Metadane scenariusza

Trzy koncepcje odbudowy polskiej
Przedwiośniu Stefana Żeromskiego
państwowości
w
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
•
zna treść i problematykę powieści,
•
wymienia, jakie rozwiązania odbudowy polskiej państwowości zostały zawarte w
utworze,
•
zna i rozumie znaczenie mitu o szklanych domach,
•
wymienia zagrożenia, jakie niesie rewolucja społeczna.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
•
określić rolę mitu szklanych domów,
•
wskazać założenia rewolucji społecznej,
•
określić stosunek Żeromskiego do przedstawionych przez niego koncepcji
odbudowy polskiej państwowości,
•
argumentować i wnioskować,
•
budować poprawne wypowiedzi ustne,
•
swoje wnioski popierać cytatami z tekstu,
•
robić notatki z lekcji.
2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem, poszukująca, problemowa, dyskusja, praca w grupach.
3. Środki dydaktyczne
Powieść Stefana Żeromskiego Przedwiośnie.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel pyta, jakie koncepcje odbudowy polskiej państwowości zostały zawarte
w powieści Żeromskiego Przedwiośnie. Uczniowie wymieniają, prowadzący uściśla
odpowiedzi.
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każda z nich przygotowuje charakterystykę jednej
koncepcji.
1. Rewolucja naukowo-techniczna.
•
jej symbolem są szklane domy
•
twórcą tej koncepcji jest Seweryn Baryka
•
to ideał, marzenie
•
szklane domy symbolizowały utopię, były niespełnionym marzeniem,
doskonałą wizją przyszłej Polski
•
rewolucja naukowo-techniczna eliminowała takie problemy jak brud, choroby,
brak higieny, brak mieszkań dla robotników
•
miała być doskonałym rozwiązaniem dla polepszenia życia na wsi, szklane
domy miały być wyposażone w najnowszy sprzęt, zapowiadały inicjację
reformy rolnej
•
szklane domy stanowią mit nowoczesnej Arkadii – czystej, słonecznej,
pozbawionej problemów
•
młody Baryka przekonał się, iż szklane domy były jedynie mitem, ojcowskim
wybiegiem, wizją zrodzoną w umyśle emigranta pragnącego powrócić do
Polski niepodległej, harmonijnej, szczęśliwej
•
odwołanie do symboliki szkła – nieskazitelność, czystość, przejrzystość z
jednej strony, z drugiej – kruchość i nietrwałość
•
szklane domy to symbol wyrażający nierealność marzeń o doskonałej Polsce,
utopijne pragnienie schorowanego Polaka tęskniącego za ojczyzną
•
wizja szklanych domów jest piękna, kusi i zwraca uwagę, ale to tylko
złudzenia i niespełnione ideały
2. Rewolucja społeczna
•
jej głosicielami byli komuniści, których przedstawicielem jest Antoni Lulek
•
Cezary spotyka się z nimi podczas pobytu w Warszawie
•
Sylwetka Antoniego Lulka
–
człowiek niezwykle charyzmatyczny, oczytany, zafascynowany radziecką
rewolucją
–
posiadał ogromną siłę perswazji
–
fanatyczny zwolennik ideologii Lenina, wyznawca haseł Rewolucji
Październikowej
–
pragnął stworzyć nowy ład, całkowicie wyeliminować akcenty polskości
–
w klasie robotniczej dostrzegał główną siłę dokonującą przemian w Polsce
–
ślepo wierzył we wszystko, co głoszono w Rosji, ideowiec najwyższej próby
–
nienawidził Polski i wszystkiego, co się z nią wiązało
•
rewolucja społeczna głosiła radykalny program
•
była wyrazem destrukcji Polski w jej dotychczasowym kształcie
•
miała wprowadzić nowe zasady i prawa oparte na konserwatyzmie
•
Autor wyraził krytyczny stosunek do rewolucji społecznej
-
tytuł rozdziału „Wiatr od wschodu” określa rewolucję jako rosyjskie
naleciałości
-
jednoznaczny w swej wymowie opis rewolucji w Baku
-
postać Lulka jako człowieka słabego fizycznie, plującego krwią,
niezdolnego do realizacji podjętych zamierzeń
-
nazwisko ideologa – Lulek oznacza trującą roślinę.
3. Program powolnych reform - gajowszczyzna
•
program stopniowej rozłożonej w czasie odbudowy Polski
•
termin pochodzi od nazwiska Szymona Gajowca, głównego wyraziciela tej
koncepcji, człowieka starszego i dystyngowanego, patrioty
•
Gajowiec zajmował wysokie stanowisko w nowo powstałym rządzie, pracował
nad książką, w której pragnął wyrazić polską rzeczywistość i program naprawy
kraju
•
koncepcja Szymona Gajowca opiera się na założeniu, że tylko stopniowe,
konsekwentnie realizowane reformy będą w stanie zaprowadzić nowy ład
•
wskazywał na sukcesywne zmiany mające doprowadzić do poprawy sytuacji
w kraju (stabilizacja pieniądza, zabezpieczenie niepodległości kraju,
likwidacja analfabetyzmu i inne)
•
program przemyślany, zrównoważony, ale posiadający wiele luk, np. nie
uwzględniał reformy rolnej.
c) Faza podsumowująca
Prezentacja pracy grup na forum klasy powinna doprowadzić do wniosku, że Żeromski nie
podał jednoznacznej koncepcji odbudowy Polski. Pisarz raczej stawia pytania niż daje recepty
na uzdrowienie sytuacji, wyraża swój niepokój i pragnienia.
5. Bibliografia
1.
Adamczyk Z., Wstęp, [w:] Żeromski S., Przedwiośnie, Zakład Narodowy
Ossolińskich, Wrocław 1982.
2.
Gawin D., Polska, wieczny romans Żeromskiego, [w:] tegoż Polska, wieczny
romans. O związkach literatury i polityki w XX wieku, Wydawnictwo Dante,
Kraków 2005, s. 106-140.
3.
Żeromski S., Przedwiośnie, Zakład Narodowy Ossolińskich, Wrocław 1982.
6. Załączniki
brak
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak