koncepcja projektowa

Zręby koncepcji
Praca nad koncepcją jest najbardziej twórczym etapem projektu. Jest więc oczywiste z jak ważnym, jak znaczącym dla ostatecznego projektu momentem mamy do czynienia. Decyzje, które teraz podejmujecie będą rzutować na całą pozostałą pracę. Postaram się zwrócić waszą uwagę na kilka istotnych elementów, które, źle rozwiązane, mogą
kłaść się cieniem na waszym projekcie, niezależnie od tego ile pracy weń włożycie.
1.
Koncepcja nie może zasadzać się jedynie na waszej kreacji. Musi ona wyrastać z
wiedzy, którą zdobyliście na dotychczasowych etapach pracy nad projektem. Przede
wszystkim z rozpoznania uwarunkowań projektowych.
2.
Wyobraźcie sobie siebie idących chodnikiem, który biegnie zygzakiem. Wraz ze
wzrostem amplitudy „drgań” zmienia się wasz stosunek do takiej ścieżki. Początkowe
rozbawienie łatwo może się przerodzić w irytację a w pewnym momencie skutkować zejściem z chodnika i wędrówką „na przełaj.” Podobnie użytkownicy waszej jednostki są w
stanie zaakceptować „dziwne” rozwiązania jedynie w dość ograniczonym zakresie. Postarajcie się zatem przewidzieć ich potrzeby, oczekiwania, trasy ich codziennych i "niedzielnych” wędrówek i nie projektujcie na przekór mieszkańcom.
3.
Projektujcie z myślą o pieszych. Taka jest idea osiedla / jednostki, aby wewnątrz
niej móc poruszać się pieszo. Pieszo też dochodzimy do przystanków komunikacji zbiorowej. A co z tymi, co jeżdżą samochodem? Ano ich nogi nie bolą, więc nie musimy się
nimi przejmować. W obrębie osiedla ma funkcjonować jedynie układ obsługujący, który
podporządkowujemy koncepcji / zabudowie / pieszym użytkownikom.
4.
Przede wszystkim zlokalizujcie punkty generujące ruch pieszy. Mogą to być elementy waszej jednostki, ale przede wszystkim zwróćcie uwagę na przystanki komunikacji
zbiorowej, z których to miejsc będą napływali mieszkańcy do waszych osiedli.
5.
Jednoznacznie najważniejszym elementem otoczenia waszej jednostki jest ośrodek dzielnicowy. Tam może się pojawić np. coś na skalę „Galerii Bałtyckiej.” Sami zgadnijcie czy to będzie miało wpływ na wasze osiedla.
6.
Komunikacja zbiorowa służy przemieszczaniu się po całym mieście, pomiędzy poszczególnymi dzielnicami / jednostkami. Jej trasy biegną zatem zazwyczaj wzdłuż układów podstawowych i nie wchodzą do wnętrz poszczególnych jednostek (gdzie króluje
układ obsługujący).
7.
Pewnie ze względu na waszą jednostkę optymalna byłaby lokalizacja przystanku
”T” w połowie między węzłami drogowymi. Jednak pamiętajcie o całym mieście. Tym
tramwajem będą np. przyjeżdżać mieszkańcy innych jednostek do ośrodka dzielnicowego – gdzie zatem musi też być przystanek?
8.
Odległość pomiędzy przystankami powinna wynosić nie mniej niż 0,5 km. W razie
potrzeby można zejść do powiedzmy 400 m a 300 m to już chyba absolutne dopuszczalne minimum.
URBANISTYCZNE
DR INŻ. ARCH. ROMAN
RUCZYŃSKI
FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNA
WYDZIAŁ
ARCHITEKTURY
PG
PROJEKTOWANIE
KONCEPCJA
Strona 1 z 3
9.
Teren jednostki z trzech stron otoczony jest ulicami o wysokich parametrach ruchu
kołowego (liczby pasów, szerokości w liniach rozgraniczających, natężenie ruchu, prędkości) – oznacza to, że stanowić one będą wyraźną barierę (granicę), którą można pokonać jedynie w ściśle określonych miejscach.
Pośród całego programu, który macie rozmieścić w projektowanej jednostce, są takie
funkcje, które są dla powstającej koncepcji szczególnie istotne i takie, które są mniej
ważne. Z tych najważniejszych chciałbym poświęcić chwilę uwagi szkole (szkołom) i
ośrodkowi usługowemu.
10.
Szkoła (system szkół obowiązkowych) zajmuje w strukturze jednostki zupełnie wyjątkową pozycję. W pewnym sensie jest ona najważniejsza. To szkoła jest wyznacznikiem jednostki, nawet używa się nazwy „jednostka szkolna.” Zajmuje niebagatelny kawałek terenu i na pewno nie powinno i nie da się jej wcisnąć gdziekolwiek.
Z drugiej strony przypomnijcie sobie swoje lata szkolne (szkoła podstawowa, potem gimnazjum). Przez lata nauki byliście niezwykle mocno ze szkołą powiązani. Niemal całe
wasze życie toczyło się: w, wokół, w związku, w cieniu szkoły. Większość kolegów (jeżeli nie wszyscy), większość czasu poza domem, większość spraw w waszym życiu wiązało się ze szkołą. Aż nadszedł dzień, w którym ją zakończyliście. I oto nagle, z dnia na
dzień, szkoła przestała dla was istnieć. Całkowicie zmieniły się wasze trasy codziennych
wędrówek, wyraźnie odmieniło środowisko rówieśników. Tylko nieliczni odwiedzili jeszcze kiedykolwiek tę starą szkołę.
Już tylko to co napisałem powyżej może podpowiadać dwie całkowicie różne lokalizacje
szkoły. Sami musicie poszukać tej właściwej. Ja sugeruję jedynie, aby wybierać, szczególnie pod boiska szkolne, raczej płaski kawałek terenu i najlepiej z dala od ulic – przynajmniej tych prowadzących przez całą jednostkę.
Aby sprawę jeszcze bardziej zagmatwać zwrócę uwagę na to, że szkoła, jaką znacie,
właściwie ograniczyła swoje zadania do nauczania, wypełniania określonego programu.
Dzisiejsza szkoła nie opiekuje się, nie wychowuje a przede wszystkim często nie rozwija
zainteresowań, talentów, osobowości. Jednak szkoła mogłaby to wszystko robić. Stać się
autentycznym ośrodkiem życia osiedla i to zarówno dla dzieci jak i dorosłych. Taka szkoła być może wymagałaby nieco inne lokalizacji.
11.
Ośrodek usługowy bezsprzecznie stanowi taki fragment jednostki, który jest najczęściej odwiedzany przez mieszkańców. Tam powinny skupiać się te usługi, których lokalizacja oddziałuje na mieszkańców, generując ich ruch. Ludzie będą tam przychodzić,
bo będą musieli – tu będą sklepy, poczta, może administracja. Fajnie by było, aby przychodzili tam również dlatego, że tam się będą dobrze czuli, bo będzie im się tam podobało, bo będzie atrakcyjna przestrzeń, zabudowa, funkcje i atmosfera. Wykorzystajcie usługi i ich gigantyczny potencjał generowania ruchu pieszego, aby w parciu o nie wykreować najważniejszą przestrzeń, główny plac, ulicę, system przestrzeni publicznych. Najważniejsze miejsce w jednostce.
Jasne, że nie ma to być przestrzeń dla wtajemniczonych, członków elitarnego klubu czy
tym podobnych wybrańców. Ma to być przestrzeń dedykowana wszystkim mieszkańcom
jednostki, w pełni demokratyczna, współczesna agora. Pamiętajcie jednak, że większość
dorosłych opuszcza jednostkę w ciągu dnia jadąc do wyższych szkół, pracy, urzędów.
Aby oni „używali” naszej agory postarajcie się tak ją umiejscowić, aby ludzie musieli
przez nią przechodzić idąc z przystanku do domu.
URBANISTYCZNE
DR INŻ. ARCH. ROMAN
RUCZYŃSKI
FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNA
WYDZIAŁ
ARCHITEKTURY
PG
PROJEKTOWANIE
KONCEPCJA
Strona 2 z 3
Jeszcze parę słów na temat lokalizacji głównego skupiska usług (ośrodka usługowego).Pierwszą myślą jest chyba lokalizacja w środku geometrycznym. Oczywiście wobec nierównomiernego rozmieszczenia mieszkańców na terenie lepsza wydaje się lokalizacja w „środku ciężkości.”
Pamiętajmy jednak o ośrodku dzielnicowym i o tym, że każdy ośrodek wyższego szczebla zawiera w sobie usługi szczebli niższych. Jak zatem ośrodek dzielnicowy wpłynie na
lokalizację waszego ośrodka? Będziecie go odsuwać czy przysuwać do ośrodka wyższego szczebla? Zastanówcie się, które z rozwiązań implikuje konkurowanie, a które
współpracę. No i co jest lepsze?
12.
Wyznaczcie zatem układ najważniejszych kompozycyjnie, najciekawszych, najatrakcyjniejszych przestrzeni, budynków, usług, ale też ciekawego detalu, posadzki, zieleni... Będziemy nazywali ten twór rdzeniem kompozycyjno – funkcjonalnym. Rdzeń –
jako podkreślenie dominującej, nadrzędnej roli jaką pełni w przestrzeni całej jednostki.
Kompozycyjny – bo jesteśmy architektami, a właśnie w kompozycji przejawia się najwyraźniej twórczy aspekt naszego zawodu. Funkcjonalny – bo rozumiemy i doceniamy potencjał (ale i wymóg) usług w przyciąganiu użytkowników i „ożywianiu” przestrzeni.
Ten rdzeń w dominującej mierze będzie stanowił o jakości waszej jednostki i tym samym
waszego projektu. Być może nie trzeba wcale rozwiązywać wszystkiego, ale skupić się
na rzeczach najważniejszych. Przyjrzyjcie się tym rysunkom i wyciągnijcie wnioski.
dr inż. arch. Roman Ruczyński
dr inż. arch. Roman Ruczyński
dr inż. arch. Roman Ruczyński
Michał Anioł Studium głowy. Rys. sangwiną.
Artur Grottger Kwesta. Rys ołówkiem.
URBANISTYCZNE
DR INŻ. ARCH. ROMAN
RUCZYŃSKI
FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNA
WYDZIAŁ
ARCHITEKTURY
PG
PROJEKTOWANIE
KONCEPCJA
Strona 3 z 3