Studia - BezKartek.pl

Studia
z neurologopedii
t
en
m
l
ragek.p
f
wy kart
o
rm.bez
a
D ww
w
Pedagogika | Logopedia | Glottodydaktyka
Seria pod redakcją Iwony Nowakowskiej-Kempnej
t
en
m
l
ragek.p
f
wy kart
o
rm.bez
a
D ww
w
Logopedia
Studia
z neurologopedii
t
en
m
l
Redakcja naukowa
ragek.p
f
Iwona Nowakowska-Kempna wy art
o k
rm.bez
Danuta Pluta-Wojciechowska
a
D ww
w
Wy˝sza Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna IGNATIANUM
Wydawnictwo WAM
Kraków 2010
© Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, 2010
ul. Kopernika 26 • 31-501 Kraków, tel. 12 62 93 420 • faks 12 42 30 038
[email protected], http://www.ignatianum.edu.pl
Recenzent tomu
dr hab. Małgorzata Młynarska
Rada Naukowa
ks. prof. dr hab. Amadeuš Akimjak (pedagogika, Słowacja)
doc. paed. dr. Stanisław Benôiô PhD. (glottodydaktyka, Słowacja)
prof. dr hab. Ján Danek (pedagogika, Słowacja)
prof. dr hab. Danuta Gielarowska-Sznajder (pedagogika, Polska)
prof. dr hab. Bożena Grochmal-Bach (medycyna, pedagogika specjalna, Polska)
prof. dr hab. Aniela Korzon (pedagogika specjalna, logopedia, Polska)
ks. prof. dr hab. Zbigniew Marek SJ (pedagogika, Polska)
prof. dr hab. Pavol Odaloš (glottodydaktyka, pedagogika, Słowacja)
doc. paed. dr. Silvia Pokrivôákova PhD. (pedagogika, glottodydaktyka, Słowacja)
prof. dr hab. Irena Rodzińska-Popiołek (pedagogika, Polska)
prof. dr hab. Alicja Rakowska (pedagogika, Polska) nt
doc. dr hab. Ludmila Mihajlovna Segeda (glottodydaktyka,
Białoruś)
mepl
g
a
s. prof. dr hab. Margarita Sondej OSU (pedagogika,
Polska)
.
r
y f artekSłowacja)
prof. dr hab. Zuzanna Stanislavova (pedagogika,
w
prof. dr hab. Viktor Petroviô Tarantej
logopedia, Białoruś)
zk
mo (pedagogika,
ar w.be
D
Przewodnicząca Rady Naukowej
ww
prof. dr hab. Iwona Nowakowska-Kempna
Korekta
Michał Zmuda
Projekt okładki i stron tytułowych
Lesław Sławiński – PHOTO DESIGN
Opracowanie techniczne
Marta Majewska
ISBN 978-83-7614-077-3 (Ignatianum)
ISBN 978-83-7505-674-7 (WAM)
WYDAWNICTWO WAM
ul. Kopernika 26 • 31-501 KRAKÓW
tel. 12 62 93 200 • faks 12 42 95 003
e-mail: [email protected]
Drukarnia Wydawnictwa WAM • ul. Kopernika 26 • 31-501 Kraków
Spis treści
9
Wprowadzenie
13
I
nt w teorii
e
Neurologopedia
gm l
i badaniach
fra k.p
43
Marta Korendo
Zespół Aspergera – neuropsychologiczne
przyczyny zaburzeń językowych
59
Ewa Kluczewska
Tomasz Golus
Katarzyna Kluczewska-Zygan
Wady wrodzone mózgowia u dzieci
77
Danuta Pluta-Wojciechowska
Ocena czynności pokarmowych jako
jedno z kryteriów badania logopedycznego
89
Aleksandra Cios-Goldsztajn
Zaburzenia mowy po urazach
czaszki i mózgu
e
wy kart
o
ez Cieszyńska
rm.bJagoda
a
D ww Nowa rzeczywistość –
w
nowa diagnoza
15
97
Irena Polewczyk
Komunikacja dziecka autystycznego –
zagadnienia diagnozy
i terapii logopedycznej
109
II
Rozwiązania praktyczne
111
Ewa Jeziorska-Bednarz
Istota terapii logopedycznej w ośrodkach
rehabilitacyjno--edukacyjno-wychowawczych dla dzieci
z uszkodzeniami ze spektrum neurologii
125
Aleksandra Cios-Goldsztajn
Funkcjonowaniet chorych z mózgowym
en
porażeniemmdziecięcym
l
139
Małgorzata Barakomska
Reaktywacja funkcji językowych
pacjentów z afazją (na przykładzie
grupowej terapii logopedycznej)
147
Mieczysław Chęciek
Intensywna terapia jąkających się jako
wyznacznik jej efektywności
161
Anna Żebryk-Stopa
Neurologopedia – specjalizacja
w dziedzinie mającej zastosowanie
w służbie zdrowia
167
III
Analiza przypadków
ragek.p
f
rt
Anna
wy kaWalencik-Topiłko
o
z
logorytmiki w terapii
be
arm
.Elementy
D
w
133 w neurologopedycznej
w
169
Anna Siudak
Stymulacja funkcji psychicznych,
warunkujących posługiwanie się
językiem w reedukacji osoby z afazją –
studium przypadku
195
Benita Selegrat
Specyfika zaburzeń mowy pacjentki
z afazją dynamiczną. Opis przypadku
207
Iwona Nowakowska-Kempna
Małgorzata Barakomska
Postępowanie terapeutyczne
w pracy z pacjentem z afazją
motoryczno-amnestyczną
Karol T. Pawlas
nt
e
Postępowanieterapeutyczne
m l
w przypadku
ragek.ppacjenta z afazją
f
y art
akustyczno-mnestyczną
w
o
k
po
rm.beznapadzie padaczkowym
a
223
D w Studium przypadku
237
IV
Recenzje
239
Sławomir Śniatkowski
Recenzja książki: Ray Cattell,
An Introduction to Mind, Consciousness and Language
247
Irena Polewczyk
Recenzja książki Danuty Pluty-Wojciechowskiej, Zaburzenia mowy
u dzieci z rozszczepem podniebienia.
Badania-Teoria-Praktyka
251
Danuta Pluta-Wojciechowska
Recenzja książki Elżbiety Wianeckiej,
Manualne Torowanie Głosek
ww
t
en
m
l
ragek.p
f
wy kart
o
rm.bez
a
D ww
w
Wprowadzenie
Iwona
Nowakowska-Kempna
Danuta
Pluta-Wojciechowska
Neurologopedia
jako nauka
teoretyczna
i praktyczna
nt
mepl
g
fra tek.
y
w kar
o
ezogółem wiadomości zdobytych
rm.jest
Przyjmując, że wiedza
b
a
D ww zasobem informacji z jakiejś dziedzidzięki uczeniu się, pewnym
w uznać, iż jej zdobywanie i kształtowanie
ny , można jednocześnie
ma związek z co najmniej dwoma rodzajami działalności człowieka – rozważaniami teoretycznymi i praktycznymi.
Kognitywna perspektywa ujęcia wiedzy naukowej skłania do
uznania, że częstym sposobem formułowania twierdzeń naukowych jest również weryfikacja przyjętych sądów w postępowaniu analitycznym, teorii na podstawie wcześniej przyjętych sądów cząstkowych i zaobserwowanych faktów w postępowaniu
syntetycznym. Z taką sytuacją z pewnością mamy do czynienia
w logopedii, a – co z tego wynika – także w neurologopedii. Zet­
knięcie dociekań teoretycznych i działalności praktycznej przyczynia się do rozwoju nauki, a owocem tego są nowe rozwiązania. Pozwoliły one na ukonstytuowanie się neurologopedii jako
nauki, a także – na zwiększenie efektywności pomocy ludziom
z zaburzeniami mowy.
Por. definicję zawartą w Uniwersalnym słowniku języka polskiego, red. S. Dubisz, 2004. Wersja elektroniczna.
10
Iwona Nowakowska-Kempna, Danuta Pluta-Wojciechowska
Dobrym wyjaśnieniem powiązań teorii i praktyki mogą być
słowa S. Grabiasa, który, komentując logopedię jako naukę, pisał: „Wiadomo, że każda dyscyplina wiedzy, która pretenduje do
miana nauki, winna mieć strukturę hierarchiczną. Wszelkie działanie badawcze rozpoczyna się od postępowania diagnostycznego. Ma ono dostarczyć stwierdzalnych empirycznie zjawisk
(załóżmy, że w wypadku logopedii są to rozmaite przejawy zaburzeń mowy), a następnie dokonać ich objaśnienia. Pełny opis
(deskrypcja) i wyczerpujące wyjaśnienie zjawisk (eksplikacja)
umożliwiają postawienie dalszego kroku badawczego, jakim jest
tworzenie prognoz (aplikacja), polegające na budowaniu programów postępowania naprawczego”. Zwróćmy uwagę, że wskazane etapy postępowania są uwzględniane zarówno przez badaczy,
jak i praktyków, co skłania do refleksji i uznania sekwencyjności
działań jako nadrzędnych w pracy naukowej, a także w postępowaniu praktycznym.
Kolejnym problemem, który pragniemyt poruszyć, przekazuen związana z dylemając książkę do rąk czytelników, jest refleksja
m
g .pl
tem: kim ma być neurologopedafr–a rzemieślnikiem
czy artystą
y artekZ pewnością rozwiązanie
lub może praktykującym naukowcem?
w
o zk
rm.wbetym
tego dylematu nie zostanie
opracowaniu przedstawione
a
D
w
jako odpowiedź ostateczna.
Naszą intencją jest wskazanie na kowwPodjęcie dyskusji na tak sformułowanieczność takiej refleksji.
ny w zarysie problem ma znaczenie podstawowe dla kształcenia w zakresie logopedii i neurologopedii, gdyż określa sposób
i zakres kształcenia, a zaproponowanie sylwetki absolwenta staje
kluczem dla opracowania szczegółowego programu.
Dyskusję nad sylwetką absolwenta neurologopedii można
rozpocząć od wskazania, że zarówno postępowanie naukowe,
jak i działalność praktyczna w neurologopedii wiążą się, mówiąc
ogólnie, z trzema etapami, o których była mowa powyżej. Oznacza to, że jednym z istotnych komponentów sylwetki absolwenta
studiów w zakresie neurologopedii powinno być kształtowanie
postawy badawczej, nastawionej na analizę dysfunkcji, które
będą umożliwiały opis zaburzenia, wyjaśnienie jego etiologii
i projektowanie programów terapeutycznych oraz prowadzenie
terapii. Praktyka neurologopedyczna weryfikuje opracowane
programy terapii i niejednokrotnie skłania logopedę do tworze
S. Grabias, Mowa i jej zaburzenia, „Audiofonologia” t. X, 1997, s. 15-16.