Heterodera schachtii - Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin

Plon biomasy oraz wpływ wybranych linii i odmian gorczycy białej
na populację Heterodera schachtii
Biomass yield and the impact of selected lines and cultivars of white mustard
on the population of Heterodera schachtii
Mirosław Nowakowski1, Paweł Skonieczek1, Łukasz Matyka1, Marcin Żurek1, Teresa Piętka2
1 Instytut
Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB, Zakład Technologii Produkcji Roślin Okopowych, Al. Powstańców Wlkp. 10, 85-090 Bydgoszcz
2 Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB, Zakład Genetyki i Hodowli Roślin Oleistych, ul. Strzeszyńska 36, 60-479 Poznań
[email protected]
Wstęp
W warunkach dużej koncentracji uprawy buraka cukrowego, znacznego jej udziału w płodozmianie oraz niedoboru obornika, wskazana jest
uprawa w międzyplonie roślin antymątwikowych w tym także gorczycy białej, z przeznaczeniem na zielony nawóz lub mulcz. W związku
z wytworzeniem przez hodowlę w Polsce w ostatnich latach nowych, ulepszonych linii i odmian gorczycy białej, konieczne stało się zbadanie
wartości nawozowej ich plonu oraz skuteczności oddziaływania antymątwikowego, a tym samym określenie ich przydatności dla uprawy roślin
korzeniowych.
Cel i metoda
W 2015 roku przeprowadzono doświadczenie polowe w ramach realizacji zadania 2.7 w Programie Wieloletnim IHAR-PIB 2015–2020. Celem
badań była ocena parametrów plonu oraz oddziaływania antymątwikowego podwójnie ulepszonych rodów gorczycy białej, pochodzących
z Oddziału IHAR-PIB w Poznaniu. Rody gorczycy uprawiane były jako międzyplon ścierniskowy, który wykorzystywany jest coraz częściej
w płodozmianie z roślinami okopowymi jako nawóz, czynnik antymątwikowy i mulcz. Do badań wytypowano 7 rodów gorczycy białej: PN15/13,
PN23/13, PN26/13, PN83/13, PN96/13, PN473/14 i PN312/14 oraz odmiany kontrolne: Nakielska, Sirola i Warta. Doświadczenie założono
w układzie losowanych bloków, w czterech powtórzeniach, na czarnej ziemi. Przedplonem była rzodkiew oleista. Gorczyce wysiane zostały
w pierwszym tygodniu sierpnia, a zbiór nastąpił w ostatnim tygodniu października. Przedsiewnie zastosowano 50 kg N ha-1 w postaci saletry
amonowej oraz 80 kg K2O ha-1 w formie soli potasowej. Nasiona gorczycy wysiano w ilości 20 kg ha-1. Przed siewem roślin i przy zbiorze pobrano
próby gleby (0–30 cm) w celu oznaczenia liczby jaj i larw mątwika burakowego. Po zbiorze oceniono wielkość plonu świeżej i suchej masy części
nadziemnych i korzeni.
Przyrost /ubytek jaj i larw w 100g gleby
Increase/reduction of eggs and larvae in 100 g of soil
%50,0
30,0
22,8
10,0
4,0
-3,1
-10,0
-16,4
-21,9
-16,2
-17,3
-21,5
-28,0
-30,0
-33,8
-34,8
-39,3
-50,0
N
S
W
1
2
3
4
5
6
7
czu
NIR
LSD
0.05
Rys. 1. Wpływ wybranych linii i odmian gorczycy białej uprawianej w międzyplonie ścierniskowym
na populację Heterodera schachtii w glebie
Fig. 1. The impact of selected lines and varieties of white mustard cultivated as stubble catch crop
on the population of Heterodera schachtii in soil
Gorczyca biała odm. Warta na polu doświadczalnym
IHAR-PIB w Bydgoszczy
White mustard cv. Warta on the experimental field of
IHAR-PIB in Bydgoszcz
Jaja i larwy H. schachtii
Eggs and larvae of H. schachtii
Rody i odmiany gorczycy białej - Breeding lines and cultivars of white mustard:
N – Nakielska, S – Sirola, W – Warta, 1 – PN15/13, 2 – PN23/13, 3 – PN26/13, 4 – PN83/13, 5 – PN96/13, 6 – PN473/14, 7 – PN312/14, czu – czarny ugór - bare fallow
Plon części nadziemnej
Yield of shoots
t. ha -1
40,0
34,4
sm - dm
32,5
30,0
śwm - fm
31,0
28,1
26,3
28,3
27,0
25,5
Plon korzeni
Yield of roots
t. ha -1
2,50
2,00
29,1
sm - dm
1,95
1,90
1,84
1,71
23,4
1,82
1,77
1,61
śwm - fm
1,86
1,80
1,62
1,50
20,0
1,00
10,0
2,1
4,48
4,25
3,65
3,37
3,25
2,96
3,47
3,66
4,03
3,76
0,21
0,0
N
S
W
1
2
3
4
5
6
7
NIR
LSD
0.05
Rys. 2. Plony świeżej (śwm) i suchej masy (sm) części nadziemnej wybranych linii i odmian
gorczycy białej uprawianej w międzyplonie na czarnej ziemi
Fig. 2. Fresh (fm) and dry (dm) matter shoots yield of selected lines and varieties of white
mustard cultivated as catch crop on black earth
0,50
0,45
0,44
0,42
0,39
0,36
0,36
0,40
0,41
0,42
0,20
0,41
0,04
0,00
N
S
W
1
2
3
4
5
6
7
NIR
LSD
0.05
Rys. 3. Plony świeżej (śwm) i suchej masy (sm) korzeni wybranych linii i odmian gorczycy
białej uprawianej w międzyplonie na czarnej ziemi
Fig. 3. Fresh (fm) and dry (dm) matter roots yield of selected lines and varieties of white
mustard cultivated as catch crop on black earth
Podsumowanie
1. W grupie linii gorczycy białej, linie PN473/14, PN312/14 i PN96/13 wyróżniały się dużymi plonami świeżej i suchej masy części nadziemnej
i korzeni. Wymienione plony były przeważnie większe od plonów odmiany kontrolnej Warta, a niższe w porównaniu do odmian Nakielska i Sirola.
2. Plony ogólne suchej masy linii PN473/14, PN312/14 i PN96/13 stanowiły 50,9–55,6% ilości suchej masy zawartej w dawce 35 ton średniej
jakości obornika bydlęcego.
3. Populacja mątwika burakowego w glebie została silnie ograniczona w następstwie uprawy linii gorczycy białej PN83/13 (o 34,8%) i PN312/14
(o 28,0%), przy czym uzyskany efekt antymątwikowy był istotnie mniejszy od tego jaki ujawniła odmiana Warta.