. 4. W pracowni średniowiecznego kronikarza. 1 5 Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Odniesienia do podstawy pro gramowej Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą uczeń: Wymagania na ocenę celującą; uczeń: • wyjaśnia pochodzenie miast z dawnych podgrodzi • omawia zajęcia rzemieślników mieszkających w mieście średniowiecznym • podaje przykłady nazw ulic, które wywodzą się od mieszkających tam rzemieślników • porównuje wygląd miast współczesnych do miast średniowiecznych – wskazuje podobieństwa i różnice 1 • wyjaśnia genezę • wyjaśnia pojęcia: • opisuje postać jasełek i przedstaśw. Franciszka reguła zakonna, kaznodzieja, zakon, • opowiada o głoszonej wień pasyjnych, wie, że wprowadzili klasztor, pergamin, przez niego nauce je w Kościele kato• omawia życie inicjał, miniatura lickim franciszkanie • opowiada o kopio- codzienne • samodzielnie forwaniu i pisaniu ksiąg średniowiecznych mułuje wypowiedź zakonników w średniowieczu ustną na temat • wyjaśnia, dlaczego • wyjaśnia, dlaczego życia codziennego duchowni często średniowieczne w zakonach śrebyli doradcami, seksięgi były bardzo kretarzami dniowiecznych drogie • na podstawie fragmentu tekstu źródłowego wymienia zasady postępowania franciszkanów • wyjaśnia określenie „benedyktyńska praca” • na podstawie tekstu źródłowego omawia udział 2 Liczba godzin 8. Historia jako dzieje. Uczeń: 3) podaje przykłady różnych źródeł historycznych i wyjaśnia, dlaczego należy je chronić. 18. W średniowiecz • podręcznik • z eszyt nym mieście ćwiczeń 1. O d osady do miasta. 2. Wśród ulic średniowiecznego miasta. 3. Kto posiadał miasto, a kto nim zarządzał? 4. Kupcy i rzemieślnicy. 5. Od zamożnego kupca do wędrownego grajka. 6. Życie w średniowiecznym mieście. • rozwój miast na ziemiach polskich • cechy charakterystyczne miast średniowiecznych • życie codzienne w średniowiecznym mieście • patrycjat, pospólstwo, plebs, kupcy i rzemieślnicy – podział społeczny w średniowiecznym mieście • rada miejska jako organ samorządu miejskiego • pojęcia: mury miejskie, rynek, barbakan, ratusz, kupcy, rzemieślnicy, warsztat, cech, plebs, rada miejska, burmistrz 13. Mieszczanie. • na podstawie Uczeń: ilustracji omawia 1) opisuje miasto wygląd średniośredniowieczne, wiecznego miasta używając pojęć: • podaje przykłady kupiec, rzemieślnik, budynków miejcech, burmistrz, skich (kamienice, samorząd miejski, ratusz, kościół rynek, mury miej- parafialny) skie; 2) porównuje warunki życia w mieście średniowiecznym i współczesnym. • jw. • podręcznik 16. W służbie Bogu POWTÓRZENIE • z eszyt i ludziom. MATERIAŁU ćwiczeń 17. Średniowieczne kościoły I SPRAWDZIAN i katedry. WIADOMOŚCI – 18. W średniowiecznym O ŚREDNIOWIECZmieście. NYCH KLASZTORACH, KOŚCIOŁACH I MIASTACH © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • wymienia główne zakony średniowiecza (benedyktyni, cystersi, franciszkanie, dominikanie) • na podstawie ilustracji omawia wygląd średniowiecznego klasztoru • wyjaśnia, do czego • omawia zróżnicowanie mieszkańców służył pręgierz średniowiecznego • opowiada, jak miasta wyglądało życie codzienne w śre- • wyjaśnia pojęcia: cech, burmistrz, rajca, dniowiecznym rada miejska, pospólmieście stwo, plebs, patrycjat • wyjaśnia pochodzenie miast z daw- • wyjaśnia, kto nadawał miastom prawa nych podgrodzi miejskie • wymienia zajęcia rzemieślników mieszkających w mieście średniowiecznym • wyjaśnia, kto był właścicielem średniowiecznych miast 1 6 Rozkład materiału wraz z planem wynikowym | Historia i społeczeństwo Temat lekcji (rozdział w podręczniku) • odróżnia na ilustracjach style architektury średniowiecznej – romański i gotycki • na podstawie ilustracji omawia wygląd średniowiecznego miasta 19. W pracowni mistrza Stwosza III. Tworzenie narracji historycznej. Uczeń tworzy krótką wypowiedź o postaci i wydarzeniu history cznym, posługując się poznanymi pojęciami. 3. Mieszczanie. Uczeń: 1) opisuje miasto © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • wyjaśnia, kim był • opowiada, jak Wit Stwosz powstawał ołtarz • na podstawie mariacki ilustracji opisuje wygląd ołtarza Wita Stwosza szlachty i ludu w budowaniu średniowiecznych kościołów • porównuje wygląd miast współczesnych do miast średniowiecznych – wskazuje podobieństwa i różnice i wysłannikami dyplomatycznymi na dworach monarchów • wymienia co najmniej trzy różnice między architekturą romańską a gotycką • wyjaśnia, dlaczego ludzie w średniowieczu odbywali pielgrzymki do miejsc świętych • omawia zróżnicowanie społeczne mieszkańców średniowiecznego miasta • wyjaśnia pojęcia: cech, burmistrz, rajca, rada miejska • wyjaśnia, kto nadawał miastom prawa miejskie • stosuje pojęcia: reguła zakonna, kaznodzieja, zakon, klasztor, pergamin, inicjał • wskazuje na ilustracji: sklepienie krzyżowe, witraż, rozetę • wyjaśnia pojęcia: fundator, krypta, relikwie • wyjaśnia, z czego wynikała pobożność ludzi średniowiecza • opowiada, co znajduje się w krypcie św. Leonarda w podziemiach katedry wawelskiej • omawia zajęcia rzemieślników mieszkających w średniowiecznym mieście • podaje przykłady nazw ulic, które wywodzą się od mieszkających tam rzemieślników • umieszcza na linii chronologicznej wiek XV i daty panowania Kazimierza Jagiellończyka • wyjaśnia pojęcia: detal, pracownia, rzemieślnik, artysta • opowiada, jak • wyjaśnia, jakie powstawał ołtarz informacje o życiu Wita Stwosza mieszkańców • wyjaśnia, kto był średniowiecznego jego fundatorem Krakowa można • opisuje własnymi odnaleźć w ołtarzu słowami fragment Wita Stwosza książki: Historia żółtej ciżemki przedstawiony 1 Klasa 4 1. Z Norymbergi do Krakowa. 2. W warsztacie rzeźbiarza. 3. Niezwykły ołtarz kościoła Mariackiego. • podręcznik • Wit Stwosz – średnio• zeszyt wieczny artysta ćwiczeń • ołtarz w kościele Mariackim jako średniowieczne dzieło sztuki • pojęcia: rzemieślnik, pracownia, detal, ołtarz • na podstawie ilustracji omawia wygląd budowli romańskiej i gotyckiej • wyjaśnia, do czego służył pręgierz • opowiada, jak wyglądało życie codzienne w średniowiecznym mieście • wyjaśnia pochodzenie miast z dawnych podgrodzi • wymienia zajęcia rzemieślników mieszkających w średniowiecznym mieście • wyjaśnia, kto był właścicielem średniowiecznych miast 1 7 Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania 20. Dzieło mistrza Długosza • podręcznik • Jan Długosz – historyk, dyplomata i wychowawca • zeszyt synów królewskich ćwiczeń • Jan Długosz jako dziejopis 1. Z amiłowanie do – autor kroniki opisującej wiedzy. dzieje Polski 2. W służbie królowi. 3. Jan Długosz – wychowawca synów królewskich. 4. Pierwszy polski historyk. 21. Mikołaj Kopernik • podręcznik • Mikołaj Kopernik – ksiądz, lekarz, prawnik, – ten, który poru • z eszyt ćwiczeń ekonomista i astronom szył Ziemię • dzieło Mikołaja Kopernika O obrotach sfer 1. U czony ksiądz niebieskich Kopernik. • Kopernik – absolwent 2. Zarządca dóbr koAkademii Krakowskiej ścielnych i obrońca • pojęcia: uczony, astronom, zamków. astronomia, odkrycie 3. Kopernik i jego naukowe, „Wstrzymał wielkie odkrycie. Słońce, ruszył Ziemię” Odniesienia do podstawy pro gramowej Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: średniowieczne, używając pojęć: kupiec, rzemieślnik, cech, burmistrz, samorząd miejski, rynek, mury miejskie; 2) porównuje warunki życia w mieście średniowiecznym i współczesnym. Temat spoza PP. • wyjaśnia, kim był • w ymienia co najIII. Tworzenie narracji Jan Długosz i czym mniej dwóch synów historycznej. się zajmował Kazimierza JagiellońUczeń tworzy krótką czyka, późniejszych wypowiedź o postaci królów Polski i wydarzeniu histo•w yjaśnia pojęcia: rycznym, posługując historyk, kronikarz się poznanymi pojędziejopis, dyplomaciami. ta, wychowawca • u mieszcza na osi czasu wiek, w którym żył Jan Długosz 16. Mikołaj Kopernik • wyjaśnia, kim • wymienia dziedziny i jego odkrycie. był Mikołaj Konauki, którymi zajUczeń: pernik i jakimi mował się Mikołaj 1) opowiada o życiu dziedzinami nauki Kopernik Mikołaja Kopernika, się zajmował • wymienia miasta, używając pojęć: szkoły i uniweruczony, astronom, sytety, w których odkrycie naukowe; uczył się i studiował 2) opisuje i umieszcza Mikołaj Kopernik w czasie odkrycie • wyjaśnia pojęcia: Mikołaja Koperuczony, astronom, nika, wyjaśniając, astronomia, Układ co znaczy powieSłoneczny, odkrycie dzenie „Wstrzymał naukowe Słońce, ruszył Ziemię”. © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 Wymagania na ocenę dobrą; uczeń: Wymagania na ocenę bardzo dobrą uczeń: w podręczniku Wymagania na ocenę celującą; uczeń: Liczba godzin • opisuje sposób wy- • wyjaśnia, dlaczego • na podstawie chowania na dworze Jan Długosz uznatekstu źródłowego królewskim wany jest za pierw- i wiedzy poza• wyjaśnia, na czym szego polskiego podręcznikowej polegała działalność historyka wyjaśnia, dlaczego dyplomatyczna Jana Jan Długosz podjął Długosza się spisania dziejów polskich 1 • wyjaśnia powiedzenie: „Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię” 1 • opisuje znaczenie • odróżnia pojęcia: Akademii Krakow- astrolog i astroskiej dla rozwoju nom polskiej nauki • wyjaśnia i podkreśla znaczenie odkrycia Mikołaja Kopernika dla rozwoju nauki 1 8 Rozkład materiału wraz z planem wynikowym | Historia i społeczeństwo Temat lekcji (rozdział w podręczniku) • wyjaśnia, kim był • opowiada, jak Wit Stwosz powstawał ołtarz • na podstawie mariacki ilustracji opisuje • wymienia co najwygląd ołtarza mniej dwóch synów Wita Stwosza Kazimierza Jagielloń• wyjaśnia, kim był czyka, późniejszych Jan Długosz i czym królów Polski się zajmował • wyjaśnia pojęcia: • wyjaśnia, kim był historyk, kronikarz, Mikołaj Kopernik dziejopis, dyplomai jakimi dziedzita, wychowawca, nami nauki się uczony, astronom, zajmował astronomia, Układ Słoneczny, odkrycie naukowe • umieszcza na osi czasu wiek, w którym żył Jan Długosz • wymienia miasta, szkoły i uniwersytety, w których uczył się i studiował Mikołaj Kopernik • umieszcza na linii • opowiada, jak chronologicznej lata powstawał ołtarz panowania Kazimie- Wita Stwosza rza Jagiellończyka • wyjaśnia, kto był • wyjaśnia pojęcia: jego fundatorem detal, pracownia, • wyjaśnia, dlaczego rzemieślnik, artysta Jan Długosz uzna• opisuje sposób wywany jest za pierwchowania na dworze szego polskiego królewskim historyka • wyjaśnia, na czym • opisuje znaczenie polegała działalność Akademii Krakowdyplomatyczna Jana skiej dla rozwoju Długosza polskiej nauki • wyjaśnia powie• wyjaśnia i podkreśla dzenie: „Wstrzymał znaczenie odkrycia Słońce, ruszył Ziemię” Mikołaja Kopernika dla rozwoju nauki • wyjaśnia, jakie informacje o życiu mieszkańców średniowiecznego Krakowa można odnaleźć w ołtarzu Wita Stwosza • na podstawie tekstu źródłowego i wiedzy pozapodręcznikowej wyjaśnia, dlaczego Jan Długosz podjął się spisania dziejów polskich • odróżnia pojęcia: astrolog i astronom 2 22. W szlacheckim dworze i w pałacu magnackim • na podstawie ilu- • zaznacza na osi stracji porównuje chronologicznej strój szlachecki wieki: XVI i XVII i magnacki • wyjaśnia pojęcia: • na podstawie ilu- przywileje, postracji porównuje spolite ruszenie, wygląd dworu szlachta, czeladź, szlacheckiego magnateria i pałacu magnac- • wyjaśnia, jakie obokiego wiązki i przywileje miała szlachta • wymienia, kto pracował w gospodarstwach należących do szlachty • wyjaśnia, czym szlachta wyróżniała się spośród innych stanów • wyjaśnia, czym różniła się magnateria od szlachty • opowiada, jak wyglądało życie codzienne w folwarku szlacheckim • wyjaśnia, z jakiej grupy społeczeństwa średniowiecznego wyłoniła się szlachta • zbiera z różnych źródeł informacje na temat polskiej magnaterii – wymienia najbardziej znane rody magnackie w Rzeczypospolitej XVII wieku 1 1. O d rycerza do szlachcica. 2. W szlacheckim dworze. 3. W folwarku szlacheckim. 4. Od szlachcica do magnata. 5. W siedzibie magnata. 6. W chłopskiej zagrodzie. • podręcznik • szlachta polska i jej przywileje • zeszyt • życie codzienne w szlaćwiczeń checkim dworze • folwark szlachecki i obowiązki pracujących tam chłopów • zróżnicowanie stanu szlacheckiego – znaczenie magnaterii • pałac Krzyżtopór jako przykład siedziby magnackiej • pojęcia: przywileje, dwór szlachecki, pospolite ruszenie, czeladź, magnat, możnowładca, chłopska zagroda, pańszczyzna 19. Polski szlachcic. Uczeń: 1) charakteryzuje obowiązki szlachcica wobec państwa, używając pojęć: sejm, sejmik, pospolite ruszenie; 2) opisuje działalność gospodarczą polskiej szlachty, używając pojęć: folwark, pańszczyzna. © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • formułuje wypowiedź ustną na temat różnorodności stanu szlacheckiego • omawia znacznie magnaterii w życiu politycznym i kulturalnym Rzeczypospolitej Klasa 4 POWTÓRZENIE • podręcznik 19. W pracowni mistrza • jw. MATERIAŁU • zeszyt Stwosza. I SPRAWDZIAN ćwiczeń 20. Dzieło mistrza WIADOMOŚCI – Długosza. O ŚREDNIOWIECZ21. Mikołaj Kopernik – ten, NYCH KRONIKAktóry poruszył Ziemię. RZACH, ARTYSTACH I UCZONYCH 1 9 Wymagania na ocenę dostateczną; uczeń: • wymienia zasługi króla Stanisława Augusta Poniatowskiego dla rozwoju kultury i nauki polskiej • wyjaśnia, czym były obiady czwartkowe i kto był na nie zapraszany • wyjaśnia, kim byli Ignacy Krasicki, Grzegorz Piramowicz, Bernardo Bellotto, zwany Canalettem • umieszcza na osi czasu wiek XVIII i jego drugą połowę – czas panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego Wymagania Wymagania na ocenę na ocenę dobrą; bardzo dobrą uczeń: uczeń: • wyjaśnia znaczenie • opowiada o rozwozałożenia Szkoły Ry- ju kultury polskiej cerskiej dla rozwoju w czasach panoszkolnictwa w Polsce wania Stanisława Augusta Poniatow• wyjaśnia znaczenie skiego powołania Komisji Edukacji Narodowej dla rozwoju szkolnictwa w Polsce • opowiada, jak wyglądało życie codzienne w osiemnastowiecznej Warszawie • wymienia postacie Ignacego Krasickiego, Grzegorza Piramowicza, Bernarda Bellotta oraz opisuje ich dokonania Wymagania na ocenę Liczba celującą; godzin uczeń: • na podstawie obrazów Bernarda Bellotta (Canaletta) opisuje życie codzienne w Warszawie XVIII wieku 24. Koleją w XIX wiek • podaje przykłady udogodnień miejskich wprowadzonych w XIX wieku • wymienia wynalazki i osiągnięcia techniki XIX wieku • opowiada, kim byli Ignacy Łukaszewicz, William Murdock, Tomasz Edison • omawia, jak zmieniło się życie codzienne ludzi • porównuje życie • omawia genezę ludzi w XIX wieku powstania fabryk i we wcześniejszych i nowej klasy epokach społecznej – • omawia znaczenie robotników wynalezienia paro- • opisuje zmiany wozu w sposobach podróżowania w XIX wieku • omawia wpływ wynalazków na poprawę jakości życia ludzi w XIX wieku Środki dydaktyczne Zagadnienia, materiał nauczania • podręcznik • XIX wiek – wiekiem wynalazków: maszyna • zeszyt ćwiczeń parowa, pierwsza lokomotywa Rakieta, 1. O d lampy naftowej kolej żelazna, statek do żarówki. parowy, silnik elektryczny, 2. Para, węgiel telegraf i żelazo • od lampy gazowej 3. Parowóz do żarówki Stephensona. • wiek pary, węgla i żelaza 4. Zmieniają się • wynalezienie parowozu miasta. • życie codzienne 5. Powstają fabryki. w XIX-wiecznym mieście 6. Zmienia się życie • powstanie fabryk – ludzi. rozwój uprzemysłowienia Odniesienia do podstawy pro gramowej 25. Miasto przemysłowe. Uczeń: 1) opowiada o rozwoju uprzemysłowienia w XIX wieku, używając pojęć: maszyna parowa, kolej żelazna, statek parowy, silnik elektryczny, telegraf, fabryka. © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 • na podstawie ilustracji opisuje wygląd i życie codzienne w dziewiętna stowiecznym mieście • wymienia wynalazki XIX wieku, jakich używamy do dzisiaj (np. żarówka, rower, aparat fotograficzny) 1 2 0 Rozkład materiału wraz z planem wynikowym | Historia i społeczeństwo Wymagania na ocenę dopuszczającą; uczeń: 23. W Łazienkach • podręcznik • Stanisław August Ponia- 22. Upadek I Rzeczy- • na podstawie ilustracji omawia Królewskich • zeszyt towski – mecenas nauki pospolitej. Uczeń: wygląd Łazienek ćwiczeń i sztuki Królewskich 1. W kręgu nauki • założenie Szkoły Rycer- 1) podaje przykłady naprawy państwa • wymienia i sztuki. skiej polskiego za postacie Ignacego 2. W komnatach • utworzenie Komisji Edupanowania Krasickiego, i apartamentach kacji Narodowej Stanisława Augusta Bernarda Bellotta, królewskich. • Warszawa XVIII wieku Poniatowskiego. Grzegorza 3. Szkoła dla patriow obrazach Bernarda Piramowicza tów. Bellotta, zwanego 4. Pierwsze ministerCanalettem stwo oświaty. • obiady czwartkowe i ich 5. Miasto z obrazów. uczestnicy • przebudowa Zamku Królewskiego i budowa Łazienek Królewskich – pałac Na Wodzie, teatr Na Wyspie Temat lekcji (rozdział w podręczniku) • zmiany w życiu codziennym społeczeństwa – nowe sposoby spędzania wolnego czasu POWTÓRZENIE • podręcznik 22. W szlacheckim dworze • jw. MATERIAŁU • z eszyt i w pałacu magnackim. I SPRAWDZIAN ćwiczeń 23. W Łazienkach KrólewWIADOMOŚCI – skich. O SZLACHECKIM 24. Koleją w XIX wiek. DWORZE, KRÓLEWSKIM PAŁACU I WIELKICH WYNALAZKACH • na podstawie ilustracji porównuje strój szlachecki i magnacki • na podstawie ilustracji porównuje wygląd dworu szlacheckiego i pałacu magnackiego • na podstawie ilustracji omawia wygląd Łazienek Królewskich • wymienia postacie Ignacego Krasickiego, Bernarda Bellotta i Grzegorza Piramowicza, jako wybitnych osobistości czasów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego • wymienia wynalazki XIX wieku, których używamy do dzisiaj • na podstawie ilustracji omawia zmiany, jakie dokonały się w XIX wieku w życiu mieszkańców miast • wyjaśnia pojęcia: przywileje, pospolite ruszenie, szlachta, czeladź, magnateria • opisuje, jakie obowiązki i przywileje miała szlachta • wymienia, kto pracował w gospodarstwach należących do szlachty • wymienia zasługi króla Stanisława Augusta Poniatowskiego dla rozwoju kultury i nauki polskiej • wyjaśnia, czym były obiady czwartkowe i kto był na nie zapraszany • wyjaśnia, kim byli Ignacy Krasicki, Grzegorz Piramowicz, Bernardo Bellotto, zwany Canalettem • umieszcza na osi czasu wiek XVIII i jego drugą połowę – czas panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego • podaje przykłady udogodnień miejskich • wyjaśnia, czym szlachta wyróżniała się spośród innych stanów • wyjaśnia, czym różniła się magnateria od szlachty • opowiada, jak wyglądało życie codzienne w folwarku szlacheckim • wyjaśnia znaczenie założenia Szkoły Rycerskiej dla rozwoju szkolnictwa w Polsce • wyjaśnia znaczenie powołania Komisji Edukacji Narodowej dla rozwoju szkolnictwa w Polsce • opowiada, jak wyglądało życie codzienne w osiemnastowiecznej Warszawie • wymienia postacie Ignacego Krasickiego, Grzegorza Piramowicza, Bernarda Bellotto oraz opisuje ich dokonania • porównuje życie ludzi w XIX wieku i we wcześniejszych epokach • opowiada o różnorodności stanu szlacheckiego • omawia znacznie magnaterii w życiu politycznym i kulturalnym Rzeczypospolitej • opowiada o rozwoju kultury polskiej w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego • omawia genezę powstania fabryk i nowej klasy społecznej – robotników • opisuje zmiany w sposobach podróżowania w XIX wieku • wyjaśnia, z jakiej grupy społeczeństwa średniowiecznego wyłoniła się szlachta • na podstawie obrazów Bernarda Bellotta, zwanego Canalettem, opisuje życie codzienne w Warszawie w XVIII wieku • omawia wpływ wynalazków na poprawę jakości życia ludzi w XIX wieku 2 Klasa 4 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 w XIX i na początku XX wieku 2 1 Rozkład materiału wraz z planem wynikowym | Historia i społeczeństwo wprowadzonych • omawia znaczenie w XIX wieku wynalezienia paro• wymienia wynalazki wozu i osiągnięcia techniki XIX wieku • opowiada, kim byli Ignacy Łukaszewicz, William Murdock, Tomasz Edison • omawia zmiany w życiu codziennym ludzi na przełomie XIX i XX wieku © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. Warszawa 2012 2 2
