Polska Strategia Kosmiczna z akceptacją rządu

Polska Strategia Kosmiczna z akceptacją rządu
Informacja prasowa, 16 lutego 2017 r.
Sektor kosmiczny jest jednym z najbardziej innowacyjnych i zaawansowanych
technologicznie obszarów, mającym coraz większe znaczenie dla gospodarki europejskiej
i światowej. Wspieranie m.in. tej branży jest jednym z ważnych elementów Strategii na
rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Długofalowe kierunki rozwoju branży kosmicznej zostały
wskazane w Polskiej Strategii Kosmicznej, przyjętej przez Radę Ministrów. Dokument
zostanie opublikowany w Monitorze Polskim 17 lutego 2017 r. Polska Strategia Kosmiczna
obejmuje horyzont lat 2017-2030. Za koordynację działań i nadzór nad jej realizacją
odpowiada Ministerstwo Rozwoju.
Polska Strategia Kosmiczna elementem Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju
Podstawowym założeniem Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju jest stworzenie
nowego modelu rozwoju polskiej gospodarki, opartego w większym stopniu na wiedzy,
innowacjach i postępie technologicznym niż na niskich kosztach produkcji. Jedną z branż,
która obecnie ma w Polsce charakter niszowy, ale która może przyczynić się do osiągnięcia
tego celu jest sektor kosmiczny.
Kluczowe zalety polskiego sektora kosmicznego:
 budowanie stabilnej współpracy pomiędzy nauką i przemysłem,
 rozwijanie innowacyjnych technologii,
 stymulowanie kontaktów i współpracy zagranicznej.
Tworzone na potrzeby misji kosmicznych nowoczesne technologie znajdują zastosowanie w
wielu dziedzinach przemysłu. Działalność kosmiczna wspiera bliską współpracę pomiędzy
nauką, sektorem badawczo-rozwojowym i przemysłem, tym samym przyczyniając się do
wzrostu innowacyjności w gospodarce. Sektor kosmiczny stymuluje również rozwój nowych
materiałów i technologii, wprowadza nowe formy organizacji pracy i kontroli jakości.
Opracowywane na potrzeby misji kosmicznych urządzenia muszą być niezawodne, odporne
na ekstremalne warunki, lekkie i energooszczędne. Te wszystkie zalety technologii
kosmicznych sprawiają, że bardzo łatwo mogą być wykorzystywane w innych sektorach
gospodarki.
Co chcemy osiągnąć
Wdrożenie wieloletniej Polskiej Strategii Kosmicznej sprawi, że w roku 2030:
 Polski sektor kosmiczny będzie zdolny do skutecznego konkurowania na rynku
europejskim, a jego obroty wyniosą co najmniej 3% ogólnych obrotów tego rynku;
 Polska administracja publiczna będzie wykorzystywać dane satelitarne dla szybszej
i skuteczniejszej realizacji swoich zadań, a krajowe przedsiębiorstwa będą w stanie
w pełni zaspokoić popyt wewnętrzny na tego typu usługi oraz eksportować je na inne
rynki;
 Polska będzie posiadała dostęp do infrastruktury satelitarnej umożliwiającej
zaspokojenie jej potrzeb, zwłaszcza w dziedzinie bezpieczeństwa i obronności.
Departament Komunikacji
Tel.: 22 273 71 13
[email protected]
www.mr.gov.pl
Cele szczegółowe Polskiej Strategii Kosmicznej
Wzrost konkurencyjności polskiego sektora kosmicznego i zwiększenie jego udziału
w obrotach europejskiego sektora kosmicznego
 Zwiększenie udziału w programach opcjonalnych ESA (docelowo 150%–200%
składki obowiązkowej)
 Opracowanie i wdrożenie Krajowego Programu Kosmicznego
 Zwiększenie udziału w programach kosmicznych UE – Horyzont 2020,
Copernicus, Galileo, SST, GovSatCom
 Określenie najbardziej obiecujących dla polskiego sektora kosmicznego
obszarów technologicznych (istniejące kompetencje, nisze technologiczne,
potencjał rozwojowy)
 Dążenie do podniesienia pozycji polskiego sektora kosmicznego z dostawcy
elementów do dostawcy podsystemów satelitarnych
 Rozwój współpracy dwustronnej
 Zwiększenie udziału w innych inicjatywach międzynarodowych (EUMETSAT,
ESO)
 Zainicjowanie udziału polskiego sektora kosmicznego w tzw. New Space
Rozwój aplikacji satelitarnych – wkład w budowę gospodarki cyfrowej
 Zapewnienie stałego, szybkiego i pewnego dostępu do danych satelitarnych
 Upowszechnianie wykorzystywania danych satelitarnych w administracji
publicznej różnego szczebla
 Rozwój usług komercyjnych
 Zwiększony udział w programach międzynarodowych (UE, ESA, EUMETSAT,
Europejski Bank Inwestycyjny, Bank Światowy)
Rozbudowa zdolności w obszarze bezpieczeństwa i obronności państwa z wykorzystaniem
technologii kosmicznych i technik satelitarnych
 Budowa narodowego systemu satelitarnej obserwacji Ziemi
 Budowa systemu świadomości sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej
 Zapewnienie dostępności usług satelitarnych systemów łączności i nawigacji
 Rozwój technologii rakietowych
Stworzenie sprzyjających warunków do rozwoju sektora kosmicznego w Polsce
 Utworzenie inkubatora przedsiębiorczości ESA (ESA Business Incubator
Centre, w powiązaniu z Platformą Ambasadorów IAP)
 Prowadzenie działań informacyjno-promocyjnych
 Wprowadzanie ułatwień dla nauki i przedsiębiorców, zwłaszcza dla MŚP
 Zwiększenie poziomu prywatnych inwestycji
Departament Komunikacji
Tel.: 22 273 71 13
[email protected]
www.mr.gov.pl
 Opracowanie projektu ustawy o Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych
Budowa kadr dla potrzeb sektora kosmicznego
 Utworzenie nowych kierunków kształcenia wyższego
 Rozwijanie programów staży i praktyk (polskie firmy, uczelnie, organizacje
międzynarodowe)
 Wspieranie konkursów i projektów studenckich
 Zwiększenie udziału polskiego personelu w organizacjach międzynarodowych
(UE, ESA)
Podmioty realizujące Polską Strategię Kosmiczną
We wdrażanie Polskiej Strategii Kosmicznej (PSK) zaangażowane będzie szereg resortów,
szczególności Ministerstwa: Rozwoju, Obrony Narodowej, Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
Środowiska i Spraw Zagranicznych. W działaniach z tego zakresu będą również uczestniczyli
wszyscy członkowie Międzyresortowego Zespołu ds. Polityki Kosmicznej, w tym zwłaszcza
Ministerstwa: Cyfryzacji, Infrastruktury i Budownictwa, Spraw Wewnętrznych i Administracji
oraz Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Specjalną rolę przewidziano dla Polskiej
Agencji Kosmicznej, która odpowiedzialna jest za opracowanie Krajowego Programu
Kosmicznego KPK, jako drugiego – obok programów opcjonalnych ESA – narzędzia realizacji
PSK wiążącego się z nakładami z budżetu państwa. Prace nad przygotowaniem KPK powinny
zakończyć się do końca 2017r. We wdrażaniu strategii przewidziano również zaangażowanie
Agencji Rozwoju Przemysłu.
Ważną rolę na etapie przygotowania założeń, a później konsultacji PSK pełnił Związek
Pracodawców Sektora Kosmicznego.
Sektor kosmiczny w Polsce i na świecie
Sektor kosmiczny ma rosnące znaczenie dla światowej gospodarki. Według danych
amerykańskiej Space Foundation jego globalne obroty w 2015r. wyniosły ok. 330 mld USD.
Według szacunków ESA łączne nakłady rządowe na działalność kosmiczną w Europie
wyniosły 8,3 mld euro w 2014 r., co oznaczało wzrost o 9% w porównaniu z rokiem 2013.
Polskie jednostki naukowo-badawcze i uczelnie wyższe mają wieloletnie doświadczenia
w działalności kosmicznej i spore osiągnięcia w tej dziedzinie, zwłaszcza w budowie
instrumentów badawczych na misje kosmiczne i elementów do satelitów oraz w
przetwarzaniu uzyskiwanych z kosmosu danych.
Oprócz udanych prac na forum krajowym prowadzą aktywną współpracę międzynarodową,
m.in. poprzez udział w projektach UE w 7 Programie Ramowym i programie Horyzont 2020 –
pod względem uczestnictwa w projektach Polska ma najlepsze rezultaty wśród „nowych”
państw członkowskich i wyprzedza również kraje skandynawskie.
Od przystąpienia Polski do Europejskiej Agencji Kosmicznej w 2012r. polski przemysł
kosmiczny zaczął dynamicznie się rozwijać. W chwili akcesji Polski do ESA na specjalnym
portalu internetowym Agencji zarejestrowanych było poniżej 50 polskich podmiotów
zainteresowanych udziałem w przetargach ESA, a obecnie jest ich ponad 300. W większości
są to małe i średnie przedsiębiorstwa, dla których działalność kosmiczna stanowi coraz
Departament Komunikacji
Tel.: 22 273 71 13
[email protected]
www.mr.gov.pl
ważniejszy obszar ich aktywności. Również duże firmy z innych sektorów, np. IT czy
obronności, coraz częściej zaczynają realizować projekty w tej dziedzinie.
W rozstrzygniętych do końca lipca 2016 r. otwartych naborach wniosków projektowych
w ramach Programu Wsparcia Polskiego Przemysłu w ESA (Polish Industry Incentive
Scheme – PLIIS, uruchomiony w 2013 r.) złożono 236 propozycji, z których zaakceptowano
do realizacji 99 projektów na łączną kwotę około 19,5 mln euro. Wyniki kolejnych
konkursów będą znane w 2017 r. Należy podkreślić stabilny, relatywnie wysoki współczynnik
sukcesu, świadczący o dobrej jakości składanych wniosków – jeden na trzy złożone otrzymuje
dofinansowanie.
Poza programami obowiązkowymi Europejskiej Agencji Kosmicznej Polska w 2012r.
przystąpiła do 10 wybranych programów opcjonalnych, deklarując łączną składkę roczną na
ten cel w wysokości około połowy składki obowiązkowej, tj. ok. 9 mln euro rocznie.
Na posiedzeniu Rady Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA na szczeblu ministrów krajów
członkowskich ESA właściwych ds. kosmosu (Rada Ministerialna), które odbyło się w dniach
1-2 grudnia 2016 r. w Lucernie Polska zadeklarowała zwiększone zainteresowanie
zaangażowaniem w programy opcjonalne ESA . Dzięki dodatkowym środkom finansowym z
budżetu Ministerstwa Rozwoju i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego polska
składka na programy opcjonalne wzrosła o 25% w porównaniu z poprzednią subskrypcją z
2012r. Należy podkreślić, że składka członkowska wpłacana do ESA jest bezpośrednią
inwestycją w rozwój polskiego sektora kosmicznego, bowiem zgodnie z zasadą zwrotu
geograficznego większość składki wraca do danego kraju w postaci kontraktów dla jego
przemysłu i jednostek naukowych. Dlatego też Strategia zakłada wzrost polskiej składki
opcjonalnej docelowo do poziomu 200% składki obowiązkowej, co jest przeciętną proporcją
w pozostałych państwach członkowskich Agencji. Kwotowo oznacza to docelowo składkę
opcjonalną w wysokości około 40 mln euro rocznie. Zgodnie z obecnym zobowiązaniem
polska składka opcjonalna na lata 2017-2020 to ok. 12,5 mln euro rocznie.
Korzyści z członkostwa Polski w ESA
1. Zgodnie ze statystyką wykorzystania środków prowadzoną przez Europejska Agencję
Kosmiczną w podziale na kraje członkowskie wskaźnik zwrotu dla Polski w roku 2016
wynosi 0,88 i wykazuje tendencję rosnącą. Pomimo stosunkowo krótkiego okresu
członkostwa w ESA wskaźnik dla Polski jest wyższy niż w przypadku wielu krajów o
dłuższym okresie członkostwa. Przykładowo można wymienić: Czechy – 0,81, Dania 0,83, Irlandia - 0,83, Finlandia - 0,77.
2. Polskie podmioty uzyskały kontrakty na ok. 42 mln euro – liczba ta stale rośnie
w miarę rozstrzygania kolejnych przetargów.
3. Dzięki przystąpieniu Polski do ESA nasi przedsiębiorcy i naukowcy uzyskali możliwość
udziału w ambitnych projektach badawczych i technologicznych oraz dostęp do
know-how, infrastruktury i laboratoriów ESA.
4. Szczególnie istotną kategorią działań rozwojowych, możliwych do wdrażania
w związku z członkostwem w ESA i wpłacanym składkom członkowskim jest udział
w programach opcjonalnych ESA. Polskie firmy i instytucje nie tylko uzyskują środki
finansowe na realizację swoich projektów, ale mogą rozwijać także możliwości
Departament Komunikacji
Tel.: 22 273 71 13
[email protected]
www.mr.gov.pl
techniczne i kadry, przetestować technologie czy stworzyć prototyp produktu.
Programy te pozwalają im również zaznajomić się ze specyfiką projektów
kosmicznych oraz zwiększyć rozpoznawalność krajowych podmiotów w skali Europy.
5. Dzięki członkostwu Polski w ESA, nasze zespoły biorą udział w przygotowaniu wielu
kluczowych misji Agencji, w tym ExoMarsa, Proba-3, Solar Orbiter, JUICE, ATHENA,
EUCLID, BIOMASS i innych.
6. Obowiązująca w ESA zasada zwrotu geograficznego „wymusza” na LSI poszukiwanie
konkurencyjnych dostawców i podwykonawców, często w mniejszych państwach
członkowskich Agencji, tak aby mogły osiągnąć określone współczynniki zwrotu
w realizowanych dla ESA misjach i programach. Kontakty te mają szansę przekształcić
się w stałe miejsce w „łańcuchu dostaw” LSI również na potrzeby innych projektów
tych koncernów.
Departament Komunikacji
Tel.: 22 273 71 13
[email protected]
www.mr.gov.pl