Poradniki

Poradniki
dziecko przychodzi na świat bez dołączonej
Ntegoiestety,
instrukcji użytkowania i w żaden sposób nie można
zmienić. Ta książka nie jest podręcznikiem obsługi
dziecka, tylko zbiorem wskazówek, który pomogły już
wielu rodzicom.
Warto też zajrzeć do kilku innych publikacji:
• Pierwszy rok życia dziecka z Wydawnictwa REBIS,
Poznań 2009. Murkoff Heidi, Eisenberg Arlene,
B.S.N Hathaway Sandee. Podstawowy podręcznik
dla rodziców, opisujący miesiąc po miesiącu kolejne fazy rozwoju dziecka, zawierający też wskazówki z zakresu medycyny i nie tylko.
• Sekrety niemowląt. Jak zrozumieć potrzeby dziecka
i odpowiednio na nie reagować. Praktyczny poradnik służący pomocą. Tantum Jo, Want Barbara.
Proste rady, które sprawdzają się w każdej kryzysowej sytuacji, także w sytuacji narodzin bliźniąt.
• Pierwszy rok z życia dziecka z Wydawnictwa WAM,
Kraków 2008. Joanna Wilkońska.
• Bobas. Instrukcja obsługi z Wydawnictwa Vesper,
Poznań 2008. Louis Borgenicht, Joe Borgenicht.
PIERWSZY ROK ŻYCIA DZIECKA
296-8-01-050.indd 1
1
2010-04-01 10:41:49
Kogo słuchać?
natłoku informacji na temat pielęgnacji i wychoW
wywania niemowląt bardzo łatwo jest się pogubić.
Podstawowa wiedza powinna jednak pochodzić z rze-
telnych, profesjonalnych źródeł: najlepiej od zaufanego pediatry.
Oczywiście, możecie słuchać rad mamy, teściowej,
przyjaciółek i fryzjerki, ale zanim się do nich zastosujecie, dobrze się zastanówcie. Uważajcie też na fora internetowe: mimo pozornej rzetelności informacji pochodzących – przynajmniej teoretycznie – z pierwszej ręki,
tak naprawdę nie macie możliwości zweryfikowania
udzielanych tam rad. A przecież lepiej jest nie eksperymentować na własnym dziecku. Pamiętajcie więc, że
najlepszym przyjacielem waszego malucha jest dobry
pediatra.
2
296-8-01-050.indd 2
365 PORAD DLA RODZIC Ó W
2010-04-01 10:41:49
Żółtaczka fizjologiczna
niej więcej w drugiej dobie życia noworodki zaczyM
nają się nagle robić żółte. Jest to tak zwana żółtaczka fizjologiczna – normalny stan, trwający zwykle od
pięciu do siedmiu dni. Krwinki czerwone niemowlęcia
żyją bardzo krótko, a kiedy się rozpadają, zostają przetwarzane w bilirubinę – żółty barwnik, wychwytywany następnie i wiązany przez wątrobę. Niestety, wątroba noworodka nie jest przystosowana do przetwarzania
takiej ilości bilirubiny.
Zbyt intensywna żółtaczka może mieć rozmaite przyczyny, np. konflikt serologiczny między matką
a dzieckiem, infekcje i tym podobne. Jeżeli bilirubina
osiąga zbyt wysoki poziom, lekarze zalecają zwykle krótki cykl fototerapii: noworodek naświetlany jest przez
1-2 dni specjalnymi lampami. Chcąc sprawdzić, czy
żółtaczka zbytnio się nie nasiliła, należy lekko ucisnąć
nosek albo rączkę dziecka. Jeżeli noworodek ma żółtaczkę, skóra zrobi się bladożółta, zanim krew z powrotem
napłynie. Jeżeli zauważycie zabarwienie skóry na łokciach i kolanach maluszka, należy zgłosić się do lekarza.
PIERWSZY ROK ŻYCIA DZIECKA
296-8-01-050.indd 3
3
2010-04-01 10:41:49
Żółtaczka po karmieniu
dzieci karmionych piersią żółtaczka trwa zwykle
UNiedłużej
niż u dzieci jedzących sztuczne mieszanki.
jest to efekt niedojrzałości wątroby ani rozpadania
krwinek czerwonych – ot, po prostu, tak jest.
Stan ten nie powinien budzić niepokoju – żółtaczka
taka rzadko nasila się do takiego stopnia, że dziecko trzeba leczyć fototerapią (nie licząc pierwszych dni życia),
chociaż może trwać nawet powyżej tygodnia. Jedyny
minus to żółty maluch na wszystkich zdjęciach z pierwszych tygodni jego życia.
To niewielka cena za karmienie piersią, a już na
pewno nie jest to powód, by z tego rezygnować.
4
296-8-01-050.indd 4
365 PORAD DLA RODZIC Ó W
2010-04-01 10:41:49
Kamienie milowe
w rozwoju dziecka
dobrze rozumieć dziecko, warto zapoznać się
Adzieć,byz najważniejszymi
punktami w jego rozwoju i wiejakich osiągnięć można spodziewać się w cią-
gu pierwszych 18-24 miesięcy życia dziecka. Specjaliści
dzielą te osiągnięcia na cztery główne kategorie:
• umiejętności językowe: mowa, czyli to, co dziecko
wypowiada, oraz odbiór, czyli rozumienie tego, co
mówią inni. Mowa jest o wiele bardziej zaawansowaną umiejętnością, dużo wcześniej dziecko będzie
potrafiło zrozumieć proste polecenia: „Zostaw to!”,
„Chodź do mamusi!”, „Oddaj tacie pilota!”;
• umiejętności społeczne: stopniowe nabywanie świadomości własnego ciała i własnej osoby,
a później także innych: mamy, taty i obcych ludzi;
• ogólne sprawności motoryczne: koordynacja ruchów rąk i nóg;
• rozwinięte sprawności motoryczne: użycie rąk i palców oraz koordynacja oko – ręka.
PIERWSZY ROK ŻYCIA DZIECKA
296-8-01-050.indd 5
5
2010-04-01 10:41:50
Kamienie milowe: uśmiech
oworodek potrafi śledzić dorosłego wzrokiem, może
Npierwsze
też odpowiedzieć uśmiechem na uśmiech – to
formy rozwoju społecznego małego człowie-
ka, oznaczające, że rozpoznaje on twarze rodziców i jest
zadowolony z ich obecności. To także pierwszy krok do
nawiązania porozumienia: uśmiech jest najprostszym
wyrazem miłości.
Ale czy uśmiech w pierwszych dwóch tygodniach
życia jest rzeczywiście uśmiechem? Wszystkowiedząca
babcia będzie zapewne twierdziła, że to tylko gazy –
dopóki sama nie zobaczy pierwszego spontanicznego
uśmiechu wnuczka. Prawda jednak jest taka: w większości przypadków pierwszy uśmiech noworodka to tylko
odruch: po przytuleniu, zrobieniu siusiu lub kupy (gazy
też mogą być przyczyną). Dopiero z czasem pojawią się
świadome uśmiechy, a im dłużej będą trwały, tym bardziej mama będzie przekonana, że są adresowane właśnie do niej.
6
296-8-01-050.indd 6
365 PORAD DLA RODZIC Ó W
2010-04-01 10:41:50
Kamienie milowe:
rozwój motoryczny
uchy dziecka w pierwszych tygodniach życia to
Rprzemyślane
częściej automatyczne reakcje neurologiczne niż
wybory. Śpiący noworodek ma wyciąg-
nięte kończyny i wyprostowane plecy, ale jeżeli poruszymy nim gwałtowniej, instynktownie może wygiąć
się w łuk, energicznie wyrzucając w bok rączki i nóżki
(tzw. odruch Moro). Z kolei pogłaskane po policzku
niemowlę odwróci głowę i otworzy usta w poszukiwaniu piersi lub butelki (odruch szukania i ssania).
Odruchy wrodzone są częścią mechanizmu przetrwania, dzięki któremu dziecko ma zaspokajać głód,
zachowywać ciepło i utrzymywać równowagę, spadając.
Z czasem – zwykle trwa to około dwóch miesięcy – rozwijające się mózg i mięśnie zastępują te wczesne sygnały
bardziej złożonymi poleceniami, w rodzaju: „Popatrz no
tylko! Czy to nie jest ta pierś, dzięki której brzuszek jest
zawsze przyjemnie pełen? Sprawdźmy to!”.
Jeżeli odruchy te nie ustąpią do końca drugiego miesiąca życia, może to być objaw opóźnienia w rozwoju –
efekt niedotlenienia podczas porodu i zaburzeń neurologicznych. Może też występować u wcześniaków, które
miewają złożone problemy zdrowotne.
PIERWSZY ROK ŻYCIA DZIECKA
296-8-01-050.indd 7
7
2010-04-01 10:41:50
Kamienie milowe:
rozwój językowy
amiętając, że rozumienie mowy pojawia się dużo
Pśpiewać
wcześniej niż sama mowa, warto mówić do dziecka,
mu piosenki, śmiać się i uśmiechać. Niemowlę
szybko połączy głos rodzica z twarzą. Pierwsze próby komunikacji podejmowane przez dziecko to płacz
i uspokajanie się, a w wieku 6-8 tygodni pierwsze wydawane dźwięki – samogłoski, które są łatwiejsze do artykulacji niż spółgłoski.
Na rodzicach spoczywa duża odpowiedzialność polegająca na zapewnieniu dziecku jak najczęstszego kontaktu z mową. Ale nie rozmawiajmy przez telefon, kiedy
zajmujemy się dzieckiem. Maluch nie zrozumie bowiem
intonacji głosu u dorosłych i nie wyłapie zbyt szybko
wypowiadanych słów. Bardziej jest wyczulony na wyższe tony i łagodniejszy głos. Poświęcenie czasu na „rozmowę” z dzieckiem szybko zaowocuje. Nie ma co czekać, aż niemowlę skończy sześć lub osiem miesięcy – do
tego czasu wiele można stracić.
Czytajmy więc dziecku: na tym etapie rozwoju
możemy wykorzystać książeczki obrazkowe z ilustracjami w jaskrawych, kontrastowych kolorach. W szóstym
tygodniu życia dziecko powinno wykazać zainteresowanie. Jeśli nie – odczekajmy parę tygodni i spróbujmy ponownie. W ten sposób nic nie tracimy, a zyskać
możemy wiele.
8
296-8-01-050.indd 8
365 PORAD DLA RODZIC Ó W
2010-04-01 10:41:50
Kamienie milowe:
lęk przed obcymi
ęk przed obcymi ludźmi rozwija się zwykle w siódLprzygotowanym
mym, ósmym miesiącu życia. Należy być wtedy
na nerwowe spojrzenia i płacz nawet
w obecności osób, które dziecko zna i do których wcześniej się uśmiechało (na przykład babci). Skąd bierze się
ten lęk? Radość, jaką dziecko odczuwało, mogąc odpełznąć od mamy, zostaje nagle przytłumiona przez świadomość, że mamy może zabraknąć. Na poziomie społecznym oznacza to, że dziecko zaczyna rozumieć, iż mama
jest odpowiedzią na wszystko: mama to jedzenie, ciepło,
bezpieczeństwo i jeszcze wiele innych zalet. Jeśli mama
przekazuje dziecko komuś innemu, maluch traci tym
samym pewność, skąd weźmie następny posiłek.
Pięciomiesięczne dziecko nie ma jeszcze takich problemów: maluch jeszcze nie chodzi, a w sensie społecznym jest mu wszystko jedno, kto się do niego uśmiecha.
Lęk przed obcymi wymaga dostosowania się do
preferencji niemowlaka: dziecko z pewnością samo da
rodzicom do zrozumienia, kto może je nosić i karmić,
a kto nie.
PIERWSZY ROK ŻYCIA DZIECKA
296-8-01-050.indd 9
9
2010-04-01 10:41:50
Rymowanka 1:
„Cztery małe rude liski”
ymowanki to idealna pomoc podczas karmienia.
Rwsunąć
Przy każdym wersie wierszyka można spróbować
dziecku do buzi łyżeczkę z jedzeniem.
Cztery małe rude liski
piły mleko z jednej miski.
Jeden lisek z drugim liskiem
powsadzały łapki w miskę.
Trzeci lisek z czwartym liskiem
wpadły w miskę z wielkim piskiem.
I wylały mleko z miski
cztery małe rude liski.
10
296-8-01-050.indd 10
– Wanda Chotomska
365 PORAD DLA RODZIC Ó W
2010-04-01 10:41:50