Podstawowe wiadomości o zagrożeniach

Materiały szkoleniowe do Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej „Młodzież zapobiega pożarom”
Podstawowe wiadomości o zagrożeniach
1. Proces Palenia
Spalanie jest to proces utleniania (łączenia się materiału palnego z tlenem) z wydzielaniem ciepła i światła.
W jego wyniku wytwarzane są także produkty spalania: dymy i gazy.
Spalanie
Płomieniowe
Bezpłomieniowe - żarzenie
(homogeniczne)
(heterogeniczne)
Substancje palne podczas spalania:
Przechodzą w stan lotny
Nie przechodzą w stan lotny
Tak spala się większośd materiałów palnych
Np. węgiel drzewny, koks, torf
Warunki wystąpienia spalania:



Materiał palny
Tlen (najczęściej zawarty w powietrzu)
Źródło energii (np. płomieo, iskra itp.)
Procentowy skład powietrza:
Inne gazy to m.in. argon (0,9%), dwutlenek węgla (0,04%) i para
wodna.
W powietrzu wydychanym przez człowieka tlen stanowi ok. 17%
a dwutlenek węgla ok. 4%.
Spalanie większości materiałów palnych ustaje, jeżeli zawartośd
tlenu w strefie spalania obniży się poniżej 14-16%.
1
Materiały szkoleniowe do Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej „Młodzież zapobiega pożarom”
Podstawowe wiadomości o zagrożeniach
2. Pożar i zjawiska mu towarzyszące
Pożar jest to niekontrolowany proces spalania w miejscu do tego nie przeznaczonym, stwarzający
zagrożenie i powodujący straty.
Przestrzeo w której powstał pożar dzielimy na 3 strefy:



Strefa spalania – warstwa świecąca płomienia oraz powierzchnia materiału palnego
Strefa oddziaływania cieplnego – przestrzeo wokół strefy spalania w której wydzielające się ciepło
stwarza niebezpieczeostwo
Strefa zadymienia – przestrzeo wypełniona gazowymi produktami spalania
Z wytworzonego ciepła 2-3% zostaje zużyte na podtrzymanie
spalania.
Pozostałe ciepło jest oddawane do otoczenia drogą konwekcji,
promieniowania i przewodzenia.
Drogą przewodzenia ciepło oddawane jest głównie w pożarach
wewnętrznych.
Materiał palny
Drewno
Produkty naftowe
Fosfor
Magnez
Siarka
Związki azotowe
Bawełna, tkaniny
Charakterystyka dymu
Barwa
Ciemnoszary
Czarny
Biały
Biały
Niebieskawy
Żółtobrunatny
Brunatny
Zapach
Smolisty
Specyficzny – ropy
Czosnku
Nie ma
Specyficzny – siarki
Drażniący
Specyficzny
Smak
Kwaskowaty
Kwaskowaty
Nie ma
Metaliczny
Kwaśny
Kwaśny
Kwaskowaty
Rozwój pożaru charakteryzują:



Szybkośd spalania
Temperatura
Intensywnośd wymiany gazowej (ilośd dopływającego powietrza do strefy spalania)
Rozwój pożaru zewnętrznego zależy głównie od rodzaju materiału palnego i warunków atmosferycznych.
Rozprzestrzenianie sie pożaru wewnętrznego zależy od rodzaju materiału palnego i ilości oraz ognioodporności
przegród budowlanych.
2
Materiały szkoleniowe do Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej „Młodzież zapobiega pożarom”
Podstawowe wiadomości o zagrożeniach
2. Pożar i zjawiska mu towarzyszące cz.2
Pożary ciał stałych mogą rozprzestrzeniad się wzdłuż powierzchni pionowych i poziomych. Najszybciej płomieo
przesuwa się po powierzchniach pionowych z dołu do góry, a najwolniej z góry do dołu.
W pożarach cieczy ogieo obejmuje całą powierzchnię.
Gazy spalają się momentalnie w całej objętości z mieszaniny z powietrzem.
Fazy pożarów:



Faza 1 – pożar rozprzestrzenia się
Faza 2 – materiał palny spala się z niemal identyczną intensywnością
Faza 3 – dopalanie się resztek materiału
Rozwój i rozprzestrzenianie się pożaru do czasu rozpoczęcia akcji gaśniczej nazywa się swobodnym rozwojem pożaru.
Czas swobodnego rozwoju pożaru zależy od sposobu dozoru obiektów, szybkości zaalarmowania straży pożarnej oraz
czasu dojazdu jednostek ratowniczych do zdarzenia.
Przydatne linki:
http://strazak.wikidot.com/pozary-dachow:powstawanie
3
Materiały szkoleniowe do Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej „Młodzież zapobiega pożarom”
Środki gaśnicze
1. Działanie środków gaśniczych może byd:




Chłodzące – obniżenie temperatury materiału palnego
Izolujące – odcięcie dopływu tlenu
Rozcieoczające – obniżenie stężenia tlenu w strefie spalania
Inhibicyjne (podczas gaszenia halonami)
2. Woda i jej roztwory
Woda jest najpowszechniejszym i najbardziej dostępnym środkiem gaśniczym. Mechanizm gaśniczy wody
polega na chłodzeniu materiału palnego, obniżaniu temperatury w strefie spalania i oddziaływania cieplnego
oraz rozcieoczeniu strefy spalania parą wodną. Jest skuteczna w pożarach ciał stałych pochodzenia
organicznego.
Wody nie można stosowad do gaszenia:



Metali i ciał reagujących z wodą
Cieczy palnych
Pożarów w pobliżu instalacji elektrycznych po napięciem
3. Piany gaśnicze
Wyróżnia się dwa rodzaje piany gaśniczej: chemiczną i mechaniczną. Piana chemiczna powstaje w wyniku
reakcji chemicznej a piana mechaniczna wskutek mechanicznego zmieszania powietrza z wodnym roztworem
środka pianotwórczego.
W zależności od liczby spienienia (Ls) pianę dzielimy na:



Piana lekka – Ls < 20 właściwości izolująco-chłodzące
Piana średnia – 20 < Ls < 200 właściwości izolująco-rozcieoczające
Piana ciężka – Ls > 200 właściwości rozcieoczająco-izolujące
Im mniejsza liczba spienienia tym więcej wody.
Własności izolujące są związane z tworzeniem warstwy nie dopuszczającej tlenu.
Właściwości rozcieoczające wynikają z zajmowania przestrzeni i zmniejszania ilości powietrza w
pomieszczeniach.
Właściwości chłodzące mają mniejsze znaczenie, są spowodowane parowaniem wody wchodzącej w skład
piany.
Piana jest podstawowym środkiem gaśniczym przy pożarach cieczy łatwopalnych. Posiada dobrą przyczepnośd
do materiałów stałych. Stosuje się ją z takimi ograniczeniami jak wodę.
4
5