komentarz 17.02

ANALIZY MAKROEKONOMICZNE
KOMENTARZ BIEŻĄCY
17 lutego 2015
Rynek depozytów i kredytów - tendencje w IV kw. 2014
r. oraz perspektywa 2015 r.
BIURO ANALIZ
MAKROEKONOMICZNYCH
W IV kw. 2014 r. dynamika depozytów ogółem wyniosła
[email protected]

9,3% r/r, wobec wzrostu o 7,1% r/r w III kw. oraz 5,7% r/r na
koniec 2013 r. Wzrost dynamiki depozytów ogółem był przede
osób
ŁUKASZ TARNAWA
W IV kw. dynamika kredytów ogółem (po korekcie o
22-850-86-75
[email protected]
wszystkim
wynikiem
silnego
przyrostu
depozytów
prywatnych.

Główny Ekonomista
zmianę kursu złotego) wzrosła do 5,9% r/r wobec 5,7% r/r na
koniec III kw. oraz 3,6% r/r na koniec 2013 r. Lekki wzrost
dynamiki kredytów ogółem nastąpił w wyniku silnego wzrostu
kredytów dla niemonetarnych podmiotów finansowych, przy
jednoczesnym
lekkim osłabieniu
dynamiki
kredytów
dla
gospodarstw domowych oraz podmiotów gospodarczych1.
Jednocześnie
dynamika
bez
korekty
o
zmianę
kursu
walutowego wzrosła w większości kategorii kredytów w
wyniku osłabienia kursu złotego w IV kw.

Tendencje na rynku depozytów:

Wyraźny wzrost dynamiki depozytów osób prywatnych –
do 10,1% r/r na koniec grudnia wobec 7,8% na koniec września br.
oraz wobec 5,9% r/r na koniec 2013 r. W minionym roku wyższy
przyrost depozytów osób prywatnych (w porównaniu z 2013 r.) był
notowany od II kw. 2014 r., niemniej wyraźne nasilenie tego trendu
nastąpiło w IV kw. ub. r., kiedy kwartalny przyrost depozytów
wyniósł 20 mld zł (tj. dwukrotnie więcej niż w IV kw. 2013 r.). W
całym minionym roku przyrost depozytów osób prywatnych wyniósł
50,5 mld zł i był o blisko 23 mld zł wyższy od przyrostu
odnotowanego w 2013 r. Przyspieszenie dynamiki depozytów osób
prywatnych w 2014 r. było prognozowane, niemniej jego skala pod
koniec roku przekroczyła oczekiwania. Silny przyrost depozytów
osób prywatnych w IV kw. ub.r. można wytłumaczyć kombinacją
kilku czynników: - wyższych nadwyżkowych środków finansowych
gospodarstw
dochodów,
domowych
przy
niższej
w
warunkach
nominalnej
kontynuacji
dynamice
poprawy
konsumpcji
Kategoria podmiotów gospodarczych obejmuje: przedsiębiorstwa, przedsiębiorców
indywidualnych, rolników indywidualnych oraz instytucje niekomercyjne działające na
rzecz gospodarstw domowych.
1
ALEKSANDRA ŚWIĄTKOWSKA
Ekonomista
22-850-88-12
[email protected]
wynikającej z deflacji (realny wzrost dochodów przekładający się
na wyższe nominalne oszczędności), - chęci skorzystania przez
klientów
banków
z
relatywnie
korzystnego
oprocentowania
depozytów oferowanego pod koniec roku przez część banków, przy
obserwowanym
już
spadku
oprocentowania
depozytów
w
największych bankach w reakcji na obniżenie stóp procentowych
przez RPP w październiku (odłożenie konsumpcji w czasie), wcześniejszej (pod koniec 2014 r.) wypłaty części płatności
unijnych dla rolników.
W 2014 r. postępowała poprawa sytuacji dochodowej gospodarstw
domowych - nominalna dynamika funduszu płac w sektorze
przedsiębiorstw2 przyspieszyła do 4,4% r/r w IV kw. 2014 r. wobec
2,5% r/r w IV kw. 2013 r., jednocześnie jeszcze silniejsze
przyspieszenie dynamiki odnotowały dochody w ujęciu realnym –
do 5,1% wobec 1,8% r/r w IV kw. 2013 r. W efekcie przy
spadającej
(z
konsumpcji
powodu
spadku
powstała
pula
cen)
nominalnej
nadwyżkowych
dynamice
oszczędności
gospodarstw domowych. Oszczędności te osadziły się w sektorze
bankowym pod koniec roku w warunkach relatywnie korzystnego
oprocentowania oferowanego przez część banków komercyjnych,
wynikającego z zapotrzebowania banków na stabilne depozyty
przed wejściem w życie z początkiem 2015 r. wymogów
nadzorczych
dla
długoterminowej
banków
oraz
w
zakresie
odpływem
miar
płynności
depozytów
instytucji
samorządowych w następstwie kolejnego etapu konsolidacji
zarządzania płynnością sektora finansów publicznych. W IV kw.
średnie oprocentowanie depozytów osób prywatnych w sektorze
bankowym obniżyło się o
0,5%3 w reakcji na obniżenie stóp
procentowych przez RPP (październik o 50 pkt. baz. stopa
referencyjna i 100 pkt. baz. stopa lombardowa), to jednak
obserwowane
było
szybsze
i
głębsze
dostosowanie
oprocentowania depozytów przez większe banki, przy mniejszej
skali
obniżki
oprocentowania
najprawdopodobniej
skutkowało
przez
mniejsze
dodatkowym
banki.
To
bodźcem
dla
gospodarstw domowych dla odłożenia w czasie części konsumpcji
celem skorzystania z wyższego oprocentowania, w warunkach
Średnia wartość wynagrodzenia przemnożona przez liczbę zatrudnionych. W IV kw. oprocentowanie nowych umów depozytowych, najsilniej spadło w
2
3
przypadku depozytów o terminie wymagalności 3 - 6 mies. (w IV kw. spadek o 0,8
pkt. proc. do 2,4% w grudniu 2014 r.) oraz - od 6 - 12 mies. (spadek o 0,7 pkt. proc.
do 2.0% w grudniu 2014 r.). Mniejszą skalę spadku oprocentowania zanotowano w
segmencie depozytów krótkoterminowych - z terminem zapadalności do 1 mies.
(spadek o 0,1 pkt. proc. 2,2% w grudniu 2014 r.) oraz od 1 - 3 mies. ( spadek o 0,3
pkt. proc. do 2,5% w grudniu 2014 r.). 2
2015-02-17
oczekiwanego spadku oprocentowania depozytów w przyszłości i w
efekcie najprawdopodobniej silniejszym napływem depozytów do
mniejszych banków.
Silnemu przyrostowi depozytów osób prywatnych towarzyszył w IV
kw. ub.r. nieco mocniejszy niż w poprzednich kwartałach napływ
środków finansowych do funduszy inwestycyjnych detalicznych. W
IV kw. przyrost netto środków w tych funduszach wyniósł ponad 5
mld zł wobec średniej kwartalnej w trzech pierwszych kwartałach
br. na poziomie 2,3 mld zł kw. (na podstawie danych Analiz Online).
Silniejszy
napływ
środków
do
detalicznych
funduszy
inwestycyjnych miał miejsce w warunkach stabilizacji sytuacji na
rynkach
finansowych
oraz
nasilenia
wzrostu
cen
obligacji
skarbowych, co skutkowało silniejszym popytem osób prywatnych
na
jednostki
uczestnictwa
w
funduszach
obligacyjnych
i
zrównoważonych. Jednocześnie w skali całego minionego roku
napływ środków do detalicznych funduszy inwestycyjnych był
zbliżony do wyniku z 2013 r. i wyniósł 12 mld zł.
Nie oczekujemy by tak wysoka dynamika napływu środków osób
prywatnych do sektora bankowego, jaka miała miejsce w IV kw.
ub.r., była kontynuowana w kolejnych kwartałach. W 2015 r.
oczekujemy obniżenia się dynamiki wzrostu depozytów
osób prywatnych do 7,7% wobec 10,1% na koniec 2014
r. W kierunku obniżenia skali napływu depozytów oddziaływać
będzie dalszy stopniowy spadek oprocentowania lokat bankowych
w
następstwie
bardziej
powszechnego
dostosowania
do
dotychczasowego i oczekiwanego obniżenia stóp procentowych
NBP. Równolegle, przy założeniu stabilizowania się sytuacji na
rynkach finansowych, w 2015 r. prawdopodobny jest silniejszy
napływ środków finansowych osób prywatnych do alternatywnych
wobec lokat bankowych form oszczędzania, w tym do funduszy
inwestycyjnych. Czynnikiem stabilizującym napływ depozytów osób
prywatnych
podwyższonej
do
sektora
dynamiki
bankowego
nominalnej
będzie
kontynuacja
dochodów
gospodarstw
domowych, niemniej w II poł. roku wraz ze wzrostem wskaźnika
inflacji i w efekcie obniżenia dynamiki realnej
dochodów do
dyspozycji potencjał do budowania nadwyżkowych oszczędności
gospodarstw domowych będzie malał na rzecz utrzymania stabilnej
dynamiki konsumpcji.

Stabilizacja
wysokiej
dynamiki
depozytów
przedsiębiorstw – 9% r/r na koniec grudnia 2014 r. wobec
10,1% r/r na koniec września oraz 9,6% r/r na koniec 2013 r. W
całym 2014 r. przyrost depozytów przedsiębiorstw wyniósł 18,7
3
2015-02-17
mld zł i był o 0,5 mld zł wyższy od przyrostu odnotowanego w
2013 r. Od połowy 2013 r. widoczny jest trend wyraźnego
przyrostu depozytów przedsiębiorstw w wyniku budowania
nadwyżek finansowych przez przedsiębiorstwa w warunkach
utrzymującej się poprawy wyników finansowych przedsiębiorstw.
Silniejszy wzrost depozytów ograniczany był przez notowane od
(od 2014 r.) ożywienie inwestycji przedsiębiorstw.
W
2015
r.
prognozujemy,
przedsiębiorstw
obniży
że
się
dynamika
do
7%
depozytów
wobec
9%
odnotowanych w 2014 r. Czynnikiem oddziałującym w kierunku
obniżenia dynamiki depozytów przedsiębiorstw będzie niższe
oprocentowanie lokat (wyraźny spadek odnotowano już pod koniec
2014 r.) oraz prognozowane umocnienie złotego obniżające
wartość depozytów przedsiębiorstw denominowanych w euro.
Czynnikiem stabilizującym wzrost depozytów przedsiębiorstw
będzie
kontynuacja
korzystnych
wyników
finansowych
przedsiębiorstw (efekt stabilnego wzrostu PKB, niskiego poziomu
cen
surowców),
a
także
generalnie
ostrożna
polityka
przedsiębiorstw skutkująca utrzymywaniem stosunkowo wysokich
rezerw płynności finansowej.

Tendencje w poszczególnych segmentach rynku kredytowego (dane
NBP po oczyszczeniu z wpływu zmian kursu złotego):

Osłabienie dynamiki kredytów mieszkaniowych – w
grudniu do 4,1% r/r wobec 4,7% r/r we wrześniu oraz 4,8% r/r na
koniec 2013 r. Spadek ten był wypadkową obniżenia dynamiki
kredytów złotowych do 13,5% wobec wzrostu notowanego przez
poprzednie cztery kwartały, mieszczącego się w przedziale 1516,5%
r/r
oraz
utrzymania
ujemnej
dynamiki
kredytów
denominowanych w walutach obcych (-7,1% r/r w grudniu). W
skali 2014 r. przyrost kredytów mieszkaniowych po korekcie o
zmiany kursu walutowego wyniósł 13,2 mld zł wobec 14,7 mld zł w
2013 r. Jednocześnie z powodu osłabienia kursu złotego wobec
franka szwajcarskiego (4,8% w skali ub.r.) oraz wobec euro (2,8%
r/r) zarówno przyrost, jak i dynamika kredytów nieskorygowanych
o zmiany kursu walutowego były w 2014 r. wyraźnie wyższe od
notowanych w 2013 r.: kolejno 19,5 mld zł vs. 14,3 mld zł w
2013 r. oraz 5,8% r/r vs. 4,5% r/r w 2013 r.
W 2015 r. nie oczekujemy istotnych zmian dynamiki kredytów
mieszkaniowych w porównaniu z sytuacją obserwowaną w 2014 r.
Prognozujemy,
że
w
2015
r.
dynamika
4
kredytów
2015-02-17
mieszkaniowych
(po
ukształtuje
w
się
korekcie
o
przedziale
kurs
walutowy)
4,0-4,5%.
Czynnikiem
stabilizującym przyrost kredytów powinna być stabilna sytuacja
dochodowej gospodarstw domowych i kontynuacja poprawy na
rynku pracy. W kierunku wyższego popytu na kredyty będzie
oddziaływać niższe nominalne oprocentowanie w warunkach
niższych stawek referencyjnych. Z drugiej strony ograniczająco
oddziaływać będzie obowiązujący od początku br. wyższy wymóg
w zakresie wskaźnika LtV (poziom nie wyższy niż 90%). W 2015 r.
przewidujemy
przedziale
stabilizację
13,5%-14,0%
dynamiki
r/r
i
kredytów
spadek
złotowych
wolumenu
w
kredytów
walutowych o ok. 8% dla kredytów po korekcie o zmiany kursu
walutowego.
Jednocześnie w trakcie roku zmiany kursu złotego będą miały
istotne znaczenie dla wolumenów kredytów nieskorygowanych o
zmiany kursowe. Po skokowym osłabieniu złotego, przede
wszystkim wobec franka szwajcarskiego w styczniu br., który
spowodował
silny
wzrost
wartości
złotowej
kredytów
denominowanych we franku szwajcarskim, kolejne miesiące /
kwartały powinny przynieść, zgodnie z naszą prognozą umocnienia
złotego
wobec
franka
szwajcarskiego,
obniżenie
dynamiki
kredytów mieszkaniowych. Jednocześnie w związku z tym, że na
prognozowany na koniec br. poziom kursu złotego wobec franka
jest wyższy niż kurs odnotowany na koniec 2014 r., efekt
słabszego kursu walutowego wobec franka będzie oddziaływał w
kierunku
wyższej
dynamiki
kredytów
mieszkaniowych
nieskorygowanych o zmiany kursowe (prognozujemy ok. 6,0% r/r).

Stabilizacja dynamiki kredytów konsumpcyjnych – na
poziomie 4,4% r/r w grudniu ub.r. wobec 4,6% r/r we wrześniu
ub.r. i wyraźnie wyższa dynamika wobec notowanego w grudniu
2013 r. wzrostu na poziomie 2,5% r/r. W całym 2014 r. przyrost
kredytów konsumpcyjnych wyniósł prawie 6 mld zł, tj. blisko
dwukrotnie więcej w porównaniu z 2013 r., co było efektem
kontynuacji
stabilizacji
sytuacji
dochodowej
gospodarstw
domowych, postępującej poprawy sytuacji na rynku pracy, a także
łagodzenia kryteriów udzielania kredytów przez banki (zgodnie z
raportem NBP – Sytuacja na rynku kredytowym).
Prognozujemy,
że
w
2015
r.
dynamika
kredytów
konsumpcyjnych wzrośnie do 7,5% r/r. Wzrost kredytów
konsumpcyjnych wspierany będzie od strony popytowej przez
stabilną sytuację gospodarstw domowych oraz niższe stopy
procentowe. Mimo coraz wyższych baz odniesienia (bieżący rok
5
2015-02-17
notujący wyraźniejsze przyspieszenie akcji kredytowej w tym
segmencie) przestrzeń, która wytworzyła się po tąpnięciu na rynku
kredytów konsumpcyjnych w okresie 2011-2013, nadal daje spory
potencjał dla wzrostu kredytów konsumpcyjnych w warunkach
poprawy sytuacji gospodarstw domowych i kontynuacji trendu
rozluźniania warunków kredytowych w sytuacji konieczności
obrony wyniku finansowego przez banki komercyjne w warunkach
niskich stóp procentowych. Czynnikiem, który może ograniczyć
dynamikę kredytów w statystykach NBP, pomimo oczekiwanego
wyraźnego przyrostu nowej sprzedaży może być zapowiadana
przez niektóre banki na 2015 r. sprzedaż części portfela (kredyty
restrukturyzowane) do instytucji skupujących wierzytelności.

Lekki
spadek
dynamiki
kredytów
dla
podmiotów
gospodarczych – do 7,0% r/r na koniec 2015 r. wobec 7,5% r/r
na koniec III kw. oraz 2,4% r/r na koniec 2013 r. Jednocześnie
kredyty dla przedsiębiorstw - największa kategoria w tej grupie wzrosły o 6,1% r/r na koniec roku wobec 6,5% r/r w III kw. oraz
wobec 0,6% r/r na koniec 2013 r. W IV kw. najwyższą dynamikę
wzrostu odnotowały kredyty inwestycyjne przedsiębiorstw (8,3%
r/r) przy niższej dynamice wzrostu kredytów bieżących (6% r/r)
oraz na finansowanie nieruchomości (3,3% r/r). Taka sytuacja trwa
od połowy 2013 r., kiedy za sprawą poprawy perspektyw
gospodarczych wzrosła skłonność przedsiębiorstw do inwestycji.
Jednocześnie wraz ze stabilizacją, a następnie poprawą sytuacji
sektora budowlanego, od połowy 2014 r. notowany jest trend
wzrostowy dynamiki kredytów z przeznaczeniem na nieruchomości,
po spadku wartości kredytów w tej kategorii na przełomie 2013 i
2014 r.
Prognozujemy w 2015 r. stabilny wzrost kredytów dla
podmiotów gospodarczych w okolicach 6,5% r/r, a w
przypadku przedsiębiorstw – ok. 6,0% r/r. Czynnikami
wspierającymi akcję kredytową dla podmiotów korporacyjnych
będzie stabilny wzrost aktywności gospodarki z tendencją do
lekkiego przyspieszenie w II poł. 2015 r. oraz historycznie niskie
stopy procentowe. Jednocześnie podobnie jak w poprzednich
latach czynnikiem nadal ograniczającym wyraźnie przyspieszenie
akcji kredytowej będzie deklarowana przez przedsiębiorców
wyraźna preferencja finansowania inwestycji ze środków własnych.
Na taką postawę przedsiębiorstw wskazują kwartalne raporty
NBP nt. oceny koniunktury przez przedsiębiorstwa. Zgodnie z
ostatnim raportem NBP dot. oceny w IV kw. obniżył się wskaźnik
prognoz popytu na kredyt na kolejny kwartał (spadek w relacji
6
2015-02-17
kwartalnej jak i rocznej), co może zwiastować osłabienie przyrostu
kredytów dla przedsiębiorstw z początkiem 2015 r. Zgodnie z
badaniem NBP (na podstawie deklaracji przedsiębiorstw) w I kw.
br.
przyrost
zadłużenia
kredytowego
całego
sektora
przedsiębiorstw będzie w głównej mierze stymulowany popytem na
kredyt dużych przedsiębiorstw, a w mniejszym stopniu - małych i
średnich
podmiotów.
Jednocześnie
autorzy
raportu
NBP
zastrzegają, że w przeszłości realizacja planów w relacji do
wcześniejszych
deklaracji
w
przypadku
dużych
firm
charakteryzowała się wysoką zmiennością w ostatnich latach. Z
kolei w sektorze MSP, choć średnia skłonność do zaciągania
kredytów jest niższa, to zaplanowane ubieganie się o kredyt jest
bardziej przewidywalne.
W związku z tym, że większość kredytów walutowych dla
przedsiębiorstw w krajowym sektorze bankowym denominowana
jest
w
euro
(85%),
inaczej
niż
w
przypadku
kredytów
mieszkaniowych (kredyty walutowe denominowane głównie we
frankach szwajcarskich), prognozowana przez nas aprecjacja
złotego wobec euro (w skali roku blisko 4% r/r) będzie ograniczać
(zarówno w kwartału na kwartał, jak i w skali całego roku)
dynamikę kredytów nieskorygowanych o zmiany kursu walutowego
– prognozujemy, że w 2015 r. wyniesie ona niespełna 5,0% r/r
wobec 7,4% r/r w 2014 r.
7
2015-02-17
Miesięczne przyrosty kredytów i depozytów po oczyszczeniu ze zmian kursu złotego
Kredyty ogółem
Depozyty ogółem
mld zł
20,0
2011
2012
2013
2014
śr. 2012
śr. 2013
2011
2013
śr. 2012
mld zł
28,0
16,0
2012
2014
śr. 2013
20,0
12,0
12,0
8,0
4,0
4,0
-4,0
0,0
-12,0
-4,0
sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru
sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru
źródło: BOŚ Bank
źródło: BOŚ Bank
Kredyty mieszkaniowe osób prywatnych
Depozyty osób prywatnych
12,0
2011
6,0
2011
mld zł
2014
2012
śr. 2012
mld zł
2013
10,0
śr. 2013
4,0
2014
2012
2013
śr. 2012
śr. 2013
8,0
6,0
2,0
4,0
2,0
0,0
0,0
-2,0
-2,0
sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru
sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru
źródło: BOŚ Bank
źródło: BOŚ Bank
Kredyty konsumpcyjne
Depozyty instytucji rządowych i samorządowych
20,0
4,0
mld zł
mld zł
12,0
4,0
2,0
-4,0
-12,0
0,0
-20,0
-2,0
2011
2012
2013
2014
śr. 2012
śr. 2013
-28,0
2011
2012
2013
2014
śr. 2012
śr. 2013
-36,0
sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru
sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru
źródło: BOŚ Bank
źródło: BOŚ Bank
Kredyty przedsiębiorstw
8,0
Depozyty przedsiębiorstw
14,0
mld zł
mld zł
10,0
4,0
6,0
2,0
0,0
-2,0
-4,0
-8,0
-6,0
2011
2013
śr. 2012
2012
2014
śr. 2013
-10,0
2011
2012
2013
2014
śr. 2012
śr. 2013
-14,0
sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru
sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru
źródło: BOŚ Bank
źródło: BOŚ Bank
8
2015-02-17
Kredyty mieszkaniowe złotowe osób prywatnych
Kredyty mieszkaniowe walutowe osób prywatnych
3,0
3,0
mld zł
mld zł
1,0
2011
2012
2013
2014
śr. 2012
śr. 2013
1,0
-1,0
2011
2012
2013
2014
śr. 2012
śr. 2013
-1,0
sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru
sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru
źródło: BOŚ Bank
źródło: BOŚ Bank
Niniejszy materiał został opracowany wyłącznie w celu informacyjnym na potrzeby klientów BOŚ Bank i nie może być traktowany jako oferta lub
rekomendacja do zawierania jakichkolwiek transakcji. Informacje zawarte w materiale pochodzą z ogólnie dostępnych, wiarygodnych źródeł, jednak BOŚ
Bank nie może zagwarantować ich dokładności i pełności. BOŚ Bank nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji
zawartych w niniejszym materiale.
Materiał może być wykorzystywany do opracowań własnych pod warunkiem powołania się na źródło.
Bank Ochrony Środowiska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul. Żelaznej 32, 00-832 Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla
m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS: 0000015525 NIP: 527-020-33-13; kapitał
zakładowy: 228 732 450 zł wpłacony w całości.
9
2015-02-17