Justyna Tymieniecka-Suchanek Autoreferat

Justyna Tymieniecka-Suchanek
Załączni k 2 .1 Str o na |1
AUTOREFERAT
1. Imiona i nazwisko: Justyna Barbara Tymieniecka-Suchanek
2. Posiadane dyplomy, tytuły i stopnie naukowe:
2001 – doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, stopień przyznany przez
Uniwersytet Śląski na podstawie rozprawy doktorskiej Proza Walerija Briusowa. Bliskie i
dalekie konteksty kulturowe, napisanej pod kierunkiem doc. dr hab. Barbary Stempczyńskiej.
Recenzentami w przewodzie doktorskim byli: prof. zw. dr hab. Andrzej Klimowicz i prof. zw.
dr hab. Piotr Fast.
1986 – magister filologii rosyjskiej. Tytuł przyznany przez Uniwersytet Śląski na podstawie
pracy Цикл „Тёмные аллеи” Ивана Алексеевича Бунина. Художественные особенности,
napisanej pod kierunkiem prof. zw. dr hab. Gabrieli Porębiny.
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych i oświatowych:
 1.10.1989 – nadal
Zakład Historii Literatury Rosyjskiej, Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej, Uniwersytet
Śląski; zajmowane stanowiska: 1.10.1989-30.09.1990 – asystent stażysta; 1.10.1990-30.09.
2001 – asystent; 1.10.2001- chwili obecnej – adiunkt.
 1.10.2009 – 30.09.2010
Gliwicka Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości w Gliwicach; stanowisko – adiunkt
 1.10.2004 – 30.09.2007
Współpraca z Kolegium Języka Biznesu Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu; stanowisko –
adiunkt
 1.09.1992 – 31.01.1993
VI Liceum Ogólnokształcące im. J. Długosza w Katowicach, stanowisko – nauczyciel
 10.03.1986 – 31.08.1990
VIII Liceum Ogólnokształcące im. W. Piecka w Katowicach (obecnie VIII L.O. z Oddziałami
Dwujęzycznymi im. M. Skłodowskiej-Curie); stanowisko – nauczyciel jęz. rosyjskiego; 1989
r. – uzyskany tytuł nauczyciela mianowanego.
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14.03.2003 roku o
stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.
U. nr 65, poz. 595 ze zm.). Tytuł osiągnięcia naukowego:
Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia zwierząt. W kręgu zagadnień ekofilozoficznych.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Katowice 2013, ss. 376.
Recenzent wydawniczy: prof. zw. dr hab. Halina Chałacińska
Justyna Tymieniecka-Suchanek
Załączni k 2 .1 Str o na |2
4.1. Geneza rozprawy: Animal studies stanowią jeden z najważniejszych obszarów
moich badań już od czasu studiów magisterskich, które podjęłam w 1981 r., kiedy w kręgu
zainteresowań naukowych znalazła się biokomunikacja. Na początku mojej drogi zawodowej
na uczelni w 1989 r. zrodził się pomysł studiów nad relacją człowiek – zwierzęta w literaturze
rosyjskiej, a więc w polskiej rusycystyce jestem pionierem badań zwanych obecnie animal
studies. Poszukiwałam w utworach literackich obrazów zwierząt jako żyjących z nami istot, a
nie jako środków językowo-stylistycznych czegoś innego, interesował mnie etyczny wymiar
problemu, a więc literatura rosyjska w trosce o zwierzęta.
4.2. Streszczenie metodologiczne i merytoryczne osiągnięcia naukowego: Przedłożona
rozprawa naukowa dotyczy interdyscyplinarnie rozumianego ekofilozoficznego zagadnienia
statusu aksjologicznego zwierząt w literaturze rosyjskiej od połowy XIX stulecia do czasów
najnowszych. W aspekcie metodologicznym wykorzystałam do badań literaturoznawczych
aparaturę i wiedzę ekofilozoficzną jako odnośnik metodologiczny całokształtu pracy. Dotąd
nie analizowano relacji człowiek – zwierzę w literaturze rosyjskiej, ale prócz novum z zakresu
tematyki i problematyki, zaproponowałam nowy program metodologiczny polegający na tym,
że tradycyjną analizę połączyłam z wiedzą etologiczną, ekologiczną, zoosemiotyczną i in.
Połączenie dwóch dróg poszukiwań – tradycyjnej (literaturoznawczej) i nowej (etologicznoekologicznej) dało oryginalny rezultat badawczy. Warto podkreślić, że utwory literackie nie
stanowiły dla mnie pretekstu do omawiania problemów ekofilozofii, ponieważ przyjęta przeze
mnie metodologia mieści się w najnowszym nurcie badawczym literaturoznawstwa zwanym
ekokrytyką, która promuje studia, polegające na poszukiwaniu nowych konfiguracji między
ludzkim gatunkiem a resztą uniwersum. Krytyka ekologiczna staje się szczególnym sposobem
czytania literatury zarówno najnowszej, jak i dawnej, bowiem zakłada, że niemal w każdym
dziele pisarz podświadomie buduje jakąś, ścisłą bądź luźną, relację pomiędzy zawartą w nim
treścią a światem przyrody. Recepcja literatury omawianej w aspekcie ekokrytyki wysuwa na
plan pierwszy problem relacji między ludźmi a nie-ludźmi. Ekokrytyka nie uznaje utworu
literackiego jako samodzielnego i niezależnego tworu estetycznego, pozbawionego powiązań
z rzeczywistością funkcjonującą poza tekstem. Dlatego w monografii wyraźnie sygnalizuję,
że z rozmysłem rozmijam się z literaturoznawczą świadomością różnicującą dwuwartościową
jedność „autor-tekst”, ponieważ tekst artystyczny w przedłożonym studium jest skorelowany
z biograficznym aspektem (autor spoza dzieła), a więc tekstem nietożsamym z artystyczną
formą wyrazu. Problem ten istnieje w zasadzie poza wypracowaną w monografii metodologią,
wyraźnie skupioną na budowaniu odmiennego metakontekstu (teoretyczno-artystycznego), w
Justyna Tymieniecka-Suchanek
Załączni k 2 .1 Str o na |3
którym biografia istnieje na odpowiedniej doń, immanentnej zasadzie. Przyjmując założenia
ekokrytyki sądzę, że natura nie jest wyłącznie strukturą dyskursywną, co nie znaczy, iż należy
traktować pojęcie natury jako wyraziste i dane a priori. Ekokrytyka kategoryzuje, waloryzuje
i problematyzuje koncept natury, pokazując jej rozliczne uwikłania w kontekst społecznohistoryczny, ale jednocześnie opowiada się za realnością tego, co kryje się pod określeniem
„środowiska naturalnego” czy ”przyrody”.
Projekt rozprawy stanowi próbę zmierzenia się z zagadnieniem tyleż pasjonującym, co
trudnym. Poświęcona jest bowiem zmianom w postrzeganiu zwierząt w kulturze europejskiej,
powiązanym z procesem doskonalenia samoświadomości człowieka zachodzącym w XIX i
XX w., przy jednoczesnym ukazaniu, jak literatura projektuje, konceptualizuje te przemiany,
wpływa na ich pogłębienie, kontekstualność, procesualność. Zagadnienie dotyczące stosunku
człowieka do zwierząt w aspekcie etycznym było nieobecne w dyskursie literaturoznawczym
współczesnej rusycystyki, zarówno polskiej, jak i europejskiej. Zastosowana w rozprawie
metodologia powoduje, że przenikają się w niej komparatystyczne dyskursy: naukowy
(teoretyczno-publicystyczny) i artystyczny jako dwa rodzaje poznania w odniesieniu do
tematu monografii. Pierwszy wiąże się z wątkami ekofilozofii, a mówiąc o niej, mam na
myśli podejmowanie, poszukiwanie, analizowanie i interpretowanie zagadnień filozoficznych
dotyczących relacji i interakcji pomiędzy człowiekiem a przyrodą ożywioną, a zatem
reprezentowaną przez różne zwierzęta, z uwzględnieniem oceny i kwalifikacji moralnej
ludzkich czynów wynikających z tych relacji (ekoetyka). Celem rozważań – stanowiących
drugi dyskurs – jest określenie i zrozumienie jakości ludzkiego bycia i współistnienia z
przedstawicielami innych gatunków zwierząt na przykładzie zróżnicowanych, genologicznie i
stylistycznie, tekstów literackich oraz publicystycznych. Dążyłam tutaj do wygenerowania z
bardzo bogatego materiału literackiego zawartości treściowej, dotyczącej zwierzęcego losu
uzależnionego od dobre/złej woli człowieka, adekwatnej więc do deskrypcji dowodowej i
kontekstualnej. Taki aspekt badawczego postępowania merytoryczno-metodologicznego z
zastosowaniem pozaliteraturoznawczych dziedzin został podporządkowany wytyczeniu i
wyeksplikowaniu drogi, jaką pokonała literatura rosyjska od reifikacji do upodmiotowienia
zwierząt.
Rozprawa zawiera: Wprowadzenie, cztery rozdziały, Zakończenie, bibliografię, indeks
nazwisk i dwa streszczenia (w jęz. rosyjskim i angielskim). W rozdziale pierwszym – Wokół
podmiotowości osobniczej i gatunkowej zwierząt. Moralny status zwierząt na tle rozwoju
myśli ekofilozoficznej (nie tylko rosyjskiej) – podejmuję próbę określenia zwierzęcia jako
Justyna Tymieniecka-Suchanek
Załączni k 2 .1 Str o na |4
podmiotu z uwzględnieniem różnych konceptów podmiotowości zwierząt, ukazuję, jakie
miejsce zwierzęta zajęły w filozofii przyrody na przestrzeni wieków i śledzę stosunek do
zwierząt w filozofii i publicystyce rosyjskiej (W. Sołowjowa, W. Rozanowa, P. Kropotkina,
M. Gorbunowa-Posadowa i in.). Drugi rozdział – Zwierzę jako osoba / rzecz / gorszy byt w
literaturze rosyjskiej drugiej połowy XIX wieku. Lew Tołstoj, Fiodor Dostojewski i inni –
poświęciłam omówieniu relacji człowiek – zwierzę w twórczości tytułowych koryfeuszy i
takich pisarzy, jak Siergiej Aksakow, Nikołaj Szczerbina, Iwan Turgieniew, Wsiewołod
Garszyn, Władimir Sołłogub, Nikołaj Leskow, Anton Czechow i in. W trzecim – Literatura
rosyjska pierwszej połowy XX wieku o „braciach mniejszych”. Od Wielimira Chlebnikowa do
Daniiła Andriejewa – omówiłam problemy przezwyciężenia antropocentryzmu w relacjach
między ludźmi a zwierzętami, polowania, wegetarianizmu i przemocy wobec zwierząt. Punkt
wyjściowy i podsumowujący rozważania stanowi twórczość tytułowych pisarzy, których
poglądy są niejako klamrą obejmującą poruszane w pierwszej połowie XX w. zagadnienia
dotyczące zwierząt. Omawiam je również na materiale utworów Aleksandra Dobrolubowa,
Lidii Zinowjewy-Annibał, Jeleny Guro, Władimira Majakowskiego, Aleksandra Kuprina,
Michaiła Arcybaszewa, Siergieja Jesienina, Nikołaja Zabołockiego, Andrieja Płatonowa,
Izaaka Babla, Lwa Brandta, Władimira Arsienjewa, Michaiła Priszwina i in. W nurt rozważań
wplatam poglądy publicystów, filozofów i przyrodników. Wreszcie w ostatnim, czwartym
rozdziale – Wpływ doświadczeń XX wieku na tendencje ekoetyczne w powojennej i
współczesnej literaturze rosyjskiej. Od ludobójstwa do bioetyki – interpretuję zupełnie nowy
problem, a mianowicie człowiek w relacji do zwierząt w czasie wydarzeń wyjątkowych
(ludzie i zwierzęta jako ofiary wojny, obozu, gułagu, głodu, kolektywizacji wsi) w twórczości
Wiktora Astafjewa, Władimira Tiendriakowa, Anastasji Cwietajewej, Warłama Szałamowa,
Walentina Rasputina i innych. Ostatni rozdział nie tylko dotyczy interpretacji ludzkich postaw
w skomplikowanej siatce niełatwych wzajemnych relacji człowiek – zwierzę w sytuacji
kryzysowej dla obu stron, w warunkach ekstremalnych, które wystawiają na próbę moralność
człowieka. Analizuję również stosunek człowieka do zwierząt w okolicznościach, które nie są
skrajnie nietypowe i wyjątkowe na przykładzie utworów Czingiza Ajtmatowa, Gieorgija
Tediejewa, Anatolija Kima, Jurija Trifonowa, Andrieja Bitowa, Wieniamina Błażennego,
Swietłany Wasilenko i in. Omawiam w historycznym porządku i diachronicznym ujęciu
drogę literatury rosyjskiej od uprzedmiotowienia do upodmiotowienia zwierząt, śledzę i
notuję zmiany w relacji człowiek – zwierzęta na podstawie przestudiowanego pokaźnego
materiału, składającego się z kilkuset tekstów, w tym pisanych prozą i wierszem oraz
artykułów i esejów publicystycznych.
Justyna Tymieniecka-Suchanek
Załączni k 2 .1 Str o na |5
Rozprawa odzwierciedla ludzkie postawy (na różnych poziomach, tj. bohatera, narratora,
pisarza) wobec zwierząt w tych utworach, gdzie nie zostały one ukazane jako maska, symbol,
alegoria czy metafora czegoś innego, lecz jako żyjące wspólnie z nami istoty. Traktuję zatem
zwierzę w dosłownym tego słowa znaczeniu, literalnie, ale unikam naiwnego esencjalizmu i
uproszczonego mimetycznego traktowania tekstu literackiego. Nie uwzględniam wizerunków
zwierząt, nie mających nic wspólnego z prawdą etologiczną (np. w bajkach czy w literaturze
dziecięcej). Wyjątek stanowią nieliczne zwierzęta mówiące ludzkim głosem, ale wyłącznie w
utworach, w których taki zabieg ich uczłowieczenia stanowi przykład działania artystycznego,
podjętego przez pisarza w trosce o los zwierząt. Książka sytuuje się w nowoczesnym nurcie
posthumanistycznym, uznającym posthumanizm jako postawę etyczną i intelektualną, która
naukowo wspiera oraz uprawomocnia aktywność, mającą na celu ochronę różnych gatunków
oraz promuje studia nad relacjami ludzko-zwierzęcymi pod nazwą studiów nad zwierzętami
(animal studies). Propaguję te badania w Polsce. Przedłożona monografia jest nowatorska z
kilku względów, np. wykorzystuje najnowszą metodologię badawczą, stanowi prekursorskie
w rusycystyce podjęcie aksjologicznego statusu zwierząt, porusza niezbadaną dotąd w
literaturoznawstwie rosyjskim tematykę, a co za tym idzie – nieznaną problematykę, jest
pierwszą monografią o upodmiotowieniu zwierząt w literaturze rosyjskiej, stanowi pierwsze
interdyscyplinarne studium z pogranicza humanistyki (historii literatury) i ekoetyki, a także –
pionierską w Polsce i Europie – próbę wpisania się przez rusycystę w kontekst studiów
zwanych „trzecią kulturą”, współtworzoną przez różne nauki przyrodnicze i humanistyczne
(w tym przypadku są to etologia zwierząt, etyka ochrony zwierząt i in.). Książka otwiera
nowe możliwości badawcze, które wprowadzam, obok istniejącej zoofilologii, pod nazwą
nurtu ekoliteraturoznawczego. Różni się on od zoofilologii tym, że zawęża pole badań do
literatury i odrzuca traktowanie zwierząt, roślin i innych elementów świata organicznego jako
czegoś innego niż są one w istocie rzeczy.
Warto podkreślić, że przedłożona monografia w żaden sposób nie wiąże się, poza ujęciem
interdyscyplinarnym, z pracą doktorską i wcześniejszym dorobkiem. Stanowi zupełnie nowy i
odrębny zakres działalności naukowej. W najbliższym czasie zamierzam kontynuować animal
studies. Interesuje mnie m.in. rozwinięcie i omówienie takich zagadnień, jak: zwierzę jako
ofiara wojny; samobójstwa zwierząt; (proto)moralność wśród zwierząt społecznych, proces
upodmiotowienia człowieka przez zwierzę(ta) jako paradoksalny proces czynienia z jednostki
uprzedmiotowionej w warunkach ekstremalnych człowieka, w którym dopiero obcowanie ze
zwierzętami odkrywa dawno utracone przezeń człowieczeństwo; wielofunkcyjność zwierząt
Justyna Tymieniecka-Suchanek
Załączni k 2 .1 Str o na |6
w wojsku – quasi-żołnierz, maskotka, ofiara czy współtowarzysz ludzkiej niedoli – i wymiar
etyczny problemu, gatunkizm a gender i in. Zagadnienia te planuję rozważać na niezbadanym
przeze mnie dotąd materiale literackim.
5. Charakterystyka dorobku naukowego w ujęciu statystycznym i tematycznym:
5.1. Przed doktoratem opublikowałam pięć (5) artykułów i jedną (1) recenzję naukową, a po
obronie rozprawy doktorskiej – dwie (2) monografie autorskie. Napisałam dwadzieścia dwa
(22) artykuły (w tym: 18 zostało opublikowanych, 3 są w druku, 1 został wysłany do druku),
cztery (4) recenzje naukowe (w tym 3 opublikowane, 1 w druku) i opublikowałam jedno (1)
sprawozdanie naukowe. Mam też na swoim koncie naukowym trzy (3) prace redakcyjne (w
tym: 1 opublikowana, 1 w druku, 1 w przygotowaniu redakcyjnym). Jestem współredaktorem
(z B. Stempczyńską) opublikowanej monografii zbiorowej i samodzielnym redaktorem
projektu badawczego „Człowiek – Inny/Obcy Byt” własnego autorstwa, który jest w trakcie
realizacji. Obecnie pracuję nad wydaniem pierwszej edycji, tj. zbiorowej monografii
interdyscyplinarnej „Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze. Aspekt
posthumanistyczny i transhumanistyczny”, która będzie opublikowana w dwóch tomach pod
moją redakcją: pierwszy tom jest w druku, drugi z innym podtytułem ukaże się w 2014.
W sumie opublikowałam: 2 książki, 23 artykuły (w tym jeden za granicą), 5 recenzji
naukowych; współredagowałam 1 wydrukowaną monografię; zredagowałam sama pierwszy
tom monografii zbiorowej, obecnie samodzielnie redaguję drugi. Z mojego dorobku artykuły i
recenzje ukazały się w czasopismach, które znajdują się na liście ERIH i MNiSW. Jestem
cytowana w innych publikacjach naukowych1. Pełny spis publikacji w załączniku.
Moja pierwsza monografia, Proza Walerija Briusowa wobec kultury. W poszukiwaniu
analogii historycznych. Wyd. UŚ. Katowice 2004, ss. 183, została bardzo wysoko oceniona
przez prof. dr hab. Jadwigę Szymak-Reiferową, która – w obowiązującym wtedy recenzentów
systemie punktowym – przyznała książce najwyższą notę w skali wydawniczej, tj. 10 pkt.
Książka doczekała się dwóch pozytywnych recenzji w czasopismach punktowanych:
1
Na moje publikacje powołują, np. J. Mianowska: Konteksty kultury emigracji rosyjskiej XX wieku.
Borys Zajcew – piewca rosyjskiego prawosławia. Toruń 2011; M. Michalska-Suchanek: Na granicy dwóch
światów. „Czarny mnich” Antoniego Czechowa. W: Literatura i język. Szkice opisowe i komparatywne. Red. M.
Michalska-Suchanek. Gliwice 2010; M. Rzeczycka: Wtajemniczenie: ezoteryczna proza rosyjska końca XIX –
początku XX wieku. Gdańsk 2010; E. Kułakowska: Miasto bez wstydu i człowiek – o antropologii artystycznej
Briusowa (na materiale nieukończonej powieści Семь земных соблазнов). W: Русская литература: тексты
и контексты III. Red. J. Piotrowska, M. Łukaszewicz. Warszawa 2013.
Justyna Tymieniecka-Suchanek
Załączni k 2 .1 Str o na |7
1. M. Rzeczycka: J. Tymieniecka-Suchanek: Proza Walerija Briusowa wobec kultury. W
poszukiwaniu analogii historycznych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2004.
„Przegląd Rusycystyczny” 2006, nr 1, s. 117–119;
2. J. Greń-Kulesza: J. Tymieniecka-Suchanek, Proza Walerija Briusowa wobec kultury. W
poszukiwaniu analogii historycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004,
ss. 181. W: „Studia Slavica XII”. Opole 2008, s. 237–242.
Moja druga książka doczekała się już pierwszej pochlebnej recenzji w czasopiśmie z listy
ministerialnej: J. Lejman: „Dusza rosyjska” – od reifikacji do upodmiotowienia zwierząt.
Justyna Tymieniecka-Suchanek, Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia zwierząt. W
kręgu zagadnień ekofilozoficznych, wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013, ss. 376.
„Wschodni Rocznik Humanistyczny”. T. IX. Lublin-Radzyń Podlaski 2013.
5.2. W zasadzie od samego początku moja praca naukowa miała charakter interdyscyplinarny,
często w rozważaniach o literaturze rosyjskiej poszukiwałam kulturowych i historycznych
kontekstów lub nawiązywałam do filozofii kultury, filozofii religii, kultury/antropologii
kultury. Moje zainteresowania w dziedzinie historii literatury uległy poszerzeniu zarówno w
aspekcie badania epok, jak i analizy rodzajów literackich, tj. droga naukowa prowadzi od
epoki Srebrnego Wieku do okresu współczesnego i najnowszego, od prozy poprzez dramat
(Walerij Briusow) do poezji. Po studiach nad kontekstami kulturowymi prozy historycznej
Briusowa, w której poszukiwałam prawidłowości dziejowych per analogiam i vis maior,
zajmowałam się kolejno: jego dramatami i prozą science fiction, twórczością innych pisarzy
przełomu XIX i XX wieku oraz psychiatrią egzystencjalną na materiale utworów Antona
Czechowa. Do ostatniej z wymienionych koncepcji, tj. badania literatury w ujęciu psychiatrii
egzystencjalnej zamierzam powrócić.
5.3. Pozostałe osiągnięcia naukowo-badawcze:
Nowy wkład, jaki wniosłam do polskich badań nad literaturą rosyjską, można ująć w kilku
punktach, np.: Briusow jako prekursor rosyjskiej literatury antyutopijnej, który wyprzedził o
kilkanaście lat J. Zamiatina, antycypując jego pomysły; koncepcja dramatów science fiction
Briusowa jako trylogia kosmiczna (Ziemia, Świat siedmiu pokoleń, Dyktator); reinterpretacja i
przewartościowanie porewolucyjnej postawy Briusowa, która była upraszczana i oceniana
zbyt jednostronnie; wskazanie nowej perspektywy badań nad dziełem literackim w oparciu o
psychiatrię egzystencjalną, które polegałaby na interpretowaniu postaw bohaterów chorych
psychicznie, czego efektem może być naukowe studium egzystencjalne obłąkanego bohatera
Justyna Tymieniecka-Suchanek
Załączni k 2 .1 Str o na |8
z opisem jednostek chorobowych i ich klinicznych objawów (od literatury w psychiatrii do
psychiatrii w literaturze itp.); podjęcie problemu podmiotowości zwierząt w literaturze.
6. Działalność naukowa/udział w konferencjach i odczytach:
6.1. Podczas pracy w Uniwersytecie Śląskim brałam udział w konferencjach jako uczestnik,
sekretarz i współorganizator oraz organizator. Wystąpiłam z referatami na następujących
konferencjach:
1. III 1991 Krajowa Konferencja Naukowa „Literatura rosyjska wobec awangardyzmu”,
Instytut Filologii Rosyjskiej, Uniwersytet Śląski.
2. III 1992 Krajowa Konferencja Naukowa „Uniwersalizm w literaturze rosyjskiej”,
Instytut Filologii Rosyjskiej, Uniwersytet Śląski.
3. XI 1998 Szkoła Literaturoznawcza Zakładu Historii Literatury Rosyjskiej IFR UŚ,
Ośrodek Wypoczynkowy UŚ, Żywiec, organizator – kierownik Zakładu doc. dr hab.
Barbara Stempczyńska. Wystąpienie z odczytem „Aspekt kulturologiczny rosyjskiego
symbolizmu”.
4. 23-25 XI 2001 Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Wielkie tematy kultury w
literaturach słowiańskich IV”, Uniwersytet Wrocławski.
5. 24-25 X 2002 Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Tradycja i nowatorstwo w
kulturach słowiańskich”, Uniwersytet Szczeciński.
6. 15-16 V 2003 Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Dialog, gra, intertekst w
literaturach Słowian Wschodnich”, Katowice Uniwersytet Śląski.
7. 28-29 V 2003 XI Międzynarodowe Sympozjum Slawistyczne „Literatury i języki
wschodniosłowiańskie z perspektywy początku XXI w.”, Uniwersytet Zielonogórski.
8. 18-19 IX 2003 IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Wschód – Zachód.
Dialog języków i kultur w kontekście globalizacji”, Instytut Neofilologii, Pomorska
Akademia Pedagogiczna w Słupsku.
9. 14-15 V 2008 Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Tekst – rzecz – egzystencja w
literaturach słowiańskich”, Katowice Uniwersytet Śląski.
10. 20-21 I 2009 Zagraniczna Konferencja Naukowa w Czechach. „Dialog kultur V”.
Mezinárodní vědecká slavistická konference Hradec Králové.
11. 25 III 2013 I Edycja Międzynarodowej e-Konferencji, Gliwicka Wyższa Szkoła
Przedsiębiorczości „The First International Language And The Environment Econference (LATEec)”.
12. 08-09 V 2013 I Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa z cyklu
„Człowiek – Inny/Obcy Byt” pt. „Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w
kulturze. Aspekt posthumanistyczny i transhumanistyczny”, Sosnowiec Uniwersytet
Śląski (wygłosiłam dwa referaty: Czy może istnieć świat bez zwierząt? O antyutopii
„Ojcze nasz” Anatolija Sudariewa w aspekcie posthumanistycznym; O komunikacji
międzygatunkowej. Przypadek: człowiek – lew).
13. 16-17 V 2013 II Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa z cyklu
„Wspólne drogi” na temat „Opór – protest – wykroczenie”, Pałac Czartoryskich w
Lublinie (siedziba Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, oddział Polskiej Akademii
Nauk w Lublinie), organizator UMCS i LTN (wygłosiłam referat Rosyjska „teologia
zwierząt” w ujęciu Tatiany Goriczewy. Rekonesans badawczy)
Justyna Tymieniecka-Suchanek
Załączni k 2 .1 Str o na |9
6.2. Zaplanowałam udział w następnych konferencjach: zagranicznych i krajowych.
Zostałam zaproszona na konferencję do Pragi, przyjęto moje zgłoszenia na konferencje do
Moskwy i Warszawy. Wygłoszę tam następujące referaty:
1. Шаламов и экоэтика?
17-18 IX 2013 Międzynarodowa Konferencja Naukowa na temat „Закон сопротивления
распаду. Особенности прозы и поэзии Варлама Шаламова и их восприятие в начале
XXI века, Национальная библиотека Чешской Республики Славянская библиотека,
Институт исследования тоталитарных режимов, Сайт Shalamov.ru; Praga
2. Экокритика в исследованиях русской литературы как новая дисциплина
16-17 X 2013 XIII Międzynarodowa Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa z cyklu
„Виноградовские Чтения” pt. „Текст, контекст, интертекст”; Московский городской
педагогический университет; Moskwa
3. Trzeba (za)bić to zwierzę. Homo crudelis w rosyjskiej publicystyce początku XX w.
12-14 III 2014 Międzynarodowa Konferencja Naukowa na temat „Zwierzęta i ich ludzie.
Zmierzch antropocentrycznego paradygmatu?”, która odbędzie się w ramach projektu
Animal Studies, Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie.
6.3. Inna działalność naukowa: W okresie studiów wykazywałam duże zainteresowanie
nauką, o czym świadczy fakt, że byłam Przewodniczącą Koła Naukowego (opiekunem był
wówczas dr Wacław Mucha) i otrzymałam nagrodę, a potem stypendium J.M. Rektora UŚ
za wysokie wyniki w nauce. Obecnie pełnię dwie funkcje o charakterze naukowym jako:

Członek Komitetu Naukowego cyklu e-konferencji o charakterze międzynarodowym,
organizowanych przez Gliwicką Wyższą Szkołę Przedsiębiorczości (Gliwice):
International Language And The Environment E-conference (LATEec)

Członek Komitetu Naukowego serii e-publikacji (wydawnictwo ciągłe, ISSN 20842961): Language And The Environment, pod redakcją U. Michalik i M. MichalskiejSuchanek. Dział Wydawnictw Gliwickiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości.
Otrzymałam nagrodę indywidualną III stopnia J.M. Rektora Uniwersytetu Śląskiego za
działalność naukowo-badawczą (2004 r.)
7. Działalność dydaktyczna:
7.1. W Uniwersytecie Śląskim prowadziłam zajęcia na wszystkich specjalnościach na filologii
Justyna Tymieniecka-Suchanek
Z a ł ą c z n i k 2 . 1 S t r o n a | 10
rosyjskiej i wschodniosłowiańskiej. Brałam udział w organizowaniu nowej specjalności –
rosjoznawstwa. Sukcesem pracy dydaktycznej było wprowadzenie z mojej inicjatywy do
siatki zajęć na nowej specjalności przedmiotu o nazwie etnografia Rosji – opracowałam
program autorski i wykładam przedmiot do dzisiaj. Moja praca dydaktyczna była wysoko
oceniana przez kierownika zakładu i w ankietach studentów. Od kilku lat prowadzę też
zajęcia na studiach niestacjonarnych. Rozwijam i doskonalę rozległe zainteresowania
dydaktyczne, które koncentrują się na szeroko rozumianej kulturze. Doskonaliłam także
umiejętności językowe, np. 17.06.1997 r. ukończyłam kurs języka angielskiego V stopnia
dla FCE. W ciągu pracy na uczelni wypromowałam ok. 20 licencjatów, zrecenzowałam 47
prac licencjackich i 9 magisterskich, a w roku akademickim 2013/2014 poprowadzę
seminarium magisterskie. Byłam i jestem opiekunem studentów Międzywydziałowych
Interdyscyplinarnych Studiów Humanistycznych (MISH). Włączam się także w działania
dydaktyczne, popularyzujące naukę języków obcych poza Uniwersytetem Śląskim, np. j.
angielskiego, 25.04.2010 r. wzięłam udział w przeprowadzeniu projektu dydaktycznego: I
Okręgowego Konkursu Języka Obcego w Gliwickiej Wyższej Szkole Przedsiębiorczości.
7.2. Doświadczenie dydaktyczne – prowadzone przedmioty:

Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej:
wykłady: etnografia Rosji, prawosławie w Rosji, historia literatury rosyjskiej, kultura Rosji,
wiedza o Rosji.
ćwiczenia: sztuka i architektura, historia literatury rosyjskiej, wiedza o Rosji, praktyczna
nauka języka rosyjskiego.
konwersatoria: literatura rosyjska i jej konteksty kulturowe, wstęp do literaturoznawstwa,
semiotyka kultury.
seminaria dyplomowe: licencjackie (studia stacjonarne i niestacjonarne).

Instytut Filologii Słowiańskiej (1993/1994): analiza dzieła literackiego

KJB: historia literatury rosyjskiej, wiedza o kulturze krajów rosyjskojęzycznych, wiedza
o krajach rosyjskojęzycznych

GWSP: komunikacja międzykulturowa w świecie biznesu (wykład)

Liceum Ogólnokształcące: działalność wychowawcza, pedagogiczna, lekcje.
8. Działalność organizacyjna:
8.1. Od samego początku pracy dydaktycznej byłam animatorem kultury rosyjskiej. Jako
nauczyciel zatrudniony w szkole średniej zdobyłam cenne doświadczenie dydaktyczne i
pedagogiczne, pełniłam funkcję wychowawcy klasowego, byłam opiekunem koła języka
Justyna Tymieniecka-Suchanek
Z a ł ą c z n i k 2 . 1 S t r o n a | 11
rosyjskiego, organizowałam imprezy mające na celu rozpowszechnianie kultury rosyjskiej
(np. wieczorki poezji, przedstawienia teatralne, konkursy), przygotowywałam uczniów do
konkursów recytatorskich, propagowałam wiedzę o literaturze rosyjskiej, zorganizowałam
nową pracownię jęz. rosyjskiego. W Uniwersytecie Śląskim kontynuuję organizacyjną
działalność: zwiedzanie wystaw artystycznych, wyjścia do kina (KJB), warsztaty filmowe,
wizyty w cerkwi, wyjazdy edukacyjne itp. Dwie z moich inicjatyw zyskały rangę stałych
imprez kulturalnych.

Jestem pomysłodawcą projektu naukowo-dydaktycznego z cyklu „Śladami prawosławia w
Polsce”. 5-6.05.2011 r. odbył się pierwszy z kilku planowanych wyjazdów ze studentami
rosjoznawstwa na Św. Górę Grabarkę i klasztoru w Jabłecznej w ramach prowadzonych
przeze mnie wykładów z prawosławia. Wyjazdy mają na celu zwiedzanie prawosławnych
obiektów sakralnych w Polsce; z tą inicjatywą wiążą się regularne wyjścia ze studentami I
roku rosjoznawstwa do cerkwi w Sosnowcu (zwiedzanie połączone z prelekcją).

Od kilku lat realizuję indywidualny projekt dydaktyczny „Przegląd filmów rosyjskich. Od
kina niemego do obrazów współczesnych i najnowszych” – przedsięwzięcie to z pokazu
filmów o kameralnym charakterze dla studentów III roku w ramach prowadzonych przeze
mnie wykładów (kultura Rosji), przekształciło się w warsztaty filmowe o dużym zasięgu z
udziałem kadry akademickiej i wszystkich studentów IFW, które odbywają się corocznie
w Centrum Sztuki Filmowej w Katowicach. Moja wieloletnia współpraca ze specjalistą
ds. sztuki filmowej z CSF zapewnia studentom kontakt z X Muzą. Inicjatywa ma poparcie
Dyrekcji IFW, rekomendację Koła Naukowego „Rosyjska Ruletka” i cieszy się dużym
zainteresowaniem studentów, o czym świadczy wysoka frekwencja. Ostatnie warsztaty
odbyły się 12 XII 2012 r.
8.2. W czasie pracy na uczelni wielokrotnie byłam opiekunem kilku roczników studentów,
układałam harmonogram zajęć, brałam udział w pracach Komisji Rekrutacyjnej, pełniąc
funkcję zastępcy przewodniczącego (np. w roku akademickim 2007/2008), natomiast w
latach 2008-2012 byłam członkiem Rady Naukowej IFW. Od 1986 r. jestem członkiem
ZNP, a od niedawna – członkiem Stowarzyszenia Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.

Obecnie jestem członkiem Komisji ds. Opracowania Programów Studiów zgodnie z KRK
– koordynatorem Modułu Literaturoznawczego i Kulturoznawczego/Rosjoznawczego.

Największym sukcesem i osiągnięciem organizacyjnym w mojej działalności naukowej
było stworzenie interdyscyplinarnej grupy badawczej, w skład której weszli uczeni z kilku
polskich (prof. UŚ dr hab. P. Skubała, prof. zw. dr hab. R.W. Kluszczyński, prof. KUL dr
Justyna Tymieniecka-Suchanek
Z a ł ą c z n i k 2 . 1 S t r o n a | 12
hab. Z. Wróblewski, prof. UG dr hab. M. Rzeczycka, dr hab. Monika Zielińska, dr K.
Arciszewska, dr J. Lejman, dr M. Ożóg, dr D. Liszewski i in.) i zagranicznych (np. prof.
dr hab. A. Smirnowa, prof. dr hab. I. Shved) ośrodków naukowych. Moim podstawowym
celem było zainicjowanie wspólnych badań dotyczących relacji człowieka do zwierząt,
roślin i maszyn w aspekcie posthumanistycznym i transhumanistycznym. Zaproponowany
przeze mnie temat i forma współpracy spotkały się z dużym zainteresowaniem środowiska
naukowego. Swój akces w badaniach zgłosili zarówno doświadczeni, jak i młodzi uczeni,
reprezentujący takie dyscypliny jak biologia, ekologia, filozofia, psychologia, pedagogika,
religioznawstwo, prawo, nauki o sztuce i mediach, kulturoznawstwo i literaturoznawstwo.
Zintegrowanie tego środowiska wymagało powołania do życia wspólnej platformy
wymiany doświadczeń. W tym celu zorganizowałam w IFW Uniwersytetu Śląskiego
Międzynarodową Interdyscyplinarną Konferencję Naukową z cyklu „Człowiek –
Inny/Obcy Byt” pt. „Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze. Aspekt
posthumanistyczny i transhumanistyczny”, która odbyła się 8-9 maja 2013 r. Było to
pierwsze sympozjum z cyklu spotkań planowanych przez stworzoną grupę badawczą. W
obradach wzięło udział ok. 70 uczestników z Polski, Rosji i Białorusi. Obrady stanowiły
próbę poszukiwania porozumienia pomiędzy uczonymi reprezentującymi różne, pozornie
odległe dyscypliny naukowe. Udział specjalistów z różnych dziedzin sprzyjał żywej
naukowej interakcji i potwierdził zasadność badań sytuujących się w nurcie „trzeciej
kultury”. Dyskusje, w których uczestniczyli biolog, bioetycy, filozofowie przyrody i
humaniści, reprezentujący różny zakres wiedzy dowiodły, że „trzecia kultura” od czystej
epistemologii przechodzi do praktyki dnia codziennego. Jest to, w moim przekonaniu,
ważny krok w budowaniu wspólnej przestrzeni w nauce na drodze ku bio-logiczności w
humanistyce oraz przełamania paradygmatu zamykania się w hermetycznych i wąskich
specjalnościach.
9. Odbyte staże, wykłady gościnne, kwerendy naukowe /krajowe i zagraniczne/:

1.10.1992–15.02.1993 – krajowy staż naukowy w Instytucie Słowianoznawstwa PAN w
Warszawie pod opieką naukową prof. dr. hab. Andrzeja Drawicza.

15.06.–14.07.2004 – zagraniczny staż naukowy w Instytucie Języka Rosyjskiego im. A.
Puszkina w Moskwie, Rosja.

12-16.12.2005 – Uniwersytet Kijowski im. T. Szewczenki, Kijów, Ukraina – kwerenda
biblioteczna.
Justyna Tymieniecka-Suchanek

Z a ł ą c z n i k 2 . 1 S t r o n a | 13
21–27.04. 2013 – w ramach programu LLP Erasmus przeprowadziłam cykl wykładów ze
sztuki i kultury prawosławnej w Uniwersytecie Daugavpils na Łotwie.