D - Sąd Okręgowy we Wrocławiu

Sygnatura akt I C 587/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 września 2014 r.
Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział I Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSO Ewa Rudkowska – Ząbczyk
Protokolant: Jagoda Jarosławska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 września 2014 r. we Wrocławiu
sprawy z powództwa H. P., M. P., Z. S. i B. S. (1)
przeciwko (...) S.A. w K.
o zapłatę
I. oddala powództwo;
II. zasądza od powodów H. P., M. P., Z. S. i B. S. (1) na rzecz strony pozwanej (...) S.A. w K. solidarnie kwotę 1 877,00
zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;
III. nakazuje powodom H. P., M. P., Z. S. i B. S. (1), aby uiścili solidarnie na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy we
Wrocławiu) kwotę 3 927,11 zł tytułem brakujących kosztów sądowych.
Sygnatura akt I C 587/14
UZASADNIENIE
Powodowie H. P., M. P., Z. S.i B. S. (1)w pozwie wniesionym przeciwko (...) SAwe W.domagali się zasądzenia na ich
rzecz kwoty 1400,00 zł tytułem bezumownego korzystania przez stronę pozwaną z nieruchomości powodów przez
okres dziesięciu lat, tj. od 1 czerwca 2001 r. do 31 maja 2011 r. z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia
pozwu. Ponadto powodowie domagali się zasądzenia kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego
oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa według norm przepisanych.
W uzasadnieniu powyższego żądania powodowie podnieśli, że są współwłaścicielami działki gruntu nr (...)położonej
w miejscowości B., Gmina M., obręb (...)B., jednostka ewidencyjna M.nr (...)o powierzchni 19, 8390 ha, którą
nabyli od Skarbu Państwa na mocy umowy z dnia 11 kwietnia 1996 r. N nieruchomości powodów znajduje się
linia elektroenergetyczna wraz z dwoma słupami. Przebieg linii elektroenergetycznej przez należącą do powodów
nieruchomość, której obszar i granice określa wyodrębniona geodezyjnie działka gruntu o numerze (...)położona
w miejscowości B., Gmina M., obręb (...)B., jednostka ewidencyjna M.nr (...) powoduje ograniczenie możliwości
korzystania z nieruchomości zgodnie z uznaniem powodów.
Powodowie podnieśli, że pismem z dnia 23 maja 2011 r. zwrócili się do strony pozwanej z propozycją ustanowienia
odpłatnej służebności przesyłu oraz wypłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z działki będącej własnością
powodów, jednak bezskutecznie.
W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) S.A. we W. wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jej rzecz
solidarnie od powodów kosztów procesu według norm przepisanych, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w sześciokrotnej wysokości oraz kwoty 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
W uzasadnieniu powyższego stanowiska strona pozwana podniosła zarzut zasiedzenia służebności gruntowej o treści
odpowiadającej służebności przesyłu z mocy samego prawa, tj. w odniesieniu do elektroenergetycznej linii (...)110
kV – z dniem 20 marca 2005 r. oraz w odniesieniu do elektroenergetycznej linii (...) 20 kV – z dniem 7 maja
2006 r. na nieruchomości powodów, która to służebność polega na prawie utrzymywania instalacji wymienionych
linii, prawie do ich eksploatacji, napraw, konserwacji, całodobowego dostępu do nich oraz ich rozbudowy. Pismem
z dnia 11 lutego 2014 r. (k. 293-300) strona pozwana doprecyzowała, że zasiedzenie przez nią służebności przesyłu
nastąpiło z dniem 10 lutego 2009 r. Strona pozwana podniosła, że elektroenergetyczna linia wysokiego napięcia nr
(...)110 kV wybudowana została w sposób prawem przewidziany przez poprzednika prawnego strony pozwanej, z
zachowaniem wszelkich przewidzianych na tę okoliczność wymogów prawa, po uzyskaniu wszelkich wymaganych
zgód i uzgodnień. Odbioru wybudowanej linii dokonano protokołem z 20 marca 1985 r., a zatem od tego dnia na
nieruchomości, która obecnie jest własnością powodów, istnieje trwałe i widoczne urządzenie w postaci instalacji tejże
linii elektroenergetycznej. Od tego też dnia poprzednik prawny strony pozwanej, a następnie ona sama, korzystali z
powyższej nieruchomości w sposób odpowiadający służebności gruntowej odpowiadającej w swej treści służebności
przesyłu. Dla przedmiotowej linii elektroenergetycznej założono Paszport ogólny linii elektroenergetycznej nr (...)110
kV, z którego wynika, że od dnia odebrania linii do dnia dzisiejszego jest ona użytkowana przez stronę pozwaną, a
wcześniej – przez jej poprzednika prawnego.
Z kolei elektroenergetyczna linia średniego napięcia nr (...)20kV wybudowana została wybudowana wraz z
transformatorową stacją elektroenergetyczną nr (...), której linia ta służy, w dniu 7 maja 1986 r. Od tej daty
zatem istnieje trwałe i widoczne urządzenie w postaci tejże linii elektroenergetycznej. Od tego też dnia poprzednik
prawny strony pozwanej, a następnie ona sama, korzystali z powyższej nieruchomości w sposób odpowiadający
służebności gruntowej odpowiadającej w swej treści służebności przesyłu. Dla stacji i wybiegającej z niej linii
elektroenergetycznej(...)także prowadzony jest Paszport ogólny stacji elektroenergetycznej nr(...).
Strona pozwana podniosła, że zarówno ona sama, jak i jej poprzednik prawny korzystali ze wskazanej
nieruchomości, będącej obecnie własnością powodów, w zakresie posadowionych na niej elementów infrastruktury
elektroenergetycznej, będąc w dobrej wierze albowiem infrastruktura ta została posadowiona na spornej
nieruchomości w następstwie obowiązywania i w oparciu o przepisy ustawy z 28 czerwca 1950 r. o powszechnej
elektryfikacji wsi i osiedli. Ponadto na przyjęcie po stronie pozwanej istnienia dobrej wiary dodatkowo wskazuje fakt,
że na potrzeby przeprowadzenia budowy rzeczonych linii elektroenergetycznych uzyskana została przez poprzednika
prawnego strony pozwanej stosowna decyzja wywłaszczeniowa, wydana na podstawie art. 35 ustawy z 12 marca
1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Z tego względu poprzednik prawny strony pozwanej, a
następnie sama strona pozwana, byli przeświadczeni, ze przysługuje im tytuł prawny do korzystania z nieruchomości
stanowiącej obecnie własność powodów albowiem możliwość korzystania z ich nieruchomości wynika z powołanego
aktu wywłaszczeniowego.
Strona pozwana podniosła, że skoro sporna nieruchomość do 1990 r. nie była własnością prywatną, to bieg zasiedzenia
służebności rozpoczął się od dnia 1 października 1990 r., tj. od dnia wejścia w życie ustawy z 28 lipca 1990 r. o zmianie
ustawy – Kodeks cywilny.
Z ostrożności procesowej strona pozwana podniosła, że bezpodstawnym jest twierdzenie powodów, jakoby
napowietrzna infrastruktura elektroenergetyczna strony pozwanej miała zajmować powierzchnię aż 19,8390 ha, tj.
cały areał działki powodów. Zarzuciła, że brak jest także podstaw do stwierdzenia, że wokół linii elektroenergetycznych
rozciąga się jakaś bliżej nieokreślona „strefa”, skoro przepisy powszechnie obowiązującego prawa nie kreują żadnych
stref wokół linii tego typu. Ponadto wskazała, że działka powodów stanowi grunt orny, a zatem istnienie linii
napowietrznej nie wyłącza możliwości wykorzystywania tego gruntu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Strona pozwana przedstawiła także zmiany podmiotowe, wskazując, że Zakład (...), który pierwotnie eksploatował
spornej instalacje elektroenergetyczne, został przekształcony w spółkę Zakład (...) SA, a następnie (...) SA. Tym
samym (...) SA. Stał się następcą prawnym Zakładu (...) SA. Pozwany zmienił następnie nazwę na (...) SA, po czym
nazwa pozwanego otrzymała brzmienie (...) SA, a z dniem 1 września 2011 r. – (...) SA.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 11 kwietnia 1996 r. powodowie M. P., B. S. (1), H. P.i Z. S.nabyli od Skarbu Państwa – (...) działkę nr
(...)o powierzchni 24,6948 ha stanowiącą nieruchomość rolną bez zabudowań, położoną we wsi B., gmina M., przy
czym powodowie M. P.i H. P.oraz małżonkowie B. S. (1)i Z. S.nieruchomość tą nabyli z majątków dorobkowych, na
współwłasność w udziałach po ½ części.
(dowód: umowa sprzedaży z 11 kwietnia 1996 r. sporządzona w formie aktu notarialnego przed notariusz M. G.w
Kancelarii Notarialnej we W., Rep. A nr (...), k. 14-16; odpis zwykły księgi wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy
w Środzie Śląskiej nr (...), k. 10-13)
Przez działkę powodów przebiega elektroenergetyczna linia wysokiego napięcia nr (...)110 kV oraz elektroenergetyczna
linia średniego napięcia nr (...) 20kV.
(dowód: wyrys z mapy ewidencyjnej, k. 18)
W dniu 12 kwietnia 1984 r. Główny Architekt Województwa (...)i Miasta W.wydał decyzję zatwierdzającą Zakładowi
(...)we W.plan realizacyjny linii napowietrznej (...)110 kV W.– Ś.na terenach W., gmina M.i Ś.z planem ogólnym
zagospodarowania przestrzennego województwa (...). W decyzji jednocześnie zobowiązano inwestora Zakład (...)do
uzyskania, do czasu wystąpienia o pozwolenie na budowę, prawa dysponowania terenem, pozwolenia na wycinkę
drzew oraz pozwolenia wodno – prawnego na przekroczenie rzek.
(dowód: decyzja nr (...) z dnia 12 kwietnia 1984 r., k. 51-52)
W dniu 20 kwietnia 1984 r. Naczelnik Gminy M. na podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach
i trybie wywłaszczenia nieruchomości rolnych (Dz. U. z 1974 r. Nr 10 poz. 64) wydał decyzję, w której zezwolił
Zakładowi (...) na wejście na grunty właścicieli użytkowników w związku z budową linii energetycznej napowietrznej
110 kV W. L. – Ś. i przebudową linii 10 kV w W.. W decyzji tej wskazano, że zgodnie z art. 35 pkt 2 powołanej
ustawy osobom upoważnionym przez Naczelnika Gminy przysługuje prawo dostępu do urządzeń celem dokonywania
czynności związanych z ich konserwacją. Wejście na grunt miało nastąpić od 1 maja 1984 r. do 1 maja 1985 r.
(dowód: decyzja Naczelnika Gminy M. z dnia 20 kwietnia 1984 r., k. 85)
W dniu 22 czerwca 1984 r. (...) we W.zawarł z Zakładem (...)porozumienie w sprawie dopuszczenia do korzystania
z gruntów leśnych, na mocy którego Zarząd dopuścił Zakład (...)do nieodpłatnego korzystania z gruntów leśnych o
określonej powierzchni, położonych oznaczonym pasem w świetle koron w określonych oddziałach nadleśnictwa M..
Zakład (...)miał zbudować i utrzymywać na wymienionych gruntach linię energetyczną napowietrzną 110 kV relacji
L.– Ś.. Porozumienie zostało zawarte na czas nieokreślony.
(dowód: porozumienie w sprawie dopuszczenia do korzystania z gruntów leśnych z dnia 22 czerwca 1984 r., k. 53-54)
Z kolei decyzją z dnia 5 lipca 1984 r. (...) we W.ustalił dla Zakładu (...)wysokość odpłatności z tytułu należności za
wyłączenie z produkcji na cele nierolnicze i nieleśne powierzchni 0,55 ha gruntów leśnych, stałej opłaty rocznej oraz
jednorazowego odszkodowania za straty związane z przedwczesnym wyrębem drzewostanów na powierzchni 0,55 ha.
(dowód: decyzja (...) we W.z dnia 5 lipca 1984 r., k. 55-56; pismo Ministerstwa Leśnictwa i przemysłu (...)z dnia 19
kwietnia 1984 r., k. 57-58)
Decyzją z dnia 15 czerwca 1984 r. Zakład (...)uzyskał pozwolenie na budowę inwestycji obejmującej linię napowietrzną
(...) 110 kV W.– Ś.. Jednocześnie Zakład (...)został zobowiązany do załatwienia, przed przystąpieniem do robót, spraw
formalno – prawnych związanych z przejęciem terenu na czas budowy.
(dowód: decyzja nr (...) z dnia 15 czerwca 1984 r., k. 59-60)
W dniu 20 marca 1985 r. linia napowietrzna nr 110 kV L. – Ś. została przyjęta do eksploatacji przez Zakład (...).
(dowód: protokół z dnia 20 marca 1985 r., k. 61-68)
Dla linii elektroenergetycznej nr (...) 110 kV L.N.– Ś.(...)został założony paszport ogólny.
(dowód: paszport ogólny linii elektroenergetycznej nr (...)110 kV L.N.– ś. (...), k. 69-76)
W dniu 7 maja 1986 r. został przeprowadzony odbiór techniczny stacji transformatorowej nr (...)wraz z linią
napowietrzną kV 20 w W..
(dowód: protokół nr (...) odbioru technicznego i przekazania do eksploatacji robót inwestycyjnych z dnia 7 maja 1986
r., k. 77)
Także dla stacji elektroenergetycznej(...)został założony paszport ogólny.
(dowód: paszport ogólny stacji elektroenergetycznej(...), k. 78-81)
Linia napowietrzna nr (...)110 kV oraz stacja transformatorowa nr (...) wraz z linią napowietrzną kV 20 w W.od
początku były użytkowane przez przedsiębiorstwo państwowe (...), z którego w dniu 16 stycznia 1989 r. wydzielono
przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...)na bazie zakładu Zakład (...). Przedsiębiorstwo państwowe Zakład
(...)w roku 1993 zostało przekształcone w spółkę prawa handlowego o firmie Zakład (...) S.A., a następnie w (...)
S.A.Kolejna zmiana dotyczyła zmiany nazwy na (...) S.A., a następnie na (...) S.A.Obecnie spółka działa pod firmą (...)
S.A.
(dowód: zarządzenie Ministra Przemysłu z dnia 1 czerwca 1945, k. 305; odpis rejestru przedsiębiorstw państwowych,
k. 306; wyciąg z rejestru przedsiębiorstw, k. 307; zarządzenie nr (...)Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 r.
w sprawie utworzenia przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Zakład (...)we W., k. 308-309; postanowienie Sądu
Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 19 maja 1989 r., sygnatura akt Ns (...), k. 310; postanowienie Sądu
Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 29 lipca 1993 r., sygnatura akt Ns-Rej.(...), k. 86-87; postanowienie
Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 17 czerwca 2004 r, sygnatura akt Wr.VI.Ns-Rej.KRS/(...), k.
88-90; akt przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w spółkę akcyjną sporządzony w formie aktu notarialnego
przed notariuszem T. J., rep. A nr(...), k. 311-315; postanowienie Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia
20 marca 2008 r., sygnatura akt Wr.VI.Ns-Rej.KRS/(...), k. 91-92; postanowienie Sądu Rejonowego dla Wrocławia –
Fabrycznej z dnia 31 grudnia 2008 r., sygnatura akt VI.Ns-Rej.KRS/(...), k. 93-96; postanowienie Sądu Rejonowego
dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 16 stycznia 2009 r., sygnatura akt Wr.VI.Ns-Rej.KRS/(...), k. 97-99; postanowienie
Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej z dnia 1 września 2011 r., sygnatura akt Wr.VI.Ns-Rej.KRS/(...), k.
100-106)
Sąd zważył co następuje:
Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.
Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika, że świadczenie strony pozwanej, którego spełnienia powodowie
dochodzą w niniejszym postępowaniu, stanowi wynagrodzenie za korzystanie przez stronę pozwaną z nieruchomości
należących obecnie do powodów. Zgodnie z art. 224 w zw. z art. 225 k.c. samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany
jest między innymi do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy.
W świetle materiału dowodowego zebranego w niniejszym postępowaniu należało uznać, że strona pozwana, podobnie
jak jej poprzednicy prawni, korzystała z nieruchomości powodów jedynie w ograniczonym zakresie, a mianowicie
w takim, jaki mógłby odpowiadać treści służebności przesyłu. Na nieruchomości należącej obecnie do powodów
zbudowana bowiem została naziemna sieć elektroenergetyczna, stanowiąca urządzenie, o którym mowa w art. 49
§ 1 k.c. Z powyższych względów strony pozwanej nie można traktować jak samoistnego posiadacza nieruchomości,
a jedynie posiadacza służebności, do którego stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy (art. 352 k.c.).
W zakresie posiadania nieruchomości strona pozwana może być zatem uznana jedynie za posiadacza zależnego, do
którego jednak znajdują zastosowanie przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi
o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy (art. 230 k.c.). Niezależnie od powyższego, w związku z tym, że do posiadacza
służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy, właściciel rzeczy może żądać wynagrodzenia za
korzystanie z rzeczy, o którym mowa w art. 224 i 225 k.c., także względem posiadacza służebności (wyrok Sądu
Najwyższego z 14 grudnia 2004 r., II CK 255/04, niepubl.).
Powyższe roszczenie przysługuje właścicielowi nieruchomości wobec jej posiadacza, a w niniejszej sprawie posiadacza
w zakresie odpowiadającym treści służebności przesyłu. Zdaniem Sądu jednak strona pozwana z dniem 1 lutego 2009
r. stała się nie tylko posiadaczem służebności przesyłu, ale przez nabycie jej przez zasiedzenie, także podmiotem,
któremu służebność ta przysługuje.
Przy ocenie posiadania prowadzącego do zasiedzenia służebności trzeba mieć na względzie, że zgodnie z art. 292
k.c. do nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie stosuje się przepisy o nabyciu własności nieruchomości
przez zasiedzenie tylko odpowiednio. Tym samym posiadania prowadzącego do nabycia służebności gruntowej
przez zasiedzenie nie należy utożsamiać z posiadaniem prowadzącym do nabycia przez zasiedzenie własności
nieruchomości. Przy ocenie posiadania prowadzącego do zasiedzenia służebności gruntowej chodzi o faktyczne
korzystanie z gruntu w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność,
władanie zaś w zakresie służebności gruntowej kwalifikuje się, zgodnie z art. 336 k.c., jako posiadanie zależne (vide
wyrok SN z dnia 31 maja 2006 r., IV CSK 149/05, niepubl., postanowienie SN z dnia 17 grudnia 2008 r., I CSK 171/08).
Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynikało, że strona pozwana i jej poprzednicy
prawni od lat 1985 – 1986 korzystali nieprzerwanie ze spornych gruntów w zakresie odpowiadającym służebności
przesyłu poprzez wzniesienie na gruncie trwałych i widocznych urządzeń do przesyłu energii elektrycznej oraz
korzystanie z nich w tym celu, jak również w celu konserwacji i naprawy. Takie posiadanie było posiadaniem w
rozumieniu art. 352 § 1 k.c. i prowadziło do zasiedzenia. Należy jednak podkreślić, że wymienione nieruchomości
do 11 kwietnia 1996 r. stanowiły własność Skarbu Państwa, co oznacza, że termin zasiedzenia rozpoczął swój bieg
najwcześniej od dnia 1 października 1990 r. Tego dnia bowiem weszła w życie ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie
ustawy – Kodeks cywilny Dz. U. Nr 53, poz. 321 ze zm.), uchylająca przepis art. 177 k.c., który wyłączał możliwość
nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości będącej przedmiotem własności państwowej.
Należy przypomnieć, że do dnia 31 stycznia 1989 r. w sytuacjach, w których właścicielem nieruchomości obciążonej,
jak i posiadaczem służebności przesyłu oraz właścicielem nieruchomości władnącej był Skarb Państwa, w ogóle nie
mogło dojść do zasiedzenia służebności gruntowej o treści służebności przesyłu. W dniu 1 lutego 1989 r. weszła bowiem
w życie ustawa zmieniająca treść art. 128 k.c., zgodnie z którym dopiero od tej daty własność państwowa mogła
przysługiwać nie tylko Skarbowi Państwa, ale także innym państwowym osobom prawnym. Wcześniej nabycie przez
przedsiębiorstwo państwowe przez zasiedzenie służebności gruntowej na nieruchomości państwowej oznaczałoby
nabycie jej przez tego samego właściciela, co jest niedopuszczalne.
W niniejszej sprawie w dacie budowania na nieruchomości należącej obecnie do powodów elektroenergetycznej linii
wysokiego napięcia (...)110kV oraz elektroenergetycznej linii średniego napięcia (...)20kV wraz z transformatorową
stacją elektroenergetyczną R-(...), tj. w latach 1985-1986, nieruchomość ta stanowiła własność Skarbu Państwa.
Jednocześnie podmiotem, które budowało powyższe sieci był (...) – Zakład (...), posiadający status przedsiębiorstwa
państwowego. Mając na uwadze powołane regulacje należy zauważyć, że powyższe przedsiębiorstwo państwowe,
będące poprzednikiem prawnym strony pozwanej, mogło zatem nabyć na swoją rzecz (a nie na rzecz Skarbu Państwa)
prawo służebności gruntowej o treści służebności przesyłu dopiero od dnia 1 października 1990 r. Do okresu
posiadania służebności przez stronę pozwaną mógł być doliczony okres jej posiadania przez poprzednika prawnego,
ale tylko w czasie od 1 lutego 1989 r. do 30 września 1990 r. (postanowienie Sądu Najwyższego z 16 września 2009
r., II CSK 103/09).
Dla ustalenia, czy doszło do nabycia przez stronę pozwaną służebności gruntowej o treści służebności przesyłu
konieczna była ocena długości okresu potrzebnego do zasiedzenia. Ten ostatni z kolei uzależniony był od dobrej lub
złej wiary posiadacza służebności.
Jak już wyżej podniesiono, do dnia obowiązywania przepisu art. 128 k.c. ustanawiającego zasadę jednolitej własności
Skarbu Państwa, tj. do dnia 1 lutego 1989 r. nie sposób mówić o posiadaniu służebności przez przedsiębiorstwo
państwowe, które to posiadanie mogłoby prowadzić do jej nabycia przez zasiedzenie. Do tego bowiem momentu nie
było możliwym rozdzielenie osoby posiadacza służebności oraz osoby właściciela nieruchomości obciążonej. Skoro
tak, to właściwą chwilą do ustalenia dobrej lub złej wiary po stronie posiadacza służebności gruntowej o treści
służebności przesyłu może być tylko dzień 1 lutego 1989 r. W tej dacie posiadanie służebności przez przedsiębiorstwo
państwowe Zakład (...) przybrało postać posiadania na swoją rzecz, a przeciwko Skarbowi Państwa, przy którym
pozostała własność nieruchomości obciążonej. Należy się zgodzić ze stroną pozwaną, że w tej dacie poprzednik
prawny strony pozwanej nie mógł wobec Skarbu Państwa wykonywać służebności w złej wierze, gdyż pomiędzy tymi
podmiotami następowało legalne kontynuowanie działań odpowiadających treści służebności przesyłu (wyrok Sądu
Apelacyjnego we Wrocławiu z 4 października 2013 r., I ACa 891/13). Należy przy tym wskazać, że istnienie dobrej
wiary objęte jest wnioskiem domniemania prawnego (art. 7 k.c.), którego ciężar obalenia spoczywał na powodach.
Tymczasem powodowie nie podnieśli żadnych twierdzeń, które zmierzałyby do obalenia domniemania dobrej wiary
z uwzględnieniem momentu, na jaki powinna być ona oceniana, tj. na dzień 1 lutego 1989 r.
Jednocześnie na marginesie jedynie należy wskazać, że na istnienie po stronie poprzednika prawnego strony pozwanej
dobrej wiary wskazywały przedłożone w sprawie dokumenty, poprzedzających przystąpienie do budowy spornych
sieci elektroenergetycznych. Zakład (...)posiadał bowiem nie tylko pozwolenie na budowę obu sieci, ale także decyzję
Naczelnika Gminy M.wydaną na podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczenia
nieruchomości rolnych (Dz. U. z 1974 r. Nr 10 poz. 64), mocą której Zakład mógł wejść na grunty użytkowników
w związku z budową linii energetycznej napowietrznej 110 kV W.L.– Ś.i przebudową linii 10 kV w W.z prawem
dostępu do urządzeń celem dokonywania czynności związanych z ich konserwacją. Nie bez znaczenia pozostaje
także fakt, że w dniu 22 czerwca 1984 r. (...) we W.zawarł z Zakładem (...)porozumienie w sprawie dopuszczenia do
korzystania z gruntów leśnych w związku z budową i utrzymaniem na nich spornych linii elektroenergetycznych, jak
również to, że z tego względu dla Zakładu została ustalona wysokość odpłatności z tytułu należności za wyłączenie
z produkcji na cele nierolnicze i nieleśne gruntów leśnych, stała opłata roczna oraz jednorazowe odszkodowanie
za straty związane z przedwczesnym wyrębem drzewostanów na tej powierzchni. Powyższe decyzje i porozumienia
pozwalały zdaniem Sądu pozostawać przedsiębiorstwu budującemu sporne sieci w uzasadnionym przekonaniu o
legalności swoich działań. Poprzednik prawny strony pozwanej posiadał bowiem nie tylko decyzje niezbędne do
rozpoczęcia i prowadzenia budowy, ale także akty, które normowały zasady korzystania z nieruchomości na ten
cel zajętych. Należy także wziąć pod uwagę fakt, że aż do 25 maja 2011 r. stronie pozwanej, ani jej poprzednikowi
prawnemu, nie były zgłaszane żadne roszczenia związane z jej działaniami odpowiadającymi treścią służebności
przesyłu.
Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że do zasiedzenia przez stronę pozwaną służebności przesyłu wystarczający był
upływ terminu dwudziestoletniego.
Dwudziestoletni okres zasiedzenia biegł od dnia 1 października 1990 r. z jednoczesnym skróceniem terminu
zasiedzenia o okres pomiędzy 1 lutego 1989 r. a 1 października 1990 r. (art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o
zmianie ustawy – Kodeks cywilny Dz. U. Nr 53, poz. 321 ze zm.). Okres zasiedzenia upływał zatem we wskazanej przez
stronę pozwaną dacie 1 lutego 2009 r. Z tą datą strona pozwana nabyła służebność przesyłu na nieruchomościach
powodów. Należy zwrócić uwagę na fakt, że przepisy art. 3051 – 3054 k.c. wprowadzające do porządku prawnego
instytucję służebności przesyłu, weszły w życie w dniu 3 sierpnia 2008 r., przy czym przed tą datą judykatura
dopuszczała możliwość nabycia przez przedsiębiorcę w drodze zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej
treścią służebności przesyłu. Po wejściu w życie rozważanej zmiany Kodeksu cywilnego przez zasiedzenie można nabyć
służebność przesyłu, przy czym dopuszczalne jest doliczenie do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej
służebności okresu występowania na nieruchomości stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu
przed wejściem w życie art. 3051 – 3054 k.c. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r., III CZP 18/13).
Uwzględnienie zarzutu zasiedzenia służebności przesyłu czyniło niezasadnym żądanie powodów wynagrodzenia za
bezumowne korzystanie z ich nieruchomości, także przed dniem 1 lutego 2009 r. Należy podzielić pogląd, zgodnie
z którym funkcja zasiedzenia sprzeciwia się przyznaniu byłemu właścicielowi wobec posiadacza, który stał się
właścicielem, wszelkich roszczeń, u podstaw których leży prawo własności, w tym także roszczeń o wynagrodzenie
za korzystanie z rzeczy za okres poprzedzający datę zasiedzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia
2012 r. II CSK 258/11). W przypadku zasiedzenia służebności przesyłu należy zatem stwierdzić, że osobie, której
nieruchomość została obciążona taką służebnością wskutek jej nabycia przez zasiedzenie, roszczenie o wynagrodzenie
nie przysługuje.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji.
Sąd oddalił wniosek dowodowy strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny
nieruchomości na okoliczność ustalenia, w oparciu o ustalenia biegłego z zakresu elektroenergetyki, wartości roszczeń
powodów, przy uwzględnieniu stanu faktycznego nieruchomości w okresie, za jaki powodowie żądają wynagrodzenia.
Podobnie Sąd oddalił wniosek powodów o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu geodezji na okoliczność
ustalenia długości linii energetycznych wysokiego napięcia (...) przebiegającej przez działkę gruntu nr (...)położoną
w miejscowości B.w Gminie M.oraz dowodu z pisma Wójta Gminy M.wraz z załącznikami z 30 lipca 2014 r. na
okoliczność jego treści. Nieuwzględnienie przez Sąd powództwa co do zasady czyniło bowiem bezprzedmiotowym
weryfikację twierdzeń powodów o wysokości należnego im wynagrodzenia, a do tego zmierzały oddalone wnioski
dowodowe (art. 217 § 2 k.p.c.).
Rozstrzygając o kosztach Sąd zastosował przepis art. 98 k.p.c. i art. 105 § 1 k.p.c. Zgodnie z zasadą odpowiedzialności
za wynik sporu, Sąd zasądził od powodów na rzecz strony pozwanej solidarnie kwotę 1 877,00 zł tytułem zwrotu
kosztów procesu. Na poniesione przez stronę pozwaną koszty procesu składały się koszty zastępstwa procesowego w
kwocie 197,00 zł obliczone stosownie do wartości przedmiotu sporu przed rozszerzeniem powództwa (§ 6 punkt 2 w
zw. z § 4 punkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu; t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490), w tym 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa
oraz zaliczka na wydatki związane z wynagrodzeniem biegłego sądowego w wysokości 1500,00 zł.
Ponadto, na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd obciążył
powodów brakującymi kosztami sądowymi w wysokości 3927,11 zł, stanowiącymi wydatki na wynagrodzenie biegłych.