05 Mozdzan - glukometry.p65

Michał Możdżan1, Jan Ruxer1, Monika Ruxer2, Leszek Markuszewski2,
Jerzy Loba1
PRACA ORYGINALNA
1
Klinika Diabetologii i Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, 2Klinika Kardiologii Interwencyjnej
i Kardiodiabetologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Wartości glikemii włośniczkowej uzyskane
za pomocą różnych glukometrów
Capillary glucose values performed with various personal glucose meters
Abstract
Background. The aim of this study was to compare finger
capillary blood glucose values, performed with four various
glucose meters in stable phase of glycemia and during rapid hyperglycemic and hypoglycemic challenge.
Materials and methods. 50 type 2 diabetic in-patients were
enrolled into the study. In the study’s first stage which lasted 60 minutes, glucose measurements at finger with 4 various glucose meters: Glucotrend 2 (Roche Diagnostik), One
Touch II (LifeScan), Glucometer Elite (Bayer) i MediSense
Precision Q.I.D (Abbott) were performed every 15 minutes.
In the second stage which, lasted 120 minutes all the subjects underwent one hyperglycemic challenge (intravenous
dose of 40% glucose) and hypoglycemic challenge (intravenous dose of short-acting insulin in dose 6 I.U.). Capillary
glucose was measured with four personal glucose meters
Wstęp
Glukometry są obecnie łatwo dostępnymi urządzeniami, pomocnymi w przeprowadzanie samokontroli glikemii u chorych na cukrzycę [1–3]. Dokonywanie pomiarów glikemii za pomocą glukometrów na ogół nie
wymaga większych umiejętności manualnych i dużego
zaangażowania ze strony pacjentów. W ostatnich latach
dzięki opracowaniu nowych konstrukcji glukometry stały się proste w obsłudze, wymagają małej objętości krwi
i umożliwiają uzyskanie pomiaru już po kilkunastu sekundach. W większości glukometrów do oznaczenia glukozy wykorzystuje się reakcje enzymatyczne (oksydaza
Adres do korespondencji: dr med. Michał Możdżan
ul. Wyszyńskiego 25a/4, 94–047 Łódź
tel. +48 (42) 687 12 77
e-mail: [email protected]
glukozowa). Pomimo rozwoju technologii dokładność
pomiarów glikemii mierzonej za pomocą glukometrów
nie jest tak duża jak w przypadku wyników uzyskanych
za pomocą referencyjnej metody laboratoryjnej. Powtarzalność wyników pomiarów uzyskiwana przy użyciu glukometrów jednego rodzaju lub glukometrów różnych
producentów również wiąże się z problemami interpretacyjnymi [4, 5].
Celem pracy było porównanie wartości glikemii włośniczkowej uzyskanych za pomocą 4 różnych glukometrów. Krew pobierano z opuszki palca wskazującego
w warunkach stabilnej glikemii oraz podczas nagłego zwiększenia (po dożylnym podaniu glukozy) i nagłego zmniejszenia wartości glikemii (po dożylnym podaniu insuliny).
Materiał i metody
Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna 2005, 5, 4, 286–290
Copyright © 2005 Via Medica, ISSN 1643–3165
286
every 30 minutes. All of those capillary glucose values were
compared with the venous blood glucose values (analytical
method) and the interstitial glucose values (continuous glucose monitoring system, Medtronic MiniMed).
Results. No significant differences in capillary blood glucose
values between the four personal glucose meters in stable
phase of glycemia, as well as in rapid glucose change were
observed (p > 0.05). Finger capillary glucose values were similar to the venous and the interstitial glucose levels (p > 0.05).
Conclusion. Finger capillary glucose measurement with
tested personal glucose meters is precise and particularly
helpful in poorly controlled diabetes patients.
key words: glucose self-monitoring, personal glucose
meters, continuous glucose monitoring system, diabetes
mellitus
Do badania kwalifikowano chorych na cukrzycę typu 2
w wieku 50–70 lat, ze wskaźnikiem masy ciała (BMI,
body mass index) wynoszącym 25–30 kg/m2. Z badania
www.ddk.viamedica.pl
Michał Możdżan i wsp. Wyniki pomiaru glikemii a stosowane glukometry
wyłączono chorych z objawami późnych powikłań cukrzycy, schorzeniami obwodowych naczyń krwionośnych, chorobami skóry, aktualną infekcją oraz innymi
ciężkimi chorobami. Badaniem objęto 50 pacjentów
(32 kobiety i 18 mężczyzn) w wieku 57,1 ± 6,5 roku,
chorych na cukrzycę typu 2 od 8,6 ± 5,1 roku, ze wskaźnikiem BMI wynoszącym 28,0 ± 1,3 kg/m2.
Badanie przeprowadzono w warunkach ambulatoryjnych w Poradni Diabetologicznej przy Klinice Diabetologii i Chorób Metabolicznych w Łodzi. Czas trwania
badania jednej osoby wynosił 180 minut, a badanie podzielono na dwa etapy. W pierwszym etapie 4-krotnie
(co 15 minut) u chorych przeprowadzano pomiar glikemii włośniczkowej z krwi pobranej z palca wskazującego. Pomiarów dokonywano z tego samego ukłucia za
pomocą 4 różnych typów glukometrów: Glucotrend 2
(Roche Diagnostik), One Touch II (LifeScan), Glucometer
Elite (Bayer) i MediSense Precision Q.I.D (MediSense).
Na początku drugiej fazy badania (trwającej 120 minut)
chorzy otrzymali dożylnie 40-procentowy roztwór glukozy w celu uzyskania gwałtownego wzrostu glikemii. Bolus glukozy (0,5 g/kg mc.) podawano chorym na czczo
w ciągu 2 minut. Następnie po upływie 60 minut pacjentom podawano dożylnie szybko działającą insulinę
ludzką w dawce 6 jednostek w celu uzyskania szybkiego zmniejszenia wartości glikemii. W drugiej fazie badania 5-krotnie przeprowadzano pomiar glikemii włośniczkowej z palca wskazującego przy użyciu tych samych
glukometrów: przed podaniem glukozy, 30 minut po podaniu glukozy, 60 minut po podaniu glukozy (bezpośrednio przed podaniem insuliny), 30 minut po podaniu
insuliny i 60 minut po podaniu insuliny.
Podczas badania u chorych odnotowywano działania niepożądane, w tym epizody hipoglikemii. Oznaczając wartość glikemii włośniczkowej, jednocześnie pobierano chorym krew żylną w celu oznaczania glikemii metodą oksydazy glukozowej w laboratorium. Dodatkowo
podczas badania rejestrowano stężenie glukozy w płynie śródtkankowym za pomocą systemu ciągłego monitorowania glikemii (CGMS, continuous glucose monitoring system) firmy Medtronic MiniMed.
Wartości glikemii włośniczkowej zmierzone za pomocą 4 glukometrów porównywano ze stężeniem glukozy we krwi żylnej i w płynie śródtkankowym.
Wszystkich chorych poinformowano o celu i metodyce prowadzonego badania. Uczestnicy udzielili dobrowolnej, pisemnej zgody na udział w badaniu. Protokół
badawczy uzyskał akceptację Komisji Etycznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
W celu porównania wartości glikemii wykorzystano
wieloczynnikową analizę wariancji uzupełnioną oceną
efektów prostych. Jako poziom istotności przyjęto a = 0,05.
Analizę statystyczną wykonano przy użyciu programu
STATISTICA.
Wyniki
Wartości glikemii włośniczkowej (krew pobierano
z opuszki palca wskazującego) uzyskane za pomocą
4 glukometrów w fazie stabilnej glikemii były porównywalne (p > 0,05) (ryc. 1).
Wartości glikemii włośniczkowej (krew pobierano
z opuszki palca wskazującego) uzyskane za pomocą
Rycina 1. Porównanie wartości glikemii włośniczkowej uzyskanych za pomocą 4 badanych glukometrów w fazie stabilnej glikemii;
GL — Glucotrend 2 (Roche Diagnostik); OT — One Touch II (LifeScan); EL — Glucometer Elite (Bayer); PR — MediSense Precision Q.I.D (Abbott)
Figure 1. Comparison of capillary glucose values performed with the use of four personal glucose meters in stable phase of glycemia
www.ddk.viamedica.pl
287
Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2005, tom 5, nr 4
4 glukometrów po dożylnym podaniu glukozy były porównywalne (p > 0,05) (ryc. 2).
Wartości glikemii włośniczkowej (krew pobierano
z opuszki palca wskazującego) uzyskane za pomocą
4 glukometrów po dożylnym podaniu insuliny były porównywalne (p > 0,05) (ryc. 3).
Wartości glikemii włośniczkowej (krew pobierano
z palca wskazującego) uzyskane za pomocą 4 glukometrów były porównywalne z wartościami glikemii żylnej oraz (stężeniem glukozy w płynie śródtkankowym
zarówno warunkach stabilnej glikemii, jak i podczas nagłej zmiany glikemii (po dożylnym podaniu glukozy oraz
po dożylnym podaniu insuliny) (p > 0,05).
W trakcie badania nie obserwowano u chorych żadnych działań niepożądanych, w tym incydentów hipoglikemii po dożylnym podaniu insuliny.
Dyskusja
W niniejszej pracy dokonywano pomiarów glikemii
we krwi włośniczkowej pobranej z opuszki palca wskazującego z tego samego ukłucia. Pomiarów dokonano,
używając 4 powszechnie stosowane glukometry: Glucotrend 2, One Touch II, Glucometer Elite, MediSense Precision. Wykazano, że glukometry te zapewniają wystarczającą dokładność pomiarów wartości glikemii i mogą
być podstawą do oceny prowadzonego stylu życia oraz
podejmowania odpowiednich decyzji terapeutycznych.
Dzięki temu możliwe staje się prowadzenie wiarygodnej
kontroli glikemii nawet przy zmianie jednego typu miernika na inny.
W dostępnym piśmiennictwie istnieją doniesienia,
w których oceniano wartości glikemii włośniczkowej uzyskane za pomocą glukometrów różnego typu [6–8].
Większość dotychczasowych doniesień, w których sugeruje się brak istotnych różnic w wartościach glikemii
uzyskanych za pomocą różnych glukometrów pozostaje w zbieżności z wynikami przedstawionymi w niniejszej pracy [9, 10].
Lehman i wsp. w swoim badaniu zaobserwowali brak
istotnych różnic pomiędzy wartościami glikemii włośniczkowej otrzymanymi w wyniku zastosowania różnych glukometrów. Autorzy badania uzyskali podobne
wartości glikemii włośniczkowej oznaczonej za pomocą
badanych glukometrów i stężenia glukozy we krwi żylnej oznaczonej metodą laboratoryjną [9]. Solnica i wsp.
w swoim badaniu odnotowali, że różnica pomiędzy wartościami glikemii włośniczkowej uzyskanymi za pomocą
badanych glukometrów a wartościami glikemii żylnej jest
niewielka i wynosi do 10% [10]. Spotyka się jednak pojedyncze doniesienia, których wyniki wskazują na istotne różnice dotyczące wartości glikemii uzyskanych za
pomocą różnych typów glukometrów. Rheney i wsp.,
stosując 3 różne rodzaje glukometrów: One Touch, Glucotrend 2 i Glucometer Elite, stwierdzili, że ten ostatni
charakteryzuje się największą dokładnością oznaczeń
glikemii we krwi włośniczkowej [11].
Rycina 2. Porównanie wartości glikemii włośniczkowej uzyskanych za pomocą 4 badanych glukometrów po dożylnym podaniu glukozy.
GL — Glucotrend 2 (Roche Diagnostik); OT — One Touch II (LifeScan); EL — Glucometer Elite (Bayer); PR — MediSense Precision Q.I.D (Abbott)
Figure 2. Comparison of capillary glucose values performed with the use of four personal glucose meters after intravenous glucose infusion
288
www.ddk.viamedica.pl
Michał Możdżan i wsp. Wyniki pomiaru glikemii a stosowane glukometry
Rycina 3. Porównanie wartości glikemii włośniczkowej uzyskanych za pomocą 4 badanych glukometrów po dożylnym podaniu insuliny.
GL — Glucotrend 2 (Roche Diagnostik); OT — One Touch II (LifeScan); EL — Glucometer Elite (Bayer); PR — MediSense Precision Q.I.D (Abbott)
Figure 3. Comparison of capillary glucose values performed with the use of four personal glucose meters after intravenous insulin infusion
Z piśmiennictwa wynika jednak, że dotychczas nie
prowadzono badań oceniających jednocześnie wartości glikemii włośniczkowej w warunkach stabilnej glikemii oraz podczas gwałtownego zwiększenia (po dożylnym podaniu glukozy) i nagłego zmniejszenia jej wartości (po dożylnym podaniu insuliny). Stwierdzone przez
autorów niniejszej pracy porównywalne wartości glikemii oznaczone za pomocą różnych glukometrów w prowokowanych warunkach gwałtownej zmiany glikemii
są bez wątpienia dodatkowym argumentem przemawiającym za wiarygodnością pomiarów dokonywanych przy
wykorzystaniu tej metody. Uzasadniają one celowość
kontroli glukozy we krwi włośniczkowej z użyciem glukometrów, szczególnie wśród chorych, u których występują szybkie zmiany tego parametru.
Wnioski
1. Wartości glikemii we krwi włośniczkowej pobranej
z palca wskazującego za pomocą 4 glukometrów są
porównywalne z wartościami glikemii we krwi żylnej
i w płynie śródtkankowym w warunkach stabilnej glikemii oraz w stanie jej nagłego wzrostu i obniżenia.
2. Badane glukometry są dokładnymi i wiarygodnymi
urządzeniami umożliwiającymi prowadzenie samo-
kontroli glikemii, użytecznymi zarówno w okresie wyrównanej, jak i niestabilnej cukrzycy.
Streszczenie
Wstęp. Celem pracy było porównanie wartości glikemii włośniczkowej uzyskanych przy użyciu różnych glukometrów
w stanie nagłego wzrostu glikemii (po dożylnym podaniu
glukozy) oraz nagłego jej obniżenia (po dożylnym podaniu
insuliny).
Materiał i metody. Do badania zakwalifikowano 50 chorych na cukrzycę typu 2 (32 kobiety i 18 mężczyzn) w wieku
50–70 lat. W pierwszym etapie badania, trwającym 60 minut, u chorych dokonywano pomiaru glikemii włośniczkowej co 15 minut. Stężenie glukozy oznaczano we krwi włośniczkowej pobranej z opuszki palca wskazującego. Używano 4 glukometrów: Glucotrend 2 (Roche Diagnostik), One
Touch II (LifeScan), Glucometer Elite (Bayer) i MediSense
Precision Q.I.D (Abbott). Na początku drugiej fazy badania,
trwającej 120 minut, chorzy otrzymali dożylnie 40-procentowy roztwór glukozy. Następnie po upływie 60 minut pacjentom dożylnie podawano 6 j. szybko działającej ludzkiej insuliny. W drugiej fazie badania 5-krotnie dokonywano pomiarów
glikemii włośniczkowej: przed podaniem glukozy, 30 i 60
minut po podaniu glukozy oraz 30 i 60 minut po podaniu
www.ddk.viamedica.pl
289
Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna rok 2005, tom 5, nr 4
insuliny. Oznaczając wartość glikemii włośniczkowej, jednocześnie pobierano krew żylną w celu dokonania pomiaru
glikemii metodą laboratoryjną. Dodatkowo rejestrowano wartości glukozy w płynie śródtkankowym za pomocą systemu
ciągłego monitorowania glikemii firmy Medtronic MiniMed.
Wyniki. Wartości glikemii włośniczkowej z opuszki palca
wskazującego, mierzone za pomocą badanych glukometrów w warunkach stabilnej glikemii, po dożylnym podaniu
glukozy oraz po dożylnym podaniu insuliny były porównywalne (p > 0,05). Wartości te nie różniły się istotnie także
od wartości glikemii żylnej i glukozy oznaczanej w płynie
śródtkankowym (p > 0,05).
Wniosek. Badane glukometry są dokładną i wiarygodną
metodą dokonywania pomiarów glikemii.
słowa kluczowe: samokontrola glikemii, indywidualny
miernik glikemii, system ciągłego monitorowania glikemii,
cukrzyca
Piśmiennictwo
1.
290
Foster S.A., Goode J.V. Small R.E. Home blood glucose
monitoring. Ann. Pharmacother. 1999; 33: 355–363.
2.
Mensing C. Helping patients choose the right blood glucose
meter. Nurse Pract. 2004; 29: 43–45.
3. Mensing C. Helping your patient choose the right blood glucose meter. Nurs. Manag. 2003; 1: 22–25.
4. Spollett G.R. Choosing a blood glucose meter. Diabetes Self.
Manag. 2003; 20: 99–100.
5. Dufaitre-Patouraux L., Vague P., Lassmann-Vague V. History, accuracy and precision of SMBG devices. Diab. Metab.
2003; 29: S7–S14.
6. Weitgasser R., Davalli A.M., Weir G.C. Measurement of glucose concentrations: differences between glucose meter and
plasma laboratory results. Diabetologia 1999; 42: 256.
7. Możdżan M., Ruxer J., Loba J. Die Blutglukosebestimmungen an verschiedenen hautstellen nach intravenöser glukosegabe. Diabetes und Stoffwechsel. 2004; Supl.1: 65.
8. Chance J.J., Li D.J., Jones K.A. i wsp. Technical evaluation
of five glucose meters with data management capabilities.
Am. J. Clin. Pathol. 1999; 111: 5407–556.
9. Lehmann R., Kayrooz S., Greuter H. i wsp. Clinical and technical evaluation of a new self-monitoring blood glucose meter:
assessment of analytical and user error. Diabetes Res. Clin.
Pract. 2001; 53: 121–128.
10. Solnica B., Naskalski J.W., Sieradzki J. Analytical performance
of glucometers used for routine glucose self-monitoring of
diabetic patients. Clin. Chim. Acta 2003; 331: 29–35.
11. Rheney C.C., Kirk J.K. Performance of three blood glucose
meters. Ann. Pharmacother. 2000; 34: 317–321.
www.ddk.viamedica.pl