biuletyn - Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego

BIULETYN
Klubu Uzytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
Listopad 2006
Zaklad Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej
Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego
02-673 Warszawa, ul. Racjonalizacji 6/8
Tel./Fax (+ 22 ) 847 10 82
e-mail [email protected]
URL html://www.iinte.edu.pl/klub.htm
Od redakcji
Artykuly zawarte w tym numerze naszego biuletynu mozna podzielic na dwie grupy. Dwa
pierwsze artykuly dotycza oprogramowania
Greenstone. Najpierw przedstawiamy ogólna
charakterystyke tego oprogramowania typu
open-source sluzacego do tworzenia i
udostepniania
kolekcji
dokumentów
elektronicznych, a nastepnie omawiamy proces
generowania kolekcji Greenstone na podstawie
bazy danych CDS/ISIS. Dzieki temu mozna taka
baze danych dolaczyc do zestawu kolekcji
multimedialnych
dokumentów
tworzacych
razem wirtualna biblioteke nazywana cyfrowa
lub elektroniczna.
Artykuly zawarte w drugiej czesci biuletynu
omawiaja wybrane rozwiazania i mechanizmy
systemu CDS/ISIS, których stosowanie czesto
sprawia uzytkownikom problemy. W tych artykulach przypominamy budowe i przeznaczenie
tablic systemowych, wyjasniamy dzialanie i zastosowanie tablic FST oraz omawiamy dwie
uzyteczne funkcje, których stosowanie wymaga
pewnej wprawy – importowanie danych z pliku
kluczy
sortowania
oraz
przeszukiwanie
pelnotekstowe.
Greenstone – oprogramowanie do
tworzenia elektronicznych
bibliotek
Greenstone jest oprogramowaniem sluzacym do
tworzenia i udostepniania kolekcji dokumentów
multimedialnych w ramach elektronicznej
biblioteki. Oprogramowanie to zostalo opracowane dla potrzeb projektu Nowozelandzka
Biblioteka Elektroniczna przez pracowników
Uniwersytetu Waikato (Waikato to nazwa jednego z regionów na nowozelandzkiej Wyspie
Pólnocnej). Greenstone jest oprogramowaniem
typu open-source, które jest dystrybuowane przy
wspólpracy z UNESCO. W pazdzierniku 2006
zostala udostepniona wersja 2.71 oprogramowania. Z witryny www.greenstone.org mozna pobrac samo oprogramowanie dla platform Win-
dows, Unix i Mac OS X, jego kody zródlowe, jak
równiez róznorodna dokumentacje na ten temat.
Greenstone obsluguje kolekcje dokumentów
elektronicznych. Kolekcja Greenstone jest zestawem
dokumentów
dostepnych
do
przegladania i przeszukiwania w Internecie lub
na plycie CD. Wszystkie kolekcje sa
udostepniane przy uzyciu tego samego interfejsu
uzytkownika. Mozliwe jest takze udostepnienie
równoczesnego przeszukiwania kilku kolekcji.
W sklad kolekcji moga wchodzic najrozmaitsze
dokumenty elektroniczne: pliki tekstowe w
takich formatach jak Word, RTF, HTML, XML
czy PDF, arkusze kalkulacyjne Excel,
prezentacje Powerpoint, pliki graficzne (JPG,
GIF itp.), pliki dzwiekowe i video (MP3,
RealMedia itp.), a takze rekordy pobrane z baz
danych CDS/ISIS (udostepnianiu bazy CDS/ISIS
w postaci kolekcji Greenstone jest poswiecony
nastepny artykul). Greenstone korzysta z
Unicode, dzieki czemu moze on przetwarzac
dane równiez w takich jezykach jak chinski czy
arabski.
Kolekcje Greestone sa dostepne do przegladania
i przeszukiwania za pomoca standardowej przegladarki internetowej. Do udostepniania tych
kolekcji jest niezbedny serwer internetowy.
Oprogramowanie Greenstone moze korzystac z
wbudowanego serwera (pracuje wówczas w trybie Local Library – zaleca sie wybór tego trybu
podczas instalacji oprogramowania) lub z serwera zewnetrznego, takiego jako Apache (praca
w trybie Web Library).
Do budowy i utrzymywania kolekcji sluzy program GLI czyli Greenstone Librarian Interface.
W przygotowywaniu nowej kolekcji mozna
wyróznic cztery etapy:
1. Gromadzenie dokumentów
Na tym etapie mozna wykonac dwie czynnosci:
pozyskiwanie dokumentów elektronicznych ze
zródel zewnetrznych, takich jak serwery Z
39.50 (zakladka Download), oraz wskazanie
Biuletyn Klubu Uzytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
dokumentów, które wejda w sklad kolekcji (zakladka Gather).
2. Wzbogacanie dokumentów metadanymi
Wiekszosc typów dokumentów tworzacych kolekcje Greenstone jest pozbawiona elementów
opisowych sluzacych do sortowania i/lub
wyszukiwania. W zakladce Enrich mozna
przypisac kazdemu dokumentowi zestaw
opisowych metadanych, takich jak Autor,
Tytul, Data publikacji, Deskryptor itp. Ten
etap moze zostac pominiety w przypadku bazy
danych, której zawartosc moze byc uzyta w
charakterze metadanych.
3. Projektowanie sposobów przegladania i
przeszukiwania dokumentów oraz prezentacji
kolekcji
Sposoby przegladania i przeszukiwania dokumentów definiuje sie w zakladce Design, natomiast na sposób prezentacji kolekcji maja
wplyw parametry dostepne w zakladce Format.
Do okreslania sposobów przegladania kolekcji
stosuje sie tzw. klasyfikatory (ang. browsing
classifiers), natomiast sposoby przeszukiwania
kolekcji okresla sie definiujac indeksy wyszukiwawcze (ang. search indexes). Wszystkie
kolekcje Greenstone sa prezentowane w jednolity sposób, ale osoba przygotowujaca kolekcje
ma pewien wplyw na sposób jej prezentacji.
Najwazniejszymi parametrami majacym wplyw
na prezentacje kolekcji sa formaty. Greenstone
korzysta ze standardowych formatów, ale projektant kolekcji moze je zmienic, modyfikujac
w ten sposób np. sposób wyswietlania danego
indeksu stosowanego przy przegladaniu dokumentów. Przy definiowaniu klasyfikatorów, indeksów wyszukiwawczych i formatów korzysta
sie z metadanych.
4. Tworzenie kolekcji
Dostepny w zakladce Create przycisk Build
Collection powoduje uruchomienie procesu generacji kolekcji. Proces ten obejmuje importowanie danych, ich kompresje oraz utworzenie
indeksów wraz z plikami pomocniczymi. Proces tworzenia kolekcji moze byc czasochlonny,
zwlaszcza w przypadku kolekcji zlozonych z
duzej liczby dokumentów. Po utworzeniu kolekcji mozna sprawdzic poprawnosc jej budowy, testujac kolekcje w przegladarce internetowej. Przycisk Preview Collection powoduje
uruchomienie wbudowanego serwera i
udostepnienie kolekcji w oknie standardowej
przegladarki.
Wszystkie kolekcje Greenstone maja standardowo taka sama oprawe graficzna i korzystaja z
identycznego interfejsu uzytkownika. Operacje
dostepne dla uzytkownika sa wymienione na pa-
Strona 2
sku przycisków. Sa to wyszukiwanie oraz przegladanie przy uzyciu kolejnych kwalifikatorów
(kolejnosc kwalifikatorów mozna ustalic w zakladce Design programu GLI). Wyniki wyszukiwania sa prezentowane w postaci skrótowych
opisów dokumentów poprzedzonych odsylaczami, przy uzyciu których mozna wyswietlic pelna
zawartosc dokumentu. W podobny sposób sa
prezentowane przegladane rekordy, z ta róznica
ze ponad wykazem skróconych opisów jest dostepny indeks sluzacy do wyboru grupy wyswietlanych dokumentów.
Zbigniew Nowicki
Przeksztalcenie bazy CDS/ISIS w
kolekcje Greenstone
W celu przetwarzania dokumentów zapisanych
w specjalnych formatach oprogramowanie
Greenstone korzysta z tzw. wtyczek (ang.
plugin). Od pewnego czasu Greenstone jest
wyposazony we wtyczke ISISPlug, która
umozliwia mu przetwarzanie baz danych
CDS/ISIS.
Pierwszym etapem przeksztalcania bazy
CDS/ISIS w kolekcje Greenstone jest, jak wiadomo z poprzedniego artykulu, wskazanie dokumentów, które maja wejsc w sklad kolekcji. W
przypadku bazy CDS/ISIS niezbedne jest wskazanie plików zbioru glównego (MST i XRF)
oraz tablicy FDT, z której zostanie odczytana
struktura rekordów bazy danych. Warto w tym
miejscu zwrócic uwage, ze Greenstone blednie
odczytuje tablice FDT, w których nazwy pól
zostaly zapisane przy uzyciu polskich znaków
diakrytycznych.
W przypadku przeksztalcania bazy CDS/ISIS w
kolekcje Greenstone z natury rzeczy nie wystepuje
etap
wzbogacania
dokumentów
metadanymi, poniewaz dane zawarte w bazie sa
wykorzystywane jako metadane. Elementy
brakujace to dokumenty elektroniczne, których
opisy – byc moze – zawiera ta baza danych. Jesli
chce sie do bazy CDS/ISIS dolaczyc dokumenty
elektroniczne opisywanych przez jej rekordy,
wówczas dla pliku MST tej bazy nalezy wykonac
tzw. eksplozje metadanych (wybierajac operacje
Explode metadata database z menu dostepnego
po kliknieciu prawym klawiszem myszy na ten
plik w zakladce Enrich). Czynnosc ta nie jest
obowiazkowa. Jesli nie zostanie ona wykonana,
jako dokument elektroniczny zostanie uzyta cala
zawartosc rekordu.
Pierwsza czynnoscia, jaka w przypadku bazy
polskojezycznej nalezy wykonac w zakladce
Listopad 2006
Design, jest odpowiednie skonfigurowanie
wtyczki IsisPlug. W celu wlasciwego przetwarzania liter alfabetu polskiego nalezy w rubryce
Input Encoding wskazac strone kodowa zawierajaca uzyte kody polskich znaków (w
wiekszosci przypadków jest to strona DOS 852).
Po
wykonaniu
tej
czynnosci
mozna
wygenerowac
pierwsza
wersje
kolekcji
Greenstone bazujacej na wskazanej bazie danych
CDS/ISIS.
Trzeba byc przygotowanym, ze dzialanie tej wersji kolekcji z pewnoscia nie bedzie satysfakcjonujace. Wynika to z faktu, ze oprogramowanie
Greenstone buduje standardowe klasyfikatory i
indeksy wyszukiwawcze przyjmujac zalozenie,
ze zostaly zdefiniowane pewne metadane o
mnemonicznych nazwach angielskich. W
przypadku polskojezycznej bazy danych takie
metadane
na
pewno
nie
wystapia.
Oprogramowanie Greenstone wyodrebni jako
metadane pola zdefiniowane w tablicy FDT
wskazanej bazy danych i dlatego te metadane sa
dostepne dopiero po utworzeniu pierwszej wersji
kolekcji.
Wyodrebnione metadane maja nazwy pokrywajace sie z nazwami pól CDS/ISIS i sa poprzedzone
przedrostkami ex., np. ex.Autor (po wykonaniu
operacji eksplozji metadanych stosowanym
przedrostkiem jest exp.). Takiej nazwy uzywa sie
w celu odwolania do pojedynczego wystapienia
pola. Nazwa ta moze równiez zostac uzyta równiez z nastepujacymi przyrostkami:
^all w celu uzyskania wykazu wszystkich
wystapien pola powtarzalnego,
^*
w celu odwolania sie do pierwszego
podpola danego pola,
^n
w celu odwolania sie do wskazanego
podpola danego pola,
^sub w celu odwolania sie do poszczególnych
terminów wyodrebnionych w danym
polu przy uzyciu nawiasów katowych
lub ukosników.
Zasadniczy wplyw na dzialanie kolekcji Greenstone utworzonej na podstawie bazy CDS/ISIS
maja nastepujace elementy:
- klasyfikatory, które okreslaja metody
przegladania rekordów,
- indeksy wyszukiwawcze,
- zestaw formatów o ustalonych nazwach,
które okreslaja sposób prezentacji kolekcji.
Wszystkie te elementy sa definiowane przy uzyciu metadanych. Podstawa do utworzenia
indeksu wyszukiwawczego moze byc równiez
cala zawartosc bazy danych, co osiaga sie
zaznaczajac pole wyboru Full text w oknie
tworzenia indeksu. Podczas przegladania
rekordy sa zazwyczaj wyswietlane w porzadku
alfabetycznym, a dostep do nich zapewnia
indeks wskazujacy pierwsza litere. Niestety
Greenstone podczas sortowania nie przetwarza
polskich znaków diakrytycznych. Polskie litery
w ogóle nie wystepuja w indeksach, a terminy
rozpoczynajace sie od tych liter sa porzadkowane
na podstawie ich drugich liter. I dlatego termin
rozpoczynajacy sie od slowa Slaski jest dostepny
pod litera L, a termin rozpoczynajacy sie od
slowa Sródmiejski – pod litera R.
W praktyce przygotowanie kolekcji na podstawie
bazy CDS/ISIS jest procesem wielofazowym. Na
poczatku jest tworzona pierwsza wersja kolekcji,
która na pewno na bedzie dzialac poprawnie. W
tej fazie zostana jednak wyodrebnione metadane
niezbedne do zdefiniowania klasyfikatorów, indeksów wyszukiwawczych i formatów. W kolejnych fazach nalezy korzystajac z tych metadanych zbudowac klasyfikatory i indeksy niezbedne do przegladania i przeszukiwania bazy
danych, a nastepnie skupic sie na modyfikacji
formatów w taki sposób, by zapewnily one pozadana prezentacje rekordów bazy danych. Kazda
faze konczy generacja kolejnej wersji kolekcji, a
jej poprawnosc bada sie przegladajac i przeszukujac
kolekcje
w
oknie
przegladarki
internetowej. Poniewaz czas generacji kolekcji
wrasta wraz z liczba rekordów bazy danych, w
przypadku bazy zawierajacej wiele rekordów
mozna najpierw pracowac na reprezentacyjnej
próbce zawartosci tej bazy danych, a dopiero po
osiagnieciu
satysfakcjonujacych
rezultatów
wygenerowac kolekcje na podstawie zawartosci
calej bazy.
Kolekcja Greenstone moze byc uzytecznym sposobem statycznej prezentacji zawartosci bazy
danych CDS/ISIS. Nalezy jednak podkreslic, ze
jesli po wygenerowaniu kolekcji zawartosc bazy
ulegnie zmianie, to zmiany te znajda odbicie w
zawartosci kolekcji dopiero po jej ponownym
wygenerowaniu. Z tego powodu administratorzy
baz danych CDS/ISIS beda zapewne traktowac
Greenstone jedynie jako pomocnicze narzedzie
przy prezentacji zawartosci ich baz w Internecie.
Zbigniew Nowicki
Przeglad tablic systemowych
CDS/ISIS
Do poprawnej eksploatacji kazdej bazy
CDS/ISIS oprócz plików skladowych tej bazy
niezbedna jest obecnosc zbiorów systemowych.
Juz w systemie CDS/ISIS dla DOS w sklad tych
Strona 3
Biuletyn Klubu Uzytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
zbiorów
wchodzily
tablice
ISISAC.TAB i ISISUC.TAB.
systemowe
Tablica ISISAC.TAB zawiera wykaz znaków
alfabetycznych akceptowanych przez system. W
tablicy podaje sie trzycyfrowe kody ASCII znaków alfabetycznych (AC jest skrótem
angielskich slów alphabetic characters). System
korzysta z tej tablicy, gdy musi sprawdzic czy
dany znak jest znakiem alfabetu, a wiec na
przyklad podczas indeksowania slów zgodnie z
opisana w nastepnym artykule technika selekcji
4. Znaki, których kody nie sa wymienione w
tablicy ISISAC, sa traktowane jako separatory
slów.
Podstawowym
przeznaczeniem
tablicy
ISISUC.TAB jest okreslenie sposobu zamiany
malych liter na duze, co w jezyku angielskim
okresla sie terminem UpperCase conversion.
Zamiana taka jest wykonywana w odniesieniu do
wszystkich terminów pobieranych do zbioru odwróconego, a takze wtedy gdy w formacie korzysta sie ze specyfikacji trybu powodujacego zamiany malych liter na duze, takiej jak mhu.
Tablica ISISUC jest tablica konwersji, co oznacza ze zawiera ona 256 pozycji, na których zapisano trzycyfrowe kody ASCII znaków. Kolejne
pozycje odpowiadaja kolejnym kodom znaków
od 0 do 255. Konwersja jest wykonywana przez
zastapienie znaku o kodzie j-1 przez znak o kodzie podanym jako j-ta pozycja w tablicy. Jesli
zatem w kodzie ASCII j-1reprezentuje mala litere, w tablicy ISISUC na pozycji o numerze j jest
zapisany kod ASCII duzej litery odpowiadajacej
tej malej literze. W przeciwnym razie (dla
duzych liter i znaków specjalnych) zawartosc
pozycji o numerze j jest równa j.
Standardowo system WinISIS stosuje podczas
sortowania porzadek leksykograficzny znaków
zgodny z regulami jezyka angielskiego. Jesli w
danej bazie znaki maja byc sortowane w
odmiennym porzadku, nalezy dla tej bazy
zdefiniowac
specjalna
tablice
konwersji
okreslajaca porzadek sortowania. Tablica ta o
nazwie pokrywajacej sie z nazwa bazy i
rozszerzeniu SRT musi zostac umieszczona w
tym samym podkatalogu co tablica ISISUC, czyli
katalogu menu, a nie – tak jak w przypadku
systemu CDS/ISIS dla DOS – w katalogu
danych. Tablica baza.SRT zawiera 256 pozycji,
przy czym zawartosc pozycji j okresla numer
porzadkowy, jaki podczas sortowania jest
przypisywany znakowi o kodzie ASCII równym j
(odpowiadajacym sobie malym i duzym literom
nalezy przypisac te same numery porzadkowe).
Strona 4
W systemie WinISIS jest to jedyny sposób wskazania innego niz standardowy porzadku sortowania znaków, bowiem ta wersja systemu nie
korzysta z uzywanego w CDS/ISIS dla DOS
rozszerzenia tablicy ISISUC o dodatkowe 256
pozycji, które okreslaja porzadek sortowania dla
wszystkich baz danych.
Dodatkowe systemowe tablice konwersji zostaly
wprowadzone w systemie CDS/ISIS dla Windows. Pomimo tego, ze systemy operacyjne DOS
i Windows zostaly opracowane przez firme
Microsoft, w obu tych systemach sa stosowane
rózne standardy kodowania znaków. Polskie
znaki sa kodowane w standardzie Latin II, ale
mamy wersje tego standardu dla DOS (strona
kodowa 852) i dla Windows (strona kodowa
1250). W celu zapewnienia zgodnosci z systemem dla DOS system WinISIS utrzymuje bazy
danych korzystajac z zestawu znaków DOS.
Dane te sa przekonwertowywane do zestawu
znaków Windows przed ich wyswietleniem na
ekranie i konwertowane z powrotem do DOS
przed ich zapisaniem na dysku. Te operacje wykorzystuja tablice konwersji znaków DOSWindows i Windows-DOS wbudowane w system
Windows. W ten sposób kazda baza danych
CDS/ISIS moze byc obslugiwana przy wykorzystaniu obu wersji systemu i moze byc
wymieniana
z
innymi
uzytkownikami,
niezaleznie od uzywanej przez nich wersji
oprogramowania.
Poniewaz standardowa konwersja znaków systemu Windows nie zawsze dziala poprawnie (tak
jest, gdy w systemie CDS/ISIS dla DOS stosowano inny standard kodowania polskich znaków
niz Latin II, np. standard Mazowia), WinISIS
umozliwia zastapienie wbudowanych tablic
konwersji DOS-Windows i Windows-DOS
tablicami
dostosowanymi
do
potrzeb
uzytkownika. Te tablice konwersji maja nieco
odmienna budowe, poniewaz kazda z ich 256
pozycji musi byc zapisana w oddzielnym
wierszu, a w j-tym wierszu zapisuje sie wartosc
kodu ASCII, jaka w wyniku konwersji otrzyma
znak o kodzie j. W szczególnosci, jesli w j-tym
wierszu zostanie zapisana wartosc j , to
konwersja nie bedzie w ogóle wykonywana
(mówiac dokladnie, bedzie wykonywana
konwersja, w wyniku której kody nie ulegaja
zmianie). W ten sposób zostala zbudowana
dostarczana z systemem WinISIS tablica
konwersji TXT_TXT.TAB, która mozna uzyc w
celu utrzymywania bazy CDS/ISIS zawierajacej
kody systemu Windows (oczywiscie, taka baza
danych nie bedzie mogla byc przetwarzana przez
CDS/ISIS dla DOS).
Listopad 2006
W celu zastosowania w systemie WinISIS
innych niz standardowe tablic konwersji
znaków, nalezy nazwy zdefiniowanych tablic
konwersji wskazywac za pomoca parametrów
systemowych 106 (nazwa tablicy konwersji
DOS-Windows) i 107 (nazwa tablicy konwersja
Windows-DOS). Domyslnie tablice te sa
lokalizowane w glównym katalogu systemu.
Jezeli tablice te zlokalizowano w innym
katalogu, to podane w parametrach nazwy tablic
nalezy poprzedzic sciezka dostepu. Niezbedne
jest wskazanie obu tablic konwersji, czyli jesli
podany zostal parametr 106, to musi równiez
zostac podany parametr 107, i vice-versa.
Michal Ostrowski
Budowa i wykorzystanie tablic
selekcji pól
Tablice selekcji pól, znane pod skrótowa nazwa
angielska tablic FST (Field Selection Table), sa
jednym z najbardziej wszechstronnie wykorzystywanych mechanizmów systemu CDS/ISIS.
Chociaz nazwa mówi o selekcji pól, przy uzyciu
FST mozna pobrac rózne elementy danych wystepujacych we wskazanych polach.
Tablica FST jest zbudowana z wierszy nazywanych selektorami. Kazdy selektor jest zbudowany
z 3 czesci:
identyfikatora pola,
techniki selekcji,
formatu wyboru danych.
Dzialanie selektora polega na pobraniu z przetwarzanego rekordu danych wskazanych przy
pomocy formatu wyboru, pobranie z poszczególnych wierszy tekstu wynikowego tego formatu
elementów danych wskazanych przy uzyciu techniki selekcji i przypisanie tym elementom
identyfikatora pola podanego w selektorze.
Poniewaz narzedziem stosowanym w pierwszym
etapie dzialania selektora jest format wyboru
danych, to podczas pobierania danych mozna
korzystac z poteznych mozliwosci jezyka formatowania CDS/ISIS. W najprostszym przypadku
pobierane jest cale pole, ale mozna sklejac zawartosc kilku pól lub tez korzystajac z komendy
IF pobierac z rekordu dane formatowane w sposób warunkowy, na przyklad zastepujac przechowywane w bazie kody danych ich tekstowymi
odpowiednikami.
W drugim etapie dzialania selektora wiersz
tekstu wynikowego formatu wyboru danych jest
poddawany dzialaniu techniki selekcji, która
pobiera z tego tekstu elementy danych. W
systemie CDS/ISIS jest dostepnych 9 technik
selekcji, które pobieraja rózne elementy danych.
Rodzaj pobieranych elementów wskazuje
przypisany
technice
kod
numeryczny.
Podstawowe techniki selekcji sa oznaczone
kodami od 0 do 4 i pobieraja odpowiednio:
technika 0 wszystkie wiersze tekstu wynikowego,
technika 1 wszystkie podpola lub wiersze
wystepujace w tekscie wynikowym,
technika 2 wszystkie frazy ujete w tekscie
wynikowym w nawiasy katowe,
technika 3 wszystkie frazy ujete w tekscie
wynikowym w ukosniki,
technika 4 wszystkie slowa wystepujace
w tekscie wynikowym.
Przy selekcji slów pomijane sa terminy zawarte
w przypisanym przetwarzanej bazie danych
zbiorze slów nieznaczacych, który ma
rozszerzenie STW (od angielskiego okreslenia
STopWord file). Kodami od 5 do 8 sa oznaczone
techniki selekcji dzialajace tak samo jak techniki
o kodach od 1 do 4, ale pobierane przez nie
elementy danych sa poprzedzane wskazanymi
przedrostkami. Techniki te sa wykorzystywane w
opisanej nizej tablicy FST zbioru odwróconego.
W ostatnim etapie dzialania selektora wszystkim
pobranym elementom danych przypisuje sie
podany identyfikator pola. Znaczenie tych
identyfikatorów
zalezy
od
sposobu
wykorzystania tablicy FST, ale zawsze sluza one
do identyfikacji pobranych danych. Jesli wiec
format wyboru pobiera dane z róznych pól, to w
danych wynikowych dzialania selektora nie
bedzie mozliwe rozróznienie elementów
pobranych z poszczególnych pól, poniewaz
wszystkim tym elementom zostanie przypisany
ten sam identyfikator.
Sile i elastycznosc mechanizmów dostarczanych
przez tablice FST mozna ocenic studiujac ich
zastosowania w systemie CDS/ISIS. Najwazniejsze z nich to tworzenie zbioru odwróconego
bazy danych. Dla kazdej bazy danych musi
zostac zdefiniowana tablica FST o nazwie
pokrywajacej sie z nazwa bazy. Zawartosc tej
tablicy wskazuje sposoby pobierania terminów
do zbioru odwróconego danej bazy i dlatego
tablica ta jest nazywana tablica FST zbioru
odwróconego. Elementy danych pobierane przy
uzyciu selektorów sa poddawane automatycznej
konwersji na duze litery (zgodnie z opisana w
poprzednim artykule tablica systemowa ISISUC)
i
po
obcieciu
nadmiarowych
znaków
(standardowo dlugosc terminów jest ograniczona
Strona 5
Biuletyn Klubu Uzytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
do 30 znaków) umieszczane w zbiorze
odwróconym, gdzie wszystkie one tworza
slownik wyszukiwawczy bazy danych. Identyfikatory pól wskazuja, z których pól zostaly pobrane terminy wyszukiwawcze. W szczególnosci,
aby podczas wyszukiwania utozsamic z soba
kilka pól, wystarczy zastosowac ten sam
identyfikator pola w selektorach definiujacych
sposób pobierania danych z tych pól, np :
895 0 (v10/)
895 4 mhl, v40, v50, v60
Drugi co waznosci obszar zastosowan tablic FST
to sortowanie danych. Jesli podczas drukowania
dane maja zostac wyprowadzone w ustalonej kolejnosci, nalezy w ramach parametrów wydruku
zdefiniowac klucze sortowania. CDS/ISIS pozwala na ustalenie kluczy sortowania na 4 poziomach, a w sklad definicji kazdego klucza
wchodzi selektor taki sam jak w tablicy FST.
Kluczami sortowania sa elementy danych pobierane przy uzyciu selektorów, przy czym
elementy te zostaja poddane dodatkowej obróbce
wynikajace z innych parametrów sortowania, np.
obcieciu znaków przekraczajacych podana
dlugosc
klucza.
Identyfikatory
pól sa
wykorzystywane do odwolywania sie do
poszczególnych kluczy sortowania podczas
ustalania formatu naglówka.
Ostatni, ale nie najmniej wazny obszar zastosowan tablic FST, to przeformatowanie danych.
Zarówno podczas eksportowania jak i importowania danych mozna wskazac tablice FST sluzaca jako tzw. plik parametrów przeformatowania.
Jesli nie wskazano takiego pliku, dane sa importowane lub eksportowane bez przeksztalcen.
Wskazanie pliku parametrów przeformatowania
powoduje, ze wyprowadzane lub wprowadzane
dane sa przed dokonaniem eksportowania lub
importowania poddawane obróbce w sposób
okreslony przy uzyciu wskazanej tablicy FST.
Jesli przeformatowanie danych nastepuje
podczas eksportowania, to wyprowadzane sa
tylko dane pobrane przy uzyciu selektorów, a
uzyte w tych selektorach identyfikatory pól
okreslaja wyrózniki pól w zbiorze wyjsciowym.
Przeformatowanie danych na etapie ich
eksportowania ma z reguly na celu dostosowanie
formatu przekazywanych danych do wymagan
narzuconych przez odbiorce eksportowanych
danych. Z kolei, przeformatowanie na etapie
importowania danych stosuje sie zazwyczaj w
celu przeksztalcenia formatu otrzymanych
danych w format stosowany w bazie docelowej.
Tablica FST stosowana podczas importowania
musi
zawierac
selektory
odpowiadajace
Strona 6
wszystkim
importowanych
danym,
a
identyfikatory pól wskazuja wyrózniki pól, w
których zostana zapisane importowane dane.
Tablica FST z parametrami przeformatowania
moze równiez sluzyc do zmiany struktury
danych przechowanych w bazie CDS/ISIS. W
tablicy tej trzeba utworzyc osobne selektory dla
wszystkich pól wystepujacych w bazie danych (w
przeciwnym razie przeformatowanie bazy
doprowadzi do utraty pól nieuwzglednionych w
tej tablicy). Polom, których struktura nie ulega
zmianie, trzeba przypisac identyfikatory
pokrywajace sie z ich wyróznikami, stosujac
takie selektory jak
20 0 (v20/)
30 0 (v30/)
Zmiana struktury bazy danych polega na wyeksportowaniu danych z bazy i zaimportowaniu
tych danych do tej samej bazy, przy czym
podczas jednej z tych czynnosci wskazuje sie
tablice FST z parametrami przeformatowania.
Efektem ubocznym operacji zmiany struktury
bazy danych moze byc zmiana numeracji rekordów, wynikajaca z wyeliminowania rekordów
usunietych logicznie. Mozna temu zapobiec, wyprowadzajac podczas importowania numer MFN
jako pole danych nie wystepujace w strukturze
bazy (w tym celu w tablicy FST wskazanej podczas eksportowania nalezy uzyc taki selektor jak
999 0 mfn), a nastepnie wskazujac wyróznik
tego pola jako odpowiedni parametr importowania.
Waclaw Struk
Importowanie danych z pliku
kluczy sortowania
Funkcja o tej nazwie jest dostepna w menu
Uslugi systemu WinISIS (jest to odpowiednik
funkcji "Zaladowanie zbioru kluczy do bazy danych", która w systemie CDS/ISIS dla DOS byla
dostepna w ramach uslug sortowania i drukowania). Jest to funkcja wykorzystywana do generowania indeksów tworzonych przy uzyciu róznych elementów skladowych pola powtarzalnego o zlozonej budowie. Poprawne utworzenie
takiego wielopoziomowego indeksu wymaga
uzycia specjalnej pomocniczej bazy danych, której zawartosc jest tworzona wlasnie przy uzyciu
omawianej funkcji, czyli na podstawie kluczy
sortowania pobranych z bazy glównej.
Przed omówieniem procesu tworzenia indeksu
przy uzyciu pomocniczej bazy danych wyjasnimy
dlaczego indeks tworzony z róznych elementów
Listopad 2006
pola powtarzalnego o zlozonej budowie nie moze
zostac poprawnie wygenerowany w glównej bazie danych. Przykladem takiej bazy jest osobowej
baza danych, która w polu powtarzalnym 100
zawiera opisy odbytych przez dana osobe sluzbowych podrózy zagranicznych. Poszczególne
elementy tego opisu sa zapisane w osobnych
podpolach:
V100^r
V100^k
V100^s
Rok
Kraj
Numer sprawozdania
W rekordzie osoby, która odbyla dwie podróze
zagraniczne – do Francji w 2002 roku i do USA
w 2004 roku, znajda sie dwa wystapienia pola
100, takie jak:
^r2002^kFrancja^sZWI/2002/Z/231
^r2004^kUSA^sKBI/2004/Z/319
Natomiast w indeksie, w którym naglówkami sa
rok i kraj podrózy, odwolanie do tej osoby pojawi
sie czterokrotnie pod naglówkami :
2002
USA
2002
Francja
2004
USA
2004
Francja
Tylko dwa z tych odwolan sa poprawne, pozostale
reprezentuja
podróze
które
w
rzeczywistosci nie mialy miejsca (w 2002 roku
do USA i w 2004 roku do Francji).
Przyczyna utworzenia niepoprawnego indeksu
jest wystepowanie wzajemnych zaleznosci logicznych miedzy kluczami sortowania poszczególnych poziomów. Z kazdego rekordu bazy danych klucze te sa pobierane w sposób niezalezny,
a nastepnie dla kazdej kombinacji kluczy pochodzacej z róznych poziomów sortowania tego rekordu tworzy sie osobny rekord pliku kluczy
sortowania. Postepowanie to jest prawidlowe
przy zalozeniu braku logicznych zaleznosci pomiedzy kluczami sortowania poszczególnych
poziomów. Tak jednak nie bylo w omówionym
przykladzie (uzyte jako klucze sortowania podpola Rok i Kraj sa logicznie powiazane, co znajduje wyraz w ich pogrupowaniu w wystapienia
pola powtarzalnego) i to wlasnie bylo przyczyna
utworzenia blednego indeksu.
Pole powtarzalne o zlozonej strukturze sklada sie
- z definicji - z elementów powiazanych zaleznosciami logicznymi i dlatego rózne elementy tego
pola nie moga zostac uzyte do utworzenia wielopoziomowego indeksu. Indeks taki mozna utworzyc jedynie w bazie danych, w której nie wystepuja zaleznosci logiczne miedzy kluczami sortowania, a wiec klucze nie sa pobierane z pól powtarzalnych o zlozonej strukturze. Zaleznosc
logiczna mozna wyeliminowac albo przez
uproszczenie struktury pola albo przez uczynienie go polem jednokrotnym. Poniewaz uproszczenie budowy pola oznacza zmiane jego
zawartosci, jedynym dopuszczalnym sposobem
eliminacji zaleznosci jest uczynienie tego pola
polem jednokrotnym. Aby to osiagnac, nalezy
posluzyc sie specjalna pomocnicza baza danych.
Do bazy pomocniczej sa przenoszone tylko te
pola glównej bazy danych, które beda wykorzystywane do budowy indeksu. Nosnikiem uzywanym przy przekazywaniu informacji z bazy
glównej do bazy pomocniczej jest plik kluczy
sortowania glównej bazy danych. Zasadnicza
cecha rózniaca baze pomocnicza od bazy
glównej jest brak zaleznosci logicznych
wystepujacych
miedzy
elementami
pola
powtarzalnego o zlozonej budowie, co osiaga sie
tworzac w bazie pomocniczej osobny rekord dla
kazdego wystapienia tego pola powtarzalnego.
Poniewaz do bazy pomocniczej sa przenoszone
wylacznie pola bazy glównej uzyte jako klucze
sortowania, jednym z kluczy musi byc to pole
powtarzalne, które ma zostac zastosowane do
budowy indeksu. Przy tworzeniu tego klucza
nalezy zapewnic, ze jako odrebne wartosci
klucza
zostana
pobrane
poszczególne
wystapienia tego pola. Jako pozostale klucze
sortowania nalezy wybrac inne elementy glównej
bazy danych, które maja wystapic w indeksie. W
szczególnosci, jesli w indeksie odsylaczami maja
byc numery rekordów, numery MFN z bazy
glównej musza zostac przekazane do bazy
pomocniczej (numeracja w tej bazie bedzie sie
róznic od numeracji w bazie glównej). W tym
celu numer MFN musi równiez zostac uzyty jako
klucz sortowania.
Baza pomocnicza jest tworzona tak jak inne bazy
danych. Od zwyklych baz danych CDS/ISIS
rózni ja to, ze bedzie zawierac co najwyzej cztery
pola. Do pól tych zostana przeniesione te
elementy glównej bazy danych, które wystapia w
indeksie. Proces tworzenia indeksu przy uzyciu
pomocniczej bazy danych sklada sie z
nastepujacych etapów :
1) utworzenie pliku kluczy sortowania bazy
glównej
Sluzy do tego celu funkcja wydruku. Wszystkie
parametry wydruku sa nieistotne z wyjatkiem
umieszczonego w zakladce Uklad strony pola
wyboru Tylko generacja pliku kluczy, które
musi byc oznaczone. Jako klucze sortowania
nalezy wskazac te elementy bazy glównej,
które maja zostac przeniesione do bazy
pomocniczej. Dlugosc kluczy nie decyduje o
dlugosci pól w bazie pomocniczej (wskazane
pola sa przenoszone w calosci), dlatego tez
wartosci tych parametrów nie sa istotne.
Definiujac klucze sortowania nalezy pamietac
Strona 7
Biuletyn Klubu Uzytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
o tym, ze identyfikatory przypisane tym
kluczom w odpowiednich tablicach FST
zostana uzyte jako wyrózniki pól w bazie
pomocniczej. Parametry sortowania inne niz
opis kluczy sa nieistotne.
2) zdefiniowanie struktury bazy pomocniczej
Sluzy do tego celu funkcja "Utwórz nowa
baze". Liczba pól zdefiniowanych w tej bazie
musi byc równa liczbie kluczy sortowania uzytych w poprzednim etapie, a wyrózniki tych
pól powinny pokrywac sie z identyfikatorami
uzytymi w odpowiednich tablicach FST.
Poniewaz baza pomocnicza bedzie wykorzystywana jedynie do sporzadzania indeksu, takie
elementy jej definicji jak formularze wejsciowe, formaty i tablice FST nie maja
znaczenia dla jej eksploatacji.
3) przeniesienie danych z pliku kluczy do
bazy pomocniczej
Ta i nastepne czynnosci wykonuje sie w bazie
pomocniczej. Nalezy wykonac funkcje "Importowanie danych z pliku kluczy sortowania".
Pakiet zada podania nazwy pliku o
rozszerzeniu
HIT,
w
którym
sa
przechowywane klucze sortowania. Nalezy
wskazac plik o nazwie pokrywajacej sie z
nazwa glównej bazy danych, czyli bazy z której
pobrano klucze sortowania. W wyniku
wykonania tej funkcji rekordy pliku kluczy
zostaja dolaczone do bazy pomocniczej. Z tego
powodu przed przystapieniem do tej operacji
wskazane jest usuniecie z bazy pomocniczej
wszystkich rekordów, które beda zbedne przy
sporzadzaniu indeksu.
4) sporzadzenie indeksu bazy pomocniczej
Sluzy do tego funkcja wydruku. Niezbedne jest
podanie odpowiednich parametrów wydruku i
sortowania. Z uwagi na powtarzalnosc tej operacji
wskazane
jest
zachowanie
zdefiniowanych parametrów w postaci
standardowego raportu.
Oczywiscie drugi z wymienionych etapów jest
realizowany tylko przy sporzadzaniu indeksu po
raz pierwszy. Gdy ta czynnosc jest wykonywana
po raz kolejny, realizowane sa jedynie etapy 1, 3
i 4.
W celu sporzadzenia dla rozwazanej bazy osobowej indeksu, w którym naglówkami beda rok i
kraj podrózy a odsylaczem numer MFN, mozna
posluzyc sie baza pomocnicza o nastepujacej
strukturze rekordów :
V1 odsylacz do rekordu bazy glównej
V10 opis podrózy (^rRok^kKraj^sNr spraw.)
Strona 8
Dane te zostana przekazane do bazy
pomocniczej za posrednictwem pliku kluczy
sortowania bazy glównej. W tym celu nalezy w
bazie osobowej przeprowadzic sortowanie przy
uzyciu nastepujacych kluczy :
10 0 (V100/)
1 0 MFN
Celem tej operacji jest utworzenie dla kazdego z
rekordów tej bazy odrebnych rekordów pliku
kluczy sortowania, z których kazdy bedzie
zawieral tylko jedno wystapienie pola
powtarzalnego Opis podrózy (V100) i odwolanie
do odpowiedniego rekordu bazy osobowej
(MFN). Dlatego istotne jest, by tryb wyboru
pierwszego klucza sortowania zapewnial
pobieranie
kluczy
wielokrotnych.
Po
przeniesieniu do bazy pomocniczej tak
utworzonego zbioru kluczy sortowania bazy
osobowej mozna w bazie pomocniczej sporzadzic poprawny indeks bazy glównej, stosujac
nastepujace klucze sortowania :
1 0 V10^r
2 0 V10^k
Wnikliwy czytelnik moze zwrócic uwage, ze zródlem opisanego problemu jest wystepowanie
relacji logicznych miedzy kluczami sortowania
pobieranymi z pola powtarzalnego o zlozonej
budowie, a rozwiazanie polega na wyeliminowaniu powtarzalnosci tego pola poprzez odpowiednie przeniesienie danych do bazy pomocniczej.
Mozna zatem wyeliminowac ten problem tak
projektujac baze danych, by zlozone pole, którego elementy sluza do tworzenia indeksu (w omawianej bazie pole Opis podrózy), nie bylo polem
powtarzalnym.
W przypadku naszej bazy osobowej opisy podrózy mozna gromadzic w osobnej bazie podrózy,
zawierajacej w rekordzie opis podrózy wraz z
odsylaczem do tego rekordu bazy osobowej,
który przechowuje dane osoby podrózujacej.
Struktura takiej bazy podrózy w praktyce pokrywa sie ze struktura opisanej wyzej bazy
pomocniczej. Zaleta tego rozwiazania jest brak
duplikacji
danych,
natomiast
wada
–
koniecznosc recznego wprowadzania odsylaczy.
Takie wprowadzanie odsylaczy jest czynnoscia
wymagajaca szczególnej uwagi, bowiem kazda
omylka w odsylaczu oznacza trudny do wykrycia
blad w zawartosci danych. Tej uciazliwosci jest
pozbawione opisane wyzej rozwiazanie, w
którym zawartosc bazy pomocniczej – wraz z
odsylaczami do odpowiednich rekordów glównej
bazy danych – tworzy sie automatycznie przy
uzyciu funkcji Importowanie danych z pliku
kluczy sortowania.
Zbigniew Nowicki
Listopad 2006
Mozliwosci wyszukiwania
pelnotekstowego
Podstawowym i powszechnie wykorzystywanym
sposobem wyszukiwania w systemie CDS/ISIS
jest wyszukiwanie przy uzyciu slownika wyszukiwawczego. Operandami pytania wyszukiwawczego moga byc tylko terminy zbioru odwróconego, a system wspomaga uzytkownika przy pobieraniu tych terminów ze slownika i laczeniu
ich operatorami wyszukiwawczymi. Zaleta tego
sposobu wyszukiwania jest olbrzymia szybkosc,
natomiast glówna wada jest ograniczenie
zakresu przeszukiwanych pól rekordów. Do tego
przeszukiwania dostepne sa tylko te pola,
których zawartosc zostala wskazana w
selektorach tablicy FST zbioru odwróconego.
Dodatkowo zasieg przeszukiwania moze zostac
ograniczony za pomoca uzytych w tych
selektorach technik selekcji. Przykladowo,
techniki selekcji 2 i 3 powoduja pobranie do
zbioru odwróconego tylko wyróznionych fraz
wystepujacych we wskazanym polu.
Tych ograniczen jest pozbawione tzw. wyszukiwanie pelnotekstowe, które umozliwia przeszukiwanie dowolnych pól rekordów. Tak jak sie
czesto zdarza, ta korzysc zostala osiagnieta okreslonym kosztem, którym jest w tym przypadku
znacznie mniejsza szybkosc przeszukiwania.
Wyszukiwanie pelnotekstowe jest bowiem
realizowane metoda sekwencyjnego przegladu
bazy danych, co sprawia ze czas przeszukiwania
jest wprost proporcjonalny do liczby rekordów
bazy danych.
Przy wyszukiwaniu pelnotekstowym kryterium
wyszukiwawcze jest pytaniem swobodnym,
które formuluje sie za pomoca wyrazenia logicznego:
? wyrazenie_ logiczne
To wyrazenie zazwyczaj odwoluje sie jedynie do
wskazanych pól rekordu, przy czym wszystkie
takie pola musza byc podane w sposób jawny.
Operandami wyrazen logicznych stosowanych w
pytaniach swobodnych sa zazwyczaj relacje leksykograficzne badajace logiczne zaleznosci miedzy argumentami lancuchowymi.
Relacja ma nastepujaca ogólna postac:
arg_ls op_rel arg_ps
gdzie arg_ls i arg_ps sa wyrazeniami albo
numerycznymi albo lancuchowymi uzywanymi
odpowiednio jako lewo- i prawostronny
argument relacji, a op_rel oznacza operator
relacyjny. Dozwolone sa nastepujace operatory
relacyjne:
= równe
> wieksze niz
<> nierówne
>=
wieksze lub
< mniejsze niz
równe
<= mniejsze lub
: zawiera sie
równe
Wszystkich operatorów relacyjnych, z wyjatkiem
dwukropka, mozna uzywac w polaczeniu z operandami jednego lub drugiego typu. Operatory te
reprezentuja relacje numeryczne, gdy sa zastosowane do wyrazen numerycznych, lub relacje leksykograficzne, gdy uzyto je w odniesieniu do
wyrazen lancuchowych. Nalezy podkreslic, ze
dwa lancuchy moga byc równe tylko wtedy, gdy
maja te sama dlugosc oraz ze porzadek leksykograficzny znaków dokladnie odpowiada kolejnosci znaków w tablicy kodów ASCII (oznacza to,
ze A jest mniejsze niz a itd.).
Jedna z najczesciej stosowanych relacji leksykograficznych jest relacja zawierania, która jest
spelniona, gdy lancuch stojacy po lewej stronie
zawiera podciag równy argumentowi stojacemu
po prawej stronie. W ten sposób mozna np. wyszukac wszystkie rekordy, które w polu o wyrózniku 100 zawieraja ciag znaków Torun:
? v100:'Torun'
Niestety, w trakcie porównania nie odróznia sie
liter malych od duzych, a poszukiwany ciag znaków nie musi byc zapisany jako osobne slowo,
dlatego tez zostana odszukane równiez rekordy
zawierajace w polu 100 takie frazy jak torunskie
pierniki.
Wada takiego badania relacji zawierania jest
ograniczenie zasiegu przeszukiwania do wskazanych pól rekordów, a dodatkowym utrudnieniem
koniecznosc specyfikacji pól za pomoca wyrózników. Czesto nie jest istotne w którym polu wystepuje wskazany ciag znaków, tak jak np. w poleceniu odnalezienia wszystkich rekordów
zawierajacych ciag znaków Torun. W systemie
WinISIS zadanie to wykonuje sie przy uzyciu
pytania swobodnego:
? v0:'Torun'
gdzie specyfikacja v0 oznacza dowolne pole
rekordu. W ten sposób mozna odszukac wiekszosc dokumentów dotyczacych Torunia. Fleksja
jezyka polskiego sprawia wszakze, ze pominiete
zostana dokumenty zatytulowane Migawki z Torunia czy Piesn o Toruniu.
Warto w tym miejscu podkreslic, ze system WinISIS przed przystapieniem do realizacji pytania
swobodnego nie bada jego poprawnosci. Rezultatem wyszukiwania na podstawie pytania
zawierajacego bledy skladniowe jest zawsze
Strona 9
Biuletyn Klubu Uzytkowników Pakietu Mikro CDS/ISIS
zbiór pusty, ale poniewaz brak jest sygnalizacji
tych bledów uzytkownik moze nie zorientowac
sie, ze np. uzyl niewlasciwego znaku jako
ogranicznika literalu bezwarunkowego
? v0:'Torun"
W celu wyeliminowania tego rodzaju omylek
zamiast zadawac takie typowe pytanie w oknie
wyszukiwania dla ekspertów mozna do
biezacego formatu wyswietlania dodac komende
hipertekstowa
link(('Szukaj'),`PROMPT SEARCH ? v0:'$$'`)
które powoduje wykonanie pytania swobodnego
? v0:'xxx'
gdzie xxx jest ciagiem znaków wprowadzonych
z klawiatury po kliknieciu odsylacza Szukaj ?.
System WinISIS wyswietla wyniki takiego wyszukiwania zawsze w trybie tabelarycznym. Poniewaz znaki apostrofu sluza jako ograniczniki
poszukiwanego terminu, taka komende SEARCH
zapisuje sie korzystajac z ograniczników ` (znak
ten zwykle wystepuje na tym klawiszu co znak
~; mozna takze wprowadzic go wciskajac
klawisz Alt i wpisujac 096 z klawiatury
numerycznej).
Jak wspomnielismy wczesniej, operator relacyjny
: oznacza zadanie wystapienia podciagu i z tego
wzgledu aby wyszukac slowo, a nie podciag znaków, nalezy dokonac specjalnego zabiegu. W
celu unikniecia odszukania slów takich jak wybieg, czy zbieg, gdy poszukuje sie pola zawierajacego slowo bieg, mozna uzyc nastepujacego
pytania
? V30:' bieg'
Jednakze przy jego uzyciu nie zostana
wyszukane rekordy, w których poszukiwane
slowo wystepuje na samym poczatku pola V30.
Aby odszukac równiez takie rekordy, nalezy za
pomoca funkcji S umiescic spacje przed
zawartoscia pola analizowanego przy uzyciu
pytania swobodnego:
? S(" "V30):' bieg'
Biorac pod uwage, ze poszukiwane slowo moze
byc w zawartosci pola ujete w nawiasy < > lub /
/, nalezy zastosowac odpowiednia specyfikacje
trybu, by usunac te nawiasy z analizowanej zawartosci pola
? S(MHL," "V30):' bieg'
Poniewaz badanie relacji zawierania sprowadza
sie do wyszukiwania ciagów znaków, dlatego tez
w wyniku przedstawionych pytan zostana równiez wyszukane rekordy zawierajace slowa takie
jak biegly. Poszukiwany wzorzec znakowy
mozna co prawda wydluzyc o spacje, ale nie
uwzgledni to takich wystapien poszukiwanego
slowa, po którym bezposrednio wystepuje znak
przestankowy. Aby rozwiazac ten problem, nalezy podac tyle wzorców znakowych ile dopuszcza
Strona 10
sie znaków przestankowych. Jesli, na przyklad,
jedynymi
dozwolonymi
znakami
przestankowymi sa kropka i przecinek, mozna
posluzyc
sie
nastepujacym
pytaniem
swobodnym:
? S(MDL," "V30):' bieg ' or
S(MDL," "V30):' bieg.' or
S(MDL," "V30):' bieg,'
W przypadku duzych baz danych sekwencyjne
przeszukanie zawartosci wszystkich rekordów
moze byc operacja czasochlonna. W celu przyspieszenia wyszukiwania pelnotekstowego w
systemie WinISIS mozliwe jest ograniczenie zakresu przeszukiwania albo do wyniku wczesniejszego wyszukiwania
? #n wyrazenie_logiczne
albo do rekordów o podanym zakresie numerów
MFN
? *m,n wyrazenie_ logiczne
W typowym przypadku uzytkownik najpierw
zadaje pytanie wyszukiwawcze odnoszace sie do
terminów zbioru odwróconego, a nastepnie to
zapytanie uszczególowia za pomoca pytania
swobodnego. Jednakze zapytania obydwu typów
moga byc formulowane w dowolnej kolejnosci, a
kazde z nich moze odwolywac sie do dowolnego
wczesniejszego pytania za pomoca jego numeru.
Waclaw Struk
Nowi uzytkownicy
W celu ulatwienia nawiazywania kontaktów miedzy polskimi uzytkownikami pakietu Mikro
CDS/ISIS prezentujemy ponizej liste tych uzytkowników, którzy uzyskali licencje na korzystanie z pakietu od listopada 2005 do pazdziernika
2006. Dane uzytkowników zostaly uporzadkowane w kolejnosci otrzymywania licencji.
Estera Rzenno-Karterla
ul. Sosnowa 12
32-660 Gorzów
Uniwersytet Rzeszowski
Biblioteka
ul. Cegielniana 12
35-959 Rzeszów
Osoba odpowiedzialna: Ewa Gotkowska
Stowarzyszenie Pracownia Dzialan Twórczych
ul. Botaniczna 2
60-586 Poznan
Osoba odpowiedzialna: Agnieszka Teresinska
Komitet Upowszechniania Karmienia Piersia
ul. Kasprzaka 17 a
01-211 Warszawa
Listopad 2006
Osoba odpowiedzialna: Grzegorz Swieckowski
Publiczna Szkola Podstawowa w Rajbrocie
32-725 Rajbrot
Osoba odpowiedzialna: Maria Plewa
Piotr Wendorff
ul. Mostowa 4 m.1
83-110 Tczew
Wyzsza Szkola Zawodowa Kadry dla Europy
Biblioteka
ul. Mansfelda 4
60-865 Poznan
Osoba odpowiedzialna: Piotr Marcinkowski
Stanislaw Stachurek
ul. Toporowskiego 73/101
25-549 Kielce
Bogdan Skarzynski
Gasiorowo 70
07-232 Zareby Koscielne
H. Cegielski
Centrum Badawczo-Rozwojowe Sp. z o.o.
ul. 28 Czerwca 1956 roku nr 223/229
61-485 Poznan
Osoba odpowiedzialna: mgr inz. Iwona
Wojtkowiak
Strona 11