D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Warszawie

Sygn. akt III AUa 748/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 maja 2016 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:
Przewodniczący - Sędzia: SA Małgorzata Micorek-Wagner
Sędziowie: SA Magdalena Tymińska (spr.)
SO del. Bożena Lasota
Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Kapanowska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 maja 2016 r. w Warszawie
sprawy J. C.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.
o wysokość emerytury
na skutek apelacji J. C.
od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych
z dnia 3 lutego 2015 r. sygn. akt VII U 1763/14
zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział
w W. z dnia 30 lipca 2014 r. znak: (...)w ten sposób, że przy ustaleniu wysokości emerytury
zgodnie z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz.U. z 2013 r., poz. 1440, z późń. zm.) należy uwzględnić zasady waloryzacji składek
i kapitału początkowego jak w decyzji z dnia 10 czerwca 2014 r.
UZASADNIENIE
J. C. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 30 lipca 2014r., znak: (...),
dotyczącej ustalenia wysokości i podjęcia wypłaty emerytury. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że
według decyzji o przyznaniu emerytury z dnia 10 czerwca 2014r. jego emerytura została wyliczona na kwotę 5.409,91
zł, natomiast po ponownym wyliczeniu emerytury w decyzji z dnia 30 lipca 2014 r. wyniosła ona już tylko 5.029,70 zł.
Odwołujący się zakwestionował zasadność obniżenia wysokości emerytury o kwotę 380,21 zł miesięcznie.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu
stanowiska organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 10 czerwca 2014 r. przyznano ubezpieczonemu emeryturę,
przy czym do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej - jako świadczenia bardziej
korzystnego - przyjęto kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem
waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego
miesiąc, od którego przyznano emeryturę. Wypłata emerytury została zawieszona na podstawie art. 103a ustawy
emerytalnej, ponieważ ubezpieczony kontynuował zatrudnienie. Po zgłoszeniu przez ubezpieczonego w dniu 20
czerwca 2014r. wniosku o wznowienie wypłaty oraz ponowne ustalenie emerytury organ rentowy ponownie ustalił
podstawę emerytury, obliczył emeryturę, ponownie ustalił okres, o którym mowa w art. 185 ust. 1 ustawy emerytalnej,
co oznaczało konieczność ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego. Zaskarżoną decyzją z dnia 30 lipca
2014 r. organ rentowy podjął wypłatę oraz ustalił ostateczną wysokość emerytury od 1 czerwca 2014 r., tj. od miesiąca
w którym zgłoszono wniosek, przy czym ostatniej waloryzacji składek i kapitału początkowego dokonano za cały
rok 2013, w wyniku czego wysokość składki i kapitału początkowego uległy obniżeniu w porównaniu do decyzji o
przyznaniu emerytury.
Wyrokiem z dnia 3 lutego 2015 r. Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych oddalił odwołanie.
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
J. C. (ur. (...)) wystąpił w dniu 12 maja 2014r. o przyznanie emerytury. Decyzją z dnia 10 czerwca 2014 r. organ rentowy
przyznał odwołującemu się emeryturę. Do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej
- jako świadczenia bardziej korzystnego - przyjęto kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału
początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do
końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę. Kwota składki zaewidencjonowanej
na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosiła 347.668,63 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego
993.095,88 zł, średnie dalsze trwanie życia - 244,70 miesięcy. Emerytura - 5.479,22 zł - stanowiła równowartość kwoty
będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, które ustalono na
dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę, zgodnie z art. 183, do której przyjęto: 20% emerytury obliczonej na podstawie
art. 53 ustawy emerytalnej wynoszącej 1.026,53 zł (tj. 5132,63 zł - kwota emerytury ustalona zgodnie z art. 53 x 20%
= 1026,53 zł) oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej, wynoszącej 4.383,38 zł (tj.
5479,22 zł x 80% = 4.383,38 zł). Wypłata tak ustalonej emerytury podlegała zawieszeniu na podstawie art. 103a ustawy
emerytalnej, ponieważ ubezpieczony kontynuował zatrudnienie.
W części II pkt 3 decyzji z dnia 10 czerwca 2014 r. zawarta została informacja, że zgodnie z art. 25 ustawy emerytalnej,
podstawę obliczenia emerytury wykazanej w części II pkt 2 stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz
kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego, zaewidencjonowanych na
koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, która to wysokość
zostanie ustalona w ostatecznej kwocie z chwilą podjęcia wypłaty emerytury.
W dniu 20 czerwca 2014 r. ubezpieczony złożył wniosek o podjęcie wypłaty emerytury oraz ponowne ustalenie
jej wysokości. Do wniosku załączył świadectwo pracy wystawione przez (...) S.A. w W. z dnia 20 czerwca 2014
r.. Rozpoznając powyższy wniosek, organ rentowy ponownie ustalił podstawę obliczenia emerytury, uwzględniając
również kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca
miesiąca kalendarzowego poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Następnie organ
rentowy obliczył emeryturę, dzieląc podstawę obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia obowiązujące w dniu
zgłoszenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury, ponownie ustalił okres, o którym mowa w art. 185 ust. 1 ustawy o
emeryturach i rentach z FUS, co oznaczało konieczność ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego.
Decyzją z dnia 30 lipca 2014 r. organ rentowy podjął wypłatę emerytury i ustalił jej wysokość od 1 czerwca 2014 r.,
tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku.
Kwota emerytury ustalonej w myśl art. 26 ustawy emerytalnej - świadczenia mniej korzystnego - wyniosła
5.001,87 zł i została ustalona zgodnie z następującymi wartościami: kwotą składki zaewidencjonowanej na koncie z
uwzględnieniem waloryzacji - 319.460,91 zł, kwotą zwaloryzowanego kapitału początkowego 900.496,05 zł, średnim
dalszym trwaniem życia 243,90 miesięcy. W dniu podjęcia wypłaty ubezpieczony miał ukończone 61 lat i 5 miesięcy,
zatem średnie dalsze trwanie życia wynosiło 243,90 miesięcy. Emerytura ustalona zgodnie z art. 183 ustawy
emerytalnej wyniosła 5.029,70 zł. Organ rentowy podjął jej wypłatę, gdyż jest ona świadczeniem korzystniejszym od
emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej.
Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie zważył, że odwołanie J. C. nie zasługuje na uwzględnienie.
W myśl art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(t.j. Dz. U. 2013r. poz. 1440), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na
ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego
do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału
początkowego określonego w art. 173- 175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w
art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. la i lb oraz
art. 185.
Zgodnie natomiast z art. 25a ust. 1 -8 powołanej ustawy, przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek
na ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który
przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa w art. 25, jest waloryzowana kwartalnie (ust.1). W przypadku
ustalania wysokości emerytury:
1) w pierwszym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za trzeci kwartał
poprzedniego roku; 2) w drugim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się
za czwarty kwartał poprzedniego roku; 3) w trzecim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji
składek dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku; 4) w czwartym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej
waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku (ust.2). Waloryzacji kwartalnej podlega kwota składek
zewidencjonowanych na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który przeprowadzana jest waloryzacja,
powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji kwartalnych (ust.3). Waloryzacja kwartalna
składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji
określony w ust. 5. W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan konta nie może ulec obniżeniu (ust.4). Wskaźnik
waloryzacji kwartalnej składek jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w kwartale,
za który przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do poprzedniego kwartału, powiększonemu o wzrost realny
sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku
do kwartału poprzedniego. Wskaźnik waloryzacji składek nie może być niższy niż wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do poprzedniego kwartału
(ust.5). Wskaźnik wzrostu realnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowa w ust.
5, otrzymuje się poprzez podzielenie wskaźnika wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie
emerytalne w kwartale, za który jest przeprowadzana waloryzacja w stosunku do kwartału poprzedniego, przez
wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ustalony dla analogicznego okresu (ust.6). Wskaźnik wzrostu
nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne, o którym mowa w ust. 6, stanowi iloraz sumy
przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który jest przeprowadzana waloryzacja, i w kwartale
poprzednim (ust.7). Wskaźnik waloryzacji składek ustala się z dokładnością do setnych części procentu (ust.8).
Organ rentowy na mocy zaskarżonej decyzji z dnia 30 lipca 2014 r. ustalił wysokość emerytury ubezpieczonego
od 1 czerwca 2014 r., czyli od miesiąca zgłoszenia wniosku o oświadczenie oraz podjął wypłatę emerytury. Kwota
emerytury ustalonej w myśl art. 26 ustawy emerytalnej wyniosła 5.001,87 zł. Została ona ustalona na podstawie
następujących danych: kwota składki zaewidencjonowanej na koncie z uwzględnieniem waloryzacji - 319.460,91
zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego - 900.496,05 zł, średnie dalsze trwanie życia 243,90 miesięcy.
Z kolei emerytura ustalona zgodnie z art. 183 wyżej powołanej ustawy wyniosła 5.029,70 zł i jest świadczeniem
korzystniejszym od emerytury ustalonej w myśl art. 26 ustawy emerytalnej. Organ rentowy zasadnie zatem, zdaniem
Sądu Okręgowego, podjął wypłatę emerytury obliczonej na podstawie przepisu art. 183 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS, jako świadczenia bardziej korzystnego.
Sąd Okręgowy podniósł, że w decyzji o przyznaniu emerytury z dnia 10 czerwca 2014 r. począwszy od dnia
1 maja 2014 r. przyjęto kwoty składki zaewidencjonowane na koncie z uwzględnieniem waloryzacji oraz kwotę
zwaloryzowanego kapitału początkowego, również przyjmując waloryzację za rok 2013 kwartalną zwaloryzowaną
wskaźnikiem waloryzacji 100%. W zaskarżonej decyzji z dnia 30 lipca 2014 r. dokonano natomiast ostatniej
waloryzacji składek i kapitału początkowego za cały rok 2013. Zastosowanie w tej decyzji mechanizmów waloryzacji,
zgodnych z obowiązującymi przepisami, w sytuacji, gdy wskaźnik waloryzacji rocznej nie jest średnią arytmetyczną
wskaźników kwartalnych, spowodowało, że wysokość składki i kapitału początkowego uległy obniżeniu w porównaniu
do decyzji z dnia 10 czerwca 2014 r. o przyznaniu emerytury.
Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy wydał zaskarżoną decyzją prawidłowo, stosując obowiązujące przepisy. Z
tych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku na podstawie art. 477 14§ 1 k.p.c.
Powyższy wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
zaskarżył w całości apelacją J. C., zarzucając naruszenie prawa materialnego: 1) art. 25 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998
r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj.Dz.U. z 2009 r. Nr 159, poz. 1227 ze zm.) przez
jego niewłaściwe zastosowanie w stanie faktycznym niniejszej sprawy i przyjęcie za prawidłowe dokonanie przez organ
rentowy ostatniej waloryzacji składek i kapitału początkowego za cały rok 2013, podczas gdy w niniejszej sprawie
zastosowanie przy waloryzacji składek i kapitału początkowego powinien znaleźć przepis art. 25a ust. 2 pkt 2 ww.
ustawy; 2) art. 25a ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych przez zaniechanie jego zastosowania w stanie faktycznym niniejszej sprawy, podczas gdy w przypadku
ustalania wysokości emerytury w czerwcu danego roku (w drugim kwartale) ostatniej kwartalnej waloryzacji składek
oraz kapitału początkowego dokonuje się wskaźnikiem za czwarty kwartał poprzedniego roku.
Z powyższych względów, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i ustalenie, że kwota składek oraz kwota
kapitału początkowego zaewidencjonowane na jego koncie podlega ostatniej kwartalnej waloryzacji według wskaźnika
za czwarty kwartał 2013 roku oraz nakazanie organowi rentowemu wypłaty zaległej miesięcznej kwoty świadczenia w
kwocie prawidłowo wyliczonej wraz z ustawowymi odsetkami, począwszy od 1 czerwca 2014 r.
W uzasadnieniu apelacji skarżący podniósł, m.in., że formuła corocznej waloryzacji składek ustalona w art. 25 w/w
ustawy podlega uszczegółowieniu w art. 25a poprzez odesłania zawarte w ust. 3 art. 25 {„z uwzględnieniem art. 25a").
Przepis art. 25a ustawy pozostaje w relacji wynikowej do art. 25, zachowując przy tym charakter szczególnej regulacji
waloryzacji dla potrzeb pierwotnego ustalenia wysokości emerytury. W ocenie skarżącego, w przypadku wysokości
emerytury ustalanej przez organ rentowy w czerwcu, ostatniej waloryzacji składek oraz kapitału początkowego
dokonuje się za czwarty kwartał roku poprzedniego według zasad opisanych w art. 25a ustawy o emeryturach i
rentach z FUS przy przyjęciu kwartalnych wskaźników waloryzacyjnych za cztery kwartały 2013 r., a nie jak wynika
ze stanowiska organu rentowanego i Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie - wyłącznie według zasad
opisanych w art. 25 ww. ustawy, tj. wskaźnikiem waloryzacji rocznej za 2013 r. Dostrzeżenia bowiem wymaga, iż
wprowadzając zmianę w sposobie waloryzacji, wolą ustawodawcy była zmiana częstotliwości waloryzacji składek dla
osób przechodzących na emeryturę, tak aby stan ich konta uwzględniał przyrost przypisu składek przypadających
po ostatniej waloryzacji rocznej. Ustanowiony został mechanizm obliczenia waloryzacji pomiędzy wskazaną w
art. 25a ust. 2 ostatnią kwartalną waloryzacją a ostatnią waloryzacją roczną. Punktem wyjścia winien być zatem
kwartał wskazany w ww. przepisie i dokonana waloryzacja kwartalna, powiększona o kwoty uzyskane w wyniku
poprzednich waloryzacji kwartalnych. Zastosowana przez organ rentowy w niniejszej sprawie praktyka waloryzacyjna,
usankcjonowana przez Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie prowadzi do niedopuszczalnego zróżnicowania
sposobu ustalenia wysokości emerytury w trakcie jednego kwartału (odrębnego ustalania wysokości emerytury w
czerwcu każdego roku) - ze skutkiem w postaci nierównego traktowania wszystkich ubezpieczonych - wyrażonej w art.
2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121), a także "reguły
równości i niedyskryminowania stron stosunku ubezpieczenia społecznego”, o której mowa w art. 2a wskazanej.
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie zważył, co następuje:
Apelacja jest uzasadniona.
W niniejszej sprawie, kwestię sporną stanowi w istocie ocena czy do ustalenia podstawy obliczenia emerytury (w
systemie zdefiniowanej składki) nabytej w drugim kwartale 2014 r., ale przed 1 czerwca 2014 r., której wypłata
następuje jednak dopiero od 1 czerwca tego roku w związku z podjęciem wypłaty po uprzednim zawieszeniu
emerytury na podstawie art.103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013r., poz.1440 ze zm.; dalej jako: u.e.r.f.u.s.), jako ostatnia waloryzacja roczna jest
dokonywana waloryzacja za rok 2012 na podstawie art.25 ust. 3, 4 u.e.r.f.u.s. (składek zaewidencjonowanych na
koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana waloryzacja), a następnie waloryzacja
kwartalna zgodnie z art. 25a ust. 1, ust. 2 pkt 2, ust.3-8 u.e.r.f.u.s., czy też ostatnia waloryzacja roczna powinna być
dokonana za 2013 r. i waloryzacje kwartalne jak w zaskarżonej decyzji z dnia 30 lipca 2014r. Należy w tym miejscu
podkreślić, że powyższe kwestie dotyczą 80 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26 u.e.r.f.u.s. (tj. emerytury w
systemie zdefiniowanej składki) zgodnie z art.183 ust. 5 u.e.r.f.u.s. (tzw. emerytura mieszana).
Bezsporne jest, że prawo do spornej emerytury zostało przyznane ubezpieczonemu od dnia 1 maja 2014 r. na mocy
decyzji z dnia 10 czerwca 2014 r.. Wysokość przedmiotowej części emerytury (części emerytury ustalonej w systemie
zdefiniowanej składki) przyznanej ubezpieczonemu od dnia 1 maja 2014 r. została obliczona przez organ rentowy z
zastosowaniem zasad waloryzacji określonych w art.25, art.25a i art.173 ust.5a u.e.r.f.u.s. (tj. kwota składek należnych
za 2011 r. na dzień 31 stycznia 2012 r. poddana została po raz ostatni rocznej waloryzacji za 2012 r., następnie
została włączona w cykl waloryzacji kwartalnych, w tym za cztery kwartały 2013 r.; odpowiednio także zwaloryzowano
rocznie i kwartalnie kapitał początkowy). W decyzji z dnia 10 czerwca 2014 r. część emerytury ustalonej w systemie
zdefiniowanej składki (art.183 ust.5 w zw. z art.26 u.e.r.f.u.s.) wyniosła 4.383,38 zł. Po dodaniu do tej kwoty 20 %
emerytury ustalonej w systemie zdefiniowanego świadczenia na podstawie art. 183 ust.5 w zw. z art. 53 u.e.r.f.u.s.,
tj. kwoty 1.026,53 zł, łącznie emerytura ubezpieczonego wyniosła 5.409,91 zł. Wypłata przedmiotowej emerytury
podlegała jednak zawieszeniu z uwagi na kontynuację zatrudnienia przez ubezpieczonego (art.103a u.e.r.f.u.s.).
Natomiast zaskarżoną decyzją z dnia 30 lipca 2014 r., wydaną w związku z wnioskiem ubezpieczonego o podjęcie
wypłaty emerytury z dnia 20 czerwca 2014 r., w związku z rozwiązaniem stosunku pracy, organ rentowy ustalił
wysokość emerytury, tym razem na łączną kwotę 5029,70 zł i podjął wypłatę emerytury w tej kwocie od dnia 1 czerwca
2014 r.. Ustalając zaskarżoną decyzją z dnia 30 lipca 2014 r. wysokość emerytury, organ rentowy, przy obliczeniu
części emerytury w systemie zdefiniowanej składki (80% - art.183 ust.5 w zw. z art.26 u.e.r.f.u.s.) nie zastosował
waloryzacji rocznej za 2012 r. jako ostatniej waloryzacji rocznej i następnie odpowiednio waloryzacji kwartalnych
zgodnie z przepisami art. 25a u.e.r.f.u.s., jak to uczynił w decyzji z dnia 10 czerwca 2014 r., lecz zastosował waloryzację
roczną także za 2013 r., bez uwzględnienia waloryzacji kwartalnych jak w poprzedniej decyzji.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, w stanie faktycznym sprawy, który jest bezsporny, wyrok Sądu I instancji został wydany
z naruszeniem przepisów art.183 ust.5 i ust.6, art. 108, art. 26, art.25 ust. i art.25a u.e.r.f.u.s.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że ubezpieczony nie zakwestionował prawidłowości ustalenia przez organ
rentowy decyzją z dnia 10 czerwca 2014 r. podstawy wymiaru emerytury obliczonej na podstawie art.183 ust.5 w zw.
z art. 26 u.e.r.f.u.s., przyznanej mu od 1 maja 2014 r. a zawieszonej jedynie z uwagi na kontynuowanie przez niego
zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy bez rozwiązania stosunku pracy. Ubezpieczony nie wniósł odwołania od
powyższej decyzji i decyzja ta stała się prawomocna.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, w okolicznościach faktycznych i prawnych niniejszej sprawy, należało uznać, że w
zaskarżonej decyzji z dnia 30 lipca 2014r. mamy do czynienia nie z przyznaniem emerytury i ustaleniem podstawy
obliczenia jej wysokości lecz z ponownym ustaleniem wysokości emerytury ubezpieczonego na podstawie art. 108
w zw. z art. 183 ust. 6 u.e.r.f.u.s.. Sąd Apelacyjny podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu
postanowienia z dnia 6 października 2015 r., III UZP 9/15 (niepubl.) a także postanowienia z dnia 3 listopada 2015
r., III UZP 12/15 (niepubl.), że kwotę emerytury w systemie zdefiniowanej składki ustala się tylko raz. Do takiego
ustalenia w przypadku ubezpieczonego w niniejszej sprawie doszło na mocy decyzji z dnia 10 czerwca 2014 r. od dnia
1 maja 2014 r.
Zgodnie z art.183 ust.6 u.e.r.f.u.s. do ponownego ustalenia wysokości emerytury, o której mowa w ust. 1-5, z
tytułu podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po dniu przyznania emerytury stosuje się art. 108.
Zgodnie z tym przepisem mechanizm ponownego ustalenia wysokości emerytury polega na zwiększeniu świadczenia
obliczonego według reguł określonych w art. 26 tej ustawy o iloraz zwaloryzowanych składek zaewidencjonowanych na
koncie pracującego emeryta po dniu ustalenia prawa do emerytury i wyrażonego w miesiącach średniego trwania życia
ustalonego dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia.
W odniesieniu do emerytury nabytej na podstawie art. 24 u.e.r.f.u.s. nie ma odpowiednika art. 110 tej ustawy,
pozwalającego na ponowne ustalenie świadczenia w sytuacji zawieszenia prawa ze względu na nierozwiązanie
stosunku pracy. W dniu wejścia w życie art. 25 ust. 1 u.e.r.f.u.s. ryzykiem emerytalnym było osiągnięcie wieku
emerytalnego, a zatem wypłata emerytury przysługiwała bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Decyzja
wydawana była tylko jeden raz i w ustawie nie przewidziano przepisu ustalającego tryb przeliczenia podstawy wymiaru
emerytury w systemie zdefiniowanej składki (zob. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada
2015 r., III UZP 12/15, niepubl.).
Stosownie do art. 26 ust. 1 u.e.r.f.u.s., emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia
podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku
równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 ustawy.
Mający zastosowanie z mocy tego odesłania przepis art. 25 ust. 1 wskazuje - jako podstawę obliczenia emerytury
- kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zaewidencjonowanych na
koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury oraz
zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zaewidencjonowanych na
subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych z
zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185 u.e.r.f.u.s. Składki na ubezpieczenie emerytalne gromadzone na indywidualnych
kontach ubezpieczonych jako składnik podstawy obliczenia emerytury podlegają waloryzacji. Zgodnie z art. 25 ust.
5 u.e.r.f.u.s., waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek
przez wskaźnik waloryzacji, o jakim mowa w ust. 6-10 tego artykułu. W świetle art. 25 ust. 3 ustawy, składki te
podlegają w pierwszym rzędzie waloryzacji rocznej, od dnia 1 czerwca każdego roku, poczynając od waloryzacji za
2000 rok, natomiast waloryzacja kwartalna, uregulowana w art. 25a ustawy, stanowi jej uzupełnienie. Art. 25 ust.
4 u.e.r.f.u.s. stanowi, że waloryzacji podlega kwota składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na
dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzona waloryzacja, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych
waloryzacji. Wskaźnik waloryzacji składek jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem
w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego roku powiększonemu o
wzrost realny sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w roku kalendarzowym poprzedzającym termin
waloryzacji w stosunku do roku poprzedniego. Wskaźnik waloryzacji składek nie może być niższy niż wskaźnik cen
towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku
do poprzedniego roku. Z powyższego wynika, że roczna waloryzacja polega na tym, że w czerwcu danego roku
waloryzuje się składki należne do końca poprzedniego roku kalendarzowego, a podlegające zaewidencjonowaniu
na koncie ubezpieczonego do dnia 31 stycznia roku, w którym przeprowadzana jest waloryzacja (roku waloryzacji).
Waloryzację roczną składek przeprowadza się w dniu 1 czerwca z tego względu, że wskaźnik owej waloryzacji za
poprzedni rok ogłaszany jest do dnia 25 maja kolejnego roku. Waloryzacja składek przeprowadzana w danym roku
oznacza więc podwyższenie (zwaloryzowanie) kwoty składek należnych do końca poprzedniego roku, a wpłaconych
do dnia 31 stycznia roku waloryzacji. Wyznaczenie daty 31 stycznia, jako dnia ustalenia stanu konta podlegającego
rocznej waloryzacji, jest uzasadnione tym, że zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych, wpłaty składek za dany miesiąc należy dokonać do określonego dnia następnego miesiąca,
zatem wpłata składki za grudzień danego roku następuje w styczniu kolejnego roku. Natomiast składki należne za
okres po zakończeniu danego roku obrachunkowego, które nie zostaną objęte kolejną roczną waloryzacją (gdyż ta
nastąpi już po przyznaniu i obliczeniu wysokości świadczenia) podlegają waloryzacji kwartalnej, o jakiej mowa w art.
25a u.e.r.f.u.s.. W trybie cytowanego powyżej przepisu waloryzowana jest kwota składek zaewidencjonowanych na
koncie ubezpieczonego na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który przeprowadzana jest waloryzacja,
powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji kwartalnych. Podobnie, jak w przypadku
waloryzacji rocznych, także i w tym przypadku mechanizm waloryzacji ma narastający charakter i oznacza dodawanie
kwoty wynikającej z poprzedniej waloryzacji i kwoty składek za dany kwartał oraz podwyższanie tak uzyskanej
sumy wskaźnikiem waloryzacji. Sam wskaźnik waloryzacji jest wynikiem algorytmu podobnego do stosowanego przy
waloryzacji rocznej, z tą różnicą, że chodzi o stosunek cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w kwartale,
za który przeprowadzana jest waloryzacja do poprzedniego kwartału, powiększony o wzrost realny sumy przypisu
składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do kwartału
poprzedniego. Zastosowanie powyższych zasad oznacza, że podstawę obliczenia emerytury będzie stanowić suma
składek po ostatniej waloryzacji rocznej powiększona o poddane waloryzacji kwartalnej składki należne za dalszy okres
do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc początkujący wypłatę.
Przekładając powyższe rozważania na niniejszą sprawę należy stwierdzić, że organ rentowy ponownie ustalając
wysokość emerytury zaskarżoną decyzją z dnia 30 lipca 2014r., poczynając od dnia 1 czerwca 2014 r., powinien
dokonać tego zgodnie z art.183 ust.6 w zw. z art.108 u.e.r.f.u.s., w sposób wskazany w powyższych rozważaniach.
Ustalenie wysokości emerytury (w systemie zdefiniowanej składki) ubezpieczonego powinno zatem zostać dokonane
z uwzględnieniem zasad waloryzacji składek i kapitału początkowego zastosowanych w poprzedniej decyzji z dnia 10
czerwca 2014 r. przyznającej ubezpieczonemu emeryturę i ustalającej podstawę obliczenia tej emerytury.
Biorąc powyższe pod uwagę, należało zmienić zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych II Oddział w W. z dnia 30 lipca 2014 r. znak: (...) w ten sposób, że przy ustaleniu wysokości emerytury
zgodnie z art. 26 u.e.r.f.u.s. należy uwzględnić zasady waloryzacji składek i kapitału początkowego jak w decyzji z dnia
10 czerwca 2014 r.
Z tych względów, Sąd Apelacyjny w Warszawie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł, jak w
wyroku.