Uchwała Nr

Uchwała Nr 27.254.2015
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej
w Warszawie
z dnia 15 grudnia 2015 roku
w sprawie: orzeczenia nieważności w całości Uchwały Nr XII/87/15 Rady Gminy Mińsk
Mazowiecki z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie opłaty targowej na
terenie gminy Mińsk Mazowiecki
Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
(t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1515) w związku art. 11 ust. 1 pkt 5 i art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy
z dnia 7 października 1992r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012 r.,
poz. 1113 z późn. zm.) –
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie uchwala, co następuje:
§1
Orzeka o nieważności w całości Uchwały Nr XII/87/15 Rady Gminy Mińsk Mazowiecki
z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie opłaty targowej na terenie gminy Mińsk
Mazowiecki z powodu istotnego naruszenia art. 15 ust. 1 w brzmieniu nadanym art. 9
pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1045) i art. 19 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 12
stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 849 z późn. zm.)
w zw. z art. 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j.: Dz. U. z 2015
r., poz. 613 z późn. zm.), art. 59 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o
samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1045).
§2
Od niniejszej uchwały przysługuje Gminie Mińsk Mazowiecki prawo wniesienia skargi do
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w terminie 30 dni od dnia jej
doręczenia, za pośrednictwem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie.
UZASADNIENIE
W dniu 26 listopada 2015 r. do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie,
Zespół w Siedlcach wpłynęła Uchwała Nr XII/87/15 Rady Gminy Mińsk Mazowiecki z dnia
19 listopada 2015 r. w sprawie opłaty targowej na terenie gminy Mińsk Mazowiecki.
W przedmiotowej uchwale Gmina Mińsk Mazowiecki na podstawie art. 18 ust. 2
pkt 8, art. 40 ust. 1, art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
(Dz. U. z 2015 r., poz. 1515) i art. 15 ust. 1, art. 19 pkt 1 lit. a i pkt 2 ustawy z dnia 12
stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 849 z późn. zm.)
wprowadziła opłatę targową na terenie Gminy Mińsk Mazowiecki, określiła wysokość
stawek opłaty targowej, określiła zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności opłaty
1
targowej, zarządziła pobór opłaty targowej w drodze inkasa, określiła inkasentów, termin
płatności dla inkasentów oraz wynagrodzenia za inkaso (§1 badanej uchwały).
W § 2 ust. 1 badanej uchwały, Gmina Mińsk Mazowiecki określiła stawki dziennej
opłaty targowej pobierane od osób fizycznych, osób prawnych i jednostek
organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na
targowiskach Gminy Mińsk Mazowiecki w wysokościach przedstawionych w poniższej
tabeli.
L.p.
Wyszczególnienie
1.
od samochodu ciężarowo-osobowego o masie całkowitej do
3,5 tony
od samochodu ciężarowego z przyczepą o masie całkowitej od
3,5 tony do 6 ton włącznie
od samochodu ciężarowego bez przyczepy o masie całkowitej
od 3,5 tony do 6 ton włącznie
od samochodu ciężarowego o masie całkowitej powyżej 6 ton
od samochodu osobowego z przyczepą lub bez przyczepy
od ciągnika z przyczepą z towarem
od ciągnika z wozem konnym z towarem
od wozu konnego z towarem
za sprzedaż innych towarów do 3mb stoiska
- za każdy następny 1mb
za wprowadzenie 1 szt bydła lub konia
za wprowadzenie lub wniesienie innych zwierząt domowych,
w tym gołębi, do 1 m2 stoiska
za ptactwo domowe i nabiał do 1m2 stanowiska
od wozu konnego lub przyczepy ciągnikowej bez towaru
osoby wjeżdżające pojazdami samochodowymi płacą wg typu
pojazdu, mogą zająć stanowisko prostopadle do ulic
przejazdowych o szerokości do 3mb bez dodatkowych opłat,
- za każdy następny 1mb stoiska
wjazd samochodu, ciągnika, wozu konnego po towar, do 15
min
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14,
15.
Kwota
zł/gr
9,00
24,00
19,00
34,00
9,00
14,00
9,00
4,00
9,00
4,00
4,00
2,00
2,00
2,00
2,00
1,00
Natomiast w §2 ust. 2 uchwały wskazano, że „za handel poza targowicą
obowiązuje opłata jak na targowicy według stawek niniejszego cennika”. W §4 ust.1
wprowadzono, iż zarządza się pobór opłaty targowej w drodze inkasa, pobieranego przez
inkasenta wyznaczonego przez Wójta Gminy. W §4 ust. 3 uchwały określono, że
szczegółowe warunki dokonywania poboru opłaty targowej, określa umowa zawarta
z inkasentem.
W § 8 uchwały Rada Gminy postanowiła, że uchwała wchodzi w życie po upływie
14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego.
2
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie zważyło, co następuje:
Badając legalność Uchwały Nr XII/87/15 Rady Gminy Mińsk Mazowiecki z dnia 19
listopada 2015 r. w sprawie opłaty targowej na terenie gminy Mińsk Mazowiecki,
Kolegium RIO dokonało oceny zgodności jej ustaleń z prawem normującym zakres
kompetencji organu stanowiącego do podejmowania uchwał prawa miejscowego
z powołanych w jej podstawie art. 18 ust. 2 pkt 8, art. 40 ust. 1, art. 41 ust. 1 ustawy
z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015 r., poz. 1515) i art. 15 ust.
1, art. 19 pkt 1 lit. a i pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach
lokalnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 849 z późn. zm.), dalej również zamiennie jako „u.p.o.l.”
Ocenie poddano również prawidłowość norm ustanowionych przedmiotową uchwałą
z punktu widzenia ich zgodności z przepisami prawa.
W pierwszej kolejności Kolegium RIO wyjaśnia, że przepisy prawa są
sformułowane za pomocą języka, zatem pierwszoplanowe znaczenie ma wykładnia
językowa. Egzegeza tekstu prawnego, w tym względzie zachowuje swój priorytet.
Przekładając powyższe na treść §2 ust. 1 badanej uchwały należy wskazać, iż
wyszczególnione w L.p. 1- 8, 13 pozycje są bezpośrednim przedmiotem sprzedaży
(sprzedawane są pojazdy kołowe). Zatem dochodzi do wypaczenia treści art. 15 ust. 1
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ponieważ przyjmując literalnie brzmienie
zapisów organu stanowiącego wyrażonych w §2 ust. 1 uchwały, określono stawkę
dzienną opłaty targowej od osób fizycznych (…), dokonujących sprzedaży na
targowiskach na terenie Gminy Mińsk Mazowiecki np. od samochodu ciężarowoosobowego o masie całkowitej do 3,5 tony w kwocie 9,00 zł.
Po drugie, określono w §2 ust. 1 uchwały (vide L.p. 10-12, 14-15) opłaty za
czynności związane za wprowadzenie lub wniesieniem zwierząt bądź też za wjazd
pojazdami kołowymi.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 w związku z art. 19 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych; w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o
zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r.,
poz. 1045) – rada gminy może wprowadzić opłatę targową. Opłatę targową pobiera się
od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających
osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach, z zastrzeżeniem ust. 2b opłata targowa pobierana jest od osób fizycznych, osób prawnych, jednostek
organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej - dokonujących sprzedaży na
targowiskach, a nie - od innych czynności, nieuregulowanych ustawowo. Określenie
kryterium wprowadzenia lub wjazdu pojazdami kołowymi, a także określenie wysokości
opłaty targowej od sprzedaży konkretnego pojazdu kołowego stanowi naruszenie
upoważnienia ustawowego udzielonego radzie gminy, na podstawie art. 19 pkt 1 ustawy
o podatkach i opłatach lokalnych - do określenia w drodze uchwały zasad ustalania
i poboru oraz terminów płatności i wysokości stawek opłaty targowej, pobieranej od
ustawowo określonych podmiotów, dokonujących sprzedaży, w miejscach w których
sprzedaż jest prowadzona, bez względu na wartość sprzedawanych towarów.
3
Zastrzeżenia budzi również treść zapisów zawartych w §2 ust. 2 uchwały
wskazano, że „za handel poza targowicą obowiązuje opłata jak na targowicy według
stawek niniejszego cennika”.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.o.l., w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia
25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1045) - opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób
prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej,
dokonujących sprzedaży na targowiskach. Targowiskami, o których mowa w ust. 1, są
wszelkie miejsca, w których jest prowadzona sprzedaż (ust. 2).
Opłacie targowej nie podlega sprzedaż dokonywana w budynkach lub w ich
częściach (ust. 2b). Zgodnie z art. 16 u.p.o.l., zwalnia się od opłaty targowej osoby
i jednostki wymienione w art. 15 ust. 1 u.p.o.l., które są podatnikami podatku od
nieruchomości w związku z przedmiotami opodatkowania położonymi na targowiskach.
Jak wyżej wskazano, że podmioty, wymienione w art. 15 ust. 1 u.p.o.l.
(w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy
o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1045))
podlegają obowiązkowi opłaty targowej od czynności określonych jako dokonywanie
sprzedaży na targowiskach. Ustawodawca nie podał definicji legalnej pojęcia "sprzedaży"
i "dokonywanie sprzedaży" oraz nie odesłał do definicji zawartych innych przepisach
prawa, jak miało to miejsce, np. w art. 1a ust. 1 u.p.o.l.
Jednocześnie ustawodawca wprowadził definicję legalną pojęcia "targowisko"
w art. 15 ust. 2 u.p.o.l., przez które należy rozumieć wszelkie miejsca, w których jest
prowadzona sprzedaż. Do pojęcia "sprzedaży" odnosi się też art. 15 ust. 2b u.p.o.l.
Konieczne zatem stało się dokonanie przez wykładni pojęcia "sprzedaż"
oraz "handel".
W orzecznictwie sądów administracyjnych akceptowana jest zasada
pierwszeństwa wykładni językowej oraz pomocniczości wykładni systemowej
i funkcjonalnej (por. też dyrektywy preferencji zawarte w "Wykładnia w orzecznictwie
sądów. Komentarz", L. Morawski, TNOiK wydawnictwo "Dom Organizatora", Toruń 2002,
"Wykładnia językowa według orzecznictwa sądów administracyjnych" A. BielskaBrodziak, Toruński Rocznik Podatkowy 2008).
Według Słownika Języka Polskiego PWN, pod red. M. Szymczaka (tom III R-Z,
Warszawa 1996, str. 288), "sprzedaż" to umowa wzajemna, na podstawie której
sprzedawca oddaje coś na własność kupującemu za określoną sumę; wydawanie
towarów po określonej cenie; sprzedawanie. Według Uniwersalnego Słownika Języka
Polskiego PWN pod redakcją S. Dubisza (tom P-Ś, Warszawa 2008, str. 1357), "sprzedaż"
to odstępowanie czegoś przez sprzedawcę na własność kupującemu za określona sumę,
wydawanie towarów po określonej cenie; sprzedawanie. Według Słownika Języka
Polskiego PWN, w opracowaniu m.in. E. Sobol (Warszawa 2011, str. 949), "sprzedaż" to
odstępowanie czegoś przez sprzedawcę na własność kupującemu za określona sumę.
Według Słownika 100 tysięcy potrzebnych słów, pod red. J. Bralczyka (Wydawnictwo
PWN. Warszawa 2008, str. 783), "sprzedaż" to odstępowanie czegoś przez sprzedawcę
na własność kupującemu za określona sumę.
4
Jak wynika z ww. przytoczonych definicji pojęcia "sprzedaż" w ogólnym języku
(etnicznym) wspólnym zakresem objęta jest czynność-odstępowanie czegoś przez
sprzedawcę na własność kupującemu za określoną sumę pieniężną. „Czymś" może być
np. towar (rozumiany jako-towary i usługi proponowane klientom, rzecz-coś co jest lub
może być obiektem sprzedaży), usługa (rozumiana jako rodzaj odpłatnej działalności
gospodarczej), wyrób (rozumiany jako przedmiot powstały w wyniku czynności wyrobu
jakiś towarów), produkt (będący synonimem wyrobu), rzecz (przedmiot materialny).
Uzupełnieniem znaczenia pojęcia "sprzedaż" w języku ogólnym (etnicznym) mogą
być definicje legalne pojęcia "sprzedaż" zawarte w innych aktach prawnych, są one
jednak stosowane pomocniczo. Wskazać należy, że opłatę targową, mimo nazwy, należy
uznać za typowy podatek. Odpowiada ona definicji podatku wskazanej w art. 6 ustawy
z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, zgodnie z którą podatkiem jest
publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na
rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy
podatkowej (zob. "Podatki opłaty lokalne. Podatek rolny. Podatek leśny. Komentarz",
opracowany, m.in. przez L. Etela, wydawnictwo ABC, Warszawa 2008, do art. 15).
W ramach gałęzi prawa jaką jest prawo podatkowe, definicja "sprzedaży" zawarta
jest w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr
177, poz. 1054 z późn. zm.) w art. 2 pkt 22, gdzie przez sprzedaż rozumie się odpłatną
dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów
oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów". Podział sprzedaży na poszczególne
czynności wymienione w tym przepisie służy ustawodawcy do zastosowania w stosunku
do tych czynności zróżnicowanych stawek podatkowych.
W ramach gałęzi prawa jaką jest prawo cywilne, definicję "sprzedaż" zawiera
Kodeks cywilny. Kodeks cywilny odnosi pojęcie "sprzedaży" do umowy, która jest umową
konsensualną (z wyjątkiem sprzedaży rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku lub rzeczy
przyszłych, gdzie sprzedaż jest umową realną - art. 155 § 1, 2 k.c.), odpłatną, wzajemną
(art. 487 § 2 k.c.), zobowiązującą, z reguły wywołuje też skutki rozporządzające (art. 155,
art. 510, art. 1052 k.c.), kauzalną. Do postanowień umowy sprzedaży istotnych
przedmiotowo należą: określenie stron, określenie przedmiotu świadczeń stron,
określenie cen. Stroną umowy sprzedaży może być każdy podmiot - osoba fizyczna lub
prawna, jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznała
zdolność prawną. Przedmiotem umowy sprzedaży, a więc świadczenia sprzedawcy mogą
być: rzeczy oznaczone indywidualnie bądź tylko co do gatunku, energie: elektryczna,
wysokich ciśnień, gazowa, wodna, cieplna, prawa majątkowe zbywalne, zespoły rzeczy
i praw. Wskazać należy, że przedmiot umowy sprzedaży nie musi mieć ściśle
skonkretyzowanej postaci w chwili zawierania umowy, ale może dotyczyć rzeczy mającej
powstać w przyszłości. Zgodnie z art. 535 § 1 k.c., przez umowę sprzedaży sprzedawca
zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący
zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
W pozostałych artykułach do art. 602 Kodeks cywilny zawiera szczegółowe
regulacje dotyczące tej umowy, m.in. w art. 543 k.c., gdzie przez wystawienie rzeczy
w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę
sprzedaży.
5
Powyższe definicje „sprzedaży" zostały stworzone przez ustawodawcę na
potrzeby innych aktów prawnych niż u.p.o.l., jednak stosując je pomocniczo do
ustalonego znaczenia pojęcia „sprzedaży" w języku ogólnym, otrzymujemy nadal
znaczenie sprzedaży jako czynności odpłatnej.
W art. 15 u.p.o.l. (w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca
2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z
2015 r., poz. 1045)), ustawodawca opodatkował czynność sprzedaży nie odnosząc jej do
przedmiotu tej sprzedaży. Ustawodawca nie określił, co należy rozumieć przez zwrot
"dokonywanie sprzedaży", dlatego też należy przyjąć jego szerokie rozumienie,
obejmujące nie tylko wykonanie zobowiązania w rozumieniu art. 535 k.c., ale również
czynności mające miejsce przed sprzedażą. Sama gotowość dokonywania sprzedaży,
która przejawia się m.in. zajęciem miejsca na targowisku i wyeksponowaniem towaru,
jest wystarczającą przesłanką do poboru opłaty targowej przez inkasenta.
Sformułowanie art. 15 ust. 1 u.p.o.l. oznacza, że każdy wymieniony w tym
przepisie podmiot korzystający z targowiska w celu sprzedaży produktów jest
zobowiązany do zapłacenia opłaty targowej, a sformułowanie "dokonujących sprzedaży"
należy interpretować szeroko, uznając, że obejmuje ono wszelkie czynności
podejmowane przez sprzedającego w celu dokonania sprzedaży, a w szczególności
oferowanie produktów, składowanie na stoisku, oczekiwanie na kontrahentów.
Organ nadzoru zaznacza, iż w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych brak jest legalnej
definicji terminu „handel”, termin ten został wyeliminowany. Odwołując się w tym
zakresie do Słownika Języka Polskiego Wydawnictwo Naukowe PWN (http://sjp.pwn.pl)
pod pojęciem „handel” wyjaśniono, że dotyczy on działalności polegającej na kupnie,
sprzedaży lub wymianie towarów i usług. Z kolei zgodnie z utartym w języku potocznym
znaczeniem przez "handel" rozumie się zorganizowaną wymiana dóbr, obrót towarów
polegający na kupnie - sprzedaży. Mianem tym (w rozumieniu słownikowym) określono
także sklep, winiarnie, małą restaurację przy składzie win. (Słownik Języka Polskiego, tom
II Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994r.) Tak więc w szerokim znaczeniu tego
słowa "handel" obejmuje również pewne świadczenie usług związanych z obrotem
towarów polegającym na kupnie, sprzedaży oraz wymianie.
Zastosowanie nomenklatury „handlu” miało sens przed zmianą brzmienia art. 15
u.p.o.l., tj. do dnia 19 czerwca 2011 r. Ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. Nr 102, poz. 584) była konsekwencją
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 grudnia 2009 r., sygn. akt K 7/08 (Dz. U.
Nr 125, poz. 1674) i wprowadziła do u.p.o.l., definicję "targowiska" jako miejsca,
w którym prowadzona jest sprzedaż. Przed zmianą ww. przepisu, definicja „targowiska"
odwoływała się do miejsca, w którym prowadzony jest handel. Pojęcie „handlu"
występujące w art. 15 ust. 2 u.p.o.l., było i jest odmienne od pojęcia "sprzedaży".
Konfrontując zestawienie powyższych dwóch terminów, należało uznać, że organ
stanowiący nie miał uprawnień do rozszerzenia semantyki terminu „sprzedaż” na rzecz
pojęcia „handel”, a tym samym doszło do nieuprawnionego modyfikowania zapisów
ustawowych, które zostały zawarte w dyspozycji art. 15 ust. 1 u.p.o.l. (w brzmieniu
nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie
gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1045)).
6
Po wtóre należy podkreślić, że ustawodawca, precyzyjnie określił, za jaką czynność
i od jakiego podmiotu pobiera się opłatę targową. Opłaty targowej nie można pobierać
od każdej aktywności prowadzonej na targowisku. Jedynie zawieranie umów sprzedaży i
czynności zmierzające do jej sfinalizowania skutkują powstaniem obowiązku
podatkowego w tym zakresie.
Przepis art. 15 ust. 1 u.p.o.l. (w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25
czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. z 2015 r., poz. 1045)) nie daje podstawy do pobierania opłaty targowej od
dokonywania innych czynności, np. wymiany czy też skupu, czyli od kupujących.
Przedmiotem opodatkowania opłatą targową jest tylko i wyłącznie sprzedaż a nie
handel, który zawiera w sobie sprzedaż, ale również i inne czynności. Z definicji tych
wynika, że "handel" jest pojęciem szerszym niż "sprzedaż" i obejmuje swym zakresem
m.in. czynność sprzedaży.
Nie należy również tracić z pola widzenia normy konstytucyjnej wyrażonej w art.
217 Konstytucji, zgodnie z którą: „Nakładanie podatków, innych danin publicznych,
określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także
zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków
następuje w drodze ustawy." Normy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych
przesądzają, że przedmiotem opodatkowania opłatą targową jest sprzedaż a nie
jakakolwiek aktywność polegająca na wymianie dóbr, także z pominięciem
uniwersalnego miernika wartości jakim jest pieniądz.
Rada Gminy Mińsk Mazowiecki bez kompetencji rozszerzyła zakres przedmiotowy
opłaty targowej - na czynności związane z handlem. W nawiązaniu do powyższego, za
niedopuszczalne należy uznać posługiwanie się terminem „handel”, w kontekście
dokonywania faktycznie czynności „sprzedaży”, a w konsekwencji posługiwania się
takimi zapisami, które mogą spowodować nieczytelność przedmiotowej uchwały
i trudności interpretacyjne u jej odbiorców, co stanowi istotne naruszenie art. 15 ust. 1
u.p.o.l.; w brzmieniu nadanym art. 9 pkt 10 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie
ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz.
1045).
Kolejne zastrzeżenia wiążą się z treścią §4 ust. 1 uchwały gdzie wprowadzono, iż
zarządza się pobór opłaty targowej w drodze inkasa, pobieranego przez inkasenta
wyznaczonego przez Wójta Gminy. Dalej zaś w §4 ust. 3 uchwały określono, że
szczegółowe warunki dokonywania poboru opłaty targowej, określa umowa zawarta
z inkasentem.
W ocenie Kolegium Izby powyższe postanowienie narusza przepis art. 19 pkt 2
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, gdyż zgodnie z ww. przepisem rada gminy,
w drodze uchwały może zarządzić pobór opłat lokalnych w drodze inkasa oraz określić
inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso. Inkasentem w rozumieniu art. 9 ustawy
Ordynacja podatkowa (t.j.: Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) jest osoba fizyczna,
osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana
do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi
podatkowemu.
7
W przypadku, gdy inkasentem jest osoba fizyczna, Rada Gminy Mińsk Mazowiecki
winna jednoznacznie (imiennie) wskazać inkasenta w taki sposób, aby nie było żadnych
wątpliwości, co do jego osoby, by nie budziło wątpliwości, na kogo obowiązek inkasenta
został nałożony. W przypadku, gdy inkasentem jest osoba prawna lub jednostka
organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, należy wykazać ich nazwy (por. wyrok
NSA z dnia 11 stycznia 2008 r., sygn. akt.: I SA/Sz 158/06).
Ponadto w ocenie Kolegium Izby Rada Gminy wprowadziła na terenie Gminy
opłatę targową przed dniem 1 stycznia 2016 r.
Zdaniem Kolegium Izby § 8 uchwały stanowiący, że uchwała wchodzi w życie po
upływie czternastu dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa
Mazowieckiego, w sposób istotny narusza art. 59 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 o
zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw, który stanowi, że
ustawa ta, nadająca m.in. nowe brzmienie art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych, wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. W ocenie Kolegium rada gminy nie
może w drodze uchwały wprowadzić opłaty targowej przez dniem 1 stycznia 2016 r. tj.
przed wejściem w życie ustawy nadającej radzie gminy to uprawnienie.
Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych
akty normatywne wydawane na podstawie ustaw można ogłaszać w okresie od dnia
ogłoszenia danej ustawy, a przed wejściem jej w życie, akt taki nie może wejść w życie
wcześniej niż w ustawie.
Organ nadzoru zauważa, że przedmiotowa uchwała jest aktem prawnym
powszechnie obowiązującym na obszarze gminy, powinna zatem odpowiadać wymogom,
jakie stawiane są przepisom powszechnie obowiązującym i nie może pozostawiać w
sprzeczności z aktem prawnym wyższego rzędu jakim jest ustawa. Zdaniem organu
nadzoru wyznaczenie obowiązku inkasenta ustalane jest w drodze uchwały rady gminy.
Na tej podstawie powstaje stosunek administracyjno-prawny pomiędzy organem
podatkowym, a osobą inkasenta. W tej sytuacji nie jest dopuszczalna jakakolwiek umowa
cywilno-prawna w przedmiocie określenia inkasenta w/w podatków (por. wyrok NSA z
dnia 3.11.1998 sygn. akt III SA 16/5/98).
Biorąc pod uwagę zaprezentowany stan faktyczny i prawny Kolegium Regionalnej
Izby Obrachunkowej w Warszawie, orzekło jak w sentencji niniejszej uchwały.
Przewodniczący
Posiedzenia Kolegium
Jan Rudowski
8